Gemeentelijk Rioleringsplan Amsterdam R P A

Transcriptie

1 Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam 6 6 G 6 R P A

2 2

3 GEMEENTELIJK RIOLERINGSPLAN AMSTERDAM STEDELIJK AFVALWATER, AFVLOEIEND HEMELWATER EN GRONDWATER IN AMSTERDAM Waternet is de gemeenschappeijke organisatie van Waterschap Amste, Gooi en Vecht en de gemeente Amsterdam. 3

4 4

5 INHOUD SAMENVATTING 7 1 INLEIDING Doe van het Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam Gevogde procedure Reaties in de watercycus Leeswijzer 14 2 SITUATIE GEMEENTELIJKE WATERTAKEN Ineiding De gemeenteijke watertaken: wetteijk kader Het gemeenteijk rioostese 17 3 BELEID, DOELEN EN UITDAGINGEN Ineiding Ontwikkeingen Beeidsuitgangspunten Uitdagingen: technische staat van de voorzieningen Leerpunten en openstaande maatregeen uit vorige panperiode 27 4 PLAN : STAPPEN EN ACTIES Ineiding Stedeijk afvawater Hemewater Grondwater Communicatie & samenwerking Duurzame bedrijfsvoering 37 5 FINANCIËN Benodigde middeen en kosten tijdens panperiode Dekking van de kosten door stijging riooheffing Reevante ontwikkeing ten aanzien van de riooheffing 43 5

6 6

7 SAMENVATTING Aaneiding De gemeente Amsterdam heeft de wetteijke verantwoordeijkheid (zorgpicht) voor een aanta watertaken. Drie van deze watertaken betreffen: 1. Inzameen en transporteren van stedeijk afvawater; 2. Inzameen en verwerken van afvoeiend hemewater; 3. Nemen van grondwatermaatregeen in openbaar gebied. In dit Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam staat hoe deze drie zorgpichten de komende periode door de gemeente Amsterdam worden ingevud. Doe van het pan is om aan het bevoegd gezag te verantwoorden op weke wijze de gemeente Amsterdam deze watertaken uitvoert, en in hoeverre zij afdoende middeen heeft om dit in de toekomst te bijven doen. Hiermee vodoet de gemeente aan de panverpichting zoas die in de Wet miieubeheer (artike 4.22) is opgenomen 1. Het pan is tot stand gekomen in samenwerking met de waterschappen Hoands Noorderkwartier, Rijnand, Amste, Gooi en Vecht en Rijkswaterstaat. Dit is het tweede Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam waarin de drie zorgpichten zijn opgenomen. Het pan vogt op Breed Water, pan gemeenteijke watertaken Amsterdam Primaire doeen gemeenteijke watertaken De primaire doeen van de gemeenteijke watertaken zijn: het beschermen van de voksgezondheid; het bijdragen aan schoon en heder water; het zorgen voor droge voeten; het zorgen voor een goede eefomgeving. De gemeente Amsterdam en het waterschap Amste, Gooi en Vecht (AGV) hebben de uitvoering van de watertaken gemandateerd aan Waternet. Ae wateraspecten worden door Waternet in samenhang behanded en uitgevoerd. Door deze samenhang kan Waternet beter bijdragen aan een duurzame omgevingskwaiteit, voksgezondheid en veiigheid. Beeid en doesteing voor de panperiode Voor reaisatie van de primaire doeen van de gemeenteijke watertaken, is een goedwerkende rioering noodzakeijk. Rioering is in dit pan het gehee van voorzieningen voor stedeijk afvawater, afvoeiend hemewater en grondwater. Concreet betekent dit dat: 1. De technische staat van de rioering in orde is; 2. De rioering naar behoren functioneert. Daarnaast moet de rioering op effectieve en efficiënte wijze worden beheerd (randvoorwaardeijk). Voor de doesteing droge voeten is anticiperen op de toename van extreme neersag, ten gevoge van de kimaatverandering, noodzakeijk. De hoosbui van 28 jui 2014 toonde aan dat Amsterdam hier kwetsbaar voor is. Vergroten van rioen biedt hiervoor weinig soeaas. De opossing igt meer bij de inrichting van het stedeijke 1 Deze panverpichting za bij de invoering van de Omgevingswet komen te vervaen. 7

8 gebied en daarin ruimte creëren om tijdeijk extremen op te vangen. Gevog hiervan is dat de druk op de ruimte binnen stedeijk gebied sterk toeneemt voor de tijdeijke opsag van (heme)water. De gemeente, maar ook bewoners, bedrijven en het waterschap, maken samen de stad hemewaterbestendig. Amsterdam Rainproof ondersteunt deze gezamenijke verantwoordeijkheid. Het programma Amsterdam Rainproof motiveert, informeert en activeert bewoners, ondernemers, ambtenaren en kenniswerkers om hemewaterbestendig te werken bij de verandering van daken, straten, tuinen, parken en peinen. Uitgangspunt is dat gerichte, keinschaige, fijnmazige en rendabee maatregeen de stad meer hemewaterbestendig en tegeijk aantrekkeijker en eefbaarder maken. Geen dure grootschaige monofunctionee opossingen, maar met simme aanpassingen die de sponswerking van de stad vergroten. De uitgangspunten en acties uit het programma van Amsterdam Rainproof zijn in dit Gemeenteijk Rioeringspan verankerd. Per gemeenteijke watertaak is de agemene beeidsijn aangegeven. De agemene uitgangspunten zijn: GEMEENTELIJKE WATERTAAK ALGEMENE UITGANGSPUNTEN Stedeijk afvawater zovee mogeijk scheiding aan de bron van de componenten van stedeijk afvawater waar mogeijk decentrae zuivering in paats van de huidige centrae, zoang dit duideijk aanwijsbare voordeen biedt Hemewater de perceeseigenaar is in principe zef verantwoordeijk voor de verwerking van hemewater op eigen terrein de verwerking van hemewater is een inspannings- en geen resutaatverpichting voor de gemeente uitgangspunt is om verontreinigd hemewater gescheiden te houden van het overige hemewater gebruik heeft de voorkeur boven direct ozen gemeente houdt bij de inrichting van de openbare ruimte rekening met het tijdeijk opvangen van extreme buien Grondwater duurzaam functionerend grondwatersysteem: m nieuwe hinder voorkomen m bestaande hinder wegnemen de perceeeigenaar is in principe zef verantwoordeijk voor het grondwater op eigen terrein Huidig functioneren Op basis van de visie, doesteingen en beeid is de technische staat en het functioneren van de rioering geanayseerd. Ook de effectiviteit van het beheer is beoordeed. Naar aaneiding hiervan komen de vogende aandachtspunten naar voren ten behoeve van het pan : 8

9 ONDERWERP AANDACHTSPUNTEN TEN BEHOEVE VAN HET PLAN Vervanging de hoeveeheid te vervangen rioering gaat na 2021 toenemen er is een beperkte financiëe reserve opgebouwd voor de vervanging van rioering Opossen knepunten Functioneren rioering Effectief beheer aaneggen rioering ten behoeve van ongezuiverde ozingen aanpakken structuree probemen met wateroverast in de stad onder andere in Betondorp, Oosterpark-, Beamy- en Rivierenbuurt afstemmen van de aanvoer van afvawater op het zuiveringsproces zorgen voor vodoende ruimte voor hemewater (voor bergen en/of okae behandeing) verder professionaiseren van de (project)registratie verder verbeteren van de duurzame bedrijfsvoering door efficiënt energiegebruik en terugwinnen en hergebruik van grondstoffen versneen Programma Amsterdam Rainproof (t/m 2017) zodat hemewaterbestendig werken geborgd wordt in de reguiere stedeijke ontwikkeing- en beheerprocessen gestructureerde aanpak beheer drainage Pan : stappen en acties Om de gestede doeen te reaiseren zijn de vogende acties en stappen nodig per zorgpicht: REGULIERE ACTIVITEITEN Stedeijk afvawater aaneg van rioering in nieuwbouwgebieden operationee onderzoek jaarijks reiniging van circa 370 km rioering, egen van koken en zonken jaarijks vervangen van 32,4 km vuiwaterrioo verbeteren functioneren (onder andere in de Oosterparkbuurt) Hemewater aaneg van rioering in nieuwbouwgebieden jaarijks reiniging van circa 220 km rioering, egen van koken en zonken jaarijks vervangen van 5,3 km hemewaterrioering verbeteren functioneren (onder andere in de Rivierenbuurt) agenderen en adviseren over hemewaterbestendigheid van de inrichting van de stad verbinden, stimueren en activeren pubieke en private rainproof initiatieven Grondwater gebiedsgerichte aanpak in combinatie met stedeijk afvawater en hemewater proactieve advisering over inrichten (ondergrondse) ruimteijke ordening, en waar nodig aaneg van drainage inspectie en eventuee aanpak van poderrioen monitoren peifiters in Amsterdam 9

10 THEMA S EN STRATEGISCH ONDERZOEK Stedeijk afvawater energie en grondstoffen uit water Buiksoterham: onderzoek naar aternatieve sanitatie zettingsbeed: effecten en maatregeen naar aaneiding van bodemdaing Prinseneiand: functioneren gemengde steses variabee heffing voor stedeijk afvawater Hemewater Rainproof: intensieve voortzetting tot en met 2017 om te komen tot een hemewaterbestendig Amsterdam kimaatadaptatie: onderzoek naar optimae sponswerking Amsterdam variabee heffing voor hemewater koken: onderzoek naar optimaa onderhoud onderzoek naar mogeijke ro particuier en beheerders openbare ruimte in een robuust hemewatersysteem ontwikkeing waterneutrae bouwenveop Grondwater maatregeen voor verminderen van overast ten gevoge van een te age grondwaterstand, zoas infitratierioen data-anayse van de grondwaterstanden om betere voorspeingen te kunnen doen Voor effectief beheer zijn de vogende acties benoemd: verdere verbetering kantcommunicatie; introduceren van gebiedsgericht werken; optimaiseren samenwerking onder andere via de Eigenarentafe om overast voor burgers en bedrijven te minimaiseren; de huidige wijze van opereren optimaiseren om daarmee kosten te veragen; verbeteren van een efficiënte bedrijfsvoering door deename aan de andeijke benchmark; verdere uitbouw van een duurzame bedrijfsvoering. Financiën Ten opzichte van Breed Water is de vervangingsverwachting voor de rioering verbeterd door ae onderzoeksresutaten mee te nemen bij de beoordeing van rioosteses. Op basis van deze verwachting za in de komende panperiode 37,7 km rioering per jaar worden vervangen. Hierdoor nemen de kosten voor de gemeenteijke watertaken in deze periode toe. Voor het programma Amsterdam Rainproof zijn de structuree kosten voor de organisatie in dit pan opgenomen. De maatregeen om Amsterdam Rainproof te maken zijn voora ingrepen in de openbareen particuiere ruimte. De kosten hiervan zijn niet in dit pan opgenomen. In de panperiode wordt duideijk hoevee de maatregeen kosten en op weke wijze deze gefinancierd worden. De in 2014 gecreëerde voorziening renovatie rioering, die begin ,0 mijoen bedraagt, wordt ingezet om de structuree verhoging in investeringsuitgaven over de komende panperiode af te vakken. De kosten van de gemeenteijke watertaken worden betaad uit: agemene middeen gemeente Amsterdam; riooheffing; voorziening rioorecht: voor het opvangen van schommeingen in het tarief. 10

11 In Amsterdam wordt riooheffing geheven vogens de Verordening riooheffing Het vastgestede tarief voor 2016 bedraagt 150,90. Wanneer dit tarief in de komende periode niet za worden verhoogd, ontstaat een tekort in de voorziening rioorecht van - 21,7 mijoen in Om ervoor te zorgen dat de voorziening rioorecht een positief sado houdt aan het einde van de panperiode, dient de riooheffing verhoogd te worden (tot 2015 reaisatie, voorste): JAAR RIOOLHEFFING JAARLIJKSE STIJGING ,46 5,00% ,93 1,70% ,41 1,00% ,41 0,00% ,41 0,00% ,41 0,00% ,90 1,00% ,43 3,00% ,54 2,00% ,31 1,75% ,13 1,75% ,01 1,75% De stijging van de riooheffing eidt ertoe dat de voorziening rioorecht positief bijft: (prijspei incusief infatie; excusief infatie) (bedragen x 1 mn tenzij anders vermed) Totae jaarijkse uitgaven A 70,4 71,8 73,2 74,5 75,8 76,9 Dekking agemene middeen (1%) B 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0,8 Prognose aanta aansuitingen (x 1.000) C 443,1 445,6 446,8 448,3 449,7 451,0 Tariefstijging 1,00% 3,00% 2,00% 1,75% 1,75% 1,75% Voorgested tarief D 150,9 155,4 158,5 161,3 164,1 167,0 Opbrengst riooheffing (CxD) E 66,9 69,3 70,8 72,3 73,8 75,3 Totaa inkomsten (B+E) F 67,6 70,0 71,6 73,1 74,6 76,1 Sado Inkomsten - uitgaven (F-A) G -2,8-1,8-1,6-1,5-1,3-0,8 Voorziening rioorecht per 1/1 H 11,3 8,5 6,7 5,1 3,7 2,4 Voorziening rioorecht per 31/12 (H+G) I 8,5 6,7 5,1 3,7 2,4 1,6 Aan het eind van de panperiode wordt een positieve stand van de voorziening rioorecht geprognosticeerd van circa 1,6 mijoen. Verder dient rekening gehouden te worden met het onderzoek naar het variabe maken van de riooheffing. In dit onderzoek wordt gekeken of een rechtvaardiger verdeing van de gemeenteijke rioeringskosten kan worden gereaiseerd op basis van het beginse de vervuier betaat. Deze aansuiting kan worden verkregen door een andere heffingsmaatstaf te hanteren dan een vast bedrag voor eigenaren van perceen. 11

12 12

13 1 Ineiding 1.1 Doe van het Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam De gemeente Amsterdam heeft de wetteijke verantwoordeijkheid (zorgpicht) voor een aanta watertaken. Drie van deze watertaken betreffen 2 : 1. Inzameen en transporteren van stedeijk afvawater; 2. Inzameen en verwerken van afvoeiend hemewater; 3. Nemen van grondwatermaatregeen in openbaar gebied In dit Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam staat hoe deze drie zorgpichten door de gemeente Amsterdam worden ingevud. Ek van deze gemeenteijke watertaken wordt apart beschreven. Doe van het pan is om aan het bevoegd gezag te verantwoorden op weke wijze de gemeente Amsterdam deze watertaken uitvoert, en in hoeverre zij afdoende middeen heeft om dit in de toekomst te bijven doen. Daarnaast wordt het pan gehanteerd as kader bij het opsteen van onderzoeks- en maatregeenprogramma s (zoas programma s voor vervanging en onderhoud) door de uitvoeringsorganisatie Waternet. Met dit pan vodoet de gemeente Amsterdam aan de panverpichting zoas die in de Wet Miieubeheer is opgenomen (artike 4.22). Deze panverpichting za met de invoering van de Omgevingswet komen te vervaen. Dit beeidspan gedt voor een periode van zes jaar, van 2016 tot en met 2021, net zoas de Waterbeheerpannen van de waterschappen Amste, Gooi en Vecht, Hoands Noorderkwartier en Rijnand. De peidatum van de gebruikte gegevens is 1 januari Dit is het tweede Gemeenteijk Rioeringspan Amsterdam waarin deze drie watertaken zijn opgenomen. Het pan vogt op Breed Water, pan gemeenteijke watertaken Amsterdam Gevogde procedure Het Gemeenteijk Rioeringspan is namens de gemeente Amsterdam opgested door een projectteam van Waternet. Conform de Wet Miieubeheer (art 4.23) zijn de vogende instanties bij het opsteen van het pan betrokken via overeg, afstemming en een formee commentaarronde: Hoogheemraadschap Amste, Gooi en Vecht; Hoogheemraadschap van Rijnand; Hoogheemraadschap Hoands Noorderkwartier; Rijkswaterstaat. Daarnaast is het pan op hoofdijnen afgestemd met de Eigenarentafe, het overegorgaan waar Amsterdamse diensten die verantwoordeijk zijn voor de boven- en ondergrondse infrastructuur afspraken maken over een efficiënte aanpak. 1.3 Reaties in de watercycus Rioering staat niet op zichzef, maar maakt onderdee uit van de zogenaamde waterketen (drinkwater rioering rioowaterzuiveringsinrichting) en heeft reaties met het oppervaktewater en grondwater, de zogenaamde watercycus (zie figuur 1). Bij het opsteen van dit pan is met deze reaties rekening gehouden. 2 De gemeente Amsterdam heeft ook andere watertaken, zoas het verzorgen van schoon drinkwater en het beheer van binnenwater. Deze watertaken komen in aparte meerjarenpannen aan bod. 13

14 neersag huishoudwater rioering RWZI drinkwater stedeijk oppervaktewater regionaa oppervaktewater / rivieren / zee grondwater Figuur 1: Paats van rioering in de watercycus 1.4 Leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt de context geschetst van de gemeenteijke watertaken. Tevens is de opbouw en het presteren van het Amsterdamse rioeringsstese beschreven. In hoofdstuk 3 wordt ingegaan op de het beeid en de doesteingen. Uit een anayse van het huidig functioneren van de rioering zijn aandachtspunten gedestieerd voor het uitvoeringspan. Het uitvoeringspan komt aan bod in hoofdstuk 4. Hoofdstuk 5 tensotte schetst de verwachte kosten voor het uitvoeringspan en de wijze van kostendekking. Waar het woord vervanging staat wordt tevens bedoed renovatie en/of grootonderhoud. Het onderscheid hierin is vooraf niet atijd duideijk. 14

15 2 Situatie Gemeenteijke Watertaken 2.1 Ineiding De primaire doeen van de gemeenteijke watertaken zijn: het beschermen van de voksgezondheid; het bijdragen aan schoon en heder water; het zorgen voor droge voeten; het zorgen voor een goede eefomgeving. De visie op de Amsterdamse zorgpichten is daarbij richtinggevend: VISIE: Amsterdamse zorgpichten 2040 Water speet een beangrijke ro in de sameneving. De Amsterdammer is zich ervan bewust dat goed waterbeheer geen vanzefsprekendheid is. Amsterdam is kimaatbestendig: tijdens extreme neersag of periodes van droogte everen overschotten en tekorten van heme- en grondwater geen schade of overast op. De openbare en private ruimte wordt benut voor het voorkomen van hittestress en wateroverast bij (hevige) neersag. Soms bijft er water op straat staan, maar zonder schade is dit een acceptabe risico. De Amsterdammer beseft dat hij zef ook een ro speet in de verwerking van overtoig hemewater en grondwater van zijn eigen percee en is goed geïnformeerd. Afvoeiend hemewater komt daarbij niet in de afvawaterketen terecht. Het okaa verwerken (via infitratie) van afvoeiend hemewater, a dan niet na zuivering, draagt ook bij aan een opossing voor structuree overast door een te age grondwaterstand. Water in de grond is een natuurijk verschijnse en hoort bij het functioneren van de stad. Door toepassing van robuuste maatregeen wordt bestaande hinder weggenomen en nieuwe hinder voorkomen. Duurzaamheid en innovatie zijn beangrijke pijers voor de gemeenteijke watertaken. Op grote schaa vindt productie van grondstoffen en energie paats uit de waterstromen en worden ae bruikbare componenten uit reststromen hergebruikt of vermarkt. Wat niet kan worden hergebruikt wordt, na eventuee behanded te zijn, (okaa) in het miieu teruggebracht. Om verontreinigingen te minimaiseren en goed te kunnen beheersen, zijn de verschiende waterstromen zo vee mogeijk gescheiden. De zorg voor de gemeenteijke watertaken is in 2020 CO2-neutraa. De gemeenteijke watertaken worden efficiënt uitgevoerd met een optimae baans tussen (age) maatschappeijke kosten en acceptabee risico s. Op basis van bovenstaande visie zijn in hoofdstuk 3 de beeidsuitgangspunten en de doesteingen nader uitgewerkt. 3 Het betreft hier de zorgpichten voor stedeijk afvawater, hemewater en grondwater. 15

16 2.2 De gemeenteijke watertaken: wetteijk kader De gemeente Amsterdam heeft (onder meer) de vogende drie watertaken: de zorg voor de inzameing en transport van stedeijk afvawater; de zorg voor de inzameing en verwerking van hemewater; de zorg voor het nemen van grondwatermaatregeen in openbaar gebied. Stedeijk afvawater Stedeijk afvawater is huishoudeijk afvawater of een mengse daarvan met bedrijfsafvawater, afvoeiend hemewater, grondwater of ander afvawater. Dit afvawater wordt ingezamed en getransporteerd naar een rioowaterzuiveringsinrichting (RWZI). De gemeente is verantwoordeijk voor inzameen en transporteren van afvawater. Bij de zorg voor stedeijk afvawater wordt gekeken naar het systeem as gehee, eventuee over de stadsgrenzen heen. Hemewater De gemeente is verantwoordeijk voor een doematige inzameing en verwerking van afvoeiend hemewater. Daarbij gaat het niet aeen om het buizenstese in de grond, maar in toenemende mate ook om de openbare ruimte waarin hemewater wordt opgevangen en zodoende wateroverast wordt beperkt. De gemeente stemt af met waterschappen, is aanspreekpunt voor de burger en behandet hemewatermedingen. Grondwater Grondwater is een natuurijk verschijnse en hoort bij het functioneren van de stad. In de stad komen situaties voor waarbij het gewenste gebruik en de aanwezigheid van grondwater ekaar hinderen, en grondwater voor overast zorgt. Zo kan een te hoog grondwaterpei eiden tot probemen, bijvoorbeed in de vorm van water in keders en andere vochtprobemen. Daarentegen kunnen er ook probemen ontstaan as gevog van een te age grondwaterstand: dit kan eiden tot verrotting van houten funderingen, met het risico op verzakking of instorting van gebouwen. Het is de zorg van de gemeente om, voor zover doematig, maatregeen in openbaar gebied te treffen om structuree nadeige gevogen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zovee mogeijk te voorkomen of te beperken. Daarnaast is de gemeente aanspreekpunt voor de burger en behandet grondwatermedingen. Wetteijk kader De wetteijke verantwoordeijkheden van de gemeente ten aanzien van de watertaken zijn vastgeegd in de Wet Miieubeheer (artike 10.33) en de Waterwet (artike 3.5 en 3.6). De watertaken betreffen echter sechts een dee van de gehee watercycus, waardoor ook aanpaende wetgeving reevant is. Uitgangspunt bij de invuing van de gemeenteijke watertaken is de voorkeursvogorde uit de Wet miieubeheer (artike 10.29a): 1. voorkom of beperk het ontstaan van afvawater; 2. voorkom of beperk verontreiniging van afvawater, hemewater en grondwater; 3. scheid de verschiende afvawaterstromen; 4. transporteer huishoudeijk afvawater naar de RWZI; 5. gebruik ander afvawater zo nodig na retentie of zuivering; 6. breng ander afvawater zo nodig na retentie of zuivering in het miieu; 7. breng ander afvawater pas in aatste instantie naar de zuivering. 16

17 Daarnaast worden nuttige stoffen uit afvawater hergebruikt en wordt energie teruggewonnen 4. Voor de bekostiging van de drie gemeenteijke watertaken bestaat een heffingsbevoegdheid in de Gemeentewet. Deze riooheffing mag maximaa kostendekkend zijn. Waternet De gemeente Amsterdam en het waterschap AGV hebben de uitvoering van hun watertaken aan Waternet gemandateerd (zie figuur 2). Door de integratie van ae watertaken binnen één organisatie wordt een hoge doematigheid bereikt. Waternet is het eerste bedrijf in Figuur 2: Positionering Waternet Nederand dat zich richt op de hee watercycus, van drinkwater tot watersysteem. Ae wateraspecten worden door Waternet in samenhang behanded en uitgevoerd. Door deze samenhang kan Waternet beter bijdragen aan een duurzame omgevingskwaiteit, voksgezondheid en veiigheid. Bij het reaiseren van de doesteingen zijn Amsterdam en Waternet afhankeijk: perceeeigenaren zoas particuieren, bedrijven en insteingen moeten ervoor zorgen dat hun percee op de juiste wijze is aangesoten op de rioering (geen afvawater op het hemewaterrioo) en kunnen hun eigen vervuiing beperken; perceeeigenaren hebben een eigen verantwoordeijkheid voor het omgaan met hemewater op hun eigen terrein; het pei van het oppervaktewater heeft vaak maar een beperkte invoed op het grondwaterniveau. Bij het voorkomen of aanpakken van grondwaterprobemen is de gemeente afhankeijk van onder andere de bodemopbouw, de wijze waarop het gebied bouwrijp is gemaakt, de inrichting en het gebruik van de grond, en de ondergrond. 2.3 Het gemeenteijk rioostese In Amsterdam igt een uitgebreid rioostese. Vrijwe ae woningen, bedrijven en gebouwen zijn aangesoten op de rioering en kunnen daarmee hun afvawater kwijt. Voor de inzameing van hemewater zijn ae straten en peinen voorzien van koken (putten) en andere waterinaten, zodat het hemewater niet in de straat bijft staan. Met name in de oudere deen van de stad wordt het afvawater en het hemewater gezamenijk afgevoerd richting de rioowaterzuiveringsinrichting door een gemengd stese. Sinds 1923 is de inzameing van afvawater en van hemewater gescheiden, waarbij het afvawater naar de rioowaterzuiveringsinrichting wordt getransporteerd, en het hemewater wordt geoosd op het oppervaktewater. Figuur 3 geeft de 2 typen steses schematisch weer. 4 In samenwerking met de waterschappen. 17

18 Figuur 3: Schematische weergave van gemengd en gescheiden rioostese (bron: Rioned) Er igt een openbaar netwerk van 224 km drainage om het grondwaterpei te beïnvoeden. Met drainage kan overtoig grondwater worden afgevoerd, maar kan ook hemewater in de grond worden geïnfitreerd. Amsterdam meet de grondwaterstand met peibuizen. Per 2015 is er in Amsterdam ruim km rioering aanwezig (zie tabe A). De vervangingswaarde is circa 2,5 mijard. Tabe A: Actuee overzicht rioering Amsterdam STEDELIJK AFVALWATER AFVLOEIEND HEMELWATER GRONDWATER Soort rioering km Soort rioering km Soort rioering km Vuiwaterrioo Hemewaterrioo Drainage 224 Soort rioering Stuks Soort rioering Stuks Soort rioering Stuks Bergbezinkvoorzieningen 35 Hemewateruitaten Peibuizen Overstorten extern 318 Rioogemaen Nooduitaten 361 De eeftijdsopbouw van de rioering is opgenomen in figuur Lengte (km) > < 11 Ouderdom (jaar) Figuur 4: Leeftijdsopbouw van de Amsterdamse rioering 18

19 Stedeijk afvawater In Amsterdam zijn per meer dan ozers van afvawater aangesoten op rioering, dat is een aansuitingspercentage van 99,9%. Circa 25 woningen en bedrijven, 380 woonboten en enkee campings ozen ongezuiverd. Het functioneren van de voorzieningen wordt regematig getoetst om te zorgen dat zij bijven vodoen aan de gestede normen. Door inspectie wordt inzicht verkregen in de kwaiteit van de diverse objecten. De afgeopen 10 jaar is circa 62% van de km vuiwaterrioering (excusief perseidingen) geïnspecteerd. Gezien het beang van rioogemaen zijn deze voorzien van een storingssignaering. Door structuree gegevens te registeren kan het onderhoud aan de rioogemaen effectief en efficiënt uitgevoerd worden. Hoogstens eenmaa per jaar treedt er een grote storing op die niet binnen 2 uur opgeost kan worden. Het risico is echter aag, omdat de meeste rioogemaen redundant uitgevoerd zijn. Door inspanning in de afgeopen periode is de waterkwaiteit zodanig verbeterd dat er nu jaarijks een Amsterdam City Swim in de grachten kan worden georganiseerd. Hemewater Het functioneren van de hemewatervoorzieningen wordt regematig getoetst om te zorgen dat zij bijven vodoen aan de gestede normen. In circa 75% van de stad wordt hemewater gescheiden ingezamed. Door inspectie wordt inzicht verkregen in de kwaiteit van de diverse objecten. De afgeopen 10 jaar is 39% van de km hemewaterrioering geïnspecteerd. Verspreid over de hee stad komt er in een aanta gebieden met gescheiden rioosteses wateroverast voor bij hevige regen, mede as gevog van zetting van het maaived. Daarnaast is de inrichting van het maaived op vee paatsen nog niet Rainproof en dus nog niet ingericht om bij extreme neersag het overtoige hemewater tijdeijk te bergen, zonder dat er wateroverast of zefs schade ontstaat. In bijvoorbeed de Rivierenbuurt en in Betondorp is sprake van structuree overast bij hevige regen. Dit wordt momentee opgepakt. Grondwater Bij de uitvoering van de grondwaterzorgpicht gaat het om voorkomen of beperken van overastsituaties. Grondwater is een natuurijk fenomeen waarin bij voorkeur zo min mogeijk wordt ingegrepen. Daarnaast wordt de grondwaterstanden in de stad via een uitgebreid openbaar peifitermeetnet gemonitord. Deze gegevens worden gebruikt bij advisering bij grondwatermedingen en beantwoording van aan grondwater gereateerde vragen. Assetmanagement Waternet past assetmanagement toe om de rioering zo optimaa mogeijk te aten functioneren. Hierbij wordt onder andere gekeken naar ouderdom, zettingsgegevens, medingen en inspectiegegevens. Daarnaast wordt vanuit risico s (kans en effect) gekeken naar het vervangen van instaaties en eidingen. Op basis hiervan kan het beheer van de voorzieningen effectief en efficiënt worden vormgegeven. 19

20 Kantcommunicatie Binnenkomende medingen worden geregistreerd en vormen een beangrijke informatiebron voor de toestand en het functioneren van de rioering (in brede zin). Tabe B aat de gemiddede sneheid zien van het afhandeen van medingen. Tabe B: Sneheid afhandeing medingen GEMIDDELDE DOORLOOPTIJD MAXIMALE DOORLOOPTIJD Rioering meding actie 1 uur 6 uur 1 e actie opossing 2 uur 23 uur Grondwater meding - advies 8 weken In het kader van het programma Rainproof worden inwoners van Amsterdam via internet en socia media gestimueerd om hun overast te meden. Dit vindt paats om meer inzicht te krijgen in de knepunten. Daarnaast kan met deze informatie ook de bedrijfsvoering worden verbeterd. Deze actieve uitvraag bijkt effectief. Het aanta medingen bij de hoosbui van 28 jui 2014 ag nameijk significant hoger dan in de rest van het and. Samenwerking met anderen in Amsterdam Aan de Eigenarentafe worden afspraken gemaakt over een efficiënte aanpak van wijzigingen in de infrastructuur. Op deze manier hoeft de straat minder vaak open, wat zowe goedkoper is as minder overast opevert ( 1 Stad 1 Opgave, gebiedsgericht werken). Voor nieuwe ontwikkeingen in de stad is er vanaf de ideefase (ongeveer 2 tot 5 jaar voor de uitvoering) contact met de andere betrokken (conform het Amsterdamse coördinatiestese). Waternet voert een actieve communicatie met de initiatiefnemers om (grond)waterprobemen in de toekomst op duurzame wijze te voorkomen. Ook tijdens de voorbereiding en uitvoering van werken is er intensief overeg met de beheerders van de openbare ruimte (stadsdeen) en de burgers. Er wordt nauw samengewerkt met de waterschappen en jaarijks wordt gerapporteerd over het functioneren van de rioering. Het vergunningsstese dat tot voor kort van toepassing was, is overgegaan in samenwerking (Waterwet artike 3.8). Amsterdam heeft in 2013 deegenomen aan de benchmarking rioeringszorg van Stichting RIONED. Hieruit beek dat Amsterdam positief scoort op functioneren van de rioering, beheerkennis, kostenbesparing en een age riooheffing heeft. De activiteiten in Rainproof worden positief beschouwd. Aandachtspunten uit de benchmark zijn meegenomen in het beeid van Waternet. 20

21 3 Beeid, Doeen en Uitdagingen Ineiding In dit hoofdstuk worden de beangrijkste ontwikkeingen geschetst en worden beeid en doesteingen gepresenteerd. 3.2 Ontwikkeingen De ontwikkeingen die van invoed zijn op de gemeenteijke watertaken zijn in beed gebracht. Deze zijn meegenomen bij het opsteen van beeid. De beangrijkste ontwikkeingen zijn hieronder toegeicht. Kimaatverandering Het kimaat verandert. De kimaatscenario s van het KNMI (2014) aten een aanta gemeenschappeijke kenmerken zien: de opwarming zet door en zorgt voor zachtere winters en warmere zomers; de winters worden gemidded natter en ook extreme neersaghoeveeheden komen vaker voor; de hevigheid van buien in de zomer neemt toe, maar het aanta regendagen daat, waardoor de engte van droge perioden toeneemt; de zeespiege bijft stijgen; de bodem za bijven daen. Bij de inrichting van het stedeijk gebied moet rekening gehouden worden met een toename van de extremen zowe in de zin van wateroverast as in de zin van watertekort. De boven- en ondergrondse ruimte binnen stedeijk gebied (zowe openbaar as particuier) biedt kansen voor de opsag en het gebruik van hemewater om: wateroverast te voorkomen; grondwatertekorten aan te vuen; de stad te vergroenen en te koeen. Concusie van de toekomstverkenningen is dat er binnen stedeijk gebied meer ruimte nodig za zijn voor de opsag van (heme)water. Dit is ook onderwerp van de Detabesissing Ruimteijke Adaptatie: het waterrobuust maken van de stedeijke ruimte. Met het programma Amsterdam Rainproof kiest de stad (de gemeenteijke diensten, stadsdeen, corporaties, bedrijven, ondernemers en bewoners) voor één gezamenijke aanpak. Amsterdam zet hiermee niet aeen in op het hydrauisch op orde hebben van de hemewaterrioen, maar ook op aanvuende bovengrondse maatregeen voor de verwerking van hemewater. Inzet is om de natuurijke sponswerking van de stad te vergroten. Zovee mogeijk vasthouden van water waar het vat en afvoeren as dat nodig is. Hierin hebben ae eigenaren en beheerders van de fysieke stad een ro. Het programma Amsterdam Rainproof motiveert, informeert en activeert bewoners, ondernemers, ambtenaren en kenniswerkers om hemewaterbestendig te werken bij de verandering van daken, straten, tuinen, parken en peinen. Uitgangspunt is dat gerichte, keinschaige, fijnmazige en rendabee maatregeen de stad meer hemewaterbestendig en tegeijk aantrekkeijker en eefbaarder maken. Geen dure grootschaige monofunctionee opossingen, maar met simme aanpassingen die de sponswerking van de stad vergroten. Zo wordt in samenwerking met het waterschap Amste, Gooi en Vecht een vereenvoudiging van reges voor 21

22 nieuwbouw en herstructurering op het gebied van water vanuit de gemeente en waterschap voorbereid ( waterneutrae bouwenveop ). Duurzame bedrijfsvoering Amsterdam wi een inhaasag maken op het gebied van duurzaamheid. Daartoe is de Agenda Duurzaamheid uitgewerkt met kwantitatieve en kwaitatieve doesteingen (zie figuur 5). Figuur 5: Agenda Duurzaamheid Gemeente Amsterdam Beangrijke thema s in deze agenda zijn: duurzame energie, schone ucht, scheiden van afva, reductie van CO2-uitstoot, circuaire economie en kimaatadaptatie. Dit aatste thema wordt onder meer geadresseerd in het Programma Rainproof en er wordt as onderdee van het programma waterbestendige stad een adaptiestrategie ten aanzien van vitae infrastructuur opgested. Bestuursakkoord Water In het Bestuursakkoord Water dat op 23 mei 2011 samen met het Interprovinciaa Overeg, de Vereniging Nederandse gemeenten, de Unie van Waterschappen en de Vereniging van waterbedrijven in Nederand het Bestuursakkoord Water ondertekend is is afgesproken te streven naar meer doematigheid, onder meer door betere samenwerking en assetmanagement. Voor dit pan betekent dit onder andere dat vanuit risico s (kans en impact) wordt gekeken naar het vervangen van instaaties en eidingen. 3.3 Beeidsuitgangspunten Er wordt per gemeenteijke watertaak de agemene beeidsijn aangegeven. Per beeidsijn worden de vogende drie situaties onderscheiden: 1. Groene wei (nieuwbouw): vanuit de randvoorwaarden die de ondergrond stet, kan het gebied worden ingericht; 2. Grootschaige herstructurering: de ondergrond en de inrichting daarvan everen randvoorwaarden voor de inrichting van de bovengrondse ruimte; 3. Bestaand stedeijk gebied: maatregeen moeten paatsvinden binnen de randvoorwaarden die door de onder- en bovengrondse ruimte worden gested. 22

23 Stedeijk afvawater Voor stedeijk afvawater is het agemene uitgangspunt voor de angere termijn zovee mogeijk scheiding aan de bron om hergebruik van grondstoffen te vereenvoudigen en de energie-inhoud beter te kunnen benutten en fosfaat zovee mogeijk terug te winnen. Een voorbeed is een aparte urine-inzameing, waaruit grondstoffen kunnen worden gewonnen voor kunstmest. Naast agemene beeidsuitgangspunten gedt ook specifiek beeid per situatie: SITUATIE BELEID Groene wei de afvawaterstromen worden bij nieuwbouw gescheiden. voorzieningen voor inzameing en transport (en eventuee behandeing) bijven nodig Zodra dat technisch mogeijk is, zuen er keinschaige piots worden uitgevoerd naar aternatieve sanitatie. In deze piots wordt onderzocht of individuee behandeing in de toekomst as vowaardig aternatief kan geden voor grootschaige uitbreidingen (vanaf duizend woningen) wordt onderzocht of een decentrae zuivering op wijkniveau voordeen biedt op basis van onder andere de beschikbaarheid van (fysieke) ruimte, geschikte ozingspunten, miieueffect, duurzaamheid en kosten Grootschaige herstructurering Bestaand stedeijk gebied afvawaterstromen worden gescheiden gehouden of ontvochten. Het stedeijk afvawater wordt ingezamed en getransporteerd naar de centrae zuivering ook in deze situatie zuen soortgeijke piots worden uitgevoerd as bij groene wei stedeijk afvawater wordt naar de centrae zuivering gebracht, tenzij dit door bijvoorbeed extreem ange transportafstanden niet doematig is. Mogeijk is dan individuee opossing of aansuiting op een andere RWZI doematiger in bestaand gebied worden in principe geen piots uitgevoerd voor aternatieve sanitatie Hemewater Amsterdam wi haar goede prestaties op gebied van hemewater verder verbeteren. In het extremer wordende kimaat en de verdere verdichtende stad is daarvoor een extra inspanning nodig om schade te voorkomen en de stad hemewaterbestendig te maken. De gemeente houdt bij de inrichting van de buitenruimte (privaat en pubiek) rekening met het tijdeijk opvangen van extreme buien. Hierop wordt met het programma Rainproof op ingespeed. De gemeente heeft de ambitie dat de stad in 2020 een bui van 60 mm per uur kan verwerken zonder schade aan huizen en vitae infrastructuur. Hiervan wordt 20 mm via het ondergrondse hemewaterstese verwerkt en wordt 40 mm tijdeijk opgesagen in de openbare en private ruimten (daken, tuinen, et cetera). Het reaiseren van deze ambitie is daarmee een gezamenijke verantwoordeijkheid van ae Amsterdammers. De gemeente neemt het voortouw in het activeren van zo- 5 De andeijke tendens is dat gemeenten kiezen voor een ambitie van 60 mm per uur voor de verwerking van extreme neersag. 23

24 vee mogeijk Amsterdammers om bij te dragen aan de verwerking van hemewater. Mede in dit kader oopt er een onderzoek om via de riooheffing Rainproof gedrag van bedrijven en particuieren te stimueren. Er is een beangrijke reatie tussen hemewater en het grondwater. Hemewater wordt bij voorkeur in de bodem geïnfitreerd om de sponswerking van de stad te benutten. Dat heeft gevogen voor de grondwaterstand, maar ook voor de grondwaterkwaiteit. Daarom moet de verwerking van hemewater atijd in samenhang met het grondwaterbeheer worden bekeken. Voor hemewater geden de vogende beeidsuitgangspunten: hemewater wordt zovee mogeijk verwerkt daar waar het vat; gebruik van hemewater heeft de voorkeur boven afvoeren, waarbij de optimae invuing wordt bepaad aan de hand van okae factoren; de perceeseigenaar is in principe zef verantwoordeijk voor de verwerking van hemewater op eigen terrein; de verwerking van hemewater is een inspannings- en geen resutaatverpichting voor de gemeente. Inzet is een robuust en fexibe openbaar hemewaterstese, zodat bijsturing ook ater nog mogeijk bijft; aandachtspunten bij hemewater zijn de hoofdinfrastructuur, bedrijventerreinen, evenemententerreinen, marktpaatsen en gebieden met een centrumstedeijk gebruik. Indien dit water een probeem vormt voor de waterkwaiteit, dan heeft het de voorkeur om het okaa of eders te behandeen; bij vervanging van gemengde rioering wordt aaneg van een apart dwa-rioo 6 overwogen. Criteria hiervoor zijn de vervuiingsgraad van de openbare ruimte en de doematigheid van de maatrege. Naast agemene beeidsuitgangspunten gedt ook specifiek beeid per situatie: SITUATIE BELEID Groene wei & Grootschaige herstructurering Bestaand stedeijk gebied (extreme) hemewaterverwerking wordt vanaf de initiatieffase meegenomen. Het uitgangspunt hierbij is dat het hemewater niet (verder) wordt verontreinigd. As hemewater niet direct wordt gebruikt, geden de agemene uitgangspunten het streven is om ontwikkeende partijen kimaatbestendige en waterrobuuste ontwerpen toe te aten passen (Waterneutrae Bouwenveop) het streven is om de afvoer van hemewater te vertragen. Infitratie naar de bodem heeft hierbij de voorkeur boven afvoer naar oppervaktewater, maar vanwege reatief hoge grondwaterstanden is dit in beperkte mate mogeijk infitratie van hemewater heeft mogeijk consequenties voor de grondwaterkwaiteit, en wordt daarom atijd in samenhang met grondwaterbeheer bekeken Grondwater Amsterdam streeft met een gebiedsgerichte aanpak naar een duurzaam functionerend grondwatersysteem in samenhang met (onder meer) de verwerking van afvawater en hemewater. Aan de hand van de registratie van de grondwaterstanden heeft Amsterdam vee kennis van het grondwatersysteem. Deze kennis past de gemeente 6 Rioostese voor de inzameing en het transport van droogweerafvoer. 24

25 toe bij advisering bij onder andere ruimteijke ontwikkeingen om nieuwe hinder te voorkomen en bestaande hinder aan te pakken. Vragen en medingen met betrekking tot grondwater worden binnen de gestede termijnen beantwoord. Bij de beantwoording van vragen van woningeigenaren gedt de trits toe Informeren, Adviseren / Interpreteren en Doorverwijzen. Voor grondwater geden de vogende agemene beeidsuitgangspunten: De gemeente past (mits doematig) robuuste maatregeen toe in openbaar gebied om hinder van te hoog of te aag grondwater weg te nemen en voert deze samen met andere werkzaamheden uit. Eigenaren zijn verantwoordeijk voor een waterdichte woning; Eigenaren zijn verantwoordeijk voor de grondwaterstand op zijn eigen percee; Eigenaren mogen onder voorwaarden overtoig grondwater aanbieden aan de gemeente; Overtoig grondwater wordt geoosd op het oppervaktewater (direct of via een hemewaterrioo). Grondwater wordt niet naar de RWZI getransporteerd; De eigenaren van een particuier poderrioo zijn verantwoordeijk voor de werking en de constructie ervan; De gemeente hanteert een grondwaternorm bij ruimteijke ontwikkeingen. Deze norrm biedt houvast bij het voorkomen van grondwateroverast; De gemeente hanteert een voorkeursvogorde voor grondwatermaatregeen bij ruimteijke ontwikkeingen: aaneg oppervaktewateren, aanpassen waterpei van oppervaktewater, integraa ophogen van maaived, bouwkundige aanpassingen, aanpassen van functie van de bebouwing aan omgeving. Naast agemene beeidsuitgangspunten gedt ook specifiek beeid per situatie: SITUATIE BELEID Groene wei & Grootschaige herstructurering Bestaand stedeijk gebied de natuurijke afwatering via de bodem en het oppervaktewater moet zodanig zijn dat geen aanvuende voorzieningen voor grondwater nodig zijn en dat er geen probemen gaan ontstaan. Inrichting en gebruik van het gebied moet daarvoor afgestemd worden op het grondwatersysteem. Hiervoor wordt een grondwaternorm gehanteerd in uitzonderijke situaties worden robuuste ontwateringsmiddeen met een minimaa beheer aangeegd bij herstructurering wordt een bewuste afweging gemaakt of ondergrondse barrières moeten worden verwijderd het opossen van grondwaterprobemen in bestaand stedeijk gebied is atijd maatwerk structuree overast is bekend en waar doematig worden maatregen getroffen in de openbare ruimte, zoas infitratierioen of ontwatering Poderrioen 7 worden gepand aangepakt waarbij de mogeijkheid tot opheffing van het poderrioo wordt onderzocht. In de nieuwe of aangepaste situatie worden de waterstromen zovee mogeijk gescheiden 7 Rioostese voor de inzameing en het transport van grondwater, hemewater en afvawater. 25

26 3.4 Uitdagingen: technische staat van de voorzieningen De eeftijd van het rioo neemt steeds verder toe. Om het rioo adequaat te aten functioneren za de vervangingsverwachting de komende jaren sterk groeien. Stedeijk afvawater Uit de toetsing van het functioneren van het rioostese bijken de vogende aandachtspunten: Op keine schaa komen door de hee stad enkee knepunten voor waar het water bij hevige regen niet goed weg kan. In de Oosterpark- en Beamybuurt komen structuree probemen voor. Hier wordt middes het programma Rainproof aan opossingen gewerkt; Bij poderrioering worden vuiwater, heme- en grondwater door één buis afgevoerd. Dat is ongewenst. Daarom is onderzocht hoe de functiescheiding van poderrioen kan worden doorgevoerd (zie ook bij grondwaterbeeid). Door inspectie wordt inzicht verkregen in de kwaiteit van de diverse objecten. De afgeopen 10 jaar is circa 62% van de km vuiwaterrioering (excusief perseidingen) geïnspecteerd. Bij circa 2,5% is de kwaiteit inzake stabiiteit en waterdichtheid onvodoende en is ingrijpen nodig (doe: 2,5%). Deze rioen zijn opgenomen in de vervangingsverwachting (zie figuur 6). Uit de benchmarking rioeringszorg van Stichting RIONED in 2012 bijkt dat Amsterdam reatief vee rioen inspecteert. De vaste cycus wordt daarom osgeaten en meer gebaseerd op risicomanagement. Hemewater Het huidige ondergrondse stese biedt een robuuste basis voor de toekomst. De afgeopen 10 jaar is 39% van de km hemewaterrioering geïnspecteerd. Bij sechts 1,2% is de kwaiteit inzake stabiiteit onvodoende en is ingrijpen nodig (doe: 2,5%). Deze rioen zijn opgenomen in de vervangingsverwachting (zie figuur 8). De structuree overast bij hevige regen in de Rivierenbuurt en in Betondorp wordt momentee opgepakt. Extreme neersag, die de hydrauische norm ver overschrijdt, vraagt om een integrae benadering. Daarbij is de inrichting van de buitenruimte (privaat en pubiek) cruciaa. Hierop wordt met het programma Rainproof op ingespeed. Grondwater De gebieden met structuree overast (of risico daarop) en de particuiere poderrioogebieden zijn in beed op wijkniveau. Daarnaast wordt onderzocht of de grondwaterstand in gebieden met age grondwaterstanden op een duurzame wijze kunnen worden beïnvoed om de overast te voorkomen of te beperken. 26

27 3.5 Leerpunten en openstaande maatregeen uit vorige panperiode Uit de evauatie van het pan Breed Water komen de vogende aandachtspunten naar voren voor de komende periode : ONDERWERP AANDACHTSPUNTEN TEN BEHOEVE VAN HET PLAN Vervanging zoas in Breed Water is aangegeven gaat de hoeveeheid te vervangen rioering na 2021 toenemen er is een beperkte financiëe reserve opgebouwd voor de vervanging van rioering Opossen knepunten Functioneren rioering Effectief beheer aaneggen voorzieningen ten behoeve van ongezuiverde ozingen aanpakken structuree probemen met wateroverast in de stad onder andere in Betondorp, Oosterpark-, Beamy- en Rivierenbuurt afstemmen van de aanvoer van afvawater op het zuiveringsproces zorgen voor vodoende ruimte voor hemewater (voor bergen en/of okae behandeing) verder professionaiseren van de (project)registratie verder verbeteren van de duurzame bedrijfsvoering door efficiënt energiegebruik en terugwinnen en hergebruik van grondstoffen versneen Programma Amsterdam Rainproof (t/m 2017) zodat hemewaterbestendig werken geborgd wordt in de reguiere stedeijke ontwikkeing- en beheerprocessen gestructureerde aanpak beheer drainage 27

28 28

29 4 Pan : stappen en acties 4.1 Ineiding In dit hoofdstuk zijn de acties en stappen opgenomen die nodig zijn om de gestede doeen te reaiseren. Deze acties en stappen worden per zorgpicht beschreven, waarbij de vogende onderwerpen worden onderscheiden: aaneg van nieuwe voorzieningen; beheer van bestaande voorzieningen (technische staat & functioneren): - operationee onderzoek (onder andere inspectie / monitoring); - onderhoud (reiniging); - reparatie, vervanging en renovatie; - verbeteren functioneren; - strategisch onderzoek; verwachtingen van de gebruiker. Daarnaast worden de te ondernemen stappen en acties inzake effectief beheer benoemd. 4.2 Stedeijk afvawater Aaneg De komende jaren wordt rioering aangeegd in nieuwbouwgebieden. Grootschaige nieuwbouwgebieden zijn onder andere: IJburg Centrumeiand, Zeeburgereiand, Houthavens en Overamste. Waar mogeijk worden innovatieve technieken toegepast zoas nieuwe vormen van sanitatie. Hierbij gedt atijd maatwerk, waarbij gekeken wordt naar doematigheid en een zefde graad van miieubescherming. In het project Schoon Schip worden nog circa 380 woonboten aangesoten op de rioering. Dit project, gestart in 2007 met een ooptijd van 10 jaar, is tot stand gekomen in samenwerking tussen Amsterdam, AGV (Waternet) en Rijkswaterstaat. In de meeste gevaen worden de waaansuitpunten in combinatie met werkzaamheden in de rijweg uitgevoerd. Daarnaast worden in de komende panperiode voorzieningen aangeegd ten behoeve van circa 25 woningen en bedrijven, en enkee campings. Beheer Operationee onderzoek (inspectie / monitoring) In deze panperiode is onderzoek noodzakeijk om de afvoer van stedeijk afvawater effectief te kunnen bijven beheren. Daarbij vindt operationee onderzoek paats op de vogende aspecten: 29

30 SITUATIE Sturen en regeen Inspecteren Perseidingen BELEID onderzoek naar de uitro van verbeterde sturing (piot Amsterdam Noord) om beter te kunnen anticiperen op veranderingen, een betere waterkwaiteit te reaiseren en op energie en kosten te besparen inspectie vindt paats op verzoek en niet vogens een vaste cycus. Hierbij zuen risicorioen vaker worden geïnspecteerd en andere rioen minder. In samenspraak met de buitendienst wordt het inspectieprogramma continu door de beheerders geactuaiseerd onderzoek naar het functioneren en de kwaiteit van perseidingen en de daar in aanwezige appendages (ontuchters, afsuiters, et cetera) Onderhoud (reiniging) De negatieve gevogen van vervuiing (bijvoorbeed door verzakking) worden beperkt door onderhoud. Per jaar wordt er gemidded 370 km vuiwaterrioo gereinigd en dit za in de panperiode worden voortgezet. Reiniging van rioen gebeurt op verzoek van de beheerders, die in overeg met de buitendienst een programma opsteen. Vuiwaterrioering wordt gemidded eke vijf jaar gereinigd. Daarbij worden, op basis van praktijkervaring, sommige rioen vaker (preventief) gereinigd. De kwaiteit van rioogemaen (gebouwen en machines) wordt geborgd binnen de onderhoudssystematiek die voor eke instaatie is voorgeschreven. Uitgangspunt hierbij is de technische evensduur en de voorschriften van machineeveranciers. Reparatie, renovatie en vervanging Rioering wordt hersted as het kwaiteitsniveau te aag wordt. Dit wordt bepaad door het functioneren van de rioen en de bij inspectie aangetroffen kwaiteit. 30

31 totaen (2) Stedeijk afvawater - vervangingsverwachting Investeringen (mijoen euro) Lengte (kiometers) Jaar Kosten Kiometers Figuur 6: Vervangingsverwachting vuiwaterrioering Page 1 De komende panperiode moet 32,4 km vuiwaterrioo per jaar worden vervangen. De jaren daarna oopt deze hoeveeheid op naar 49,2 km per jaar in De toename van te vervangen rioen wordt voor een beangrijk dee bepaad door het optreden van zetting bij niet onderheide rioen. Door zetting stromen de rioen op den duur niet meer goed af, waardoor vervanging nodig is. Door bij vervanging in te zetten op de gebiedsgerichte aanpak, kan deze gereaiseerd worden zonder dat dit ten koste gaat van de bereikbaarheid en eefbaarheid in het betreffende gebied. Het miieutechnisch en hydrauisch functioneren van de rioering wordt verbeterd. In dit kader wordt de structuree wateroverast in de Oosterpark- en Beamybuurt aangepakt. Strategisch onderzoek Strategisch onderzoek vindt paats om het stedeijk afvawater ook in de toekomst op effectieve wijze te beheren. THEMA Energie en grondstoffen uit water Buiksoterham (figuur 7) Zettingsbeed TOELICHTING onderzoek hoe afvawater optimaa kan worden benut voor terugwinning van energie en grondstoffen (fosfaat asmede andere nutriënten), onder andere door de verwerking van GF-afva en aternatieve sanitatie onderzoek in hoeverre aternatieve sanitatie en decentrae zuivering (zuivering op wijkniveau) voordeen biedt en of innovatieve piots kunnen worden opgezet (nieuwe wijk met woningen) opend onderzoek naar de effecten van bodemdaing op de rioering en weke maatregeen nodig zijn 31