Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K.
|
|
- Gerda Verbeke
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SESSIE 3: PALLIATIEVE ZORG THUIS Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K. Meeussen Deze voorafgaande zorgplanning rond het levenseinde sluit aan bij ontwikkelingen in Nederland en België: - Oorzaak van overlijden verschuift: overlijden door chronische, progressieve aandoeningen stijgt - Twee derde van alle sterfgevallen zijn niet plotseling of onverwacht - Dementie is een enorme uitdaging (door incomptentie) Huisartsen spelen een grote rol bij het faciliteren van ACP: - Zij spelen een centrale rol in het proces thuis en bij rusthuispatiënt - 95% van de Belgische bevolking heeft een eigen huisarts - Hier zijn geregelde contacten mee - Er is vaak een jarenlange vertrouwensrelatie Bij het onderzoek ging het om monitoring van end-of-life care via een sentinel network of gp s. Wekelijks werden overlijdens geregistreerd. Wanneer de oorzaak van het overlijden dementie was, werd nagegaan of er sprake was van ACP. Vraag aan de huisarts was: Bent u op de hoogte van voorafgaande afspraken met patiënt of familie over het stopzetten of niet opstarten van mogelijk levensverlengende behandelingen of over het uitvoeren van medische beslissingen in de laatste levensfase van de patiënt, voor het geval deze niet meer in staat zou zijn om beslissingen te nemen. Van de 1191 geregistreerde overlijdens was bij 2/3 sprake van een verwacht overlijden, bij 8% was sprake van dementie als doodsoorzaak. Bij 66% van de patiënten met doodsoorzaak dementie was sprake van een vorm van ACP (in het algemeen was dit bij minder dan de helft). Bij 6,8% was dit schriftelijk vastgelegd. In 8% was de patiënt met dementie zelf bij de ACP betrokken. ACP vindt vaker bij dementie plaats, maar dan wel minder vaak met de patiënt zelf.
2 Er is ruimte voor verbetering mogelijk: erg weinig schriftelijk vastgelegd, mondeling heeft ACP minder juridische waarde en schriftelijke ACP beter voor continuïteit bij transfers van patiënt. Daarnaast wordt patiënt met dementie weinig betrokken bij ACP, dit wijst mogelijk op laattijdige inzet van ACP. Meer info: Vragen: - Wanneer de ACP niet met de patiënt zelf was besproken en niet schriftelijk was vastgelegd, met wie was deze dan besproken? Toelichting bij vraag: wanneer ACP niet met patiënt zelf besproken is heeft dit heel andere status, ACP die wel met patiënt zelf is besproken is van veel wezenlijker belang. Antwoord: niet specifiek naar gevraagd, waarschijnlijk besproken tussen arts en familie of arts en andere betrokkenen. Spreker is het ermee eens dat ACP die met patiënt zelf besproken heeft meer waarde heeft. - Waarom is de naam ACP genomen en niet bijv wensen rondom het levenseinde, ACP suggereert meer dan vraag waar het hier om gaat. Antwoord: bij ACP gaat het echt om gemaakte afspraken en niet zozeer om wensen rond het levenseinde. Spreker is het er wel mee eens dat ACP inderdaad breder zou moeten worden getrokken.
3 Verpleegkundige knelpunten in de palliatieve thuiszorg De heer B. van Royen Deze studie is uitgevoerd omdat: - Aantal patiënten met palliatieve thuiszorg neemt toe - Zorg is zeer complex, er zijn weinig studies bekend, zeker mbt ervaring van wijkverpleegkundigen Door middel van een kwalitatief onderzoek is geïnventariseerd welke problemen door de wijkverpleegkundigen werden ervaren. Hierbij was sprake van een doelgerichte steekproeftrekking. Interviews waren semi-gestructureerd. Steekproef was heterogeen. Door middel van een kwantitatief onderzoek werden deze problemen bevestigd. Hierbij was sprake van een pragmatische selectie. De participanten werden 24 stellingen voorgelegd. Problemen die werden ervaren: - Multidisciplinaire communicatie, met name communicatie met huisartsen verloopt stroef. Wijkverpleegkundigen bemerken daar te weinig kennis over palliatieve zorg/ pijnmedicatie, verpleegkundigen voelen zich machteloos omdat de huisarts de therapie moet instellen. - Te weinig vast contact met patiënt: vooral door invalverpleegkundigen - Draagkrachttekort bij mantelzorgers - Huisartsen laten verpleegkundigen buiten het bespreken van euthanasie, verpleegkundigen ervaren daarom taboesfeer rond euthanasie - Communicatie met ziekenhuis minimaal: info wordt gemist - Communicatie met ondersteunende diensten te weinig. In het kwantitatieve onderzoek kwam naar voren: - Wisselende patiënttoeren moeilijk (70%) - Moeilijker om als vervangingsverpleegkundige te werken (68%) - Patient thuis alleen verzorgen is moeizaam (79%( - Verpleegkundigen worden niet betrokken bij euthanasie (47%) - Ziekenhuisverwijsbrief voor verpleegkundigen moet (73%) - Meer teamoverleg nodig (96%) - Huisarts heeft te weinig kennis over pijnmedicatie (63%)
4 - Huisarts heeft te weinig kennis over palliatieve zorg (62%) - Huisarts heeft geen inzicht in dagelijkse zorg (57%) Sterk punt onderzoek: goede overeenkomsten tussen kwalitatieve en kwantitatieve deel, ervaringen van verpleegkundigen zelf bevraagd. Zwak punt onderzoek: bij kwantitatieve deel iets meer verpleegkundigen bevraagd die zelfstandig werkten ipv voor een organisatie. Conclusie: - Problemen rond samenwerking en communicatie met huisarts - Meer vast contact tussen verpleegkundige en patiënt nodig - Meer onderzoek over de problemen en oplossingen nodig Vragen: - Spreker wordt uitgenodigd om een artikel over het onderwerp te schrijven voor wetenschappelijk tijdschrift voor huisartsen (Huisarts Nu of Huisarts en Wetenschap). - Mooi en belangrijk onderzoek omdat het de kant van verpleegkundigen belicht. Het schort dus aan samenwerking binnen het (multidisciplinaire) team. Zouden hier meer disciplines dan de huisarts bij moeten worden betrokken? Antwoord: dat is mogelijk, bijv kinesist in Belgie. Huisarts en verpleegkundige zijn wel de sleutelfiguren. - Bij de Amsterdamse huisartsen is bekend dat er vaak een tekort is aan mantelzorg. Als verpleegkundige kun je weinig wanneer mensen alleen wonen. Is dit ook belicht in het onderzoek? Antwoord: Niet specifiek, maar in kwalitatieve onderzoek kwam wel aan het licht dat zeker oudere mantelzorgers op termijn minder aan kunnen, verpleegkundigen komt maar een paar keer per dag, kunnen niet de hele dag blijven. - Coördinator vrijwillige terminale zorg (VTZ) heeft aanvulling: VTZ kan goed werk doen thuis in Nederland de laatste 3-6 maanden van het leven, ter ontlasting mantelzorgers. Hoe zit dat in België? Goed alternatief voor hospice wanneer je thuis wil blijven. Kan vroegtijdig opgestart
5 worden, gebeurt vaak te laat. Ervaring is dat VTZ landelijk niet genoeg in the picture is bij o.a. huisartsen. Antwoord: er bestaan initiatieven maar probleem is dat patiënt het vaak niet toe laat. Aanvulling vanuit de zaal: in België hebben de netwerken palliatieve zorg wel de opdracht om het vrijwilligersnetwerk uit te bouwen. Aanvulling door huisarts: reikt dit bij iedere patiënt aan, maar blijft toch heel moeilijk om iemand binnen te krijgen. Jammer, gemiste kans. - In het onderzoek wordt gesteld dat communicatie tussen huisarts en wijkverpleegkundige niet goed verloopt. Dit is ook moeilijk want je bent vaak op verschillende tijden bij de patiënt. Word er in Belgie ook gebruik gemaakt van een schriftelijke overdracht (dossier) bij patiënt thuis? Antwoord: nee, men mag in België geen dossier bij patiënt thuis laten liggen. Soms wordt wel gebruik gemaakt van een communicatieschriftje. Vaker telefonisch contact of afspraak maken bij patiënt thuis. - Mogelijk is het zo dat wijkverpleegkundigen een tekort aan communicatie met de huisarts ervaren doordat verpleegkundig experts bij de patiënt komen, zij hebben dan meer contact met de huisarts dan de normale verpleegkundige. - Bijna alle patiënten ervaren een gebrek aan communicatie met de huisarts. Moet het initiatief daarvoor altijd bij de huisarts liggen? Aanvulling door wijkverpleegkundige: verpleegkundigen kunnen hand ook in eigen boezem steken inderdaad, pro-actieve houding richting huisarts innemen. Gelijkwaardige gesprekspartner zijn. Antwoord: goed punt. Eigen ervaring is wel dat communicatie met huisarts die veel ervaring heeft met palliatieve zorg beter verloopt dan wanneer dat niet zo is.
6 Evaluatie afspraken rondom de inzet van subcutane medicatietoediening thuis Mevrouw drs. J.W. Blom Omdat bij inzet van subcutane medicatietoediening thuis veel partijen zijn betrokken zijn door netwerk palliatieve zorg Arnhem e.o. afspraken hieromtrent gemaakt. Afspraken waren aangescherpt omdat: - Behoefte aan derde partij: altijd contact met consultteam bij opstart - Niet altijd overeenstemming tussen beleid en ingezette medicatie - Pompjes niet altijd beschikbaar, nu binnen 3 uur inzetten - Medicatie niet altijd beschikbaar, nu op 1 punt geregeld Onderzocht is wat huisartsen van de afspraken vinden, met name afspraak altijd contact te hebben met consultteam bij inzetten pompje. Respons: 54 reacties. Redelijke spreiding in regio, huisartsen gemiddeld 10 jr werkzaam, 44% was op de hoogte procedure, 40 huisartsen hadden in afgelopen 2jr pompje aangevraagd. Conclusies: - Inschakelen consultteam gebeurt altijd - Consultteam wordt gewaardeerd: huisartsen voelen zich ondersteund bij het handelen, komt kwaliteit van zorg ten goede, goede bereikbaarheid en beschikbaarheid team, huisartsen vinden het team niet overbodig. Kritiek op afspraken was soms dat men het bevoogdend vond dat het consultteam altijd moest worden ingeschakeld. Veel huisartsen hebben 1-3 keer per jaar met palliatieve patiënt te maken. KNMG richtlijn sedatie adviseert het inschakelen van een consultteam, maar verplicht dit niet. Vragen: - Lid verpleegkundig specialistisch team: zijn de afspraken vooral aangescherpt vanwege inzetten sedatie (verplicht contact met consultteam)? Is dit wel nodig bij pijnpompje? Probleem wat ervaren wordt is dat consultatieteam soms niet meteen bereikbaar is, duurt soms wel 2 uur,
7 vervelend voor huisartsen. Dit team vraagt wel zelf indicaties aan, en huisartsen hebben hun rechtstreekse nummers. Het consultteam neemt een vragenlijst af die naar wijkverpleging gaat. Antwoord: er is een achterwacht voor het consultteam die 24 uur per dag bereikbaar is. - Mag het team voor alle organisaties werken? Antwoord: dat mag en bijna alle thuiszorgteams schakelen het team in omdat het 24 uur bereikbaar is. Alleen Buurtzorg doet alles zelf: ervaringen hiermee niet altijd positief omdat het soms schort aan bekwaamheid. Lastiger om afspraken te maken met deze (6) teams.
8 Het Vlaamse navormingslandschap palliatieve zorg voor huisartsen De heer dr. P. Pype Tot op dit moment bestaat er geen verplicht curriculum palliatieve zorg in de basisopleiding voor huisartsen. Navorming is dus nodig. Onderzoek naar deze navorming is uitgevoerd dmv vragenlijst. Meest voorkomende thema s waren ethiek en wet, en symptoomcontrole. Het onderwerp communicatie kwam slechts in 8,5% aan bod. Meestal was sprake van een klassiek lesmoment van 2 uur (presentatie met powerpoint). De navorming werd vooral georganiseerd door organisaties in de palliatieve zorg. Veel topics komen onvoldoende aan bod: het afgelopen jaar veel topics rondom euthanasie/ palliatieve sedatie. De principes van adult learning worden nog te weinig toegepast. De gemiddelde opkomst door huisartsen is laag. Wanneer er een multidisciplinaire navorming wordt georganiseerd is de opkomst door huisartsen het laagst. Nieuw aan dit onderzoek: eerste keer dat deze vragen zijn gesteld. In het tweede deel van het onderzoek worden huisartsen en de organisaties palliatieve zorg in twee aparte focusgroepen bevraagd. Moet samen leiden tot beter navormingsaanbod. Aanwezig zijn op navorming biedt echter nog geen garantie dat navorming wordt nageleefd en dat navorming aansluit bij behoeften huisarts. Vragen: - Onderzoeker/ trainer: herkent resultaten, blij dat dit wetenschappelijk is onderzocht. Heeft zelf de ervaring dat verpleegkundigen bij navorming meer in actie komen: brengen eigen cases in, bespreken wat er mis ging. Moeilijker bij artsen, met name specialisten. Wat moet je nu met de resultaten doen, kip en het ei kwestie? Doelgroep wil geen andere vormen van navorming? Antwoord: achterliggend idee van de studie is te onderzoeken of palliatieve zorg een specifieke plaats in neemt binnen de navorming. Nu komt al uit de focusgroep van huisartsen naar voren
9 dat navorming tav palliatieve zorg niet wordt gewenst in de vorm van een lezing, maar in kleine groepjes (casuïstiek bespreken). Palliatieve zorg zou een speciale plaats kunnen innemen binnen de navorming. Vraag is of de organisatoren wel weten wat de huisartsen willen. Daarom is bewust voor twee aparte focusgroepen gekozen in het tweede deel van het onderzoek. - Huisarts: heeft als ervaring in nascholingscommisssie dat men vaak zegt dat huisartsen maar 1-3 keer per jaar met palliatieve zorg te maken hebben, daarom krijgt onderwerp geen prioriteit. Ervaring is dat huisartsen het prettig vinden om in kleinere groep te werken, zijn dan bereid te praten over casuïstiek. Wordt al moelijker met verpleegkundigen of andere disciplines erbij. Antwoord: argument 1-3 patiënten per jaar komt steeds terug. Vraag is echter wat je als palliatieve patiënt definieert: definitie wordt steeds breder. Elke oudere patiënt van de huisarts is of wordt palliatieve patiënt. Zorg kun je opdelen in generieke component en palliatieve component. Palliatief betekent niet: niet interessant voor algemeen medisch handelen. - Uit Engels onderzoek blijkt dat per huisartsenpraktijk per jaar 23 mensen overlijden, waarvan 3 palliatief traject (officieel). Hier werd geëvalueerd bij overleden patiënten met palliatief traject wat huisarts had gedaan. In Engeland bleek dit bijzonder stimulerend voor huisartsen. Antwoord: huisartsen geven ook aan dat ze veel meer hebben bijgeleerd van het samenwerken met een consultteam, dan van een les. - Huisarts: steeds wordt aangehaald dat huisartsen maar 1-3 keer per jaar met palliatieve patiënt te maken hebben. Dat klopt, maar deze zorg is wel zeer intens. Je kan het maar één keer doen, er is maar één kans, dan moet je het wel goed doen.
Advance Care Planning in België
Scientific Institute of Public Health Advance Care Planning in België een studie via de Belgische Huisartsenpeilpraktijken Koen Meeussen -Zorg rond het Levenseinde - VUB Doelstelling Senti-Melc Methode
Nadere informatieOp weg naar optimale, transmurale samenwerking. Jenske Geerling Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg UMCG
Op weg naar optimale, transmurale samenwerking Jenske Geerling Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg UMCG Knelpunten? Knelpunten Tussen eerste en tweede lijn Tussen verschillende disciplines Tussen
Nadere informatieZorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe
Nadere informatieSterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent
Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%
Nadere informatieAdvance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil?
Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil? Programma workshop Introductie Groepsopdracht Definitie Advance Care Planning (ACP) ACP vanuit de wetenschap (COPD) 24 november 2015 Lisette
Nadere informatieOnderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017
Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van
Nadere informatieResultaten van de studie naar casemanagement: de visie van huisartsen op casemanagement voor palliatieve zorg in de Westelijke Mijnstreek
Resultaten van de studie naar casemanagement: de visie van huisartsen op casemanagement voor palliatieve zorg in de Westelijke Mijnstreek Auteur: Cindy Rodigas, student Universiteit Maastricht In samenwerking
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieAdvance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg
Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Open communicatie met patiënt en naasten over: Situatie
Nadere informatieHet project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?
Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Inleiding Symposium 05.07.16 Goede zorg rond het levenseinde Geert van der Aa, klinisch geriater 2012 2014 In de Westerse wereld sterft
Nadere informatieItems cursisten aantal of N: 40
Items cursisten aantal of N: 40 Dit instrument is ontwikkeld door Katrien Moens en eigendom van het onderzoekscentrum PRAGODI, HUB. Meningsuitspraken: Likert-schaal: helemaal oneens oneens eens helemaal
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieInleiding Hoe het begon Doel
Inleiding De laatste jaren is er veel aandacht voor tijdig spreken over het levenseinde en dit wordt door velen als wenselijk beschouwd. Veel interventies op dit gebied zijn gericht op zieke mensen. Het
Nadere informatiePalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen
PalliSupport Zorgpad PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen Datum: februari 2018 Email: pallisupport@amc.nl Projectleiding: drs. I. (Isabelle) Flierman prof. dr. B.M. (Bianca) Buurman prof. dr. D.L.
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieEen Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn. dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ
Een Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ De praktijk van palliatieve zorg huisartspraktijk Mw van Z,
Nadere informatieAdvanced care planning. Ketenzorg Arnhem
Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve
Nadere informatieAdvance Care Planning
Advance Care Planning 23 maart 2017 Gea Antonides, specialist ouderengeneeskunde, Beweging3.0 Marieke de Korte, praktijkverpleegkundige en coördinator zorgprogramma ouderenzorg HE Zorg Inhoud netwerkbijeenkomst
Nadere informatieEen inleiding in palliatieve zorg Maureen Bijkerk
Een inleiding in palliatieve zorg 15-06-2017 Maureen Bijkerk Zomaar wat termen De palliatieve fase Palliatieve zorg Stervensfase Warme zorg Palliatief terminale zorg Terminale fase Laatste levensfase
Nadere informatieIs een transmuraal zorgpad palliatieve zorg dé oplossing voor de implementatie van het kwaliteitskader?
TITEL SPREKERS OOST-VELUWE Is een transmuraal zorgpad palliatieve zorg dé oplossing voor de implementatie van het kwaliteitskader? 1. Joke Breugem: Ontstaan en opzet 2. Wilma te Water: Van papier naar
Nadere informatiePalliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl
Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 26 januari 2016 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX Den Haag T 070 340 79 F 070 340 78 34
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn
Palliatieve zorg in de eerste lijn Resultaten van een landelijke behoefte-inventarisatie onder zorgverleners, patiënten en naasten en de rol van PaTz hierbij. Ian Koper Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje
Nadere informatiePalliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen. Palliatief netwerk
Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen Palliatief netwerk Introductie Aandacht voor neurologie omdat Er in de neurologie veel chronische aandoeningen bestaan die vroeg of laat leiden
Nadere informatieIn gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz
In gesprek met de patient over de palliatieve fase Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt de praktijk: meneer Franke wil
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatieItems algemene bevolking aantal of N: 35
Items algemene bevolking aantal of N: 35 Dit instrument is ontwikkeld door Katrien Moens en eigendom van het onderzoekscentrum PRAGODI, HUB. Meningsuitspraken: Likert-schaal: helemaal oneens oneens eens
Nadere informatieCOMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatie- Toekomstig onderzoek - Toekomstige trainingen 6/29/11
Training proactieve palliatieve zorg voor huisartsen Toepassing van leerdoelen en instrumenten na twee jaar Aletta Moelands Begeleider: Eric van Rijswijk Eerstelijns geneeskunde 5 april 2011 Inhoudsopgave
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatiePALS: interdisciplinair, transmuraal overleg over palliatieve zorg bij ALS
PALS: interdisciplinair, transmuraal overleg over palliatieve zorg bij ALS ALS-symposium 2018 Marga Jeuken, coördinator TVN Zorgt en verpleegkundige ALS-team Carel Veldhoven, kaderhuisarts palliatieve
Nadere informatieQ1 Wat is uw specialistische registratie?
Q1 Wat is uw specialistische registratie? Beantwoord: 189 Overgeslagen: 0 Cardioloog 2,65% Consulent palliatieve... Diëtist 22,22% Fysiotherapeut Geestelijk verzorger 1,59% Geriater 0,53% Huisarts 5,29%
Nadere informatieVier kernvragen in de palliatieve zorg:
Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk
Nadere informatieSAMENWERKEN IN DE PALLIATIEVE ZORG IN DE EERSTELIJN
SAMENWERKEN IN DE PALLIATIEVE ZORG IN DE EERSTELIJN een onderzoek naar de ontwikkeling en implementatie van het Zorgprogramma Palliatieve Eerstelijnszorg in de deelgemeente Rotterdam Kralingen - Crooswijk
Nadere informatieHet Palliatief Advies Team. De verpleegkundig specialist centraal en transmuraal 1 september 2015
Het Palliatief Advies Team De verpleegkundig specialist centraal en transmuraal 1 september 2015 2011 nieuw ziekenhuis en starten PAT Waarom? Hoe? Met wie? Waarom een PAT Stervensfase in het ziekenhuis
Nadere informatieGenero Invitational Conference 27 maart 2017
Genero Invitational Conference 27 maart 2017 Frans Baar, Spec Ouderengeneeskunde, Consulent consultatief palliatief team, directeur stichting Leerhuizen Palliatieve Zorg Ellen Vink, Netwerk coördinator
Nadere informatieMedische Beslissingen rond het levenseinde
Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte
Nadere informatieTransmurale palliatieve zorg regio Arnhem. Ciska Zerstegen Jolanda van Loenhout Verpleegkundig specialisten
Transmurale palliatieve zorg regio Arnhem Ciska Zerstegen Jolanda van Loenhout Verpleegkundig specialisten IKNL consultatieteam Huidige situatie Team ondersteunende en palliatieve zorg Rijnstate Team palliatieve
Nadere informatieDe Zorgmodule Palliatieve Zorg
De Zorgmodule Palliatieve Zorg - wat betekent dit voor de professional en zijn werkveld?- 2e regionale symposium palliatieve zorg s Hertogenbosch, 2 oktober 2014 Drs. Jaap R.G. Gootjes Alg. directeur /
Nadere informatiePalliatieve zorg voor andere doelgroepen
Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve
Nadere informatieSoepele samenwerking voor ouderen thuis. Symposium 8 oktober 2014
Soepele samenwerking voor ouderen thuis Symposium 8 oktober 2014 Disclosure belangen sprekers: Nieske Heerema :geen Dr Hester ten Dam :geen Leonie Bosch :geen Annemieke van Oostveen:geen Dr Hester ten
Nadere informatieComplexiteit dus samen werken!!!
Complexiteit dus samen werken!!! Florien van Heest, Huisarts consulent Palliatieve Zorg IKNL PalHAG- huisarts Schoonoord Clary Wijenberg, verpleegkundig specialist Thuiszorg Icare Palliatieve zorg - IKNL
Nadere informatieAls je niet meer beter wordt, wat heb je dan nodig?
Doneerjeervaring.nl Generieke rapportage van de peiling Als je niet meer beter wordt, wat heb je dan nodig? Finale versie 4 oktober 2018 Inleiding Jaarlijks krijgen duizenden mensen met kanker te horen
Nadere informatieEthische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC
Ethische vragen Dick Willems Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC d.l.willems@amc willems@amc.uva.nl Voorbeelden van ethische vragen in de palliatieve zorg Toegankelijkheid van zorg Cognitieve problemen
Nadere informatieInleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Mirjam Broes, Kaderarts palliatieve zorg Inleiding Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Nadere informatiePatiënteninformatieblad voor deelname monitoren Zorgprogramma Kanker Versie 1.0 juli 2012
Patiënteninformatieblad voor deelname monitoren Zorgprogramma Kanker Versie 1.0 juli 2012 Onderzoek naar de antroposofische zorg die verleend wordt aan patiënten met kanker en het effect van de zorg. Geachte
Nadere informatieProcedure euthanasie ouderenzorg
Procedure euthanasie ouderenzorg 1. Euthanasie: Volgens de Belgische wetgeving wordt euthanasie omschreven als het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een andere dan de betrokkene op diens verzoek
Nadere informatieGoede zorg voor ouderen. Hoe stelt u zich de toekomst voor?
Goede zorg voor ouderen Hoe stelt u zich de toekomst voor? Over wie praten we? Praktijk 3078 patiënten 144: 71-80 76 : >80 3 : invaliditeit < 70 45 adressen bezoekt de POH-S 3 maandelijks of vaker. 7 echtparen,
Nadere informatieMulticulturele aspecten van palliatieve zorg
Multiculturele aspecten van palliatieve zorg Casuïstiek bespreking palliatieve zorg Buitenveld 18-11-2014 Marina van Gaans Verpleegkundig specialist longziekten/ palliatieve zorg Immigratie Nederland Nederland
Nadere informatieQuality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research
Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research V&VN wetenschap in Praktijk 12 oktober 2015 Promotieonderzoek VUmc Ria de Korte-Verhoef Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka-Philipsen
Nadere informatiePalliatieve zorg in het ZGT
30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de
Nadere informatieRapportage over de Monitor voor Stichting PaTz. Annicka van der Plas. Roeline Pasman. Matthijs van Wijmen. Ian Koper.
Rapportage over de Monitor 2017 voor Stichting PaTz Annicka van der Plas Roeline Pasman Matthijs van Wijmen Ian Koper Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka Philipsen Pagina 1 van 42 PaTz Monitor 2017 Inhoudsopgave
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatieHet PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand
Nadere informatieCasemanagement. in de palliatieve zorg. Annicka van der Plas Quest, 7 september 2010
Casemanagement in de palliatieve zorg Annicka van der Plas Quest, 7 september 2010 Inhoud Aanleiding: waarom casemanagement in de palliatieve zorg? Evaluatie onderzoek Eerste resultaten van het Expert
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander
Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP
Nadere informatieDenkt u wel eens na over uw levenseinde?
Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Advance care planning https://www.youtube.com/watch?v=rtjce7zlkos Spreken in het laatste stuk van Durven het praten leven over het levenseinde Daan van Maare, huisarts
Nadere informatieContinue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra
Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra Prof. Johan Bilsen Dr. Sam Rys OZ-groep Mental Health and Wellbeing, Department of Public Health, Vrije Universiteit Brussel Achtergrond
Nadere informatieWerkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken. multi.
Werkt Guided Care in jouw huisartsenpraktijk? Resultaten van een pilot bij vijf Nederlandse huisartsenpraktijken multi morbiditeit Nieuwe werkwijze voor mensen met meerdere chronische aandoeningen Werkt
Nadere informatieInformatieoverdracht tussen professionals in de zorg. Eric Geijteman Arts-onderzoeker, Erasmus MC
Informatieoverdracht tussen professionals in de zorg Eric Geijteman Arts-onderzoeker, Erasmus MC Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieFeedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg. Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X
Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X Auteurs: Kathleen Leemans, Joachim Cohen Contact: kleemans@vub.ac.be 02/477.47.64 De indicatorenset is ontwikkeld
Nadere informatieScholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen
Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 20-8-2014 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen Duur van de scholing: 3 dagen Aantal deelnemers
Nadere informatieWorkshop Wijkverpleging in het ziekenhuis
Workshop Wijkverpleging in het ziekenhuis Samenwerking! Wijkverpleegkundige CareCure (Meander): Fred Slot Verpleegkundige wijkteam ANW Heerlen (Meander): Anke Kromhout Verpleegkundige wijkteam ANW (Sittard)
Nadere informatieBeslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning
Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding opstarten en
Nadere informatieEMGO Institute - Care and Prevention 1. Onderzoeksteam. De Levenseindekliniek: wetenschappelijk evaluatie INHOUD INHOUD.
Onderzoeksteam Marianne Snijdewind De Levenseindekliniek: wetenschappelijk evaluatie Dick Willems Bregje Onwuteaka-Philipsen Bregje Onwuteaka-Philipsen > Quality of Care disclaimer : lopend onderzoek!
Nadere informatieGEÏNTEGREERDE THUISZORG
GEÏNTEGREERDE THUISZORG GEÏNTEGREERDE THUISZORG Instituut voor Zorgprofessionals biedt de cursus Geïntegreerde Thuiszorg aan. In de cursus staat het opzetten en onderhouden van een samenwerking tussen
Nadere informatieHandleiding Ouderenzorg Portavita Versie POH met OZIS. Helpdesk HE Zorg Augustus
Handleiding Ouderenzorg Portavita Versie POH met OZIS Helpdesk HE Zorg Augustus 2017 0900-5552288 Inhoud 1 Inloggen en de homepage... 2 2 Nieuwe Patiënt aanmelden in Portavita ouderenzorg... 3 2.1 Patiënt
Nadere informatiePalliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma. Jeroen Hasselaar, September 2012
Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma Jeroen Hasselaar, September 2012 Palliatieve zorg; alleen stervenden? Sterfte aan chronisch ziekten in 2006 in Nederland BMC Pall Care 2009 8:4
Nadere informatieAnticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde
Anticiperen op zorg rond het levenseinde Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatiePalliatieve terminale zorg in de avond-, nacht-, en weekenduren
Palliatieve terminale zorg in de avond-, nacht-, en weekenduren Inleiding Het Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant (NWPZ) wil, in samenspraak met de Centrale Huisartsenposten Brabant (CHP) en de doktersposten
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting
SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten
Nadere informatieRESULTATEN PATIENTEN ENQUETE 2015. Hoe vaak heeft u in de afgelopen 6 maanden contact (spreekuur, huisbezoek, telefonisch consult) gehad met de HAPEC?
RESULTATEN PATIENTEN ENQUETE 2015 Hoe vaak heeft u in de afgelopen 6 maanden contact (spreekuur, huisbezoek, telefonisch consult) gehad met de HAPEC? Gemiddeld 5 x Vind u dat u altijd door een arts geholpen
Nadere informatieKNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November
Nadere informatieRetourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen
Retourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen Dr. Bianca Buurman, senior onderzoeker Transmurale Ouderenzorg AMC b.m.vanes@amc.nl & @bmbuurman Opnameduur van 65-plussers: steeds
Nadere informatiegoede zorg voor mensen met ernstig hartfalen
IKNL, lid van coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen Informatie voor mensen met hartfalen die palliatieve zorg krijgen of daar binnenkort voor in aanmerking
Nadere informatieVragenlijst Ervaren regie in de zorg
Vragenlijst Ervaren regie in de zorg versie voor mondelinge afname Introductie Zwart = tekst interviewer Schuingedrukt = ter ondersteuning interviewer (niet hardop lezen) De vragen uit deze vragenlijst
Nadere informatieMacht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg
Macht- en krachtrelaties in de palliatieve zorg Naomi Van De Moortele, psychologe hematologie en palliatieve zorgen UZ Gent An Lievrouw, psychologe digestieve oncologie UZ Gent Workshop: 1. Palliatieve
Nadere informatieDag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie
Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie
Nadere informatieKwaliteit van zorg en kwaliteit van leven: Een aantal onderzoeksprojecten. Michael A. Echteld
Kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven: Een aantal onderzoeksprojecten Michael A. Echteld Overzicht van activiteiten Onderzoeksprojecten: Evaluatie van zorg in units voor terminale zorg bij verpleeghuizen:
Nadere informatieVeldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen
Veldraadpleging Dementienetwerk Netwerk Kwetsbare ouderen 4 oktober 2018 Meta Vrijhoef Coördinator Dementienetwerk West-Brabant Visie Dementienetwerk Het faciliteren van afstemming binnen de regio West-Brabant
Nadere informatieLevenseinde. Presentatie KBO Riethoven 18 april Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven
Levenseinde Presentatie KBO Riethoven 18 april 2017 Corien van der Sluijs Suzanne Schellekens Huisartsen Riethoven Video ter introductie https://youtube/rtjce7zlkos Keuzes rond het levenseinde Waar wil
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning VZP. WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven)
Vroegtijdige zorgplanning VZP WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven) Inleiding Gast Vrij Omgeven Ethiek binnen de dagelijkse zorg Stimul (bespreekbaar maken) Ethisch overleg Ieder zijn
Nadere informatieGrenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?
Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet
Nadere informatieWanneer genezing niet meer mogelijk is. Palliatieve zorg en consultatie
Wanneer genezing niet meer mogelijk is Palliatieve zorg en consultatie Even voorstellen Stichting Sint Annaklooster is een brede zorginstelling in Eindhoven en Helmond. Met een op maat gesneden aanbod
Nadere informatieTransmurale palliatieve zorg
Transmurale palliatieve zorg Eric van Rijswijk/ Lieke Paulides Tineke Smilde/ Hans Pruijt Bossche Samenscholingsdagen Sept 2014 Hoe is het nu? Een inventarisatie Als het moeilijk is..wie bel je Hoe is
Nadere informatieDiscussiebijeenkomst WAT KOM JE TEGEN BIJ EEN COPD PATIËNT MET ERNSTIGE ZIEKTELAST
Discussiebijeenkomst WAT KOM JE TEGEN BIJ EEN COPD PATIËNT MET ERNSTIGE ZIEKTELAST Vrijdag 23 september 2016 Toelichting PAO Heyendael organiseert in samenwerking met Universitair Centrum Chronische Ziekten
Nadere informatieAdvance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!
Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door
Nadere informatieVZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach
VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,
Nadere informatieOnbekend maakt onbemind
De bekendheid van palliatieve zorg bij de Vlaamse bevolking - een nulmeting Onbekend maakt onbemind Promotor: Prof. Guido Van Hal Onder begeleiding van: Trudie Van Iersel, Jessica Fraeyman Studenten: Elynn
Nadere informatieVan meedenken met naar beslissen voor
Van meedenken met naar beslissen voor Morele problemen bij zorgbeslissingen van familieleden en mantelzorgers voor verminderd beslissingsvaardige ouderen in de thuissituatie Een onderzoek i.h.k.v. het
Nadere informatieDe lange weg is vaak te kort.
www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw De lange weg is vaak te kort. Dr. F. Krekelbergh Geriater Verantwoordelijke arts palliatieve zorgen Levenseinde is belangrijk moment Vroeg of laat Leven : veel verlieservaringen
Nadere informatiePalliatieve Thuiszorg: doe je samen. Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam
PaTz Palliatieve Thuiszorg: doe je samen Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam Palliatieve zorg in de eerste lijn: vooruitgang? Technische mogelijkheden Deskundigheid Continuiteit Samenwerking
Nadere informatieDit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2012, nr. 2
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2012, nr. 2 Nog steeds veel behoefte aan extra scholing levenseindezorg In 2002 is het landelijke Panel
Nadere informatieMonitoring quality of End-of-Life Care in Flanders
SBO-praktijkseminarie IWT-SBO de MELC studie Monitoring quality of End-of-Life Care in Flanders door Prof dr Luc Deliens (VUB) Medisch socioloog HL Publieke Gezondheid en Palliatieve Zorg Coördinator MELC
Nadere informatieIn deze presentatie: The Quality of Death Index. 1. Voor Wie? Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Het wereld sterftecijfer blijft 100%..
In deze presentatie: 1.Palliatieve zorg in de 21e eeuw, de stand van zaken 2. PaTz in de praktijk Ook voor chronische ziekten en dementie? September 2013 Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het
Nadere informatieDit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2011, nr. 6
Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2011, nr. 6 SCEN v&v: telefonisch advies bij euthanasie SCEN v&v biedt verpleegkundigen en verzorgenden
Nadere informatie1 Heb je zelf wel eens nagedacht over welke medische zorg je in de laatste levensfase misschien nog wel, of niet zou willen krijgen?
1 Heb je zelf wel eens nagedacht over welke medische zorg je in de laatste levensfase misschien nog wel, of niet zou willen krijgen? Ik heb daar regelmatig en concreet over nagedacht 263 Ik heb daar wel
Nadere informatieVan hieruit opgestart (palliatieve zorgwerking, opdrachtverklaring, visie, kwaliteitswerking) Info-avond voor medewerkers, artsen, familie en
Van hieruit opgestart (palliatieve zorgwerking, opdrachtverklaring, visie, kwaliteitswerking) Info-avond voor medewerkers, artsen, familie en vrijwilligers sept 2009 Palliatief referente volgde de cursus
Nadere informatieSAMENVATTING INTRODUCTIE
SAMENVATTING INTRODUCTIE Zorg rond het levenseinde Wanneer patiënten en hun familie worden geconfronteerd met een levensbedreigende aandoening wordt verbetering van de kwaliteit van leven van de patiënt
Nadere informatieRol van de huisarts in de palliatieve zorg
Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale
Nadere informatie