Verslag over 1959 t/m 1962 van het bodemvruchtbaarheidsproefveld. d e m o n d e n " te Bruinisse. door ir» J.A. Grootenhuis en J.

Transcriptie

1 Z 31 U all ï JULI. _V _R. _B_GP_E_M VR_UC H_T_B_A A R_HEI_D jaar 1 bltk A aard. blok B Verlag over 1 t/m 1 van het bodemvruchtbaarhedproefveld Z 1 op de proef boerderj "de Schel d e m o n d e n " te Brune I. Inledng. door r» J.A. Grootenhu en J. Lubber Gp de Zeeuwe elanden komen op de zavel en klegronden veel bedrjven voor met overwegend akkerbouw. Deze bedrjven bechkken over weng of geen talmet, terwjl groenbemetng n uteenlopende mate wordt toegepat. De vraag doet zch voor of op deze gronden talmet noodzakeljk om de vruchtbaarhed op pel te houden en zo ja welke ntentet van talmetbemetng dan gewent. Gok vraagt men zch af of het mogeljk om talmet door groenbemetng te vervangen. Inden men nl. met groenbemetng even goed de vruchtbaarhed van de grond kan handhaven al met talmet het net nodg om voor dt doel vee te houden. Verder kan men zch de vraagtellen of talmet en groenbemetng allebe gemt kunnen worden, zodat men met utlutend kuntmetbemetng zou kunnen voltaan. Deze vragen kunnen worden beantwoord door betuderng van de nvloed van de ntentet en oort van organche bemetng op het produktevermogen en de tktofbehoefte van zavel en klegronden. Dt du teven de doeltellng van de proef. Daar de zgn. lange duureffecten van de organche tof n het algemeen lecht langzaam naar voren komen, het nodg om de proeven vele jaren voort te zetten. In 1 werd door de R.L. V.D. te Goe n amenwerkng met de proefboerderj een proefveld aangelegd met organche bemetng om op de bovengenoemde vragen een antwoord te kunnen geven. In de eerte jaren met deze proef tegenlag ondervonden, doordat n 13 twee keer een overtromng met zout water heeft plaatgehad. I a de overtromng zjn egalate en dranage werkzaamheden utgevoerd. Het bedrjf heeft een neuwe kavelndelng gekregen en herbj het proefperceel ngedeeld n twee aparte kavel met de gren dwar op de objecttroken. Het onderzoek toen opneuw begonnen. In 1 een amenwerkng tot tand gekomen met het Inttuut voor Bodemvruchtbaarhed te Gronngen. In gezamenljk overleg een neuw proefplan ontwkkeld dat n 1 voor het eert utgevoerd. Het volgend taatje geeft een overzcht van de vruchtopvolgng en van de organche bemetng, zoal de van 1 af toegepat. 11. beten n 1 z.gert " 13 gefundeerd 1 z. tarwe 1 z.gert vla 1 vla z.tarwe 1! 1 11 aard. lerwten jw.tarwe! : 1.beten.bez.gertjz.gert aard. ten I 11 z.gert erwten 1 vla w.tarwe blok A geen 1 blok jgeen 1 geen n geen geen talmet talmet rode klaver talmet nde klaver geen tal verrotwkken talmet met te rode aard. 1 'rode klaver klaver tal '.be!geen (talmet 'ten : jmet rde kop j rode klaverpen! 'klaver.beten koppen verrotte aard. geen geen

2 Ut de reultaten n de perode van 1 t/m 1 gebleken dat groenbemetng n het eerte jaar na toepang bj granen een groter effect geeft dan talmet, bj vla het effect vrjwel geljk. De nawerkng n het tweede jaar bj talmet groter dan bj groenbemetng. De drecte werkng van Stalnet en groenbemetng bljkt bj ukerbeten n 1 zeer groot. De grootte opbrengtverhogngen zjn ook nu weer van groenbemetng. Bj de beten komen ook bj optmale Ngften nog opbrengtverhogngen voor van 11 bjna 1%. Het tktofeffect van de talmet n het eerte jaar bj de beten 1 kg/ha, dat van de groenbemetng kg/ha. Voor utvoerger gegeven wordt verwezen naar het verlag over 1 t/m 1 *). In de jaren 1 t/m 1 een van de butente troken van het proefveld (trook I) dudeljk vruchtbaarder geweet dan de andere troken. Dt komt ook tot utng n een hoger humugehalte. In gezamenljk overleg tuen de R.L. V.D. te Goe, de proefboerderj en het Inttuut voor Bodemvruchtbaarhed beloten ngaande I een neuw proefplan op te tellen. II. bjecten, opzet en utvoerng van de proef. Van 1 t/m 1 worden de volgende objecten n tweevoud vergeleken: A. Utlutend kuntmet (troken VI en I). B. Normale talmethemetng. Eén keer per ze jaar 3 ton talmet per ha (IV en I). C. Inteneve talmetbemetng. Eén keer per dre jaar 3 ton talmet per ha (I en ). D. Normale groenbemetng. Eén keer per dre jaar groenbemetng (V en VIII). E. Inteneve groenbemetng. Zoveel mogeljk groenbemetng (II en II). F. Normale groenbemetng + nteneve talmetbemetng. Eén keer per dre jaar groenbemetng + één keer per dre jaar 3 ton talmet per ha (III en VII). De troken I en II zjn n I van het proefveld afgepltt. Strook I heeft een dudeljk grotere vruchtbaarhed dan de andere troken en trook II lgt aan de zudeljke rand van het proefveld te dcht bj de loot. De overgebleven troken (II t/m I) zjn n I opneuw genummerd I t/m. De volgende objecten komen n het gewjzgde proefplan voor. A. Utlutend kuntmet (V en ). B. Normale talmetbemetng. Eén keer per ze jaar 3 ton talmet per ha (III en VIII). C. Inteneve talmetbemetng. Eén keer per dre jaar 3 ton talmet per ha (I en I). D. Normale groenbemetng. Eén keer per dre jaar groenbemetng (IV en VII). E. Normale groenbemetng + nteneve talmetbemetng. Eén keer per dre jaar groenbemetng + één keer per dre jaar 3 ton talmet per ha (II en VI). Vergeljkt men dt plan met het n 1 opgetelde plan voor ze objecten, dan het object nteneve groenbemetng (zoveel mogeljk) vervallen. Verder zjn de objecten geljk gebleven. De nummer : ) Welnk, G. J. Verlag over 1 t/m 1 van het bodemvrucht baarhedproefveld Z 1 op de proefboerderj "de Schedemonden" te Brune. Rapport III1. 3

3 van de troken zjn echter één punt lager geworden. Strook I van het object nteneve talmetbernetng lgt nu op de oude trook II, welke behoorde tot het object nteneve groenbemetng enz.. Het proefveld betaat nu ut 1 troken, welke elk + 13 m breed en 1 m lang zjn (ze plattegrond bjlage ). Het proefveld ngedeeld n twee blokken (A en B). Cp elk blok wordt een verchllend gewa verbouwd, zodat de nvloed van de organche bemetng jaarljk bj twee gewaen kan worden nagegaan. In het volgende taatje een overzcht van de vruchtwelng opgenomen. Dt een zejarge omloop. jaar I blok A ; aard. lerwten w, tarwe, beten jblok B. betenjz. gert vla aard z. gert j vla erwten ' w. tarwe In afwjkng van het plan n 1 op blok B geen vla maar zomergert verbouwd, omdat her n 1 opk reed vla heeft getaan. De organche bemetng vertoont onder nvloed van de veranderngen n de objecten enge verchllen tuen troken welke één object vormen. Tabel I geeft een overzcht van de organche bemetng van het begn tot en met het oogtjaar I. Tabel I. rganche bemetng van 1 t/m I per ha. bjecten ngaande 1 Kuntmet Normaal talmet Intenef talmet Normaal groenbemetng Norm. groenbem. + ntenef talmet 1 t/m 1 Verval len njteneve jgroenbeme. no. trook V III VIII I I IV VII II VI toen II + II herft 1 ton tm. ton tm _ton tm ton tm herft 1 j herft 1 jherft 1 3 ton tm 3 ton tm j 3 ton tm j 3 ton tm j rpde klaver(matïg) rede klaver (goed)jukerb.kop+ Kgoed) blad jalleen blok B 3 ton tm 3 ton tm! rode klaver(matg) rode klaver(gred) rode klaver(matg) j rode klaver(goed) rode klaver(matg) _ rode klaver(matg) 3 ton tm rode klaver(matg) t rode klaver(goed) 3 ton tm rode klaver(goed) 3 ton tm rode klaver(goed) u k erb.kop + (goed) blad alleen blok B : De rode klaver van 1 vrjwel geheel verdroogd. In de wnter van 1/1 over het geploegde land op alle troken kg/ha gp gegeven om de chadeljke gevolgen van de nundate n 13 op te heffen. III. Het grondonderzoek. Daar het object "nteneve groenbemetng" alleen n de jaren 1/1 n het proefveld opgenomen, laten we dt object buten bechouwng. Er grondonderzoek verrcht op 3' herft 1 wkken( go alleen blok A wkken(g» alleen blok A herft 1. ed) 1 ton rode claver 3 ton tm 3 ton tm 1 ton rode kl. 1 ton rode kl. 1 ton rode kl. 3 ton tm 1 ton rode kl. 3 ton tm ed) 1 ton rode kl.

4 waarbj de blokken A en B n hun geheel zjn bemonterd. p 13 zjn de troken 1 t/m 1 bemonterd op de blokken A en B. In tabel II vergeljken we de cjfer van de bede blokken, om te zen of deze voldoende overeenkomt vertonen. Tabel II De grondanalyecjfer>< per blok n 1 en 1. jaar jblokj aantal! monter 1 1 mengmonter j, 1 " j, jphkcl hum granulare amen ' ^ L. tel"i ng_! ;! totaal (grof jaflbj );u 'baar! j h /^) /^],3 j,! 1 A j 1 montj,3 1, B [ " 1 " [,_ [, De bede blokken komen vrj goed net elkaar overeen. In bede jaren lggen de gehalten aan aflbbaar en de kalcjfer op blok A et hoger. Vergeljken we de bede jaren, dan zen we dat de phkcl en het kalgehalte na 1 wat zjn gedaald. Tabel III geeft de cjfer van het grondonderzoek van 131. Tabel III. Het grondonderzoek per trook op 131. blok A B t rook I II III IV V VI VII VIII I I II III IV V VI VII VIII I object +g g k +g g k SS +g g k +g g SS phkcl,,1,,,,,1,,,,,, '!, 1. humu, 1, 1, 1, 1,,, 1, 1, 1,,, 1, 1, 1,, 1,, 1,! 1, CaC,,,3,3, 3,,,,1,,,,,,,!, 1,!, 1,_ Pgetal 1,3, 1, 1,3 1,3 1, 1, 1,, 1, 1, 1,, 1, 1, 1,3 1,3, 1, 1,3 PAL kalgehalte Ik We kunnen nu nagaan of er reed verchllen zjn onttaan door verchllen n organche bemetng n de voorgaande jaren. In verband met de veranderngen n de objecten kunnen hervoor alleen de troken t/m en 1 worden gebrukt. 1 er n 1 pa bjgekomen en van object veranderd n 1. Strook heeft n totaal 3 ton talmet meer gehad dan de troken 3 en, maar trook heeft n totaal ton talmet mnder gehad dan de troken 3 en. We hebben gemeend dat de gemddelde cjfer van en wel brukbaar zjn. Tabel IV geeft de gemddelde analyecjfer n 1 van de ver objecten zoal de van het begn af aanwezg zjn geweet

5 Tabel IV. De grondanalye n 1 per object object k g L+g Itroken ; ; + j + phkcl,3 ;,,!, _ j humu 1 %! 1,! 1, 1,,1 CaC, A. A, Pgetal PAL 1,, 1 1, 1, kalgehalte?_ Ut deze tabel kan het talmeteffect berekend worden door en +g te mddelen en hervan het gemddelde van k en g af te trekken. Het groenbemetngeffect wordt gevonden door het gemddelde van k en af te trekken van het gemddelde van g en +g. In tabel V wordt het reultaat weergegeven. Tab3l V. De nvloed van talmet en groenbemetng op de grondanalyecjfer.»+(+gt k+ talme teff eet g+(+g) k+ groenbemetng jeffect phkcl,....»._, 1 _._...L..., 1 % humu, l,,, 1,, CaCG,,,, 1,,, 1 Pgetal 1, 1,, 1, 1,, PAL, 3,,,, J kalgehalte,, 3,,, Ut de cjfer van tabel V bljkt dat talmet en groen bemetng geen verlagng van de phkcl geven. Deze n bede gevallen zelf, 1 hoger. Stalmet en groenbemetng hebben bede het humugehalte potef be'nvloed met, eenheden. Gezen de gernge groenbemetng tot 1" dt voor object g be lt een te grote tjgng. Het CaC_ gehalte en het Pgetal zjn door groenbemetng negatef en door talmet potef be'nvloed met repecteveljk, 1 eenheden en, eenheden. Groenbemetng heeft geen nvloed utgeoefend op het PAL en kalgehalte. De nvloed van talmet her potef met repecteveljk 3, eenheden voor PAL en 3, eenheden voor het kalgehalte. De verchllen tuen de cjfer n tabel V kunnen tattch net betrouwbaar worden aangetoond, omdat het aantal herhalngen van de objecttroken te gerng. Vergeljkng met de verchllen van het grondonderzoek n 1 (verlag Welnk) laat on zen dat deze analyecjfer zeer voorzchtg moeten worden gehanteerd. De verchllen ut tabel V geven waarchjnljk geen goed beeld n verband met jaarchommelngen en bemonterngfouten. IV. De kuntmetbernetng. Stalmet bevat naat organche tof verchllende mnerale voedngtoffen zoal N, P, K, Mg en porenelementen, de alle nvloed op de groe van de gewaen kunnen hebben. Daar het n de eerte plaat n de bedoelng ü gt om het effect van de organche tof na te gaan en net om effecten van de mnerale voedngtoffen aan te tonen het gewent om deze laatte effecten zoveel mogeljk ut te chakelen. Dt kan tot op zekere hoogte gebeuren door bj de kunt metbemet ng rekenng te houden met de mnerale voedngtoffen,

6 'gernge de men met de talmet geeft. Zo treden bjvoorbeeld door de verchllen n behandelng met talmet verchllen op n de voorzenng van de grond met kal omdat talmet vrj veel kal bevat. Met de kuntmetbemetmg, wordt er dan naar getreefd om de kaltoetand zoveel rnogeljk\en ï>p een voldoende hoog pel te houden. Dt houdt n, dat het kuntmetobject meer Kuntmetkal ontvangt dan het talmetobject. p zeeklegronden gebeurt dt meetal net, omdat de kal n talmet meetal al net nodg wordt bechouwd. Een zelfde gft kuntmetkal op het kuntmetobject wordt dan net praktch geacht en bljft meetal achterwege. De hoeveelheden P en K welke op zeeklegronden normaal gegeven worden zjn vaak mnder dan de hoeveelheden welke n de talmetgften voorkomen. Bovenden bevat de kle meetal voldoende Mg en porenelementen. Voor N lgt het bjzonder moeljk, daar van te voren het te verwachten effect van N n talmet en ook n groenbemetng net kan worden voorpeld. Dt effect terk afhankeljk van de temperatuur en de hoeveelhed neerlag n het betreffende oogtjaar. Gm meer van het Neffect te weten te komen worden een n de dre jaar (1113) Ntrappen aangelegd n de gewaen aardappelen en ukerbeten. Dt zjn ook de gewaen waarvoor talmet wordt gegeven. De talmet wordt gegeven aan de hakvruchten, omdat deze er het meet van profteren. In de andere jaren wordt voor de nawerkng van N ut talmet en voor eventuele Nwerkng van groenbemeter een zodange hoeveelhed N mnder gegeven dat naar verwachtng elk object een geljke optmumgft krjgt. Dt bljft evenwel lecht een benaderng, daar de optmum Ngft pa achteraf met behulp van Ntrappen kan worden vatgeteld. De totale kuntrnetbernetng wordt weergegeven n tabel VI. Tabel VI. Totale kuntrnetbernetng van 1 t/m 1 per ha. object I 1 3 * +g f gg t1? t/m. r ta N K o ;P K!! p A! N K ; K, 'P K P [ N I U? N P {blk A j 33A1 "Ö" L b _Lj 33 Ö' I (blok B! 1J3 I 3 j 1 1 "'" 1 3 1: 113 D 3 j 1 1 Er zt een behoorljk verchl tuen de bede blokken A en B. Dt verchl het groott bj de gften K? G en P,.. Bj blok A bljkt er alleen een. verchl n tktofbemetng tuen het object gg en de andere objecten te zjn. Bj object B zjn er klene verchllen n tktofbemetng tuen de verchllende objecten. De verchllende gewaen op de blokken A en B zjn tot en met 11 dezelfde, met den vertande dat ze net teed n hetzelfde jaar op de bede blokken aanwezg zjn geweet. In 1 taat op blok A vla en op blok B wntertarwe. In 1 zjn op blok A en n I op blok B de aardappelen verrot. De verchllen n bemetng op de bede blokken moeten dan ook worden toegechreven aan de vruchtopvolgng n de loop der jaren en de verchllende wjzgngen n de opzet van de proef. Voor tktof peelt het om gecontateerde*neffect van de talmet op zeeklegronden ook een rol. In het volgend overzcht kunnen de bemetngen met fofaat en kal gemakkeljk worden overzen.

7 ndelng najîrjaaropvolgjng bl"ök"a 1 " blok B jaar gewa I K /hajp Q /haj gewa!/ha P?,/ha z.tarwe z.gert v.vla aard. erwten 1W.tarwe 1 j.beten 11 h.gert 1?_ v^v1 J H De troken *H De troken L. z.tarwe v.vla z,tarwe.beten z.gert z.gert! HU aard. erwten w.tarwe 1' 3+, 1+ en + kregen geen P 1+ kregen geen kal en geen ïofaat Ir ; 1 * 3 jaar jgewa 1 jz. tarwe 1 jz.gert 1 v.vla 1 'aard. 1 erwten 1 ; w.tarwe 1 te.beten 11 z.gert 1 v.vla n delng naar vruchtopvol blo k A K /h a!p, /ha jaarjgewa! I 1 ' : ;...LJL! I «!! 1 z.tarwe j 1 jz.gert ; 1jv.vla 1Ü aard. I 11Ierwten 1!w,tarwe 1.beten! 1 jz.gert I 1 z.tarwe : In verband met boventaande bemetng ljkt het gewent de opbrengten per blok afzonderljk te bekjken. Deze opbrengten worden n het navolgende bechreven. V. Het proefjaar 1 1. De bemetng. In 1 op blok A wntertarwe (Flamngo) en op blok B zomer gert (Balder) geteeld. Per trook zjn twee opbrengtbepalngen gedaan, zodat per object over ver waarnemngen wordt bechkt. In het volgende taatje kunnen we zen om welke verchllen n organche bemetng het n I gaat. kuntmet +11 normaal talmet + ntenef talmet normale groenbemetng + nteneve groenbemetng + 1 normale groenbeme (3 tng + ntenef tal ( met ( k SS gg ;+g org. bemetng tot 1 ton talmet ton talmet una... blok B /halpjl/ha L L 1 x rode klaver (matg en goed) ^ x rode klaver (matg en goed) (lx ukerbetenkoppen + blad (goed) (alleen blok B) (1 x wkken (goed) (alleen blok A) 3 ton talm. + x rode klaver (matg en goed) ton talm. + x rode klaver (matg en goed) We werken her du met de objecten van de opzet van voor I. De organche bemetng op de bj elkaar behorende troken alleen op de troken 3 en net geljk geweet. Strook 3 heeft ton talmet mnder gehad dan trook. Bj de tarwe de opbrengt van trook 3 lager dan de van trook, bj de gert het verchl klen. Bj de opbrengten zullen we voor het object normale groenbemetng + ntenef talmet trook 3 buten bechouwng laten. De tktofbemetng overal geljk geweet ( kg/ha N al kalkammonalpete^, behalve op het object nteneve groenbemetng op blok A bj de wntertarwe, waar kg/ha N werd gegeven. p dt object n de herft van 1 een gewa wkken ondergeploegd. Er geen kal en geen fofaat gegeven. De opbrengten. Tabel VII geeft een overzcht van de opbrengten n kg/ha. Dt du teed een gemddelde van ver waarnemngen, behalve voor het object normale groenbemetng + ntenef talmet waar het een gemd 1 3

8 delde van twee waarnemngen betreft van alleen trook. De afzonderljke opbrengten per trook en per veldje zjn opeenomen n bjlage 1. De oppervlakte van de oogtveldje 3 m netto. Het oogten zelf heeft plaatgehad op jul. Voor blok A (tarwe) op de 1 kg/ha Nveldje van 1 en voor blok B (gert) op de 1 kg/ha N veldje van 1. Tabel VII. De opbrengten n 1 n kg/ha. object k SS g gg SS+g troken VI+I IV+I I+ V+VIII II+II VII blok A korrel 1 3 Ó 1 1 wntertarwe tro! 1, 1 1 1! ; blok B korrel!! 1 I zomergert! tro (! 3! 33 j 31 1! 3 Het object (trook I+) lgt dudeljk het hoogt n opbrengt, hoewel de organche bemetng geljk aan object (trook +). Dt een gevolg van de grotere vruchtbaarhed (hoger humugehalte) van trook 1. We zullen het object bj de beprekng van de opbrengten verder buten bechouwng laten. Er komen t. o. v. het object kuntmet wel opbrengtverchllen voor onder nvloed van de organche bemetng. In het volgende taatje zjn deze verchllen opgenomen. opbrengtverhogngen n 1_ object! blok Ä wntertarwe blok B zomergert ~_k~ö rr el : tro korrel_ tro kg/ha \~%~~] kg/ha _.. kg/h: kg/hc' % 3, 3j,!,',1 : ,1 1,, 13, 1 3,,,1 1, ,,3 1, 11, gg +g Daar het object een geljke hoeveelhed talmet heeft gehad al het object en het object +g, zouden we voor het object +g ook kunnen chrjven +g. Cm verwarrng te voorkomen zullen we de aandudng net veranderen. Bj de wntertarwe zen we een opbrengtverhogng van, 3% bj de korrel door talmet () en van, % bj de korrel door nteneve groenbemetng (gg). Bj de zomergert zen we een opbrengtverhogng van, % door talmet en een van, 1% door nteneve groenbemetng. Bj talmet dt nawerkng van de n herft 1 gegeven talmet plu cumulateve nawerkng van eerder gegeven talmet. Bj nteneve groenbemetng dt een drect effect van ondergepleegde wkken n herft 1 (alleen blok A voor tarwe), nawerkng van ondergeploegde ukerbetenkoppen + blad n herft I (alleen op blok B voor de z. gert n 1) en cumulateve werkng van eerder ondergeploegde rode klaver. Bj de tarwe kunnen we voor het tro n de genoemde gevallen net van een effect preken. Bj de zomergert wel, nameljk talmet, % en nteneve groenbemetng 1, % verhogng. Bj het object groenbemetng (g) kan net van een effect geproken worden. Het gaat her om rode klaver n herft 1 en herft 1 ondergeploegd. Deze bljkbaar geheel utgewerkt. Bj het object talmet + groenbemetng (+g) zen we bj tarwekorrel geen en bj tarwetro een negatef effect; bj de zomergert zjn deze effecten potef. De effecten zjn het groott bj het tro. De bemetng her geljk aan de van object + object g amen. Er reed op gewezen om welke werkng het bj het talmetobject en het groenbemetngobject gaat..

9 Er moet nog worden opgemerkt dat de gevonden opbrengtverchllen net tattch getoett kunnen worden n verband met het gernge aantal herhalngen van de objecten. Van een eventueel Neffect kan alleen geproken worden bj de wntertarwe op object gg. Her kg/ha N mnder gegeven dan op de andere objecten. Gezen het poteve effect bj de korrel en het afwezg zjn van een nvloed bj het tro mogen we zeggen dat de organche bemetng ongeveer kg/ha N heeft geleverd. Dt kunnen we wel geheel aan de wkken van herft 1 toe chrjven. VI. Het proefjaar I. 1. De bemetng. In dt jaar het proefplan ngevoerd waarbj het object nteneve groenbemetng net meer voorkomt. p blok A zjn ukerbeten (Klen Wanzleven E) en op blok B zjn aardappelen (Bntje) geteeld. De aardappelen op blok B zjn verrot, zodat geen opbrengtbepalng heeft plaatgehad. De aardappelen bljven verder buten bechouwng. De bemetng op de ukerbeten al volgt: objecten kuntmet k normaal talmet ntenef talmet groenbemetng troken ntenef talrnetf + groenbemetng +g j + ton tm organche bemetng ÏÖTT" ~~ "j ïn 11, 1 x wkken (bl ok A) x rode klaver ton tm x rode klaver x rode klaver 3 ton tm_ x rode klaver ton tm kg KG /ha rode kl. (lecht)+ 3.P_jt_tm_j 3 t tm rode kl. (lecht) 3 ton tm + rode kl. (lecht) ; kg F G /h a We zen ut dt overzcht dat bj het object ntenef talmet een groot verchl n organche bemetng tuen de troken 1 en aanwezg. Deze organche bemetng n de kolom "tot 1" kan vrjwel nog alleen een cumulatef effect geven, behalve de wkken van herft 1 (alleen op blok A) op trook 1, welke mchen nog enge nawerkng kunnen geven. In I heeft het verchl betrekkng op een verdroogd gewa rode klaver gegroed n 1, dat op trook 1 ondergeploegd. Het effect hervan zal waarchjnljk maar heel klen zjn. Bj het object ntenef talmet + groenbemetng (+g) komt ook een verchl n organche bemetng voor tuen de bede troken. Het verchl heeft her betrekkng op ton talmet van voor 1, welke trook meer heeft gekregen. Deze talmet kan op zjn hoogt een klen cumulatef effect geven. De talmet op de beten (objecten en +g) n de herft van 1 bj het op wntervoor ploegen ondergeploegd. De kal en het fofaat zjn repecteveljk gegeven al kalzout% en uperfofaat n het voorjaar van I. De talmetobjecten hebben geen kal en fofaat gekregen. ver alle objecten zjn Ntrappen n tweevoud aangelegd. De volgende trappen zjn gebrukt 311 en 1 kg/ha. De tktof gegeven n de vorm van kalkalpeter. De lggng van de Ntrappen bljkt ut bjlage. 1

10 . De opbrengten. De beten zjrlgezaad op maart. Kal en fofaat zjn gegeven op 3 maart. De tktof gegeven op maart. Er zjn cjfer voor ontwkkelng gegeven op 1, en. Het oogten van de beten heeft plaatgehad op tot november. De grond bj de oogt zeer nat geweet, waardoor hoge tarrapercentage zjn onttaan. De netto oogtveldje zjn 3 m groot. De verzamelde gegeven zjn per object en per tkt oftrap vermeld n tabel VIII. In bjlage zjn de gegeven per veldje afzonderljk opgenomen. We zen n tabel VIII dat de ontwk kelngcjfer dudeljkeverchllen vertonen en een vrj regelmatg verloop hebben. In de fguren 1 t/m 3 zjn deze ontwkkelngcjfer overzchteljk weergegeven. De verchllen tuen de objecten vertonen ook naarmate de groetjd vordert weng veranderng. De objecten, +g en hebben de bete ontwkkelng, object g de lechtte. Er moet herbj nog worden opgemerkt dat er een vrj grote randwerkng van de N zchtbaar wa. Er n verband met de waargenomen randwerkng beloten de oppervlakte van de bruto veldje na I te vergroten. TabelVIII. D object 1 N eg/ha ï 1 k! v+x III+VIII j JI+I j 1 g IV+VII 1 +g IlI+VI e geg( 3ven van ontwkkelng op 1 ',,,,,!,,1,1!,,o!,,, },ou,,,,1,,,,,,,1,,,,,,,,,,,,,,!,,,,1, 1,,, 1,,,,,,,,,1,,,,,,,,,,,,1,,,,,,,,,,,,,,,,,, 1,,,,,,,,,,,,,j,..1. deukerbet bruto netto beten kg/ha beten kg/ha !1 3! an per % uker 1, 1, 1, 1, 1,3 1, 1,3 1, 1,3 1, 1, 3J 1, 11, 3! 311 3! !1 1, 3 1, 1, 1, 1 1, 1, 1,3 1, J 3 ; 113 1, ! 1,1 1, 1, 1 1, 1, , 3 111, 3 1, 1 11, 3;11. objecter ukeropbr. kg/ha _ L peri gft. % kop+loof tarra kg/ha, 1,,,,,,, 1,, 1, 3, 1,, 1, 1, 1, 1,,, 1 1,,,, 1,,,, 3,, 1,,3 3, 1, _33_û_J 1 1

11 11 De verchllen n opbrengt tuen de verchllende objecten n tabel VIII komen goed overeen met het verloop van de ontwkkelngcjfer n de fguren 1, en 3. In de fguren, en zjn de opbrengten grafch weergegeven voor repecteveljk de bruto betopbrengt, de netto betopbrengt en de ukeropbrengt. De lggng van de punten geeft de gemddelde opbrengt ut ver (herhalngen) wegngen weer. Aan de hand van de lggng der punten dé bjbehorende kromme voor elk object berekend met behulp van kwadratche functe. De opbrengtverchllen tuen de verchllende objecten kunnen worden bepaald door ut te gaan van de opbrengten bj N (raakpunten van de krommen met de Nljn). Het Neffect kan globaal bepaald worden met behulp van de opbrengten bj N. Voor opbrengtkrommen, welke n de grafek boven de kuntmetkromme lggen, geeft een horzontale ljn door het nul N punt op het njpunt met de kuntmetkromme het utgangpunt voor het Neffect. Een ljn ut dt punt loodrecht op de Na geeft het Neffect n kg/ha N. Voor opbrengtkrommen, welke n de grafek beneden de kuntmetkromme lggen, geeft een horzontale ljn door het nul Npunt van de kuntmetkromme op het njpunt met de andere kromme het utgangpunt voor het Neffect. Een ljn ut dt punt loodrecht op de Na geeft het Neffect n kg/ha N (n deze gevallen negatef). De op boven omchreven wjze bepaalde opbrengtverchllen en Neffecten zjn opgenomen n tabel I. Tabel I. pbrengten en opbrengteffecten n kg/are bj N en de daarbj behorende globale Neffecten n kg/ha. objecten k SS g JLS+Ê. xl bjrutp beten Y.. netto beten _T jaker kg/are! kg/ha j_ kg/are kg/ha j kg/are bj Njopbr.! Neffect jbj Njopbr. Neffect jbj N opbr. effect!! effect leffect h In tabel I zet men poteve effecten voor de objecten en +g. bject g geeft negateve effecten te zen evenal object. Bj object (voor het laatt talmet gekregen n 1) zjn deze effecten echter zeer klen, zodat her geen waarde aan kan worden gehecht. Bj de ukeropbrengt worden de effecten voor het object +g geljk nul. Dt een gevolg van het fet dat de ukergehalten dalen door de tktofwerkng van de organche tof. In verband hermee kan men zeggen dat de effecten bj de netto betopbrengt het effect van de organche tof het bete weergeven. We zullen deze apart bepreken. Aan de klene negateve effecten van object kunnen we geen waarde hechten. Het opbrengtverhogend effect van object kg/are beten of 13%. Het Neffect 3 kg/ha. Het object g geeft een opbrengtdalng te zen van kg/are beten of 1%. Het Neffect van dt object 1 kg/ha, du ook negatef. bject +g geeft een opbrengtverhogng van 1 kg/are beten of %. Het Neffect van object +g kg/ha. Het negateve effect van het object g heeft du ook de effecten voor het object +g be'nvloed; deze zjn nameljk ver keer zo klen dan de effecten van object. Een negatef effect van groenbemetng n natte jaren vaker gecontateerd. Toch dt negateve effect her merkwaardg, daar het moet worden toegechreven aan het lecht ontwkkelde klavergewa van het droge jaar 1. telte Neffect 1 3 3

12 1 Bezet nen nu de fguren, en wat nader, dan valt de tjgng van de opbrengten op naarmate meer N gegeven. Bj de bruto betopbrengt hebben alleen de objecten en g de maxmale opbrengt berekt. De andere objecten laten nog een tjgng zen. Bj de netto betopbrengt zet men hetzelfde, evenal bj de ukeropbrengt. In alle dre gevallen laat het object g zen naar het hoogte nveau te treven. Ut het verloop van de ljnen kan men du opmaken dat n een nat jaar hoge Ngften bj beten wel verantwoord zjn. De percentage tarra van de verchllende objecten geven enkele dudeljke verchllen te zen. In fguur zjn de percentage tarra grafch weergegeven. We zen n de fguur dat kuntmet het grootte percen tage tarra heeft en dat de organche bemetngobjecten een lager percentage tarra hebben. De objecten ntenef talmet + groenbemetng (+g) en vooral ntenef talmet () hebben de klente percentage tarra. Gemddeld over de Ntrappen zjn de percentage en de verchllen tuen het object kuntmet en de andere objecten al volgt: objecten % tarra verchl k, 1,, 1,, g,, +g, 1 3, Ut dt overzcht komt dudeljk naar voren dat vooral de talmet objecten een verlagng van het percentage tarra hebben gegeven. Stalmet van voor dre jaar (1) gegeven laat dt du ook zen (object ). De andere bede objecten ( en +g) hadden voor dt oogtjaar talmet gekregen. Het gerngere percentage tarra houdt du teven n een betere tructuur (of fyche toetand), welke op deze objecten aanwezg geweet. De verchllen zjn belangrjk, het verchl voor het object zelf een vjfde deel. In fguur valt nog op dat door toenemende N gften op het object het percentage tarra ook wordt verhoogd. Cp het proefveld komen zeer gernge hoogteverchllen voor, welke een oort patroon van laagten en hoogten vormen welke evenwjdg verlopen aan de rchtng van de troken. Er nog nagegaan of dt nvloed op de percentage tarra heeft gehad. Dt net het geval geweet. Het percentage uker gee r t eenzelfde beeld te zen al bj de tarra. Dt her echter een onguntg verchjnel, daar dt betekent dat organche bemetng een verlagng van het ukergehalte geeft. Gemddeld over de Ntrappen zjn de percentage uker en de verchllen tuen het object kuntmet en de andere objecten al volgt: objecten % uker verchl k 1, 1, 3 1,, g 1,3,1 +g 1,, We zen ook her de grootte nvloed door talmet en ook weer een nvloed van reed vroeger (1) gegeven talmet (object ). Groenbemetng geeft ook een dalng te zen, maar deze zeer klen. De percentage uker zjn grafch weergegeven n fguur. De opbrengten aan koppen plu loof vertonen een vrjwel rechtljng verloop bj toenemende hoeveelheden tktof. Deze opbrengten zjn grafch weergegeven n fguur. Het valt op dat object dudeljk boven de andere objecten lgt. Herop volgen de objecten +g en. De objecten k en g lggen het laagt. Het verloop van de ljnen n fguur geeft nog wel een onderteunng aan de gevonden opbrengtverhogngen voor de netto betopbrengten n tabel I. De opbrengtverchllen kunnen ook nog worden bekeken door over de Ntrappen van elk object te mddelen. Bj deze gemddelde opbrengten van de objecten het Neffect net utgechakeld. In de regel 13

13 "" 3 13 : lgt deze gemddelde tktofbemetng dchter bj de tktofgften van de praktjk. Bj de beten zal deze gemddelde tktofbemetng zelf wel een lager kunnen zjn dan de tktof bemetng n de praktjk. In tabel zjn deze gemddelde opbrengten opgenomen met de opbrengtverchllen ten opzchte van het object kuntmet. Tabel. pbrengten gemddeld over de Ntrappen en opbrengtverchllen n kg/ha en %. objecten opbrengt bruto beten verchl met k jvercb.l n % jopbrengt netto beten ver chl met k jverchl n % 'opbrengt uker verchl met k verchl n % Iopbrengt koppen+loof verchl met k verchl n % , 3 1,, 131,! _.. I 1, 1,, 33 '! 1, g : 1 3, 1, 33,3 13 1, +g 1 3 3, 3 33,1 3 3, , Ut tabel bljkt dat het object alleen een opbrengtverhogng van beteken heeft gegeven (, %) voor koppen+loof. In de andere gevallen zjn de verhogngen of verlagngen bj dt object net van beteken. Dt temt wel overeen met de effecten ut tabel I, Het object geeft enkel poteve effecten te zen; alleen het effect voor de bruto betopbrengt van weng beteken. Vergeljkt men dt met tabel I, dan bljken de effecten n tabel I groter te zjn. Het object g geeft n tabel enkel negateve effecten te zen. ok dt komt goed overeen met de effecten n tabel I, de ook alle negatef zjn, maar nog terker negatef zjn. De opbrengtverhogngen van het object p+g zjn alle potef. De voor koppen+loof (1,%) echter van geen beteken. De andere verhogngen zjn van meer beteken en zjn her groter dan de n tabel I. We zen du dat de gegeven van tabel over het algemeen wel overeenkomt vertonen met de berekende effecten de n tabel I taan vermeld. Dt ja^ft ook meer houvat voor de tktofeffecten ut tabel I. Bedacht moet echter worden dat de gevonden opbrengten he r en daar wel wat onregelmatg lggen en n de meete gevallen de hoogte Ngft de hoogte opbrengt gaf. ok op het proefveld randwerkng van tktof v/aargenomen. 3. De tandcjfer van de aardappelen. Van het verrotte gewa aardappelen zjn nog ontwkkelngcjfer bekend. Deze cjfer zjn gegeven op 1 jun en op jul. In de fguren 1 en 11 zjn deze cjfer grach weergegeven. In de fguren valt op dat de ontwkkelng op het kuntrnetobject (k) achterbljft bj de objecten met organche bemetng. Het verloop echter et onregelmatg. Teven valt op dat de objecten ntenef talmet () en ntenef talmet + groenbemetng (+g) de bete ontwkkelng te zen geven, vooral bj de trappen t/m 1 kg/ha N.Bj de hoogte Intrappen er weng verchl met de objecten normaal talmet () en groenbemetng (g). Toch geeft het boventaande wel een aanwjzng dat de talmet op de objecten en +g (herft 1 gegeven) tktof heeft geleverd. 1

14 1. Betrouwbaarhed van de gegeven. Gm et omtrent de betrouwbaarhed te weten te komen van de gegeven van de Ntrappenproef n I, zjn varante analye utgevoerd voor de netto betopbrengt, de ukeropbrengt en voor de opbrengt aan koppen+loof. De verchllen tuen de Ntrappen zjn n alle dre gevallen zeer gnfcant gebleken. De verchllen tuen de objecten zjn n geen van de dre gevallen betrouwbaar aangetoond. Dt houdt ook verband met het gernge aantal herhalngen van de objecten. VII. De proefjaren 11 en De bemetng. In 11 zjn op blok A zomergert (Balder) en op blok B erwten (Rondo) geteeld. In 1 op blok A vezelvla (Wera) en op blok B wntertarwe (Felx) geteeld. In 11 geen groenberneter geteeld. In 1 op de blokken A en B klaver gezaad. Deze klaver mlukt; na de oogt van het vla en de tarwe vrjwel geen klaver waargenomen. Er toen nog Weterwold raagra gezaad op de gr oenbemetng objecten. Dt gewa heeft zch goed ontwkkeld en al groenbemetng ondergeploegd voor het oogtjaar 13. In de te bepreken jaren 11 en 1 du geen enkele organche bemetng toegedend. Zodat we alleen te maken hebben rnet de nawerkng en cumulateve werkng van de talmet en de groenbemetng van voor 11. Deze bemetng na te gaan n het overzcht drect na het begn van hoofdtuk VI. De kuntmetbemetng n kg/ha al volgt: q/ (blok A zomergert (blok B erwten 1 QA? (blok A vezelvla (blok B wntertarwe De bemetng, zoal n dt overzcht weergegeven, voor alle objecten geljk geweet. De tktof n 11 gegeven al kalkammonalpeter, het fofaat n 11 al uperfofaat. In 1 op het vla de tktof al kalkalpeter gegeven, het fofaat al uperfofaat en de kal al kalzout%. De tktof op de wntertarwe n 1 gegeven al kalkammonalpeter.. De opbrengten. Het oogten van de zomergert n 11 heeft plaatgehad op augutu op de 1 kg/ha Nveldje van I, het oogten van de erwten op augur.tu op de 1 kg/ha Nveldje van I. De oppervlakte van de oogtveldje n bede gevallen 3 m. Het vezelvla n 1 geoogt op jul op de 1 kg/ha Nveldje van I, het oppervlak van de oogtveldje m. Het aantal geoogte veldje per object wa n alle gevallen ver tuk. De opbrengtbepalng voor de wntertarwe n I achterwege gelaten. Het gewa net bet door de wnter gekomen en n het voorjaar bjgezaad met zomertarwe. Het echter een erg onregelmatg gewa gebleven. Een opbrengtbepalng heeft daarom geen zn gehad. De opbrengtgegeven van de andere gewaen zjn opgenomen n tabel I. De afzonderljke opbrengten per veldje zjn opgenomen n bjlage 3. N P 3 K 1

15 1 Tabel L Gemddelde opbrengten n 11 en 1 n kg/ha. object jtroken k I!g V+ III+VIII I+I lv+vii! II+VI blok A zomergert; blok B erwten korrel tro korrel tro Het vlatro gewogen methetljnzaad n de dop verhogngen worden vermeldn tabelii. Tabel II. Deopbrengteffectenn kg/ha en n %n 11 en 1. Deopbrengt objecten 11_ blok A zomergejrt I blokjb erwten korrel tro. L korrel kg/ha % % 1 3, 31,,3 +g a, kg Z ha "~~ 1,3 I, k ha _"% , 3,,, tro kg/ha I ÀÎ. blok Avla tro %, 3,,, 1 blok A vla tro kg/ha T_ %_ 1 1,1 1 1,, 3 3, 1 De zomergert n 11 geeft voor het object een beter reultaat te zen dan voor het object. Het object geeft dudeljk geen effect te zen. Dan kan dt voor object moeljk ander zjn. Immer her werd herft 1 voor het laatt talmet gegeven en het object kreeg herft 1 en herft 1 talmet. Het groenbemetngobject (g) geeft voor zomergert een opbrengtdalng te zen van, 3% korrel en 1,3% tro. Het object talmet+groenbemetng (+g) geeft voor de korrel een opbrengtverhogng van, % en voor het tro een opbrengtverlagng van,%. Een negatef effect n 11 van groenbemetng voor het laatt een lecht gewa rode klaver n herft 1 ondergeploegd kunnen we on moeljk voortellen. Er moet herbj worden opgemerkt dat de gevonden verchllen tattch net getoett kunnen worden. pmerkeljk nog dat bj het geven van tandcjfer op jun bj de zomergert tuen de verchllende troken geen tandverchllen zjn waargenomen. Alle troken kregen al tandcjfer een. De voorvrucht n I op dt blok wa ukerbeten. Bj de erwten op blok B (voorvrucht n I aardappelen, welke verrot werden ondergeploegd) zen we voor het object een opbrengtverhogng voor de erwten van, %, het tro geeft een gernge verlagng te zen. Bj het object zen we voor erwten een verlagng van de opbrengt met 3, % en voor het tro een verlagng van 3, %. Het object g geeft voor erwten een verlagng van, % en voor het tro een verlagng van, %. ok het object +g geeft een verlagng van de troopbrengt nameljk, %. Dt object heeft een gerng potef effect bj de erwten. We zen du dat bj de erwten de negateve effecten nog dudeljker aan de dag treden dan bj de zomergert. ök de verchllen bj de erwten n 11 kunnen net getoett worden. De op jun gegeven tandcjfer vertonen lecht klene verchllen, gemddeld zjn ze al volgt: k g +g,,, We kunnen nog opmerken dat het een moo gewa erwten wa, maar mchen et gel. Dt kan nvloed hebben gehad op de effecten van de organche bemetng, 1

16 1 De effecten n 1 bj het vezelvla zjn alle potef. Het effect op het object van geen beteken. Het object geeft een verhogng van de troopbrengt met 1, %. Het object g geeft een verhogng van de troopbrengt met,%. Het object +g tenlotte geeft een verhogng van de troopbrengt van 3> %. Er zjn van het vla n 1 geen tandcjfer bekend. VIII. Stktofmneralate. In de jaren 1, 1, I en 1 zjn monter genomen voor het bepalen van de hoeveelhed tktof n de grond op een bepaald moment en de hoeveelhed tktof, welke na een bepaald moment n ze weken wordt gemneraleerd. Deze monter zjn op het Inttuut voor Bodemvruchtbaarhed te Gronngen onderzocht op het laboratorum van de afdelng van dr. r. Harmen. De gevonden waarden worden utgedrukt n mg per kg grond. De momentopname weergegeven n tabel III. De opname alleen utgevoerd op blok B. Tabel III. Gemddelde tktofgehalten n mg/kg droge grond. ob 1..._. jject (/ ; /J/!/ J1/ j3/l. /31/ / J3/ 3l/;3/ j/ll!k 1 ', j J 1!,CU, j! 3 j, },!* I 1 '3,! 3 3! 11!!!3,.,1 j 11, g 13 ', 1! j :, (T, ; ; +g1 3,! 3 J, J1, ;, ;ob j, ject 1/3! /! / 1 J / r / ; / ;/ ^> / jk 3,;, 1,.J,, 11,!, '. 3, 3, 11,1 3, 3, ' 1, j,,!,!, 1,! 3! 1,! 3, \ 1, +g!,! 1,! 3, 1 1 3^,.1,!, Bj object n 1 trook 1 buten bechouwng gelaten. Voor 1 dt net mogeljk, daar toen men gmonter per object zjn onderzocht. Later zjn teed twee monter per trook genomen en per trook gemengd. bject g op deze datum zonder trook. Deze trook gaf een afwjkende waarde. Er moet nog worden opgemerkt dat de letter voor de objecten voor de ver jaren geljk zjn. Voor de troken per object er een klen verchl (ze hoofdtuk II). De gegeven ut tabel III zjn n fguur 1 grafch weergegeven. In 1 en 1 kan worden nagegaan of de talmet en de groenbemetng (rode klaver) n herft 1 gegeven nog aanledng geven tot verchllen n Ngehalte n de grond. In 1 lgt de ljn boven de andere, maar toen de oude trook 1 (hoger humugehalte) net utgechakeld geweet. Er kan du geen waarde aan dt verchl worden toegekend. In 1 lggen op me het object en het object +g boven de andere, maar op me lgt object het laagt. Verder komen er geen dudeljke verchllen naar voren. Wel zen we een chommelng van het Ngehalte van de grond n de tjd. In 1 hoogtepunten op me en 1 eptember. In 1 een hoogtepunt op me en daarna een nelle dalng op me en later een meer geledeljke dalng. 1

17 1 In I kunnen we het effect van de talmet en de (lechte) groenbemetng van herft 1 nagaan. We zen een fraae fguur voor I. Het object +g lgt het hoogt, dan volgt het object g en daarna het object. Het object k lgt het laagt. Het valt op dat het grotere Naanbod door organche bemetng doorgaat tot begn jul. Gemddeld over de data' /, / en l/l het verchl met het object kuntmet (k) voor het object +g 1,, voor het object g 1, en voor het object, mg N/kg droge grond. De ge^ven voor I n de tabellen I en III vertonen geen alge. hele overeentemmng. Theoretch zou men dt mogen verwachten, omdat vooral de Neffecten van de organche bemetng het terkt opvallen. Een verklarng voor dt net overeentemmen net voorhanden. In verband met het gewa erwten n 11 geen opname gedaan, De nawerkng du net te controleren. In 1 zjn weer monter genomen. Her kan du alleen een nanawerkng worden gemeten. De verchllen bljken dan ook zeer gerng te zjn. Cp jun en op jun lag het object k zelf boven de andere objecten. Het valt n en 1 ook weer op dat de meete tktof aanwezg n me. Er komt n I en 1 ook n het begn van jun nog veel tktof n de bouwvoor voor. De hoeveelhed tktof, de na een bepaalde datum n een perode van ze weken wordt gemneraleerd, ook bepaald. De gemddelde waarden zjn per object opgenomen n tabel IV. Tabel IV. Gemddelde hoeveelheden gemneraleerde N n ze weken n mg/kg droge grond. jecten / / :/ ; 1/ 3/11/3; 3/ ;/ll' /3; / ;/ /! / k, (1! 111 jl '1! 1 1, j 1,. J1, JL3,! 1, " Ü, :31! 3 \ I! 3,! 3, 1 ""l, "'l,! 1,.g {13,! ! 1!, 1, :!l, 1, ; 1, l. _? +._ J.P.'. 11J L 1 [. 1 L1 j 3., J.,^1 _J,_ Jj.o _1,_Ü.,,,.Zelfde opmerkng al bj tabel III. p 1 het monter van trook mluk en op 1 het monter op trook 1 mlukt. De letter voor het aangeven van de objecten n de tabel zjn voor alle jaren geljk. De beteken voor de jaren 1 en 1 verchlt et rnet de voor de jaren I en 1 (ze hoofdtuk II). De data' n tabel IV geven het begntjdtp aan waarop de mneralate begonnen. De getallen van de gemneraleerde hoeveelheden tktof zjn grafch weergegeven n fguur 13. In 1 lgt de ljn van het object dudeljk boven de andere. Dt waarchjnljk v/eer het gevolg van het hoge humugehalte van trook 1. De verchllen tuen de andere objecten zjn erg klen. Enge waarde kan heraan net worden gehecht. In 1 lggen de organche tofobjecten alle boven het kuntmetobject. Gemddeld over de dre objecten het verchl met het kuntmetobject (k) op maart, op 3 jul en op november, mg N/kg droge grond. Dt moet du gezen worden al een nanawerkng plu een eventueel cumulatef effect van de organche bemetng n de herft van 1 gegeven of eerder. Het effect n I een drect effect van de talmet n de herft van 1 gegeven en van een (lecht) gewa ondergeploegde rode klaver, In fguur 13 zen we het object talmet () ver utteken boven de andere. Het verchl met k op maart, en'op me 3 mg N/kg 1

18 1 droge grond. Het object +g, dat het zelfde beeld zou moeten geven, verchlt met het object k op maart 3, en op me 1 mg N/kg grond. Gpgemerkt dent herbj nog te worden dat de waarnemng op me voor object alleen betrekkng heeft op trook 1 (trook mlukt). Het object g verchlt op maart net met object k. Het verchl op me bedraagt rng N/kg droge.grond. In 1 zjn de verchllen weer gerng. Gp aprl lggen de objecten en +g het hoogt, op jun lggen de objecten en g het hoogt en op jun er vrjwel geen verchl meer te zen. I. Vuele trctuurbeoordelng. Van 1 af er regelmatg vuele tructuurbeoordelng toegepat. De cjfer zjn teed gegeven door de heer J.K.Mulder. De gegeven cjfer hebben betrekkng op de klutgrootte (M), de bndng (B) en de porotet (P); bovenden wordt de algemene ndruk van de tructuur (St) n een endcjfer utgedrukt. Deze cjfer worden gegeven voor alle objecten. In het algemeen wordt de beoordelng n het voorjaar (end aprl, begn me) utgevoerd. In 1 heeft ook n de herft een beoordelng plaatgehad. In 1 de beoordelng n verband met veel regen op het beoordelngtjdtp noodgedwongen achterwege gelaten. In I3 de beoordelng op blok A net utgevoerd, daar de aardappelen op dt blok pa waren aangeaard. De gemddelde cjfer zjn per object en per jaar opgenomen n tabel V. In de jaren 1 t/m 1 geldt nog de plattegrond waarn objecten voorkomen. In de jaren I t/m I3 geldt de neuwe opzet met objecten. De letter de de objecten aangeven denen voor bede genoemde peroden. Voor de beteken van de letter, de naar de perode et kan verchllen, wordt verwezen naar hoofdtuk II. We zen ut de tabel, dat behalve n het voorjaar van 1 vrjwel geen verchllen tuen de objecten voorkomen. In herft 1 op blok A de porotet en de tructuur van het object ntenef talmet () één punt beter dan op de andere objecten. Verder komen n de loop der jaren geen verchllen tuen de objecten voor. Wel zen we n de verchllende jaren verchl n nveat van de onderdelen. Dt hangt vooral af van droge of natte jaren en van de vruchtopvolgng op de verchllende blokken. Bedacht moet nog worden dat de beoordelng lecht een momentopname. Toch moet worden opgemerkt, dat er wel een klene tructuurverchllen voorkomen. Bj de aardappelen n 1 zjn op de kuntmetobjecten de eerte rottngverchjnelen waargenomen. In I hebben de organche tofobjecten bj de ukerbeten lagere percentage tarra gegeven dan het kuntmetobject. Dt toch een aanwjzng dat er op bepaalde momenten tructuurverchllen voorkomen. De vuele tructuurbeoordelngmethode bljkbaar net gechkt om deze klene verchllen aan te geven. 1

19 1 Tabel V. Gemddelde cjfer vuele tructuurbeoordelng per object en per jaar. "bïök A " ~ ; 1 ; jonderjb j dee! j ject j 1 j!vnrj'.' herft1 flj1 f 1 M k!,! j 3, I ; 3, ;g! gg 3, ; + g B jk \z \Z! h ; +g P k ;, 1, t g gg!+g k,o,,n,,, jg j, j j gg, j +g 1, _ 1. S îme watt: mg. 3!! : 3! 3 1! 3! 3!! 3!! ^ n L j t j j!!!! ; ]! j J! ;! j!! : l J J ; ]!! 1 1 :! ; ; 1 C, : _ * I k \ I ] j j! I!! : 3 % : ; ; 1 vaorj. herft11 3, 3,! 3, \ 3, 3, 3, j I I j 1, 1? L L ' 1 ; 1 ;, j ;,!,,!! 1, j,!, j,!,,,, ;, I blak B!, j j I!! 11 1_J11[ 1'13 ' j 1! j!! V \! I! ' I!!! I! h I! h j I j j! j! ' In de jaren 1 t/m 1 op dt proefveld op zavelgrond met % aflbbare delen de werkng nagegaan van 3 ton/ha talmet en van rode klaver al groenbemetng. In 1 de nawerkng n het 3de jaar na toedenen nagegaan bj wntertarwe en zomergert. In I de drecte werkng nagegaan bj ukerbeten. De nawerkng n het tweede jaar na toedenen n 11 nagegaan bj zomergert en erwten. De nawerkng n het derde jaar na toedenen n 1 nagegaan bj vla. De reultaten kunnen al volgt worden amengevat. 1. In 1 de nawerkng n het derde jaar na toedenen bj wntertarwe voor normale groenbemetng,% bj de korrel en % bj het tro. Bj nteneve groenbemetng (her herft 1 ook een gewa wkken ondergeploegd) de werkng,% bj de korrel en,% bj het tro. Bj talmet de werkng voor de korrel, 3% en voor het tro 1, 1%. Bj talmet plu normale groenbemetng de werkng voor de korrel,% en voor het tro, 1%. De kuntmetbemetng overal geljk, nameljk kg/ha N, behalve voor het object nteneve groenbemetng waar kg/ha N gegeven. Dt object geeft du voor de nteneve groenbemetng een effect van kg/ha N.. In 1 de nawerkng n het derde jaar na toedenen bj zomergert voor normale groenbemetng, % korrel en, 3% tro. Bj nteneve groenbemetng (her zjn herft 1 ook ukerbetenkoppen + loof ondergeploegd) de werkng voor de korrel, 1% en voor het tro 1, %. Bj talmet de werkng voor de korrel, % en voor het

20 tro, %. Bj talmet + normale groenbemetng de werkng voor de korrel 1,% en voor het tro 11,%. De bemetng voor de gert overal geljk. 3. In I de drecte werkng bj uke^beten bj N berekend, voor netto beten voor normaal talmet () te klen om waarde aan te hechten. Voor ntenef talmet (o) het effect kg/are (13%) netto beten en 3 kg/ha N. Voor groenbemetng (g) dt kg/are (1%) netto beten en 1 kg/ha N. Voor ntenef talmet + groenbemetng (+g) dt 1 kg/are (%) netto beten en kg/ha N.. In I de drecte werkng bj ukerbeten bj N berekend, voor de uker opbrengt ander dan voor de betopbrcngot. De poteve effecten worden klener doordat de tktof ut de organche tof het ukergehalte drukt en du ook de ukeropbrengt lager doet worden. Voor ntenef talmet plu groenbemetng (+g) zjn het opbrengteffect en het Neffect bede nul.. Gemddeld over de Ntrappen geven de organche bemetng objecten n I een verlagng van het percentage tarra te zen. Voor talmet () deze verlagng,%, voor ntenef talmet (),%, voor groenbernet ng (g), % en voor ntenef talmet + groenbemetng (+g) 3, %.. Gemddeld over de Ntrappen geven de organche bemetng objecten n I een verlagng van het ukergehalte te zen. Voor talmet () deze, 3%, voor ntenef talmet (), %, voor groenbemetng (g), 1% en voor ntenef talmet + groenbemetng (+g),%.. Bj de kuntmetbemetng voor de onder de punten 3 t/m genoemde ukerbeten op de objecten ntenef talmet () en ntenef talmet + groenbemetng (+g) geen fofaat en kal gegeven. De andere objecten hebben kg/ha P^ó^ en kg/ha K? G gekregen. De organche bemetng heeft betrekkng op 3 ton/ha talmet en een verdroogd gewa rode klaver.. In II de nawerkng bj geljke kuntmetbemetng bj zomergert voor het object 3, % bj de korrel en 1, % bj het tro. Voor het object dt, % bj de korrel en nul bj het tro. Voor het object g dt, 3% bj de korrel en 1, 3% bj het tro. Voor het object +g dt, % bj de korrel en, % bj het tro.. Gnder dezelfde omtandgheden al bj punt n 11 de nawerkng bj erwten voor het object, % erwten en, % tro. Voor het object dt 3,% erwten en 3, % tro. Voor het object g dt, % erwten en, % tro. Voor het object +g dt, % erwten en, % tro. 1. In I de nawerkng n het de jaar na toedenen bj geljke kun tmetbernetng bj vezelvla voor het object 1, 1%, voor het object 1, %, voor het object g, % en voor het object +g 3, %. 11. Bj de tktofmneralate bljkt dat vooral van begn me tot begn jun de gehalten aan N n mg/kg droge grond hoog zjn. Daarna neemt het tktofaanbod af. Verchllen tuen de objecten zjn vooral bj drecte werkng (1 )dudeljk. 3j drecte werkng het aanbod van tktof op de organche bemetngobjecten dudeljk groter dan op het kuntmetobject. Gemddeld over dre data' het verchl met het object k voor,, voor g 1, en voor +g 1, mg N/kg droge grond. De hoeveelhed tktof de n weken gemneraleerd wordt n I en I dudeljk het groott bj de organche bemetng objecten. In 1 en 1 zjn deze verchllen mnder dudeljk. Van verchl tuen de organche tofobjecten onderlng alleen n 1 en I prake. Het object lgt dan dudeljk hoger dan de andere. 1

21 1 1. Er komen onder nvloed van organche bemetng om klene tructuurverchllen voor, de belangrjk kunnen zjn. Met de methode van vuele tructuurbeoordelng konden deze verchllen net worden aangegeven.

22 Bjlage I. Blok B 1 zomerg ert Blok A 1 wntertarwe no. trook veldje no. zaad kg/are tro kg/are object object no. trook veldje no. zaad kg/are tro kg/are k VI I IV I , 3, 3,, 1,, 1 1,3 1,3 1,3,, 3, 3, 1, 33, 3, 3, 3, 3, 3, 3 3, 1,,3, k VI I IV I , 1,, 1,3, 1,, 1,3 3, 3,,1 3, 3,, 1,,, 1,,,3,,,1, SS g gg SS +g I V VIII II II III VII ,, 1, 1, 3,1,, 3 1,,, 1, 1,,,, 3,,, 3,1 1,,, 1,,,1 1, 3,, 1,, 3, 3, 31, 3,1 3,, 3, 1, 1,, 1, 3,1 3, 3, 1,3 3,, SS g gg SS +g I V VIII II II III VII gen ,1,,,1,,,, 1, 1,3, 1,, 3,,,3,3,3,3,,,,3 1, 1, 11, 1 111,, 1, 13, 3,,, 1,, 3, 3,,,3 1 3,,,3 3,,,,