Monitor Verkeer & Vervoer 2009

Transcriptie

1 Monitor Verkeer & Vervoer 2009

2

3 Monitor Verkeer & Vervoer meting Koersnota Hoofdinfrastructuur 1 december

4 2

5 Samenvatting Inleiding In deze rapportage wordt verslag gedaan van de ontwikkelingen binnen verkeer en vervoer die de afgelopen jaren in s-hertogenbosch hebben plaatsgevonden. De rapportage kan gebruikt worden door beleidsmakers en biedt geïnteresseerden inzicht in het verkeer en vervoer in s- Hertogenbosch. De gegevens in deze rapportage dienen als 0-meting in het kader van de Koersnota Hoofdinfrastructuur. Tevens dient deze rapportage als evaluatie van de verkeers- en vervoerontwikkelingen van de afgelopen jaren en borduurt daarmee voort op de Monitor Verkeer en Vervoer uit Hieronder worden de belangrijkste conclusies beschreven. Beschikbaarheid gegevens Om alle ontwikkelingen op het gebied van verkeer en vervoer in beeld te kunnen brengen, is een groot aantal in- en externe bronnen gebruikt. Hierbij is duidelijk geworden dat niet alle gegevens voor de afgelopen jaren beschikbaar zijn. Daarnaast is ook gebleken dat de beschikbare gegevens niet altijd voldoende zijn. Op het gebied van fietsverkeer zijn daarom aanvullende tellingen gehouden. Deze zijn in deze rapportage opgenomen. Op het gebied van busgebruik zijn wel tellingen beschikbaar, maar deze zijn onvoldoende. In overleg met de provincie Noord- Brabant wordt hiervoor naar een oplossing gezocht. Autonome ontwikkelingen Zowel het aantal inwoners als het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch is de afgelopen jaren sterk gestegen. Daarnaast is ook het autobezit gegroeid en is zowel de inkomende als uitgaande pendel toegenomen. In 2004 was de inkomende pendel ongeveer twee keer zo groot als de uitgaande pendel. Keuze vervoerwijze Voor verplaatsingen in de gehele stad en specifiek naar de binnenstad en naar het werk neemt de auto nog steeds het grootste aandeel in beslag. Tevens blijkt dat de Bosschenaar zelf het liefst naar de binnenstad fietst. De ambitie vanuit de Koersnota Hoofdinfrastructuur is om het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer in s-hertogenbosch te laten stijgen ten koste van het gebruik van de auto. Autoverkeer De omvang van het autoverkeer in s-hertogenbosch is de afgelopen jaren over het algemeen toegenomen. Deze toename is hoofdzakelijk waar te nemen in Rosmalen. Voor de intensiteiten op de wegen in s-hertogenbosch geldt dat deze vanaf 2000 redelijk stabiel zijn gebleven en op een aantal wegen zelfs zijn gedaald. De groei van het autoverkeer binnen de rijkswegen is sinds 2000 gestabiliseerd. Op het cordon de spoorlijnpasseerpunten is zelfs sprake van een 3

6 afname in 2008 ten opzichte van 2000 met circa 7-8%. Op de toegangswegen van en naar Rosmalen is sprake van een toename tussen 2008 en 2000 met circa 9%. In de ochtendspits is de periode tussen 7.00 en 8.00 uur het drukste. Het percentage motorvoertuigen ten opzichte van de etmaalintensiteit bedraagt in s-hertogenbosch en Rosmalen in deze tijdsperiode in 2008 circa 8%. In de avondspits is de periode tussen en uur het drukste. Het percentage motorvoertuigen ten opzichte van de etmaalintensiteit bedraagt in s-hertogenbosch en Rosmalen in deze tijdsperiode in 2008 circa 9%. Hieruit is op te maken dat de avondspits drukker is dan de ochtendspits. Sinds 2004 is het totale aantal files op het rijkswegennet rond s-hertogenbosch behoorlijk toegenomen. Ook de filezwaarte (duur van de file x de gemiddelde lengte) neemt vanaf 2004 flink toe. Deze toename heeft vooral plaatsgevonden op de A2 en de A59 ( s-hertogenbosch-waalwijk). Fietsverkeer De fietsroute vanuit het westelijk deel van de stad richting de binnenstad springt er qua intensiteit uit. Op de Chr. Huygensweg zijn circa fietsers geteld op een gemiddelde werkdag. Ook de fietsroutes richting Maaspoort (ca ), Orthen (ca ) en oostelijk deel van de stad (ca ) worden goed gebruikt. Verder opvallende zaken zijn de fietsroute richting Vught (ca ) en de Klokkenlaan (ca ). De fietsroutes richting Rosmalen worden minder goed gebruikt (Bruistensingel ca.2.000, Tivoliweg ca en Graafsebaan ca ). In totaliteit betekent dit echter een forse fietsstroom tussen Rosmalen en s-hertogenbosch. Het aantal gebruikers van de openbare fietsenstallingen in de binnenstad samen is in 2008 gestegen met circa 75% ten opzichte van Het aantal aangiften van fietsdiefstal is vanaf 2007 gestegen. Het absolute aantal en de toename zijn het grootst in de Binnenstad. Openbaar vervoer Het totale aantal treinreizigers in s-hertogenbosch is met 20% toegenomen ten opzichte van Deze toename vindt vooral plaats op Centraal en in mindere mate in Rosmalen. In totaal maken circa reizigers per etmaal gebruik van station Centraal. Het aantal busreizigers in s- Hertogenbosch bedroeg in 2007 en 2008 circa per kwartaal. Parkeren en transferia De parkeerdruk op de bezoekersplaatsen op straat in de binnenstad is op koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag doorgaans hoog. Op de doorgaans makkelijker vindbare parkeerterreinen is het over het algemeen nog wat drukker. De parkeergarages in de binnenstad staan voor bezoekers op meerdere momenten van de week vol, niet alleen op de doorgaans drukke bezoekersmomenten (koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag). Voor vergunninghouders in en om de binnenstad zijn overdag voldoende vrije parkeerplaatsen beschikbaar. s Avonds en in het weekend, als meer vergunninghouders thuis zijn, loopt de parkeerdruk op. Dit leidt echter niet tot knelpunten. In de meeste parkeergarages zijn voor abonnementhouders ruim voldoende parkeerplaatsen beschikbaar. Het gebruik van de transferia neemt een steeds belangrijkere plaats in in de bereikbaarheid van de binnenstad. Dat blijkt uit het toenemende aantal transferiumgebruikers. Het aantal transferiumgebruikers is sinds 2000 verviervoudigd. De verwachting is dat deze groei zich de komende jaren zal doorzetten. 4

7 Verkeersveiligheid Vanaf 2000 is het aantal ongevallen met verkeersgewonden tot 2008 sterk afgenomen. Dit geldt zowel voor verkeersongevallen met opname in het ziekenhuis als zonder opname. Daarnaast is ook het aantal verkeersdoden vanaf 2000 sterk gedaald, maar de afgelopen jaren weer gestegen tot 3 verkeersdoden in

8 6

9 Inhoudsopgave Samenvatting 3 1 Monitor Verkeer en Vervoer Aanleiding Aanpak Omnibus Opbouw 10 2 Autonome ontwikkelingen Inwoners Arbeidsplaatsen Autobezit Pendel van en naar s-hertogenbosch 12 3 Modal split Aandeel vervoerwijzen in de gehele stad Gebruikt vervoermiddel naar het werk Bosschenaar fietst het liefst naar de binnenstad 16 4 Autoverkeer Autoverkeer toegangswegen stad Autoverkeer spoorlijnpasseerpunten Autoverkeer Rosmalense toegangswegen Autoverkeer centrumgebied Rosmalen Intensiteiten spitsperiodes Files rijkswegennet 25 5 Fietsverkeer Fietsverkeer Fietsenstallingen Fietsdiefstal Bosschenaar wil zijn fiets goed kunnen stallen 30 6 Openbaar vervoer Trein Busvervoer 32 7 Parkeren en transferia Huidige parkeersituatie op straat Huidige parkeersituatie in parkeergarages Transferia Bosschenaar wil (nog) betere en meer transferia 38 8 Verkeersveiligheid 41 7

10 Bijlagen: Bijlage 1: Pendelgegevens 43 Bijlage 2: Gebruikt vervoermiddel van en naar het werk 45 Bijlage 3: Overzichtkaart en -tabel intensiteitstellingen per etmaal van 1996 tot en met Bijlage 4: Etmaalintensiteiten per telpunt 51 Bijlage 5: Fietsnetwerk 53 Bijlage 6: Treinreizigers per station 55 8

11 Monitor Verkeer en Vervoer Aanleiding In 2000 is het beleidsplan verkeer en vervoer s-hertogenbosch bereikbaar vastgesteld. In dit beleidsplan is een aantal ambities weergegeven die hebben geleid tot een aantal maatregelen. Dit beleid is de afgelopen jaren uitgevoerd in s-hertogenbosch. In mei 2008 is de Koersnota Hoofdinfrastructuur door de gemeenteraad als nieuwe koers gekozen voor de toekomst. In de Koersnota Hoofdinfrastructuur is gekozen voor het doorstroomassenmodel als streefbeeld voor de ontwikkeling van de automobiliteit. Daarnaast is gekozen voor een ambitie als het gaat om het stimuleren van het openbaar vervoer- en fietsgebruik en het terugdringen van de auto in de stad. In maart 2009 is het Uitwerkingsplan Koersnota Hoofdinfrastructuur vastgesteld, waarin wordt beschreven hoe deze ambitie kan worden bereikt. Met deze nieuwe ambitie en de grootschalige infrastructurele ontwikkelingen die de komende jaren op s-hertogenbosch afkomen (onder andere de aanleg van de Randweg en de verbreding van de A2) is het belangrijk om een goed beeld te hebben van het huidige verkeersbeeld. 1.2 Aanpak In deze rapportage wordt verslag gedaan van ontwikkelingen binnen verkeer en vervoer die de afgelopen jaren in s-hertogenbosch hebben plaatsgevonden. Om alle ontwikkelingen op het gebied van verkeer en vervoer in beeld te kunnen brengen, is een groot aantal in- en externe bronnen gebruikt. Hierbij is duidelijk geworden dat niet alle gegevens voor de afgelopen jaren beschikbaar zijn. Daarnaast is ook gebleken dat de beschikbare gegevens niet altijd voldoende zijn. Op het gebied van fietsverkeer zijn daarom aanvullende tellingen gehouden. Deze zijn in deze rapportage opgenomen. Op het gebied van busgebruik zijn wel tellingen beschikbaar, maar deze zijn onvoldoende. In overleg met de provincie Noord-Brabant wordt hiervoor naar een oplossing gezocht. Hierbij is steeds een vergelijking gemaakt met het jaar 2000 of met eerdere jaren. De rapportage kan gebruikt worden door beleidsmakers en biedt geïnteresseerden inzicht in het verkeer en vervoer in s-hertogenbosch. In deze rapportage ligt de nadruk op de feitelijke gegevens. De conclusies beperken zich tot de geconstateerde verkeers- en vervoerontwikkelingen. Deze verkeers- en vervoerontwikkelingen zijn mede afhankelijk van externe factoren, zoals economische, ruimtelijke en maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom wordt ook een aantal van deze externe factoren in beeld gebracht. 9

12 De gegevens in deze rapportage dienen als 0-meting in het kader van de Koersnota Hoofdinfrastructuur. Tevens dient deze rapportage als evaluatie van de verkeers- en vervoerontwikkelingen van de afgelopen jaren en borduurt daarmee voort op de Monitor Verkeer en Vervoer uit De Monitor Verkeer en vervoer zal opnieuw in 2012 en 2015 geactualiseerd worden omdat dan de effecten van de nieuwe Randweg en de ombouw van de A2 bekend zijn. 1.3 Omnibus Het gemeentelijk onderzoek Omnibus 2007 kent meerdere onderwerpen. Eén van de onderwerpen is de wijze waarop de Bosschenaar van en naar de binnenstad van s-hertogenbosch reist en de tevredenheid hierover. Het onderzoek is uitgevoerd onder de Bossche bevolking in oktober In dit rapport worden de belangrijkste conclusies van het onderzoek wat betreft mobiliteit beschreven. Deze conclusies zijn in dit rapport steeds in de laatste paragraaf van de verschillende hoofdstukken opgenomen. In 2009 wordt het Omnibus onderzoek opnieuw uitgevoerd. 1.4 Opbouw In het tweede hoofdstuk komen enkele externe factoren aan de orde die de ontwikkelingen in het verkeer in belangrijke mate beïnvloeden. In hoofdstuk drie komt de modal split (vervoerwijzekeuze) in s-hertogenbosch aan de orde. Daarna worden de verschillende vervoerwijzen per hoofdstuk behandeld: in hoofdstuk vier het autoverkeer, in hoofdstuk vijf het fietsverkeer en in hoofdstuk zes het openbaar vervoer. In hoofdstuk zeven wordt het gebruik van de Bossche parkeervoorzieningen en transferia besproken. In hoofdstuk acht wordt ingegaan op de verkeersveiligheid. 10

13 Autonome ontwikkelingen 2 Zowel het aantal inwoners als het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch is de afgelopen jaren sterk gestegen. Daarnaast is ook het autobezit gegroeid en is zowel de inkomende als uitgaande pendel toegenomen. In 2004 was de inkomende pendel ongeveer twee keer zo groot als de uitgaande pendel. 2.1 Inwoners Vanwege de gemeentelijke herindeling is voor inwoners en arbeidsplaatsen uitgegaan van het jaar Op 1 januari 1996 bedroeg het aantal inwoners van de gemeente s-hertogenbosch Op 1 januari 2000 bedroeg dit aantal , een stijging van circa 3%. Op 1 januari 2009 bedroeg dit aantal Dat is een stijging ten opzichte van 1996 van circa 10%. Tevens is op te maken dat het aantal inwoners in s- Hertogenbosch vanaf 1996 relatief veel harder is gestegen dan in Noord- Brabant of in geheel Nederland. Figuur Indexcijfers ontwikkeling inwoners (index 1996=100) 's-hertogenbosch Noord-Brabant Nederland index (bron: Centraal Bureau Statistiek) 2.2 Arbeidsplaatsen De werkgelegenheid in s-hertogenbosch is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Op 1 januari 1996 bedroeg het aantal arbeidsplaatsen In 2000 was dit aantal gestegen tot arbeidsplaatsen. Dat is een stijging van circa 15%. In 2008 is dit aantal gestegen tot arbeidsplaatsen. Dat is een stijging van circa 27% ten opzichte van

14 Figuur Indexcijfers ontwikkeling arbeidsplaatsen (index 1996=100) index 's-hertogenbosch Noord-Brabant Nederland (bron: Landelijk Informatiesysteem Arbeidsplaatsen, Autobezit Naast het aantal woningen en het aantal arbeidsplaatsen heeft het autobezit 1 ook invloed op de verkeersontwikkelingen. In 1996 bedroeg het autobezit in de provincie Noord-Brabant 402 auto s per 1000 inwoners. Dit aantal was op 1 januari 2008 gestegen naar 496 auto s per 1000 inwoners. Dat is een stijging van ongeveer 23%. 600 Figuur Autobezit per 1000 inwoners, Noord-Brabant per 1 januari (bron: Centraal Bureau Statistiek) 2.4 Pendel van en naar s-hertogenbosch s-hertogenbosch heeft veel meer arbeidsplaatsen dan de beroepsbevolking groot is. De aantrekkingskracht van s-hertogenbosch als werkgelegenheidsgemeente is dan ook groot: in 2004 is de inkomende pendel ongeveer twee keer zo groot als de uitgaande pendel. Deze inkomende pendel komt voor een belangrijk deel uit Noord-Brabant (77%). 1 In s-hertogenbosch is een aantal grote leasebedrijven gevestigd. Daarom zitten er grote fluctuaties in het autobezit en is er gekeken naar het autobezit in de provincie Noord-Brabant. 12

15 Een groot deel komt daarbij uit de nabijgelegen kernen, zoals Heusden, Vught, Oss en Sint-Michielsgestel. Bij de uitgaande pendel ligt het accent naast de omliggende gemeenten vooral op de steden Tilburg en Eindhoven. Ruim één op de drie reist naar een andere provincie dan Noord-Brabant. Zowel qua inkomende als qua uitgaande pendel heeft s-hertogenbosch een sterke relatie met de provincie Gelderland. Overigens neemt ten opzichte van 2000 zowel de uitgaande als inkomende pendel toe. Omdat de uitgaande pendel iets meer is toegenomen dan de inkomende pendel, neemt het pendelsaldo licht af. Helaas zijn er geen recentere pendelgegevens beschikbaar. In bijlage 1 zijn de gedetailleerde gegevens van de pendelstromen opgenomen. Figuur 2.4.1: In- en uitkomende pendelstromen 2004 s-hertogenbosch (bron: Provincie Noord-Brabant) 13

16 14

17 Modal split 3 Voor verplaatsingen in de gehele stad en specifiek naar de binnenstad en naar het werk neemt de auto nog steeds het grootste aandeel in beslag. Tevens blijkt dat de Bosschenaar zelf het liefst naar de binnenstad fietst. De ambitie vanuit de Koersnota Hoofdinfrastructuur is om het gebruik van de fiets en het openbaar vervoer in s-hertogenbosch te laten stijgen ten koste van het gebruik van de auto. 3.1 Aandeel vervoerwijzen in de gehele stad In de Koersnota Hoofdinfrastructuur is, op basis van ervaringsgegevens van andere steden vanuit het MON 2, voor de toekomst een ambitie geformuleerd voor de vervoerwijzeverdeling. Deze ambitie geldt voor de periode tot De ambitie is om het totale gebruik van het openbaar vervoer (+3 procentpunt) en fiets (+7 procentpunt) te laten stijgen ten koste van het gebruik van de auto (-10 procentpunt). Voor de fiets ligt vooral de nadruk op de interne verplaatsingen (+11 procentpunt) en voor het openbaar vervoer op de externe verplaatsingen (+4 procentpunt). Figuur Modal split: Huidig en Ambitie % 75% 70% 63% 60% Percentage 44% 33% 50% 30% Fiets (Huidig) Fiets (2015) OV (Huidig) OV (2015) Auto (Huidig) Auto (2015) 23% 6% 4% 16% 12% 9% 7% 10% 7% Intern Extern Totaal (bron: Centraal Bureau Statistiek, Koersnota Hoofdinfrastructuur s-hertogenbosch) 2 Jaarlijks verricht het CBS onderzoek naar de mobiliteit van de Nederlandse bevolking, het Mobiliteitsonderzoek Nederland (MON). In het MON wordt ook de modal split van de Bossche bevolking in beeld gebracht. In deze paragraaf zijn de vervoerwijzen van de Bossche bevolking in beeld gebracht vanuit het MON voor de periode Hierbij is onderscheid gemaakt naar de vervoerwijzen auto, openbaar vervoer en fiets. Tevens is gekeken naar de interne verplaatsingen (vanuit s-hertogenbosch naar s-hertogenbosch), externe verplaatsingen (vanuit s-hertogenbosch naar buiten gemeente en van buiten gemeente naar s-hertogenbosch) en alle verplaatsingen. Doorgaande verplaatsingen worden buiten beschouwing gelaten. 15

18 3.2 Gebruikt vervoermiddel naar het werk In 2000 is een start gemaakt met het meten van gegevens over de vervoerwijze van de inkomende en uitgaande pendel naar het werk. De gegevens zijn op dit moment uitsluitend van de jaren 2000 tot en met 2004 bekend. In bijlage 2 is de inkomende en uitgaande pendel naar vervoerwijze voor de periode 2000 tot en met 2004 weergegeven. Hiervoor zijn geen recentere gegevens aanwezig. De auto is verreweg het meest gebruikte vervoermiddel naar het werk, bij zowel de inkomende als uitgaande pendel. Bij de inkomende pendel wordt de auto echter meer gebruikt (circa 10%) dan bij de uitgaande pendel. Het openbaar vervoer wordt, relatief gezien, meer gebruikt door uitgaande pendelaars. Ten opzichte van 2000 werd in 2004 bij zowel de inkomende als de uitgaande pendel meer gebruik gemaakt van het openbaar vervoer. 3.3 Bosschenaar fietst het liefst naar de binnenstad Uit het Omnibusonderzoek blijkt dat tweevijfde van de Bosschenaren meestal de fiets neemt naar de binnenstad. In Zuidoost, Graafsepoort en Muntel/Vliert, de wijken rond de binnenstad, is dit drievijfde. Bewoners van de binnenstad zelf gaan vaak te voet (zo n 70% geeft dit aan). De auto is het favoriete vervoermiddel voor naar de binnenstad bij ruim een kwart van de Bosschenaren. Inwoners van de wijken die verder van de binnenstad zijn gelegen, De Groote Wielen, Engelen en Empel, nemen het vaakst de auto. In de eerste twee wijken gaat het om zo n driekwart van de inwoners, in Empel om drie op de vijf inwoners. Zowel de stadsbus als een pendelbus vanaf een transferium is bij één op de tien Bosschenaren favoriet. Inwoners van Rosmalen noord en zuid nemen relatief vaak een pendelbus (respectievelijk een derde en een kwart van deze inwoners geeft een voorkeur voor dit vervoermiddel aan). 16

19 Autoverkeer 4 De omvang van het autoverkeer in s-hertogenbosch 3 is de afgelopen jaren over het algemeen toegenomen. Deze toename is hoofdzakelijk waar te nemen in Rosmalen. Voor de intensiteiten op de wegen in s- Hertogenbosch geldt dat deze vanaf 2000 redelijk stabiel zijn gebleven en op een aantal wegen zelfs zijn gedaald. De groei van het autoverkeer binnen de rijkswegen is sinds 2000 gestabiliseerd. Op het cordon de spoorlijnpasseerpunten is zelfs sprake van een afname in 2008 ten opzichte van 2000 met circa 7-8%. Op de toegangswegen van en naar Rosmalen is sprake van een toename tussen 2008 en 2000 met circa 9%. In de ochtendspits is de periode tussen 7.00 en 8.00 uur het drukste. Het percentage motorvoertuigen ten opzichte van de etmaalintensiteit bedraagt in s-hertogenbosch en Rosmalen in deze tijdsperiode in 2008 circa 8%. In de avondspits is de periode tussen en uur het drukste. Het percentage motorvoertuigen ten opzichte van de etmaalintensiteit bedraagt in s-hertogenbosch en Rosmalen in deze tijdsperiode in 2008 circa 9%. Hieruit is op te maken dat de avondspits drukker is dan de ochtendspits. Sinds 2004 is het totale aantal files op het rijkswegennet rond s-hertogenbosch behoorlijk toegenomen. Ook de filezwaarte (duur van de file x de gemiddelde lengte) neemt vanaf 2004 flink toe. Deze toename heeft vooral plaatsgevonden op de A2 en de A59 ( s-hertogenbosch- Waalwijk). 4.1 Autoverkeer toegangswegen stad Om de intensiteiten van het verkeer van en naar de stad, binnen de rijkswegen in beeld te kunnen brengen zijn de intensiteiten van alle toegangswegen naar het betreffende gebied opgeteld. Op overzichtskaart is weergegeven welke telpunten deel uitmaken van dit cordon. Het betreft hoofdzakelijk de wegen richting de op- en afritten van de rijkswegen. 3 3 Om de ontwikkeling van het autoverkeer op de diverse wegen te kunnen volgen, worden jaarlijks de verkeersintensiteiten gemeten op de hoofdinfrastructuur. Deze telpunten zijn zodanig gekozen dat ze een cordon of een screenline kunnen vormen. Een cordon is een afgesloten gebied waarbij de verkeersbewegingen van en naar het gebied in beeld gebracht kunnen worden. Een voorbeeld van zo n cordon is het gedeelte van de stad binnen de rijkswegen. Een screenline is een passeerlijn van bijvoorbeeld het spoor. 17

20 overzichtskaart 4.1.1: toegangswegen s-hertogenbosch Als de totale intensiteit 4 van de telpunten in 2008 vergeleken wordt met de intensiteit van dezelfde telpunten in 1990, dan is de intensiteit met 17% toegenomen. In vergelijking met 2000 is de intensiteit vrijwel gelijk gebleven. Dit betekent dat op dit cordon de afgelopen jaren de groei gestabiliseerd is. De hoogste intensiteit op de toegangswegen s-hertogenbosch is in 2008 gemeten op de Vughterweg. Ten opzichte van 1990 is in 2008 op de Vughterweg echter een afname te zien van circa 14%. De intensiteit op de Graafseweg is in 2008 afgenomen met circa 40% ten opzichte van Dit kan worden veroorzaakt door de realisatie van de Stadionlaan. Op de Maastrichtseweg en de Bruistensingel is de etmaalintensiteit, relatief gezien, het meest toegenomen ten opzichte van 1990 (circa 30-40%). Op de overige wegen is de intensiteit in 2008 ten opzichte van 1990 toegenomen met circa 5-15%. In bijlage 3 en 4 zijn ook per telpunt de intensiteiten van de voorgaande jaren weergegeven. 4 In het gebied tussen s-hertogenbosch en Rosmalen zijn de afgelopen jaren een aantal wijzigingen in de verkeersstructuur doorgevoerd. In het kader van de ombouw van de A2 is de Tivoliweg tijdelijk afgesloten geweest voor verkeer. Daarnaast zijn de Kloosterstraat en de Burgemeester Jonkheer von Heijdenlaan definitief afgesloten ter hoogte van de A2.(bron: gemeente s-hertogenbosch) 18

21 Figuur Etmaalintensiteiten toegangswegen 's-hertogenbosch index (bron: gemeente 's-hertogenbosch) 4.2 Autoverkeer spoorlijnpasseerpunten Om in beeld te kunnen brengen hoe de verplaatsing van het verkeer tussen het noordwestelijke en het zuidoostelijke deel van de stad zich heeft ontwikkeld, zijn de intensiteiten van alle spoorlijnpasseerpunten bij elkaar opgeteld. De screenline en de telpunten staan vermeld op overzichtskaart overzichtskaart 4.2.1: screenline van de spoorlijnpasseerpunten 19

22 Ten opzichte van 1990 is de totale intensiteit op de spoorlijnpasseerpunten in 2008 met 1% licht gestegen. Ten opzichte van 2000 is de totale intensiteit gedaald met circa 7%. De intensiteit op de Chr. Huygenseweg is het meest gedaald (circa 50%) in 2008 ten opzichte van Ook op de Orthenseweg en de Veemarktweg is de intensiteit gedaald met respectievelijk circa 3% en circa 8% ten opzichte van Ten opzichte van 2000 is de intensiteit op alle telpunten gedaald met circa 5-20%, met uitzondering van de Rompertsebaan. In bijlage 3 en 4 zijn ook per telpunt de intensiteiten van de voorgaande jaren weergegeven. Figuur Screenline spoorlijn 's-hertogenbosch index (bron: gemeente s-hertogenbosch) 4.3 Autoverkeer Rosmalense toegangswegen Om de intensiteiten van het verkeer van en naar Rosmalen in beeld te kunnen brengen, zijn de intensiteiten van alle toegangswegen naar Rosmalen opgeteld. Op overzichtskaart is weergegeven welke telpunten deel uitmaken van deze cordon. 5 In 1996 en 1997 is er niet geteld op de Chr. Huygensweg in verband met de herinrichting van het station en de omgeving. 20

23 overzichtskaart 4.3.1: toegangswegen van en naar Rosmalen In figuur is de totale etmaalintensiteit van de telpunten op de cordon van en naar Rosmalen weergegeven6. Ten opzichte van 1996 is de intensiteit van het autoverkeer van en naar Rosmalen in 2008 met 29% gestegen. Ten opzichte van 2000 is de intensiteit van het autoverkeer van en naar Rosmalen in 2008 met 9% gestegen. Op de Waterleidingstraat en de Kruisstraat is de intensiteit in 2008 ten opzichte van 2000 afgenomen met circa 45%-50%. Op de overige wegen is de intensiteit tussen 2000 en 2008 toegenomen. Deze toename is het grootst op de Vliertwijksestraat (circa 78%). Op de Rodenborchweg, Empelseweg. Deken van Roestellaan en de Molenstraat bedraagt de toename circa 10-15%. De intensiteit op de Graafsebaan is met circa 52% gestegen in 2008 ten opzichte van In bijlage 3 en 4 zijn ook per telpunt de intensiteiten van de voorgaande jaren weergegeven, inclusief de Graafsebaan en de Blauwe Sluisweg. 6 In het gebied tussen s-hertogenbosch en Rosmalen zijn de afgelopen jaren een aantal wijzigingen in de verkeersstructuur doorgevoerd. In het kader van de ombouw van de A2 is de Tivoliweg tijdelijk afgesloten geweest voor verkeer. Daarnaast zijn de Kloosterstraat en de Burgemeester Jonkheer von Heijdenlaan definitief afgesloten ter hoogte van de A2. Vanaf 2002 zijn 2 extra telpunten opgenomen op de toegangswegen, de Graafsebaan en de Blauwe Sluisweg. Deze zijn in deze analyse niet opgenomen vanwege de vergelijking 21

24 Figuur Etmaalintensiteiten toegangswegen Rosmalen index (bron: gemeente s-hertogenbosch) 4.4 Autoverkeer centrumgebied Rosmalen Om de intensiteiten van het verkeer in het centrumgebied van Rosmalen in beeld te kunnen brengen, zijn de intensiteiten van een aantal wegen in het centrumgebied van Rosmalen opgeteld. Op overzichtskaart is weergegeven welke telpunten deel uitmaken van het centrumgebied Rosmalen. 22

25 overzichtskaart 4.4.1: centrumgebied Rosmalen Ten opzichte van 2006 is de intensiteit van het autoverkeer in 2008 in het centrumgebied van Rosmalen met circa 28% gestegen7. De grootste toename is te zien op de Rodenborchweg en Deken van Roestellaanzuid. In bijlage 3 en 4 zijn ook per telpunt de intensiteiten van de voorgaande jaren weergegeven. Figuur Centrumgebied Rosmalen etmaalintensiteit t t-w D or es D ps t.v st an ra a R t-o oe os st t el D la.v an an -n R oo oe rd st el la an Sc -z ui ho d ol st ra Bu at -o rg Bu os.w rg t ol.n te ie rs uw st ra en at hu ijz en st ra at ra a st ra a D or ps W ei de dh R aa st at id ui st ra -z u or d at tra ns Ve at -n o t-w es t tra Ve ns ra a ol st ho Sc R od en bo rc h w eg 0 (bron: gemeente s-hertogenbosch) 7 Voor de Schoolstraat-oost, Burg. Woltersstraat en Burgemeester Nieuwenhuijzenstraat zijn alleen in 2008 tellingen verricht. 23

26 4.5 Intensiteiten spitsperiodes De drukste periode in s-hertogenbosch in de ochtendspits lag in 2008 tussen 7.00 en 8.00 uur. Het percentage verkeer in dit uur ten opzichte van de etmaalintensiteit schommelt jaarlijks rond de 8%. Ten opzichte van 1996 is de ochtendspits vervroegd. De verdeling in de ochtendspits is de afgelopen jaren echter slechts marginaal gewijzigd. Tevens blijkt dat de drukste periode in s-hertogenbosch in de avondspits ligt tussen en uur met circa 9%. De verdeling in de avondspits is de afgelopen jaren slechts marginaal gewijzigd. Figuur Intensiteitsverdeling spitsuren toegangswegen 's-hertogenbosch 10,0 8,0 percentage 6,0 4, uur uur uur uur uur uur 2,0 0, (bron: gemeente s-hertogenbosch) Het drukste uur in de ochtendspits in Rosmalen ligt tussen 7.00 en 8.00 uur, met circa 8% in Dit percentage was in 1996 nog circa 7%, maar bedroeg in 2000 zelfs circa 9%. Er is hier dus sprake van sterke fluctuaties. Ten opzichte van 1996 is de ochtendspits in Rosmalen vervroegd. De intensiteiten in de periode tussen 6.00 en 7.00 uur zijn gestegen en de intensiteiten in de periode tussen 8.00 en 9.00 uur zijn gedaald. De drukste periode in de avondspits in Rosmalen ligt tussen en uur, met in 2008 circa 9%. Ook hier geldt dat de avondspits vervroegd is ten opzichte van De periode tussen en uur is minder druk geworden en de periode tussen en uur is drukker geworden. 24

27 Figuur Intensiteitenverdeling spitsuren toegangswegen Rosmalen 10,0 8,0 percentage 6,0 4, uur uur uur uur uur uur 2,0 0, (bron: gemeente s-hertogenbosch) 4.6 Files rijkswegennet Sinds 2004 is het totale aantal files8 op het rijkswegennet rond s-hertogenbosch behoorlijk toegenomen. Ook de filezwaarte (duur van de file x de gemiddelde lengte) neemt vanaf 2004 flink toe. Deze toename heeft vooral plaatsgevonden op de A2 en de A59 ( s-hertogenbosch-waalwijk). Op het moment is Rijkswaterstaat bezig met een verbreding van de A2, welke in 2010 gereed is. Figuur Filezwaarte (duur van de file x gemiddelde lengte) A A N50/A (bron: Rijkswaterstaat, directie Noord-Brabant) 8 Rijkswaterstaat telt jaarlijks alle files die op het rijkswegennet hebben plaatsgevonden. Het betreft uitsluitend de files die op de wegvakken op het rijkswegennet binnen de gemeente s-hertogenbosch hebben gestaan. 25

28 26

29 Fietsverkeer 5 De fietsroute vanuit het westelijk deel van de stad richting de binnenstad springt er qua intensiteit uit. Op de Chr. Huygensweg zijn circa fietsers geteld op een gemiddelde werkdag. Ook de fietsroutes richting Maaspoort (ca ), Orthen (ca ) en oostelijk deel van de stad (ca ) worden goed gebruikt. Verder opvallende zaken zijn de fietsroute richting Vught (ca ) en de Klokkenlaan (ca ). De fietsroutes richting Rosmalen worden minder goed gebruikt (Bruistensingel ca.2.000, Tivoliweg ca en Graafsebaan ca ). In totaliteit betekent dit echter een forse fietsstroom tussen Rosmalen en s-hertogenbosch. Het aantal gebruikers van de openbare fietsenstallingen in de binnenstad samen is in 2008 gestegen met circa 75% ten opzichte van Het aantal aangiften van fietsdiefstal is vanaf 2007 gestegen. Het absolute aantal en de toename zijn het grootst in de Binnenstad. 5.1 Fietsverkeer Tijdens het opstellen van deze rapportage is gebleken dat de afgelopen jaren het gebruik van de fietsroutes slechts incidenteel is gemeten. Daarom is op basis van het fietsplan Lekker Fietsen een groot aantal hoofdfietsroutes onderzocht. Op deze routes zijn in september 2009 gedurende een week tellingen verricht. In onderstaande tabel zijn de resultaten opgenomen per route voor een gemiddelde werkdag van 2 richtingen samen. De nummers verwijzen naar de sternetroutes in bijlage 5. De overige routes betreffen overige hoofdfietsroutes. Deze meting wordt de komende jaren herhaald, om zodoende iets te kunnen zeggen over de ontwikkeling van het fietsgebruik. De fietsroute vanuit het westelijk deel van de stad richting de binnenstad springt er qua intensiteit uit. Op de Chr. Huygensweg zijn circa fietsers geteld op een gemiddelde werkdag. Ook de fietsroutes richting Maaspoort (ca ), Orthen (ca ) en oostelijk deel van de stad (ca ) worden goed gebruikt. Verder opvallende zaken zijn de fietsroute richting Vught (ca ) en de Klokkenlaan (ca ). De fietsroutes richting Rosmalen worden minder goed gebruikt (Bruistensingel ca.2.000, Tivoliweg ca en Graafsebaan ca ). In totaliteit betekent dit echter een forse fietsstroom tussen Rosmalen en s-hertogenbosch. 27

30 Figuur Intensiteiten fietsroutes Figuur Intensiteiten fietsroutes gem. per etmaal werkdag, dwarsdoorsnede Vughterweg (5) Vlijmenseweg Chr. Huygensweg (6) Orthenseweg Jan de La Barlaan (1) Hinthamereinde (3) Pettelaarseweg (4) Rietveldenweg Hambakenweg Klokkenlaan (2) Bruistensingel Tivoliweg (3) Graafsebaan N279/Maastrichtseweg Vlietdijk Deken van Roestellaan (7) Stadionlaan (3) Hintham (3) 5.2 Fietsenstallingen In de binnenstad van s-hertogenbosch zijn vier bewaakte openbare fietsenstallingen 9. Het aantal gebruikers van de fietsenstallingen in de binnenstad is de afgelopen jaren gestegen. Het aantal gebruikers in 2008 is gestegen met circa 75% ten opzichte van Figuur Gebruik fietsenstallingen index (bron: gemeente s-hertogenbosch) 9 Van één van de fietsenstallingen in de binnenstad, bij de Sint Jan, zijn geen cijfers bekend, omdat de fietsenstalling niet in beheer is bij de gemeente. Van de overige drie: Tolbrug (300 stallingen), Dode Nieuwstraat (150 stallingen) en Wolvenhoek (380 stallingen) zijn wel tellingen bekend. Het gaat hierbij om het totaal van het fiets- en bromfietsgebruik op basis van het aantal verkochte kaartjes. 28

31 5.3 Fietsdiefstal Het aantal aangiften van fietsdiefstal 10 in s-hertogenbosch is toegenomen ten opzichte van In de eerste zes maanden van 2008 zijn er circa 890 aangiften gedaan. Dit is bijna 300 meer dan in dezelfde periode van De absolute toename is het grootst in de Binnenstad, gevolgd door Noord en Graafsepoort. In 2008 is bijna 46% van alle aangiften afkomstig uit de Binnenstad. De straten/locaties waar de meeste fietsen werden gestolen, zijn: 1. Hinthamerstraat 2. Stationsplein 3. Parade 4. Rompertpassage 5. Burg. Loeffplein Figuur Fietsendiefstal Rosmalen noord Rosmalen zuid Empel De Groote Wielen Engelen West Muntel/Vliert Zuidoost Maaspoort Graafsepoort Noord Binnenstad (bron: politie Brabant-Noord) 10 In juni 2008 heeft de Politie een rapport uitgebracht over de ontwikkeling van aangiften van fietsdiefstal in s-hertogenbosch. Deze ontwikkeling is beschreven per wijk in s-hertogenbosch voor de eerste zes maanden in 2007 en Hoewel de aangiften weinig zeggen over het werkelijke aantal gestolen fietsen ( dat immers veel hoger ligt) kunnen met deze gegevens wel interessante vergelijkingen worden gemaakt, naar locatie en tijd. 29

32 5.4 Bosschenaar wil zijn fiets goed kunnen stallen Een kwart van de respondenten in het Omnibusonderzoek in 2007 zegt vaker de fiets naar de binnenstad te zullen nemen als er meer fietsklemmen of fietsbeugels op straat zouden worden geplaatst. Eveneens een kwart geeft ditzelfde aan als er zou worden gezorgd voor meer betaalde bewaakte fietsenstallingen in de stad. Een kwart neemt de fiets vaker als de fietspaden verkeersveiliger zouden zijn. Comfortabeler fietspaden zijn voor één op de vijf Bosschenaren een reden om de fiets vaker te pakken. Eén op de tien zou de fietspaden beter verlicht willen zien. Verder worden de volgende suggesties gedaan die het fietsgebruik naar de binnenstad bevorderen: goedkopere of gratis bewaakte fietsenstalling in de binnenstad; langere openingstijden bewaakte fietsenstalling (tot na winkelslui ting, in de avond en na het uitgaan, in het weekend); betere afstemming verkeerslichten voor fietsers (minder lang wachten); betere en veiliger fietsverbindingen (minder stoplichten en kruisin gen, veiliger oversteekplaatsen, minder omrijden). Het laatste punt kwam vooral in Rosmalen noord, Rosmalen zuid en De Groote Wielen naar voren. 30

33 Openbaar vervoer 6 Het totale aantal treinreizigers in s-hertogenbosch is met 20% toegenomen ten opzichte van Deze toename vindt vooral plaats op Centraal en in mindere mate in Rosmalen. In totaal maken circa reizigers per etmaal gebruik van station Centraal. Het aantal busreizigers in s-hertogenbosch bedroeg in 2007 en 2008 circa per kwartaal. 6.1 Trein Ten opzichte van 2000 is het totale aantal treinreizigers in 2007 met circa 20% gestegen. Het aantal reizigers op een gemiddelde werkdag op Centraal is gestegen met circa 21%. In totaal maken circa reizigers per etmaal gebruik van station Centraal. Dit aantal is bij Oost en Rosmalen fors kleiner. Het aantal reizigers via oost is sinds 2000 licht afgenomen met circa 12%. Ten opzichte van 2000 is het aantal reizigers in 2007 via Rosmalen toegenomen met circa 3%. In onderstaande figuur is het aantal in- en uitstappers op de totale drie Bossche stations van de Nederlandse Spoorwegen ( s-hertogenbosch centraal, s-hertogenbosch oost en Rosmalen) weergegeven. Het betreft het aantal reizigers op een gemiddelde werkdag. In bijlage 6 zijn de treinreizigers per station weergegeven. Figuur Treinrizigers, gemiddelde werkdag index (bron: NS Reizigers) 31

34 6.2 Busvervoer Naast de trein rijden er van, naar en door s-hertogenbosch een groot aantal stads- en streekbussen. Het stad- en streekvervoer (inclusief buurtbussen) in het gebied rond s-hertogenbosch wordt verzorgd door Arriva. De provincie Noord-Brabant, verantwoordelijke voor het stad- en streekvervoer, heeft de concessie met ingang van 2007 gegund aan Arriva voor een periode van 8 jaar. Over de eerste maanden van de concessieperiode (januari t/m maart 2007 heeft Arriva geen bruikbare reizigerstellingen kunnen leveren. Deze gegevens zijn daarom niet opgenomen. Het aantal busreizigers in s-hertogenbosch bedroeg in 2007 en 2008 circa per kwartaal. Figuur Busreizigers, per kwartaal aantal reizigers ste kwartaal 2de kwartaal 3de kwartaal 4de kwartaal (bron: Arriva) 6.3 Bosschenaar wil beter en meer openbaar vervoer De helft van de mensen in het Omnibusonderzoek die een voorkeur uitspreekt voor de auto als vervoermiddel naar de binnenstad, geeft aan dat het openbaar vervoer te veel tijd kost dan wel te omslachtig is. In het bijzonder geldt dit voor de autogebruikers van De Groote Wielen, Maaspoort en Engelen. Deze inwoners geven bovendien vaker aan dat voor hen de reistijd met de auto het kortst is in vergelijking met andere vervoermiddelen. Dit laatste geldt ook voor autogebruikers uit Rosmalen en Empel. Een tweede argument om voor de auto te kiezen is dat het gemakkelijk is. Twee op de vijf Bossche autogebruikers geeft dit als belangrijke reden aan. Op een derde plaats staat het argument dat boodschappen of goederen moeten worden vervoerd. Dit is voor eveneens twee op de vijf Bosschenaren een belangrijke reden om meestal de auto te nemen naar de binnenstad. Gemeente breed geeft één op de drie autogebruikers aan dat de reistijd naar de binnenstad met de auto het kortst is. Op een vijfde plek staat tenslotte het argument dat kinderen of familie moeten worden vervoerd. Eén op de vijf Bosschenaren geeft dit als belangrijke reden om voor de auto te kiezen. Dit argument wordt overigens opvallend vaak opgevoerd door de autogebruikers uit Empel (door twee op de vijf). Tweevijfde van de inwoners geeft een suggestie wat de gemeente zou moeten doen, zodat zij persoonlijk minder vaak de auto zullen nemen 32

35 naar de binnenstad. Een kwart neemt nu al (bijna) nooit de auto naar de binnenstad en een kwart kan geen oplossing bedenken. Eén op de tien geeft aan dat wat de gemeente ook voor maatregelen neemt hij/zij als het even kan toch de auto blijft nemen. De mensen die ideeën aandragen, geven vooral aan dat goedkoper of gratis openbaar vervoer zal bijdragen aan het terugdringen van het autogebruik. Op een tweede plaats komt het voorstel dat bussen frequenter en beter op tijd zouden moeten rijden. Inwoners van Rosmalen geven daarnaast aan dat de busverbindingen met de Bossche Binnenstad niet snel (direct) genoeg zijn. Een kortere reistijd, comfortabeler bussen, meer zitplaatsen, toegankelijker bussen voor ouderen en gehandicapten, meer pendelbussen en een grotere sociale veiligheid in de bus, leidt bij elk van deze maatregelen bij ongeveer één op de tien respondenten tot meer gebruik van de bus. Veel Bosschenaren wijzen op het feit dat de bussen niet op tijd rijden. Er is sprake van een onbetrouwbare dienstregeling. Bussen zijn vaak te laat en soms vallen bussen zelfs uit. Verder worden de volgende verbeterpunten genoemd die het busgebruik verbeteren: toegankelijkere bussen voor kinderwagens; (klant)vriendelijkere buschauffeurs; meer bussen s avonds en in de weekenden, vrijdag- en zaterdag nachtbussen; inzet frequente kleine (pendel)busjes op vaste route; betere aansluiting op andere bussen en de trein; schonere en hygiënischere bussen. In De Groote Wielen, Empel en Engelen volstaat het huidige busvervoer niet volgens de inwoners. In het bijzonder in De Groote Wielen wordt dit als probleem ervaren. Opvallend is dat in deze drie wijken een uitgebreider dienstrooster en directe verbindingen van de bus met de binnenstad prioriteit hebben boven het goedkoper of gratis maken van het openbaar vervoer. 33

36 34

37 Parkeren en transferia 7 De parkeerdruk op de bezoekersplaatsen op straat in de binnenstad is op koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag doorgaans hoog. Op de doorgaans makkelijker vindbare parkeerterreinen is het over het algemeen nog wat drukker. De parkeergarages in de binnenstad staan voor bezoekers op meerdere momenten van de week vol, niet alleen op de doorgaans drukke bezoekersmomenten (koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag). Voor vergunninghouders in en om de binnenstad zijn overdag voldoende vrije parkeerplaatsen beschikbaar. s Avonds en in het weekend, als meer vergunninghouders thuis zijn, loopt de parkeerdruk op. Dit leidt echter niet tot knelpunten. In de meeste parkeergarages zijn voor abonnementhouders ruim voldoende parkeerplaatsen beschikbaar. Het gebruik van de transferia neemt een steeds belangrijkere plaats in in de bereikbaarheid van de binnenstad. Dat blijkt uit het toenemende aantal transferiumgebruikers. Het aantal transferiumgebruikers is sinds 2000 verviervoudigd. De verwachting is dat deze groei zich de komende jaren zal doorzetten. In november 2008 is door Grontmij een uitgebreid parkeeronderzoek naar de parkeersituatie in en rond de binnenstad op donderdag en zaterdag uitgevoerd. In dit hoofdstuk worden de resultaten van dit onderzoek gepresenteerd. De huidige parkeersituatie wordt beschreven aan de hand van de parkeersituatie op straat (paragraaf 7.1), de parkeersituatie in parkeergarages (paragraaf 7.2) en de parkeersituatie op transferia (paragraaf 7.3). 7.1 Huidige parkeersituatie op straat In de binnenstad bevinden zich op straat circa betaalde plaatsen voor bezoekers en bijna 900 vergunninghoudersplaatsen. Doordat bezoekers niet op de vergunninghoudersplaatsen en vergunninghouders niet op de betaalde plaatsen mogen parkeren, zegt een gemiddelde parkeerdruk over de totale straatcapaciteit in feite onvoldoende over de parkeersituatie. In onderstaande figuur is daarom de parkeerdruk op straat uitgesplitst naar de betaalde plaatsen en de vergunninghoudersplaatsen. Figuur Huidige parkeerdruk op straat huidige parkeerdruk op straat betaalde plaatsen vergunninghoudersplaatsen donderdagochtend 51% 74% donderdagmiddag 55% 70% koopavond 79% 82% zaterdagochtend 51% 81% zaterdagmiddag 80% 83% koopzondag 89% 76% 35

38 Uit de metingen blijkt dat er op de meeste momenten zowel voor bezoekers als voor vergunninghouders voldoende parkeerplaatsen beschikbaar zijn. Bij een parkeerdruk vanaf 80% gaan mensen het druk vinden en zal er meer rondrijdend verkeer zijn. Over het algemeen is het daarnaast op de makkelijk vindbare parkeerterreintjes drukker dan gemiddeld. Dit betekent dat bezoekers het met name op koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag druk kunnen vinden. Vergunninghouders kunnen het op koopavond en de gehele zaterdag druk vinden. Heit beeld van de parkeersituatie op straat wordt bevestigd door het beeld uit de onderzoeken die in het kader van de betalingsbereidheid elk kwartaal worden uitgevoerd. Uiteraard treden er verschillen op, de parkeersituatie is immers niet elke week op elke locatie hetzelfde, maar is afhankelijk van veel verschillende factoren (weersomstandigheden, verkeerssituatie, evenementen, vakanties, etc.). De momenten waarop mensen het druk kunnen vinden (koopavond, zaterdagmiddag en koopzondag) komen echter ook uit deze onderzoeken naar voren. 7.2 Huidige parkeersituatie in parkeergarages In en aan de rand van de binnenstad liggen 5 parkeergarages (Wolvenhoek, Sint Josephstraat, Arena, Tolbrug en Stationsplein). Daarnaast vervult de parkeergarage Paleiskwartier op dit moment een rol voor de binnenstad. In totaal omvatten deze parkeergarages ruim parkeerplaatsen. Van de parkeersituatie in parkeergarages worden continu gegevens gelogd vanuit het PRIS (Parkeer Route Informatie Systeem). Voor de onderlinge vergelijkbaarheid zijn hier de gegevens van november 2008 gebruikt. In onderstaande grafiek is de parkeerdruk op een donderdag, zaterdag en koopzondag opgenomen. Figuur Verloop parkeerdruk parkeergarages 2008 Verloop parkeerdruk parkeergarages 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Arena (475 pp) Paleiskwartier (1.070 pp) St. Josephstraat (200 pp) Stationsplein (283 pp) Tolbrug (320 pp) Wolvenhoek (482 pp) 30% 20% 10% 0% donderdag zaterdag koopzondag Uit de figuur is af te leiden dat sommige parkeergarages (Arena en Tolbrug) op alle dagen op een moment vol staan, terwijl andere garages altijd wel enige ruimte hebben. Dat beeld is echter vertekend, doordat in deze garages een vast aantal parkeerplaatsen is gereserveerd voor abonnementhouders. Hierdoor zijn ook de andere parkeergarages (met uitzondering van Paleiskwartier) op donderdag overdag, koopavond, zaterdag en koopzondag vol voor bezoekers, maar zijn er voor abonnement- 36

39 houders nog plekken beschikbaar. De niet-gemeentelijke parkeergarages Arena en Tolbrug gaan flexibeler om met de reservering van plekken voor abonnementhouders (in het weekend minder dan op werkdagen), waardoor het gebruik van die capaciteit geoptimaliseerd is. Momenteel zijn, afhankelijk van het moment van de week, in de parkeergarages tot plaatsen voor bezoekers en 500 tot 700 plaatsen voor abonnementhouders beschikbaar. Op koopavond en op zaterdag zouden circa 100 parkeerplaatsen extra in de parkeergarages Stationsplein en Sint Josephstraat opengesteld kunnen worden voor bezoekers. 7.3 Transferia Rondom de binnenstad bevinden zich 3 transferia: transferium De Vliert (circa 700 parkeerplaatsen), transferium Vlijmenseweg (circa 500 parkeerplaatsen) en transferium Petterlaarpark (circa 450 parkeerplaatsen). In totaal zijn er dus circa transferiumplaatsen beschikbaar. Voor de parkeersituatie op de transferia wordt gebruik gemaakt van parkeertellingen van september 2009, aangezien in 2008 het transferium Pettelaarpark nog niet operationeel was en de voorloper, transferium Provinciehuis, alleen op koopavond en in het weekend opengesteld was. In de volgende tabel is de parkeerdruk op de drie transferia opgenomen. Figuur Parkeerdruk per tranferium 2009 De Vliert Vlijmenseweg Pettelaarpark gemiddeld donderdag ochtend 30% 60% 13% 35% donderdag middag 40% 77% 15% 45% donderdag avond 39% 41% 19% 34% zaterdag ochtend 52% 53% 20% 43% zaterdag middag 100% 99% 51% 86% De transferia worden op zaterdag zeer goed gebruikt, de transferia De Vliert en Vlijmenseweg staan dan zelfs vol. In feite is voor transferia vol staan onwenselijk: de bezoeker is immers niet gegarandeerd van een vrije parkeerplaats op elk moment van de dag. Op doordeweekse dagen bieden alle transferia nog ruim voldoende capaciteit. Het gebruik van de transferia in s-hertogenbosch is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Ten opzichte van 2000 is het transferiumgebruik met circa 300% gestegen. Voor de afzonderlijke transferia geldt dat het gebruik van transferium Vlijmenseweg sinds 2000 met circa 175% is gestegen en het gebruik van Transferium De Vliert sinds 2002 met circa 400% is gestegen. In 2007 en 2008 is het gebruik van Transferium Vlijmenseweg licht gedaald met circa 10%. Dit komt waarschijnlijk door de beperkte capaciteit, werkzaamheden aan de Randweg en de busstaking van mei/juni In de toekomst zal het gebruik van de transferia waarschijnlijk weer toenemen door het gereedkomen van de Randweg, de ombouw van de A2 en de realisatie van de nieuwe transferia Pettelaarpark en Vlijmseweg. 37

40 Figuur Aantal gebruikers van de transferia index (bron: gemeente s-hertogenbosch) Figuur Gebruik per transferium index 400 Vlijmenseweg provinciehuis De Vliert (bron: gemeente s-hertogenbosch) 7.4 Bosschenaar wil (nog) betere en meer transferia In het Omnibusonderzoek in 2007 geeft een kwart van de respondenten aan dat een belangrijke maatregel ter bevordering van parkeren buiten de binnenstad, het frequenter inzetten van pendelbussen vanaf de transferia naar de binnenstad is. Vooral respondenten uit de verder van de binnenstad gelegen wijken: Rosmalen, De Groote Wielen, Empel, Engelen en Maaspoort, zijn voor deze maatregel. Eén op de vijf pleit voor het goedkoper maken van de transferia (parkeerplek en busvervoer). Deze maatregel is vooral favoriet in De Groote Wielen, Rosmalen noord en Empel. In hogere parkeertarieven in de binnenstad ziet slechts 7% van de Bosschenaren brood. De geopperde ideeën voor verkeer van en naar de binnenstad zijn verder: gratis en frequenter openbaar vervoer van de rand van stad naar de binnenstad; bevorderen van het gebruik van transferia: langere (24 uurs) openstelling, op zaterdag en koopzondagen meer capaciteit pendelbussen, nieuwe extra transferia; 38

41 meer haltes pendelbussen in de binnenstad (meerdere op- en afstapplaatsen); bevorderen (goedkope) parkeervoorzieningen bui ten de binnenstad; centrum autovrij maken. Tenslotte is het opvallend dat een kwart van de inwoners van De Groote Wielen en Engelen aangeven dat zij, als het even kan, toch de auto in de binnenstad zullen blijven parkeren. Dit ongeacht eventuele maatregelen. 39

42 40

43 Verkeersveiligheid 8 Vanaf 2000 is het aantal ongevallen met verkeersgewonden tot 2008 sterk afgenomen. Dit geldt zowel voor verkeersongevallen met opname in het ziekenhuis als zonder opname. Daarnaast is ook het aantal verkeersdoden vanaf 2000 sterk gedaald, maar de afgelopen jaren weer gestegen tot 3 verkeersdoden in In 2008 bedroeg het aantal ongevallen 11 met verkeersgewonden 85. Ten opzichte van 2000 is dat een afname van circa 44%. Deze daling heeft zich vooral voorgedaan in de periode De afgelopen jaren is het aantal ongevallen met verkeersgewonden redelijk stabiel. Figuur Ongevallen met verkeersgewonden aantal gewonden (bron: Rijkswaterstaat, Delft) Het aantal ongevallen met verkeersgewonden is afgenomen, zowel met als zonder opname in het ziekenhuis. De afname van het aantal ongevallen met verkeersgewonden in 2008 met opname is circa 41% en zonder opname circa 61% ten opzichte van Voor beiden geldt dat de daling zich vooral heeft voorgedaan in de periode De afgelopen jaren zijn beiden redelijk stabiel. 11 De ongevallen die elk jaar plaatsvinden in het verkeer hebben een aanzienlijk aantal slachtoffers en materiële schade tot gevolg. De ongevallen en slachtoffers worden geregistreerd door de politie en zijn op te vragen bij Rijkswaterstaat te Delft. Jaarlijks worden deze ongevalgegevens in een database verwerkt. Uit deze gegevens zijn alle kenmerken van de diverse ongevallen in de gemeente te achterhalen. De term verkeersslachtoffer kan onderverdeeld worden in drie categorieën: doden, verkeersgewonden met ziekenhuisopname en verkeersgewonden zonder ziekenhuisopname. 41

44 Figuur Verkeersgewonden, naar ernst aantal gewonden 80 gewond met opname gewond zonder opname (bron: Rijkswaterstaat, Delft) Het aantal verkeersdoden fluctueert jaarlijks sterk. In 2001 zijn er nog negen verkeersdoden gevallen en in 2008 waren dat er drie. In 2005 en 2006 waren er zelfs geen doden te betreuren op de gemeentelijke wegen in s-hertogenbosch. Figuur Ongevallen met dodelijke verkeersslachtoffers 12 9 aantal doden 6 aantal doden (bron: Rijkswaterstaat, Delft) 42

45 Bijlage 1: Pendelgegevens Onderstaande tabellen geven aan waar de werknemers in s-hertogenbosch vandaan komen. Dit is uitgedrukt in het aantal ritten. Voor de volledigheid is ook een tabel opgenomen met de uitgaande pendel. In beide tabellen is de situatie voor de periode 2000 tot en met 2004 opgenomen. pendel. In beide tabellen is de situatie voor de periode 2000 tot en met 2004 opgenomen Inkomende pendel Sint Michielsgestel 10% 8% 9% 8% 8% Oss 6% 6% 5% 6% 6% Vught 7% 8% 7% 7% 6% Heusden 9% 8% 7% 7% 6% Eindhoven 3% 4% 5% 5% 5% Tilburg 7% 7% 6% 6% 5% Boxtel 4% 3% 4% 3% 4% Bernheze 2% 2% 2% 2% 3% Maasdonk 3% 2% 2% 3% 3% Schijndel 3% 3% 3% 3% 3% Waalwijk 2% 2% 2% 2% 2% Haaren 2% 2% 2% 2% 2% Overig Brabant 19% 20% 21% 20% 22% Totaal Brabant 77% 75% 75% 74% 75% Provincie Gelderland 12% 13% 13% 14% 13% Provincie Utrecht 3% 3% 4% 5% 5% Provincie Zuid-Holland 4% 5% 3% 4% 3% Provincie Limburg 2% 2% 2% 1% 1% Overige provincies 2% 2% 3% 2% 3% Totaal buiten Brabant 23% 25% 25% 26% 25% Uitgaande pendel Eindhoven 6% 6% 7% 10% 14% Tilburg 6% 7% 6% 8% 8% Vught 8% 8% 8% 8% 6% Oss 5% 6% 4% 5% 4% Heusden 4% 4% 4% 4% 3% Sint Michielsgestel 4% 2% 2% 3% 3% Waalwijk 4% 4% 3% 2% 2% Boxtel 4% 3% 1% 2% 2% Veghel 3% 3% 4% 3% 2% Overig Brabant 17% 18% 20% 18% 21% Totaal Brabant 59% 60% 60% 63% 64% Provincie Gelderland 15% 14% 12% 11% 12% Provincie Utrecht 4% 4% 7% 11% 11% Provincie Zuid-Holland 4% 3% 4% 3% 6% Provincie Noord-Holland 2% 2% 4% 3% 3% Provincie Limburg 2% 1% 2% 2% Overige provincies 15% 17% 13% 7% 2% Totaal buiten Brabant 41% 40% 40% 37% 36% (bron: Etin) 43

46 44

47 Bijlage 2: Gebruikt vervoermiddel van en naar het werk Modal split Inkomende pendel 80% 78% 78% 77% 80% percentage fiets openbaar vervoer auto 10% 11% 11% 7% 7% 8% 14% 13% 6% 6% (bron: provincie Noord-Brabant) Modal split Uitgaande pendel 73% 70% 74% 71% 70% Percentage fiets openbaar vervoer auto 19% 20% 19% 22% 24% 5% 6% 4% 4% 3% (bron: provincie Noord-Brabant) 45

48 46

49 Bijlage 3: Overzichtkaart en -tabel intensiteitstellingen per etmaal van 1996 tot en met

50 48

51 nr. straatnaam Orthenseweg Rompertsebaan Bruistensingel Graafseweg Maastrichtseweg Gestelseweg Vughterweg Vlijmenseweg Chr. Huygensweg 12 afsl. tunnel Veemarktweg Zandzuigerstraat Burg. Lambooybrug Rietveldenweg Hambakenweg Harendonkweg Bruitsensingel Treurenburg Broeckhovenlaan Vlijmenseweg Deutersestraat De Haverlij Graaf v.solmsweg Maaspoortweg Burg.Godschalxstr Hustenweg loc.opgeheven 26 Poeldonkweg Diezebrug Rodenborchweg Empelseweg Molenstraat D. v Roestellaan Vliertwijksestr Waterleidingstr Kruisstraat Berlicumseweg Hustenweg Empelsedijk (A2) Hedel Veedijk Graafsebaan Reitscheweg Vlijmenseweg Maaspoortweg Bruistensingel Graafseweg Rodenborchweg De Blauwe Sluisweg De Blauwe Sluisweg en 1997 is er niet geteld op de Chr. Huygensweg in verband met de herinrichting van het station en de omgeving. 49

52 50

53 Bijlage 4: Etmaalintensiteiten per telpunt Toegangswegen 's-hertogenbosch etmaalintensiteiten Graafseweg 2 Maastrichtseweg 3 Gestelseweg 4 Vughterweg 5 Rietveldenweg 6 Hambakenweg (bron: gemeente s-hertogenbosch) Toegangswegen 's-hertogenbosch etmaalintensiteiten Harendonkweg 8 Bruistensingel 9 Treurenburg 10 Van Broeckhovenlaan 11 Vlijmenseweg 12 Deutersestraat (bron: gemeente s-hertogenbosch) 51

54 Wegen screenline spoorlijn 's-hertogenbosch etmaalintensiteiten Orthenseweg 2 Rompertsebaan 3 Bruistensingel 4 Vlijmenseweg 5 Chr. Huygensweg 6 Veemarktweg (bron: gemeente s-hertogenbosch) 52

55 Bijlage 5: Fietsnetwerk 53