Regionale werksessie verkeersveiligheid. 23 mei 2019

Transcriptie

1 Regionale werksessie verkeersveiligheid 23 mei 2019

2 Gedeputeerde Loggen

3

4

5

6 Programma Aftrap door gedeputeerde Loggen; CROW over SPV2030 en het kenniscentrum; SWOV over risicogestuurd werken; Green paper wegcategorisering fiets; 11:00-11:30 uur: pauze Werksessie ongevallenanalyse; Afsluiting door ministerie van Infrastructuur en Waterstaat; Lunch

7 Frans Bekhuis

8 Strategisch plan verkeersveiligheid Noord-Holland Frans Bekhuis, CROW

9 Strategisch Plan Verkeersveiligheid Doel SPV 2030: Op weg naar nul verkeersslachtoffers Veilig van deur tot deur Van beleid naar uitvoering Via risico-gestuurde aanpak Van curatief naar preventief Samenwerking en integrale aanpak van groot belang 3 E s: - Engineering/Infrastructuur - Education/Educatie - Enforcement/Handhaving

10 Kernelementen SPV

11 Niet afhankelijk zijn van toevalligheden Beleid evalueren Data verzamelen en analyseren Gedegen risicoanalyse op basis van best beschikbare data en kennis Gestructureerde afweging en prioritering voor effectieve en efficiënte maatregelen Adequate uitvoering van de maatregelen Maatregelen uitvoeren Beleidsprioritering op basis van evidence based maatregelen Risico s inventariseren Structurele aandacht voor monitoring en evaluatie 9 beleidsthema s en risico s VV

12 SPV en de beleidsthema s

13

14 Kennisnetwerk verkeersveiligheid Kennis-as CROW SWOV Governance: Rijk, Provincies, Regio s en Gemeenten Andere stakeholders Wisselwerking en samenwerking op het gebied van data/informatie/kennis VV Veiligheid.nl RAI MKB Nederland NXP Bouwend Nederland Rijk Verbond van Verzekeraars ANWB Gemeenten CROW- SWOV Provincies Vereniging verkeersslachtoffers TLN Regio s VVN VNO-NCW TNO KNV BOVAG Fietsersbond

15 Kennisnetwerk verkeersveiligheid Ondersteunt gemeenten en provincies door o.a.: Ontwikkelen en verspreiden van handzame instrumenten en data op alle spi s Toegankelijk maken van nieuwe databronnen Ondersteunen bij het opstellen van risico-analyses en uitvoeringsprogramma s Ontwikkelen en verspreiden van praktische tools op inhoudelijke thema s Ontwikkelen en verspreiden van praktische aanpakken voor integrale besluitvorming en meer risico-gestuurd werken Het verzamelen en verspreiden van best practices Ontmoetingsplek Inspiratiebijeenkomsten, kennisdelen en uitwisselen praktijkervaringen Organiseren van (regionale) bijeenkomsten samen met andere stakeholders op relevante issues Informatie en communicatie Website Helpdesk voor vragen en advies; per mail en telefoon Nieuwsbrief ed.

16 Fasering implementatie 2019 Risicoanalyse per provincie/regio 2020 Uitvoeringsagenda per provincie, gemeente

17 Risicogestuurd beleid SPV Risicogestuurd werken vijf fasen: 1. risico s inventariseren 2. prioriteren/afweging 3. keuze maatregelen 4. maatregelen uitvoeren 5. monitoring/evaluatie Maatregelen uitvoeren Beleid evalueren Beleidsprioriterin g op basis van evidence based maatregelen Data verzamelen en analyseren Risico s inventariseren Inhoud én proces

18 Voorbeelden instrumenten/maatregelen Instrumenten/data: Vormtoets Verkeersveiligheidskompas Verkeersveiligheidspiramide ProMeV instrumenten Fietsersbond en ANWB (Cyclerap) Inzet van FCD met ongevalsdata door marktpartijen Hulp bij maatregelen met veel risico: Sanering fietspaaltjes in veel gemeenten Aanpak bermen bij provincies

19 Opstellen risico-analyse Informeren risico-gestuurd werken Aanpak helder, praktisch en eenduidig met gebruik van best beschikbare data/informatie/kennis Eenduidige werkwijze/stappenplan Methodiek transparant Best beschikbare data Expert judgement Inspelen op diversiteit regio s en gewenst maatwerk

20 Hoe aan de slag? Kennisontwikkeling, -deling en borging, continu proces Informeren en kennismaken risicogestuurd werken per regio Ophalen kennisvragen Kennismaken toolkit: via website www. kennisnetwerkspv.nl Ondersteuning op maat n.a.v vragen die er zijn. Regionale bijeenkomsten; delen van kennis en uitwisselen leerervaringen ter inspiratie, o.a. Specifieke onderwerpen zoals landbouwvoertuigen of Omgevingswet Met andere beleidsvelden Innovaties

21 Website

22 Factsheets

23 Samen aan de slag

24 Contactgegevens website met nieuwsbrief: adres: telefoonnummer:

25 Gert Jan Wijlhuizen

26 Strategisch plan verkeersveiligheid Noord-Holland Gert Jan Wijlhuizen, Rik Oppedijk; Charlotte Bax, Govert Schermers Kennisnetwerk SPV

27 SPV: Op weg naar 0 dodelijke slachtoffers 2030 Daling aantal verkeersdoden stagneert en aantal slachtoffers stijgt Extra aandacht voor verkeersveiligheid, samenwerken en risico-gestuurd werken

28 Wat is risico-gestuurd werken? Preventie; Maatregelen nemen om grootste risico s te verminderen/reduceren Daarbij niet (alleen) kijken naar ongevallen, maar ook naar verkeersveiligheidsindicatoren (SPI)

29 Verkeersveiligheidspiramide

30 Safety Performance Indicators (SPI s): Indicatoren voor risicofactoren of condities van het verkeerssysteem Hebben sterke causale relatie met ontstaan of ernst van ongevallen Gebruik: resultaten van verkeersveiligheidsbeleid aan af te meten

31 Aanleiding risico-gestuurde aanpak: Verdunning van ongevallen

32 Waarom risico-gestuurd? Als er een ongeval kán gebeuren, zál het eens gebeuren

33 Risico en ongevallen ongevallen risico blootstelling

34 REACTIEF PROACTIEF Risicogestuurde aanpak Reductie gevaarlijke situaties (risico s) in verkeer Proactief: nog vóórdat ongeval is gebeurt Traditionele aanpak Risicogestuurde aanpak Menselijke maat Kwetsbaar Feilbaar DUURZAAM VEILIG

35 Wat komt erbij kijken? Kennis Wat zijn belangrijkste risico s in het verkeer? Welke indicatoren zijn bruikbaar? Monitoring Waar zijn de risico s? Hoe ontwikkelen de risico s zich? Beleid en effectiviteit Welke maatregelen zijn effectief? Waar zijn maatregelen het meest effectief?

36 Kennis Safety Performance Indicators (SPI s): Indicatoren voor risicofactoren of condities van het verkeerssysteem Hebben sterke causale relatie met ontstaan of ernst van ongevallen Gebruik: resultaten van verkeersveiligheidsbeleid aan af te meten

37 Verkeersveiligheidsindicatoren (SPI) Belangrijkste verkeersveiligheidsindicatoren (groen: benoemd als prioriteit door gezamenlijke provincies) Veilige wegen (inclusief fietsinfrastructuur) Veilige snelheden Veilige voertuigen Veilige verkeersdeelnemers (alcohol/drugs, beschermingsmiddelen, licht, telefoon, vermoeidheid) Hoogwaardige traumazorg Gemeenten: Welke SPI s zijn van belang voor lokaal beleid?? Gemeenten (Wegen; Snelheid)

38 Monitoring (landelijk vs lokaal) Road Protection Score (EuroRAP) CycleRAP (irap/anwb)

39 Monitoring (landelijk vs lokaal) Alcoholmeetnet Metingen fietsverlichting Alcoholmeetnet

40 Beleid en effectiviteit (voorbeeld Zweden) Indicator Maat Doel in 2020 Start (2006) Meting 2012 Effect doden Snelheid Aandeel verkeer dat niet harder rijdt dan limiet (nationale wegen) 80% 43% 46% 150 Aandeel verkeer dat niet harder rijdt dan limiet (lokale wegen) 80% - 63% (start) Rijden onder invloed Aandeel nuchtere bestuurders 99,90% 99,71% 99,77% 50 Gordelgebruik Aandeel verkeersdeelnemers dat gordel draagt 99% 96% 98% 40 Helmgebruik Aandeel fietsers met helm 70% 27% 33% 10 Aandeel bromfietsers met helm 99% - 96% (start) Voertuigveiligheid Aandeel nieuw verkochte auto s met hoogste EuroNCAP-score 80% 20% 46% 40 Aandeel veilige motoren (met ABS) 70% - 28% Infrastructuur Aandeel verkeersvolume op 80km/uur-wegen met fysiek gescheiden rijrichtingen Aandeel veilige voetgangers-, fiets- en bromfietspassages in stedelijk gebied Aandeel gemeenten met een goed onderhoud aan voet- en fietspaden 75% - 71%

41 Prioriteren van risico s Klassiek(Beleids)inhoudelijk: Waar vallen meeste slachtoffers of rijdt het meeste verkeer? Waar wijken de verkeersveiligheidsindicatoren (SPI) het meest af van de norm? (Kosten) Effectiviteit Welke maatregelen leiden tot de grootste besparingen tegen de laagste kosten Politiek: Aan welke onderwerpen hecht de politiek het meeste waarde? Draagvlak Voorkeuren/klachten/meningen van burgers en belangengroepen Anders

42 De risico-aanpak samengevat voor infra 5-10 jaar Ongevallendata (Werkelijk aantal; Bron/Ambulance; normeer naar bewoners/vtg-km enz.) Patronen; relatieve verschillen; dominante typen of groepen enz. Aantal (Zwaar)Letselongevallen Ongevallenanalyse (AVOC;Dieptestudie) Problemen in beeld brengen Weinig/geen Verkeersbeeld SPI (infra en snelheid) gehalte vaststellen Verkeerstellingen (etmaal; spits/dal; samenstelling) Hoge intensiteit fiets/voetganger/voe rtuig of grote verschillen snelheid/massa Beoordeling klachten, overtreders, kwetsbare Identificeer risico- groepen (locaties?) Prioriteer risico-groepen en locaties Identificeer risico-groepen en locaties Beoordeling scores; klachten, % overtreders enz. Hoog aantal letsels; Voetgangers/fietsers; kruispunten; snelheden enz. Identificeer maatregelen en prioriteer Lage kwaliteit weg- en fietsinfra; Snelheid; gedrag/alcohol en wwvttk) Implementeer maatregelen en monitor

43 De eerste stappen om te zetten; ongevallen Zorg jaarlijks voor overzicht van verkeersongevallen (leeftijd, vervoerswijze, locatie, tijdstip, ernst) Ken de beperkingen/mogelijkheden van de cijfers Zorg dat fietsers in beeld zijn; voorbeeld: ambulancegegevens Flevoland:

44 De eerste stappen om te zetten; risico gestuurd Krijg zicht op het verkeersbeeld (verkeerstellingen: gemotoriseerd, fiets, voetganger) Kies gebieden met hoogste intensiteiten Breng kwaliteit infra en snelheid in kaart (nul-meting) Verbeter infra en handhaaf/verlaag snelheid Breng periodiek kwaliteit infra en snelheid in kaart (monitor_1-meting)

45 Ongevallen voorkomen Letsel beperken Levens redden

46 Adriaan Walraad

47 Greenpaper Wegcategorisering Fiets ir Adriaan Walraad MBA

48 Concreet: beleidsformulering en uitvoering We begrijpen verkeersveiligheid steeds beter ongevallencijfers worden beter risicobenadering wordt ontwikkeld maar nu moeten we ook nog wat DOEN

49 De problemen van uw bestuurder aanpakken schoolomgevingen en winkelcentra grijze wegen elimineren 30km/u de norm botsingen en eenzijdige ongevallen fietsverkeer terugdringen belangrijkste reden om niet te fietsen is sociale veiligheid goed ontwerp is één, goed gedrag van de verkeersdeelnemer is twee tevredenheid over verkeersveiligheid!

50 Urgentie verkeersveiligheid fiets! DV is bedacht vanuit gemotoriseerd verkeer (c.q. scheiding ( stromen ) en mengen ( uitwisselen'). Het veiligheidsprobleem van fietsers gaat komende jaren nog verder toenemen. De veiligheid voor gemotoriseerd verkeer is sinds DV sterk verbeterd, maar de veiligheid van de fiets en fiets-achtigen niet. Ook voetgangers vragen om aandacht.

51 3x het bestaande denken loslaten Stap 1: Verkeersplanologica voor lange termijn Stap 2: wegcategorisering, met oog voor zowel gemotoriseerd verkeer als voor fiets Stap 3: uitwerken wegcategorisering fiets in basiskenmerken fiets het geheel is meer dan de som der delen. Het is bovenal een nieuwe impuls om te gaan doen.

52 Stap 1: Verkeersplanologica Fietsroutes ontvlechten Fiets en fietsachtigen rijden alleen door 15 of 30km/u gebieden. Ernstige botsingen zijn daar op voorhand uitgesloten Fietsbeleving verbetert Rest nog een beperkt aantal kruispunten met verkeersaders die je veilig kan vormgeven De snelverkeer profiteert mee Gebeurt al in de praktijk in fietsstad s-hertogenbosch en meervoudig fietsstad Houten

53 Beleving ondergewaardeerd Subjectieve veiligheid gaat niet om doden of gewonden, toch? Er is hooguit een zwak positief verband is tussen objectieve en subjectieve verkeersonveiligheid volgens SWOV Beleving van objectieve veiligheid moet adequaat zijn (c.q. subjectieve veiligheid moet sterk positief verband hebben met objectieve veiligheid) Beleving bepaalt gedrag, vermijdingsgedrag, fouten, overtredingen en vooral attentieniveau Bovenal: beleving bepaalt tevredenheid

54 Beleving ondergewaardeerd Psychologie: model stimulus - organism - respons functie We maken wegen steeds veiliger. Vrijwel alle onveiligheid volgt uit gedrag en fouten. vorm Infrastructuur gebruik De mens centraal maar dan niet outside in over de mens, maar inside out vanuit de mens. omgeving Mens beleving gedrag fouten attentie

55 Stap 2: de wegcategorisering Fiets De samenhang tussen ontwerp, beleving en gedrag: beleving moet adequaat zijn. De huidige mismatch in beleving herstellen.

56 DV Auto: etw verblijven 0-30km/u DV Auto: GOW ontsluiten 30-45km/u DV Auto: SW verbinden

57 DV Fiets: verblijven 0-15km/u DV Fiets: ontsluiten 0-30km/u DV Fiets: verbinden 30-45km/u bestaat niet

58 DV Fiets: verblijven bestaat niet bestemmingsplaats 0-15km/u DV Fiets: ontsluiten DV Auto: etw verblijven 0-30km/u DV Fiets: verbinden DV Auto: GOW ontsluiten 30-45km/u Het verschoven trappetje van Duurzaam Veilig bestaat niet DV Auto: SW verbinden

59 Nieuwe wegcategorie: de bestemmingsplaats Bestemmingsplaats schoolomgeving winkelcentra grote parkeerterreinen woonerf (herzien)

60 Een nieuw wegtype: van grijze naar witte weg BP 0-15km/u gescheiden, veilig voor onoplettend, veilig voor onervaren, veilig voor ouderen, alle bestuurders te gast BP A: autovrij en weinig of geen fiets -speeltuin, achterpad, winkelgebied, natuur BP B: autoluw en veel fiets- woonerf, schoolomgeving, grote parkeerterreinen ETW: 15-30km/u, gemengd, sociaal gedrag, auto te gast ETW A: bestemmend verkeer: normale 30km/u zone ETW B: bestemmend verkeer en veel fiets: fietsstraat G11/G12: verplicht fietspad, onverplicht fietspad (dus niet brommen) GOW: 30-45km/u: snelheid eruit of conflict eruit, 30 op de conflictpunten, GOW A: veel auto 50km/u fiets gescheiden fietspad en veilige kruispunten (aantoonbaar veilig) GOW B: veel auto en veel fiets(voormalige grijze wegen): witte weg 30km/u LARGAS G12a/G12b (brom)fietspad, doortraproutes en fietssnelweg PM SW : 50+, gescheiden SW A: autosnelweg SW B: autoweg

61 voorwaarden scheppen voor 30km/u de norm:

62 30 de norm liefst de hele bebouwde kom naar 30 maar echte 50 en 70 wegen blijven nodig in grotere stedelijke gebieden zolang er snelverkeer is (want hiërarchie nodig voor rustige verblijfsgebieden, geloofwaardige limiet) bebouwde kom naar 30kmu- tenzij aantoonbaar veilig 50km/u

63 Hoe elimineer ik een grijze weg? huidige 30 zones blijven 30, waar 30km/u vanzelfsprekend en zelfhandhavend is aantoonbaar veilige verkeersaders 50km/u met een geloofwaardige limiet grijze wegen worden geëlimineerd opwaarderen tot een volwaardige, veilige (ideaal basiskenmerken) en geloofwaardige 50km/u weg met verkeersplanologische maatregel verkeer over andere wegen leiden, weg wordt woonstraat conflict eruit of snelheid eruit: 30km/u witte weg

64 Een witte weg? gestage doorstroming bij 30km/u, LARGAS, voorrang, laden en lossen en parkeren naast de rijbaan oversteekvoorzieningen voor voetgangers en ruime fietsvoorzieningen. Fietsstraat onder de GOW s geen/ milde fysieke snelheidsremmers voor hulpdiensten en openbaar vervoer geen rustige woonstraat maar een drukke straat veiliger dan grijze weg, maar minder veilig dan een rustige woonstraat

65

66 Stap 3: Basiskenmerken voor de fiets (en voetganger) autosnelwegen zijn wel wezenlijk veranderd maar er zijn geen basiskenmerken fiets of voetganger fietspaden en (brom-)fietspaden herkenbaar en afleesbaar fietspaden en (brom-)fietspaden hebben voldoende breedte adequate beleving objectieve veiligheid door dubbel coderen vergevingsgezindheid en eenzijdige ongevallen sociale veiligheid senior proof diversiteit voertuigen

67 Doorkijk naar handhaving regel op 30km/u wegen opkomsttijden voor hulpdiensten voor steden: ook ov banen meenemen in overweging opkomsttijden BOA s voor gedraging en kleine overtredingen, van verkeerspolitie naar politie in het verkeer

68 Samenvattend ontvlechten fiets op lange termijn niet over de mens maar vanuit de mens, beleving als maat der dingen wegcategorie verblijfsplaats 15km/u van grijze wegen naar witte wegen basiskenmerken voor fiets en voetganger

69 Greenpaper wegcategorisering fiets actief: mail passief: verkeerskunde publiceert na de zomer

70 Van greenpaper naar whitepaper Greenpaper heeft het karakter van een discussiestuk Wegbeheerders, adviesbureaus, kennisorganisaties en studenten werken samen in een onderwijsomgeving op gelijkwaardige basis Zij aan zij kennis overdragen, aan de praktijk werken en opgedane kennis delen Bijvoorbeeld duale minor

71 Concrete maatregelen voor de wegbeheerder kansen voor ontvlechten onderzoeken bestemmingsplaatsen: schoolomgeving, winkelgebieden, evenemententerreinen, herziening woonerf witte wegen ontwikkelen, randvoorwaarden scheppen voor 30 als de norm: centrumring, wijkverzamelwegen, drukke wegen door inbreiding toepassen basiskenmerken fiets beleving uniform monitoren

72 De doelstelling 0 slachtoffers komt binnen handbereik 0 slachtoffers eerst in bestemmingsplaatsen dan in 30 km/u zones en op fietspaden dan op gebiedsontsluitingswegen en fietssnelwegen PM Stroomwegen

73 Geïnspireerd?

74 gelooft u dat we op deze manier stap voor stap naar 0 slachtoffers kunnen toewerken? wat vindt u ervan om de greenpaper wegcategorisering fiets uit te werken?

75 Pauze

76 Richard van de Werken

77 Verwonderen over het Op weg naar risicogestuurd verkeersveiligheidsbeleid verkeer van vandaag

78

79

80

81

82

83

84

85

86

87

88

89

90

91

92 Verwonderen over het Vraag: wat zijn grootste risico s in uw regio? verkeer van vandaag

93 Werksessie Regio Gooi en Vechtstreek flip-over 1 Regio Haarlem IJmond flip-over 2 Regio Alkmaar flip-over 3 Regio West-Friesland flip-over 4 Regio Kop van Noord-Holland flip-over 5

94 Ruth Clabbers

95 Lunch

96 Bedankt voor jullie bijdrage! Mocht u in de tussentijd vragen hebben: Annemiek van de Weerd weerda@noord-holland.nl of Inge Mijnders mijndersi@noord-holland.nl of