SWOV-Factsheet. Verkeersdoden in Nederland

Transcriptie

1 SWOV-Factsheet Verkeersdoden in Nederland Deze factsheet schetst hoe het aantal verkeersdoden in Nederland zich sinds heeft ontwikkeld. Het aantal verkeersdoden in Nederland vertoont, na een stijging in de jaren vijftig en zestig, een geleidelijke daling sinds. In vielen er doden in het verkeer in Nederland, net als in. Bijna een derde van de verkeersdoden zijn auto-inzittenden (), eveneens bijna een derde is fietser (). Afgemeten naar de bevolkingsomvang, vallen er verhoudingsgewijs veel doden in het verkeer onder jongeren en jongvolwassenen (- jaar) en ouderen (+), terwijl kinderen (- jaar) juist relatief weinig omkomen in het verkeer. Bij vergelijking van aantallen verkeersdoden in verschillende groepen (zoals leeftijd, vervoerswijze, wegtype) moet worden bedacht dat het aantal verkeersslachtoffers afhangt van de hoeveelheid mobiliteit: hoe meer men reist, hoe vaker men een ongeval kan hebben. Het aantal slachtoffers hangt ook af van de veiligheidskenmerken van die mobiliteit: er zijn veilige en minder veilige wegen en veilige en minder veilige voertuigen. Daarnaast beïnvloedt ook het rijgedrag de kans op een verkeersongeval. Het aantal verkeersdoden in een bepaalde groep wordt dus niet alleen bepaald door hoe gevaarlijk die groep is (het risico van die leeftijdsgroep, sekse, vervoerswijze of wegtype), maar ook door de hoeveelheid mobiliteit van die groep (van dat vervoermiddel, op dat wegtype, enz.). Verschillen in aantallen verkeersdoden kunnen dus zowel komen door verschillen in mobiliteit als door verschillen in risico. Wanneer is iemand een verkeersdode? Een verkeersdode is internationaal gedefinieerd als iemand die ten gevolge van een ongeval op de openbare weg, waarbij ten minste een rijdend voertuig is betrokken, binnen dertig dagen aan de gevolgen van dat ongeval overlijdt. Hoe wordt het aantal verkeersdoden in Nederland vastgesteld? Tot werden alle verkeersdodenstatistieken in Nederland gebaseerd op de politieregistratie. Sinds wordt het werkelijke aantal verkeersdoden vastgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), in nauw overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM). De informatie over aantallen verkeersslachtoffers verkrijgt het CBS uit drie verschillende bronnen.. het Bestand geregistreerde Ongevallen in Nederland (BRON) waarin het ministerie van IenM de door de politie geregistreerde ongevalsgegevens verzamelt en publiceert;. gegevens over de doodsoorzaak van in Nederland overleden personen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hierbij is een verkeersongeval een van de niet-natuurlijke doodsoorzaken uit de statistiek;. justitiële dossiers van verkeersongevallen. Hoe ontwikkelt het aantal verkeersdoden in Nederland zich na? Afbeelding toont de ontwikkeling van het (door het CBS vastgestelde werkelijke) aantal verkeersdoden sinds, naar vervoerswijze. Slachtoffers onder auto-inzittenden dalen sterk, en ook bij voetgangers zien we een gestage daling. Voor de andere vervoerswijzen is deze daling minder duidelijk. Voor fietsers lijkt er in het geheel geen sprake meer van een daling. SWOV-Factsheet SWOV, Den Haag, april

2 Overig/onbekend Vracht-/bestelauto Jaarlijks aantal verkeersdoden Auto Motor Brom-/snorfiets Fiets Lopen Afbeelding. Verkeersdoden (werkelijke aantal) in Nederland sinds, naar vervoerswijze. Bron: CBS Statline. Hoe ontwikkelt het aantal verkeersdoden zich naar vervoerswijze, leeftijd en geslacht? In Afbeelding vergelijken we het huidige aantal slachtoffers met het aantal in, naar vervoerswijze, leeftijd en geslacht. De figuur maakt duidelijk dat er de laatste jaren verschuivingen hebben plaatsgevonden: bijvoorbeeld van jonge mannelijke automobilisten naar oudere mannelijke fietsers. Vooral het aantal doden onder jonge automobilisten is afgenomen, en daarnaast het aantal doden onder (eveneens mannelijke) motorrijders en vracht- of bestelwagenchauffeurs. Bij de doden onder brom- en snorfietsrijders inclusief bestuurders van brom- en scootmobielen zien we een verschuiving van jongere naar oudere mannen. Mannen Overig/onbekend Overig/onbekend Vracht-/bestelauto Vracht-/bestelauto Auto Auto Motor Motor Brom-/snorfiets Brom-/snorfiets Fiets Fiets Lopen Lopen Overig/onbekend Leeftijd (jaar) Vrouwen Overig/onbekend Leeftijd (jaar) Vracht-/bestelauto Vracht-/bestelauto Auto Auto Motor Motor Brom-/snorfiets Brom-/snorfiets Fiets Fiets Lopen Lopen Leeftijd (jaar) Leeftijd (jaar) Afbeelding. Verkeersdoden naar vervoerswijze en leeftijd, voor mannen en vrouwen, vergeleken met het jaar. SWOV-Factsheet SWOV, Den Haag, april

3 Hoe ontwikkelt het aantal verkeersdoden zich naar de verschillende wegtypen? Als we willen weten hoeveel verkeersdoden er vallen op verschillende soorten wegen, zijn we aangewezen op de registratie in BRON. Dat betekent dat we van een flink deel van de ongevallen (het deel dat alleen door het CBS wordt geregistreerd) niet weten waar het ongeval heeft plaatsgevonden. In Afbeelding zijn de aantallen geregistreerde verkeersdoden (in BRON) weergegeven naar snelheidslimiet en wegbeheerder, op kruisingen en wegvakken, voor de recente jaren in vergelijking met het jaar. Er vallen veel meer verkeersdoden op wegvakken dan op kruispunten, behalve op gemeentelijke km/uur-wegen. Bij ruim verkeersdoden is in niet achterhaald wat de snelheidslimiet op de betreffende weg was. Ook ontbreken in verhoudingsgewijs meer verkeersdoden in BRON dan in. Overig Wegvak Overig Rijk Rijk Provincie Provincie Gemeente Gemeente Waterschap Waterschap Snelheidslimiet? (km/uur) Overig Kruispunt Snelheidslimiet? (km/uur) Overig Rijk Rijk Provincie Provincie Gemeente Gemeente Waterschap Waterschap Snelheidslimiet < ? (km/uur) Snelheidslimiet? (km/uur) Afbeelding. In BRON geregistreerde verkeersdoden naar snelheidslimiet en wegbeheerder, voor en, op kruispunten en wegvakken. Hoe ontwikkelt het aantal verkeersdoden in Nederland zich sinds? In waren er circa verkeersdoden. Dat aantal steeg tot tot ruim. Vanaf daalt het jaarlijks aantal verkeersdoden geleidelijk. Afbeelding en Afbeelding tonen het door de politie geregistreerde aantal verkeersdoden tussen en en het door CBS bepaalde werkelijke aantal verkeersdoden vanaf. In Afbeelding zijn de verkeersdoden ingedeeld naar de vervoerswijze van het slachtoffer, en in Afbeelding zien we het aantal verkeersdoden per leeftijdsgroep. Het CBS hanteert een grovere leeftijdsindeling dan de politieregistratie. SWOV-Factsheet SWOV, Den Haag, april

4 Jaarlijks aantal verkeersdoden Overig/onbekend Vracht-/bestelauto Auto Motor Brom-/snorfiets Fiets Lopen Politieregistratie Werkelijk aantal Afbeelding. Verkeersdoden (politieregistratie tot ; werkelijke aantal vanaf ) in Nederland sinds, naar vervoerswijze. Jaarlijks aantal verkeersdoden Politieregistrati e Werkelijk aantal Afbeelding. Verkeersdoden (politieregistratie tot ; werkelijke aantal vanaf ) in Nederland sinds, naar leeftijd. Voor deze perioden is de leeftijdsindeling verschillend. SWOV-Factsheet SWOV, Den Haag, april

5 In waren er vooral veel verkeersdoden onder fietsers en voetgangers. Daarna zette een sterke stijging van het aantal verkeersdoden onder bromfietsers en vooral auto-inzittenden in, en werden deze vervoerswijzen steeds belangrijker voor het totale patroon. Sinds daalt het aantal verkeersdoden voor vrijwel alle vervoerswijzen. Alleen de ontwikkeling voor motorfietsen en vracht- en bestelverkeer wijken enigszins van dit patroon af; de laatste jaren neemt ook het aantal verkeersdoden onder fietsers nog maar weinig af. Jonge verkeersslachtoffers zijn er nog maar nauwelijks, terwijl jongeren en kinderen in juist een groot aandeel van de verkeersdoden vormden. Tegenwoordig zijn het juist steeds meer ouderen die in het verkeer overlijden. SWOV-Factsheet SWOV, Den Haag, april