12 JULI Verbonden Partijen. Rekenkamercommissie Gemeente Sliedrecht

Transcriptie

1 12 JULI 2016 Verbonden Partijen Rekenkamercommissie Gemeente Sliedrecht

2 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Opdracht 4 3 Gekozen aanpak Visie Onderzoeksaanpak Normenkader 7 4 Nota verbonden partijen 8 5 Bevindingen Drechtsteden Ontstaansgeschiedenis Welke aspecten worden binnen Drechtsteden aangepakt Hoe staat investering en verlies autonomie tegenover voordelen? Beantwoording deelvragen Dienst Gezondheid en Jeugd Ontstaansgeschiedenis Reden voor oprichting Welke aspecten worden binnen de verbonden partij aangepakt Beantwoording deelvragen Veiligheidsregio Ontstaansgeschiedenis Wijze waarop Sliedrecht verbonden partij is Hoe staat investering en verlies autonomie tegenover voordelen? Beantwoording deelvragen Algemeen 24 6 Conclusies en aanbevelingen Beantwoording deelvraag Beantwoording deelvraag

3 6.2 Aanbevelingen 28 Modellen Democratisch Samenwerken 30 Gebruikte afkortingen 31 Lijst bestudeerde documenten 31 Lijst geïnterviewde personen

4 1 Inleiding Gemeenten werken vaak samen met andere organisaties. De aanleiding daarvoor kan verschillen. Denk bijvoorbeeld aan het borgen van de kwaliteit van dienstverlening, besparingen, het spreiden van risico s of het bundelen van bestuurlijke krachten. Soms legt het rijk een verplichting tot samenwerking op. De wijze waarop verbonden partijen en samenwerking zijn ingericht kan sterk uiteenlopen, zowel qua opdracht, juridische vorm, organisatievorm, financiering als aansturing. Dit geldt ook voor de verbonden partijen waarbij de gemeente Sliedrecht is aangesloten. Wanneer voor de gemeente taken op afstand staan, is het voor het bestuur en zeker voor raadsleden vaak lastig om zicht en grip te houden op samenwerkingsorganisaties. Vele rekenkamer-(commissie)s hebben inmiddels onderzoek uitgevoerd naar verbonden partijen en andere vormen van samenwerking. Hieruit komt onder andere naar voren dat het bij raadsleden ontbreekt aan zicht op wat er precies bij het samenwerkingsverband gebeurt, en dat hen niet altijd duidelijk is hoe zij invloed uit kunnen oefenen op de verbonden partij of het samenwerkingsverband (sturingsmogelijkheden). Het thema verbonden partijen zal in de toekomst verder aan belang toenemen, onder meer door de decentralisaties in het sociale domein. Gezien het belang van zicht en grip op verbonden partijen heeft uw rekenkamercommissie besloten om onderzoek uit te voeren naar dit onderwerp in de gemeente Sliedrecht. 2 Opdracht Het doel van het onderzoek is het sturend vermogen, de stuurkracht, van de gemeenteraad van Sliedrecht op het gebied van verbonden partijen te vergroten. Het uit te voeren onderzoek moet antwoord geven op de volgend centrale vraag: Hoe effectief stuurt de gemeenteraad op Verbonden Partijen? Deze vraag is voor dit onderzoek uitgesplitst in de volgende deelvragen: 1. Informatie a. Krijgt de raad juiste, tijdige en voldoende stuurinformatie over Verbonden Partijen (o.a. conform wet- en regelgeving) om haar kaderstellende en controlerende rol te vervullen? b. Wanneer dit onvoldoende is, wat is daarvan de reden c. Wat moet er veranderen om dit te verbeteren? - 4 -

5 2. Sturingsinstrumenten a. Kent de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? b. Gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? c. Zo ja, hoe gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? d. Leidt de inzet van de sturingsinstrumenten tot beleidswijzigingen? e. wanneer dit onvoldoende is bij a, b, c en d, wat is daarvan de reden? f. Wat moet er veranderen om dit te verbeteren? 3 Gekozen aanpak 3.1 Visie In Democratische controle op regionale samenwerkingsverbanden kan en moet beter in B&G Magazine van sep/okt is een aantal noties te vinden met betrekking tot verbonden partijen. Een eerste belangrijke notie is dat gemeenten verschillende rollen hebben in relatie tot een verbonden partij. De rollen van mede-eigenaar van de organisatie, opdrachtgever aan de figuur 3-1: Sturing gemeenschappelijke regeling organisatie en bestuurlijk partner van de andere deelnemers moeten goed worden onderscheiden. Ook omdat ze verschillende sturingsmogelijkheden geven in relatie tot een verbonden partij. Een individuele (kleine) gemeente kan vaak maar beperkt eenzijdig sturen als mede-eigenaar, maar kan wel degelijk sturen als opdrachtgever, mits dit goed is georganiseerd. Een tweede notie is dat de gemeenteraad in feite op grote afstand staat van een verbonden partij en niet direct invloed kan uitoefenen. Dit gebeurt vrijwel altijd via het college van B en W dat vaak een zetel bekleedt in een algemeen bestuur (zie figuur 3-1). De rol van de gemeenteraad wordt daarmee indirect. Zeker zo belangrijk is de derde notie dat de invloed die de gemeenteraad kan uitoefenen, sterk afhankelijk is van de levensfase waarin een verbonden partij zich bevindt (zie figuur 3-2)

6 figuur 3-2: Levensfasen van een verbonden partij De mogelijkheden van de gemeenteraad om te sturen (en sturingscondities te bepalen!) zijn het grootste vóór een verbonden partij is opgericht. Bovendien moet vóór de feitelijke oprichting worden geadresseerd wat de (verwachte en gewenste) levensloop van een verbonden partij is, op welke momenten kaderstelling en controle vanuit de volksvertegenwoordiging aan de orde moet zijn, en wat de exit-condities zijn. Is een verbonden partij eenmaal opgericht, dan zal het accent van de rol van de gemeenteraad meer verschuiven naar de controlerende taak. Een essentieel onderdeel daarvan is de invulling van de informatiepositie van de raad. 3.2 Onderzoeksaanpak Het onderzoek heeft bestaan uit twee fasen. De eerste fase bestond uit een literatuuronderzoek naar de algemene gang van zaken met betrekking tot de verbonden partijen van de gemeente Sliedrecht. Vervolgens is informatie verzameld door middel van interviews met de griffier, de gemeentesecretaris en twee wethouders. De tweede fase bouwde hierop voort. Op grond van de bevindingen is gekozen voor een drietal verbonden partijen om als case nader te onderzoeken. Bij de caseselectie is gekozen voor de Drechtsteden, de Dienst Gezondheid en Jeugd en de Veiligheidsregio. Het gaat hierbij om samenwerkingsverbanden die recent de aandacht van de raad trokken. Bovendien zijn het financieel gezien de drie belangrijkste samenwerkingsverbanden. De bijdrage volgens de begroting van 2015 aan Drechtsteden was 16 miljoen, Dienst Gezondheid en Jeugd 0,9 en de Veiligheidsregio 1,2 miljoen. De bijdragen aan de drie overige gemeenschappelijke regelingen is samen 1 miljoen

7 Hierop is aan de gemeentelijke organisatie gevraagd om extra stukken toe te zenden die betrekking hebben op deze drie verbonden partijen. Deze zijn bestudeerd. Tenslotte is er een groepsgesprek geweest waarbij drie ambtenaren en vier raadsleden aanwezig waren. Tijdens deze gesprekken heeft de laatste verdiepingsslag plaatsgevonden. 3.3 Normenkader De concrete uitwerking van het normenkader voor de beoordeling van de effectiviteit van de raad vindt samen met de rekenkamercommissie plaats. Het normenkader ziet er als volgt uit: 1 Krijgt de raad juiste, tijdige en voldoende stuurinformatie over Verbonden Partijen (o.a. conform weten regelgeving) om haar kaderstellende en controlerende rol te vervullen? 2 Kent de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? 3 Gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Zo ja, hoe gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Leidt de inzet van de sturingsinstrumenten tot beleidswijzigingen? wanneer dit onvoldoende is bij a, b, c en d, wat is daarvan de reden? Er zijn afspraken gemaakt over de (periodiek) te leveren informatie. De afspraken zijn conform de wettelijke bepalingen (art. 30 Wgr). Het college handelt conform de actieve informatieplicht. De informatie is helder leesbaar. De informatie wordt tenminste één week voor de oordeelsvormende bijeenkomst aangeleverd. De raad is op de hoogte van de afspraken over (periodiek) te leveren informatie. De raad gebruikt haar kaderstellende bevoegdheid door: Bij het aangaan van gemeentelijke verplichtingen de controlerende bevoegdheden van de raad vast te leggen. De raad legt vast hoe periodieke rapportages aan de raad worden verzonden en behoudt recht om die rapportages bij te stellen. De raad behoudt de bevoegdheid om de bevoegdheden (taken) van de verbonden partij aan te passen. Indien bovenstaande zaken niet worden vastgelegd, kiest de raad daar expliciet voor. De raad gebruikt haar controlerende bevoegdheid door: De raad bespreekt wat zij wenst met haar vertegenwoordiger(s) in de verbonden partij en legt dit vast in een besluitvormende vergadering. De raad bevraagt de vertegenwoordiger(s) in hoeverre aan de wensen kon worden tegemoet gekomen. De raad benut beschikbare drukmiddelen om de vertegenwoordiger(s) bij te sturen indien ze dat wenst

8 4 Nota verbonden partijen De gemeente Sliedrecht heeft een Nota Verbonden Partijen. De nota is vastgesteld in maart Hierin is de wettelijke structuur van verbonden partijen beschreven en wordt een heldere structuur gegeven aan de wijze waarop de relaties aan gaat met verbonden partijen. Deze nota past goed naast figuur 3-2 in onderhavig rapport. De aspecten van de initiële en ontwerpfase zijn terug te vinden in de hoofdstukken over doelstelling en reikwijdte en het regiemodel. Hierin is een aantal kaderstellende criteria opgenomen die de raad kan benutten bij het aangaan van verplichtingen bij het toetreden tot een verbonden partij. Over de fase realisering en uitlijning uit figuur 3-2 is weinig terug te vinden, maar dat is goed uit te leggen. Het gaat hier immers om het toetreden van een bepaalde verbonden partij. De wijze waarop dat gebeurt kan sterk verschillen per verbonden partij. Het gaat bovendien om een uitvoerende taak die past binnen de verantwoordelijkheden van het college. In de nota Verbonden Partijen is de wijze opgenomen waarop de gemeente omgaat met de exploitatie van verbonden partijen. Het college moet bij de financiële stukken opnemen hoe zij omgaat met majeure ontwikkelingen en ondersteunt de raad bij het indienen van zienswijzen op ontwerpbesluiten die door de raad worden gevraagd. Er is niet expliciet aandacht voor de fase van herijking. Evaluaties zijn daarmee geen automatisme. Er is in de nota wel expliciet aandacht voor het beëindigen van deelneming aan een verbonden partij. Dit is echter niet zo praktisch als op het eerste oog lijkt. Uiteindelijk komt de nota niet verder dan het aangeven dat bij elke toetreding aan een verbonden partij ook een eventuele uittreding moet zijn geregeld in de statuten van de verbonden partij. Dit moet een heldere afweging mogelijk maken. De uitwerking ervan is te vinden in de bijlage Uittredingsregelingen van verbonden de verbonden partijen. In die bijlage zijn de voor uittreding relevante artikelen uit alle gemeenschappelijke regelingen van die verbonden partijen. Wie de lijst doorneemt, ziet snel grote overeenkomsten in de regelingen. Achterblijvers binnen de regeling kunnen, zolang zij in de meerderheid zijn, zo forse onkostenvergoedingen bedingen dat de voordelen van uittreden mogelijk teniet worden gedaan. In de nota wordt bij de verbonden partijen waar de gemeente Sliedrecht op maart 2013 deelneemt de betreffende paragrafen uit de statuten opgenomen. Wie de uittredingsregelingen doorneemt, ziet de beperkingen daarvan. Doorgaans wordt de werkwijze gehanteerd dat het dagelijks bestuur de voorwaarden bepaalt voor de uittreding en de financiële en overige gevolgen. Dit is een dermate open regel, dat een gemeenteraad op grond hiervan geen heldere afweging kan maken. Als er al een verduidelijking is van de kosten, blijkt zelfs dat niet helder. Bij de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid geldt dat de schadeloosstelling voor uittreding tenminste drie maal de jaaromzet van de betreffende - 8 -

9 deelnemer is. Dit woord beschermt niet zozeer de uittreder, alswel de partijen die bij de gemeenschappelijke regeling aangesloten blijven. Overigens is er sinds kort een nieuw type gemeenschappelijke regeling, namelijk die regelingen waarvan de Rijksoverheid aan gemeenten oplegt dat zij lid zijn van een bepaalde regeling. De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid is hiervan een voorbeeld. De uittredingsregeling van deze gemeenschappelijke regeling krijgt pas betekenis nadat de Rijksoverheid die verplichting heeft opgeheven. Een dergelijke opheffing zal niet binnen afzienbare tijd worden gerealiseerd. De enige gemeenschappelijke regeling waar volgens de afgenomen interviews de gemeente Slierecht mogelijk wil uittreden heeft een vergelijkbare uittredingsregeling. Het gaat om het Parkschap Nationaal Park de Biesbosch. Hier beslist tweederde van het algemeen bestuur over de financiële en overige gevolgen van de uittreding (art. 45 lid 2 GR Parkschap Nationaal Park de Biesbosch). Sliedrecht heeft één stem in een bestuur van zes personen. De nota verbonden partijen voldoet aan wat ervan mag worden verwacht. Het is een heldere en bruikbare nota. De nota is overigens niet een zeer bekend document bij raadsleden. Dit wordt pas problematisch op momenten dat gediscussieerd wordt over aanpassingen in gemeenschappelijke regelingen of bij het aansluiten of afstoten ervan. Op die momenten horen raadsleden de algemene afspraken die in de nota te vinden zijn, te kunnen raadplegen. Dat de kennis van de nota ontbreekt, duidt erop dat dit niet is gebeurd of als het als is gebeurd, dat het weinig indruk heeft gemaakt. 5 Bevindingen Na de eerste fase zijn er drie verbonden partijen nader onderzocht. Er is voor gekozen om drie verbonden partijen te bestuderen waar de raad recentelijk direct bij betrokken was. Dit zijn de Drechtsteden, de Dienst Gezondheid en Jeugd en de Veiligheidsregio. Eén aspect die voor alle drie organisaties min of meer geldt is dat ze de neiging hebben taken naar zich toe te trekken. De Veiligheidsregio en Dienst Gezondheid en Jeugd hebben een beperkt takenpakket, maar hebben de neiging om bepaalde besluiten voor de gemeente te nemen in plaats van in opdracht van de gemeenten. Daarover bij beiden later meer. Drechtsteden heeft het sterkst de neiging om zich taken toe te eigenen. Dat kan voor Sliedrecht heel goed uitpakken, maar dat is geen wetmatigheid en vraagt daardoor enige waakzaamheid. Een algemeen probleem is dat de raad te veel informatie krijgt en daardoor niet voldoende in staat is de politieke prangende zaken uit de informatie te lichten en in de raad te agenderen. Hierdoor heeft de raad niet de gelegenheid deze zaken in de raad te bespreken - 9 -

10 om vervolgens het college te voorzien van de juiste zienswijzen voorafgaand aan de besluitvorming in de gemeenschappelijke regelingen. Een andere optie is te kiezen voor een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie in plaats van een gemeenschappelijke regeling. Bij de opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie is elke gemeente vrij om direct op de opdracht te sturen, onafhankelijk van wat andere opdrachtgevers vragen. Deze optie is echter niet altijd haalbaar, vooral niet als er sprake is van een verplichte gemeenschappelijke regeling of een gemeenschappelijke regeling, waarvan de andere aangesloten publieke partijen niet van af willen. We zullen deze optie daarom niet bij de conclusies bespreken. In de volgende paragrafen worden de bevindingen van de drie case studies besproken. 5.1 Drechtsteden De gemeenschappelijke regeling Drechtsteden (GrD) is een unieke gemeenschappelijke regeling. Na de dualisering in 2002 stapten vrijwel overal in Nederland raadsleden uit de dagelijks besturen van gemeenschappelijke regelingen, omdat deze samenwerkingsverbanden gezien werden als uitvoerend en dus conform de bedoeling van de wet dualisering niet langer een taak van de raad. In de GrD is de omgekeerde route gemaakt. Leden van het college zitten de facto niet meer in het dagelijks bestuur (de Drechtraad), maar wel in het algemeen bestuur (Drechtstedenbestuur). Doordat de Wet gemeenschappelijke regeling niet is aangepast op de dualisering, moeten alle leden van het dagelijks bestuur ook in het algemeen bestuur zitten en de jure doen ze dat dan ook. We zullen zien in hoeverre deze bijzondere benadering is uitgepakt voor de sturing van de GRD door de raad van Sliedrecht Ontstaansgeschiedenis De gemeenschappelijke regeling Drechtsteden was oorspronkelijk een samenwerkingsverband waar projecten werden ondergebracht die een regionaal belang of een regionale uitstraling hadden en waarover is besloten dat deze in een regionaal kader moeten worden uitgevoerd. Later is de betekenis van regionaal belang in zoverre opgerekt, dat ook projecten werden toegevoegd die van lokaal belang waren, maar waarvoor een grootschaliger organisatie voor een effectieve en efficiënte uitvoering onontbeerlijk werd geacht. Hierbij kan gedacht worden aan een deel van de taken uit de drie decentralisaties. In 2004 is door de commissie Scholten een advies uitgebracht over de organisatiestructuur van Drechtsteden. Hierbij werd de innovatie toegevoegd dat Drechtsteden geen traditionele gemeenschappelijke regeling zou worden, maar een gemeenschappelijke regeling die zou aansluiten op de principes van het duale stelsel. De Wet gemeenschappelijke regeling was

11 met de komst van het dualisme in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Gemeentewet niet aangepast. Dat heeft bij andere gemeenschappelijke regelingen ertoe geleid dat steeds minder raadsleden deelnamen aan het algemeen bestuur van gemeenschappelijke regelingen, omdat het algemeen bestuur geacht werd deel uit te maken van een uitvoerende organisatie. Kaderstelling en controle zou op gemeenteraadsniveau blijven. De innovatieve GrD heeft ertoe geleid dat elke raad een vertegenwoordiger kan sturen naar de zogeheten Drechtraad. Elke gemeente heeft een stemgewicht dat overeenkomst met het aantal stemmen dat relatief bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen geldig is uitgebracht. Dit is een bijzondere regeling, want daardoor zijn gemeenten met een lagere opkomst iets slechter vertegenwoordigd dan gemeenten met een hogere opkomst in verhouding tot het aantal stemgerechtigde kiezers. Hierdoor hebben politieke partijen in elke aangesloten gemeente als enige regio in Nederland een extra motivatie om de opkomst in de eigen gemeente te bevorderen. Sliedrecht hoort bij de gemeenten met een hogere opkomst waardoor het stemgewicht van de Sliedrechter fractie een paar tienden procenten groter is dan het relatieve inwonertal van de gemeente (zie tabel 5-1, p. 11). Er zijn zes gemeenten aangesloten bij Drechtsteden. Dit zijn Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Zwijndrecht en Sliedrecht. Op moment van schrijven wordt onderzocht op welke wijze de gemeente Hardinxveld-Giessendam ook zal toetreden tot de gemeenschappelijke regeling. De aangesloten gemeenten en de Drechtraad hebben ingestemd met de toetreding. Als het onderzoek positief verloopt, zal de gemeente op 1 januari 2018 toetreden tot de gemeenschappelijke regeling. Hardinxveld-Giessendam zal dan de kleinste aangesloten gemeente zijn. tabel 5-1: Gegevens leden Drechtraad en Hardinxveld-Giessendam Gemeente Inwoners Percentage inwoners Stemgewicht Percentage stemgewicht Dordrecht ,0% ,0% Zwijndrecht ,5% ,6% Papendrecht ,0% ,0% Hendrik-Ido-Ambacht ,9% ,5% Sliedrecht ,3% 110 9,9% Alblasserdam ,4% 89 8,0% Hardinxveld-Giessendam Binnen de Drechtraad heeft Sliedrecht vijf leden en een stemgewicht van 110 stemmen. Dit is 9,9% van de stemmen binnen de Drechtraad. Daarmee is het stemgewicht in de Drechtraad klein, maar dankzij een hogere opkomst in Sliedrecht groter dan het percentage inwoners (zie tabel 5-1). De gekozen structuur kan ertoe leiden dat de leden van de Drechtraad uitsluitend voor het belang van de eigen gemeente opkomen. Maar raadsleden hebben ook een loyaliteit naar de politieke kleur. Hierdoor worden ze in een debat in de Drechtraad min of meer gedwongen de eigen politieke kleur af te wegen tegen het belang van de eigen gemeente

12 Dit is een overeenkomst met landen waar een districtenstelsel geldt. 2 Daarmee is het relatieve stemgewicht van Sliedrecht als geheel niet de enige factor, maar ook het stemgewicht binnen de zogeheten regiofracties waar de politieke partijen van Sliedrecht zijn vertegenwoordigd. Binnen de regiofracties is het relatieve stemgewicht in de regel groter, doordat Sliedrecht slechts vertegenwoordigd is in vijf fracties en de andere gemeenten hun stemgewicht over zeven tot elf fracties moeten verdelen. PRO Sliedrecht heeft 9,2% van de stemmen binnen Samenwerken Lokale Partijen, SGP-CU heeft 20,0%, CDA heeft 11,9% en PvdA en VVD hebben elk 10,0% van de stemmen binnen de eigen fractie. De Sliedrechter fracties hebben tussen de 1,1% (VVD en PvdA) en 3,6% (SGP-CU) van het totale stemgewicht in de Drechtraad. De Drechtraad is verdeeld over 47 fracties. Het mag duidelijk zijn dat dit betekent dat geen enkele partij via stemmen veel invloed verkrijgt. Zelfs als Beter voor Dordt zijn meerderheidspositie binnen Samenwerken Lokale Partijen (50,6%) zou kunnen benutten, zou deze partij via de samenwerking nog steeds niet meer dan 28,4% van de stemmen in de Drechtraad aansturen. De fractiediscipline binnen de regiofracties is echter beperkt, doordat de Drechtraadsleden twee loyaliteiten hebben: de loyaliteit aan de politieke kleur en de loyaliteit aan de gemeente die zij vertegenwoordigen. De lokale loyaliteit is bij de lokale partijen die binnen Samenwerken Lokale Partijen zijn aangesloten wat groter en fractiediscipline navenant kleiner. Ondanks deze complexe politieke structuur, werkt de Drechtraad wel naar tevredenheid van de door ons geïnterviewde personen. Er worden besluiten genomen en alle Sliedrechtse fracties voelen zich betrokken bij de besluitvorming in de Drechtraad. Een belangrijk aspect daarbij is dat het stemgewicht van Sliedrecht wellicht niet zeer groot is, maar dat een actieve inbreng in de regionale fracties en in de Drechtraad loont. Drechtsteden heeft naast het algemeen bestuur, de Drechtraad, ook een dagelijks bestuur: Drechtstedenbestuur. Dit bestuur bestaat tenminste uit vier en ten hoogste negen leden. Op dit moment bestaat het uit acht leden, inclusief de voorzitter. In het Drechtstedenbestuur zitten leden van de colleges van aangesloten gemeenten. Het is niet uitdrukkelijk de bedoeling dat elke gemeente een vertegenwoordiger in het Drechtstedenbestuur heeft, maar dat is wel het geval. Dordrecht is vertegenwoordigd met twee wethouders en de burgemeester van Dordrecht is voorzitter, de overige gemeenten hebben elk één wethouder 2 In Zweden zijn stoelen van de volksvertegenwoordigers in het parlement zodanig gerangschikt dat parlementsleden uit dezelfde regio bij elkaar zitten waardoor parlementsleden van dezelfde politieke fractie door elkaar zitten. Oppositie en coalitie zitten door elkaar. In het Verenigd Koninkrijk heeft elke fractie een chief whip, een hoofd zweep die geacht wordt de fractiediscipline te bewaken. Parlementsleden verlaten daar nogal eens de partijlijn en komen op voor de belangen van het eigen kiesdistrict om de zetel na volgende verkiezingen veilig te stellen

13 als bestuurslid in het Drechtstedenbestuur. Voor de gemeente Sliedrecht is dat de heer Tanis. De wethouder heeft overigens een dubbelrol. Hij is èn bestuurslid in het Drechtstedenbestuur èn de Sliedrechtse wethouder die Drechtsteden in zijn portefeuille heeft. Hij dient in gemeenteraadsvergaderingen de raad te informeren over de positie van Sliedrecht in Drechtsteden en tegelijk opdrachten van de gemeenteraad mee te nemen die hij moet uitdragen of kan inzetten bij beleidsvorming in Drechtsteden. De raad is heeft drie wegen die het beleid van Drechtsteden kan bijsturen. De meest openbare is de weg van de Drechtraad, maar op dat moment kan het te laat zijn om nog invloed uit te oefenen. De tweede manier is om te proberen meerderheden te vinden bij regiofracties. Als dit in drie of vier van de regiofracties lukt waar Sliedrecht raadsleden aan levert, kan eveneens in de raad een meerderheid worden gevormd. De derde weg is de weg via de wethouder. De wethouder zit meer vooraan bij de beleidsvoorbereiding en kan daardoor het Sliedrechtse belang in voorstellen verwerken, voordat ze aan de raad worden voorgelegd. De laatste wijze is het meest effectief, maar minder open, waardoor het moeilijk is voor politieke partijen en zelfs voor de wethouder om zich hierop te profileren. Uit interviews ontstaat de indruk dat de laatste methode beter benut kan worden. Het Drechtstedenbestuur wordt benoemd door de Drechtraad en dus door de gemeenteraden van de afzonderlijke gemeenten. Dat heeft als gevolg dat het volledige Drechtstedenbestuur verantwoording af dient te leggen aan de volledige Drechtraad en daardoor geacht wordt niet in de eerste plaats het belang van de eigen gemeente te dienen, maar het gemeenschappelijk belang van de Drechtsteden. Een Sliedrechts lid van de Drechtraad kan dus elk lid van het Drechtstedenbestuur bevragen en is niet afhankelijk van de inbreng van het eigen vertegenwoordiger in het Drechtstedenbestuur zoals bij een traditionele gemeenschappelijke regeling wel het geval is. Omgekeerd, een wethouder van Sliedrecht die lid is van het Drechtstedenbestuur moet verantwoording afleggen aan alle leden van de Drechtraad en niet alleen aan de leden uit Sliedrecht. Dit betekent overigens volstrekt niet dat de band van de Sliedrechtse wethouder en de gemeenteraad van Sliedrecht is doorgesneden. De wethouder kan alleen lid zijn van het Drechtstedenbestuur zolang hij lid is van het college van Sliedrecht. Met andere woorden: de wethouder dient twee heren. Dit is complex, maar is te prefereren boven de structuur van de Europese Unie, waar ministers via de ministerraad bij voortduring het belang van het eigen land vertegenwoordigen en de Europese Commissie verantwoording moet afleggen aan het Europarlement. Op dit niveau is het dienen van twee heren wel uit elkaar gehaald, maar dreigt voortdurend een kloof tussen het Europarlement en de afzonderlijke parlementen bij de lidstaten. Ministers zijn soms op Europees niveau (mede) verantwoordelijk voor besluiten, waar ze op nationaal niveau weer publiekelijk afstand van nemen. Onprettige maatregelen moeten van Europa en prettige maatregelen zijn een

14 succes van de minister. Voor een lid van het Drechtstedenbestuur is het op deze wijze uitdragen van dubbele standpunten moeilijk vol te houden. De positie van de wethouder binnen het Drechtstedenbestuur is uiteraard mede afhankelijk van de omvang van de gemeente. Toch is dat niet de enige factor. Een tweede factor is dat een wethouder ook één stem in het Drechtstedenbestuur heeft en daardoor de belangen van Sliedrecht op tafel kan leggen. De derde factor is dat een actief lid van het Drechtstedenbestuur een grotere inbreng heeft dan een minder actief lid. Bovendien kan een wethouder die een goede verhouding weet te onderhouden met de eigen raad, die raad als achterban benutten om bepaalde voorstellen op een gunstige wijze door de Drechtraad te leiden. Uit de interviews komt een beeld naar voren dat Sliedrecht een steeds belangrijker rol binnen de Drechtsteden speelt. Het Calimero-gevoel wordt meer en meer afgeworpen. Een actieve rol van de wethouder gecombineerd met actieve raadsleden leidt ertoe dat het belang van Sliedrecht naar tevredenheid van de raad wordt behandeld Welke aspecten worden binnen Drechtsteden aangepakt Het doel van de Drechtsteden is te vinden in artikel 4 GrD. Het doel bestaat enerzijds uit een algemene omschrijving gemeenschappelijke belangen die Drechtsteden behartigt. Hierdoor is waardoor het mogelijk om zonder aanpassing van de GrD taken toe te voegen aan of af te voeren van het takenpakket van Drechtsteden. Er zijn twee uitzonderingen die specifiek worden benoemd. Dit zijn de taak voor het invorderen van belastingen en de uitvoering van de Wet Onroerende Zaken (WOZ). Volgens de website bestaat het huidige takenpakket uit drie hoofdgroepen en een groot aantal onderdelen: Economisch beleid o Maritieme sector o Onderwijs en arbeidsmarkt o Bedrijventerreinen o Promotie en acquisitie o Economische samenwerkingsverbanden Ruimtelijk beleid o Ruimte o Wonen en leefomgeving o Mobiliteit en bereikbaarheid o Externe veiligheid o Milieu en duurzaamheid o Waterveiligheid Sociaal beleid o Wmo o Participatiewet

15 o Arbeidsmarktbeleid o Sociale Dienst o Cultuur en cultuureducatie Bij elkaar is dit het merendeel van het takenpakket van een gemeente. Dat betekent dat een groot deel van het gemeentelijk beleid van Sliedrecht op Drechtstedenschaal wordt uitgevoerd. De informatievoorziening vanuit de Drechtraden aan de Drechtraadsleden wordt als voldoende beoordeeld. Er ontstaat wel een verschil tussen raadsleden die ook in de Drechtraad deelnemen en raadsleden die dat niet doen. De eersten hebben wel een informatievoorsprong op de tweede en slagen er niet altijd in om de raadsleden van de eigen fracties goed te informeren. Dit is geen onwil, maar eerder een gevolg van de hoge werkdruk van raadsleden die constant moeten selecteren welke informatie zij tot zich nemen en welke informatie zij doorgeven. De waan van de dag van een raadslid die niet in de Drechtraad zit is een andere dan van een raadslid die wel in de Drechtraad zit, en de focus van beiden verschilt daardoor. figuur 5-1: Organogram Drechtsteden en klanten van Drechtsteden Drechtsteden is gemandateerd om een groot aantal taken namens de aangesloten gemeenten uit te voeren (zie figuur 3-1). Een deel ervan zijn beleidsarme taken, maar dat is niet altijd het geval. De gemeentebelasting is bijvoorbeeld wel degelijk een onderwerp dat beleidsrijk is. Dit is niet direct problematisch, omdat de gemeenteraad van Sliedrecht de kaders kan stellen, de tarieven kan vaststellen en alleen de uitvoering van de inning aan, in dit geval, het onderdeel Gemeentebelasting en Basisadministratie is uitbesteed. Een bijzondere figuur is dat de gemeente Sliedrecht zowel lid is van de GrD als klant van de GrD. Als klant kan de gemeente opdrachten verstrekken. Dit maakt de GrD een meer flexibele organisatie, dan als het uitsluitend een gemeenschappelijke regeling zou zijn,

16 waardoor via gedwongen winkelnering de medewerkers van de GrD veel macht hebben op de wijze waarop zijn hun werk zouden kunnen uitvoeren. De bijdrage van Sliedrecht aan Drechtsteden was in ,6 miljoen. Voor 2016 is de bijdrage begroot op 19,5 miljoen. De toename van 3,9 miljoen is voor het grootste deel, namelijk 3.5 miljoen, toe te schrijven aan de groei van de uitgaven aan de Sociale Dienst Drechtsteden en een gevolg van het onderbrengen van een deel van de nieuwe taken die gemeenten kregen als gevolg van de drie decentralisaties in De Sociale Dienst was in 2014 en is in financiële termen veruit het belangrijkste onderdeel van de gemeenschappelijke regeling (zie figuur 5-2). Servicecentru m Gemeentebela stingen Onderzoeksce ntrum Het aandeel van Drechtsteden van de begroting van Sliedrecht is 33% van de lasten en daarmee het belangrijkste aandeel van de begroting van de gemeente Sliedrecht. Sociale Dienst Hoe staat investering en verlies autonomie tegenover voordelen? De overgrote meerderheid van de gemeenteraad heeft er voor gekozen om zich bij Drechtsteden aan te sluiten. Hiermee zou de zelfstandigheid van de gemeente Sliedrecht het best kunnen worden gewaarborgd. Er is een groot aantal taken overgedragen aan de gemeenschappelijke regeling, maar het bestaan van de raad van Sliedrecht is de laatste garantie dat deze raad niet eigenstandig beleid formuleert, maar rekening moet houden met de lokale democratie in Sliedrecht. figuur 5-2: Aandeel afdracht Drechtsteden per onderdeel Algemene bijdrage De hierboven beschreven duale inrichting van de gemeenschappelijke regeling heeft ertoe geleid dat van elke fractie één raadslid en in mindere mate, één vervanger, nauw betrokken is bij het reilen en zeilen van de gemeenschappelijke regeling. Hiermee is met succes voorkomen dat de GR Drechtsteden een afstandelijk gebeuren is die de gemeenteraad het gevoel geeft dat er allerlei besluiten buiten hen om worden genomen. Net als bij meer traditionele gemeenschappelijke regelingen, krijgen afzonderlijke gemeenteraden de gelegenheid om advies te geven aan het algemeen bestuur, in dit geval de Drechtraad, maar doordat in die Drechtraad raadsleden van elke fractie deelnemen, verdwijnt dit advies niet, zoals bij veel gemeenschappelijke regelingen, achter een gordijn waarachter door leden van de colleges wordt onderhandeld, maar blijft het onderdeel van een openbare discussie. Hoewel de raadsleden van Sliedrecht niet de grootste fracties vormen, hebben zij het gevoel dat de invloed van hun gemeente voldoende is

17 Dit is mede te danken aan de wijze waarop het collegelid die dat in het dagelijks bestuur (Drechtstedenbestuur) zit zijn rol invult. Hij kiest voor een proactieve rol, waardoor hij enerzijds zijn raadsleden goed en vroegtijdig kan informeren en anderzijds het belang van Sliedrecht kan samenbrengen met het belang van de overige aangesloten gemeenten. Een nadeel van de gekozen structuur is dat het traag is. Voorstellen worden eerst aan de afzonderlijke raden voorgelegd, waarna deze met de adviezen van die raden naar de Drechtraad worden doorgeleid. Eventueel worden deze adviezen (deels) overgenomen in voorstellen aan de Drechtraad. Deze voorstellen worden vervolgens behandeld in een zogeheten Carrousel, waar opnieuw een politieke discussie plaats vindt, nu tussen de vertegenwoordigers van 47 gemeenteraadsfracties. Hierna wordt het voorstel doorgezonden aan de Drechtraad voor besluitvorming. Democratie is traag en deze trapsgewijze manier van besluitvorming is nog trager dan de normale democratische gang van zaken bij gemeenteraden. Dit neemt niet weg dat de gekozen structuur door de raad positief wordt gewaardeerd. De autonomie wordt naar beleving van de raadsleden door de gekozen structuur voldoende beschermd Beantwoording deelvragen Drechtsteden is een bijzondere gemeenschappelijke regeling. Het is een grote gemeenschappelijke regeling waar een substantieel deel van het budget van de gemeente Sliedrecht aan wordt besteed. Daarmee wordt de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad extra belangrijk. Informatie Krijgt de raad juiste, tijdige en voldoende stuurinformatie over Verbonden Partijen (o.a. conform wet- en regelgeving) om haar kaderstellende en controlerende rol te vervullen? Er zijn afspraken gemaakt over de (periodiek) te leveren informatie. De afspraken zijn conform de wettelijke bepalingen (art. 30 Wgr). Het college handelt conform de actieve informatieplicht. Hier moet worden toegevoegd dat informatie ook aan de Drechtraad wordt voorgelegd en dat de vertegenwoordigers in deze raad daardoor veel beter worden geïnformeerd dan gangbaar is bij gemeenschappelijke regelingen. De controle op de informatie is daardoor ook uitzonderlijk groot. De informatie is helder leesbaar. De informatie wordt tenminste één week voor de oordeelsvormende bijeenkomst aangeleverd. Ja De informatievoorziening aan de raad is voldoende. Sturingsinstrumenten Kent de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? De raad is op de hoogte van de afspraken over (periodiek) te leveren informatie. Nieuwe raadsleden krijgen bij aantreden een Ja

18 Gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Zo ja, hoe gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Leidt de inzet van de sturingsinstrumenten tot beleidswijzigingen? wanneer dit onvoldoende is, wat is daarvan de reden? overdrachtsdocument, waarmee ze de bijzonderheden van deze gemeenschappelijke regeling kunnen leren kennen. Daarnaast dwingt de vertegenwoordiging van raadsleden in de Drechtraad ook om actief kennis te nemen van de sturingsinstrumenten. Belangrijk is dat door de gekozen structuur er binnen Drechtsteden goed toegankelijke informele sturingsinstrumenten zijn. informele sturing is pas mogelijk nadat raadsleden beschikken over minimale kennis over wat mogelijk is. Daardoor zijn raadsleden in staat vragen te stellen en samen met het vertegenwoordigende lid in het Drechtstedenbestuur, of collega raadsleden in de Drechtraad, voorgenomen besluiten bij te sturen of zelfs voorstellen te doen. De raad gebruikt haar kaderstellende bevoegdheid door: De gemeenteraad heeft ruime controlerende bevoegdheden die een gevolg zijn van de inrichting van de gemeenschappelijke regeling; De gemeenteraad heeft afgedwongen dat de P&C cyclus van Drechtsteden goed aansluiten bij de gemeentelijke P&C cyclus; De raad heeft de bevoegdheid behouden om de bevoegdheden (taken) van de verbonden partij aan te passen. Hiervan is gebruik gemaakt toen op gemeenten veel extra taken erbij kregen als gevolg van de drie decentralisaties; De raad gebruikt haar controlerende bevoegdheid door: De gemeenteraad bespreekt wat zij wenst met haar vertegenwoordiger(s) in de verbonden partij en legt dit vast in een besluitvormende vergadering. De raad bevraagt de vertegenwoordiger in het Drechtstedenbestuur in hoeverre aan de wensen kon worden tegemoet gekomen. Door de vertegenwoordigers in de Drechtraad zijn een tweede controle op de correcte behartiging van de belangen die de gemeenteraad wil inbrengen; De raad benut beschikbare drukmiddelen om de vertegenwoordiger(s) bij te sturen, maar hier is wel enige verbetering mogelijk. Tijdens raadsvergadering over verbonden partijen is de raad in reactief. Ze reageert op datgene wat het college inbrengt, maar komt niet zelf met vragen. Afgezien van het feit dat de gemeenteraad van Sliedrecht niet de enige raad is die een kaderstellende en controlerende rol heeft ten aanzien van Drechtsteden, waardoor wensen van Sliedrecht niet altijd één op één doorwerken in de taakopvatting van Drechtsteden, heeft de raad van Sliedrecht het stuur voldoende in handen. De raad kent de sturingsinstrumenten en gebruikt deze. Naast de formele wegen, gebruikt ze, in samenspraak met de wethouder die in het Drechtstedenbestuur zit, ook de informele weg. Die weg bestaat uit een wisselwerking tussen wethouder en raad in de voorbereidende fase en uit uitwisseling van standpunten binnen regiofracties in de Drechtraad. Hoewel Sliedrecht één van de kleinere deelnemers is in Drechtsteden, is slaagt de raad erin door een relatief proactieve houding de eigen belangen te behartigen. Ja

19 Het woord relatief in de voorgaande zin wijst op het enige punt waar de raad haar instrumenten nog beter zou kunnen inzetten. Bij het gebruik van sturingsinstrumenten in de voorbereidende raadsvergadering in Sliedrecht, heeft de raad een afwachtende houding. Ze reageert op datgene wat het college voorstelt, maar stelt geen vragen over onderwerpen die niet door het college worden ingebracht. Dit is een algemeen verschijnsel bij gemeenschappelijke regelingen in Nederland. Het blijkt voor raadsleden niet eenvoudig om zaken die betrekking hebben op gemeenschappelijke regelingen op de agenda te zetten. 5.2 Dienst Gezondheid en Jeugd Ontstaansgeschiedenis De dienst is opgericht op 1 januari 2013 en kan gezien is de juridische opvolger van de gemeenschappelijke regeling Regio Zuid- Holland Zuid. Deze gemeenschappelijke regeling Regio Zuid-Holland Zuid had meer taken. In de periode was een aantal taken verzelfstandigt in aparte zelfstandige regelingen. Hierna is een werkgroep ingesteld, waaruit onder meer het voorstel kwam de GR Regio Zuid-Holland Zuid te herzien en de overgebleven taken onder te brengen in de GR Dienst Gezondheid en Jeugd Zuid-Holland Zuid. Het werkgebied is uitgebreid en bestaat uit drie subregio s, waaronder wordt verstaan een cluster van gemeenten waarbinnen initiatieven worden ontwikkeld ter behartiging van een lokaal gemeenschappelijke belang. De drie subregio s zijn: de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, bestaande uit de gemeenten: Giessenlanden, Gorinchem, Hardinxveld-Giessendam, Leerdam, Molenwaard en Zederik; de Drechtsteden, bestaande uit de gemeenten: Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik- Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht; de Hoeksche Waard, bestaande uit de gemeenten: Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen Reden voor oprichting In artikel 3 van de gemeenschappelijke regeling worden de taken omschreven: 1. Het samenwerkingsverband heeft tot taak, vanuit het beginsel van verlengd lokaal bestuur, en met inachtneming van hetgeen in deze regeling is bepaald, een bijdrage te leveren aan het behartigen van gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten, teneinde een evenwichtige en voorspoedige ontwikkeling in het gebied te bevorderen. 2. De behartiging van belangen geschiedt door het bepalen van de hoofdlijnen van gewenste ontwikkelingen door middel van sturing, ordening, integratie en in voorkomende gevallen uitvoering ter zake van de taakvelden: o publieke gezondheid;

20 o onderwijs De missie van de dienst luidt: De dienst draagt bij aan een vitale samenleving en gezonde inwoners in de regio Zuid- Holland Zuid. De visie luidt: Wij zijn de gemeentelijke basisvoorziening voor publieke gezondheid en geven uitvoering aan het borgen van het recht op onderwijs. De Dienst is lokaal herkenbaar als dienstverlener, onderzoeker, adviseur en coördinator. Vanuit deze rollen werken wij op basis van de wettelijke en op preventie gerichte taken, samen met onze partners, aan het verbeteren van de sociale en fysieke leefomgeving. Maatschappelijke doelstellingen Uit de missie en visie volgen vier maatschappelijke doelstellingen: Het realiseren van gezondheidswinst en het verminderen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen; Het bevorderen van ontwikkelingskansen voor en participatie van inwoners en jeugd en ouderen in het bijzonder; Op een vertrouwenwekkende en adequate manier optreden tijdens rampen en crisis waarin de publieke gezondheid wordt bedreigd en het voorkomen van maatschappelijke onrust bij kleinschalige incidenten Het zorgen voor bescherming bij huiselijk geweld, het voorkomen en verminderen van sociale uitsluiting en het verbeteren van de kwaliteit van leven van kwetsbare groepen in de samenleving Welke aspecten worden binnen de verbonden partij aangepakt De taken van de dienst kunnen bij uitstek goed worden uitgevoerd door een intergemeentelijke organisatie. Beter dan door de individuele gemeenten. Echter, van groot belang is dan dat de centrale sturing transparant is en dat er sprake is van een goede begrotingsdiscipline. Volgens de raad van Sliedrecht is dat in het verleden niet goed gegaan. Er waren tekorten ontstaan en de deelnemende gemeenten moesten het gat in de begroting vullen. Naar aanleiding hiervan zijn op initiatief van een raadslid uit een van de deelnemende zeventien gemeenten de raden in februari 2015 bijeengeweest. De gedachte was dat de raden het beleid dienen te bepalen. In september 2015 was er een vervolgbijeenkomst. Er is gesproken over een meerjarenbeleidsplan naar aanleiding waarvan zienswijzen kunnen worden opgesteld. Het plan is in december 2015 aangenomen Beantwoording deelvragen In vergelijking met Drechtsteden is de Dienst Gezondheid en Jeugd een klassieke gemeenschappelijke regeling. Dit betekent dat de inbreng van de raad zich beperkt tot begroting, rekening en hoofdlijnen van beleid. Raadsleden hebben geen positie in het

21 algemeen en/of dagelijks bestuur. Deze posities zijn beschikbaar voor portefeuillehouders van de deelnemende gemeenten. Informatie Krijgt de raad juiste, tijdige en voldoende stuurinformatie over Verbonden Partijen (o.a. conform wet- en regelgeving) om haar kaderstellende en controlerende rol te vervullen? Er zijn afspraken gemaakt over de (periodiek) te leveren informatie. De afspraken zijn conform de wettelijke bepalingen (art. 30 Wgr). Het college handelt conform de actieve informatieplicht. De informatie is helder leesbaar. De informatie wordt tijdig voor de oordeelsvormende bijeenkomst aangeleverd. De informatievoorziening aan de raad is voldoende. Sturingsinstrumenten Ja Kent de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Zo ja, hoe gebruikt de gemeenteraad de sturingsinstrumenten? Leidt de inzet van de sturingsinstrumenten tot beleidswijzigingen? wanneer dit onvoldoende is, wat is daarvan de reden? 5.3 Veiligheidsregio De raad kent de beschikbare sturingsinstrumenten en hanteert deze richting de vertegenwoordiger in het college in het bestuur van de gemeenschappelijke regeling. De raad gebruikt haar kaderstellende bevoegdheid door: De gemeenteraad heeft controlerende bevoegdheden die een gevolg zijn van de inrichting van de gemeenschappelijke regeling; De P&C cyclus van de dienst sluit aan bij de gemeentelijke P&C cyclus; De raad gebruikt haar controlerende bevoegdheid door: De gemeenteraad bespreekt wat zij wenst met haar vertegenwoordiger(s) in de verbonden partij en legt dit vast in een besluitvormende vergadering. De raad was aanvankelijk niet tevreden met de effecten van zijn inbreng in de besluitvorming in het Algemeen en Dagelijks Bestuur, maar door nadere afspraken is dit nu wel naar tevredenheid. De raad benut beschikbare drukmiddelen om de vertegenwoordiger bij te sturen. Door middel van een meerjarenplan wordt dit concreet vormgegeven. Ja Ja, maar onvoldoende Ontstaansgeschiedenis De Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (VZHZ) is één van de vijfentwintig veiligheidsregio s in Nederlanden een van de vier in Zuid-Holland. Het gebied telt ruim inwoners en ruim ondernemingen, groot en klein. Zuid-Holland Zuid beslaat de Hoeksche Waard, de Drechtsteden en de Alblasserwaard/Vijfheerenlanden. De Veiligheidsregio werkt vooral aan slagkracht voor crisisbeheersing, rampenbestrijding, brandweerzorg en geneeskundige hulpverlening. Het openbaar lichaam is verplicht opgelegd door de rijksoverheid. De oprichtingsdatum is 1 februari

22 Het openbaar lichaam heeft tot doel: a. De brandweerzorg, de rampenbestrijding, de crisisbeheersing, de geneeskundige hulpverlening (bij ongevallen en rampen), met behoud van lokale verankering, bestuurlijk en operationeel op regionaal niveau binnen het samenwerkingsgebied te integreren, teneinde een doelmatige en slagvaardige hulpverlening te verzekeren, mede op basis van een gecoördineerde voorbereiding; b. Een platform voor samenwerking te zijn voor aan hulpverlening gelieerde diensten, partners dan wel organisaties en andere openbare lichamen. Bij de inrichting van de veiligheidsregio's zijn de besturen van brandweer en GHOR samengevoegd tot een zogenaamd hulpverleningsbestuur. Dit voornemen om de besturen van brandweer en GHOR te integreren, heeft het kabinet reeds opgenomen in Het kabinet heeft wettelijk vastgesteld welke taken op regionaal niveau dienen te worden uitgevoerd. De regio Zuid-Holland Zuid is vanwege de ligging een logistiek- en vervoersknooppunt van nationaal en internationaal belang. Dit brengt allerlei risico s met zich mee. Intensief verkeer van mensen en goederen over weg, water en spoor, maar ook industriegebieden waar activiteiten plaatsvinden met gevaarlijke stoffen en bedrijventerreinen met opslag en transport van gevaarlijke stoffen. Mede om deze risico s te beheersen is de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid opgericht Wijze waarop Sliedrecht verbonden partij is De voormalige politieregio s lagen ten grondslag aan de vorming van de veiligheidsregio s. Automatisch viel Sliedrecht om die reden binnen de huidige veiligheidsregio. Anders dan bij Drechtsteden heeft de veiligheidsregio een klassieke inrichting, waarbij de bestuurlijke verantwoordelijkheden bij dagelijks bestuurders, in dit geval burgemeesters, zijn ondergebracht, die met elkaar het Algemeen Bestuur vormen. Uit hen wordt het Dagelijks Bestuur gevormd. De burgemeester van Dordrecht is voorzitter van het Algemeen en Dagelijks Bestuur. De burgemeester van Sliedrecht is lid van het Algemeen Bestuur. In artikel 12 van de gemeenschappelijke regeling is de informatie- en verantwoordingsplicht van het algemeen bestuur geregeld. Mede volgens dit artikel informeert de burgemeester het college van burgemeester en wethouders van Sliedrecht en de gemeenteraad

23 De gemeenteraad van Sliedrecht draagt door middel van de kaderstelling en controle op de begroting, de rekening en de algemene beleidsvoornemens bij aan de voortgang bij deze verbonden partij Hoe staat investering en verlies autonomie tegenover voordelen? De regionale opzet van veiligheidsactiviteiten heeft landelijk aantoonbaar voordelen opgeleverd. Specialistische werkzaamheden, die aanvankelijk nauwelijks of niet door individuele gemeenten in stand konden worden gehouden, worden in gezamenlijkheid uitgevoerd en gefinancierd. Grootschalige oefeningen vinden met enige regelmaat plaats en kunnen in voorkomende gevallen veel leed besparen en de negatieve effecten beperken. In de regio Zuid-Holland Zuid is er meerdere keren sprake geweest van grote incidenten. Tegenover deze voordelen staat het aandachtspunt dat de respectievelijke gemeenteraden op grotere afstand zijn komen te staan van de dagelijkse werkzaamheden. De kaderstellende en controlerende taak geschiedt getrapt, via de burgemeester naar het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling. De democratische controle is hierdoor moeilijker vorm te geven. De invloed van de gemeenteraad op de begroting van de veiligheidsregio wordt als klein gezien. Ook de invloed op de inrichting van de uitvoeringsorganisatie van de veiligheidsregio, op zodanige wijze dat tegemoet wordt gekomen aan bijvoorbeeld verlangens op het gebied van de primaire brandweerzorg, zien gemeenteraadsleden als onvoldoende. Zo bestaat het gevoel dat de veiligheidsregio buiten de raad om bepaalt waar de prioriteiten komen te liggen. Het duikersteam is vanwege bezuinigingen verdwenen en de brandweerpost zou worden verhuisd naar een locatie waar de vrijwilligers verder vandaan wonen. Dat laatste is uiteindelijk niet doorgegaan. Hierdoor zal de aanrijroute korter worden, maar doordat vrijwilligers later bij de kazerne zijn, zal de aanrijtijd langer worden. Bovendien wordt onderzocht of een wagen niet langer bemenst door zes, maar door vier mensen moet worden bemand. Het resultaat van het onderzoek is op moment van schrijven nog niet bekend. Raadsleden hebben de indruk dat desondanks al is besloten dat de bemensing terug gaat van zes naar vier. Belangrijker is dat zij de indruk hebben dat zij als raadsleden wel een zienswijze mogen geven, maar dat die zienswijze er niet toe doet. Het wordt aldus verwoord: Als je geen invloed geeft, vraag dan ook onze mening niet. Tot slot bestaat bij de raad in algemene zin de overtuiging dat door de bezuinigingen de bovenwettelijke taken worden geschrapt teneinde de wettelijke taken de nodige prioriteit te kunnen geven. Het komt op de raad over alsof de Veiligheidsregio zich opstelt als zelfstandig bestuursorgaan, wat de betrokkenheid van de raad en indirect de positie van de vrijwilligers van deze organisatie niet ten goede komt