onderzoeksopzet verbonden partijen

Transcriptie

1 onderzoeksopzet verbonden partijen

2 Rekenkamercommissie Onderzoeksopzet Verbonden Partijen rekenkamercommissie Oss 1

3 Inhoudsopgave 1. Achtergrond en aanleiding Wat is een DoeMee-onderzoek? Doelstelling en vraagstelling Afbakening Onderzoeksproces Tijdsplanning

4 1. Achtergrond en aanleiding Verbonden Partijen (en Gemeenschappelijke Regelingen) zijn in. Een substantieel deel van het gemeentelijk beleid wordt uitgevoerd door vennootschappen, gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en publiekprivate samenwerkingsconstructies. De programmabegroting bevat een paragraaf Verbonden Partijen, met voor Oss achttien tijdelijke of langdurige samenwerkingsverbanden. De zogenaamde Verbonden Partijen en Gemeenschappelijke Regelingen. Gemeenten hebben uiteenlopende redenen om delen van de uitvoering van beleid bij een Verbonden Partij onder te brengen. Dit kan bijvoorbeeld zijn vanuit het oogpunt van efficiency, of omdat er een mogelijke kwaliteitsverbetering wordt verondersteld, maar het kan ook zijn dat een gemeente bepaalde risico s probeert af te dekken. Of deelname aan een Verbonden Partij deze verwachtingen ook waarmaakt is voor veel gemeenteraden een onbeantwoorde vraag. Aanleiding voor de rekenkamercommissie Oss om een onderzoek uit te voeren naar Verbonden Partijen. Dit onderzoek maakt deel uit van het landelijk DoeMee-onderzoek naar Verbonden Partijen. 2. Wat is een DoeMee-onderzoek? Jaarlijks programmeert De Lokale Rekenkamer (een landelijk adviesbureau voor rekenkamers) voor het DoeMee-onderzoek een aantal onderzoeksonderwerpen die veel rekenkamers hoog op hun onderzoekslijstje hebben staan. Naar deze onderwerpen worden onderzoeken verricht die mogelijkheden bieden tot onderlinge vergelijking én tevens de aandacht richten op de verscheidenheid aan mogelijkheden die rekenkameronderzoek biedt. DoeMee-onderzoek is een initiatief van De Lokale Rekenkamer. Het DoeMee-onderzoek is een afgerond product dat een opmaat kan zijn voor discussie in de raad en daarmee aanleiding voor verder onderzoek door de rekenkamercommissie of door een andere partij. Het onderzoek levert twee rapportages op. De ene rapportage bevat de bevindingen die specifiek voor de gemeente Oss gelden. Daarnaast verschijnt er een overkoepelende notitie met de conclusies en goede voorbeelden van alle deelnemende gemeenten (bevindingen van afzonderlijke gemeenten zullen hierbij worden geanonimiseerd). Deze overkoepelende uitkomsten worden tevens in een bijeenkomst voor alle deelnemers gepresenteerd. 3

5 3. Doelstelling en vraagstelling De gemeente Oss heeft bepaalde verwachtingen van deelname aan een Verbonden Partij. De gemeente wil door samenwerken of door te privatiseren iets bereiken wat zelfstandig niet lukt, of niet tegen aanvaardbare kosten. Het is een taak van de gemeenteraad om kaders te stellen ten aanzien van deelname aan Verbonden Partijen. In algemene zin kan de raad kaders stellen in een Nota Verbonden Partijen, in de paragraaf Verbonden Partijen en in de financiële verordening. De raad kan hierin bijvoorbeeld vastleggen op welke wijze hij geïnformeerd wil worden over de voortgang. In specifieke gevallen stelt de raad kaders door bij een besluit tot deelname zijn wensen en bedenkingen kenbaar te maken, alvorens het college tot deelname besluit. 1 De dagelijkse aansturing van een Verbonden Partij wordt sinds de dualisering in veel gemeenten als een aangelegenheid van het college gezien. Het is van belang dat de gemeenteraad op de hoogte is of de verwachtingen waar worden gemaakt binnen de door hem gestelde kaders. Omdat de uitvoering van gemeentelijke taken (in meer of in minder mate) bij de Verbonden Partijen komt te liggen, is het belangrijk dat de gemeenteraad zich verzekert van een goede sturings- en verantwoordingsrelatie met de betreffende Verbonden Partij. Een goed algemeen beleidskader kan hieraan bijdragen. De doelstelling van het onderzoek is als volgt: Het onderzoek moet inzicht bieden in de wijze waarop de gemeenteraad zich verzekert van toegang tot de juiste informatie om periodiek te kunnen bepalen in hoeverre de beoogde resultaten van deelname aan een Verbonden Partij worden gerealiseerd. Dit leidt tot de volgende centrale vraagstelling: Heeft de gemeenteraad zich verzekerd van voldoende inzicht in de mate waarin deelname aan een Verbonden Partij leidt tot de beoogde resultaten? 1 Gemeentewet art. 160 lid 2. 4

6 Algemeen beleidskader Het onderzoek richt zich in eerste instantie op de kwaliteit van het vigerende algemeen beleidskader. Het algemeen beleidskader is als volgt afgebakend: de paragraaf Verbonden Partijen in de programmabegroting en de jaarrekening de lijst Verbonden Partijen die als bijlage bij de productenbegroting is gevoegd de gemeentelijke financiële verordening de nota Verbonden Partijen 2 Het algemeen beleidskader wordt minimaal getoetst aan de wettelijke eisen die het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de Gemeentewet daaraan stelt. Casestudie Daarnaast wordt een casestudie verricht naar twee Verbonden Partijen waaraan de gemeente deelneemt. De geselecteerde Verbonden Partijen zijn het Kleinschalig Collectief Vervoer en de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord (sinds januari 2007 de Veiligheidsregio Brabant-Noord). Er wordt onderzocht wat de verwachtingen bij de gemeenteraad waren op het moment dat tot deelname werd besloten (om welke redenen werd/wordt samenwerking wenselijk geacht?), in hoeverre die verwachtingen waar worden gemaakt en op welke wijze de raad hierover is geïnformeerd. Als de verwachtingen die er bij het besluit tot deelname waren niet meer te traceren zijn (bijvoorbeeld omdat dat moment te lang geleden is), worden de verwachtingen van de huidige raad inzichtelijk gemaakt. 4. Afbakening Het onderzoek wordt in de tijd afgebakend door alléén te kijken naar de jaren 2004 en Verder worden alleen de verwachtingen van de gemeenteraad in kaart gebracht en richt het onderzoek zich op de mate waarin de gemeenteraad wordt geïnformeerd over de voortgang. De wijze waarop het college stuurt en toezicht houdt, valt buiten de scope van dit onderzoek. 2 Of, indien aanwezig, een vergelijkbaar document. 5

7 Verbonden Partijen De gemeente Oss kent veertien Verbonden Partijen en vier Privaatrechtelijke Rechtspersonen waarin de gemeente een belang heeft. De rekenkamercommissie heeft voor dit onderzoek twee Verbonden Partijen geselecteerd. Bij de selectie is vooral gekeken naar het maatschappelijk en het financieel belang van de Verbonden Partijen. Op basis van deze criteria heeft de rekenkamercommissie gekozen voor het Kleinschalig Collectief Vervoer en de hulpverleningsdienst Brabant-Noord. Het kleinschalig Collectief Vervoer verzorgt het van deur-tot-deur vervoer in de gemeente Oss en veertien andere gemeenten in Brabant-Noordoost. De hulpverleningsdienst Brabant-Noord verzorgt in 21 gemeenten in Brabant- Noord de brandweerzorg, ambulance en rampenbestrijding, conform de gebieden van de politieregio. In 2007 is deze Gemeenschappelijke Regeling overgaan in de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio. In de Veiligheidsregio zijn de Hulpverleningsdienst en het Gemeenschappelijk Meldcentrum opgenomen. 5. Onderzoeksproces Het onderzoek bestaat uit vijf stappen: Stap 1: Dossierstudie, beoordeling algemeen beleidskader Als eerste fase in het onderzoek verrichten wij een dossierstudie. Zowel het algemene beleidskader van de gemeente Oss ten aanzien van Verbonden Partijen, als een deel van het specifieke kader (op het punt van de informatievoorziening aan de raad) zullen worden bestudeerd en worden getoetst aan het normenkader. Stap 2: Casestudie Verbonden Partij Voor de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord en het Kleinschalig Collectief Vervoer wordt een analyse gemaakt van de verwachtingen. Dit doen wij op basis van: een beperkte dossierstudie (raadsvoorstel, gemeenschappelijke regeling, statuten) een interview met de ambtelijk en bestuurlijk verantwoordelijke van de Hulpverleningsdienst Brabant-Noord en het Kleinschalig Collectief Vervoer. een digitale enquête onder gemeenteraadsleden van de gemeente Oss om de verwachtingen bij de gemeenteraad in kaart te brengen 6

8 Stap 3: Opstellen eindrapportage Op basis van de beoordeling van de beleidskaders wordt een eindrapportage opgemaakt. In deze rapportage wordt het onderzochte beleidskader gespiegeld aan de beoordelingen van andere gemeenten en wordt verslag gedaan van de casestudie. Ook wordt een handreiking ter beschikking gesteld met daarin goede voorbeelden uit andere gemeenten (eind maart). Stap 4: Hoor en wederhoor De opgestelde Nota van Bevindingen wordt aan de gemeente voorgelegd voor ambtelijk hoor en wederhoor. In deze fase wordt de gemeente in de gelegenheid gesteld na te gaan of de Nota feitelijke onjuistheden bevat. Na dit proces worden de conclusies en aanbevelingen in het rapport opgenomen. Het rapport wordt vervolgens aan het college van B&W voorgelegd voor bestuurlijke hoor en wederhoor. Het college wordt de mogelijkheid gegeven een reactie te geven op het rapport en de conclusies en aanbevelingen. Stap 5: Presentatie eindrapportage en overkoepelende notitie aan de raad Als het rapport met bestuurlijke reactie en nawoord van de rekenkamercommissie is vastgesteld, wordt het aan de raad aangeboden. Het rapport zal tevens voorzien worden van een overkoepelende notitie van de deelnemende gemeenten waarin goede voorbeelden worden weergegeven. De rekenkamercommissie zal het rapport aan de raad toelichten. In de raadsvergaderingen of een van haar raadscommissies. 6. Tijdsplanning Fase Doorlooptijd Stap 1 Dossierstudie, beoordeling algemeen beleidskader Week 2 4 Stap 2 Casestudie Verbonden Partijen Week 5 8 Stap 3 Opstellen eindrapportage Week 9 Stap 4 Hoor en wederhoor Stap 5 Week P.M. Presentatie eindrapportage en overkoepelende notitie aan de raad (- commissies) 7

9 8