t Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes.

Transcriptie

1 2.1 LWB 7A-20 Les: Geen vis INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over walvissen. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je bedenk de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Bij he leren van een eks is he handig om de eks samen e vaen in vragen en anwoorden. Deze vraagehniek is de basis voor he maken van een leershema vanaf blok 3. Moeilijke woorden De harpoen: een harpoen is een groe pijl van ijzer me haakjes eraan. Me een harpoen worden dieren in zee gevangen, bijvoorbeeld walvissen. De long: je longen zien in je bovenlihaam (borskas), aher je ribben. Me je longen adem je. Aandahspunen Als insruieeks word he derde deel van de leeseks gebruik: Tandwalvissen. Zorg voor een shoon bord. LESBESCHRIJVING Oriënaie op he leren Je heb de vorige keer een oesles gemaak en daarmee blok 1 afgesloen. In da blok heb je geleerd om op ekssignalen in eksen e leen en aan e geven wa de beekenissen ervan zijn. Je heb ook geleerd om alinea s in eksen e herkennen en de kernzin ervan aan e wijzen. In deze eerse les van blok 2 ga je oefenen me he bedenken van een hoofdvraag of hoofdvragen over de eks en he beanwoorden van deze vraag (vragen). He bedenken en beanwoorden van hoofdvragen is een vorm van samenvaen; he is de basis van he(laer) maken van een leershema. Voor he lezen LWB De kinderen maken vraag 1. Daarvoor lezen ze de eks alleen globaal; dus iel, ussenkoppen, plaajes, opvallende signalen. 1 Oriëneren op de eks: je denk na over inhoud, voorkennis, ekssoor en leeswijze. Wa doe je als je snel he onderwerp van een eks wil ween? Ik bekijk de plaajes, de iel en de ussenkopjes. Naar aanleiding van de anwoorden op vraag 1 houd u een gesprekje over he onderwerp van deze eks. Vraag de kinderen wa he onderwerp is. Wa vinden ze hiervan, wa ween ze er al van? Invenariseer of de kinderen vragen hebben over walvissen. Shrijf enkele vragen op he bord. Deze kun u mogelijk na lezing, in Evaluaie van he leren, bespreken en beanwoorden. Insruie enrale doel Voorda de kinderen de eks lezen, gaa u in op he enrale doel van de les, zoda de kinderen goed voorbereid aan de vragen kunnen werken. Leg ui da je de informaie ui een eks heel goed kun samenvaen en onhouden door een hoofdvraag over de eks e bedenken. Vervolgens beanwoord je die vraag. In hoofdvraag en anwoord daarop saa he belangrijkse ui de eks. U lees he derde eksdeel ui de leeseks, Tandwalvissen, voor. Daarna shrijf u seeds een mogelijke hoofdvraag op en bespreek u de geshikheid ervan als hoofdvraag, door de kinderen erop e laen reageren. 1 Waar leven andwalvissen? Bespreking: di is helemaal geen hoofdvraag, wan in de eks word er nies over gezegd. 2 Hoe leven andwalvissen? Bespreking: een beere vraag, wan de eks geef er anwoord op. (Ze een andere, groere dieren.) Maar he is slehs een kor anwoord. En saa in di anwoord he belangrijkse van di eksdeel? 3 Wa zijn andwalvissen? Bespreking: he anwoord op deze vraag is: andwalvissen zijn walvissen me anden. Daarmee kunnen ze groere prooien vangen. Meesal zijn andwalvissen kleiner dan baleinwalvissen. Di anwoord beva inderdaad he belangrijkse van di sukje eks. Daarom is vraag 3 een goede hoofdvraag. U lees de omplee hoofdvraag en he anwoord nog een keer voor. U zeg da je een ombinaie van vraag en anwoord makkelijk kun onhouden. U beslui me e verellen da je bij langere eksen de ene keer één hoofdvraag moe sellen, maar de andere keer wee, om een goede samenvaing e krijgen. Tijdens he lezen LWB De kinderen lezen zelfsandig de eks. U kun ervoor kiezen om zwakke lezers in een groepje e zeen en me hen samen e lezen. 34

2 Na he lezen LWB De kinderen maken zelfsandig vraag 2 /m 8. Ruim voldoende ijd in om de anwoorden e bespreken. 2 Teks inerpreeren: je geef verbanden ussen delen van de eks aan. De kinderen gebruiken de zin waarin saa da baleinwalvissen de groe jongens onder de walvissen zijn, om vooraf een onlusie e rekken over de grooe van andwalvissen. Tandwalvissen zijn kleiner dan baleinwalvissen. 3 Teks inerpreeren: je wijs signaalwoorden en -zinnen aan en verklaar hun funie. Door he signaalwoord vroeger, wee je da er waarshijnlijk ook ies over nu gezegd gaa worden. Nu ween we wel beer. 4 Teks inerpreeren: je wijs signaalwoorden en -zinnen aan en verklaar hun funie. omda hij geen vis is, maar een zoogdier. 5 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De kinderen moeen de vershillende manieren om alinea s e markeren, kennen. Iedere nieuwe alinea spring aan he begin van de zin een sukje in. 6 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Door de juise zin op e shrijven, geven kinderen e kennen alinea s e herkennen in de eks. De groose walvissen kunnen wel een uur onder waer blijven. 7 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Kinderen geven de kernzin van een alinea aan. De eerse zin. 8 Teks inerpreeren: je bedenk de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Bij deze eks kun je he bes wee hoofdvragen bedenken om de hoofdzaken ui de eks weer e geven. Welke sooren walvissen zijn er? Wa is een walvis? 9 Teks inerpreeren: je onroleer welke informaie nieuw voor je is. Kinderen shrijven op wa ze ineressan vonden om e leren van deze eks. Ze bespreken di me een ander kind. Ze zien in da je waardering voor de informaie van een eks afhankelijk is van je voorkennis van he onderwerp. Eigen anwoord. Evaluaie van he leren Bespreek vraag 8. U kun, als er ijd voor is, de kinderen he anwoord op de juise wee hoofdvragen van vraag 8 laen geven. Als u da doe, onsaa er een leershema van wee vragen en wee anwoorden, waar de hoofdzaken van de eks goed in naar voren komen. Daarmee neem u een voorsho op he maken van een leershema, zoals da in blok 3 aan de orde kom. Een leershema van deze eks kan er als volg uizien: U kun he shema op he bord shrijven, maar u kun he ook voorlezen. Leershema: De vriendelijke reus van de oeaan Balein- en andwalvissen. De balein- walvissen zijn groer en voeden zih me heel kleine beesjes, die ze zeven door hun baleinen. De andwalvissen vangen groere dieren me hun sherpe anden. Welke sooren walvissen zijn er? Wa is een walvis? Een walvis is geen vis maar een zoogdier. Hij moe seeds boven waer komen om adem e halen. Voorbereiden volgende les Laa zwakke lezers zih voorbereiden me behulp van de sofware. Ze een leeg leershema op he bord. Zie he ingevulde shema in Insruie enrale doel. Shrijf de hoofdvragen op he bord, klap he bord dih (zie: Insruie enrale doel ). Maeriaal: evenueel verzamel u een aanal voorbeelden van piogrammen: rookverbod, uigang, resauran e. 35

3 2.2 LWB 7A-23 Les: Plaajes lezen INFORMATIE Leeseks Teks 1: een informaieve eks over hiërogliefen. Teks 2: een informaieve eks over piogrammen. Teks 1 en 2: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je sel de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Moeilijke woorden De empel: een empel is een gebouw waarin een god word vereerd. Aandahspunen Ze een leeg leershema op he bord. Zie he ingevulde shema in Insruie enrale doel. U gaa he shema me de kinderen invullen. Shrijf de hoofdvragen op he bord, klap he bord dih (zie: Insruie enrale doel ). Maeriaal Evenueel verzamel u een aanal voorbeelden van piogrammen: rookverbod, uigang, resauran e. LESBESCHRIJVING Oriënaie op he leren In de vorige les heb je kennisgemaak me he sellen van een hoofdvraag en he beanwoorden van deze vraag. Je heb gezien hoe je da kun verwerken in een leershema. In deze les ga je zelf een leershema aanvullen. Voor he lezen LWB De kinderen maken vraag 1. Daarvoor lezen ze de eks alleen globaal; dus ze bekijken iel, ussenkoppen, plaajes, opvallende signalen en begin en eind van de eks. 1 Oriëneren op de eks: je denk na over inhoud, voorkennis, ekssoor en leeswijze. Eigen anwoord. Mogelijkheden bij de zin: Ik ben verliefd. Ik ben jarig. Eigen zin me uiwerking. Vraag een aanal kinderen hun beeldshrif e laen zien; de andere kinderen raden wa ermee word bedoeld. Nu laa u zelf nog wa piogrammen zien die u verzameld heef. Vraag de kinderen naar de beekenis. To slo va u samen: door middel van een plaaje kun je vaak snel duidelijk maken wa je bedoel. Insruie enrale doel Voorda de kinderen de eks lezen, gaa u in op he enrale doel van de les, zoda de kinderen goed voorbereid aan de vragen kunnen werken. Vraag de kinderen de insruieeks ui he leeswerkboek voor zih e nemen. Lees deze eks voor. U vraag waar deze eks over gaa. Anwoord: over vuur maken. Verel de kinderen da je naar aanleiding van een eks een hoofdvraag kun sellen. De hoofdvraag over deze eks gaa over vuur maken (he onderwerp van de eks). Laa de kinderen de vragen op he bord zien. Hoe maak ik een kampvuur? Welke mensen hebben me vuur e maken? Waar kun je vuur maken? Hoe maaken de mensen vroeger vuur? Bespreek welke vraag he bese bij de eks pas. Welke vraag gaa in op de hoofdzaak van de eks? (Anwoord: Hoe maaken de mensen vroeger vuur? He begin van de eks noem ook wel hoe we nu vuur maken, maar da is slehs de inleiding.) Shrijf deze vraag in he leershema op he bord. Bedenk nu samen me de kinderen he anwoord op deze vraag en shrijf di eveneens in he leershema. Anwoord: door wee vuursenen egen elkaar e kesen en door glazige seenjes op de zon e rihen. Leershema: Mag ik een vuurje? Hoofdvraag Hoe maaken mensen vroeger vuur? Anwoorden Door wee vuursenen egen elkaar e slaan. Door een glazige seen op de zon e rihen. Verel da je informaie ui een eks goed kun onhouden als je er een vraag anwoordshema van maak. Door een hoofdvraag e sellen en daar anwoord op e geven, va je de eks samen. Tijdens he lezen LWB De kinderen lezen zelfsandig de eks. U kun ervoor kiezen om zwakke lezers in een groepje e zeen en me hen samen e lezen. 36

4 Na he lezen LWB De kinderen maken zelfsandig vraag 2 /m 8. Laa vraag 7 en 8 in duo s maken. Ruim voldoende ijd in om de anwoorden e bespreken. 2 Teks inerpreeren: je wijs signaalwoorden en -zinnen aan en verklaar hun funie. He bleek erg moeilijk om me plaajes dingen ui e leggen die je nie kun zien of aanraken. Daarom sapen ze over op losse leers. 3 Teks inerpreeren: je wijs signaalwoorden en -zinnen aan en verklaar hun funie. Regel 36 Wa zouden die beekenen?. 4 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De res van de alinea is een uiwerking van deze zin. Onderzoekers kwamen daar pas aher oen ze in Egype een bijzondere seen ondeken: de seen van Rosea. 5 Teks inerpreeren: je wijs signaalwoorden en -zinnen aan en verklaar hun funie. He moeilijke is da di signaal nie voor in de zin saa, maar pas op de derde plaas. Mensen maaken eers veel kleine ekeningen als ze ies wilden zeggen. 6 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Kernzin alinea 1: Veel alen zijn nie begonnen me leers. Kernzin alinea 3: je kom di beeldshrif vooral egen op vliegvelden en saions. 7 Teks inerpreeren: je sel de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Hoewel he bij deze vraag om de kinderen bekend e maken me he sellen van een hoofdvraag, maken ze ook he leershema van de kleine eks 2 af. Zo zien ze he verband ussen hoofdvraag en leershema beer. De anwoorden saan ursief in he shema. 8 Teks inerpreeren: je onroleer welke informaie nieuw voor je is. Eigen anwoorden. Evaluaie van he leren In deze les hebben de kinderen geoefend me he formuleren van een hoofdvraag en he beanwoorden van die vraag in een leershema. Beseed uigebreid aandah aan vraag 7. Hoe heb je deze vraag ervaren? Was he moeilijk? Gemakkelijk? Verel da je deze sraegie (he formuleren van hoofdvraag en anwoorden) ook kun oepassen bij bijvoorbeeld he leren van proefwerken. Laa o slo enkele kinderen hun anwoord op vraag 8 voorlezen. Welke informaie was nieuw? Voorbereiden volgende les Laa zwakke lezers zih voorbereiden me behulp van de sofware. Hoofdvraag Waarvoor gebruik men nu nog beeldshrif? Anwoord In alen gebruik men geen beeldshrif meer. Men gebruik alleen nog leers. Maar op plaasen waar veel buienlanders bij elkaar komen, gebruik men weer beeldshrif. Me kleine ekeningen maak men ies snel duidelijk. Deze noem je piogrammen. 37

5 2.3 LWB 7A-26 Les: Een zak vol geld? INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over zakgeld. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Moeilijke woorden He abonnemen: als je een abonnemen neem, beaal je in één keer voor een heleboel keer. Bijvoorbeeld een abonnemen op he ijdshrif Kidsweek. De uigavenpos: waar je geld aan uigeef. B.v. aan kleren, of aan snoep. Dan zijn kleren en snoep uigavenposen. LESBESCHRIJVING Oriënaie op he leren Je heb in de vorige lessen geoefend me he samenvaen van een eks in de vorm van een vraag en een anwoord. Je heb geleerd de hoofdvraag en he anwoord daarop in een leershema e zeen. Je wee da je op deze manier de inhoud van een eks gemakkelijker onhoud. In deze les saa he oefenen me herkennen van alinea s in een eks en he aanwijzen van de kernzin van alinea s enraal. Voor he lezen LWB De kinderen maken vraag 1. Daarvoor bekijken ze de eks alleen globaal, dus iel, ussenkoppen, plaajes en opvallende signalen. 1 Oriëneren op de eks: je denk na over inhoud, voorkennis, ekssoor en leeswijze. Als je de eks globaal bekijk, kun je voorspellen wa he onderwerp van de eks is. He onderwerp is zakgeld. Naar aanleiding van de anwoorden op vraag 1 volg een gesprek over zakgeld. Wie krijg er zakgeld, wie nie? Wa moe je er allemaal van bealen? Spaar je er ook van? Insruie enrale doel Voorda de kinderen de eks lezen, gaa u in op he enrale doel van de les, zoda de kinderen goed voorbereid aan de vragen kunnen werken. Lees de insruieeks ui he leeswerkboek voor. Vraag: wa mis je in deze eks? Wijs de kinderen erop da deze eks nie duidelijk is ingedeeld in alinea s. U laa de kinderen in duo s bepalen wa de alinea s zijn. U zeg da he er drie zijn. De kinderen zeen een waar een nieuwe alinea begin. Bespreek de anwoorden en laa de kinderen de argumenen voor hun keuzes geven. Vervolgens laa u de kinderen in duo s de kernzin van de drie alinea s bepalen. Ze ondersrepen die in de eks. Bespreek de anwoorden. Nederlands weer zo sleh nog nie Mensen mopperen vaak over he weer. He is e koud, e warm of e na. He is waar da ons klimaa nie alijd even preig is. Buienlanders noemen he weer hier guur en onberouwbaar. Je wee s morgens nooi hoe he s avonds zal zijn. Maar wis je da ons klimaa heef gezorgd voor groe welvaar? Dankzij de regen groei en bloei alles da he een lus is. He is in Nederland nooi zo warm of koud da je nie buien kun komen. Eigenlijk gedraag de nauur zih in ons land heel fasoenlijk. Veel andere landen hebben las van groe oversromingen, aardbevingen, wervelsormen, vulkaanuibarsingen, vershrikkelijke drooge, zandsormen, lawines. Tijdens he lezen LWB De kinderen lezen zelfsandig de eks. U kun ervoor kiezen om zwakke lezers in een groepje e zeen en me hen samen e lezen. Na he lezen LWB De kinderen maken zelfsandig vraag 2 /m 9. Ruim voldoende ijd in om de anwoorden e bespreken. 2 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. Woorden die vegedruk zijn, zijn belangrijke en duidelijke ekssignalen. vase en vrije uigaven, vegedruk. 3 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. Deze vraag gaa in op de funie van een signaalzin. Er zijn nog andere sooren inkomsen, naas zakgeld. 4 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs 38

6 Er zijn vershillende manieren waarop een nieuwe alinea e herkennen is. In di geval is er een wiregel ussen de vershillende alinea s. begin na een wiregel. 5 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De kinderen moeen nu in saa zijn de kernzin in een alinea aan e wijzen. Geld da je krijg, vorm inkomsen. 6 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De denksappen in de alinea s houden verband me elkaar. Kinderen onen me he anwoord op deze vraag da ze die samenhang herkennen. In alinea 2 en 3 word uigelegd welke uigavenposen er zijn. 7 Teks inerpreeren: je beanwoord w&hvragen over belangrijke personen en gebeurenissen. 1 Zakgeld. 2 Geld verdienen me klusjes. 8 Samenvaen: je maak een samenvaing van de eks. De kinderen bepalen welke zinnen in een samenvaing huishoren. He gaa erom hoofdzaken van bijzaken e ondersheiden. De meese kinderen krijgen zakgeld. Geld da je krijg, vorm inkomsen. Geld kun je aan van alles uigeven. Er zijn wee groepen uigavenposen. Vase uigaven. Vrije uigaven. 9 Teks beoordelen: je geef je mening over een eks en leg ui waarom je da vind. Kinderen denken na over he vershijnsel kleedgeld. Voor velen een nieuwigheid. U kun in de Evaluaie van he leren naar een paar opvaingen over kleedgeld vragen en er een gesprek over voeren. Eigen anwoord. Evaluaie van he leren Bespreek vraag 2 kor, vraag 4, 5 en 6 uigebreid. Laa bij vraag 9 enkele kinderen hun mening verwoorden. Mogelijk is er ijd voor een kore disussie. Le op de manier waarop kinderen op elkaar reageren; een mening kan nooi goed of fou zijn. Een mening is een persoonlijke overuiging, waarmee je he eens of oneens kan zijn. Voorbereiden volgende les Laa zwakke lezers zih voorbereiden me behulp van de sofware. He eksdeel Walvisraan van de leeseks word gebruik voor de insruie sraegish lezen. U lees he voor. 39

7 2.4 LWB 7A-29 Les: Hollandse handel in de 16 e eeuw INFORMATIE Leeseks Teks 1: geshiedeniseks over he zoeken naar een zeeweg naar Indië en he onverwahe gevolg daarvan: de walvisvaar. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Moeilijke woorden Handel drijven: als iemand handel drijf, koop hij produen. Die verkoop hij weer (me wins) aan iemand anders. De roue: een roue is de weg die je volg om ergens e komen. De walvisraan: raan (ve) blijf over na he koken van sukken vlees van de walvis. He produ: een produ word in een fabriek gemaak of he groei op he land van een boer. De expediie: een expediie is een reis van een groep mensen die ies willen onderzoeken. Aandahspunen He eksdeel Walvisraan word gebruik voor de insruie sraegish lezen. U lees he voor. LESBESCHRIJVING Oriënaie op he leren In de vorige les hebben de kinderen vragen gemaak over alinea s. U bespreek de volgende kenmerken van alinea s: een alinea beshrijf een denksap van de shrijver; voor een alinea saa een regel wi, of de regel spring een sukje in; veel alinea s besaan ui een kernzin en de res (vaak een uileg van de kernzin); alinea s en kernzinnen herkennen help goed bij he maken van een samenvaing van de eks. Vandaag ga je opnieuw vragen maken over he herkennen van alinea s en he aanwijzen van de kernzin van een alinea. Voor he lezen LWB De kinderen maken vraag 1. 1 Oriëneren op de eks: je denk na over inhoud, voorkennis, ekssoor en leeswijze. De kinderen voorspellen waar de eks over zal gaan. Geshiedeniseks over hoe Hollanders in de walvisvaar ereh kwamen. Bespreek he anwoord op vraag 1 in de Evaluaie van he leren. Insruie sraegish lezen LWB Voorda u he eksblokje Walvisraan voorlees, zeg u da u eers gaa kijken waar deze eks over gaa en hoe deze eks in elkaar zi. U wijs op de eksiel en op he ussenkopje van di eksdeel. He lijk e gaan over Hollanders die op reis gaan en over walvissen. Walvisraan, wil da zeggen da de walvissen verdrieig zijn of pijn hebben? (kijk maar naar he plaaje). He onderwerp word nog nie helemaal duidelijk wanneer je iel, ussenkopje en plaajes bekijk. U lees nu he eerse eksdeel voor. Daarna gaa u op zoek naar de alinea s. Ui hoeveel alinea s is deze eks opgebouwd? Hoe zie je da? Van welke regel o welke regel lopen ze? U geef de anwoorden samen me de kinderen. Lees de eerse alinea nog eens voor en bepaal samen me de leerlingen welke zin he belangrijkse is. Anwoord: de eerse, de volgende wee zinnen zijn er uileg bij. Di is de kernzin. Bepaal zo van iedere volgende alinea de kernzin. Ook in de 2 e en 3 e alinea is he de eerse zin. De kinderen ondersrepen de kernzinnen van de eks in de leeseks. Tijdens he lezen U heef he eerse eksdeel voorgelezen en me de kinderen behandeld. Ze lezen nu zelfsandig de res van de eks. Na he lezen LWB De kinderen maken zelfsandig vraag 2 /m 10. Ruim voldoende ijd in om de anwoorden me de kinderen e bespreken. 2 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. De kinderen geven e kennen da ze in shuin gedruke woorden een ekssignaal zien. walvisraan, nieuwe handelsroues, zeeweg naar Indië; shuin gedruk. 40

8 3 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. De kinderen moeen laen zien da ze in een vraagzin een ekssignaal herkennen. Maar hoe kwamen de Hollanders ereh in de walvisvaar? 4 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Alinea 1: de eerse. Alinea 2: de eerse. 5 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De kinderen ween da de res van een alinea een uiwerking is van de kernzin. Deze uiwerking kan vershillende vormen aannemen, maar een uileg in de vorm van voorbeelden kom vaak voor. Er worden voorbeelden gegeven bij de inhoud van de kernzin. 6 Teks inerpreeren: je beanwoord w&hvragen over belangrijke personen en gebeurenissen. Willem Barensz. 7 Teks inerpreeren: je beanwoord w&hvragen over belangrijke personen en gebeurenissen. De roues van de Porugezen en van de Hollanders moeen duidelijk zijn voor de kinderen. Dan kunnen ze die juis inekenen. De roue van de Hollanders gaa in he rood om Noorwegen, Rusland en China heen naar Indië; die van de Porugezen gaa in he groen naar Zuid-Afrika, om Kaap de Goede Hoop en zo naar Indië. 8 Teks inerpreeren: je geef verbanden ussen delen van de eks aan. Alles wa in de inleiding als onderwerp word genoemd: de walvisvaar en he zoeken van een roue naar Indië kom in de onlusie erug. Deze onlusie besaa dan ook ui de laase wee zinnen en nie alleen ui de laase. De weg op gang. 9 Teks samenvaen: je maak een samenvaing van de eks. 1580, 18 mei 1596, 17 juli 1596, juni Teks beoordelen: je geef je mening over een eks en leg ui waarom je da vind. U kun bij de bespreking van deze vraag uileggen da he hier om een informaieve eks gaa en da je die kun beoordelen door e kijken of je er ies van geleerd heb. De oordelen saai en spannend horen meer bij een verhaal huis. Eigen anwoorden. Evaluaie van he leren Bespreek vraag 1. Wijs erop da de kinderen hier hezelfde hebben gedaan als eerder was voorgedaan. Da wil zeggen da ze goed hebben gele op de ekssignalen als iel, ussenkopjes en plaajes. Bespreek de andere vragen, beseed exra aandah aan he inekenen van de roues (vraag 7). Laa daarna enkele kinderen hun mening over de eks oelihen (vraag 10). Benadruk da je een informaieve eks anders beoordeel (wa heb ik ervan geleerd?) dan bijvoorbeeld een verhaal (was ik geboeid, onroerd?). Voorbereiden volgende les Laa zwakke lezers zih voorbereiden me behulp van de sofware. De volgende les is een oes die gekopieerd moe worden (zie Kopieerbladen ). 41

9 2.5 LWB 7A-32 KB 2 Les: He kleinse kamerje (oes) INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over de geshiedenis van de menselijke hygiëne. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Sraegie en leerdoel Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Teks inerpreeren: je sel de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Moeilijke woorden De opgraving: bij een opgraving worden er oude voorwerpen ui de grond opgegraven. Deze zijn gebruik door mensen die heel lang geleden hebben geleefd. He sadsbesuur: een groep mensen die de leiding heef van een sad. Openbaar: di zeg je van dingen waar iedereen bij mag zijn. Van een openbare biblioheek mag iedereen lid worden, van he openbaar vervoer mag iedereen gebruik maken, een openbaar oile is voor iedereen oegankelijk. De hygiëne: wie op hygiëne le, zorg ervoor da alles nejes en shoon is. Da doe hij omda hij nie ziek wil worden door baeriën. He riool: de afvoerpijpen van de w en de gooseen komen ui in he riool. He is een brede buis onder de grond waardoor he vieze waer wegspoel. Aandahspunen Behandel de oes als een normale les. De vragen saan op kopieerblad 2. Bespreek de vragen en anwoorden op een laer ijdsip. De kinderen maken de vragen zo zelfsandig mogelijk. U bepaal welke kinderen u help. De bevindingen en resulaen noeer u op he bereffende oesregisraieblad en he analyseblad (zie Kopieerbladen ). Le erop da u in Voor he lezen geen anwoorden weggeef. LESBESCHRIJVING Oriënaie op he leren Bespreek kor wa de kinderen in de vorige lessen hebben geleerd. Je heb geleerd alinea s in een eks e ondersheiden en de kernzin van een alinea e bepalen. Ook heb je geleerd da je door de hoofdvraag over de eks e sellen, belangrijke informaie van de eks kun onhouden. De informaie zi in he anwoord op de hoofdvraag. Vandaag ga je een oes maken op een kopieerblad. Je gaa da zelfsandig doen. De vragen lijken serk op de vragen in de vorige lessen. Je heb er al veel mee geoefend. Voor he lezen LWB-KB De kinderen maken vraag 1 en 2 zelfsandig. Daarvoor lezen ze de eks globaal; dus iel, ussenkoppen, plaajes, opvallende signalen, begin en eind. Geef de kinderen dus kor de ijd om deze vragen e maken. 1 Oriëneren op de eks: je denk na over inhoud, voorkennis, ekssoor en leeswijze. Een informaieve eks over de geshiedenis van de w. 2 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. Tiel, alinea s, wiregels en plaajes. U bespreek de anwoorden op de vragen op een laer ijdsip. Tijdens he lezen LWB De kinderen lezen zelfsandig de eks. U kun ervoor kiezen de eks voor e lezen aan zwakke lezers (waarshijnlijk is di nie nodig omda die kinderen de eks al gelezen hebben me behulp van de sofware). Ga na welke woorden de kinderen nie kennen en lih deze oe (zie ook: Moeilijke woorden ). Ga nu nie op de eksinhoud zelf in, wan daarmee kun u anwoorden op sommige oesvragen weggeven. Na he lezen LWB-KB De kinderen maken vraag 3 /m 10 zelfsandig. Observeer hoe he de zwakkere lezers vergaa. Zijn ze in saa om zonder hulp de vragen e lezen en e verwerken? Bepaal in welke mae u ze op weg help. Evaluaie van he leren Bespreek kor wa de kinderen van de oes vonden. Was he gemakkelijk of moeilijk? Is he geluk alle vragen af e maken? Op een laer ijdsip bespreek u de oesresulaen en de anwoorden op de vragen. Beseed daarbij vooral aandah aan de vragen die de enrale leerdoelen bereffen: vraag 4,5 en 6 over kernzinnen en alinea s en vraag 8 en 9 over he sellen van de hoofdvraag en he beanwoorden van die hoofdvraag. 42

10 Soringsvoorshrif en oelihing 3 Teks inerpreeren: je wijs ekssignalen aan en verklaar hun funie. Deel 1: Bij de Grieken. 2: Bij de Romeinen. 3: Poepen in de Middeleeuwen. 4: Een spoeloile in Engeland. 5: Doorspoelen in Frankrijk en Nederland. 4 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Door de kernzin e bepalen zien kinderen in deze vraag de essenie van deel 2. Alle drie de alinea s van di deel gaan namelijk over hoe de Romeinen he anders deden. De Romeinen deden he anders. 5 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs De meese alinea s hebben een kernzin, maar nie allemaal. Di is een mooi voorbeeld van een sapelalinea ; de kernzin word nie uigewerk, maar er word meer kerninformaie gesapeld. Poepen op sraa, meshoop, emmer huis, enz. alinea 2. 6 Teks inerpreeren: je herken alinea s en wijs Deze alinea s beginnen klassiek me een kernzin als eerse zin. Alinea 1: eerse zin. Alinea 2: eerse zin. 7 Teks inerpreeren: je geef he verband ussen delen van de eks aan. Juise volgorde van de plaajes: Teks inerpreeren: je sel de hoofdvraag over de eks en beanwoord deze. Hoe veranderde de w vanaf de Grieken in de oudheid o nu? 9 Samenvaen: je maak een samenvaing van de eks. Kinderen maken een samenvaing van de eks door de juise zinsdelen me elkaar e verbinden. Deze samenvaing zou een anwoord moeen zijn op de hoofdvraag van vraag 7. 1 me zin 3, 2 me zin 4, 3 me zin 6, 4 me zin 2, 5 me zin 6, 6 me zin Teks beoordelen: je geef je mening over een eks en je leg ui waarom je da vind. He gaa hier om je mening over een informaieve eks. Dan bepaal je in de eerse plaas of je geïnformeerd ben door deze eks. Geef de eks me nieuwe informaie? Of geef de eks me de informaie die ik zoek? Bij informaieve eksen gaa he minder om de grappigheid ervan, of in hoeverre ze op je gevoel inspelen. Daar le je juis op bij verhalende eksen. Of hij me nieuwe informaie geef. Vraag Punen Toelihing 1 1,0 2 1,0 3 1,0 1 f=0,5; 2=0 4 1,0 enraal doel 5 1,0 enraal doel 6 1,0 enraal doel 7 1,0 Cenraal doel 1 f=0,5; 2=0 8 1,0 enraal doel f=0,5; 2= Toaal 10 Voorbereiden volgende les Laa zwakke lezers de eks voorbereiden me behulp van de sofware. 43