Rabobank Retail Update

Transcriptie

1 Rabobank Retail Update Juli 2019 De retailsector is in fundamentele verandering. Daarbij staan vijf kernthema s centraal: 1. Fusion (grenzeloos retailen), 2. Verticale integratie & Smart data, 3. Omnichannel & Technologie, 4. Samenwerking en 5. Markt & Concurrentiepositie. Ondernemers moeten hierop inspelen door hun strategie aan te passen. Om hen hiermee te helpen en te inspireren, verzamelen wij in onze maandelijkse Retail Update de meest recente ontwikkelingen rond de kernthema s en voorzien deze van Rabobank commentaar. Recente kerncijfers en onze kernvisie op de sectorontwikkelingen, de vijf kernthema's en de strategie van retailers zijn in twee bijlagen opgenomen. Recente Rabobank retail publicaties De Rabobank Foodupdate juni 2019 geeft de belangrijkste ontwikkelingen weer in de foodsector, van industrie tot retail en foodservice. Olaf Zwijnenburrg heeft een bijdrage geleverd aan een serie vlogs van Imagebuilders over de combinatie tussen online en offline shopping. Zie hier deel 4 van de serie. 1. Fusion (grenzeloos retailen) Tupperware gaat fysiek Tupperware, groot geworden met home shop party's, heeft in Duitsland een eerste fysieke winkel geopend om populariteit te herwinnen. De deuren van het Party-Center zijn geopend te Büdelsdorf, een plaats met zo n tienduizend inwoners in Schleswig-Holstein. Er is sprake van een demonstratiewinkel, die behalve aan Tupperware party's ook plaats moet bieden aan kookworkshops. Consumenten kunnen er terecht voor gericht advies over de populairste en nieuwste producten en deze uiteraard ook direct kopen. Topbloemen.nl groeit verder in de winkelstraat Topbloemen.nl wil meerdere fysieke locaties uitrollen. De e-tailer opende in juni zijn eerste filiaal in Amstelveen. De plannen voor toekomstige winkels zijn nog niet concreet, meldt eigenaar Edwin van Arkel. Maar het is niet de intentie om het alleen bij een winkel in Amstelveen te laten. De eerste vestiging van Topbloemen.nl is een pilotstore. Hier wordt onder meer getest hoe online het beste vertaald kan worden naar een fysieke omgeving. Ook wordt er gekeken naar waar klanten behoefte aan hebben, bijvoorbeeld op het gebied van service. De e-tailer voorzag de buitenkant van het pand al van een bloemenautomaat, waar zeventien boeketten bloemen in passen. Klanten kunnen hier 24/7 een bloemetje uit de muur trekken, vertelt Van Arkel. We zien dat vooral op zondag hier al redelijk gebruik van gemaakt wordt. Topbloemen.nl opende de fysieke winkel om meer in het straatbeeld aanwezig te zijn. Daarnaast is het beter ondersteunen van de lokale bloemisten waarmee de e-tailer samenwerkt een reden. Retailer gaat naar 'on-the-go consumptie' De Duitse retailer REWE (omzet EUR 61 mld) wil in heel Europa sterker inzetten op de groeiende on-the-go consumptie. De groep neemt daarom de gespecialiseerde groothandel Lekkerland over. Lekkerland (omzet EUR 12,4 mld) is specialist op het gebied van 'consumptie onderweg': de grossier belevert ruim verkooppunten in zeven Europese landen. Pagina 1 van 7

2 Het gaat dan hoofdzakelijk om benzinestations, kiosken, bakkerijen, foodretailers, fastfoodketens, tabaks- en gemakszaken. Daarmee vormt het bedrijf een ideale aanvulling op de activiteiten van REWE, een van de grootste foodretailers in Duitsland en in Europa. REWE wil een groter deel van de koek in een groeiend marktsegment door de oprichting van een nieuwe strategische divisie Convenience, aldus topman Lionel Souque. Fusion gaat over het steeds verder vervagen en verdwijnen van grenzen binnen en buiten de retailsector. Dat biedt nieuwe groeikansen bij het stretchen van de formule in het retail aanbod, markten, locaties en de waardeketen. Tupperware laat zien dat ook spelers uit andere sectoren (home shop party's in dit geval) hun entree in de retailsector kunnen maken door een winkel te openen. Consumentenrelevantie is veel belangrijker dan de sector waarin het bedrijf actief is en dan de plaats in de waardeketen. De fysieke winkel van Topbloemen.nl toont de vermenging van online en offline aan. Ook online spelers kiezen voor fysieke aanwezigheid om hun marktpositie te versterken. REWE breidt vanuit haar traditionele positie in supermarkten uit naar 'on-the-go consumptie' en doet dit via een overname om meer tempo te maken. 2. Verticale integratie & Smart data Levi's maakt de jeans persoonlijker Levi s introduceert komend najaar een functie in zijn webshop waarmee klanten hun eigen broek kunnen samenstellen, aldus EVP/president of global direct to consumer Marc Rosen van het modemerk. Klanten krijgen door de nieuwe tool een blanco jeans te zien en kunnen vervolgens zelf een kleur, overdye en andere aankleding kiezen. De ontworpen broek kan vervolgens via lasertechniek in negentig seconden worden geproduceerd. De mogelijkheid om klanten zelf te laten ontwerpen heeft grote gevolgen voor het businessmodel van Levi s, zegt Rosen. We gaan steeds meer van het verkopen van wat we maken, naar het maken van wat we verkopen. Door consumenten bij het ontwerpproces te betrekken, verandert het traditionele model van productontwikkeling. Wat wij maken is dan niet meer een eindproduct, maar een wit canvas, stelt Rosen. Dat heeft volgens hem veel voordelen, omdat Levi s beslissingen veel beter kunnen worden afgestemd op wat consumenten echt willen. Miele opent eigen belevingswinkel Miele heeft een experience store van 200 m2 geopend in Amsterdam (Van Baerlestraat). Het is de eerste Europese winkel die is voorzien van het nieuwe concept van de witgoedfabrikant. Het nieuwe concept zet in op digitalisering en beleving, onder meer om het merk bij de jongere consument onder de aandacht te brengen. Volgens Miele topman Stefan Verhoeven is er in de winkel altijd iets te beleven. Van koffie en verse croissants in de ochtend tot hartige snacks in de middag. Elk moment van de dag is er activiteit rond de oven. Er is een chef-kok aangesteld die verantwoordelijk is voor de kook-experience en die later ook kookworkshops in het filiaal gaat verzorgen. Naast een belevingsplek is de winkel ook een plek waar consumenten terecht kunnen voor advies. Verhoeven: De winkel voorziet in de behoefte om het merk Miele aanraakbaar en bereikbaar te maken in een fysieke omgeving." Miele wil het concept de komende periode de tijd geven om zich te ontwikkelen. Daarna is het de bedoeling dat er nieuwe locaties worden geopend die zijn voorzien van het concept en dat elementen hiervan in bestaande winkels worden geïmplementeerd. Verticale integratie het voeren van regie over de keten en het dicht bij de klant komen is een belangrijke trend in retail. De voorbeelden laten zien dat meerdere partijen deze regierol proberen te pakken. Ook de merken Levi's en Miele zijn ermee bezig. Retailers moeten dus met anderen - waaronder merken - concurreren om de regierol, die cruciaal is voor succes. Levi's maakt producten persoonlijker en komt daarmee dichter bij de klant en zijn klantwensen te staan. Het voorbeeld laat zien dat de gevolgen voor het businessmodel aanzienlijk zijn. In plaats van kant-en-klare eindproducten levert Levi's een 'basisproduct' en technologie om dit basisproduct te personaliseren. Dit wordt ondersteund door de merkkracht van de modespeler. Miele snapt heel goed dat de klant voor alleen producten niet meer naar de winkel komt. Hiervoor zijn andere zaken nodig waaronder beleving, service en advies. Het nieuwe winkelconcept van Miele voorziet in deze behoeften en ondersteunt daarmee het merk. De producten kan de klant op diverse plekken kopen, online en offline. Om de klant die koopbeslissing te laten nemen, moet het merk eerst 'topof-mind' worden. De eigen winkels helpen daarbij. Pagina 2 van 7

3 3. Omnichannel & Technologie Bestellen via spraak maakt thuis bezorgen makkelijk Maaltijdbestellingen op Thuisbezorgd.nl kunnen vanaf nu ook gedaan worden via de spraakfunctie van Google Assistant. De maaltijdbezorger ziet dat consumenten niet alleen een maaltijd willen bestellen via een smartphone of laptop, maar daarvoor ook gebruik willen maken van andere apparaten en technologieën. Consumenten kunnen de service via Google Assistant activeren door de woorden Oké Google, praat met Thuisbezorgd. Intersport: 3D footscans Alle Intersport-winkels worden in 2019 voorzien van 3D-footscans. De scans helpen bij het geven van een beter, gepersonaliseerd advies. De footscans meten niet alleen de breedte en lengte van de voeten, maar ook de hoogte van de wreef wordt meegenomen en het verschil tussen beide voeten wordt opgemeten. In het advies worden daarnaast ook persoonlijke wensen, het gebruik en eventuele (lichamelijke) ongemaken meegenomen. In gespecialiseerde winkels is het bovendien mogelijk om de schoenen ook op een loopband te testen, waarbij de afwikkeling van de voet geanalyseerd wordt. "Hiermee wordt niet alleen onze service vergroot, maar de kans op blessures voor de consument wordt ook aanzienlijk verkleind", vertelt Ron Bruinenberg, retail- en marketingmanager bij Intersport. Ook de honden gaan online shoppen De Braziliaanse dierenwinkelketen Petz helpt honden om online te winkelen. Door een combinatie van kunstmatige intelligentie en gezichtsherkenning weet de website welke producten een hond interesseren. Door bewegende beelden van verschillende producten en speelgoed te tonen en de reactie van de hond te analyseren worden de best gewaardeerde producten toegevoegd aan de winkelwagen. De video's worden getoond in blauw en geel, kleuren die honden het beste zien. De service is momenteel alleen beschikbaar voor honden, met een mogelijke uitbreiding naar katten in de toekomst. De klant staat centraal in de trend Omnichannel & Technologie en niet de technologie of de kanalen. Door het combineren en naadloos integreren van alle beschikbare kanalen wordt de service aan de klant verbeterd, waarbij technologie ondersteunend is. De voorbeelden sluiten hierop aan. Thuisbezorgd.nl speelt in op de wens van de klant om ook via 'spraak' te bestellen. Intersport gebruikt 3D-technologie om de service aan de klant te verbeteren en hem aan een beter product te helpen. Dierenwinkel Petz zet zelfs technologie in om huisdieren - de eindgebruikers van de producten - te laten winkelen. Als de hond iets wil, is het baasje al snel overtuigd. 4. Samenwerking HEMA+Yolanthe=uniek product Bananas&Bananas, het kinderkledingmerk van Yolanthe Sneijder-Cabau, gaat samenwerken met HEMA via het maken van een speciale collectie voor de winkelketen. Een eerste collectie van Bananas&Bananas bestaat uit leggings, korte broeken, jurkjes, t-shirts en accessoires. Een tweede collectie is al in de maak. In het najaar zal de samenwerking een vervolg krijgen en in de collectie zullen onder andere hoodies te vinden zijn. De kinderkledinglijn was eerder alleen online te koop en in de winkel Xaxa Boutique van Yolanthe. Met de samenwerking met HEMA wordt het merk toegankelijk voor een groter publiek. H&M gaat samen met Alibaba naar China &Other Stories, het damesmodemerk van het Zweedse modeconcern H&M gaat dit najaar een Tmall flagshipstore openen. Daarmee wordt de online marktplaats Tmall, eigendom van de Alibaba Group, het eerste officiële retailkanaal van het merk in China. De &Other Stories Tmall winkel zal collecties voeren die ontworpen zijn in de drie ateliers in Parijs, Stockholm en Los Angeles, waaronder schoenen, tassen en sieraden, alsmede confectie. Deze samenwerking vormt een belangrijke stap in onze langdurige samenwerking met de merken van H&M Group, en we verheugen ons op de voortgezette samenwerking om de Chinese consumenten betere winkelervaringen te bieden, zei Jessica Liu, algemeen directeur van Tmall Fashion and Luxury. Pagina 3 van 7

4 Samen met Oranje aan het merk bouwen M line, onderdeel van Beter Bed Holding, is "Official Sleep Supporter" van Oranje en levert dé matrassen die de dames- en heren voetbalteams een goede nachtrust garanderen. We zien dat millimeters en honderdsten van seconden steeds vaker het verschil maken in topsport. Details gaan tellen en nachtrust is één van die belangrijke details, want slapen en topsport zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, aldus Pieter-Bas Stehmann, algemeen directeur van M line. Unilever test marktpotentie van producten, samen met bol.com Unilever gebruikt bol.com als direct verkoopplatform: de fabrikant test of merken die nog niet in Nederland te koop zijn, potentie hebben. Dat zei Steven Bos op een event. Bos is binnen Unilever verantwoordelijk voor de e-commerce activiteiten bij Ahold Delhaize, waaronder dus die op Ah.nl, Etos.nl en bol.com. "Zo kunnen we op een laagdrempelige manier kijken of merken uit het buitenland hier aanslaan". De pijlen van Unilever zijn steeds meer op e-commerce gericht. De levensmiddelenfabrikant heeft vorig jaar bijna de helft meer omzet geboekt uit digitale verkoop. Opgeteld (b2c, b2b en b2b2c) kwam de e-commerce omzet uit op EUR 2,49 miljard. Ter vergelijking: dat is meer dan de jaaromzet van Twinkle100-aanvoerder bol.com, inclusief partnerverkopen. Een groot voordeel van samenwerking is dat de zelfstandigheid in stand blijft terwijl verschillende strategische doelen bereikt worden. Daarbij worden de risico s van andere groeistrategieën vermeden. Samenwerking is daarmee een aantrekkelijke strategische optie voor retailers. De samenwerking tussen HEMA en Bananas&Bananas levert beide partijen voordeel op. HEMA krijgt een uniek en bijzonder product en voor Bananas&Bananas wordt het marktbereik ineens veel groter. Voor H&M is de samenwerking met Alibaba een manier om de (grote) Chinese markt te bereiken, wat op eigen kracht vrijwel onmogelijk is. M line zoekt de samenwerking met sporters om de claim van 'beter slapen door een betere matras' te ondersteunen. Unilever gebruikt het platform van bol.com om de marktpotentie van nieuwe producten op een snelle en gemakkelijke manier te testen. Online samenwerking is onderdeel van de D2C strategie van de fabrikant. 5. Markt & Concurrentiepositie Key Music: het geluid gaat uit in Nederland Muziekketen Key Music, gericht op de verkoop van muziekinstrumenten en -apparatuur is failliet verklaard door rechtbank in Rotterdam. De onderneming heeft vier eigen winkels in Nederland (Rotterdam, Eindhoven, Utrecht en Den Haag ) en vier franchisers die dus op zoek moeten naar een andere toeleverancier. De winkels in België (10) en in Frankrijk (1) vallen buiten het faillissement. Decathlon trapt op het gaspedaal De Franse sportwinkelketen Decathlon opent dit najaar nog drie winkels in Nederland. In juni ging in Groningen al een filiaal aan het Sontplein open. De nieuwe winkels komen in Amsterdam-Noord (eerste verdieping in winkelcentrum de Opgang), in het centrum van Nijmegen (voormalig pand V&D) en in het centrum van Utrecht (voormalig pand C&A). Voor Amsterdam en Utrecht betekent het een tweede winkel in de stad. Daar zit Decathlon al respectievelijk bij de Johan Cruijff Arena en in The Wall in Leidsche Rijn. Met de drie nieuwe winkels komt het aantal vestigingen van Decathlon op twintig. Alleen in Drenthe, Flevoland en Zeeland zit de keten nog niet. Nieuw outletcenter in de planning voor 2021 Fashion Outlet Zevenaar gaat waarschijnlijk medio 2021 open, zegt Wim Kees Woltering van ontwikkelaar Stable International. Op termijn denkt het outletcenter volgens Woltering jaarlijks drie tot vijf miljoen bezoekers te ontvangen. Woltering zegt dat begin volgend jaar met de bouw kan worden gestart. Veluwezoom Verkerk, een dochter van aannemer VolkerWessels, is de andere ontwikkelaar van het outletcenter. "We hebben de aannemer dus in huis als aandeelhouder. Het grote voordeel is dat je zo garanties hebt." De outlet wordt zo'n m2 groot en krijgt tussen de 85 en 100 winkels. Van ruim twintig procent van de units is het contract al getekend. Dat is volgens Woltering al veel in dit stadium. Namen mag hij nog niet noemen. Het zijn tot nu toe wel partijen die al ervaring hebben met outlets. Nederland heeft op dit moment drie outlets: Designer Outlet Roermond, Batavia Stad Fashion Outlet Lelystad en Designer Outlet Roosendaal. In Halfweg staat ook een outlet gepland, vooralsnog in de herfst van Pagina 4 van 7

5 Nederland hoog op ranglijst digitale economie 94 procent van de Nederlanders maakt gebruik van het internet en meer dan 84 procent van de Nederlandse internetgebruikers heeft in 2018 online gewinkeld. Dat is eén van de hoogste percentages in de EU. Nederland behoort tot de top-3 landen in Europa als het gaat om de kracht van de digitale economie en staat vlak achter Finland en Zweden. Nederland is opnieuw de Europese nummer één als het gaat om de beschikbaarheid van zowel vaste breedbandnetten als mobiele netwerken (4G) voor internet, tv en telefonie. Bijna 100 procent van de Nederlandse huishoudens heeft toegang tot vast internet en snel vast breedbandinternet (meer dan 100 Megabit per seconde) is voor 97 procent van de Nederlandse huishoudens beschikbaar. Ook qua mobiel internet is Nederland koploper. Structurele veranderingen van de sector hebben gevolgen voor fysieke winkels In 2023 is een kwart van het huidige aantal vierkante meters winkelvloeroppervlak overbodig geworden, aldus een rapport van vastgoedadviseur CBRE. Aan de geprognotiseerde afkalving liggen drie belangrijke factoren ten grondslag: de verdere groei van e-commerce, demografische veranderingen en de verschuiving van consumentenbestedingen. De online consumentenbestedingen zullen de komende jaren blijven groeien, maar niet meer zo hard. "Het huidige model van online winkelen met gratis verzending en retournering is financieel onhoudbaar", aldus CBRE. "De afhandelings- en leverkosten overstijgen de opbrengsten structureel, waardoor het overgrote deel van de e-commerce operaties op dit moment verlies lijdt. De kosten, nu veelal door aandeelhouders betaald in hun zoektocht naar marktaandeel, zullen vaker aan de consument doorberekend worden. Dit zal uiteindelijk zorgen voor een rem op de verdere groei." Desondanks blijft online winkelen terrein winnen op offline winkelen. Demografische ontwikkelingen als bevolkingsgroei of -afname, gezinssamenstelling en vergrijzing, zijn een tweede oorzaak voor de afkalving van winkelmeters. Zij zorgen voor grote verschillen tussen de verschillende steden en regio s. Een derde factor is de verschuiving van de bestedingen; consumenten spenderen een steeds groter deel van hun budget aan diensten in plaats van producten. De retailsector groeit nog steeds en het consumentenvertrouwen laat voor het eerst in lange tijd weer een verbetering zien. Structurele veranderingen in de sector (gedrag, demografie, technologie, concurrentie) zijn belangrijker dan economische swings. Het goed inspelen op deze veranderingen is key voor retailers. Niet iedereen slaagt daar even goed in, zoals het faillissement van Key Music aantoont. Dit faillissement is een volgende in een inmiddels lange rij. Decathlon heeft het gaspedaal gevonden en is op weg naar 20 (relatief grote) winkels in Nederland. De groei van Decathlon in een hooguit beperkt groeiende markt gaat ten koste van andere spelers. Dat geldt ook voor de nieuwe outletcentra in Zevenaar (gepland in 2021) en Halfweg (gepland in 2020). Het succes van deze outletcentra is gebaseerd op een sterke klantpropositie (prijsperceptie, compleet productaanbod, combinatie met horeca, 'dagje uit') en een strakke centrale regie van het concept. De euro's die straks naar deze outletcentra gaan, blijven weg uit andere kassa's. De cijfers over de digitale economie onderstrepen de kracht van de structurele veranderingen. Het rapport van CBRE sluit aan op onze visie van structurele sectorveranderingen die niet alleen gevolgen hebben voor de retailsector maar ook voor het vastgoed. Bronnen voor deze uitgave zijn: CBS Statline, Fashionunited.nl, Handelsblatt, Marketingtribune, Parool, Persbericht Beter Bed Holding, Persbericht H&M, Retaildetail.nl, Retailnews.nl, Retailtrends.nl, Twinkle Contactgegevens Sectorspecialisten Retail Jos Voss, Sectorspecialist Non-Food Sebastiaan Schreijen, Analist Consumer Foods Olaf Zwijnenburg, Sectorspecialist Non-Food Martijn Rol, Sectorspecialist Food Karine Chartier, Analist Consumer Foods Pagina 5 van 7

6 Bijlage 1 - Onze kernvisie op de retailsector: de markt wacht op niemand De non-food retailsector is in fundamentele verandering... De detailhandel is enorm belangrijk in de Nederlandse economie en versterkt het verdienvermogen van Nederland, ook voor andere sectoren in de waardeketen richting de consument zoals merk- en vastgoedeigenaren, producenten, groothandels en logistieke dienstverleners. De groei van de non-food retailsector is verbonden met de particuliere consumptie die vier motoren heeft: werkgelegenheid, koopkracht, consumentenvertrouwen en bezittingen (waaronder de huizenmarkt). De fundamentele veranderingen van de sector zijn echter veel bepalender dan de swings in de economie. Het gaat daarbij om veranderingen in demografie (vergrijzing, verkleuring, groei eenpersoonshuishoudens, urbanisatie, generatie Z) en versnellende technologische ontwikkelingen (AI, VR/AR/Mixed Reality, drones, robots, smartphones) die nieuw klantgedrag stimuleren (24/7 winkelen via alle kanalen, online oriëntatie, meer keuze maar minder tijd, mondiger en machtiger dan ooit), waarbij het nieuwste gemak steeds sneller de norm is. De traditionele waardeketen (producent-groothandel-retailer-klant) verandert naar een waardewiel: een flexibel netwerk waarin de klant centraal staat en op meerdere manieren door verschillende partijen (merkeigenaren, producenten, online platforms, buitenlandse toetreders en nieuwe spelers van buiten de sector zoals uitgeverijen) bereikt kan worden waardoor de concurrentie steeds verder toeneemt....en er zijn vijf kernthema s voor de sector... Rondom de macro veranderingen (demografie, technologie, concurrentie) zien we een vijftal sectortrends: 1. Fusion (grenzeloos retailen). Vervagende grenzen binnen en buiten de sector bieden kansen voor assortiment, marktbereik (online, offline, B2B, B2C, C2C, D2C) en voor- en achterwaartse integratie in de waardeketen. 2. Verticale integratie & Smart data. Strijd om regie in de vraaggedreven waardeketen, gebruik makend van smart data over de klant, koopgedrag en smaakvoorkeuren. 3. Omnichannel & Technologie. De klant en een naadloze omnichannel klantreis staan centraal, niet de kanalen. Technologie is ondersteunend voor de optimalisatie van de klantreis. Het omzetaandeel online groeit. Versmelting van online en offline, waarbij vooral mobiel cruciaal is. 4. Samenwerking. Hiervoor zijn meerdere dimensies: horizontaal (sector), verticaal (keten) of via platformen. 5. Markt & Concurrentie positie. Het vinden van uniciteit vanuit een onderscheidende en relevante positie in een steeds meer concurrerende verdringingsmarkt waarin online sneller groeit dan fysiek....die gevolgen hebben voor de sector en waarop retailers moeten inspelen met hun strategie Het online aandeel in de retail zal vanuit de internetgevoeligheid per branche nog fors groeien en dit heeft gevolgen voor fysieke winkels (minder? anders? beter!) en winkelgebieden die kleiner, compacter en relevanter moeten worden. De toekomst van retail is de naadloze digitale integratie van online en offline commercie waarbij de klant volledig centraal staat. Er is daarbij zeker nog plaats voor fysieke winkels waarvan het omzetaandeel dominant blijft. Veel bestaande winkels hebben echter een kwalitatief probleem terwijl ze juist een sterk attractieve omgeving moeten zijn waar de consument graag naartoe gaat. Dat is bereikbaar door waarde toe te voegen op gebied van expertise van medewerkers, beleving in de winkel en het toepassen van online technieken gericht op gemak, personalisatie en inzicht in klant- en transactiegedrag in fysieke winkels. Retailers moeten actief inspelen op veranderingen door vanuit de continu bewegende klantreis te blijven innoveren. De basis is een retailformule die onderscheidend is van de concurrentie en aantrekkelijk voor klanten. Op deze formule moet een op maat gesneden online strategie worden gebouwd die qua doel, bereik en vorm moet aansluiten op die formule. Mobiel is de hoeksteen van de online strategie. De interne en externe organisatie van de retailer moet de formule en de bijpassende strategie ondersteunen vanuit de belangrijke elementen: IT-systemen, data, omnichannel, mate van verticale integratie en samenwerking, personeel met expertise en locaties met belevenis. Rondom de drieeenheid formule-online strategie-organisatie past een continue innovatiecyclus om te kunnen blijven aansluiten op de steeds veranderende eisen die de markt stelt. Pagina 6 van 7

7 Bijlage 2 - Kerncijfers juni 2019 Vertrouwensindicatoren Jun/18 Aug/18 Oct/18 Dec/18 Feb/19 Apr/19 Jun/ De negatieve trend in het consumentenvertrouwen, zichtbaar sinds mei 2018, is in juni doorbroken. De indicator kwam uit op 0 (mei: -3). De voor de detailhandel belangrijke koopbereidheid is wel nog steeds negatief (juni: -2), maar verbeterde lichtjes ten opzichte van mei (-3). -10 Consumer confidence NL Readiness to buy NL Detailhandelsomzet: groei in % (j-o-j, gecorrigeerd voor koopdagen) 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% -5% Non-food winkels januari-april 2019 groei in % (j-o-j) 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Apr/18 Jun/18 Aug/18 Oct/18 Dec/18 Feb/19 Apr/19 6.6% Sales growth non-food stores Online sales growth pure players DIY Living Average 2.8% 5.2% 4.6% 2.2% 1.9% 1.4% -1.9% Sales growth food stores Online sales growth multi channel stores Consumer electr. Drugstores Shoes Clothing 0.7% 3.2% -0.4% -2.5% -1.2% 0.8% In april was er een lichte omzetgroei in food (+0,2%) en een wat hogere groei in non-food (+1,6%). Deze cijfers zijn gecorrigeerd voor het aantal koopdagen en de impact daarvan was fors. De ongecorrigeerde omzetstijging is ca. 4% hoger voor food en ca. 1,5% hoger voor non-food. De online omzet blijft fors groeien en wint verder marktaandeel, waarbij multichannel het veel beter doet dan de specialisten ( pure play ). De winkels in doe-het-zelfartikelen (DHZ) en wonen profiteren nog steeds van de positieve huizenmarkt. Consumentenelektronica doet het aanmerkelijk beter dan in 2018 terwijl daarentegen de drogisterijen veel minder groeien. Schoenen en kleding laten een omzetdaling zien, waarbij de ontwikkeling in schoenen minder negatief is dan in Growth in % Jan-April 2019 (YoY) Growth in % Jan-April 2018 (YoY) Bron: Rabobank, gebaseerd op cijfers CBS. Deze publicatie is een uitgave van de Rabobank. De in deze publicatie gepresenteerde visie is gebaseerd op gegevens uit door ons betrouwbaar geachte bronnen die worden genoemd in de bronvermelding. Deze bronnen zijn op zorgvuldige wijze in onze analyse verwerkt. De Rabobank aanvaardt echter geen enkele aansprakelijkheid voor het geval dat de in deze publicatie neergelegde gegevens of prognoses onjuistheden bevatten noch voor eventuele (zet-)fouten en onvolledigheden. Het betreft algemene informatie die aan veranderingen onderhevig is. Aan de verstrekte informatie kunnen geen rechten worden ontleend. De tekst is afgesloten op 26 juni Pagina 7 van 7