De stand van retail in Nederland. woensdag 16 september 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De stand van retail in Nederland. woensdag 16 september 2015"

Transcriptie

1 De stand van retail in Nederland woensdag 16 september 2015

2

3 Founder en Directeur Retaildenkers.nl Wie is Rupert? verbinder Inspiratie storytelling Marketing ondernemersboeken Klant centraal retaildeskundige 48 Steden Conceptontwikkeling Beste Binnenstad van NL Co-creatie Retaildenkers

4 Verwachtingen voor retail Nederlandse winkeliers hebben in juni ,7% meer omgezet dan een jaar eerder. Grootste omzetgroei voor detailhandel sinds juli Bron: ING Bank, CBS en Moody s

5

6 Verwachtingen voor retail Nederlandse detailhandel koploper in eurozone met omzetgroei van minstens 2% voor komende twaalf tot achttien maanden. 2015: omzetgroei 1,5% 2016: omzetgroei 1,9% (= omzetniveau 2007) Bron: ING Bank, CBS en Moody s

7

8 Verwachtingen voor retail Nederlandse winkeliers profiteren van de aantrekkende woningmarkt. Bron: ING Bank, CBS en Moody s

9

10 Verwachtingen voor retail Consument besteedt meer aan luxe en lekkernijen, waaronder vakanties. Bron: ING Bank, CBS en Moody s

11

12 Verwachtingen voor retail Groei: Webwinkels, supermarkten, persoonlijke verzorging, woninginrichting Bron: ING Bank, september 2015

13

14 Verwachtingen voor retail Geen groei: Foodspeciaalzaken, elektronica, kleding, schoenen en d-h-z Notabene: Volume kleding en consumentenelektronica stijgt licht, maar door prijsdalingen krimpt de omzet. Bron: ING Bank, september 2015

15

16 Wat doet de overheid? Lastenverlichting voor bedrijven Werkgevers die laagbetaalde of laaggeschoolde mensen in dienst nemen krijgen 'loonkostenvoordeel', een soort korting op de werkgeversbijdragen. Loonkostenvoordeel geldt in mindere mate voor fysieke retailers in non-food die juist meer service op de winkelvloer moeten gaan verlenen. Noodzaak om te investeren in omscholing van dure verkoopmedewerkers naar servicespecialisten.

17

18 Wat wil de detailhandel? Het verlagen van het tarief van 21% naar 18% levert alleen al de detailhandel een extra omzet op van gemiddeld 3,22% en in een deel van de markt zelfs 7,5%. Hierdoor komen er in de sector als geheel nieuwe banen bij. Bron: Detailhandel Nederland

19

20 Wat doet de overheid? Algemene btw-tarief blijft staan op 21% Kabinet weigert mee te gaan in redenering dat een btwverlaging een krachtiger instrument is dan het verlagen van de inkomstenbelasting. Lage btw-tarief van 6% >>> 21% Een knipbeurt kan duurder worden, maar hier heeft het kabinet nog niet voldoende politiek draagvlak voor van de Tweede Kamer.

21

22 Wat ontvangt de consument? In totaal dalen de lasten met 5 miljard in 2016 Kabinet geeft huishoudens belastingvoordeel van 800,-.

23

24

25 Onzekere factoren 1. Gaan Nederlanders in 2016 daadwerkelijk meer besteden in retail zoals experts verwachten? 2. Hypotheekrente staat historisch laag, maar voor hoe lang nog?

26

27 Wat doet de consument? Koopbereidheid blijft negatief Het consumentenvertrouwen blijft stijgen. De voor de detailhandel belangrijke deelindicator koopbereidheid daalde in augustus 2015 echter naar -3 (juli: -2). Bron: Rabobank, ING en Moody s, september 2015

28

29 Wat doet de consument? Consumenten zullen niet terugkeren naar het bestedingspatroon van voor de crisis. Ze zijn kritischer geworden op hun bestedingen. Internet speelt grotere rol dan voor de crisis Demografische veranderingen leiden tot andere consumptiepatronen Verschuiving van non-food naar food Meer aandacht voor gezondheid en gemak Persoonlijke diensten worden belangrijker Bron: Rabobank, ING en Moody s, september 2015

30

31 Wat doet de consument? Als je wilt weten welke consument het meest interessant is, kijk dan naar zijn mobiel. Gebruikers van Apple iphone smartphones verdienen meer en besteden meer.

32

33

34 Wat doet de consument? De consument maakt gebruik van groei in mogelijkheden om een product af te halen of te laten leveren waar hij of zij dat wil

35

36

37 Wat doet de detailhandel? De kostenstructuur van de traditionele retail past niet meer bij de markt waarbij online een steeds grotere rol gaat spelen en mensen meer beleving verwachten in fysieke winkels. Dit gaat gepaard met reorganisaties, faillissementen en sluiting van winkels. Retailgoeroe Cor Molenaar De huidige retail problematiek is geen problematiek van ruimtelijke ordening of leegstand. Het is het gevolg van een ander koopgedrag.

38

39 Wat doen binnensteden? Retaildeals Vijftig gemeenten gaan met lokale stakeholders aan de slag om aantrekkelijke winkelgebieden te behouden. Bijvoorbeeld door minder belemmerende regels, lagere belastingen en door het ontwikkelen van een detailhandelsvisie.

40

41

42 Wat betekent dat voor retailvastgoed? Arno Ruigrok van Multi Netherlands De behoefte aan vastgoed blijft, alleen het verdienmodel wordt anders. Nu wordt er huur betaald op basis van winkelomzet. Waarom niet huren bepalen op basis van bezoekersaantallen en bezoekersprofielen in winkelstraten?

43

44 Wat betekent dat voor retailvastgoed? Arno Ruigrok van Multi Netherlands Als de omzet deels via internet gaat lopen, veranderen de geldstromen en zullen ook de businessmodellen veranderen.

45

46 Wat betekent dat voor retailvastgoed? Arno Ruigrok van Multi Netherlands Een ander effect kan zijn dat de locatievraag van retailers gaat veranderen.

47

48 Wat betekent dat voor retailvastgoed? Merken manifesteren zich sterker op tijdelijke locaties in binnensteden.

49

50 Wat betekent dat voor retailvastgoed? Online spelers steken voorzichtig een teen in het water om ook in een binnenstad op A2 locaties consumenten te bedienen.

51

52 Wat betekent dat voor binnensteden? Arno Ruigrok van Multi Netherlands Van de twintig grootste steden in Nederland gaat driekwart de komende twintig jaar nog flink groeien (meer dan 5%, de meeste meer dan 10%). Door de trek naar de stad, is daar nog steeds sprake van een jonge, groeiende bevolking

53

54 Wat betekent dat voor vastgoedbeleid? Arno Ruigrok van Multi Netherlands De autonome drive op expansie bij winkelbedrijven is aan het stagneren. Omdat er meer dan voldoende winkelruimte is, moet ook de strategie veranderen. Het ontwikkelen door toevoegen van winkelruimte maakt plaats voor beheer. Dat wil niet zeggen dat er niets meer toegevoegd kan worden, maar dit moet dan een toegevoegde waarde hebben voor het centrum.

55

56

57 Wat betekent dat voor vastgoedbeleid? Arno Ruigrok van Multi Netherlands Een hele succesvolle winkelketen, die het ook goed doet op internet, blijft de behoefte voelen om op een toplocatie aanwezig zijn.

58

59 Wat betekent dat voor binnensteden? Arno Ruigrok van Multi Netherlands In de binnenstad kan je alleen op de beste plekken door herontwikkeling verplaatsingen realiseren die per saldo de binnenstad versterken. Kansrijk zijn sfeervolle centra met voldoende beleving. Het moet leuk en gezellig zijn.

60

61

62 Dank voor uw aandacht Rupert Parker Brady

Retail nog niet in evenwicht

Retail nog niet in evenwicht Vooruitzicht Detailhandel Retail nog niet in evenwicht 2015 met horten en stoten; onevenwichtige groei in detailhandel Stijgende koopkracht huishoudens biedt volgend jaar zetje in de rug. Op termijn zal

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Detailhandel non-food De detailhandel levert goederen (zowel nieuw als tweedehands) direct aan particulieren. Deze goederen zijn niet in de eigen onderneming vervaardigd. De sector Detailhandel non-food

Nadere informatie

Toekomst binnenstad Oosterhout

Toekomst binnenstad Oosterhout Toekomst binnenstad Oosterhout Bijeenkomst 12 mei 2016 Stefan van Aarle Wie ben ik? Zelfstandig ondernemer Kwartiermaker binnenstad Tilburg Adviseur retail en centrummanagement Zes jaar ervaring in consultancy

Nadere informatie

Koopstromen geven een onthutsend beeld van de toekomst Winkels verdwijnen uit kleine en middelgrote kernen

Koopstromen geven een onthutsend beeld van de toekomst Winkels verdwijnen uit kleine en middelgrote kernen Koopstromen geven een onthutsend beeld van de toekomst Winkels verdwijnen uit kleine en middelgrote kernen Op 24 september werden de koopstromen 2015 van Oost- Nederland gepresenteerd door het onderzoeksbureau

Nadere informatie

SRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015

SRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Retailscan Uitkomsten 2014 & verwachtingen 2015 SRA-Retailscan De Retailscan 2014 is 350 x ingevuld. 24% van de respondenten is werkzaam in de foodsector en 76% in de non food. Van de respondenten

Nadere informatie

Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017

Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 Sectorrapport Winkelmarkt VOORJAARS UPDATE 2017 32 SPF Nederlandse Sectorrapport Slagersbedrijven Vastgoedmarkt Winkelmarkt 2017 Voorjaarsupdate Stand van zaken GEBRUIKERSMARKT Consumenten besteden meer,

Nadere informatie

De strijd om de harde A1

De strijd om de harde A1 De strijd om de harde A1 Ontwikkelingen in het A1-winkelgebied november 2014 www.dtz.nl Duidelijk. DTZ Zadelhoff De strijd om de harde A1 In de populairste winkelstraten in Nederland is een strijd gaande

Nadere informatie

INRETAIL. Retail in beweging. Emmen themasessie retail 22 maart 2016

INRETAIL. Retail in beweging. Emmen themasessie retail 22 maart 2016 INRETAIL Retail in beweging Emmen themasessie retail 22 maart 2016 INRETAIL 2016 Marc Majolée INRETAIL RETAILTRENDS Welkom in de nieuwe retailwereld! INRETAIL 2016 INRETAIL PROGNOSE ON-LINE KOPEN INRETAIL

Nadere informatie

Retail2020 en de effecten op de binnenstad

Retail2020 en de effecten op de binnenstad Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Retail2020 en de effecten op de binnenstad Drs. M.H.J. Evers Manager Leden & Advies bij CBW Mitex Retail 2020 en de effecten op de binnenstad VOGON

Nadere informatie

@ Bereik. Iedereen is online. Internetpenetratie. Classic Internet Time: 65 minuten per dag New Internet Time: 28 minuten per dag

@ Bereik. Iedereen is online. Internetpenetratie. Classic Internet Time: 65 minuten per dag New Internet Time: 28 minuten per dag Het Nieuwe Winkelen @ Bereik 90% Internetpenetratie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Frankrijk Duitsland Nederland Verenigd Koninkrijk 10% 0% Iedereen is online Classic Internet Time: 65 minuten per dag New

Nadere informatie

Retailscan. Pagina 1 van 5. Deelnemer: 1120533. Hoe staat u ervoor? Uw persoonlijke adviesrapport

Retailscan. Pagina 1 van 5. Deelnemer: 1120533. Hoe staat u ervoor? Uw persoonlijke adviesrapport Retailscan Deelnemer: 1120533 Hoe staat u ervoor? Uw persoonlijke adviesrapport Detailhandel in beeld In januari 2015 was de omzet in de detailhandel 0,8 procent hoger dan in dezelfde maand vorig jaar.

Nadere informatie

Werk aan de winkel! Beneden-Leeuwen, 19 april Veronique Bulthuis, sectormanager retail

Werk aan de winkel! Beneden-Leeuwen, 19 april Veronique Bulthuis, sectormanager retail Werk aan de winkel! Beneden-Leeuwen, 19 april 2016 Veronique Bulthuis, sectormanager retail Rabobank Kennis en Inspiratie Véronique Bulthuis Sectormanager Retail Rabobank Nederland Agenda Stand van Nederland

Nadere informatie

Vraagstimulerende maatregelen

Vraagstimulerende maatregelen Dynamica in de retail. Deze week is er een spraakmakend rapport uitgekomen dat de situatie in de winkelretail beschrijft. Het rapport van Dynamis komt tot de conclusie dat vraagsturing niet tot het gewenste

Nadere informatie

Wat is nu echt de impact van internet op de retail?

Wat is nu echt de impact van internet op de retail? Wat is nu echt de impact van internet op de retail? De dynamica in de retail is dagelijks te merken. De winkelstraat ondervindt een metamorfose, doordat winkels verdwijnen en nieuwe winkels komen, door

Nadere informatie

2017 wordt een goed jaar, maar wie heeft de regie?

2017 wordt een goed jaar, maar wie heeft de regie? 2017 wordt een goed jaar, maar wie heeft de regie? We kijken nog even terug naar 2016 en trekken lering uit de ontwikkelingen. Dit is meteen de basis voor 2017 aangevuld met goede macro-economische verwachtingen.

Nadere informatie

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,

Nadere informatie

Internet: alles wordt anders

Internet: alles wordt anders Internet: alles wordt anders Prof Dr C.N.A. Molenaar Twee miljoen winkelmeters in de stad gaan verdwijnen De komende zeven jaar krimpt het winkeloppervlak in stedelijke gebieden sterk. In totaal zal er

Nadere informatie

Winkelen in het Internettijdperk

Winkelen in het Internettijdperk Winkelen in het Internettijdperk De (ruimtelijke) gevolgen van internet winkelen dr. Jesse Weltevreden, Hoofd Onderzoek BOVAG 1 Inhoud Winkelgebieden in Nederland Internet winkelen in Nederland E-shoppers:

Nadere informatie

Arbeidsmarktinformatie Regio Midden Gelderland mei 2017

Arbeidsmarktinformatie Regio Midden Gelderland mei 2017 Kansberoepen in de Branche Bouw en Groen Hovenier, medewerker hovenier, opperman, hulparbeider grond-weg en waterbouw, Grond- en kabelwerker, machinist hydraulische graafmachine, machinist bulldozer, machinist

Nadere informatie

Stagflatie Alleen wonen wordt de norm Leeftijd als factor Sociale media Sociale community De winkel als showroom Cross-channel oriënteren Winkel Product Offline goes online Www met ons mee Online goes

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Detailhandel in wonen De detailhandel in wonen bestaat uit de volgende branches: woninginrichting (onder te verdelen in meubelspeciaalzaken, woningtextielspeciaalzaken, slaapspeciaalzaken en gemengde zaken),

Nadere informatie

Waarom stakeholders van winkelgebieden nu aan de slag moeten :25

Waarom stakeholders van winkelgebieden nu aan de slag moeten :25 Waarom stakeholders van winkelgebieden nu aan de slag moeten 07-07-2016 09:25 Door Jos Voss en VÃ ronique Bulthuis Industry analyst en sectormanager retail en groothandel bij Rabobank Structurele veranderingen

Nadere informatie

Van een straat met allure naar een straat met veel uitdagingen

Van een straat met allure naar een straat met veel uitdagingen DE NOORDERBOULEVARD 1942 Van een straat met allure naar een straat met veel uitdagingen - Hoog leegstandspercentage - Teruglopende omzet bij de winkeliers - Brancheverschraling - Verrommeling - Achterstallig

Nadere informatie

De strijd om de harde A1

De strijd om de harde A1 De strijd om de harde A1 Ontwikkelingen in het A1-winkelgebied November 2014 Duidelijk. DTZ Zadelhoff www.dtz.nl De strijd om de harde A1 DTZ Zadelhoff 1 De strijd om de harde A1 In de populairste winkelstraten

Nadere informatie

Workshop Beleving in winkelstraten Nijmegen, 30 juni 2015 WWW.DNWS.NL

Workshop Beleving in winkelstraten Nijmegen, 30 juni 2015 WWW.DNWS.NL 1 Workshop Beleving in winkelstraten Nijmegen, 30 juni 2015 ALTIJD (MOBIEL) ONLINE 2 2011 2014 MOBIEL INTERNET 2015 2011 42% 2014 67% 14% 56% Smartphone en Tabletbezit in Nederland 90% smartphonegebruik

Nadere informatie

Presentatie 13 november

Presentatie 13 november Presentatie 13 november Inhoud presentatie: A. Nederlands winkellandschap en buitenlandse partijen B. Toekomst van de winkelmarkt: welke locaties wel/niet? C. Rol van de ontwikkelaar in het licht van de

Nadere informatie

In de bijlagen leest u meer over de kanttekeningen die Detailhandel Nederland plaatst bij het onderzoek.

In de bijlagen leest u meer over de kanttekeningen die Detailhandel Nederland plaatst bij het onderzoek. Gemeente Heerlen T.a.v. de gemeenteraad Postbus 1 6400 AA Heerlen Heerlen, 21 november 2013 Betreft: aanpassing parkeertarieven Geachte leden van de Raad, Vanavond, 21 november zal in de raadsvergadering

Nadere informatie

Multi. Nederlands winkellandschap 2025 en rol ontwikkelaar

Multi. Nederlands winkellandschap 2025 en rol ontwikkelaar Multi Nederlands winkellandschap 2025 en rol ontwikkelaar Arno Ruigrok Multi Development VBA Amsterdam 13 november 2014 Winkellandschap Nederland Hoofdkenmerken Gedomineerd door binnenstedelijk winkelaanbod

Nadere informatie

Enkele observaties over de Detailhandel in december januari 2018 prof Dr C.N.A. Molenaar

Enkele observaties over de Detailhandel in december januari 2018 prof Dr C.N.A. Molenaar Enkele observaties over de Detailhandel in december 2017. 21 januari 2018 prof Dr C.N.A. Molenaar Voordat de decembermaand begonnen was, werden er verwachtingen uitgesproken over een topmaand, de beste

Nadere informatie

De smartphone gaat de retail redden.

De smartphone gaat de retail redden. De smartphone gaat de retail redden. Natuurlijk er wordt steeds meer op internet gekocht en deze ontwikkeling zal nog veel verder doorgaan. Maar tegelijkertijd zien we ook dat winkels en winkelgebieden

Nadere informatie

De barometer week 26:

De barometer week 26: De barometer week 26: Deze week een uitgebreide nieuwsbrief met halfjaarresultaten, grafieken en een belangwekkend artikel van Dirk Mulder van ING. We hebben de cijfers tot en met week 26 verwerkt en dus

Nadere informatie

Veghel, het voorbeeld voor binnensteden van de toekomst?

Veghel, het voorbeeld voor binnensteden van de toekomst? Veghel, het voorbeeld voor binnensteden van de toekomst? Trots maakte wethouder Jan Goijaards van Veghel de resultaten bekend van de renovatie van het winkelgebied van Veghel: 22 nieuwe winkels erbij in

Nadere informatie

Jaarcongres RetailAgenda :44

Jaarcongres RetailAgenda :44 Jaarcongres RetailAgenda 2016 31-10-2016 09:44 Wat kunt u verwachten? De detailhandel is een belangrijke economische sector in ons land. Er werken ruim 775 duizend mensen in de detailhandel, waaronder

Nadere informatie

Clicks en Bricks versterkt het Retail concept.

Clicks en Bricks versterkt het Retail concept. Clicks en Bricks versterkt het Retail concept. Een advies gericht aan het warenhuis V&D in het segment damesmode. Adviesrapport Maxime Bos 2 Voorwoord Voor u ligt het adviesrapport dat is gemaakt naar

Nadere informatie

22-10-2015. Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl. www.goudappel.nl

22-10-2015. Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl. www.goudappel.nl Parkeren in binnensteden Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl www.goudappel.nl 1 Goudappel Coffeng Parkeren & Locatieontwikkeling Projectontwikkelaars, retailers, luchthavens,

Nadere informatie

Koopstromenmonitor. Druten

Koopstromenmonitor. Druten Koopstromenmonitor Druten Detailhandel in beweging De Nederlandse detailhandel is sterk in beweging. Na een periode waarin het winkelbestand, de werkgelegenheid en de omzet veel sterker toenamen dan de

Nadere informatie

Leegstand detailhandel: oorzaken en wat doen we ermee? Peter ter Hark Lectoraat Fontys Hogescholen Vastgoed en Makelaardij 22 april 2015

Leegstand detailhandel: oorzaken en wat doen we ermee? Peter ter Hark Lectoraat Fontys Hogescholen Vastgoed en Makelaardij 22 april 2015 Leegstand detailhandel: oorzaken en wat doen we ermee? Peter ter Hark Lectoraat Fontys Hogescholen Vastgoed en Makelaardij 22 april 2015 Onderwerpen: Wat is er gebeurd de afgelopen jaren? Wat gaat er gebeuren

Nadere informatie

WELKOM. Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen

WELKOM. Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen WELKOM Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen WELKOM Rob de Jong Directeur Leyten & bestuurslid NEPROM Programma 13.10 Retailvisie 2011 13.30 Het Nieuwe Winkelen 14.15 Pauze 14.45 Vormgeven aan het nieuwe winkelen

Nadere informatie

retail sectormonitor januari 2012

retail sectormonitor januari 2012 sectormonitor retail januari 212 > Omzetdaling voor non-food branches in 212 > Omzetgroei van 1% in 212 verwacht voor supermarkten > Herstel foodspeciaalzaken nog niet in zicht 1 Retailmonitor Januari

Nadere informatie

BINNENSTAD MEEST GELIEFD BIJ WINKELENDE NEDERLANDERS

BINNENSTAD MEEST GELIEFD BIJ WINKELENDE NEDERLANDERS BINNENSTAD MEEST GELIEFD BIJ WINKELENDE NEDERLANDERS Breed aanbod van winkels maakt binnenstad populair Rotterdam, 20 september 2012 - Meer dan de helft van de Nederlanders (55%) winkelt het liefst in

Nadere informatie

Syntrus Achmea Real Estate & Finance. Waarde? Winkels! [ C L I C K TO S TA R T ] Boris van der Gijp. Provada, 6 juni 2018

Syntrus Achmea Real Estate & Finance. Waarde? Winkels! [ C L I C K TO S TA R T ] Boris van der Gijp. Provada, 6 juni 2018 Waarde? Winkels! [ C L I C K TO S TA R T ] Boris van der Gijp Syntrus Achmea Real Estate & Finance Provada, 6 juni 2018 Start 2 % Syntrus Achmea Real Estate & Finance 20 Totaal rendement bron MSCI Winkels

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 8 Overall conclusie De kredietcrisis zorgt voor een terugval van de economische bedrijvigheid in Nederland die sinds het begin van de jaren tachtig niet is voorgekomen.

Nadere informatie

KoopstromenMonitor Gemeente Hilversum

KoopstromenMonitor Gemeente Hilversum KoopstromenMonitor Gemeente Hilversum Detailhandel in zwaar weer De marktomstandigheden voor de gevestigde detailhandel zijn er de afgelopen jaren niet beter op geworden. Tussen 2008 en 2012 is de totale

Nadere informatie

Retail Management Center

Retail Management Center Retail Management Center Retailvisie en positionering Vught Carine Ghazzi Huib Lubbers 29-1-2015 Copyright RMC 2012 1 Retail Management Center Retail Management Center is een retailadviesbureau waar strategische

Nadere informatie

De Binnenstad in het Internettijdperk

De Binnenstad in het Internettijdperk NETHERLANDS INSTITUTE FOR SPATIAL RESEARCH RUIMTELIJK PLANBUREAU De Binnenstad in het Internettijdperk Dr. Jesse Weltevreden NRW Lunchbijeenkomst, 02-02 02-2007, 2007, Zwolle Inhoud Presentatie 1. Internet

Nadere informatie

NDC RE TAIL BUSINESS TO BUSINESS-KRANT EN NDC RETAILCAFÉ VIA N CHANNEL T.B.V. DE RETAILSECTOR IN NOORD-NEDERLAND

NDC RE TAIL BUSINESS TO BUSINESS-KRANT EN NDC RETAILCAFÉ VIA N CHANNEL T.B.V. DE RETAILSECTOR IN NOORD-NEDERLAND NDC RE TAIL BUSINESS TO BUSINESS-KRANT EN NDC RETAILCAFÉ VIA N CHANNEL T.B.V. DE RETAILSECTOR IN NOORD-NEDERLAND 1 INTRODUCTIE Retailers worden op dit moment meer dan ooit gedwongen bestaande business

Nadere informatie

Detailhandel in de mineur Niet doemdenken maar vooruitkijken! Prof dr C.N.A. Molenaar, 18 augustus 2012

Detailhandel in de mineur Niet doemdenken maar vooruitkijken! Prof dr C.N.A. Molenaar, 18 augustus 2012 Detailhandel in de mineur Niet doemdenken maar vooruitkijken! Prof dr C.N.A. Molenaar, 18 augustus 2012 Het Financieele Dagblad pakte groot uit op 14 augustus j.l. Het gaat slecht in de detailhandel en

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Communicatiebureaus Communicatie-/reclamebureaus verrichten advies-, ontwerp- en andere dienstverlenende werkzaamheden. Communicatie bestaat uit commerciële- en non-profit communicatie. Bureaus zijn onder

Nadere informatie

Peter Nieland (PN) Blogger. Kadastermens. Echtgenoot. Directeur. Westfries. Mountainbiker. Vader van Nick. PN = Positief Nieuws.

Peter Nieland (PN) Blogger. Kadastermens. Echtgenoot. Directeur. Westfries. Mountainbiker. Vader van Nick. PN = Positief Nieuws. Peter Nieland (PN) Echtgenoot Blogger Directeur Kadastermens Mountainbiker Westfries Vader van Nick PN = Positief Nieuws Kaartenman Voorzitter Bar-End Shopper (kijker) Winkelman En wie bent u? Naam. Gemeente.

Nadere informatie

Winkelstraat gaat internationaal

Winkelstraat gaat internationaal Winkelstraat gaat internationaal Internationalisering retail online en offline Buitenlandse retailers versterken winkelgebieden in grote steden. De detailhandel internationaliseert....ook online, waar

Nadere informatie

Programma. Trends en ontwikkelingen in centrumgebieden. Grote verschil Nederland en België. Het aanbod in de periferie

Programma. Trends en ontwikkelingen in centrumgebieden. Grote verschil Nederland en België. Het aanbod in de periferie Trends en ontwikkelingen in centrumgebieden WinkellocatieMarkt Belgie 2014 Gent, 27 februari 2014 Henk J. Gianotten henk@garma.nl www.garma.nl Programma 1. Enkele belangrijke trends Demografie Economie

Nadere informatie

Acht opvallende weetjes over koopstromen in de Randstad :58

Acht opvallende weetjes over koopstromen in de Randstad :58 Acht opvallende weetjes over koopstromen in de Randstad 10-02-2017 10:58 Door Nick MÃ ller Redactie RetailWatching De afgelopen jaren is er veel veranderd in het winkellandschap, dat is niemand ontgaan.

Nadere informatie

Bron: Kees Hummel in opdracht van Kroonenberg Groep. Special huurprijzen winkelmarkt 2016

Bron: Kees Hummel in opdracht van Kroonenberg Groep. Special huurprijzen winkelmarkt 2016 Bron: Kees Hummel in opdracht van Kroonenberg Groep Special huurprijzen winkelmarkt 2016 Normalisatie van winkelhuren biedt retailers perspectief De winkelhuurprijzen zijn in tweederde van de door JLL

Nadere informatie

Agenda. 1 Wie is Peter Nieland 2 Wie is Locatus 3 De feiten en de fabels in de Retail 4 De bloemisten!!!!

Agenda. 1 Wie is Peter Nieland 2 Wie is Locatus 3 De feiten en de fabels in de Retail 4 De bloemisten!!!! Agenda 1 Wie is Peter Nieland 2 Wie is Locatus 3 De feiten en de fabels in de Retail 4 De bloemisten!!!! Peter Nieland 1 Blogger 2 Winkelman 3 Vader 4 Echtgenoot 5 Mountainbiker 6 Voorzitter 7 Penningmeester

Nadere informatie

De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra

De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra 1/30 De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra Winnaars Verliezers Hoe wordt uw winkelcentrum een winnaar? drs. Hans P. van Tellingen directeur/eigenaar Strabo bv www.strabo.nl vantellingen@strabo.nl

Nadere informatie

Uitkomst Werkconferentie 6 juli 2018 Innovatie

Uitkomst Werkconferentie 6 juli 2018 Innovatie Uitkomst Werkconferentie 6 juli 2018 Innovatie Op welke thema s is behoefte aan meer kennis dmv intervisies, kennissessies of onderzoek? Online platform ontwikkeling Innovatie niet als vijand Veiligheid

Nadere informatie

https://insights.abnamro.nl/branche/kledingwinkels/ Laatste update:: 20 mei 2016

https://insights.abnamro.nl/branche/kledingwinkels/ Laatste update:: 20 mei 2016 Page 1 of 6 Laatste update:: 20 mei 2016 Page 2 of 6 Kledingwinkels De detailhandel in kleding omvat winkels in dames- en/of herenbovenkleding, baby- en kinderkledingzaken, bodyfashion (lingerie) en gemengde

Nadere informatie

Nieuwe dynamiek voor binnensteden

Nieuwe dynamiek voor binnensteden Vereniging van Onroerend Goed Onderzoekers Nederland Nieuwe dynamiek voor binnensteden Drs. I.R.M. Ploegmakers MRICS Manager Retail Consultancy bij WPM Groep De binnensteden van de toekomst Ingrid Ploegmakers

Nadere informatie

Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt

Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt 1/38 Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt Hans van Tellingen directeur/eigenaar Strabo bv www.strabo.nl vantellingen@strabo.nl 020 6260817 @hansvtellingen Herengracht

Nadere informatie

Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie!

Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Parkeren in binnensteden Weg met die kip of ei discussie! Even voorstellen Even voorstellen Parkeren & Locatieontwikkeling Projectontwikkelaars, retailers, luchthavens, beleggers en gemeenten Bereikbaarheid

Nadere informatie

Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen Macro-economische Ontwikkelingen 1e kwartaal 9 Overall conclusie In de tweede helft van 8 sloeg de kredietcrisis ook in Nederland over naar de rest van de economie. De vooruitzichten voor 9 en 1 zijn in

Nadere informatie

Bedrijfsprofiel 2014 BELGIË BUSINESS IN BALANCE

Bedrijfsprofiel 2014 BELGIË BUSINESS IN BALANCE Bedrijfsprofiel 2014 BELGIË BUSINESS IN BALANCE België, Inno Nieuwstraat, Brussel België, centre commercial Parc de la Madeleine, Jumet Redevco staat voor Real Estate Development Company. Redevco Belgium

Nadere informatie

Zwolle Centrum, in 2020 een surprising city?

Zwolle Centrum, in 2020 een surprising city? INRETAIL PRESENTEERT Zwolle Centrum, in 2020 een surprising city? City Centrum Zwolle 22 april 2014 INRETAIL WIE ZIJN WIJ? Marcel Evers Manager Beleid INretail Peter Joziasse Entertainmentexpert Expertgroep

Nadere informatie

Old fashion. Vergrijzing vormt nieuwe uitdaging fashion retail

Old fashion. Vergrijzing vormt nieuwe uitdaging fashion retail Old fashion Vergrijzing vormt nieuwe uitdaging fashion retail ING Economisch Bureau / juni 2016 Fashion uit vorm De economie groeit en consumenten besteden meer. De omzet in de detailhandel stijgt, maar

Nadere informatie

Scapino hoe nu verder. 27 september 2017

Scapino hoe nu verder. 27 september 2017 Scapino hoe nu verder 27 september 2017 Even kennismaken Wie wil hier een expeditiehof van maken?????????????????????????????????????????? ACTUEEL De verwachting is dat voor dagelijkse boodschappen

Nadere informatie

MACINTOSH RETAIL GROUP NV HALFJAARCIJFERS 2004. Hogere omzet, bedrijfsresultaat en nettowinst

MACINTOSH RETAIL GROUP NV HALFJAARCIJFERS 2004. Hogere omzet, bedrijfsresultaat en nettowinst MACINTOSH RETAIL GROUP NV HALFJAARCIJFERS 2004 Hogere omzet, bedrijfsresultaat en nettowinst Pers- en Analistenbijeenkomst, d.d. 02.09.2004-1- Profiel Drie retail sectoren: Living, Fashion, Automotive

Nadere informatie

Winkelleegstand van meer dan 10% dreigt. Naast rem op nieuwe plannen ook sanering noodzakelijk

Winkelleegstand van meer dan 10% dreigt. Naast rem op nieuwe plannen ook sanering noodzakelijk Winkelleegstand van meer dan 10% dreigt Naast rem op nieuwe plannen ook sanering noodzakelijk ING Economisch Bureau / januari 2016 Leegstand naar dubbele cijfers? De winkelleegstand in Nederland dreigt

Nadere informatie

Wie pakt de toekomst? samen met Werkgroep Popup Doetinchem

Wie pakt de toekomst? samen met Werkgroep Popup Doetinchem Wie pakt de toekomst? samen met Werkgroep Popup Doetinchem Werkgroep Popup Doetinchem Werkgroep Popup is onderdeel van gemeentelijk project Aanvalsplan Binnenstad Doetinchem Aandachtsgebieden Werkgroep

Nadere informatie

De Retail Evolutie 2015-2020. Waarom de Pure Online Player niet zonder de winkelstraat kan

De Retail Evolutie 2015-2020. Waarom de Pure Online Player niet zonder de winkelstraat kan De Retail Evolutie 2015-2020 Waarom de Pure Online Player niet zonder de winkelstraat kan Alexander Nijeboer, retailstrateeg Li Moon alexander@limoon.nl Li Moon, een toonaangevend retailreclamebureau Wij

Nadere informatie

Tien feiten over de fysieke shopper van :42

Tien feiten over de fysieke shopper van :42 Tien feiten over de fysieke shopper van 2016 12-01-2017 09:42 Door Huib Lubbers Directeur Bureau RMC Voor het eerst in negen jaar(!) zien we het aantal bezoekers in winkelstraten licht stijgen. Bureau

Nadere informatie

Presentatie door: Jeroen Lokerse CUSHMAN & WAKEFIELD KANSEN EN BEDREIGINGEN IN DE NEDERLANDSE WINKELMARKT

Presentatie door: Jeroen Lokerse CUSHMAN & WAKEFIELD KANSEN EN BEDREIGINGEN IN DE NEDERLANDSE WINKELMARKT Presentatie door: Jeroen Lokerse CUSHMAN & WAKEFIELD KANSEN EN BEDREIGINGEN IN DE NEDERLANDSE WINKELMARKT Inhoud Introductie spreker: drs. Jeroen M. Lokerse MSRE MRICS Korte introductie Cushman & Wakefield

Nadere informatie

Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt

Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt 1/38 Over: Winnaars, verliezers en hoe uw winkel(centrum) een winnaar wordt Hans van Tellingen directeur/eigenaar Strabo bv www.strabo.nl vantellingen@strabo.nl 020 6260817 @hansvtellingen Herengracht

Nadere informatie

Gemeente Beverwijk. Wethouder Tim De Rudder

Gemeente Beverwijk. Wethouder Tim De Rudder Gemeente Beverwijk Wethouder Tim De Rudder https://www.youtube.com/watch?v=hdoxyqpivas 2 Rabobank Utrechtse Waarden Jappie van der Heide (manager MKB) Rabobank-IJmond 4 Rabobank Utrechtse Waarden Alleen

Nadere informatie

De eerste twee rapporten beschrijven de toekomstige ontwikkeling van detailhandel in met name Den Helder, zij schetsen een verontrustend beeld.

De eerste twee rapporten beschrijven de toekomstige ontwikkeling van detailhandel in met name Den Helder, zij schetsen een verontrustend beeld. College van burgemeester en wethouders van de gemeente Den Helder Postbus 36, 1780 AA, Den Helder Den Helder, 16 maart 2015 Geachte heer, mevrouw, Namens een groep verontruste winkeliers, diverse ondernemersverenigingen,

Nadere informatie

Detailhandelsvisie. Goeree-Overflakkee

Detailhandelsvisie. Goeree-Overflakkee Detailhandelsvisie Goeree-Overflakkee 2 trends en ontwikkelingen in de detailhandel (algemeen)! Economische stagnatie! Omzetverschuivingen van offline naar online winkels (internet winkelen)! Overcapaciteit

Nadere informatie

Alles blijft Anders. Het winkellandschap 2003-2011-2020. Gerard Zandbergen CEO Locatus

Alles blijft Anders. Het winkellandschap 2003-2011-2020. Gerard Zandbergen CEO Locatus Alles blijft Anders Het winkellandschap 2003-2011-2020 Gerard Zandbergen CEO Locatus Enkele begrippen Dagelijks aankopen Winkels / Detailhandel Mode & Luxe Wel oppervlak: Vrije Tijd WVO = In en om het

Nadere informatie

Detailhandelsstructuur Veenendaal Nu en in de toekomst

Detailhandelsstructuur Veenendaal Nu en in de toekomst Detailhandelsstructuur Veenendaal Nu en in de toekomst Inleiding De gemeente Veenendaal heeft een sterk kernwinkelgebied, vier buurtwinkelcentra en twee woonboulevards. Veenendaal wil de positie van de

Nadere informatie

Programma. Marktoverview: retail, klant en beleving

Programma. Marktoverview: retail, klant en beleving Marktoverview: retail, klant en beleving WinkellocatieMarkt Nederland 2013 Henk J. Gianotten hgi@ziggo.nl www.garma.nl Utrecht, 26 september 2013 Programma 1. De dynamiek in een turbulente markt 2. Enkele

Nadere informatie

HET LOKET GEMAKKELIJKE OPLOSSINGEN IS ALLANG GESLOTEN. Hans Voerknecht

HET LOKET GEMAKKELIJKE OPLOSSINGEN IS ALLANG GESLOTEN. Hans Voerknecht HET LOKET GEMAKKELIJKE OPLOSSINGEN IS ALLANG GESLOTEN Hans Voerknecht INDELING Eerst DAN STEL Winkeliers uit Zwijndrecht (15 km ZO van Rotterdam) komen naar de gemeente of de gemeente 700.000 gemeenschapsgeld

Nadere informatie

2015 en verder Fundamentele veranderingen

2015 en verder Fundamentele veranderingen 2015 en verder Fundamentele veranderingen Gemert, 15 januari 2015 Alexander Heijkamp, sectormanager retail @JAHeijkamp Introductie Agenda: Macro economische ontwikkelingen 2015 Veranderd consumentengedrag

Nadere informatie

DE EVOLUTIE VAN ONLINE WINKELEN IN NEDERLAND 15 JANUARI 2012, KAMER VAN KOOPHANDEL, DEN HAAG

DE EVOLUTIE VAN ONLINE WINKELEN IN NEDERLAND 15 JANUARI 2012, KAMER VAN KOOPHANDEL, DEN HAAG DE EVOLUTIE VAN ONLINE WINKELEN IN NEDERLAND 15 JANUARI 2012, KAMER VAN KOOPHANDEL, DEN HAAG Dr. Jesse Weltevreden, Lector Online Ondernemen 1 DE EVOLUTIE VAN ONLINE WINKELEN IN NEDERLAND: 4 FASEN 2 4

Nadere informatie

Baanbrekend Winkelen

Baanbrekend Winkelen Baanbrekend Winkelen Impact van winkellocaties op uw gemeente 14 maart 2019, Ter Elst, Edegem Kristof Schroons, POM Antwerpen / Dienst Economie, Innovatie en Samenleven 10 jaar onderzoek detailhandel 10

Nadere informatie

Winkelleegstand: dilemma of kans?

Winkelleegstand: dilemma of kans? Winkelleegstand: dilemma of kans? Enkele landelijke trends en ontwikkelingen 1. Schaalvergroting (food) en schaalverkleining (modisch) 2. Branchevervaging 3. Toenemende problematiek PDV clusters 4. Filialisering

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Vier scenario s en strategie De ontwikkeling van online retail is omgeven door verschillende onzekerheden. Wat zijn de gevolgen voor het winkellandschap? De Rabobank heeft een viertal scenario s ontwikkeld

Nadere informatie

Rabobank Cijfers & Trends

Rabobank Cijfers & Trends Schoenendetailhandel De schoenendetailhandel verkoopt schoeisel en aanverwante accessoires. De schoenenwinkels zijn globaal onder te verdelen in: zelfstandige samenwerkende schoenenzaken, discountzaken,

Nadere informatie

Intentieverklaring Versterking economisch positie Centrum Alphen aan den Rijn

Intentieverklaring Versterking economisch positie Centrum Alphen aan den Rijn Intentieverklaring Versterking economisch positie Centrum Alphen aan den Rijn Inleiding Het centrum van Alphen aan den Rijn is de ontmoetingsplaats, het culturele- en koopcentrum voor de inwoners van Alphen

Nadere informatie

Winkelen in het Internettijdperk

Winkelen in het Internettijdperk Winkelen in het Internettijdperk De ruimtelijke gevolgen van internet winkelen dr. Jesse Weltevreden, Hoofd Onderzoek BOVAG 1 Inhoud Internet winkelen in Nederland Leidt internet winkelen tot meer of minder

Nadere informatie

Online Retail: een introductie

Online Retail: een introductie Online Retail: een introductie Projectbureau A7/Westergo 14 november 2011 Programma vanavond Introductie online retail - Trends; - Marktomvang en marktontwikkeling; - Kansen en bedreigingen - Nabije toekomst

Nadere informatie

Woningmarkt Zeeland: ontwikkelingen en beleidsconsequenties

Woningmarkt Zeeland: ontwikkelingen en beleidsconsequenties Woningmarkt Zeeland: ontwikkelingen en beleidsconsequenties Michiel Mulder Programmaleider Wonen & Projectanalyse EIB Masterclass Wethouders Middelburg, 9 juli 2014 1 Inhoud Drie vragen Wat zijn de recente

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 8 juli 2019 Betreft Voortgangsrapportage Retailagenda

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 8 juli 2019 Betreft Voortgangsrapportage Retailagenda > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401

Nadere informatie

Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag

Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag Rapportage enquête Leidse winkeliers over openstelling op zondag Strategie en Onderzoek, september 2013 Inleiding Begin september 2013 is onder Leidse winkeliers een enquête gehouden over de openstelling

Nadere informatie

De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra

De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra 1/20 De zonnige toekomst van winkels, winkelgebieden en winkelcentra Winnaars Verliezers Hoe wordt een winkelcentrum een winnaar? Case-study Zonder parkeren geen winkelomzet drs. Hans P. van Tellingen

Nadere informatie

De invloed van vergrijzing op het winkellandschap. Visie

De invloed van vergrijzing op het winkellandschap. Visie De invloed van vergrijzing op het winkellandschap Visie 2016-2025 Inleiding Retail is complexer dan ooit. Onder invloed van demografische, economische en technologische ontwikkelingen wordt het retaillandschap

Nadere informatie

LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN!

LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN! EEN KLOPPEND HART LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN! ONS CENTRUM in beeld en cijfers WIST U DAT. wij ruim 50.000 m2 detailhandel hebben in ons centrum (vergelijk centrum Helmond,

Nadere informatie

Aanleiding voor het onderzoek

Aanleiding voor het onderzoek Aanleiding voor het onderzoek Gemeente Heerlen, juni 2013, alle zondagen koopzondag; wekelijkse koopzondag Centrum gestart m.i.v. september 2013 Heroverweging wekelijkse koopzondag in 2015 Breed gedragen

Nadere informatie

Magnutude 2012: Neemt ecommerce de plaats in van ERP? Een discussie over actuele ontwikkelingen. 18 september André Damsteegt Eric Soonius

Magnutude 2012: Neemt ecommerce de plaats in van ERP? Een discussie over actuele ontwikkelingen. 18 september André Damsteegt Eric Soonius Magnutude 2012: Neemt ecommerce de plaats in van ERP? Een discussie over actuele ontwikkelingen 18 september André Damsteegt Eric Soonius 2 Korte introductie Magnus is groot en bekend geworden door onze

Nadere informatie

Parkeergedrag. Dagmar Bisschops-Severens TOGETHER d_bisschops@yahoo.com

Parkeergedrag. Dagmar Bisschops-Severens TOGETHER d_bisschops@yahoo.com Parkeergedrag Dagmar Bisschops-Severens TOGETHER d_bisschops@yahoo.com Bijdrage aan het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk 20 en 21 november 2014, Eindhoven Samenvatting Parkeergedrag Gemeenten

Nadere informatie

Fun of functie: koopstromen. Kennis en Economisch Onderzoek

Fun of functie: koopstromen. Kennis en Economisch Onderzoek Fun of functie: koopstromen Kennis en Economisch Onderzoek Rogier Aalders 3 juni 2014 Fun of functie Dalende detailhandelsomzet 115 index index 115 110 110 105 105 100 100 95 95 90 90 85 2005 2006 2007

Nadere informatie

EXPERTGROEP FUTURE CITY CENTRE

EXPERTGROEP FUTURE CITY CENTRE In samenwerking met: EXPERTGROEP FUTURE CITY CENTRE Shopping Today 24 september 2015 Korte introductie.. Enny van de Velden Managing Director CCV Dienstverlener voor elektronische transacties in Europa

Nadere informatie

Faciliteren als Strategie Binnenstad Den Haag

Faciliteren als Strategie Binnenstad Den Haag Faciliteren als Strategie Binnenstad Den Haag Gemeente Den H aag Max Jeleniewski Gebiedsmanager Binnenstad Dienst Stedelijke Ontwikkeling/PmDH 20 juni 2013 Vastgoedsocieteit Haaglanden Programma Gemeente

Nadere informatie