Disclosures. De combinatie van lichamelijke klachten en psychische stoornissen. Inhoud. Vaak voorkomende SOLK. Wat is SOLK?

Transcriptie

1 Hak de knoop niet te snel door, je kunt hem ook ontwarren Disclosures Dr. Jonna van Eck van der Sluijs Psychiater en senior onderzoeker Symposium: Behandeling van SOLK en persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen De combinatie van lichamelijke klachten en psychische stoornissen Wat is SOLK? Inhoud SOLK, verklaarde lichamelijke klachten en psychische aandoeningen in de algemene bevolking Complexiteit van somatischsymptoomstoornis Collaborative care als voorbeeld van een behandelmodel Klinische implicaties Illustratie aan de hand van casus Vaak voorkomende SOLK Definitie richtlijn*: We spreken van Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) bij lichamelijke klachten die langer dan enkele weken duren en waarbij bij adequaat medisch onderzoek geen somatische aandoening wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart. Onderscheid: mild, matig-ernstig, ernstig. *MDR SOLK en somatoforme stoornissen NHG standaard SOLK 1

2 Hoe wordt gekeken naar SOLK? Ze zijn helemaal niet ziek Het is allemaal psychisch De onverklaarde klachten zijn het gevolg van onverwerkte emoties Het is wél lichamelijk en als er maar lang genoeg naar gezocht wordt, zal de fysieke oorzaak wel gevonden worden We kennen de oorzaak niet, maar kunnen wel de gevolgen bestrijden Trouw Hoe wordt gekeken naar SOLK? Het biopsychosociale model Het draagkracht/draaglastmodel Het stressmodel Somatische fixatie Neurobiologische modellen Sensitisatie Moeite met herkennen en uiten van emoties Hoe wordt gekeken naar SOLK? Artsen: frustrerend, bemoeilijkt artspatiëntrelatie Onderzoek: erkende of onbegrepen ziekte: lijden is even groot Stigma Wileman et al 2002, Joustra et al

3 Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) Verklaarde lichamelijke klachten Deel 1 Epidemiologisch onderzoek in de algemene bevolking Psychische stoornissen 3

4 Comorbiditeit SOLK psychische stoornissen Comorbiditeit SOLK psychische stoornissen van Eck van der Sluijs et al 2015 van Eck van der Sluijs et al 2015 Comorbiditeit SOLK psychische stoornissen Hoe meer lichamelijke klachten, hoe vaker angststoornis en depressie Stel de dubbeldiagnose SOLK in combinatie met een depressieve stoornis of angststoornis als: de nadruk sterker ligt bij de lichamelijke klachten dan bij een depressie of angststoornis past; de lichamelijke klacht al aanwezig was voordat de depressie of angststoornis begon; beide een zodanige ernst hebben dat ze een elk behandeling vereisen. o.b.v. Kroenke K, et al. Arch Fam Med 1994;3: NHG standaard SOLK SOLK Beide Verklaarde lichamelijke klachten Beloop SOLK: Bij 36.4% persistent bij 3 jaar follow-up Unieke predictoren: Angst en depressie Vaker naar GGz Ouderlijke psychopathologie (Aantal) comorbide chronische somatische stoornissen Lichamelijk functioneren 4

5 Deel 2 Studies in de algemene en gespecialiseerde gezondheidszorg Somatisch-symptoomstoornis DSM-5: De somatisch-symptoomstoornis wordt gekenmerkt door lichamelijke klachten die ofwel veel lijdensdruk teweegbrengen of die het dagelijks functioneren significant verstoren, met excessieve en disproportionele gedachten, gevoelens en gedragingen over deze klachten. De classificatie somatisch-symptoomstoornis is enkel van toepassing wanneer de betrokkene aanhoudend klachten heeft (doorgaans minstens zes maanden). INTERMED Complexiteit Case complexity Gebaseerd op het biopsychosociale model Care complexity de Jonge et al Huyse, et al (1999) 5

6 INTERMED Resultaten (N = 187) INTERMED = 23.5 Hoog complex Resultaten Voornamelijk voor: Biologisch: - Diagnostisch dilemma - Diagnostische uitdaging Psychologisch: - Psychiatrische symptomen Sociaal: - Beperkingen in integration Gezondheidszorg: - Organisatie van zorg Voorbeeld behandelmodel: collaborative care Conclusie systematische review en meta-analyse Collaborative care voor depressie + chronische somatische aandoening: Effectiever dan gebruikelijk zorg In termen van: Ziektelast Fysieke uitkomsten Depressieresultaten 6

7 Implicaties Grondige diagnostische procedures nodig à bio-psycho-sociaal Rekening houden met zowel lichamelijke als psychische klachten Geïntegreerde multidisciplinaire zorg Collaborative care Verklaarde lichamelijke klachten SOLK Hoog complex Geïntegreerde behandeling Matched care Matched care Psychische stoornissen inbrengen in een groep van SOLK-experts? SOLKnet bijeenkomsten & 2019: 10 april, 5 juni, 18 september, 20 november Locatie: GGz Breburg, Auditorium, Lage Witsiebaan 4, Tilburg uur tot uur Meer lezen? Contact: J.vanEckvanderSluijs@ggzbreburg.nl Aanmelden SOLKnet: secretariaatlgg@ggzbreburg.nl 7

8 Bronnen van Eck van der Sluijs JF, ten Have M, de Graaf R, Rijnders CA, van Marwijk HW, van der Feltz-Cornelis CM, Predictors of persistent Medically Unexplained physical Symptoms: findings from a general population study. Frontiers in Psychiatry, section Psychosomatic Medicine (2018) 9:613 van Eck van der Sluijs JF, Castelijns H, Eijsbroek V, Rijnders CATh, van Marwijk HWJ, van der Feltz-Cornelis CM. Illness burden and physical outcomes associated with collaborative care in patients with comorbid depressive disorder in chronic medical conditions: A systematic review and meta-analysis. General Hospital Psychiatry 50 (2018) van Eck van der Sluijs JF, de Vroege L, van Manen AS, Rijnders CAT, van der Feltz- Cornelis CM. Complexity Assessed by the INTERMED in Patients With Somatic Symptom Disorder Visiting a Specialized Outpatient Mental Health Care Setting: A Cross-sectional Study. Psychosomatics Jul - Aug;58(4): van Eck van der Sluijs JF, ten Have M, Rijnders CA, van Marwijk HW, de Graaf R, van der Feltz-Cornelis CM. Mental health care use in medically unexplained and explained physical symptoms: findings from a general population study. Neuropsychiatr Dis Treat Aug 16;12: van Eck van der Sluijs, JF, Have, M., ten, Rijnders. C., Marwijk, H. W. J., van, Graaf, R., de, & Feltz-Cornelis, C., van der(2015). Medically unexplained and explained physical symptoms in the general population: association with prevalent and incident mental disorders. Plos One 2015; 10(4). Bronnen Multidisciplinaire richtlijn Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) en Somatoforme Stoornissen. Utrecht: Trimbos-Instituut; NHG standaard SOLK Trouw Wileman et al, Medically unexplained symptoms and the problem of power in the primary care consultation: a qalitative study, Fam Pract Apr;19(2): Joustra et al, Functional limitations in functional somatic symptoms and well-defined medical diseases. Results from the general population cohort LifeLines. J. Psychosom Res ug;79(2):94-9 Kroenke et al, Physical symptoms in primary care. Predictors of psychiatric disorders and functional impairment. Arch Fam Med Sep;3(9):774-9 American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. 5th ed. Washington, DC2013. de Jonge P, Huyse FJ, Stiefel FC. Case and care complexity in the medically ill. Med Clin North Am Jul;90(4): Review. Huyse FJ, Lyons JS, Stiefel FC, Slaets JP, de Jonge P, Fink P, Gans RO, Guex P, Herzog T, Lobo A, Smith GC, van Schijndel RS. INTERMED : a methof to assess health service needs. I. Development and reliability. Gen Hosp Psychiatry Jan-Feb;21(1):