Strategie KBO-PCOB vernieuwt adviesrapport. Inhoud

Transcriptie

1 Op heeft de ledenraad opdracht gegeven het stappenplan t.a.v. de toekomst van KBO-PCOB uit te voeren. Er is een stuurgroep ingesteld om dit proces te begeleiden, te monitoren en een advies uit te brengen. Voor u ligt het adviesrapport van de stuurgroep. Dit rapport is gebaseerd op input van circa mensen: 12 dialoogbijeenkomsten met leden en niet-leden, een enquête, vele mails en vier strategische sessies van de stuurgroep. De belangrijkste inzichten (deel 1 t/m 6) uit de dialoogbijeenkomsten zijn opgenomen, er wordt een schets gegeven van ontwikkelingen in de buitenwereld én hoe onze verenigingen er nu voor staan. We zijn verheugd dat er grote eensgezindheid is over hoe KBO-PCOB zich kan ontwikkelen tot een grote, krachtige en actieve vereniging. Die visie en strategie zijn beschreven in deel 7 t/m 11. In de laatste delen (12 t/m 14) blikken we vooruit naar de volgende stappen in het proces. Inhoud Samenvatting... 2 Inleiding... 4 Historie... 4 Uitkomsten van de dialoogbijeenkomsten... 5 Wat gebeurt er in de buitenwereld?... 6 Ontwikkeling senioren... 7 Hoe staat KBO-PCOB er nu voor?... 7 Onze visie op ouder worden... 9 Waar leidt dit alles toe? Doelen Identiteit Strategie Besturingsfilosofie Schets van een netwerkorganisatie Vervolgstappen advies stuurgroep Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 1

2 Samenvatting Missie, visie en identiteit Onze missie luidt: We willen bijdragen aan een samenleving waarin senioren volwaardig kunnen meedoen en mensen omzien naar elkaar. Een samenleving waarin niemand zich buitengesloten voelt. In de missie ligt voor ons een opdracht die we, met onze rijke historie en basis van ca. 800 afdelingen, met beide handen willen aangrijpen. Onze vereniging komt voort uit de KBO en de PCOB, twee verenigingen die geworteld zijn in de katholieke en de protestants-christelijke traditie. Deze oorsprong komt tot uiting in de kernwaarden van KBO-PCOB: omzien naar elkaar, barmhartigheid en naastenliefde en in onze bijzondere aandacht voor en gesprek over identiteit en zingeving. KBO-PCOB staat open voor iedereen die de missie van een inclusieve samenleving en de genoemde waarden deelt, ongeacht de levens- of geloofsovertuiging of herkomst van mensen. We respecteren elkaars overtuiging en levensbeschouwelijke achtergrond. Het koesteren van de verschillen zien we als een bron van rijkdom. Elke afdeling geeft op haar eigen manier uitdrukking aan de identiteit. Dat iedereen mee kan doen is gebaseerd op de visie van een inclusieve samenleving, die staat voor: 1. Gelijke waardering van alle individuen, gelijkwaardigheid 2. Actieve participatie, meedoen 3. Het zien van verschillen als mogelijkheden, kracht van diversiteit 4. Onderkennen van belemmeringen voor deelname en die verminderen 5. Tweerichtingsverkeer: tussen personen zelf en de samenleving Deze maatschappijvisie sluit aan bij onze visie op ouder worden. We zien seniorzijn als een waardevolle, veelkleurige levensfase, waarbij we oog hebben voor alle facetten van ouder worden. Seniorzijn is een levensfase waarin mensen hun tijd, expertise en ervaring in kunnen en willen zetten voor elkaar en voor de samenleving. Ook kwetsbaarheid (lichamelijk, psychisch, sociaal) hoort bij het leven; het maakt ons tot mens. KBO-PCOB wil het volwaardig meedoen helpen mogelijk maken vanuit ieders mogelijkheden, de waarde voor elkaar en voor de samenleving en het basisconcept omzien naar elkaar: echt mens word je in relatie tot de ander. Strategie Zes ankers van de strategie: 1. We ontwikkelen ons van een klassiek gesloten ledenmodel naar een beweging van actieve mensen, die ook openstaat voor niet-leden. 2. Ons aanpassingsvermogen als vereniging versterken we om aansluiting te houden met de nieuwe senior en de samenleving. 3. We ontwikkelen een veel opener houding richting andere maatschappelijke initiatieven en bewegingen, waarbij samenwerken een sleutelwoord wordt. 4. De behoefte van senioren (leden én niet-leden) wordt leidend boven de gewoonte van de organisatie. 5. Het imago van KBO-PCOB gaan we vernieuwen en verjongen. 6. De kernfuncties blijven bestaan waarbij kennisdeling en -uitwisseling met hulp van nieuwe technologie ondersteunend werkt Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 2

3 De basis! De drie kernfuncties (1) behartigen van belangen, (2) ontmoeten en ontwikkelen en (3) helpen blijven fier overeind staan. Landelijke en lokale belangenbehartiging worden sterker aan elkaar gekoppeld en nog meer dan nu gevoed vanuit panels en netwerkgroepen. We zorgen voor meer en betere ondersteuning van afdelingen door een (daartoe heeft de ledenraad al eerder besloten) Academie voor kennisdeling en -bevordering, regionale/provinciale platforms en consulenten. Een open, actieve beweging. We gaan van een gesloten naar een open verenigingsmodel, met ruimte voor niet-leden. De communicatielijnen worden korter, ook tussen afdelingen in het land. We zorgen voor een betere herkenbaarheid onder een nieuwe naam. We stimuleren om van passief lid tot actief of zelfs initiërend lid te worden. Derhalve gaan we -naast het reguliere lidmaatschap- ook differentiëren in vormen om je aan te sluiten, afgestemd op nieuwe generaties senioren. Samen een platform. We ontwikkelen van een hiërarchische organisatie naar een platform, ondersteund door technologie, met gelijkwaardige spelers. Wij bieden als platform ruimte voor ontmoeting tussen mensen van lokale afdelingen en bovenlokale netwerken die zich verbinden op voor hen interessante zaken: expertise inzetten voor de ander/samenleving, lezingen geven, themanetwerken (bijv. filosofie, zingeving.) en ook zullen nieuwe sociale verbanden ontstaan (bijv. cultuur, wandelen en lezen). Als platform zijn we uitnodigend en verbindend naar andere maatschappelijke initiatieven. Een en ander ondersteund door een digitaal verenigingsplatform, waar alle kernfuncties en activiteiten voor leden en niet-leden toegankelijk zijn. Advies Deze strategie vraagt twee volgende stappen: 1) met leden in gesprek over deze visie en 2) nader uitwerken van de organisatie (structuur, werkwijze, cultuur) en financiering (contributiestelsel, vermogen en andere inkomsten). In deel 12 is de besturingsfilosofie geformuleerd die past in een netwerksamenleving en bij de moderniseringsslag en in deel 13 vindt u een schets van een netwerkorganisatie. De stuurgroep stelt voor om in maart/april enkele werkconferenties te beleggen met kaderleden van afdelingen, provinciale bonden en de ledenraad over de organisatie en financiering. Daarnaast stelt de stuurgroep voor om met leden in gesprek te gaan over de strategie. De leden van de stuurgroep zijn bereid aan te blijven. De stuurgroep vraagt het bestuur om de ledenraad het volgende voor te leggen: - in te stemmen met de voorliggende strategienotitie KBO-PCOB vernieuwt! - de leden van het bestuur en de stuurgroep te vragen met leden in afdelingen en andere geledingen in gesprek te gaan over de strategie - in te stemmen met de aanpak via werkconferenties over organisatie en financiering - de stuurgroep opdracht te geven om op basis daarvan een advies te formuleren over organisatie en financiering Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 3

4 Inleiding De ledenraad heeft in juni het bestuur verzocht de verdere integratie van KBO-PCOB voor te bereiden. Daartoe is een stuurgroep ingesteld met als opdracht een advies uit te brengen. De stuurgroep is aan het werk gegaan op basis van het stappenplan uit de notitie Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen., dat de ledenraad in oktober 2017 heeft goedgekeurd. De afgelopen maanden is zeer intensief de dialoog gezocht met de leden. Onder het motto KBO- PCOB vernieuwt! zijn bijna tweeduizend mensen geraadpleegd. Hiertoe is onder meer een tournee door het land georganiseerd met twaalf dialoogbijeenkomsten van elk drie uur met telkens tussen de dertig en zeventig deelnemers. Er is op deze wijze uitvoerig gesproken met ruim zeshonderd leden en niet-leden. Verslagen en een foto-impressie van de drukbezochte sessies staan op de site van KBO- PCOB. Parallel hieraan is een online raadpleging gedaan over de toekomst van de vereniging onder het vaste ledenpanel, waaraan zo n duizend mensen deelnamen. Aan dit panel worden regelmatig vragen voorgelegd om meningen en behoeften te peilen. Een aparte sessie is belegd met jonge senioren (50plussers, leden en niet-leden). Via de speciaal geopende digitale brievenbus zijn een honderdtal brieven ontvangen met opvattingen, ideeën en suggesties voor de toekomst van de vereniging. Niet eerder in de geschiedenis van beide verenigingen zijn in zo korte tijd zoveel mensen betrokken bij het vormgeven van de toekomst en het meedenken over nieuw beleid. De vormgeving van de samenvoeging KBO en PCOB vordert gestaag. Het heeft zijn tijd nodig, maar als bestuur worden we steeds beter geïnformeerd en kunnen we op vele terreinen onze mening kenbaar maken. Een goede ontwikkeling. Uit een nieuwsbrief van een lokale afdeling bij het magazine van februari 2018 De stuurgroepleden hebben in wisselende formaties de sessies in het land bijgewoond. Op basis van alle raadplegingen heeft de stuurgroep een advies geformuleerd, dat in voorliggende notitie is opgenomen inclusief de onderliggende analyse. Historie Om een toekomst te kunnen bouwen, moet je het verleden kennen, is een universeel gezegde. En niet voor niets. Tegen de achtergrond van deze wijsheid is het belangrijk eerst nog eens de ontstaansgeschiedenis in gedachten te nemen. De ouderenbeweging is na de Tweede Wereldoorlog gevormd. KBO richtte zich op de emancipatie van de katholieke ouderen door ze te verbinden en door belangen te behartigen; namens de ouderen van protestantse huize richtte PCOB zich middels belangenbehartiging op goed bejaardenbeleid. Beide organisaties hebben, naast veel gelijksoortige activiteiten, hun christelijke identiteit en waarden gemeen. Er is in beide verenigingen, naast ontspanning ook veel ruimte voor inhoudelijke onderwerpen en zingevingsvraagstukken. Aan de basis staat de traditie van de menslievende en verbonden samenleving. Van oorsprong zijn beide verenigingen gericht op het onderling contact tussen leden. Ze zijn sterk lokaal verankerd. Met hun bonden of koepels zijn ze als het ware verenigd in verscheidenheid en zo in staat bovenlokale belangen te behartigen, leden politiek een stem te geven en schaalvoordelen van samenwerking en ondersteuning te benutten. We bouwen vandaag aan een toekomst van KBO-PCOB met inachtneming van de diversiteit en onze gemeenschappelijke en waardevolle geschiedenis. De leden van vandaag en van morgen hebben Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 4

5 deels andere eisen en wensen, hebben een eigentijdse kijk op hun toekomst en vaak afwijkende agenda s om die nieuwe levensfase op voor hun zinvolle wijze in te vullen, maar zullen elkaar ook weer willen vinden op gemeenschappelijke waarden. Om aantrekkelijk en herkenbaar te blijven bouwen we hierop verder, met een eigentijdse missie, een helder perspectief op de toekomst en een moderne agenda. Uitkomsten van de dialoogbijeenkomsten De dialoogsessies waren een bron van ideeën en energie. Niet onvermeld mag blijven dat we in zeer korte tijd maar liefst zeshonderd mensen, leden en niet-leden, op de been wisten te brengen met de open vraag Hoe ziet u graag dat de vereniging zich ontwikkelt in de nabije toekomst?. Het werd niet alleen een hele intensieve tour door Nederland, maar vooral ook een leerzame. Natuurlijk waren er regionale verschillen en vanzelfsprekend worden accenten hier en daar anders gelegd, maar de grondtoon was vooral overal opmerkelijk gelijkluidend en energiek. Wat het ons leerde was dat we nog zoveel meer van elkaar kunnen opsteken dan we tot dusverre doen. En ook dat er een grote veranderingsgezindheid is bij de aanwezige leden, mede vanuit het besef dat we als vereniging alleen bestaansrecht behouden als we met de tijd meebewegen en aantrekkelijk blijven voor nieuwe mensen. Het was letterlijk en figuurlijk een energieke ontmoeting met en tussen leden, die tot veel nieuwe inzichten, verbondenheid en inspiratie leidden. De verslagen van de bijeenkomsten zijn terug te vinden op de site van KBO-PCOB. Omwille van de hanteerbaarheid hebben we de sessies samengevat in tien belangrijkste inzichten. We beschouwen deze inzichten als leidraad naar de toekomst en als ankers voor de inrichting van de nieuwe organisatie. Kort en bondig zijn wij tot de volgende tien opdrachten vanuit de raadpleging gekomen: 1. Straal! Laat het huidige imago van suf, zeuren, oud achter. Zet sterker in op vitaliteit, kracht, vernieuwing, activiteiten en straal dat vooral uit! 2. Verberg de christelijke oorsprong niet. Sta open voor anderen op gemeenschappelijke waarden als naastenliefde en noaberschap. Laat iedereen welkom zijn die het gemeenschappelijke perspectief deelt en wees open over de oorsprong van de verenigingen waaruit KBO-PCOB voortkomt. Elke afdeling geeft op eigen wijze uitdrukking aan de identiteit; omarm die diversiteit als kracht. 3. Van bond naar beweging. Graag minder bond, en meer de dynamische club van actieve mensen rond gemeenschappelijke interesses. Meer doen dan praten, meer voor dan tegen, meer bewegen dan berusten, meer open dan dicht, meer toekomst dan verleden. Het idee van een beweging krijgt veel bijval. Het sluit aan bij de enorme activiteit in vitale afdelingen. 4. Organiseer het beter. Zorg voor betere (maatwerk) ondersteuning aan afdelingen. Optimaliseer de kennisdeling. Maak beter gebruik van alle ervaring en talent in de vereniging. Verbind! 5. De toekomstige senioren boeien. Bied ruimte aan de nieuwe senioren door divers aanbod en differentieer in vormen om mee te doen. Stel de vereniging open voor nieuwe geluiden en initiatieven. 6. Diversiteit en herkenbaarheid bieden. Koester de lokale identiteit en kracht, zorg voor veel meer zichtbaarheid en communiceer over behaalde resultaten, zowel landelijk als lokaal. Draag de waarde van het collectief van leden uit voor de belangenbehartiging. 7. Een duidelijkere missie. Omzien naar elkaar en streven naar een inclusieve samenleving wordt breed ondersteund, maar sommigen vinden het te vaag. Niet-leden geven aan niet goed te Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 5

6 snappen waar KBO-PCOB nu precies voor staat en wat ze van een lidmaatschap kunnen verwachten. Scherp die missie verder aan en maak m concreter en aansprekender. 8. Waardevol bijdragen. Senioren zijn door kennis, ervaring en tijd van grote waarde voor elkaar en voor de samenleving. Draag dat nadrukkelijker uit, laat dat zien. 9. Varieer in tempo. Afdelingen die willen samengaan en/of vernieuwen, roepen op tot meer tempo in samengaan. Anderen willen doseren. Richt een zorgvuldig proces in, rekening houdend met de autonomie en behoeften van afdelingen. Houd rekening met elkaar. 10. Open dialoog vasthouden. Het open karakter van de tour wordt gewaardeerd: praten mét ons en niet óver ons. Doe dit veel vaker! Eén keer per jaar organiseren we samen met de gemeente de seniorendag, die gaat over een maatschappelijk relevant onderwerp. Volle bak met 250 à 300 mensen. Circa 45% niet-leden. Levert altijd nieuwe leden op. Deelnemer aan dialoogsessie KBO-PCOB vernieuwt! Wat gebeurt er in de buitenwereld? KBO-PCOB staat als grootste organisatie met leden onlosmakelijk en midden in de Nederlandse samenleving en vertolkt op een waardige en constructieve manier de stem van heel veel senioren. Maar willen we gehoord blijven worden, aangesproken blijven worden en gevonden blijven worden dan dienen we ons goed rekenschap te geven van de ontwikkelingen in die samenleving. Zoals we met elkaar in dialoog zijn over hoe we ons willen ontwikkelen, zo willen we ook in contact staan met de buitenwereld. Tegen deze achtergrond zien we tien grote maatschappelijke ontwikkelingen die ontegenzeggelijk van invloed zijn op hoe we onze toekomst vorm kunnen geven. 1. Netwerksamenleving waarin horizontale samenwerking en communicatie steeds verder geïntensiveerd worden dankzij technologische hulpmiddelen 2. Individualisering waarbij mensen meer als individu in plaats van als groep in de samenleving staan 3. Participatiesamenleving waarin de overheid zich terugtrekt en aan iedereen die dat kan wordt gevraagd actief bij te dragen aan hun eigen leven, de omgeving en daarmee de samenleving als geheel 4. Decentralisatie van centrale overheid en provincies naar gemeenten, met lokale verschillen en soms ook willekeur in beleid (bijv. traplift hier wel vergoed, bij de buurgemeente niet) 5. Lokale netwerken komen op en vrijwilligers gaan meer burgerinitiatieven vormgeven 6. Overlegsamenleving waarin overheden en beleidsmakers met gelijkwaardige sterke gesprekspartners afspraken maken en convenanten sluiten 7. Goed bestuur. Keurmerken, aansprakelijkheid, automatisering, privacy en wetgeving stellen steeds zwaardere eisen aan organisaties 8. Ontkerkelijking waarbij de kerk als instituut invloed verliest in de maatschappij 9. Verenigen. Mensen verbinden zich anders dan voorheen, meer op interessegebied, tijdelijk en projectmatig en op basis van competenties 10. Ledenwerving. Het zijn van een merk biedt belangrijke kwaliteits- en garantiefuncties. Mensen kiezen op alle niveaus bij voorkeur voor positieve en inspirerende merken Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 6

7 Ontwikkeling senioren In 2020 is 50% van de in Nederland levende mensen 50+ en maar liefst een derde ouder dan 65 jaar. De toenemende levensverwachting versterkt deze trend. We blijven langer zelfstandig wonen, mede omdat we steeds vitaler oud worden. De ontwikkeling van de gezondheidszorg en de voortschrijdende techniek zijn daar ook debet aan. Veel senioren zijn ondernemend, zowel voor zichzelf, maar ook gericht op anderen, als vrijwilliger, mantelzorger, grootouder. Hun wijsheid en ervaring kan maatschappelijk nog zoveel meer worden benut. Er is ook een groeiend potentieel van vitale ouderen die over een schat aan kennis en wijsheid beschikken. We spreken daarom wel over de nieuwe senior 1. De kunst is voor zowel de betrokkenen zelf als voor organisaties als KBO-PCOB die schat op een voor de mensen zelf en voor de samenleving vruchtbare wijze te ontginnen. "Ik ga bijna met pensioen. Dat leidt tot allemaal nieuwe ontwikkelingen in mijn leven. (...) Ik wil met andere ouderen nadenken over zingeving. (...) Hoe word je op een mooie manier ouder, hoe ga je de toekomst in?" Deelnemer dialoogsessie KBO-PCOB vernieuwt! Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn, want er hangt ook een negatief sentiment rond ouderdom. Niet zelden een door onszelf opgelegd gevoel. Ouder worden is niet sexy. We willen niet oud worden genoemd, we willen eeuwig jong ogen en jong van geest blijven. Maar ouderen voelen zich soms ook afgedankt, of een last of kostenpost. Voor een deel van hen dreigt eenzaamheid door onvoldoende aansluiting of door fysieke, psychische, sociale of financiële beperkingen. De samenleving is niet perse seniorvriendelijk ingericht, niet in de laatste plaats door het grote accent dat wordt gelegd op de economische waarde van mens en organisaties. De soms negatieve beeldvorming over ouder worden kan het beste in positieve zin worden omgebogen door de doelgroep zelf. Door het zijn van een inspirerend voorbeeld, door actief bij te dragen en te participeren, door mensen die niet eenvoudig meekomen erbij te betrekken, door het nemen van initiatieven. KBO-PCOB wil in deze ontwikkeling van grote betekenis zijn. Hoe staat KBO-PCOB er nu voor? Eind 2015 besloten de seniorenorganisaties Unie KBO en PCOB tot intensivering van de samenwerking. Het nieuwe bureau KBO-PCOB behartigt sinds begin 2017 onder één dak de belangen van senioren. De samenwerking geeft meer slagkracht en zorgt ook voor meer zichtbaarheid in het maatschappelijke en politieke debat. Het samengaan van de verenigingsbureaus was een logische voortgang van de al jarenlange succesvolle gezamenlijke belangenbehartiging en projecten. 1 Door de groeiende omvang van de groep senioren wordt er ook meer en meer over senioren geschreven. Zowel over gezond of succesvol ouder worden (bijv. de theorie van Jung over prettig oud worden en het model van Machteld Huber over positieve gezondheid), alsook over het ontwikkelen van passende producten en diensten. Zo onderscheidt Woolfe de volgende vier motivatiekenmerken van de nieuwe senior (Bron: Grey Ocean Strategy, Edgar Keehnen): Je ontwikkelen. Creativiteit en intellectuele ontwikkeling: de honger naar nieuws en het willen blijven ontdekken van nieuwe dingen is een belangrijke eigenschap van de deze groep. Je inzetten. De behoefte kennis en ervaring te delen: generositeit naar andere leeftijdsgroepen. Actief en vitaal blijven. Vitaliteit en productiviteit: er is een sterke behoefte om een waardevolle bijdrage te kunnen blijven leveren, op welke wijze dan ook. Je interesseren voor anderen. Belangstelling voor anderen: senioren voelen zich begaan met de wereld en de mensen om zich heen Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 7

8 Bij die gelegenheid verwoordden we het in ons persbericht kernachtig met Het samengaan van de bureaus is een belangrijke stap op weg naar één krachtige organisatie. Samen staan we nog sterker in de belangenbehartiging voor senioren, en dat is hard nodig in deze tijd. Nu anderhalf jaar later en veel gesprekken verder is het goed om te kijken waar we nu intern staan en hoe ver we zijn gevorderd om een nieuwe stap te zetten naar die ene krachtige organisatie. We onderscheiden grofweg een aantal grootheden. Dat zijn organisatie, herkenbaarheid, belangenbehartiging en ledenontwikkeling. Organisatie: De bovenlokale organisatie(s), landelijk en alleen bij de KBO provincies, staan voor de uitdaging om de achthonderd afdelingen op professionele en efficiënte wijze te ondersteunen. Door de huidige structuur, die voortkomt uit de geschiedenis, is een eenduidige ondersteuning niet eenvoudig. Waarbij in acht moet worden genomen dat er heel sterke en heel zwakke afdelingen zijn en daarmee de behoeften aan ondersteuning ook sterk varieert. Het ontwikkelen van adequate dienstverlening is één, maar het efficiënt toegankelijk maken van die dienstverlening aan afdelingen is nog van een heel andere orde. Daar valt nog een wereld te winnen. Sterke afdelingen kenmerken zich vaak door het hebben van initiatiefrijke sterke bestuurders, hebben een gevarieerd programma dat aantrekkelijk is voor een brede groep leden, hebben goede relaties in de gemeente en krijgen daardoor veel voor elkaar. Naar sterke afdelingen wordt geluisterd en ze weten uitstekend de stem van senioren te vertolken. Deze afdelingen lijken ook bereid te zijn andere afdelingen te versterken met advies, maar dat gebeurt nog nauwelijks. De bereidheid en de behoefte om kennis, goede voorbeelden en ideeën te delen zijn groot. In de praktijk wordt dat nog te weinig gefaciliteerd en daar ligt ook een opdracht. Herkenbaarheid: Uit jarenlang onderzoek naar sterke inspirerende merken is een duidelijk beeld ontstaan waaraan die merken voldoen. Ze werken steevast op het snijvlak van passie en probleem, ofwel ze lossen iets op wat de moeite waard is en doen dat met volle overgave. Ze zijn klantgericht, niet de organisatie staat centraal, maar de waarde voor de afnemer. Ze zijn altijd in beweging en spelen steeds tijdig in op veranderingen in de samenleving. Door hun omvang maken ze het verschil, creëren ze impact en omarmen ze innovaties die hun processen ondersteunen. Ze verrassen en inspireren. En iedereen die ze zou moeten kennen, kent ze. KBO-PCOB zou met leden en desondanks lage bekendheid, de lat veel hoger mogen leggen. De dialoogsessies ademen die energie uit, mensen vragen massaal om vernieuwing. Herkenbaarheid vraagt om nieuw elan, een nieuw perspectief. De kans daartoe was niet eerder zo groot. Belangenbehartiging. Met stip op één wordt door de leden belangenbehartiging als lidmaatschapsmotief genoemd, zowel op landelijk als lokaal niveau. Overheden spreken bij voorkeur met goed georganiseerde en geïnformeerde vertegenwoordigingen van burgers. De samenvoeging van KBO- PCOB heeft ons vandaag tot een van de belangrijkste spreekbuizen gemaakt van senioren. We signaleren knelpunten en doen dat opbouwend, constructief en realistisch. Door decentralisatie van overheidsbeleid naar gemeenten, door groei, als gevolg van gemeentelijke samenvoegingen, van grote gemeenten, vraagt overleg met overheden om een steeds professionelere houding, ook van vrijwilligers. KBO-PCOB heeft dat kaliber vrijwilligers en blijft ook graag aantrekkelijk voor dat kaliber vrijwilligers. Organisatorisch dienen we ons beter te bekwamen om die vrijwilligers, waar nodig, te scholen, ze kennis te laten delen met elkaar, ze in bovenlokale netwerken te verbinden, zodat elke afdeling de waarde van het collectief optimaal kan ervaren. "Je kunt lokaal echt het verschil maken als je bij de gemeente dingen voor elkaar krijgt voor senioren Deelnemer dialoogsessie KBO-PCOB vernieuwt! Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 8

9 Ledenontwikkeling. Het is eerder gezegd, meer mensen treden toe tot het leger van senioren en meer senioren worden vitaal oud. Toch lopen onze ledenaantallen terug. Bij onveranderd beleid zal die terugloop niet gestaag voortgaan, maar in een steeds sterkere stroomversnelling komen. Dat is niet alleen demografisch bepaald met een ouder wordende achterban en gebrek aan voldoende instroom van jongeren, maar is ook een ijzeren marketingwet. Merken verdwijnen niet geruisloos, maar altijd als donderslag bij heldere hemel. Plotseling is het over. Om leden te behouden en te werven anno 2018 is een modern aanbod nodig, waarbij het lidmaatschap een voortdurende positieve ervaring moet zijn. Tegenwoordig is men immers zo aangemeld, maar ook zo weer afgemeld, met een druk op de knop. Nieuwe leden hebben andere motieven om lid te worden en zeker ook een andere, minder vanzelfsprekende loyaliteit. Belangenbehartiging, hoe zeer dat met stip op nr. 1 wordt gezet, is tegenwoordig toch niet meer de doorslaggevende reden om lid te worden van willekeurig welke vereniging. Het ontbreken van belangenbehartiging zal als tekortkoming worden gezien, als de vereniging niet opstaat als belangen in het geding zijn, maar het is niet genoeg reden voor lidmaatschap. Men kan zijn geld nu eenmaal overal kwijt en nuttige tijdsbesteding is voor de meeste mensen ook elders mogelijk. Mensen willen eerder minder verplichtingen dan meer. Als de wens is de vereniging te behouden of zelfs te laten groeien is een sterke oriëntatie op waar leden en potentiële leden behoefte aan hebben van groot belang. Onze visie op ouder worden Veel mensen kijken met nieuwsgierigheid uit naar het moment dat presteren minder van ze wordt verlangd en dat na jaren van werken ruimte ontstaat voor nieuwe perspectieven, voor zingeving, verdieping en nieuwe activiteiten. Er is meer tijd voor relaties en andere ervaringen, maar er blijft ook de behoefte gezien te worden en bij te dragen. Het economisch actief en van waarde zijn maakt plaats voor andere vormen van betekenisvol zijn. We zien seniorzijn als een waardevolle levensfase. Blijf actief als je oud wordt. Een van mijn stelregels is altijd geweest: het hebben van plichten is een recht. We hebben rechten, gelukkig. Maar we hebben ook plichten, gelukkig. Want als je plichten hebt, dan hoor je erbij. Dan ben je medeverantwoordelijk. En ik raad mensen die ouder worden aan, om dat ook te blijven voelen. Dat je ook plichten hebt. Plichten om een bijdrage te leveren aan de samenleving. Plichten om je voor anderen te interesseren. Plichten om erbij te horen en anderen erbij te laten horen. En als je dat doet, dan helpt dat denk ik ook voor het langer gezond blijven en langer sterk blijven. Interesseer je voor dingen, blijf je interesseren voor dingen. Dan is het leven zoveel waardevoller! Jan Terlouw in de film KBO-PCOB vernieuwt! Het hierop tijdig voorbereid zijn en aansluiting vinden op andere vormen van betrokkenheid brengt vaak een interessante zoektocht met zich mee. In een seniorvriendelijke samenleving voltrekken deze processen zich langs een vanzelfsprekende en natuurlijke weg. Zowel de senior als zijn of haar omgeving zijn erbij gebaat hierin steeds samen te blijven optrekken en elkaar niet af te schrijven. Hier liggen zowel voor ouderen als jongeren gelijke verantwoordelijkheden en kansen. Als mensen ouder worden dan verandert er van alles in hun leven. Dus bijvoorbeeld als je niet meer deelneemt aan het arbeidsproces, dan moet je voor jezelf zoeken naar andere maatschappelijke rollen die voldoening geven. Die je een tijdsbesteding geven, de structuur aan je dag geven. Zo zijn er een heleboel aspecten als je ouder wordt, die mensen meer doen nadenken over allerlei vragen om het leven. Wat is het leven? Wat is zinvol in het leven? Waar haal ik voldoening uit? Wat is Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 9

10 belangrijk voor mij? Anja Machielse, hoogleraar empowerment kwetsbare ouderen, in de film KBO-PCOB vernieuwt! Volgens de hoogleraar bestaat dé oudere helemaal niet. De een voelt zich heel erg oud op zijn veertigste. De ander voelt zich nog helemaal niet oud dik in de negentig. We moeten niet denken in stereotyperingen, mensen niet als groep beoordelen, maar steeds naar de individuele kwaliteiten, wensen en behoeften kijken. Waar leidt dit alles toe? Onze missie luidt: We willen bijdragen aan een samenleving waarin senioren volwaardig kunnen meedoen en mensen omzien naar elkaar. Een samenleving waarin niemand zich buitengesloten voelt. Dat iedereen mee kan doen is gebaseerd op het concept van een inclusieve samenleving, dat staat voor: Gelijke waardering van alle individuen, gelijkwaardigheid Actieve participatie, meedoen Het zien van verschillen als mogelijkheden, kracht van diversiteit Onderkennen van belemmeringen voor deelname en die verminderen Tweerichtingsverkeer: tussen personen zelf en de samenleving Inclusie Exclusie Segregatie Integratie Met name de laatste, het tweerichtingsverkeer, lichten we eruit. Uit de dialoogsessies kwam zo vaak de verzuchting dat senioren - vrij vertaald - niet in hun laatste levensfase zitten, maar juist ook de tijd en de mogelijkheden hebben bij te dragen aan de samenleving, van waarde zijn en blijven en mee moeten kunnen blijven doen. De samenleving heeft zo niet alleen een rol of plicht richting de senioren, maar de senioren hebben net zo goed een rol richting de samenleving. "We kunnen het imago van senioren en onze vereniging opwaarderen door onze waarde te tonen, als sociaal netwerk voor elkaar en voor de samenleving" Deelnemer aan dialoogsessie KBO-PCOB vernieuwt! De stuurgroep kwam tot de conclusie dat KBO-PCOB, wij met elkaar, senioren moet stimuleren en oproepen om veel meer gebruik te maken van het eigen potentieel. We zitten onze dagen niet uit, we bewaken niet slechts de positie van senioren, we bouwen nog elke dag mee aan de samenleving. De samenleving heeft de senior nodig, met zijn/haar wijsheid, kennis en ervaring en ook toenemende vitaliteit. Een samenleving waar ouderen, en dat is met elke levensfase net weer even anders, hun ideale omgeving vinden en waar jongeren, om die tweespalt maar even te maken, hun voordeel kunnen doen van die goed georganiseerde senioren. Een samenleving waarin we elkaar nodig hebben, jong en oud, waarin wederzijds waarde wordt toegevoegd en waar het eigenbelang, of het groepsbelang, plaats heeft gemaakt voor het algemeen belang. Een samenleving waarin iedereen in z n waarde wordt gelaten en waar we een beroep op elkaar kunnen doen. En kwetsbaarheid lichamelijk, sociaal, psychisch is onlosmakelijk onderdeel van ons menszijn; we omarmen het, omdat het ons tot mens maakt. Echt mens worden we in relatie tot de ander. Dat is wat we laten zien met KBO-PCOB en -ook- daarom sluiten mensen zich bij ons aan Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 10

11 Doelen Volwaardig meedoen vraagt iets van ons als vereniging, van de senioren zelf en van de samenleving. Doelen vs. doelgroepen Vereniging Senioren Samenleving Kennis Houding Gedrag Weten wat er speelt bij onze leden en bij senioren en de samenleving Informatie over wat er voor hen is in de vereniging en in de samenleving Kennis over senioren o.b.v. feiten, mythes de wereld uit, senioren zijn van grote waarde door expertise, ervaring en tijd Seniorzijn is een waardevolle levensfase Omzien naar elkaar en naar mensen die dat nodig hebben Bewustzijn over levensvragen die gepaard gaan met ouder worden Positief en krachtig vanuit mogelijkheden (niet zeuren) Respectvol jegens alle senioren Een open houding, contact, betrekken Meedoen mogelijk maken en stimuleren Signalen en standpunten uitdragen naar de samenleving Regie op eigen leven Actief zijn Sociaal netwerk creëren/onderhouden Omzien naar kwetsbaren Meedoen mogelijk maken; omstandigheden creëren of verbeteren Als we spreken over de doelgroep senioren gaan we niet uit van een klassieke leeftijdsgrens. Zoals Anja Machielse zei de senior bestaat niet. In beginsel zijn we er voor iedereen die zich aangesproken voelt door onze missie, ons perspectief. De term senioren in de tabel verwijst naar een brede groep, zij die zich voorbereiden op stoppen met werken, die zich zinvol willen inzetten voor de samenleving alsook mensen in een kwetsbare periode en die een sociaal vangnet zoeken of nodig hebben. Samen-leven is een werkwoord! Deelnemer aan dialoogsessie KBO-PCOB vernieuwt! Identiteit Onze vereniging komt voort uit de KBO en de PCOB, twee verenigingen die geworteld zijn in de katholieke en protestants-christelijke traditie. Deze oorsprong komt tot uiting in de kernwaarden van KBO-PCOB: omzien naar elkaar, barmhartigheid en naastenliefde en in onze bijzondere aandacht voor en gesprek over identiteit en zingeving. We staan open voor iedereen die de missie van een inclusieve samenleving en de genoemde waarden deelt, ongeacht de levens- of geloofsovertuiging of herkomst van mensen. We respecteren elkaars overtuiging en levensbeschouwelijke achtergrond. Het koesteren van de verschillen zien we als een bron van rijkdom. Elke afdeling geeft op haar eigen manier uitdrukking aan de identiteit. Als je in de samenleving iets wilt bereiken, moet je het allereerst hebben over wat dat dan is! KBO-PCOB wil bijdragen aan een samenleving waarin senioren volwaardig meedoen en mensen omzien naar elkaar. Een samenleving waarin niemand zich buitengesloten voelt Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 11

12 Als je nou daarvoor wilt gaan, dan doe je dat alsjeblieft vanuit wat je bent. En wat je misschien wel onopgeefbaar vindt. Maar je doet het wel samen met anderen voor die brede samenleving. En dat jouw positie net anders is als die van de ander, dat zal zo wezen. Benut dan die verscheidenheid als kracht om de gezamenlijke doelstelling te bereiken. Kars Veling in de film KBO-PCOB vernieuwt! Strategie Als we alles wat we hebben opgehaald vanuit gesprekken, dialoogsessies en enquêtes goed filteren dan adviseren we een zestal ankers voor de nieuwe strategie. Dat zijn wat ons betreft: 1. We ontwikkelen ons van een klassiek gesloten ledenmodel naar een beweging van actieve mensen, die ook openstaat voor niet-leden. 2. Ons aanpassingsvermogen als vereniging versterken we om aansluiting te houden met de nieuwe senior en de samenleving. 3. We ontwikkelen een veel opener houding richting andere maatschappelijke initiatieven en bewegingen, waarbij samenwerken een sleutelwoord wordt 4. De behoefte van senioren (leden én niet-leden) wordt leidend boven de gewoonte van de organisatie. 5. Het imago van KBO-PCOB gaan we vernieuwen en verjongen. 6. De kernfuncties (Behartigen van belangen, Ontmoeten en ontwikkelen, Helpen) blijven bestaan en worden op een moderne leest geschoeid, waarbij kennisdeling en -uitwisseling met hulp van nieuwe technologie ondersteunend werkt. De volgende ideeën, die verdere uitwerking vergen, schetsen welke kant we op willen bewegen: 1. We groeien naar een krachtige, actieve, open vereniging! We ontwikkelen ons van een hiërarchische organisatie naar een platform, ondersteund door technologie, met gelijkwaardige spelers. Weg van het klassieke top-down of bottom-up gevoel, maar op basis van gelijkwaardigheid. De afdelingen en initiatieven die als rolmodel kunnen fungeren brengen we beter in het zicht ( Pareltjes mogen schijnen, zei een deelnemer aan dialoogsessie KBO- PCOB vernieuwt! ) en vervullen daarmee een belangrijke voorbeeldfunctie. De communicatielijnen worden korter en directer, ook tussen afdelingen in het land. Belangenbehartiging, zowel lokaal als landelijk, blijft een van onze kerntaken en wordt sterker aan elkaar gekoppeld c.q. dichter naar elkaar toe gebracht. We zorgen voor een betere herkenbaarheid onder een nieuwe naam, met een duidelijke concrete missie en met een passende huisstijl. Het magazine behoudt de verbindende, inspirerende en informerende rol die zij ook nu vervult. We gaan van een gesloten verenigingsmodel naar een open verenigingsmodel, met ruimte voor niet-leden om op onderdelen mee te doen en kennis te maken. 2. We zijn al in beweging met de Academie voor kennis delen & ontwikkelen Al eerder nam de ledenraad een besluit over een Academie voor kennisdeling en -bevordering, regionale/provinciale platforms en consulenten. Deze ontwikkeling past naadloos in de voorliggende strategie. We bouwen aan een gemeenschappelijk kenniscentrum, een academie, voor uitwisseling van ervaringen. Voorbeelden van geslaagde lokale projecten krijgen een centrale plek in de academie en met tips hoe deze op te zetten: de lokale seniorendag samen met de gemeenten, de seniorencafés, de beweegtuin, het is te veel om op te noemen waar onze vereniging nu al rijk aan is! Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 12

13 Omzien naar elkaar is ook omzien naar afdelingen die hulp vragen. En een databank van inspiratie-sessies van afdelingen die anderen afdelingen willen inspireren met hun verhalen. Speciale vrijwillige ambassadeurs die zoveel weten van een bepaald thema dat zij graag een rol als spreker of consulent willen vervullen (kan variëren van PR tot WMO, van ledenwerving tot mantelzorg) kunnen worden uitgenodigd. 3. We gaan actieve deelname stimuleren en differentiëren in vormen om je aan te sluiten We gaan programma s en activiteiten ontwikkelen die bestaande leden meer aansporen tot actieve deelname. We stimuleren om van passief lid tot actief of zelfs initiërend lid te worden. Dat vraagt om het ontwikkelen van nieuwe vormen van betrokkenheid, naast het reguliere lidmaatschap, afgestemd op de nieuwe generaties senioren. Houding vs. Kerntaak Behartigen belangen Ontmoeten en ontwikkelen Helpen / Verlenen van diensten Initiatief nemend Actieve participatie Passieve participatie Actieve lobby lokaal en nationaal (ook met anderen) Organiseren van bijeenkomsten, lezingen, gezelligheid, etc. Alleen of samen met anderen Vrijwilligersconcepten ontwikkelen op basis van gesignaleerde behoeften Deelnemen in themagroepen of als panellid Deelnemen (leden / niet-leden, gratis/ betaald), bijwonen van lezingen 1-op-1 hulp bieden In projecten meedoen Trainingen geven Steunlid Er kennis van nemen erover lezen; het steunen Hulp ontvangen Informatie vinden Donateur / vriend worden van het steunfonds Voordelen Er komt ook ruimte voor niet-leden om deel te nemen aan verenigingsactiviteiten, bijvoorbeeld bijwonen van lezingen; zij betalen daarvoor een apart bedrag. Niet-leden kunnen deelnemen aan het landelijke seniorenpanel (dat wordt dus breder dan een ledenpanel!), waardoor we niet alleen de stem van onze leden vertolken, maar breder, van alle senioren. 4. Vrijwilligersnetwerken / gemeenschappen uitbouwen Vrijwilligersnetwerken gaan we stevig uitbouwen en vernieuwen, zodat iedereen die dat wil zich op zijn of haar eigen competenties en interesses in kan zetten, voor elkaar en voor de samenleving. Bestaande landelijke concepten als de tabletcoaches en ouderenadviseurs worden verstevigd. Mooie andere concepten die succesvol zijn in bepaalde lokale afdelingen, maar nog niet overal bekend zijn, zullen we voor het voetlicht brengen, denk aan de formulierenbrigade en de lief&leedstraten. We zoeken aansluiting bij Ontmoeten en ontwikkelen met netwerken die bovenlokaal functioneren, denk bijvoorbeeld aan cultuur, wandelen, lezen en lezingencircuits. En we gaan nieuwe concepten lanceren, zoals: - Thema-netwerken voor kennisuitwisseling en consultaties over belangenbehartigingsonderwerpen en speerpunten Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 13

14 - Een lezingencircuit: een netwerk van mensen die graag over bepaalde onderwerpen een lezing verzorgen (een soort speakers academy) - Ervaring doorgeven: een netwerk van mensen die les willen en kunnen geven op scholen om hun ervaring door te geven 5. Samen een landelijk platform Onze vereniging, onze beweging vervult in belangrijke mate een platformrol. We verbinden mensen, lokale afdelingen, netwerken en maatschappelijke organisaties die zich uitgenodigd voelen zich aan te sluiten bij ons perspectief. Communicatie en kennisuitwisseling vinden tegenwoordig meer plaats langs een digitale weg en veel huidige senioren zijn intensieve gebruikers van technologische verworvenheden. We zullen daarom veel meer dan nu het geval is gebruik maken van technologie en digitale mogelijkheden die voorhanden zijn. Vanzelfsprekend blijft ook de huidige offline communicatie bestaan zolang daar vraag naar is. We ontwikkelen een digitaal verenigingsplatform waar alle kernfuncties en activiteiten toegankelijk zijn voor leden en niet-leden én waar mensen zelf aan kunnen bijdragen (door activiteiten toe te voegen, door stukken te schrijven, door te opiniëren, enz.): de virtuele weerslag van onze beweging. Besturingsfilosofie Met het vaststellen van de strategie, de koers en wat we daarmee beogen te bereiken zijn we er niet. Hoe gaan we ervoor zorgen dat de nieuwe strategie wordt geïmplementeerd en als zodanig wordt herkend en gewaardeerd door de leden en op wie we ons nog meer richten, de toekomstige senior, de niet-leden, de samenwerkingspartners en overige stakeholders? Een en ander vraagt om een visie op de organisatie en dat begint bij een besturingsfilosofie: welke zijn de uitgangspunten, waarden en principes om onze taken in de huidige netwerksamenleving goed uitgevoerd te krijgen? Nadat we de besturingsfilosofie hebben vastgesteld kan worden bepaald welk organisatiemodel bij ons past. Luisteren: De leden vormen het bestaansrecht van de vereniging. We zorgen ervoor dat ook nietleden zich gehoord voelen, dat we signalen uit de samenleving goed oppikken en dat de koers en de activiteiten zichtbaar aansluiten bij de wens van senioren. Maatwerk: De organisatie moet in staat zijn maatwerk te leveren richting afdelingen en netwerken. Ieder in z n kracht: Lokaal organiseren wat kan en de verantwoordelijkheid leggen en laten waar het past. Samenwerken: We streven naar een verenigingsklimaat waarin het samen werken tussen alle betrokkenen, interne en externe partijen de voorkeurshouding is. We zoeken naar wat ons bindt, boven wat ons doet verschillen. Kennis ontsluiten: De kennis en ervaring bij de honderdduizenden senioren is zo groot dat we die, waar maar even mogelijk is, inzetten voor de vereniging en voor het bereiken van een seniorvriendelijke samenleving. Ondernemend: We bevorderen een ondernemende en actieve verenigingscultuur, met ruimte voor voortdurende vernieuwing, waarbinnen mensen graag actief worden. Slagvaardig en wendbaar: we zijn in staat snel besluiten te nemen en aan ons aan te passen, kansen te pakken en standpunten te formuleren als onze omgeving dat vraagt Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 14

15 Professioneel: We streven als vrijwilligersorganisatie naar de hoogst mogelijke professionaliteit van werken en organiseren. We werken voor iedereen zichtbaar efficiënt en doelmatig, met snelle (controleerbare) besluitvorming. Open houding: We treden iedereen met een open geest en gezonde nieuwsgierigheid tegemoet en we sluiten niemand buiten, we zijn transparant met heldere verantwoording. Toegankelijk met korte communicatielijnen: gehoord en gezien worden is belangrijk, evenals ruimte voor initiatieven. Inclusief: Bij een inclusieve samenleving hoort een inclusieve vereniging. Schets van een netwerkorganisatie 1. Vrijwilligers. We zijn en blijven primair een vrijwilligersorganisatie. Dat houdt in dat wat op basis van vrijwilligheid kan worden georganiseerd ook door vrijwilligers blijft worden uitgevoerd. Voor continuïteit en kwaliteit is een ondersteuningsorganisatie nodig die faciliteert, begeleidt en opleidt, en administratieve, communicatieve en andere taken uitvoert. 2. De afdeling. Afdelingen zijn geworteld in de lokale samenleving. Landelijk zijn ze verbonden, samen vormen ze één grote beweging. Herkenbaar, een sterk merk, autoriteit en in zekere zin ook een keurmerk voor kwaliteit en wat leden mogen verwachten. Het onderschrijven van de missie, de kernwaarden en daarnaar handelen maakt ons tot die eenheid. Afdelingen hebben de drie kerntaken gemeenschappelijk. Hoe dat lokaal wordt ingevuld is vervolgens verder aan de afdelingen. Invulling én kleuring lokaal blijft divers. 3. Bovenlokale netwerken en gemeenschappen. Dit zijn soms tijdelijke, digitale of externe netwerken met een regionaal of landelijk karakter rond grotere thema s of interesses. Het kan gaan over inhoudelijke onderwerpen, dienstverlening betreffen of gewoonweg rond ontmoeting en ontwikkeling zijn georganiseerd. 4. Ondersteuningsorganisatie. We hebben een lange historie van ons lokaal verenigen met het bovenlokaal regelen van zaken die zich daar lokaal minder goed of niet voor lenen. Denk aan bovenlokale belangenbehartiging, marketing en ledenwerving, innovatie en productontwikkeling, verenigingsopbouw en vrijwilligersondersteuning, automatisering, verzekeringen, het uitgeven van een magazine, wet- en regelgeving (AVG, privacy, data), enz Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 15

16 Vervolgstappen advies stuurgroep De strategie vraagt als volgende stap om nadere uitwerking naar organisatiestructuur (besturing en invulling ondersteuningsorganisatie /verenigingsbureau) en contributiestelsel. Deel 12 en 13 zijn de opmaat voor het gesprek daarover: de besturingsfilosofie die past in een netwerksamenleving en bij de moderniseringsslag en de schets van een netwerkorganisatie. Het model uit het stappenplan visualiseert het stadium waar we ons nu bevinden, we bouwen vanaf de linkerkant: Uitgangspunten stappenplan Het voorstel is om de vervolgstap in te richten in dezelfde open lijn als hoe deze strategie tot stand is gekomen, dus indachtig het motto: Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt komen, ga dan samen. Als we een samenleving voor ogen hebben die niemand uitsluit en dus ook binnen onze vereniging niemand willen uitsluiten, moeten we in de weg daarnaartoe ook ruimte bieden aan iedereen die mee wil doen, denken, praten. Ook als het over onze eigen vereniging gaat. Met elkaar zorgen we voor draagvlak en verbondenheid. Voor dit hele proces is een projectgroep en een stuurgroep ingericht. De projectgroep begeleidt het proces, de stuurgroep bewaakt de voortgang en brengt advies uit aan het bestuur. De leden van de stuurgroep hebben uitgesproken bereid te zijn aan te blijven voor de volgende stap in het proces. Proces De stuurgroep stelt voor om in maart/april enkele werkconferenties te beleggen met kaderleden van afdelingen, provinciale bonden en de ledenraad. De conferenties worden voorbereid door het projectteam en de stuurgroep, die onder leiding staat van een onafhankelijke voorzitter tevens organisatieadviseur. Tijdens de werkconferenties wordt gezamenlijk gewerkt aan het vormgeven en ontwikkelen van de organisatie op basis van een besturingsfilosofie. Daarbij wordt ook de financiering van de beweging uitgewerkt inclusief het toekomstige contributiestelsel. Voor de werkconferenties, te plannen in maart en april, worden kaderleden van afdelingen, provinciale bonden en de ledenraad uitgenodigd. De werkconferenties worden gemodereerd door de voorzitter van de stuurgroep. Op basis van alle input formuleert de stuurgroep een advies. Het Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 16

17 bestuur legt vervolgens op basis van het advies van de stuurgroep een voorstel ter besluitvorming voor aan de ledenraad. De ledenraad besluit. De stuurgroep vraagt het bestuur om haar advies aan de ledenraad voor te leggen met de volgende te nemen besluiten: - in te stemmen met de voorliggende strategienotitie KBO-PCOB vernieuwt! - de leden van het bestuur en de stuurgroep te vragen met leden in afdelingen en andere geledingen in gesprek te gaan over de strategie - in te stemmen met de aanpak via werkconferenties over organisatie en financiering - de stuurgroep opdracht te geven om op basis daarvan een advies te formuleren over organisatie en financiering Advies stuurgroep KBO-PCOB vernieuwt p. 17