Help? Wat met de melk? Over intolerantie, allergie en bijvoeding Annick Mariën, kinderarts AZ Herentals
|
|
- Rudolf van der Zee
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Help? Wat met de melk? Over intolerantie, allergie en bijvoeding Annick Mariën, kinderarts AZ Herentals
2 Lactose-intolerantie Koemelkeiwitallergie Introductie vaste voeding: wat weten we nu?
3 Wat is nu weer het verschil? Lactose=melksuiker; verteerd door lactase Tekort aan lactase in dundarm: lactose-intolerantie Enkel gastro-intestinale symptomen Koemelkeiwitallergie=reactie op het melkproteïne Immuungemedieerd proces (IgE of niet-ige) Diverse symptomen
4 Lactose-intolerantie
5 Lactose-intolerantie Tekort aan lactase Lactase: in dundarm, op de top van de villi Symptomen: opgezette buik, buikpijn, winderigheid, diarree Ernst van symptomen afhankelijk van resterende hoeveelheid lactase
6 Soorten lactose-intolerantie Primaire lactase-deficiëntie: 70% bevolking, sterk afhankelijk van ethnische achtergrond. Treedt op vanaf kinderleeftijd Secundaire lactase-deficiëntie: na beschadiging villi (gastro-enteritis, chemo, )
7 Soorten lactose-intolerantie Developmental lactase-deficiëntie: bij pretermen <34 weken Congenitale lactase-deficiëntie; vanaf geboorte, zeer ernstig, leidt tot overlijden indien geen lactosevrije voeding word gegeven
8 Diagnose lactose-intolerantie ANAMNESE Proefondervindelijk~dieet (lactosevrij koemelkvrij) Lactose ademtest: moeilijk <4-6 jaar ph stoelgang: zeer aspecifiek
9 Behandeling lactose-intolerantie Lactosevrij dieet Materneel dieet aanpassen heeft geen zin Lactosevrije borstvoeding bestaat niet! Eventueel extern lactase-enzym toedienen
10 Koemelkeiwitallergie
11 Koemelkeiwitallergie Reactie op koemelkproteïne Blootstelling via borstvoeding Prevalentie rond de 3% (meestal niet-ige gemedieerd) 80-90% groeit eruit tegen 3 jaar IgE gemedieerde reacties vs niet-ige gemedieerd
12 Koemelkeiwitallergie overwegen bij: Kinderen met een allergische familiale voorgeschiedenis Persisterende chronische symptomen waarbij meerdere orgaansystemen klachten geven Kinderen met ernstig eczeem, GER of andere gastrointestinale symptomen waarbij klassieke therapeutische interventies geen beterschap geven
13 Symptomen: mild-matig/late reactie niet-ige gemedieerd Reactie na 2-72 uur Gastro-intestinaal: krampen, teruggeven, voedselweigering, abnormaal losse/frequente stoelgang, peri-anale roodheid, constipatie, bloederige of slijmerige stoelgang Huid: jeuk, roodheid,eczeem Inflammatie luchtwegen (neusloop, chronisch hoesten, ) Mag via eerstelijnszorg aangepakt worden
14 Symptomen: ernstig/late reactie niet-ige gemedieerd Na 2-72 uur Ernstige, aanhoudende symptomen Gastro-intestinaal: diarree, braken, abdominale pijn, voedselweigering, significante hoeveelheid bloed of slijmen in de stoelgang, groeiachterstand Huid: ernstig atopisch eczeem Graag verwijzing naar de tweede lijn
15 Symptomen: acute reacties IgE-gemedieerd Symptomen enkele minuten na ingestie koemelk Meer bij flesgevoede baby s Huid: acute jeuk, netelroos, angio-oedeem, acute opflakkering eczeem Gastro-intestinaal: braken, diarree, buikpijn Ademhaling: acute rhinitis/conjunctivitis Verwijzing naar tweede lijn aangeraden Cave anafylaxie!
16 Diagnose koemelkeiwitallergie ANAMNESE symptomen suggestief voor IgEgemedieerde reactie? Niet-IgE gemedieerde reacties Eliminatie-dieet IgE-gemedieerde reacties Huidpriktest sige (RAST test) via bloedname Evt eliminatiedieet Indien provocatie noodzakelijk: liefst via gespecialiseerd centrum
17 Eliminatiedieet Koemelkvrij dieet borstvoedende moeder (calcium, Vit D!) Extensieve hydrolysaten zijn meestal voldoende Aminozurenvoeding overwegen bij anafylaxie, eosinofiele oesofagitis, ernstige gastro-intestinale symptomen+groeiachterstand 10-14% kinderen met IgE gemedieerde reactie op koemelk, reageren ook op soja versus 25-60% van de kinderen met niet-ige gemedieerde reacties Lactosevrij? Hoeft niet!
18 Eliminatiedieet: exclusief borstvoeding Resolutie symptomen binnen 2-4 weken Indien geen beterschap: overweeg andere allergenen (soja, vis, ei, noten) Indien beterschap: gedurende 1 week mama terug melkproducten laten eten Indien terug symptomen: terug vermijden, indien terug resolutie symptomen: sterk vermoeden KMEA! Indien symptomen wegblijven: geen KMEA
19 Eliminatiedieet: kunstvoeding Vervangen door extensief hydrolysaat Resolutie symptomen binnen 2-4 weken Indien geen beterschap: overweeg aminozurenvoeding Indien beterschap: herintroductie koemelk gedurende een week Terug symptomen: herintroductie hydrolysaat, bij dan opnieuw resolutie: KMEA Symptomen blijven weg: geen KMEA
20 Herintroductie? Bij IgE gemedieerd: evt ifv aanvullend onderzoek Koemelkvrij dieet tot 9-12 maanden Minstens 6 maanden zonder koemelk Kan meestal thuis gebeuren Aan de hand van Belgische melkladder Eventueel in klinische setting bij voorgeschiedenis van acute of ernstige symptomen
21 The Mild ladder: UK
22 Melkladder Belgie
23 Bij falen herintroductie Verwijzing tweede lijn Toch elke 4-6 maanden herintroductie blijven proberen, eventueel voorafgegaan door nieuwe huidpriktesten of bloedname Soms lukken enkel goed doorbakken melkproducten: deze dan ook op regelmatige basis blijven geven!
24 Introductie vaste voeding: kunnen we allergie voorkomen????
25 Richtlijnen American Academy of Pediatrics 2000 Exclusief borstvoeding 6 maanden Eieren vanaf maanden (bij hoog-risico groepen 2 jaar!) Vis vanaf 1 jaar (hoog-risico groepen 3 jaar) Werkt klaarblijkelijk niet, de allergische mars schrijdt voort
26 Vanaf 2005 regelmatig suggestieve studies Zutavern et al. Timing of Solid Food Introduction in Relation to Atopic Dermatitis and Atopic Sensitization: Results From a Prospective Birth Cohort Study. PEDIATRICS Vol. 117 No. 2 February 01, 2006 No evidence supporting a delayed introduction of solids beyond the sixth month of life for the prevention of AD and atopic sensitization. We cannot rule out that delaying the introduction of solids for the first 4 months of life might offer some protection.
27 We kijken een beetje verder Greer et al. Effect of early nutritional interventions on the development of atopic disease in infants and children: the role of maternal dietary restriction, breastfeeding, timing of introduction of complementary foods, and hydrolyzed formulas. Pediatrics 2008;121;183 Officiele guidelines National Institute of Allergy and Infectious diseases: december 2010
28 Atopisch eczeem Bij hoog-risico kinderen: exclusief borstvoeding (evt aangevuld met HA-melk) tot 4 maanden vermindert het risico Effect minder duidelijk bij laag-risico kinderen Exclusief borstvoeding >4 maanden lijkt geen additioneel effect te hebben
29 Astma Borstvoeding lijkt het aantal piepepisodes bij kinderen <4 jaar te verminderen Geen duidelijk beschermend effect op het ontwikkelen van astma indien het kind >6 jaar wordt
30 Voedselallergie Preventief materneel dieet is zinloos Zeer moeilijk uit te voeren studies Muraro et al Dietary prevention of allergic diseases in infants and small children. Pediatric Allergy and Immunology, 15: : exclusief borstvoeding tot 4 maanden bij hoog-risico kinderen geeft minder KME tot 18 maanden Cochrane review 2012: Optimal duration of exclusive breastfeeding: 6 maanden exclusief borstvoeding geeft vele voordelen, doch geen reductie in allergie
31 Bright I. Nwaru et al. Age at the Introduction of Solid Foods During the First Year and Allergic Sensitization at Age 5 Years. PEDIATRICS Vol. 125 No. 1 January 01, 2010 Late introduction of solid foods was associated with increased risk of allergic sensitization to food and inhalant allergens. potatoes (>4 months), oats (>5 months), rye (>7 months), wheat (>6 months), meat (>5.5 months), fish (>8.2 months), and eggs (>10.5 months)
32 Timing introductie vaste voeding Vanuit allergologisch standpunt Vroege timing introductie vertoont geen correlatie met ontwikkelen van allergische ziekte Latere introductie van hoog-allergene-voedingswaren (melk, vis, ei, pinda) heeft vermoedelijk geen zin
33 En de borstvoeding dan? Prescott et al. The importance of early complementary feeding in the development of oral tolerance: Concerns and controversies. Pediatric Allergy and Immunology, 19: critical early window of development: 4-6 maanden delayed exposure beyond this period may increase the risk of food allergy, coeliac disease and islet cell autoimmunity favourable colonization and continued breastfeeding promote tolerance and have protective effects during this period when complementary feeding is initiated.
34 En de borstvoeding dan? Grimshaw et al. Introduction of Complementary Foods and the Relationship to Food Allergy. PEDIATRICS Vol. 132 No. 6 December 01, 2013 Infants who were diagnosed with food allergy by the time they were 2 years of age were introduced to solids earlier ( 16 weeks of age) and were less likely to be receiving breast milk when cow s milk protein was first introduced into their diet.
35 En de borstvoeding dan? Verhasselt et al. Breast milk-mediated transfer of an antigen induces tolerance and protection from allergic asthma. Nat Med 2008:14:170-5 Breast milk mediated transfer of an antigen to the neonate resulted in oral tolerance induction leading to antigen-specific protection from allergic airway disease.
36 Belang van de manier van blootstelling? Allergische sensitisatie voedsel~cutane blootstelling in lage dosis Belang hydratatie Kinderen met eczeem: meer risico Tolerantie voedsel~vroege consumptie voedselproteïnen Niet alleen voedsel Orthodontie met nikkelhoudende producten leidt tot minder nikkelallergie (eerst een beugeltje, dan oorbelletjes!)
37 Kijken naar pinda-allergie Joodse kinderen UK >10x prevalentie pinda-allergie tov Joodse kinderen in Israel Grote verschil: timing van introductie pinda s in het dieet
38 LEAP trial: een allergologische aardbeving in februari 2015 Randomized trial of peanut consumption in infants at risk for peanut allergy Du Toit et al; NEJM kinderen met ernstig eczeem of ei-allergie 530 met negatieve HPT: de vermijdingsgroep had op 60 maanden 13,7% pinda-allergie, de pinda-groep 1,9%! 98 met HPT 1-4mm: 35,3% in de vermijdingsgroep vs 10,6% in de pindagroep Introductie van pinda s 4-11 maanden leidt tot significant minder pindaallergie op leeftijd 60 maanden LEAP-ON: protectief effect blijft duren
39 Addendum guidelines for the prevention of peanut allergy in the US: januari 2017 Addendum guideline 1 Kinderen met ernstig eczeem en/of ei-allergie sige en/of huidpriktest pinda doen Kind qua ontwikkeling klaar voor vaste voeding? Eerst testen Pinda introduceren op 4-6 maanden: 6-7g/week over 3 voedingen
40
41 Addendum guideline 2 Kinderen met mild-matig eczeem Introductie pinda rond 6 maanden Voordien moet reeds vaste voeding geïntroduceerd zijn~ontwikkeling?
42 Addendum guideline 3 Kinderen zonder voorgeschiedenis van eczeem of voedselallergie Introduceer pinda naar believen, rekening houdend met de voorkeuren en eetgewoonten van het gezin
43 EAT trial: Enquiring About Tolerance Introductie 6 allergenen (pinda, ei, koemelk, sesam, witte vis, tarwe) vanaf de leeftijd van 3 maanden Vermoeden van een zeer vroeg window of opportunity Gezien in de LEAP-trial reeds 10% van de kinderen <6 maanden een sensitisatie hadden aan pinda
44 EAT trial Perkin et al. Randomized Trial of Introduction of Allergenic Foods in Breast-Fed Infants. N Engl J Med 2016; 374: kinderen SIG groep: introductie allergene voeding na 6 maanden EIG groep: introductie (tijdens borstvoeding)koemelk, en vervolgens de andere groepen Goede randomisatie, maar meer sectio s in EIG Kinderen in studie: meer atopisch, hoger opgeleid
45 Perkin et al. Randomized Trial of Introduction of Allergenic Foods in Breast-Fed Infants. N Engl J Med 2016; 374: Borstvoeding: 97% van de EIG kreeg dit nog op 6m (veel!); 29% van de SIG kreeg nog exclusieve borstvoeding op 6m (98% +bijvoeding) Moeizame adherence: KM 85%; pinda, vis en tarwe 65%; ei en sesam 50% Resultaten hierdoor moeilijker interpreteerbaar De per-protocol analyse: voornamelijk minder allergie voor ei en pinda. Op 36m 79% minder positieve huidpriktesten voor de 6 groepen in de EIG.
46 Vroeger introduceren? Recentste studies zeggen hierop vrij eenduidig: JA! Liefst samen met borstvoeding! Promoten van orale tolerantie Orale sensitisatie versus cutane sensitisatie 4-6 maanden?
47 4-6 maanden? Allergie-standpunt: 4 maanden Een mens is niet alleen allergie..
48 Cochrane review 2012: Optimal duration of exclusive breastfeeding. Kramer et al. 23 studies: 11 uit ontwikkelingslanden 6m exclusief borstvoeding heeft geen voordeel wat betreft lengte, gewicht, BMI, IQ, caries, gedrag op 6,5 jaar. Geen reductie in eczeem/astma/atopie 6m exclusief borstvoeding geeft minder GI -en LW-infecties The available evidence demonstrates no apparent risks in recommending, as a general policy, exclusive breastfeeding for the first six months of life in both developing and developed-country settings.
49 Levin et al. Allergy and infant feeding in the context of resource-constrained settings Kritiek: studies rond allergie uitgevoerd in ontwikkelde landen BV excl 6m: minder AOM, LWI, GE, malnutritie Voordelen voor de moeder niet meegerekend in studies rond allergie (overgewicht, tijdelijke amenorree, borstkanker, )
50 Take home messages Lactose-intolerantie=zeer zelden een probleem voor de leeftijd van 2 jaar; zelden interventies rond borstvoeding/flesvoeding nodig Koemelkeiwitallergie=brede symptomatologie. Eliminatiedieet gedurende 4 weken is een adequate manier om diagnose te stellen. Durven herintroduceren rond een jaar. Introductie van vaste voeding in een Westerse setting kan veilig vanaf de leeftijd van 4 maanden, bij voorkeur introductie in combinatie met borstvoeding. Introductie van zgn allergene voedingsmiddelen dient niet te worden uitgesteld, wat pinda betreft zelfs integendeel (andere studies volgen nog)
51 Voornaamste take home message Hebt u een kind: <1jaar Ernstig eczeem (nood aan >hydrocortisone) OF Ei-allergie 014/
52 Vragen?
Tolerantie inductie bij kippenei-allergie. Jasmine Leus kinderarts Pentalfa
Tolerantie inductie bij kippenei-allergie Jasmine Leus kinderarts Pentalfa 17-01-2019 Voedselallergie Weinig te bieden qua behandeling: Gevaarlijke allergenen vermijden Gebruik van medicatie bij accidentele
Nadere informatieReflux en allergie: wat met de borstvoeding? Waar of niet waar? 21/02/2019. dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige. 1. Allergie en borstvoeding
Reflux en allergie: wat met de borstvoeding? dr. Rolinde Demeyer diëtist/lactatiekundige Waar of niet waar? Een baby zonder eczeem heeft geen allergie. 6 maanden exclusief bv is voorbij gestreefd met de
Nadere informatieAllergisch aangelegd: (n)iets aan te doen?
Allergisch aangelegd: (n)iets aan te doen? Mijke Breukels, kinderartsallergologisch expert 7 maart 2017, kindercarrousel Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen
Nadere informatieRichtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland
Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland OVERZICHT VAN DE DOOR DE NVK GEAUTORISEERDE AANBEVELINGEN Uitgangsvraag 1 Bij welke symptomen, aanwijzingen uit de (voedings)anamnese
Nadere informatieAllergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants
Allergie bij kinderen: peanuts?! DDr. Annemie Wijnants Emma 14 jaar Op 6 jaar Symptomen: rhinitis conjunctivitis Huidtest op berk: 4+ Op 14 jaar Symptomen: lokale reactie op pinda Huidtest pinda: 4+ IgE
Nadere informatieVoedselallergie; kliniek en diagnostiek
Voedselallergie; kliniek en diagnostiek WDH allergie nascholing 5 oktober 2010 Annejet Plaisier, kinderarts Janneke Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus Casus Dylano, ruim 2 ½ jaar oud Reden van komst:
Nadere informatieSCEM t Kinderspreekuur Groningen, 17 april 2018
Voedselallergie: onderwerpen Preventie van voedselallergie Eet maar raak, anders ben je de Sjaak! Dr Aline Sprikkelman kinderarts-allergoloog I. Hoe ontstaat voedselallergie? Komt de pinda via de huid,
Nadere informatieVoedselallergie bij kinderen:
Voedselallergie bij kinderen: hoe begeleid ik ouders & kind en hoe ga ik om met mispercepties? Vlieg & Melse Diëtisten Praktijk voor Voedselovergevoeligheid Mw. Dr. B.J. Vlieg-Boerstra Mw. D.J. Luiten
Nadere informatieDermatologie. Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie
Dermatologie Constitutioneel eczeem en (voedsel)allergie Dermatologie Veel ouders van kinderen, en ook volwassenen, denken dat een allergie de oorzaak is van eczeem. Zij komen met de vraag bij de huisarts
Nadere informatiePreventie van voedselallergie
Voedselallergie: onderwerpen Preventie van voedselallergie I. Hoe ontstaat voedselallergie? Eet maar raak, anders ben je de Sjaak! II. Preventie van voedselallergie Eet maar raak, anders ben je de Sjaak!
Nadere informatieOnderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP)
Kindergeneeskunde Onderzoek naar koemelkallergie Informatie over koemelkallergie en over onderzoek met dubbelblind placebogecontroleerde voedselprovocatie (DBPGVP) 1 Informatie voor ouders: koemelkallergie
Nadere informatieDe rol van zuivel bij overgewicht, allergie en lactosegevoeligheid
De rol van zuivel bij overgewicht, allergie en lactosegevoeligheid Jan Steijns, FrieslandCampina Innovation 8 maart, 2018 1 Lactose (over)gevoeligheid Lactose: bron van suiker in moedermelk Gertjan Schaafsma,
Nadere informatieOnderwijsmateriaal voor toetsgroepen
1. Toelichting op dit onderwijsmateriaal Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M47 van oktober 2010. Voedselallergie wordt veel vaker vermoed dan dat het feitelijk voorkomt. Daarnaast
Nadere informatieJoep, en zijn vermoeide ouders
Casus 1 Joep 1 Joep, en zijn vermoeide ouders Joep is 3 maanden oud en komt met zijn jonge ouders op het spreekuur. Ouders zien er vermoeid en gespannen uit. Joep huilt veel en is moeilijk te troosten,
Nadere informatieVOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN
VOEDSELPROVOCATIETESTEN BIJ KINDEREN 17091 Inleiding Uw kind heeft verschijnselen die passen bij een allergie voor een voedingsmiddel, bijvoorbeeld het koemelkeiwit, kippe-eiwit of pinda. In deze folder
Nadere informatieDiagnostiek van koemelkallergie bij kinderen in Nederland
Diagnostiek van koemelkallergie bij kinderen in Nederland (B. Vlieg e.a.) Onderwerpen Wat is nieuw DBPGVP (dubbel-blinde-placebo-gecontroleerde-voedsel-provocatie) Er nog nog een richtlijn! Voedselovergevoeligheid
Nadere informatieTweede kindje Geboren AD Geboortegewicht 3575 gr Apgar 9/10 Voeding: kunstvoeding
Casus 2 Dex 1 Dex, Tweede kindje Geboren AD 38 +3 Geboortegewicht 3575 gr Apgar 9/10 Voeding: kunstvoeding 2 Dex Bij 1 maand: Krentenbaard in gezicht waarvoor AB zalf. Extra controle 2 wkn later ivm roodheid
Nadere informatieKoemelkallergie. Test met voedselprovocatie. Allergie of intolerantie? Voedselprovocatie. Provocatie en eliminatie
Koemelkallergie Test met voedselprovocatie Uw kind heeft verschijnselen die kunnen passen bij een allergie voor koemelk. In deze folder leggen we u het een en ander uit over allergie voor koemelk bij jonge
Nadere informatieVoedselallergie en voedselintolerantie
DC 29 Voedselallergie en voedselintolerantie 1 Inleiding Bij voedselallergie of voedselintolerantie is er sprake van overgevoelige reacties op voedsel of bepaalde bestanddelen in voedsel. De informatie
Nadere informatieAllergie bij zuigelingen
Dit infobulletin is bedoeld voor alle zorgverleners die te maken hebben met borstvoeding. Voor vragen over de bulletins kun je terecht bij de voorzitter van de werkgroep. Annet Mulder: ann.mulder@zgt.nl
Nadere informatiesprekers Wilma Vriesman & Yvonne Roosen. Marjan Visser & Francoise Vooijs Basispresentatie Annemarie Oudshoorn kinderarts
sprekers Wilma Vriesman & Yvonne Roosen. Marjan Visser & Francoise Vooijs Basispresentatie Annemarie Oudshoorn kinderarts Programma Deel 1 18:00 uur Basispresentatie : Bij welke jonge patiënten moet je
Nadere informatieSymposium kindergeneeskunde GZA 7 maart 2015. Ann Vander Auwera
Is melk goed voor elk? Symposium kindergeneeskunde GZA 7 maart 2015 Ann Vander Auwera Mijn kind heeft koemelkallergie en volgt een lactosevrij dieet Mijn kind heeft geen koemelkallergie want de bloedtest
Nadere informatieDiëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De oorzaak hiervan is een abnormale reactie van het natuurlijke afweermechanisme
Nadere informatieIntroductie tot allergische reacties op voedsel. Immunopathogenese en klinische praktijk
Introductie tot allergische reacties op voedsel Immunopathogenese en klinische praktijk Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen Huid GI-tractus 1 Allergiesymptomen
Nadere informatieVoedselallergie: Veel gestelde vragen
Thema: Allergie Voedselallergie: Veel gestelde vragen Naam van spreker A.E.J. Dubois 22-11-2013 2 veel gestelde vragen over voedselallergie: 1. wat is het? welke voedingsmiddelen? welke klachten? 2. zit
Nadere informatieKoemelkallergie. Is je baby allergisch voor koemelk?
Koemelkallergie Is je baby allergisch voor koemelk? Koemelkallergie = voedselallergie Koemelkallergie is een vorm van voedselallergie. Bij een voedselallergie maakt het lichaam afweerstoffen aan tegen
Nadere informatieOnderzoek naar koemelkallergie
Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook leggen we in deze
Nadere informatieAllergie. Voedingsallergie en atopie bij hond en kat. Afweer. Afweer 28-5-2014. Eiwitten (15-40 kda) Glycoproteïne (10-70 kda)
Allergie Voedingsallergie en atopie bij hond en kat Drs. Stijn Peters info@dzeh.nl Tel. 040-3040054 Allergie Overdreven reactie op een stof/indringer Allergeen Sensitisatie Antigeen Allergeen Stoffen die
Nadere informatieVoedselallergieonderzoek met de DBPGVP
Voedselallergieonderzoek met de DBPGVP Afspraak U wordt verwacht voor de 1e testdag op de kinderafdeling Vervolgafspraken U wordt voor de 2e testdag verwacht op de kinderafdeling Voor het bespreken van
Nadere informatieKoemelkallergie. IgE en niet IgE gemedieerde manifestaties. Dr Katrien Coppens
Koemelkallergie IgE en niet IgE gemedieerde manifestaties Dr Katrien Coppens Inhoud Overzicht van allergische reacties tov koemelk Manifestaties van KMA: IgE en niet IgE gemedieerd Diagnose & behandeling
Nadere informatieAllergenen. Nancy Josten
Allergenen Voedselallergieën en voedselintoleranties Allergenen Naar aanleiding van de informatieplicht over allergenen in de maaltijden stellen wij een brochure voor. Deze brochure is aangeboden door
Nadere informatieVroege introductie van hoog-allergene voeding bij zuigelingen ter preventie van voedselallergie
Autorisatiedatum 15 november 2017 Vroege introductie van hoog-allergene voeding bij zuigelingen ter preventie van voedselallergie Dit standpunt heeft in de NVK sectie Kinderallergologie een commentaar-
Nadere informatieOnderzoek naar koemelkallergie
Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder wordt uitgelegd wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook krijgt
Nadere informatieMinisymposium voedselallergie. 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe
Minisymposium voedselallergie 28 april 2011 Chris Nieuwhof, internistallergologe/immunologe Verschillende noten Verschillende noten Voedsel allergie Wat is allergie? Allergie is een afweerreactie (van
Nadere informatieWat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl
Wat kan het Martini Allergie Centrum voor Kinderen voor u betekenen?? Irene Herpertz kinderdiëtist i.herpertz@mzh.nl Inhoud Inleiding Diagnostische fase Casuïstiek Behandelfase Nazorg Het team van het
Nadere informatieVoedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek
Voedingsadvies bij koemelkallergie Diëtetiek Beter voor elkaar Voedingsadvies bij koemelkallergie Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De
Nadere informatieAllergieteam. Geïntegreerde allergiezorg. 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be
Allergieteam Geïntegreerde allergiezorg 050/45 96 96 allergieteam@azsintjan.be Multidisciplinair: Kindergeneeskunde Huidziekten Neus-Keel-Oorziekten Longziekten Maag-Darm-Leverziekten Laboratorium Spoedgevallen
Nadere informatieHet formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. Naam kind... Geboortedatum... Testdatum... Type testvoeding... Symptoomregistratie
Bijlage 2b: Beoordelingsformulier dubbelblinde placebogecontroleerde koemelkprovocatie Het formulier voor zowel testdag 1 als testdag 2 invullen. TESTDAG 1 TESTDAG 2 Naam kind... Geboortedatum.... Testdatum...
Nadere informatieAllergie- en astmacentrum voor kinderen
Patiënteninformatie Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum van Tergooi Allergie- en astmacentrum voor kinderen Informatie over het allergie- en astmacentrum
Nadere informatieVoedselprovocatietest bij kinderen
Patiënteninformatie Voedselprovocatietest bij kinderen Informatie voor ouders bij verdenking op een voedselallergie bij hun kind 1234567890-terTER_ Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 Aantonen voedselallergie
Nadere informatieBij een voedselallergie is het immuunsysteem rechtstreeks betrokken. Hierbij spelen allergenen een rol.
Borstvoeding en (voedsel)overgevoeligheid door Andrea Gnoth Als voedsel niet goed verdragen wordt noemen we dat tegenwoordig een voedselovergevoeligheid. De afgelopen jaren hebben de wetenschap en de medische
Nadere informatieLeerdoelen? Opbouw workshop. De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding. Breng je eigen casus in!
Trends 2018 Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog Eva Koffeman, fellow kinderallergologie Leerdoelen? Opbouw workshop De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding
Nadere informatieOpbouw workshop. Leerdoelen? Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling en begeleiding
Trends 2018 Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog Eva Koffeman, fellow kinderallergologie Opbouw workshop Aan de hand van casuïstiek De verschillende soorten voedselallergie Diagnostiek Behandeling
Nadere informatieBijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN
Bijlage 14A. SYMPTOOMSCOREFORMULIER DUBBELBLINDE PLACEBOGECONTROLEERDEKOEMELK PROVOCATIE 2 E EN 3 E LIJN Betreft 0 TEST DAG 1 (Voor zowel TEST DAG 1 en TEST DAG 2 wordt dit formulier ingevuld) 0 TESTDAG
Nadere informatieDe brochure is een uitgave van de Stichting Voedselallergie, patiëntenorganisatie voor mensen met voedselovergevoeligheid.
koemelk allergie Als het vermoeden bestaat dat een kindje allergisch is voor melk, komen er heel wat vragen op de ouders af. Wat is een koemelkallergie? Hoe wordt de diagnose gesteld? Hoe zijn de klachten
Nadere informatiePreventie van voedselallergie: vermijden is niet goed, tenzij het echt moet
KLINISCHE IMMUNOLOGIE 157 Preventie van voedselallergie: vermijden is niet goed, tenzij het echt moet Preventing food allergy: avoid avoidance Dr. T. Klok 1, D.H.J. Verhoeven 2 SAMENVATTING Waar de preventie
Nadere informatieAllergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling)
Allergie kind: Koemelkeiwittest aanvullende informatie (Kinderafdeling) Algemeen Wat is een allergie? Verschijnselen van voedselallergie RAST-test Eliminatie-provocatieproef Aantonen van koemelkeiwitallergie
Nadere informatieFranciscus nascholing. Welkom!
Franciscus nascholing Praktische Kindergeneeskunde Donderdag 22 november 2018 Welkom! Disclosure-slide Disclosure belangen sprekers (Potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijke relevante
Nadere informatieLandelijke standaard voedselallergie bij zuigelingen
o v e r z i c h t s a r t i k e l e n Huisartseneditie Landelijke standaard voedselallergie bij zuigelingen Auteurs Trefwoorden C.M.F. Kneepkens en K.I. van Drongelen allergiepreventie, consultatiebureau,
Nadere informatieAllergieën zijn multisysteemaandoeningen. Introductie tot allergische reacties op voedsel. Verloop atopische symptomen met leeftijd.
Allergieën zijn multisysteemaandoeningen Introductie tot allergische reacties op voedsel Immunopathogenese en klinische praktijk Bovenste luchtwegen Onderste luchtwegen Huid GI-tractus 1 Allergiesymptomen
Nadere informatie1/31/2013. Orale tolerantie: Concept. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Index. Index
//0 Orale tolerantie: Concept Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via
Nadere informatieKinderen met eczeem: wanneer denken aan voedselallergie en hoe te diagnosticeren/behandelen? Jasmine Leus kinderarts 10 september 2016
Kinderen met eczeem: wanneer denken aan voedselallergie en hoe te diagnosticeren/behandelen? Jasmine Leus kinderarts 10 september 2016 Etiologie van atopische dermatitis Interactie tussen: genetische predispositie
Nadere informatie1/23/2013. Index. Index. Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept. Vriend of vijand?
//0 Nieuwe strategieën om kinderen met KMA sneller te laten herstellen. Orale tolerantie: Concept Tolerantie wordt gedefinieerd als de actieve non-respons van het immuunsysteem op een antigeen dat via
Nadere informatieIgE gemedieerde voedselallergie: indeling. Voedselallergie wordt veroorzaakt door IgE tegen eiwitstructuren
Voedselallergie bij volwassenen A.-M. Kochuyt Allergie-Klinische Immunologie 09-10-2014 IgE gemedieerde voedselallergie: indeling Voedselallergie wordt veroorzaakt door IgE tegen eiwitstructuren Primaire
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Voedselprovocatie. Test op voedselallergie
Sophia Kinderziekenhuis Voedselprovocatie Test op voedselallergie Bij een voedselprovocatie onderzoeken wij of uw kind allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. In deze folder leest u meer over het
Nadere informatieWorkshop diagnostiek voedselallergie
Workshop diagnostiek voedselallergie Symposium Kinderallergologie 29-5-2015 Rob Klemans & Francine van Erp Het belang van goede diagnostiek VS. Leerdoelen workshop Aandachtspunten diagnostiek voedselallergie
Nadere informatie(Verdenking) koemelkallergie. Afdeling Kindergeneeskunde
(Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 4 Algemene informatie 4 Wat betekent koemelkallergie? 4 Waarom komt het vaak voor bij baby s? 4 Mogelijke symptomen 4 Hoe
Nadere informatie(Verdenking) koemelkallergie
(Verdenking) koemelkallergie Afdeling Kindergeneeskunde Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Om met zekerheid vast te stellen of uw kind een koemelkallergie heeft adviseert de kinderarts een koemelkprovocatietest.
Nadere informatieCentrumlocatie. Voedselprovocatie. Afdeling Allergologie
Centrumlocatie Voedselprovocatie Afdeling Allergologie Met u is afgesproken dat u een voedselprovocatie zult doen. Dit is tot op heden de enige test waarin nagegaan kan worden of u een echte reactie krijgt
Nadere informatieKoemelkallergie bij zuigelingen: nieuwe inzichten
Stand van zaken Koemelkallergie bij zuigelingen: nieuwe inzichten Paul L.P. Brand en Hanneke Rijk-van Gent Verschijnselen van koemelkallergie zijn aspecifiek, zodat vermeende koemelkallergie veel vaker
Nadere informatieVoedselprovocatie. Havenziekenhuis. april 2012
Voedselprovocatie april 2012 Een allergie is een reactie van het afweersysteem van het lichaam gericht tegen niet schadelijke stoffen als stuifmeel, huidschilfers of voedingsmiddelen met allergische klachten
Nadere informatiepost HBO cursus Voedselovergevoeligheid
post HBO cursus Voedselovergevoeligheid Praktijkdag - Dinsdag 30 september 2014 Sessie 1 Irene Herpertz Groep A Bespreking ingediende knelpunten 1 Meisje van bijna 1 met failure to thrive (wfh -1,8 tot
Nadere informatieVoedselallergie en -intolerantie
Algemene informatiefolder Voedselallergie en -intolerantie Stichting Voedsel Aller Allergie Patiëntenorganisatie voor voedselallergie en voedselintolerantie Inleiding Deze folder geeft antwoord op de meest
Nadere informatieAfdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST
Afdeling Kind&Jeugd (B5) DUBBELBLINDE KOEMELKEIWITPROVOCATIETEST PROVOCATIE 1 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd PROVOCATIE 2 Dag en datum Tijd Waar Afdeling B5, Kind & Jeugd BELAFSPRAAK
Nadere informatieBijvoeding bij koemelkeiwitallergie
Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie Uw kind heeft een koemelkeiwitallergie en is ongeveer 4 maanden oud. Vanaf deze leeftijd veranderen de voedingsbehoeften van uw kind. De borstvoeding of de hypo-allergene
Nadere informatieAllergie op school of de kinderopvang, waar let je op?
Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 uur Welkom Algemene inleiding in voedselallergie Rienus Doedens, kinderarts-immunoloog 20.20 uur Speciale aandachtspunten voor scholen
Nadere informatieKoemelkallergietest. Informatie voor ouders / verzorgers. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Koemelkallergietest Informatie voor ouders / verzorgers F0894-1250 oktober 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatieVoedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen
Voedselallergie en voedselprovocatietest bij kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis Oktober 2012 pavo 0596 Inleiding Uw kind heeft mogelijk een allergie voor een voedingsmiddel. Bijvoorbeeld voor melk,
Nadere informatieVoedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige
Kindergeneeskunde Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN037 / Voedselprovocatietest:
Nadere informatieVroeger: huidtesten en bloedonderzoek
Aspecifieke symptomen Krampjes, luchtweginfecties, moeizame ontlasting, eczeem, huilen, slecht slapen, gastrooesofageale reflux, enzovoorts. Met dit soort klachten kunnen ouders bij een professional komen
Nadere informatieLessen uit de EuroPrevall studie. Aline Sprikkelman, kinderarts-pulmonoloog Yvonne Duijvestijn, kinderarts-allergologisch expert
Lessen uit de EuroPrevall studie Aline Sprikkelman, kinderarts-pulmonoloog Yvonne Duijvestijn, kinderarts-allergologisch expert Aanleiding EuroPrevall studie Discrepantie prevalentie voedselallergie zelf
Nadere informatiePraktische tips en trucs over eczeem en voedselallergie. Petra Kentie Verpleegkundig specialist kinderallergie en eczeem Perone Gerritz diëtiste
Praktische tips en trucs over eczeem en voedselallergie Petra Kentie Verpleegkundig specialist kinderallergie en eczeem Perone Gerritz diëtiste Het kinderallergie team: KNO- arts Kinderallergoloog Dermatoloog
Nadere informatieCitation for published version (APA): van Thuijl, A. O. J. (2012). Exploring immunological mechanisms in cow s milk allergy
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Exploring immunological mechanisms in cow s milk allergy van Thuijl, A.O.J. Link to publication Citation for published version (APA): van Thuijl, A. O. J. (2012).
Nadere informatieThomas ontmoet een zebra Voorleesboekje voor een kind met allergie
1 Siemens Healthcare Diagnostics, de toonaangevende onderneming voor klinische diagnose, streeft er naar om artsen informatie te verschaffen die onmisbaar is voor accurate diagnoses en de nauwkeurige behandeling
Nadere informatieHEEFT HET GEBRUIK VAN HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES 4/16/2013 TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPODUCTIE? INVLOED OP DE MELKPRODUCTIE?
HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPODUCTIE? Een blik in de literatuur. Ilse Dejaeger HEEFT HET GEBRUIK VAN TEPELHOEDJES INVLOED OP DE MELKPRODUCTIE? Inleiding Zoekstrategie Literatuur
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Voedselallergie. Polikliniek Allergologie
PATIËNTEN INFORMATIE Voedselallergie Polikliniek Allergologie Wat is voedselovergevoeligheid? Voedselovergevoeligheid is een overdreven lichamelijke reactie op het eten, inademen of aanraken van bepaalde
Nadere informatieWelkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten
Welkom op de polikliniek voor kinderen met allergische klachten Albert Schweitzer ziekenhuis augustus 2012 pavo 0916 Inleiding U bent door uw arts verwezen naar de polikliniek voor kinderen met allergische
Nadere informatieAllergie op school of de kinderopvang, waar let je op?
Allergie op school of de kinderopvang, waar let je op? Programma 19.30 Welkom Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog 19.40 Algemene inleiding in voedselallergie Gerbrich van der Meulen, kinderarts-allergoloog
Nadere informatieVoedselallergie en voedselintolerantie
Klinisch Laboratorium Termote Declerck Motestraat 35 B 8850 Ardooie tel. 051/74.73.61 fax 051/74 55 26 Datum : 01-02-2011 Auteur : Els Deylgat Rubriek : Chemie Pagina s : 5 Voedselallergie en voedselintolerantie
Nadere informatieVOEDSELOVERGEVOELIGHEID BIJ HONDEN EN KATTEN
VOEDSELOVERGEVOELIGHEID BIJ HONDEN EN KATTEN Dr. Esther Hagen-Plantinga, DVM PhD 13 november 2013 Inhoud Wat is voedselovergevoeligheid Hoe vaak komt het voor Veel voorkomende allergenen in honden en katten
Nadere informatieVluchteling en ondervoed
Vluchteling en ondervoed Herkennen en behandelen Marianne Zwolsman Dietist kindergeneeskunde UMCG Wat bespreken we Ondervoeding wereldwijd Vormen van malnutritie Vluchteling in Nederland Herkennen van
Nadere informatieMEMO. Percentage dieetvolgers en volgers van een leefregel Resultaten van VCP
MEMO Percentage dieetvolgers en volgers van een leefregel Resultaten van VCP 2007-2010 Colofon RIVM 2012 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding: 'Rijksinstituut
Nadere informatieAllergische klachten? Friso allergy care Ouders willen de beste start voor hun kind en genieten
Binnenwerk NTvA nr.6 2005 PMS+CMYK DEF 2 QXP6 23-11-2005 16:56 Pagina 16 Allergische klachten? Standaard: Friso allergy care! Friso 0800-0227434 gratis, iedere dag bereikbaar www.frisokindervoeding.nl
Nadere informatieVoedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige
Kindergeneeskunde Voedselprovocatietest: Pinda, kippeneiwit, open koemelk en overige www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KIN037 / Voedselprovocatietest:
Nadere informatieIMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Januari 2015 KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK EEN NEUS VOOR ASTMA Astma, Allergie en Allergische Rhinitis Adembenemend 2015 Papendal
Nadere informatieKoemelkallergie? De eliminatie-provocatietest
Koemelkallergie? De eliminatie-provocatietest Informatie voor ouders Afdeling allergologie / kindergeneeskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 De eliminatiefase 3 Flesvoeding 3 Borstvoeding en/of vaste voeding
Nadere informatieVoedselprovocatie bij kinderen
Voedselprovocatie bij kinderen In overleg met de kinderarts en diëtiste heeft u voor uw kind een afspraak gemaakt voor een voedselprovocatietest. Tijdens dit onderzoek krijgt uw kind onder begeleiding
Nadere informatieVoedselovergevoeligheid
Voedselovergevoeligheid Dit document gaat in op voedselovergevoeligheid. Het eerste hoofdstuk beschrijft de verschillende vormen van voedselovergevoeligheid, het tweede hoofdstuk de allergenen en ten slotte
Nadere informatieWelke patient kunt u verwijzen naar de polikliniek allergologie?
Welke patient kunt u verwijzen naar de polikliniek allergologie? Allergologie: er is meer dan antihistaminica Huub Willems 1-2-2011 Rhinitis +- astma Urticaria Angio-oedeem Voedingsallergieën Medicatiereacties
Nadere informatieKENNIS EN ERVARING VAN CB-ARTSEN BETREFFENDE KOEMELKEIWITALLERGIE BIJ DE ZUIGELING
INTERUNIVERSITAIRE MANAMA-OPLEIDING JEUGDGEZONDHEIDSZORG KENNIS EN ERVARING VAN CB-ARTSEN BETREFFENDE KOEMELKEIWITALLERGIE BIJ DE ZUIGELING Dr. Kim Van den Zegel Promotor: Prof. Dr. Hilde Bastiaens Co-promotor:
Nadere informatieKoemelkallergie: een passe-partout voor huilbaby s?
Koemelkallergie: een passe-partout voor huilbaby s? Dr. Caroline Bervoets (KU Leuven) Promotor: prof. dr. Patrik Vankrunkelsven (KU Leuven) Co-promotor: dr. Luigi Genevrois (WGC De Ridderbuurt) Master
Nadere informatieSamen in de lucht. Het kind met de piepende ademhaling. Guido Bothof, kinderarts i.o.
Samen in de lucht Het kind met de piepende ademhaling Guido Bothof, kinderarts i.o. Wat is een piepende ademhaling? - Ouders gebruiken piepen o.a. om moeite met ademhaling en hoorbare ademhaling aan te
Nadere informatieMijn kind heeft eczeem?
FONDATION Mijn kind heeft eczeem? Informatie voor de ouders en voor de leerkrachten Dokter Jacques ROBERT Pediater - Allergoloog Gerealiseerd door de STICHTING VOOR ATOPISCHE DERMATITIS Eczeem begrijpen
Nadere informatieartuvet a nextmune company Artuvetrin Voedingsmiddelen Test Voedselallergie Diagnose en behandeling
artuvet a nextmune company Artuvetrin Voedingsmiddelen Test Diagnose en behandeling Inleiding Ongunstige reacties op ingrediënten (AFR - Adverse Food Reactions) omvatten voedselintoleranties en immunologisch
Nadere informatieNaam... Geboortedatum... Uitvoerende JGZ-professional Naam... Verantwoordelijke arts Naam...
Protocollen voor JGZ-professionals Bijlage 2a: Dubbelblinde placebogecontroleerde koemelkprovocatie Datum... Kind Naam... Geboortedatum... Uitvoerende JGZ-professional Naam... Verantwoordelijke arts Naam...
Nadere informatieThe RIGHT food is the best medicine
The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid
Nadere informatieVoedselallergie. Drs. Y. Meijer. Symptomen
Voedselallergie Drs. Y. Meijer De prevalentie van voedselovergevoeligheid (voedselallergie plus voedselintolerantie) in de algemene populatie wordt ge - schat tussen de 1% en 3%; bij kinderen liggen de
Nadere informatieWat is een allergie? Afweersysteem
De allergie survivalgids 15 Hoofdstuk 1 Wat is een allergie? Afweersysteem Voordat we uitleggen wat een allergie is, is het handig dat je eerst weet wat een afweersysteem is. Het afweersysteem van je lichaam
Nadere informatieMedicalisering van de partus:
Medicalisering van de partus: Gevolgen voor de borstvoeding Rob Hardeman Klinisch verloskundige Ziekenhuis Rivierenland Tiel "Borstvoeding loont" 7-10-2008 Medicaliseren van de partus Actief ingrijpen
Nadere informatieBijna alle levensmiddelen bevatten eiwit. Het komt voor in zowel plantaardige als dierlijke producten.
Elk kind wegen bij opname, groeicurve invullen Anamnese : allergie, nierinsufficiëntie, gluten intolerantie, Hoe is zijn eetlust? Is hij vegetariër? Heeft hij pijn? Koolhydraten zijn een belangrijke energieleverancier.
Nadere informatie