Bekkenpijn Bekkenpijn door de ogen van de bekkenfysiotherapeut
|
|
- Damian Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bekkenpijn Bekkenpijn door de ogen van de bekkenfysiotherapeut Zwangerschapsgerelateerd KNGF richtlijn zwangerschapsgerelateerde bekkenpijn - Alleen vrouwen [Bastiaenen, 2009] Liesbeth Westerik-Verschuuren, MSPT Opleidingen Musculo-skeletale Therapie Niet-zwangerschapsgerelateerd EAU richtlijn CPPS - Zowel mannen als vrouwen - Orthopedisch / neurologisch / organen - Bekkenbodem / buikdruk / triggerpoints [Fall, 2007] European Guidelines on the diagnosis and Treatment of Pelvic Girdle pain [Vleeming] Motor control versus motor control impairment Local stabilizers / primaire stabilisatoren / inner core - Local stabilizers - Global stabilizers - Buikdruk / intra-abdominale druk (IAP) - Pelviene organen / orgaanfunctie - Triggerpoints (TP) - Bekkenbodem (PF) 1
2 Global stabilizers / secundaire stabilisatoren / outher core Stabiliteit Motor Control Verhoging motor control door: - Contractie inner core / outher core (niet alleen outher core!) [Hodges, Richardson, Sapsford, O Sullivan, Pool-Goudzwaard] - Verhoging IAP [Hodges 2005] - Loslaten bekkenbodem [O Sullivan 2003] IAP IAP??? - Contractie PF IAP, IAP contractie PF [Howard 2000, Peng 2007] - IAP verhoogt de stijfheid van de wervelkolom [Hodges 2000] - Bij ademhaling onder druk is er zowel bij inspiratie als bij expiratie verhoogde activiteit van PF en OI-OE-TrA [Hodges 2008, Talasz 2010] - Contractie diafragma IAP stabiliteit - IAP PGP [Mens 2006] - IAP PF disfuncties - Prolaps [Slieker 2008] - SUI [Miller 1998, Junginger 2010] - FI [Terra, Dobben 2006] Bekkenbodem Bekkenbodem - Orgaan gerelateerde spier: bijzondere functies - Geen bewuste beweging gewrichten - Niet te zien - Vraag om contractie niet altijd goede beweging [Thompson 2003, Slieker 2004] [Gray, Netter] 2
3 Bekkenbodem Enrico Marani [the pelvis, another view] Diepste punt bekkenbodem Ventrale zijde bekkenbodem Diepste punt - sphincter ani, opgehangen aan: ventraal het centrum tendineum perinei dorsaal het lig. anococcygeum Levator ani: (origo arcus tendineus obturatorius internus) - m. puborectalis - m. iliococcygeus Dorsale zijde bekkenbodem Dorsale zijde van de trechter: - m. coccygeus 3
4 Zijkanten bekkenbodem Zijkanten van de trechter: m. pubococcygeus [Marani,the pelvis, another view] Eigenschappen bekkenbodem - Bestaat uit bindweefsel- en spiervezels - Dwarsgestreepte spier - M. levator ani ontspringt ook van de fascie van de m. obturatorius internus exorotatie in de heup geeft een betere contractie van de bekkenbodem - Co-contractie met m.transversus abdominis - Anatomische relatie met sacrotuberale en spinale band Eigenschappen bekkenbodem - Orgaan gerelateerde spier Relatief grote motorunits Kleine plek op de motorische schors Geeft weinig / geen beweging Weinig gewrichtssensoren, spierspoelen en Golgi-apparaatjes - Bekleed door de fascia endopelvinia, peesbogen naar het SI en het coccygeus - Vraag om contractie niet altijd goede beweging [Thompson 2003, Slieker 2004] 4
5 Functie bekkenbodem Functie bekkenbodem Ondersteuning bekkenorganen Continentie: - liften en sluiten - relaxeren - inhiberen detrusor - rectale ondersteuning tijdens defaecatie - in stand houden anorectale hoek Beleving seksualiteit Stabiliteit / motor control Buikdrukregulatie Bekkenbodem Disfuncties Bekkenbodem Disfuncties - Onderactiviteit - Overactiviteit - Geen Activiteit - Coördinatiestoornis [Messelink, 2005] Relaxatie: - Volledig - Partieel - Afwezig [Messelink, 2005] Bekkenbodem onderactiviteit Urine Incontinentie (SUI, UUI) Retentie Fecale Incontinentie Outlet Obstructie /obstipatie Verzakkingen /prolapsen Seksuele Klachten Disbalans buikdrukregulatie en motor control Bekkenbodem overactiviteit Urine Incontinentie / Urgency / Frequency / UWI Fecale Incontinentie / Urgency / Frequency Obstipatie Chronische Buikpijn CPPS Dyspareunie/ Erectiele disfunctie/ Ejaculatio Praecox Vulvodynia / Vestibulodynia Opwindingsstoornissen Trek aan sacrum / coccygeus / coccygodynie Disbalans buikdrukregulatie en motorcontrol 5
6 Geen activiteit bekkenbodem Coördinatiestoornis Urine incontinentie Fecale / anale incontinentie Prolapsen Seksuele stoornisen Disbalans motor control (motor control impairment) Urine incontinentie en retentie Fecale incontinentie en obstipatie Prolapsen Seksuele stoornissen Motor control impairment Bekkenbodem en Transversus abdominis - Gemeten co-contractie [Sapsford 2001] - Beiden feedforward mechanisme [Hodges 1997, Smith 2007] - Max PF contractie geeft sterke activiteit TrA en OI [Neumann 2002] - PF contractie zonder activiteit TrA en OI uitgesloten [Neumann 2002] - Bij ademhaling onder druk is er zowel bij inspiratie als bij expiratie verhoogde activiteit van PF en OI-OE-TrA [Hodges 2008] Bekkenbodem en Transversus abdominis - Contractie TrA contractie PF - Contractie PF contractie TrA [Sapsford 2001] - ROM bij selectieve contractie PF > contractie via TrA, 30% maakt persbeweging [Sherburn Bo 2003 ] - Cave: overactiviteit PF - Urine incontinentie bij 78% vrouwen met LBP [Eliasson 2005] - Relatie incontinentie met rugpijn en arthritis bij mannen en vrouwen [Finkelstein 2002] (n=54920) - Relatie antidepressiva en incontinentie bij mannen [Finkelstein 2002] (n=54920) Physicians should also be aware that urinary incontinence might be a side effect of therapies and make relevant inquiries - Vrouwen met incontinentie en ademhalings moeilijkheden hebben een significant hogere prevalentie LBP [Hodges 2006] - De functie van het diafragma en de PF zijn verminderd bij incontinentie en bij longziekten [Hodges 2000, Deindl 1994] Hypothese: motorcontrol PF, TrA, diafragma verandert door aandoeningen LBP [Hodges 2006, O Sullivan 2006, Smith 2007] 6
7 - Vrouwen met PLBP hebben significant meer bekkenbodemklachten 52% - Stress-incontinentie en dyspareunie met name bij een negatieve ASLR - Vrouwen met PLBP significant hogere rusttonus van de PF; afname endurance, paradoxaal pers Vrouwen: - Vrouwen met incontinentie vertonen meer bekkenbodemactiviteit bij houdingsverstoringen dan continente vrouwen [Smith 2007] - Bij vrouwen veel overlap urogenitale stoornissen en pelvic pain [Kavvadias 2010] - Combinatie CPP en vegetatieve disfuncties [Aslam 2009] [Pool-Goudzwaard 2005] Mannen: - Mannen met CPPS hebben bij EMG een hogere rustwaarde en instabielere contractie [Hetrick 2006] - Combinatie CPPS en vegetatieve disfuncties [Aslam 2009] - Mannen met scrotale pijn (CTPS): 93% PFdisfunctie, 22% klachten in één domein, 24% in twee en 49% in drie domeinen, 88% hogere rustwaarde op EMG [Voorham 2009] Prepartum: Wu (2004): 45% Vleeming (2004): 4-76% Östgaard (1991): 20% Mens (2009): 45% Vermani (2010): 45 % Postpartum: Wu (2004): 25% Östgaard (1991): 7% Mens (2009): 25% Vermani (2010): 25 % 7
8 Triggerpoints Triggerpoints in: - m. piriformis - m. quadratus lumborum - adductoren - buikmusculatuur (RA, OI, OE, pyramidalis) - bekkenbodem (PF) - m. iliopsoas Leiden tot: - Lage rug- en bekkenpijn, liespijn, buikpijn - Urogenitale pijn en klachten Triggerpoints Bij ademhaling onder druk is er zowel bij inspiratie als bij expiratie verhoogde activiteit van PF en OI- OE-TrA [Hodges 2008] Juist in deze musculatuur vinden we triggerpoints! Innervatie: n. pudendus S2-S4 Zijtak van n. ischiadicus Loopt onder lig. sacrotuberale en onder m. piriformis Spanning lig. sacrotuberale en / of m. piriformis compressie n. pudendus? Ophangsysteem: - banden / ligamenten Pelviene organen Supportsysteem: - endopelvine fascie Actieve ondersteuning - bekkenbodem 8
9 Pelviene organen Lig. sacro-uterine: - Tijdens zwangerschap - Bij prolaps - Na uterus extirpatie Liesbeth Westerik - Verschuuren, bekkenfysiotherapeut MST Bekkenfysiotherapeutisch diagnostisch proces Vragenlijsten - Anamnese - Mictiedagboek - Pijndagboek - Defecatiedagboek / kalender - Inspectie - Lichamelijk onderzoek - RDQ, Quebec, Tampa - 4DKL, RAND 36, PSK - PRAFAB, IIQ, B-fluts - FSFI, FSDS, IIEF, IIEF 5 - Vaizey, Bristol, ADI - UDI, NVOG Betrouwbaarheid? [Harvey 2001, Voorham 2008] Lichamelijk onderzoek - Algemeen onderzoek (houding, ademhaling, spiertonus) - Lumbale wervelkolom / bekken / heup - Palpatie bekkenbodem - POPQ [Hagen, 2009] - Myofeedback / EMG - Flowmetrie - Residumeting mbv echografie - Rectale en / of vaginale ballon - Echografie bekkenbodem Lichamelijk onderzoek 9
10 Lumbale wervelkolom, bekken, heup - - ASLR Actief onderzoek lumbale wervelkolom Actief en passief onderzoek heup ASLR [sensitiviteit , specificiteit 0.94] [Mens 1999] PPPP [sensitiviteit specificiteit ] [Gutke 2009] Cluster van der Wurff [van der Wurff 2000] Cluster Laslett Neurologische testen (Lasègue, Bragard, slump) Spierfunctietesten / triggerpoints ASLR Palpatie EMG Rectale / vaginale ballon Rusttonus Snelkracht Duurvermogen Coördinatie / reactievermogen / timing Onset / release tijd Relaxatie [Glazer 2006, Auchincloss 2009, Bo 2009] 10
11 Rectale en vaginale ballon Bekkenfysiotherapeutisch therapeutisch proces - Inzicht geven in het gezondheidsprobleem - ADL adviezen - Houdingscorrectie - Relaxatie - Stabiliteits / balans training - Normaliseren bekkenbodemfunctie (ook in relatie tot orgaanfunctie) Conclusie - Met de PF kun je compenseren / stabiliseren - Er is een relatie tussen diafragma, TrA en PF - PF compensatie PF disfuncties, IAP, verstoring motor control - Ook vanuit andere musculatuur kan pelvic pain / low back pain ontstaan Poepen, plassen vrijen Intimiteit, emotie Taboe Pelvic floor Maar: PF is een orgaan gerelateerde spier met specifieke innervatie die lastig is om te trainen / oefenen [Vodusek 2004] Traumatische ervaringen Traumatische ervaringen vragen aandacht en voorzichtigheid bij aanraken Dreigende filmfragmenten geven in zowel bekkenbodem als m. trapezius verhoogde activiteit [van de Velde 1999] Let s talk about sex - 33,7% van de vrouwen voor hun 16 de ongewenste seksuele ervaring, 40% verkrachting of poging daartoe [Draaijer 1990] - 28,6 % meldingen seksueel misbruik < 10 jaar, is jongen 11
12 Let s talk about sex Overactiviteit PF seksuele disfuncties Hoge correlatie PF disfuncties en seksueel misbruik (P < 0,001) [Beck 2008] Besef 20% van je patiënten heeft te maken gehad met seksueel misbruik. Kwaliteit van leven Mictie-, defecatie en seksuele disfuncties leiden tot veel verlies van kwaliteit van leven, vermindering van het zelfbeeld, vermindering sociale participatie en leiden vaak tot isolement! [Digesu, 2005, Swift, 2005, Jelovsek, 2006] Taboe bij cliënt èn fysiotherapeut!!! Vraag actief naar deze stoornissen. Indien geïndiceerd: verwijs door!!! Boodschap Houd rekening met de functionele relatie TrA, multifides, diafragma, PF Train PF niet actief bij stabiliteit Train PF niet via TrA Houd rekening met compensatie PF, ken de negatieve gevolgen daarvan 12
De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug
De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet
Nadere informatieDe bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug
De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet
Nadere informatieBekkenfysiotherapie bij prostaatkanker. Vakgroep bekken, 4 juni 2019 Tinky de Veld, (bekken)fysiotherapeut
Bekkenfysiotherapie bij prostaatkanker Vakgroep bekken, 4 juni 2019 Tinky de Veld, (bekken)fysiotherapeut bekkenfysiotherapie Specialisatie/ NVFB - Prolapsklachten - Incontinentieklachten - Pre- en postok
Nadere informatie15-9-2010. bekken(bodem) problematiek. bekken(bodem) problematiek. kenmerken. bekkenpijn peripartum. bekken(bodem) problematiek.
NVFB-ZwangerFit bekken(bodem) problematiek tijdens en na zwangerschap helga hentzepeter- van ravensberg bekkenfysiotherapeut, mspt Bekken(bodem)Fit praktijk voor bekkenfysiotherapie, zaltbommel somt master
Nadere informatieM.M.P. Willemsen 1. Embryologische fase. Toepassing van de bekkenanatomie. Mariska Willemsen MSPT De rol van de bekkenfysiotherapeut
De rol van de bekkenfysiotherapeut Toepassing van de bekkenanatomie MSPT 09-09 - 2016 Arts Patiënt met incontinentie/prolaps Aandoening/ziekte Medische diagnose Bekkenfysiotherapeut Patiënt met incontinentie/
Nadere informatieVictor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek
Victor Niemeijer Sportarts SMA Elkerliek Onderzoek lage rug en heup core stability The Fifa 11 + Epidemiologie - 60-90% van alle mensen maakt een keer een episode van aspecifieke lage rugpijn door - Incidentie
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. multidisciplinair samenwerken
Bekkenfysiotherapie multidisciplinair samenwerken MSc Bekkenfysiotherapie: Lieke Wiggers (Fysiotherapie Noordman) Margo Versteeg (Fysiotherapie de Werfheegde) 3 november 2016, EZH-conferentie Inhoud Bekkenbodem
Nadere informatiebekkenfysiotherapeut Lichen Sclerosus
De rol van de bekkenfysiotherapeut in de behandeling van Lichen Sclerosus Vragen 03-11-2018 Tine van den Bos Bekkenfysiotherapeut MSPT Inhoud Anatomie Symptomen Beantwoorden van vragen Vragen Wat is er
Nadere informatieDr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut
Naam Bekkenfysiotherapeut Titel proefschrift/thesis Samenvatting Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove Ja Pelvic Floor Function and Disfunction in a general female population Algemeen Het hoofdonderwerp van
Nadere informatieAnatomie van de bekkenbodem. Dr. Carine Petré, medische beeldvorming
Anatomie van de bekkenbodem Dr. Carine Petré, medische beeldvorming BEKKENBODEM complexe multifunctionele eenheid : - actieve en passieve steun van viscerale organen - regelt continentie - coördineert
Nadere informatie22-2-2011. Even voorstellen. Bekkenbodem functie in relatie met lage rug en bekkenklachten een case study. Vervolg. Algoritme Classificatie mogelijk?
Bekkenbodem functie in relatie met lage rug en bekkenklachten een case study Dr. Annelies Pool-Goudzwaard Diane Lee Dr. Britt Stuge Drs. Marijke Slieker Department of Neuroscience Erasmus MC Rotterdam
Nadere informatiePre-& Postnataal Fitness. De bekkenbodem tijdens & na de zwangerschap
Pre-& Postnataal Fitness De bekkenbodem tijdens & na de zwangerschap Waar gaan we het in dit uur over hebben? Wat is de bekkenbodem? Anatomie & functie Wat zijn bekkenbodemklachten? Hoe train je de bekkenbodem?
Nadere informatieFunctionele problematiek van de bekkenbodem:
Functionele problematiek van de bekkenbodem: wat de algemeen gynaecoloog moet weten van de urogynaecologie Karlijn Schweitzer UMC Utrecht / Bergman Clinics Vrouwenzorg Disclosure belangen spreker (Potentiële)
Nadere informatieDryneedling bij bekkenproblemen postpartum
Dryneedling bij bekkenproblemen postpartum Een nuttige Interventie Cecile Röst Introductie In onze praktijk sinds 1996 ongeveer 800 nieuwe vrouwelijke bekkenpijnpatiënten per jaar 90% komt tijdens de zwangerschap,
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. bij bekkenbodemklachten. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht urineverlies
Nadere informatieBekkenfysiotherapie kijkt breed. Pijnklachten in buik- en bekkengebied
Bekkenfysiotherapie 3 jarige Msc opleiding, specialisatie na fysiotherapie: Fysiotherapie bij bekkenpijn: lokaal en centraal benaderen Bekkenfysiotherapie richt zich op preventieve en curatieve zorg binnen
Nadere informatiePlaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie. Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017
Plaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017 Inhoud Inleiding Klachten Literatuur m.b.t. pre- en postoperatieve bekkenfysiotherapie
Nadere informatieVoor haar Disclosure. De bekkenbodem voor haar en jou... Voor haar.. Pro Fundum Educatie
06-11-16 Disclosure potentiële belangenverstrengeling De bekkenbodem voor haar en jou... Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Novuqare consultant Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove
Nadere informatiepatiënteninformatie 2 Wat is bekkenfysiotherapie?
Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? Bekkenfysiotherapie is een erkende specialisatie binnen de fysiotherapie. Geregistreerde bekkenfysiotherapeuten hebben zich gespecialiseerd in het onderzoeken
Nadere informatieBekkenfysiotherapie bij pijn in het bekkengebied
Bekkenfysiotherapie bij pijn in het bekkengebied U heeft pijnklachten in uw buik- en/of bekkengebied. De bekkenfysiotherapeut kan u helpen om deze klachten te verminderen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens
Nadere informatieInhoud. Deel I Inleiding. Deel II Onderzoek en diagnose
XI I Deel I Inleiding 1 Algemeen........................................................................... 3 1.1 Inleiding diagnostiek.................................................................
Nadere informatieBekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten
Bekkenfysiotherapie bij bekkenbodemklachten Albert Schweitzer ziekenhuis Regionaal Bekkenbodem Centrum maart 2010 pavo 0682 Inleiding Problemen met de bekkenbodem beginnen vaak met kleine klachten. Licht
Nadere informatierond lage rug - bekken - bekkenbodem
congres Omgaan met pijn rond lage rug - bekken - bekkenbodem Dinsdag 15 november 2011, Jaarbeurs Utrecht Bestemd voor: fysiotherapeuten (algemeen-, manueel-, bekken-, sport-) en oefentherapeuten Mensendieck
Nadere informatieDisclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling. Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante Bedrijfsnamen relaties met bedrijven Sponsoring Sanofi Takeda Nederland BV Teva Nederland
Nadere informatieDe behandelmogelijkheden zijn: Bekkenfysiotherapie
Bekkenfysiotherapie De bekkenfysiotherapeut Mignon Lamers-Bolk Wat is bekkenfysiotherapie? Bekkenfysiotherapie is een erkende specialisatie binnen de fysiotherapie, welke zich richt op klachten in of rondom
Nadere informatieHenriette Timmermans. Cohort 2009-2010 Verkorte opleiding Master bekkenfysiotherapie
Henriette Timmermans Cohort 2009-2010 Verkorte opleiding Master bekkenfysiotherapie Heemskerckstraat 26 1792 AB Oudeschild Fysio.timmermans@texel.com 2 1. Samenvatting Achtergrond: Patiënten met recidiverende
Nadere informatieGebaseerd op wat? Het bekken; stabiliteit bekeken vanuit een anatomisch en biomechanisch perspectief. Wat is (in)stability? Wat voelen we?
Het bekken; stabiliteit bekeken vanuit een anatomisch en biomechanisch perspectief Dr. Annelies Pool-Goudzwaard Department of Neuroscience Erasmus MC Rotterdam Wat is (in)stability? Termen gebruikt in
Nadere informatiePatiënteninformatie. Bekkenfysiotherapie. Bekkenfysiotherapie Bekkenfysiotherapie.indd 1
Patiënteninformatie Bekkenfysiotherapie Bekkenfysiotherapie 1283091 Bekkenfysiotherapie.indd 1 1 07-02-17 13:23 Bekkenfysiotherapie Centrum Revalidatie, Bekkenfysiotherapie Telefoon (050) 524 51 90 Algemeen
Nadere informatieOver de auteur 1 3. Verantwoording 1 4
Inhoud Voorwoord 1 1 De bekkenbodemspieren, een vergeten spiergroep 1 1 Over de auteur 1 3 Verantwoording 1 4 deel1bekkenbodemfit: inleiding 17 1 Historie 1 9 1.1 Van heilgymnastiek/fysiotherapie tot bekkenfysiotherapie
Nadere informatieOsteopathische geneeskunde. De blaas en de prostaat. Luc Peeters & Grégoire Lason
Osteopathische geneeskunde De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason De blaas en de prostaat Luc Peeters & Grégoire Lason Copyright door Osteo 2000 bvba 2013. Niets uit deze opgave mag worden
Nadere informatiebekkenbodemklachten fysiotherapeutische behandeling
patiënteninformatie bekkenbodemklachten fysiotherapeutische behandeling Uw specialist heeft u verwezen voor bekkenfysiotherapie. In deze folder geven wij u uitleg over: de bekkenbodem de functie van de
Nadere informatiePatient gegevens. Patiënt gegevens. Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153
Patient gegevens Patiënt gegevens Naam: Bakker, Sanne Adres: Spaarne 153 Postcode: 2011CG Haarlem Geboortedatum: 5-6-1996 Leeftijd: 20 Geslacht: V Telefoon: 0616287075 Telefoon mobiel: Telefoon werk: Email:
Nadere informatieHoofdstuk 1 Hoofdstuk 2
179 In dit proefschrift werden de resultaten beschreven van studies die zijn verricht bij volwassen vrouwen met symptomen van bekkenbodem dysfunctie. Deze symptomen komen frequent voor en kunnen de kwaliteit
Nadere informatieMannen hebben ook een bekkenbodem
Mannen hebben ook een bekkenbodem Problemen in de bekkenbodem? Dat is iets voor vrouwen. Mannen hebben daar geen last van. Dit vooroordeel bestaat bij veel mannen. Gevolg is dat ze er niet over praten.
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting en conclusies
Chapter 10 Samenvatting en conclusies 139 140 Hoofdstuk 1 Geeft een overzicht van de geschiedenis van bekkenbodemdisfunctie en bekkenfysiotherapie, in Nederland en het buitenland. Dit proefschrift concentreert
Nadere informatiecore stability training
core stability training Inleiding: Het strekken van de heup en de onderrug Het strekken van de heup veroorzaakt bij dansers vaak overbelasting van de onderrug. De verkorte stijve heupbuigers zorgen er
Nadere informatieVROUWENZAKEN VERZAKKING EN INCONTINENTIE
VROUWENZAKEN VERZAKKING EN INCONTINENTIE Klaartje Manders, Gynaecoloog Elkerliek Bianca Versteijnen, Huisarts t Gasthuis Gemert Jeanne Strijbosch, Bekkenbodemfysiotherapeut Fysio & Zo VERZAKKING EN INCONTINENTIE
Nadere informatiePROFOUND. Problemen met plassen, poepen of vrijen? Seksuologische problemen? Een zwaar gevoel in je onderbuik?
PROFOUND B E K K E N F Y S I O T H E R A P I E Problemen met plassen, poepen of vrijen? Ongewild urine en of ontlastingsverlies? Seksuologische problemen? Zwanger fit blijven? Een zwaar gevoel in je onderbuik?
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. bij een overactieve bekkenbodem
Bekkenfysiotherapie bij een overactieve bekkenbodem Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Een overactieve bekkenbodem Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar ook te gespannen
Nadere informatieUw bekken beter belast bij zwangerschap
Uw bekken beter belast bij zwangerschap Tijdens de zwangerschap en na de bevalling is uw bekken minder stabiel dan u gewend bent. Samen met de bekkenfysiotherapeut vindt u manieren om uw kracht weer terug
Nadere informatieSeks, het moet wel leuk blijven!
Seks, het moet wel leuk blijven! Seksualiteit Het seksuele gevoel, de seksuele gedachte en lichaamsreacties zijn privé en persoonlijk. Het is dan ook niet zo gemakkelijk om over seksuele problemen te praten.
Nadere informatieDe bekkenbodem Klachten
Bekkenfysiotherapie U heeft deze folder gekregen omdat u door uw arts verwezen bent naar een bekkenfysiotherapeut. Een geregistreerd bekkenfysiotherapeut is gespecialiseerd in bekkenbodemproblemen en kan
Nadere informatieFysiotherapie bij bekkenbodemproblemen
00 Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen aanvullende informatie bij de folder 'Bekkenbodemproblemen bij vrouwen' Poli Gynaecologie De inhoud van deze voorlichtingsfolder is mede samengesteld door de Nederlandse
Nadere informatieMotorische controle van de bekkenbodem bij vrouwen met urine incontinentie in vergelijking met urinair continente vrouwen.
FACULTEIT VOOR LICHAMELIJKE OPVOEDING EN KINESITHERAPIE Richting: Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie Motorische controle van de bekkenbodem bij vrouwen met urine incontinentie in vergelijking met
Nadere informatieTOTAALRUPTUUR. De rol van de bekkenfysiotherapeut
TOTAALRUPTUUR De rol van de bekkenfysiotherapeut Inhoud Achtergronden totaalruptuur Anatomie anale kanaal Mechanisme defecatie en continentie Definities en indelingen sfincterrupturen Risicofactoren, therapie.
Nadere informatieBeleving van seks 20-3-2013. Doel workshop. Lichaamsbewustzijn oefening. Bekkenbodem en seks. -bodem BREED bekeken- Jolanda Kragten
Beleving van seks -bodem BREED bekeken- beleving van seks in relatie tot bekkenbodem? Jolanda Kragten Psychosomatisch fysiotherapeut en bekkenfysiotherapeut Doel workshop Kennismaking met manieren waarop
Nadere informatieBekkenbodemcentrum. Bekkenfysiotherapie
Bekkenbodemcentrum Bekkenfysiotherapie 2009 NVOG Het copyright en de verantwoordelijkheid voor deze folder berusten bij de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) in Utrecht. Leden
Nadere informatieKennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen
Kennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen BovenIJ Ziekenhuis 14-04-2014 Cora van Senten Carla de Winter Geregistreerd Bekkenfysiotherapeuten Onderwerpen Oefeningen
Nadere informatiePijn in borst, buik en geslachtsdelen
pijngids Pijn in borst, buik en geslachtsdelen Vetgedrukte tekst geeft een primair pijnpatroon aan. Niet-vetgedrukte tekst verwijst naar een minder vaak voorkomend patroon of een satelliet-triggerpoint-patroon.
Nadere informatieBalans en stabiliteitstraining in de bekkenfysiotherapie
Balans en stabiliteitstraining in de bekkenfysiotherapie De praktijkcursus, ook voor uzelf, ten dienste van uw klanten. Doel en inhoud Deze cursus die speciaal voor bekkenfysiotherapeuten is opgesteld
Nadere informatieFase 1: Verwijzing, aanmelding en initiële hypothese. Screening. Hypothese: Er is mogelijk sprake van liespijn als gevolg van rode vlaggen.
Stroomdiagram Liespijn Onderstaand stroomdiagram kan worden gebruikt voor het diagnostisch proces, bij patiënten met liespijn. Hierbij wordt de nadruk gelegd op artrogene problematiek. Niet atrogene aandoeningen
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Bekkenfysiotherapie
PATIËNTEN INFORMATIE Bekkenfysiotherapie Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u enige informatie geven over bekkenfysiotherapie. Een bekkenfysiotherapeut kan u door middel van oefeningen
Nadere informatieBekkenfysiotherapie Diagnostiek en Therapie. Joke Groot, Bekkenfysiotherapeut
Bekkenfysiotherapie Diagnostiek en Therapie Joke Groot, Bekkenfysiotherapeut Gezondheid Health as the ability to adapt and to self manage, in the face of social, physical and emotional challenges. Huber
Nadere informatieSacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi
Sacrale neurostimulatie voor incontinentie Week van de urologie Dr. M. Abasbassi 26-09-2018 SNS voor incontinentie Enkele feiten Diagnostiek Alternatieven Sacrale neurostimulatie Conclusie SNS voor incontinentie
Nadere informatieMyofasciale triggerpoint behandeling van de buikspieren
Myofasciale triggerpoint behandeling van de buikspieren Triggerpoint Vaststellen van MTrP s Een myofasciaal trigger point [MTrP] is een hyperirritabele plek in een strakke streng van een dwarsgestreepte
Nadere informatieRichtlijn voor lage rug- en bekkenpijn gedurende de zwangerschap. Dr. Annelies Pool-Goudzwaard Afd. Neurowetenschappen ErasmusMC
Richtlijn voor lage rug- en bekkenpijn gedurende de zwangerschap Dr. Annelies Pool-Goudzwaard Afd. Neurowetenschappen ErasmusMC 4 richtlijnen bekkenpijn NVOG 2006 Europese richtlijn (Eur-GL) 2008 Vleeming
Nadere informatiePatiëntenvoorlichting Gynaecologie. Bekkenfysiotherapie
Patiëntenvoorlichting Gynaecologie Bekkenfysiotherapie 1. Wat is bekkenfysiotherapie? 2. Wat is het verschil met gewone fysiotherapie? 3. Wanneer is bekkenfysiotherapie zinvol? 4. Hoe werkt de bekkenfysiotherapeut?
Nadere informatieMultiple sclerose en blaasklachten
Multiple sclerose en blaasklachten Zaterdag 8 februari 2014 Dr. Evert Koldewijn uroloog Catharina Ziekenhuis Eindhoven Vanuit dit gebied wordt de blaas en de plasbuis bestuurd f-mri beelden 4 Urine opslag
Nadere informatieLumbaal actief onderzoek Instabiliteit
Lumbaal actief onderzoek Instabiliteit De actieve stabiliteit wordt gewaarborgd door de rug- en buikspieren en de tussen het bekken en de onderste extremiteiten uitgespannen musculatuur. Belangrijkste
Nadere informatieGynaecologie. Bekkenbodemproblemen fysiotherapie. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie 1 1. Wat is bekkenfysiotherapie? 2. Wat is het verschil met gewone fysiotherapie? 3. Wanneer is bekkenfysiotherapie zinvol? 4. Hoe werkt de bekkenfysiotherapeut? 5. Speciale
Nadere informatie23-Oct-14. 6) Waardoor wordt hyperextensie van het kniegewricht vooral beperkt? A) Banden B) Bot C) Menisci D) Spieren
Vlak As Beweging Gym Frontaal Sagitale Ab-adductie Radslag Latero flexie Ulnair-radiaal deviatie Elevatie-depressie Sagitaal Frontale Flexie-extensie Salto Transversale Ante-retro flexie Dorsaal flexie
Nadere informatieBaas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen
Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen Huisartsenclinic 2017 Henriëtte Engel, huisarts, kaderarts urogynaecologie Maaike Gerritse, urogynaecoloog Inhoud Stressincontinentie; wat is het probleem
Nadere informatieLEERDOELEN 4-DAAGSE CURSUS BALANS & STABILITEIT
LEERDOELEN 4-DAAGSE CURSUS BALANS & STABILITEIT DOEL 4-DAAGSE CURSUS BALANS EN STABILITEIT VOOR BEKKENFYSIOTHERAPEUTEN Deze cursus is speciaal voor bekkenfysiotherapeuten opgesteld om de bekkenfysiotherapeut
Nadere informatieBekkenfysiotherapie. Gynaecologie
Bekkenfysiotherapie Gynaecologie BEKKENFYSIOTHERAPIE 1. Wat is bekkenfysiotherapie? 2. Wat is het verschil met gewone fysiotherapie? 3. Wanneer is bekkenfysiotherapie zinvol? 4. Hoe werkt de bekkenfysiotherapeut?
Nadere informatieChronische bekkenpijn oorzaken en aanpak. Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie
Chronische bekkenpijn oorzaken en aanpak Sanne Nooteboom, huisarts Doreth Teunissen, kaderhuisarts uro-gynaecologie Doel Deelnemers zijn in staat om: te exploreren o.a. door de belangrijkste alarmsymptomen
Nadere informatieDag 3: de bekkengordel en de vrij bewegende heup
Dag 3: de bekkengordel en de vrij bewegende heup CPPS Bij een groot deel van de patiënten spelen de klachten al sinds lange tijd Een groot deel van de patiënten heeft al meerdere specialisten bezocht
Nadere informatieCHAPTER 8. Samenvatting en conclusies (Summary and conclusions in Dutch)
CHAPTER 8 Samenvatting en conclusies (Summary and conclusions in Dutch) 100 Samenvatting 8.1 SAMENVATTING EN CONCLUSIES 8.1.1 Inleiding 8.1.1.1 Incontinentie tijdens de zwangerschap en na de baring Bekkenbodem
Nadere informatieMedewerkerinformatie. Bekkenfysiotherapie. Wat is bekkenfysiotherapie? terTER_
Medewerkerinformatie Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? 1234567890-terTER_ Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? Bij bekkenfysiotherapie leert u om de spieren van de bekkenbodem
Nadere informatieGynaecologie/Bekkenbodemcentrum
Gynaecologie/Bekkenbodemcentrum Bekkenbodemfysiotherapie Deze brochure wordt u aangeboden door de afdeling Gynaecologie/Verloskunde. Wij vinden het belangrijk dat patiënten goede voorlichting krijgen.
Nadere informatiePak die rugklachten aan bij de basis!
Pak die rugklachten aan bij de basis! Zorg voor een goed fundament! Ingrid Janssen Sportpodotherapeut Manueel therapeut Praktijk Profysic te Einhoven SMA Mediweert te Weert Bottom up of top down!?!? Wat
Nadere informatiePiriformis Syndroom Gids
Piriformis Syndroom Gids 25 januari 2015 Het Piriformis syndroom is een veel geziene oorzaak van zenuwpijn die kan optreden in combinatie met lage rugpijn. Dit beknopte boek geeft je alle basis informatie
Nadere informatieHoe gebruik je als therapeut de adaptatie van het lichaam? Hoe slim het lichaam is! Bij lage rug en bekkenpijn
Hoe slim het lichaam is! Bij lage rug en bekkenpijn Dr. Annelies Pool-Goudzwaard MOVE research Institute VU, Amsterdam Masterbekkenfysiotherapie SOMT Hoe gebruik je als therapeut de adaptatie van het lichaam?
Nadere informatieAssess & Correct ASSESS & CORRECT 7/07/17. Deel II
Assess & Correct Deel II 1. Assessment strategie 2. Neurowetenschappen 3. First Things First 4. Assessment - Score criteria 5. Ademhalings assessment - Chemisch - Neurologisch - Mechanisch - Ademhalingsscreen
Nadere informatieEvidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki
24 oktober 2015 Evidence based medicine proof oefentherapie voor lage rugpijn Prof. Dr. Ulrike Van Daele Vakgroep Movant opleiding Revaki 2 Lifetime prevalentie LRP: 84% Prevalentie chronische LRP: 23%
Nadere informatieDokter, ik krijg mijn poep er niet uit! BekkenbodemDAG 24-1-2015. Charlotte Deen, chirurg
Dokter, ik krijg mijn poep er niet uit! Charlotte Deen, chirurg Overzicht 1. Achtergrond 2. De klacht 3. De oorzaak 4. Diagnostisch onderzoek 5. De behandeling 6. Take home message 7. Toekomst Achtergrond
Nadere informatieUrine incontinentie bij kwetsbare ouderen
Urine incontinentie bij kwetsbare ouderen Anneke Nieuwint MSPT, Marjolein Zuijdweg MSPT, Christa Vorsterman van Oijen MSPT. Toolkit voor bekkenfysiotherapeuten werkzaam met kwetsbare ouderen 15 november
Nadere informatieADDENDUM 1: HAND-OUTS I
ADDENDUM 1: HAND-OUTS I Functionele syndromen Biomedisch en biopsychosociaal model Begrippenkaders ICF Patroonherkenning / patiëntprofiel Vlaggenparade Functionele syndromen Geen goede (medische) verklaring
Nadere informatieWat is een diastase? Sterkher Fundamentals
Wat is een diastase? Sterkher Fundamentals Wat is een diastase? Een diastase is het uitrekken of dunner worden van de linea alba. De linea alba is het bindweefsel dat de twee helften van je voorste buikspieren
Nadere informatieInhoud. Casus. Er gaat niets boven de Bekkenbodem! Gina Kemper MSPT BFT
Er gaat niets boven de! Inhoud Revalidatie centrum Heliomare Wijk aan Zee Bekkenfysiotherapie Zinvol! Casus mevr W Neurogene blaas functie Neurogene darm Seksuele stoornissen Therapie Take home message
Nadere informatieMedewerkerinformatie. Bekkenfysiotherapie. Wat is bekkenfysiotherapie? terTER_
Medewerkerinformatie Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? 1234567890-terTER_ Bekkenfysiotherapie Wat is bekkenfysiotherapie? Bij bekkenfysiotherapie leert u om de spieren van de bekkenbodem
Nadere informatieDe Ischias Gids. 25 januari. De Gids naar een snel herstel van Ischias. De Ischias Gids door Bastin Hofman Lage Rugpijn Fysio.nl 1
De Ischias Gids 25 januari 2015 Ischias is een veel geziene vorm van zenuwpijn die kan optreden in combinatie met lage rugpijn. Dit beknopte boek geeft je alle basis informatie over wat ischias inhoud,
Nadere informatiePowerPoint presentatie
PowerPoint presentatie Urine-incontinentie bij ouderen Doreth Teunissen huisarts/onderzoeker 2 december 2010, RAI Amsterdam Opzet - (patho)fysiologie continentie - prevalentie - wie zoekt hulp - behandelingsmogelijkheden
Nadere informatieDE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION
DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION De juiste diagnose & doelgerichte behandeling Met de MAPLe begrijpt u de bekkenbodem BEKKENFYSIOTHERAPIE IN HIGH DEFINITION Een doelgerichte en effectieve behandeling
Nadere informatieDE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION
DE BEKKENBODEM IN HIGH DEFINITION De juiste diagnose & doelgerichte behandeling Met de MAPLe begrijpt u de bekkenbodem BEKKENFYSIOTHERAPIE IN HIGH DEFINITION Een doelgerichte en effectieve behandeling
Nadere informatieChapter 15. Samenvatting
Chapter 15 Samenvatting Dit proefschrift handelt over de gevolgen van gynaecologische operaties voor de functie van de bekkenbodem. De gynaecologische operaties die worden bestudeerd zijn operaties vanwege
Nadere informatieMichel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht. Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019
Michel Wyndaele Uroloog UMC Utrecht Bijscholingsdag Urotherapie 22 maart 2019 OPSLAG EVACUATIE *Embryologie *Anatomie *Innervatie *Fysiologie Laterza R., et al. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol, 2011 MainLineHealth.org
Nadere informatieDe meerwaarde van ElektroMyografie bij de behandeling van scapula diskinesie
De meerwaarde van ElektroMyografie bij de behandeling van scapula diskinesie Lilian Brinkman Rik Schurink Enschede, mei 2009 Saxion Hogeschool Enschede Academie Gezondheidszorg Opleiding Fysiotherapie
Nadere informatieProtocol aanmeten en inbrengen pessarium bij prolaps
Aanmeten en inbrengen pessarium bij prolaps Protocol aanmeten en inbrengen pessarium bij prolaps Naam van de praktijk Protocolnummer: Auteur: Beheerder (naam): Bestemd voor (functie(s)): Doel: Versie:
Nadere informatieRisicofactoren.. waar preven2e kan beginnen
Risicofactoren.. waar preven2e kan beginnen Dr. Marijke C.Ph. Slieker- ten Hove Bekkenfysiotherapeut en wetenschappelijk onderzoeker ProFundum Ins2tuut Erasmus MC bekkenbodem, anatomie en func2es gevolgen
Nadere informatieFysiotherapie bij bekkenbodemproblemen
Gynaecologie Fysiotherapie bij bekkenbodemproblemen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat zijn de bekkenbodemoefeningen of wat is bekkenbodemtherapie?... 3 Hoe verloopt bekkenbodemtherapie?... 3 Algemene
Nadere informatieFunctionele bekkenechografie Een andere kijk op de bekkenbodem. Voor Verwijzers
Functionele bekkenechografie Een andere kijk op de bekkenbodem Voor Verwijzers Functionele echografie van de bekkenbodem In deze folder wordt uitgelegd wat functionele echografie door een bekkenfysiotherapeut
Nadere informatieBeschikbare klinimetrie
Beschikbare klinimetrie Inhoud Beschikbare klinimetrie...1 Gesorteerd op categorie:...1 Alfabetisch gesorteerd:...5 Gesorteerd op categorie: CATEGORIE PROTOCOL NIEUW? KNGF? Algemeen Achillespees Tendinose
Nadere informatie3 e Post EAUN Meeting
3 e Post EAUN Meeting Lisette vd Bilt Verpleegkundig Specialist Catharinaziekenhuis Eindhoven Bekkenbodemspieroefeningen bij urine incontinentie Zin of Onzin? Zin of onzin? Definitie De ICS/IUGA definieert
Nadere informatieMaaike Terra. Faecal incontinence: diagnosis and treatment
Maaike Terra Faecal incontinence: diagnosis and treatment Het voornaamste doel van het onderzoek gepresenteerd in dit proefschrift was het verzamelen van gegevens van wetenschappelijke kwaliteit om een
Nadere informatieAuteur(s): B. Klink Titel: De menselijke staart Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 211-219
Auteur(s): B. Klink Titel: De menselijke staart Jaargang: 22 Jaartal: 2004 Nummer: 4 Oorspronkelijke paginanummers: 211-219 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden
Nadere informatiePijn in uw buik of bekkengebied?
Pijn in uw buik of bekkengebied? U heeft pijnklachten in het bekkengebied maar de oorzaak is niet duidelijk. Heeft u pijn bij plassen, ontlasten of vrijen? Pijn in het bekkenbodemgebied? Heeft u onbegrepen
Nadere informatie