FINANCIEEL RISICOGEDRAG VAN JONGEREN. Ilse Cornelis
|
|
- Joachim Smeets
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FINANCIEEL RISICOGEDRAG VAN JONGEREN. Ilse Cornelis 1
2 OVERZICHT CEBUD Financieel risicogedrag van jongeren Financiële vorming en budgethulpverlening: werkzame factoren Minimale referentiebudgetten 2
3 WIE IS CEBUD Centrum voor budgetadvies en onderzoek Verbonden aan opleiding Sociaal Werk- Thomas More 3
4 WIE IS CEBUD Multidisciplinair team onderzoekers Wetenschappelijk onderzoek Consumenten financieel weerbaar maken Competenties hulpverleners versterken door het aanbieden van nieuwe methodieken, tools, andere valorisatie instrumenten Beleidsvoerders informeren en adviseren Studenten informeren via lessen, vormingen en workshops en eventueel betrekken bij het onderzoek 4
5 WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK ONDERZOEKSTHEMA S Armoedebestrijding Effectieve budget- en schuldhulpverlening Veerkrachtige consumenten in een veerkrachtige maatschappij Referentiebudgetten en menswaardig inkomen (Marktonderzoek) 5
6 PRODUCTEN 6 Studiedag: Omdat je geld telt
7 VORMINGEN 7 Studiedag: Omdat je geld telt
8 CONTACT Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel
9 9 FINANCIEEL RISICOGEDRAG BIJ JONGEREN
10 Soms vraag ik mij wel af, wie gaat mij daar allemaal bij helpen? Aan mijn mama moet ik dat niet vragen, want die weet daar zelf niet veel van. 10
11 ONDERZOEK Doel In kaart brengen van financieel (risico)gedrag van jongeren (van 16 jaar tot en met 18 jaar) Visie van jongeren zelf op educatie en preventie Methode Literatuurstudie Survey Focusgroepen 11
12 FINANCIEEL RISICOGEDRAG individuele gedragingen of gedragspatronen die het potentieel hebben om te leiden tot financieel nadelige of problematische uitkomsten 12
13 Achtergrondkenmerken Geslacht Woonplaats Etnische identificatie Schooltype Gezinssamenstelling Uitgaan Co-morbide factoren (verslaving, handicap, ) Economische bronnen Achtergrond ouders (werk + opleiding + rondkomen) Zakgeld Inkomen uit werk Attitudes Specifieke attitudes m.b.t. schulden en sparen Materialisme Kennis Financiële kennistoets OESO Kennis lonen en prijzen Vaardigheden Subjectieve normen Ouders (financiële opvoeding, normen) Peers: gevoeligheid voor sociale beinvloeding Reclame: blootstelling en gevoeligheid Financieel risicogedrag Lenen Sparen Kopen op afbetaling Spelen om geld Online kopen Betalen per sms Niet rondkomen Ondoordacht geld uitgeven Uitgavepatronen Compulsief kopen Coping strategieën Financieel nadelige uitkomsten/financiële problemen Schulden Spaargeld Subjectieve financiële gezondheid Controle Locus of control Self-efficaicy Individuele verschillen Impulsiviteit/zelfcontrole Toekomst oriëntatie/delay discounting Risico-aversie Zelfwaardering Cognitieve biases Mental accounting Optimisme/self-serving bias Menswaardig leven 13
14 RESULTATEN Inkomen Uitgaven Risicogedrag Financiële moeilijkheden 14
15 PREVALENTIE RISICOGEDRAG lenen (soms of vaker) 25.1 spelen om geld (tenminste maandelijks) 8.3 online kopen (tenminste maandelijks) 17.8 sms betalen (tenminste maandelijks) 11.8 spaargeld aanspreken (soms of vaker) 13.6 compulsief kopen 8.7 risicovolle coping (meer risicovolle dan niet-risicovolle 20.2 strategieën) geld te veel uitgeven (soms of vaker) 6.3 % 15
16 RISICOGEDRAG-OVERZICHT 40% geen enkele vorm van risicogedrag 31% slechts 1 soort 12% drie of meer risicogedragingen => risicogroep Geld lenen en compulsief kopen hangen samen met alle andere risicogedrag Twee soorten risicogedragingen: geld uitgeven dat er niet is en directe bevrediging zoeken 16
17 FINANCIËLE MOEILIJKHEDEN % financiële zorgen en ontevredenheid 4,9 geld tekort komen 28,9 schulden 10,5 17
18 BESCHERMT ERVARING MET GELD? Als ik mijn zakgeld krijg is dat echt twee dagen daarna al op of zo, en dan ah, daar is iets en dan wil ik dat kopen en dan is dat al op, en dan vraag ik geld aan mijn mama. Dan is dat van is dat nu al op? Dan krijg ik soms wel extra, als ik lief ben. 18
19 BESCHERMT ERVARING MET GELD? Vooral gekaderd in leerprocessen in gezin MAAR: 15 20% problematisch Geen duidelijk profiel behalve financiële achtergrond voor rolmodel! Veel variatie in aanpak ouders Vaak een beschermende reflex Meer verantwoordelijkheid wordt meestal positief geëvalueerd» Soms heb ik het er wel moeilijk mee, maar uiteindelijk, ge leert daar wel uit, en als ik dan zo zie naar mensen die alles krijgen, dan denk ik, wat ga je later doen, altijd aankloppen bij de mama en de papa? Belangrijke functie van ouders! Rolmodel Praten over geld Verantwoordelijkheid geven (passend bij leeftijd) Niet overal even evident (bv. rolmodel bij financieel moeilijke thuissituatie) AANPAK => ondersteunend programma dat hierop inspeelt => aandacht voor ouders met beperkte middelen 19
20 BESCHERMEN FINANCIËLE KENNIS EN VAARDIGHEDEN? School Financiële kennis Financiële vaardigheden Thuis Risicogedrag 20
21 FINANCIËLE KENNIS, VAARDIGHEDEN EN MOTIVATIE Nood aan aanleren en trainen van vaardigheden Verschil tussen weten en in de praktijk brengen wordt aangehaald Sparen Budgetteren Bv, bijhouden inkomsten en uitgaven Omgaan met reclame en trends Belangrijk : rol van leeftijdsgenoten en weerbaarheid tegenover groepsdruk (breder dan financiële educatie) 21
22 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN? Invloed van peers Jongeren die meer gevoelig zijn voor invloed van peers: globaal meer extern geld uitgeven Invloed van marketing en media Jongeren die meer uren tv kijken per dag: meer risicogedrag en schulden Materialistische houding centraliteit en geluk Meer compulsief kopen, meer geldtekort 22
23 BEÏNVLOEDENDE FACTOREN? Impulsiviteit en korte-termijndenken niet vooruit denken voor men iets doet en onvoorzichtigheid : meer risicogedrag streven naar nieuwe ervaringen : globaal meer risicogedrag gericht is om snelle bevrediging en directe en toegankelijke consumptie. tijdsperspectief instant gratification. Aanpak Werken aan zelfcontrole: o Training zelfcontrole strategieën (zelfmonitoring, doelen implementatie-intenties, deadlines, ) o WOOP ( 23
24 RISICOGROEPEN? Jongeren die vaker uitgaan Globaal patroon van overconsumptie gericht op directe bevrediging Frequenter en ernstiger risicogedrag Relatief weinig zelfinzicht o Weinig zorgen over financiële toekomst AANPAK: Werken aan bewustwording, motiveren om gedrag te wijzigen en weerstand overwinnen Beperken van impulsieve uitgaven en versterken van financiële vaardigheden (zie verder) 24
25 WERKEN ROND BEWUSTWORDING EN MOTIVATIE Dit is eigenlijk gewoon een onderwerp waar we op school niet echt mee bezig zijn. En uit uw eigen gaat ge niet zeggen, aja, ik ga dat doen 25
26 WERKEN ROND BEWUSTWORDING EN MOTIVATIE 26 Vooral bij jongeren met risicovol gedrag Vereist maatwerk afhankelijk van fase in motivatie-cyclus Voorbeschouwing: zien geen probleem => Bewustmaking en doorbreken van weerstand o Confrontatie o Budget verplicht laten bijhouden o herkenbare ervaringsdeskundigen Beschouwing of voorbereiding => Voordelen van gedragsveranderingen duidelijk maken en oefenen van vaardigheden o Gepaste leermiddelen en methoden o Vanuit beleving van jongeren zelf o Interactief!
27 RISICOGROEPEN? Jongeren uit een financieel minder sterke thuissituatie Globaal vaker extern geld uitgeven Zijn zich bewust van risicogedrag Geldtekorten voor nodige uitgaven AANPAK Werken aan opdrijven inkomsten en structureel beperken uitgaven- uitputten rechten Wat is menswaardig inkomen? 27
28 FINANCIËLE EDUCATIE-NODEN EN TEKORTEN VOLGENS JONGEREN Methoden Inhouden 28
29 METHODEN Onderscheid tussen leuke en nuttige methodieken Voorkeur voor niet-courante methodieken Leermethoden met spel-element (serious games / real life spellen) o Online games: vooral positief door diegene zonder ervaring o Real-life spellen: vooral positief met ervaring 29
30 METHODEN Authenticiteit! Zowel bij film, ervaringsdeskundige, hulpverleners, toneel,» Je ouders kunnen wel zeggen doe dat niet want dan gebeurt er dit of dat, maar als iemand die dat meegemaakt heeft dat komt vertellen is dat toch nog anders. Probleem bij (serious) games? Interactiviteit (spellen, uitstappen, groepsgesprek) Herkenbaarheid Interessantheid erg individueel verschillend Timing (zowel verticaal als horizontaal) 30
31 INHOUDELIJKE NODEN Budgetteren, sparen en rondkomen Vooral nood aan vaardigheden en zelfcontrole Pensioen Omgaan met reclame en verleidingen Wel reclamewijs (kennis) maar relatief weinig weerstand tegen verleidingen en vooral groepsdruk Inzicht in leven met schulden/geldproblemen Omdat ik dat wel, allee belangrijk niet echt, maar volgens mij is dat wel interessant om te weten, dat als ge dat dan weet gaat ge volgens mij veel beter met uw geld omgaan, dat je zo denkt van, kan ik dat nu kopen, maar dan gebeurt er misschien dat. 31
32 INHOUDELIJKE NODEN Kosten van zelfstandig leven Weinig inzicht in dagelijkse kosten Nood aan toegankelijk referentiemateriaal Bv. Hoeveel kost studeren? alleen wonen? inrichting appartement? Niet enkel minimaal maar bovenminimaal referentiebudget Gebaseerd op reële uitgaven Volgens inkomen, gezinssamenstelling, wonen, Vergelijk je budget online tool : eind
33 33 WERKZAME FACTOREN IN BUDGETHULPVERLENING
34 SUCCESFACTOREN DUURZAAM BUDGETMANAGEMENT 34
35 FINANCIËLE VORMING: EFFECTIVITEIT Financiële educatie bij jongeren Korte termijn effecten Financiële kennis: + Gedragsintenties: + Zelf gerapporteerd gedrag: + Geobserveerd gedrag: 0 Lange termijn effecten Geobserveerd gedrag:? 35
36 FINANCIËLE VORMING: EFFECTIVITEIT Financiële educatie bij jongeren: werkzame ingrediënten? Link met echte wereld Huishoudbudget, verschillende carrières met financiële doelen, aansluitend bij nabije toekomst,,,, Actieve werkvormen Simulatiespellen, quiz, interactief spel, ervaringen verwerken van zowel goede als slechte keuzes in bv virtuele wereld, themapark met rollenspel Geïntegreerd in curriculum Professionalisering docenten Betrokkenheid van ouders 36
37 FINANCIËLE VORMING: EFFECTIVITEIT Interventies gericht op kwetsbare groepen Kennis: + Vertrouwen in eigen kunnen : + Korte-termijn gedragsintenties: + Korte termijn gedrag: + =>opgelet: - Gemotiveerd publiek dat aan alle metingen deelneemt - Geen effecten op langere termijn 37
38 FINANCIËLE VORMING: EFFECTIVITEIT Interventies gericht op kwetsbare groepen: werkzame ingrediënten? Inoefenen vaardigheden Overeenstemming tussen doelen deelnemer en doelen interventie Bewustwording over huidige financiële toestand Verhogen kennis en vaardigheden Groepsgerichte programma s 38
39 BUDGETBEGELEIDING Denk ook aan Schaarste Veel gedrag gestuurd door minder bewuste, irrationele denkprocessen => automatiseer en vereenvoudig => cues en herinneringen => keuzes en info beperken 39
40 40 MINIMALE REFERENTIEBUDGETTEN
41 VOORWAARDEN TOT MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE 41
42 FINANCIËLE VOORWAARDEN: REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE Maatschappelijke participatie Gezondheid: Gezonde voeding Geschikte kleding Adequate huisvesting Gezondheidszorg en persoonlijke verzorging Rust & Ontspanning Autonomie: Veilige kindertijd Betekenisvolle relaties Mobiliteit Veiligheid Menswaardig leven
43 REFERENTIEBUDGETTEN: WAT IS MINIMAAL? Hét (absolute) minimum bestaat niet! Noodzakelijk inkomen hangt af van noodzakelijke uitgaven Worden bepaald door individuele en maatschappelijke factoren Referentiebudgetten Een ondergrens: inkomen dat volstaat om volwaardig te participeren aan de maatschappij in vrij gunstige omstandigheden (voor gezonde, competente en goed geïnformeerde burgers) 43
44 WAT ZIJN REFERENTIEBUDGETTEN? 44 Referentiebudgetten zijn geprijsde korven van goederen en diensten die een bepaalde levenstandaard weerspiegelen voor een bepaalde populatie Belgische referentiebudgetten, populatie: Ontwikkeld en geüpdatet voor Vlaanderen (2015), Brussel (3 typegezinnen, 2015), Wallonië (2010) Gebaseerd op: bestaande normen en richtlijnen, wetenschappelijke kennis (experts), ervaringskennis (burgers in focusgroepen) Vuistregels afgesproken door experts: Normatieve budgetten Maximale transparantie Flexibel aanpasbaar Lange termijnbudgetten Aanvaardbaar voor hen die ervan moeten leven Focusgroepen met mensen van een verschillende socio-economische achtergrond Elke jaar prijsaanpassing, iedere vijf jaar welvaartsaanpassing
45 REFERENTIEBUDGETTEN Vlaamse referentiebudgetten: Voor de eerste keer ontwikkeld in 2008 Storms & Van den Bosch, 2008 Eerste welvaartsaanpassing: 2013 Storms, Penne, Vandelannoote, Leen Van Thielen, 2015 (Vlas-studies 21) Laatste prijsaanpassing:
46 ILLUSTRATIE Referentiebudget voor niet werkende gezinnen, in goede gezondheid, huurders in de private huisvestingssector, woonplaats goed toegankelijk met openbaar vervoer => Bedragen september
47 KORVEN Voeding Kleding Persoonlijke verzorging en gezondheidszorg Adequate huisvesting Veiligheid Rust en ontspanning Veilige kindertijd Onderhouden van relaties Mobiliteit 47
48 G Gezonde voeding 48 Criteria: Gezonde, evenwichtige en gevarieerde voeding (Hoge gezondheidsraad, Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie) voorkeur /middenweg: 5/2 Voorkeursproducten: goedkoopste middenwegproducten: zoveel mogelijk variatie, verantwoordbaar binnen een minimumbudget Aanvaardbaar (focusgroups) Inclusief eet-en bereidingsbenodigdheden
49 GEZONDE VOEDING Vrouw Man Vrouw + 1 kind 2 jaar Vrouw + 1 kind 4 jaar Vrouw + 1 kind 8 jaar Vrouw + 1 kind 14 jaar Vrouw + 2 kinderen 2, 4 jaar Vrouw + 2 kinderen 4, 8 jaar Vrouw + 2 kinderen 8, 14 jaar water 4,0 4,0 4,0 4,0 4,0 6,8 4,0 4,0 6,8 graan 25,7 45,9 33,9 41,3 51,9 60,8 49,5 67,4 87,3 fruit 24,1 24,1 38,0 38,0 44,9 59,4 51,9 58,8 80,1 groenten 24,5 24,5 32,8 38,3 46,6 48,8 46,7 60,4 70,5 melk 20,3 20,3 32,2 32,8 41,7 50,3 44,3 53,8 71,3 vlees, vis, ei 29,0 29,0 46,6 51,3 58,0 58,0 68,7 79,4 82,2 vet 4,2 5,7 4,8 7,2 8,1 8,7 12,0 17,3 20,4 rest 4,7 4,7 6,8 7,0 11,2 11,2 8,7 13,2 17,4 totaal 136,6 158,2 199,2 219,9 266,3 303,9 285,8 354,4 436,1 Totaal *10% - voeding andere korven 144,3 167,1 209,2 231,0 279,7 319,2 299,3 371,2 456,7 keukenuitrusting 11,8 11,8 12,0 12,0 13,0 13,0 14,3 14,3 15,3 beweging 6,7 6,7 6,7 11,8 11,8 11,8 11,8 17,0 17,0 totaal voeding 162,7 185,6 227,8 254,8 304,5 344,0 325,4 402,4 488,9 49
50 REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE ALS RICHTNORM: HOEVEEL INKOMEN IS NODIG? Referentiebudgetten, niet-werkenden, goede gezondheid, private huur, september
51 REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE ALS RICHTNORM: HOEVEEL INKOMEN IS NODIG? Referentiebudgetten, niet-werkenden, goede gezondheid, sociale huur, september
52 Vaste uitgaven Brand- en familiale verzekering 20 Huur/hypotheek + bijkomende kosten 569 Verbruikerskosten 110 Ziekenfondsbijdrage, zorgverzekering, hospitalisatieverzekering 21 Internetkosten 21 Kabeltelevisie 21 Telefoonkosten 15 Vakbondsbijdrage/Belastingen (provincie, ) 13 Totaal 790 Leefgeld Voeding 157 Klein onderhoud woning (poetsgerief, spaarlampen) 2 Gezondheid en verzorging 28 Kleding 32 Herstel schoenen, schoensmeer, naaigerief en waspoeder 7 Vervoer (trein, bus, onderhoud fiets) 71 Onderwijs 0 Ontspanning, onderhoud relaties, zakgeld 103 Nazicht boiler, centrale verwarming, herstellingen aan woning 14 Rest- en gft-afval en andere burgerverplichtingen 7 Totaal 420 Toekomstige voorzieningen 63 TOTAAL 1274
53 REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE ALS RICHTNORM: VOLSTAAT HET LEEFLOON?
54 REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE ALS RICHTNORM: VOLSTAAT HET LEEFLOON? 3000 Referentiebudgetten niet werkenden, effect sociale huisvesting en sociale voordelen, maart Referentiebudget sociale huur en sociale voordelen Extra budget indien private huur Extra budget indien geen sociale voordelen Netto leefloon (IGO)
55 IS HET MOGELIJK OM MET EEN MINIMUM LOON ROND TE KOMEN? Referentiebudget, werkend, huurder prive sector Referentiebudget, werkend, huurder sociale sector Referentiebudget, werkend, huurder prive sector + AUTO minimumloon
56 ZELF BEREKENEN? Bereken zelf een referentiebudget voor je gezin of cliënt: Budgetcalculator op 56
57 MEER LEZEN? 57
Factsheet Financieel gedrag van jongeren uit de derde graad secundair onderwijs
Contacten: Ilse Cornelis, onderzoeker Cebud i.cornelis@thomasmore.be 0485 18 92 60 Bérénice Storms, onderzoeksleider Cebud Berenice.Storms@thomasmore.be Esther Geboers, coördinator Cebud Esther.Geboers@thomasmore.be
Nadere informatieREFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE
REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE Van richtnormen voor de Kempen naar cross-nationaal vergelijkbare referentiebudgetten voor Europa Bérénice Storms Amsterdam 27 juni 2018 1 OVERZICHT
Nadere informatieFinancieel risicogedrag bij jongeren
Contacten: Ilse Cornelis, onderzoeker Cebud i.cornelis@thomasmore.be 0485 18 92 60 Bérénice Storms, onderzoeksleider Cebud Berenice.Storms@thomasmore.be Esther Geboers, coördinator Cebud Esther.Geboers@thomasmore.be
Nadere informatieWat heb je nodig om rond te komen?
Wat heb je nodig om rond te komen? Referentiebudgetten voor een menswaardig inkomen Bérénice Storms & Karel Van den Bosch Katholieke Hogeschool Kempen & Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck Antwerpen,
Nadere informatieSCHULDBEMIDDELING 2.0
SCHULDBEMIDDELING 2.0 Tools bij het bepalen van het leefgeld in de CSR dr. Nele Peeters en dr. Ilse Cornelis 1 AGENDA CEBUD Referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie Tools voor CSR Rekentool
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck
Nadere informatieHoeveel heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze samenleving?
Hoeveel heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze samenleving? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms Karel Van den Bosch 11-03-2010 PROBLEEMSTELLING Vraagstelling: Hoeveel
Nadere informatieBUDGET AGENDA OMDAT JE GELD TELT!
BUDGET AGENDA OMDAT JE GELD TELT! OVERZICHT INKOMSTEN EN UITGAVEN Vul hieronder de cijfers in die je bij de hand hebt of van buiten kent. De rest vul je later aan. Je kan ook aangeven of je iets maandelijks
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms 7-10-2009- OCMW Malle SITUERING EN VERANTWOORDING Inkomensbescherming
Nadere informatieREMI. Referentiebudgetten voor een menswaardig inkomen Bérénice Storms. Kortrijk 27-11-2013
REMI Referentiebudgetten voor een menswaardig inkomen Bérénice Storms Kortrijk 27-11-2013 info@cebud.be www.cebud.be Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel +32 (0)14 56 23 10 Inhoud - Referentiebudgetten voor een
Nadere informatieSituatie 2. Situatie 1. Opdracht
Budgetoefening Situering Als grootste armoedebestrijdingsorganisatie van Vlaanderen en Brussel laat Welzijnszorg niet los aan de armoedethematiek. Armoede is de dagelijkse realiteit voor 1 op 7 Belgen.
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms 1-06-2010 PROBLEEMSTELLING Vraagstelling: g Hoeveel middelen heeft een
Nadere informatieRondkomen met een minimum inkomen: hoe (on)mogelijk is dit?
Rondkomen met een minimum inkomen: hoe (on)mogelijk is dit? Studie naar de doeltreffendheid van de minimuminkomensbescherming anno 2013 BÉRÉNICE STORMS werkt aan Cebud aan de Thomas More Hogeschool en
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Universiteit
Nadere informatieKind van de rekening
Kind van de rekening Kinderarmoede & de doeltreffendheid van de inkomensbescherming in België Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck 11-10-2011 60,0 Armoede
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms 23-11-2009 SITUERING EN VERANTWOORDING Inkomensbescherming in België:
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms 17-11-2009 SITUERING EN VERANTWOORDING www.khk.be Inkomensbescherming
Nadere informatieaan onze maatschappij?
www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Béréniceé Storms 19-05-2010 PROBLEEMSTELLING www.khk.be Vraagstelling: Hoeveel
Nadere informatieaan onze maatschappij?
www.khk.be Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice é Storms 29-01-2010 SITUERING EN VERANTWOORDING www.khk.be Inkomensbescherming
Nadere informatieWat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Garandeert je OCMW een menswaardig inkomen? Bérénice Storms & Karel Van den Bosch Katholieke Hogeschool Kempen & Centrum
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum
Nadere informatieWat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? REMI in de Kempen Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen & Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck Grobbendonk 14/2/2011
Nadere informatieResultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs.
Financieel risicogedrag bij jongeren Resultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs. Rapport Ilse Cornelis en Bérénice Storms Inhoudstafel 1. Introductie 23
Nadere informatieResultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs.
Financieel risicogedrag bij jongeren Resultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs. Synthese van de resultaten en conclusies Ilse Cornelis en Bérénice Storms
Nadere informatieReglement financiële steun ten laste name facturen. Goedgekeurd door de raad voor maatschappelijk welzijn in zitting van 16/06/2016
Reglement financiële steun ten laste name facturen Goedgekeurd door de raad voor maatschappelijk welzijn in zitting van 16/06/2016 Art. 1 Mensen met financiële moeilijkheden kunnen bij het Sociaal Huis
Nadere informatieResultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs.
Financieel risicogedrag bij jongeren Resultaten van een survey-onderzoek bij leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs. Synthese van de resultaten en conclusies Ilse Cornelis en Bérénice Storms
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum
Nadere informatieWat is armoede? Maatschappelijke participatie. Armoede in de Kempen
Armoede in de Kempen 30 april 2009 Bérénice Storms Wat is armoede? Armoede is een situatie waarbij het mensen ontbreekt aan de economische middelen om een aantal basisfuncties te realiseren (Van den Bosch,
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Bérénice Storms-Eric Nysmans VLHORA Vlaams parlement 30 november 2009 SITUERING EN VERANTWOORDING
Nadere informatieLekker, gezond en betaalbaar koken
Lekker, gezond en betaalbaar Evi Dirickx Onderzoeker Studiecentrum voor Lokaal Sociaal en Lokaal Economisch Beleid Katholieke Hogeschool Kempen 1. Hoofddoelstelling 2. Bestaansreden 3. Concreet 4. Meerwaarde
Nadere informatieAanvullende steun VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD
VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD 0-24-10-2017 Artikel 1 1 Dit reglement regelt de door het OCMW van Maldegem voorziene tussenkomsten inzake aanvullende financiële steun ten behoeve van inwoners.
Nadere informatieAanvullende steun VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD
VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD 0-24-10-2017 01-11-2017 OPNIEUW VASTGESTELD VASTSTELLING RMW GEPUBLICEERD 0 22-05-2018 18-06-2018 1 Wijziging Aanpassing tussenkomsten 25-09-2018 Artikel 1:
Nadere informatieInspiratiedag Gezond Budget
04/12/2018 Inspiratiedag Gezond Budget Workshop 'soorten budget- en schuldhulpverlening' in Vlaanderen OVERZICHT HULPVERLENINGSVORMEN = BUDGETHULPVERLENING: hulp bij het vinden van een evenwicht tussen
Nadere informatieE-health: nieuwe preventie instrumenten in de praktijk. Anke Oenema Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg
E-health: nieuwe preventie instrumenten in de praktijk Anke Oenema Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Deze workshop E-health (promotion) introductie Anke Oenema Project DIEP Els Denis Leefgezondcoach
Nadere informatieZelfmanagement: Van model naar praktijk
Zelfmanagement: Van model naar praktijk Jos van Erp Psycholoog/Programmacoördinator Hart voor Mensen Nederlandse Hartstichting j.v.erp@hartstiching.nl www.hartvoormensen.nl Indeling 1. Ingrediënten 2.
Nadere informatie25 Integratie OCMWgemeente: aan vertrouwen en een sterker beleid
25 Integratie OCMWgemeente: bouwen aan vertrouwen en een sterker beleid Ellen Dierckx Coördinator dienstencentrum tewerkstelling den travoo OCMW Balen Achtergrond Aanleiding: KHK-onderzoek 2007 leefomstandigheden
Nadere informatieSmart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM
Smart met geld Inspiratiedag Gezond Budget SAM Voorstellen: MEE NL Trainer Smart met Geld Hogeschool Utrecht Kenniscentrum Sociale Innovatie Lectoraat Participatie en stedelijke ontwikkeling. Bibian Hengeveld
Nadere informatieWat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat heeft een gezin nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? Een budgetstandaard voor Vlaanderen Opzet, resultaten en valorisatie Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum
Nadere informatieWat doe je met je geld? vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 20 October 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62277 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken
Nadere informatie[zelf op te maken en in te vullen > denk hierbij aan het tonen van een foto en/of logo van de bank, je naam etc.
Beschrijving Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen hebben. Anders is het lastig om een eigen leven in te vullen. Zakgeld, kleedgeld, baantje,
Nadere informatieEen budgetstandaard voor Vlaanderen. Wat heeft een student minimaal nodig?
www.khk.be Een budgetstandaard voor Vlaanderen Wat heeft een student minimaal nodig? Bérénice Storms 20-04-2010 PROBLEEMSTELLING www.khk.be Vraagstelling: Hoeveel middelen heeft een gezin nodig om op een
Nadere informatieSTUDIEDAG 25 NOVEMBER 2016 Contextbegeleiding in functie van autonoom wonen 3.0
TOELICHTING BIJ HET PROGRAMMA In 2007 koos 'De Cocon' om meer evidence-based te gaan werken. Tot midden 2009 zetten we hierin te kleine stapjes vooruit. Midden 2009 startte het E-project, waarbij we structureel
Nadere informatie(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor
(1 m.) Klassikale aftrap Docent stelt jou als gastdocent voor Beschrijving (ter info voor gastdocent) Deze gastles gaat over inzicht krijgen in je inkomen en uitgaven. Jongeren moeten zorgen dat ze inkomen
Nadere informatieGO tegen gezinsarmoede Een onderzoek naar de werking en resultaten van het gezinsondersteuningsteam in Mechelen
GO tegen gezinsarmoede Een onderzoek naar de werking en resultaten van het gezinsondersteuningsteam in Mechelen Laatst bijgewerkt: 7 juni 2019 Het GO-team in Mechelen pakt kinder- en gezinsarmoede op een
Nadere informatieWat betekent de overgang voor de budgethouders PAB of PGB? Wat betekent de overgang voor de mensen in de voorzieningen? Persoonsvolgend budget
Nu al in de zorg? Wat betekent de overgang voor de budgethouders PAB of PGB? Wat betekent de overgang voor de mensen in de voorzieningen? Persoonsvolgend budget Wat betekent de overgang voor de budgethouders
Nadere informatieZAKGELD Breng het in kaart
ZAKGELD Breng het in kaart Omschrijving Leerlingen analyseren informatie over het zakgeld in België aan de hand van tabellen, grafieken en teksten. Ze toetsen het gegeven cijfermateriaal af met hun eigen
Nadere informatieOver geld & opvoeden. Cursus voor allochtone ouders van kinderen van 6-18 jaar. Fatma Alakay (NIGZ) Fenneke Holthuis (Nibud)
Over geld & opvoeden Cursus voor allochtone ouders van kinderen van 6-18 jaar Fatma Alakay (NIGZ) Fenneke Holthuis (Nibud) Programma: Wie zijn wij? Inhoud cursus Over geld en opvoeden Werken met het materiaal
Nadere informatieOmgaan met geld. Budgetteren
Omgaan met geld We leven in een consumptiemaatschappij. Overal worden goederen en diensten aangeboden. Via reclames word je aangemoedigd om steeds meer te kopen. Maar als consument moet je op je hoede
Nadere informatieNationaal Instituut voor Budgetvoorlichting
Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting Financiële problemen op de werkvloer Micha Aarts Nibud Nibud is een onafhankelijk kenniscentrum Doelstellingen: Verhogen zelfredzaamheid consument Voorkomen
Nadere informatieWaarom de inzet van ervaringsdeskundigen bijdraagt aan herstel en participatie van kwetsbare burgers
Waarom de inzet van ervaringsdeskundigen bijdraagt aan herstel en participatie van kwetsbare burgers Wie/wat is de ervaringsdeskundige in het wijkgericht werken? Waarin onderscheidt zij zich? Wat is haar
Nadere informatieFederaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012
Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030
Nadere informatieWelkom en voorstellen
3 november 2015 Welkom en voorstellen Francine Nijkamp-Ririhena Pubers en geld Zakgeld, richtlijnen (bron: NIBUD) Leeftijd Bedrag per week in 12 tussen 3,00 en 4,60 (19,00/mnd) 13 tussen 3,50 en 4,60 (19,00/mnd)
Nadere informatieSpaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag
Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan
Nadere informatieHet bevorderen van financiële zelfredzaamheid Literatuurstudie
Het bevorderen van financiële zelfredzaamheid Literatuurstudie Laatst bijgewerkt: 6 mei 2019 Als je begrijpt waarom mensen bepaalde beslissingen nemen, kun je ze beter motiveren om hun gedrag te veranderen.
Nadere informatieRegio-traject OCMW s rond aanvullende financiële steun 2007-2013
Regio-traject OCMW s rond aanvullende financiële steun 2007-2013 13 OCMW s Zuid-West-Vlaanderen Info- en vormingsavond referentiebudgetten nov/dec 2013 Overzicht Regio-traject In opdracht van regio-overleg
Nadere informatie21/06/2016 GEZINNEN MET EEN BEPERKT INKOMEN TEKENEN MEE HET BELEID UIT WORKSHOP MAAR EERST: CEBUD
GEZINNEN MET EEN BEPERKT INKOMEN TEKENEN MEE HET BELEID UIT Tinne Mertens en Nele Peeters CEBUD - Thomas More 1 WORKSHOP Belang van participatie Waarom gezinnen met een beperkt inkomen het beleid mee uittekenen
Nadere informatieExperience Tracker is de eerste praktische tool op dit vlak in Vlaanderen en vermoedelijk ook in Europa. Deze tool zal zorgen dat:
De opportuniteit In de huidige productmaatschappij hebben consumenten doorgaans de keuze uit een ruim assortiment producten om een bepaalde behoefte te bevredigen. Bijgevolg is het product op zich niet
Nadere informatieWat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij?
Wat hebben gezinnen nodig om menswaardig te participeren aan onze maatschappij? REMI in de Kempen Bérénice Storms Katholieke Hogeschool Kempen Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck Postel, 5 februari
Nadere informatieWAKOSTA?! App De WEGWIJZER in jouw BUDGET
WAKOSTA?! App De WEGWIJZER in jouw BUDGET INLEIDING Deze app kwam tot stand met de steun van Streekfonds West-Vlaanderen, BIZ Vlaanderen, BIZ Brussel en SAM, steunpunt Mens en Samenleving vzw WA is BIZ?
Nadere informatieMentaal vermogen in Overijssel. Presentatie masterclass Overijssel brengt geluk 16 december, 2009 Jan A. Walburg
Mentaal vermogen in Overijssel Presentatie masterclass Overijssel brengt geluk 16 december, 2009 Jan A. Walburg 1 Sociaal maatschappelijke en economische aspecten Verhogen participatie en betrokkenheid
Nadere informatieDatum Betreft Brief ter aanbieding antwoorden kamervragen van de leden Moors en Straus (VVD)
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513 AA1XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieDraagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?
Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:
Nadere informatieAanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00
Aanbod Trajekt januari 2013 T 043-763 00 00 1. Morele dilemma discussie methode 50 minuten Maximale groepsgrootte: 15 leerlingen Benodigdheden: klaslokaal of andere ruimte, stoelen in kring, ruimte in
Nadere informatieOCMW Zottegem Totaalproject schuldpreventie. Jeanine Bellens, coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen Schoenmaekers, Hoofd Sociale Dienst
OCMW Zottegem Totaalproject schuldpreventie Jeanine Bellens, coördinator Lokaal Sociaal Beleid Karen Schoenmaekers, Hoofd Sociale Dienst Totaalproject schuldpreventie Aanleiding Preventie schuldenproblematiek
Nadere informatieMentale Weerbaarheid activiteiten voor het voortgezet onderwijs
Mentale Weerbaarheid activiteiten voor het voortgezet onderwijs De school is voor jongeren een belangrijke plek voor het aanleren van sociaal-emotionele vaardigheden. Jongeren die sociaal en emotioneel
Nadere informatieJeelo staat voor Je eigen leeromgeving.
In deze informatiebrochure kunt u meer lezen over Jeelo. Wilt u naast de inhoud van deze brochure meer weten over Jeelo dan kunt u kijken op de website van Jeelo via www.jeelo.nl. Jeelo staat voor Je eigen
Nadere informatieBudgetteren vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62153
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 09 June 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/62153 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatie16/10/2015. Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015
Het Triple P Systeem. Triple P versterkt elke ouder! Hilde Weekers, Oktober 2015 Design: Triple P Communications 2011 1 Waarom hebben we programma s voor opvoedingsondersteuning nodig? Een verontrustend
Nadere informatieSamenvatting Economie hoofdstuk 1
Samenvatting Economie hoofdstuk 1 Samenvatting door een scholier 967 woorden 6 november 2016 7,3 6 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1: Wat voor inkomen heb je? Inkomsten die je ontvangt kunnen verschillen
Nadere informatieDe (mogelijke) rol van LO in het stimuleren van fysieke activiteit
De (mogelijke) rol van LO in het stimuleren van fysieke activiteit Een beknopt overzicht van studies Menno Slingerland Lars Borghouts Matthijs Hesselink Lichamelijke Opvoeding als aspirine? Claims voor
Nadere informatieRondkomen met uw inkomen
Rondkomen met uw inkomen Budgettips gemeente Heumen gemeente Heumen Vraagt u zich ook wel eens af waar uw geld blijft? Is uw geld op voordat de maand voorbij is? Wilt u weten hoe u kunt rondkomen met uw
Nadere informatieFinanciële Educatie aan Jongeren. Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens
Financiële Educatie aan Jongeren Thea Hazel-Stals Netty Blijlevens WWJB richt zich op jongeren en hun financiën Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) richt zich op het vergroten van de financiële zelfredzaamheid
Nadere informatieBijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting,
Bijlage 1: Vragenlijst voormeting Kidzwise...2 Bijlage 2: Aanvullingen vragenlijst eindmeting Kidzwise...6 Bijlage 3: Project geldgenoeg voormeting, onderzoek 1...7 Bijlage 4: Aanvullingen vragenlijst
Nadere informatieHet belang van financiële educatie
Het belang van financiële educatie Kristof De Witte Leuven Economics of Education Research, KU Leuven Wikifin Chair Financial Literacy Studiedag Financiële Educatie KU Leuven 9 oktober 2017 Financiële
Nadere informatieSBB STICHTING BEHEER BEWONERSGELDEN ZORGINSTELLINGEN
SBB STICHTING BEHEER BEWONERSGELDEN ZORGINSTELLINGEN Hulp bij omgaan met geld Mijn geld in vertrouwde handen Mijn geld in vertrouwde handen Hulp bij omgaan met geld SBB Zorginstellingen is een volledig
Nadere informatieVroeg wijs met geld. gemeente www.heumen.nl. Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld
Vroeg wijs met geld Informatie over hoe u uw kind helpt slim en verstandig om te gaan met geld gemeente www.heumen.nl Heumen HU.090 brch vroeg wijs met geld.indd 1 04-02-14 09:30 Inhoudsopgave Zakgeld
Nadere informatieTraining met persolog profielen
Training met persolog profielen Verkrijg de beste resultaten op het werk en in uw dagelijks leven Ontdek een praktische manier om uw persoonlijkheid te ontwikkelen: U leert verschillende gedragstendensen
Nadere informatieIs jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg
Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg Onderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Tilburg DIMENSUS beleidsonderzoek December 2012 Projectnummer 507 Inhoudsopgave Samenvatting
Nadere informatieHoe beweegprogramma's voor kwetsbare ouderen te implementeren?!
Hoe beweegprogramma's voor kwetsbare ouderen te implementeren?! Goede implementatiestrategieën voor interventies gericht op behoud van cognitie (45+) i.o.v. de Hersenstichting en i.s.m. Mulier Instituut
Nadere informatieSTAND VAN EDUCATIEF NEDERLAND
STAND VAN EDUCATIEF NEDERLAND Onderwijsraad TRNDR-resultaten Hilversum, 20 februari 2019 1 TRNDR-RESULTATEN (14-12-2018 T/M 15-02-2019) 2 1. TOP 10 TRENDS Onderwijsraad - TRNDR resultaten 3 TOP 10 TRENDS
Nadere informatieECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW. 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK
ECONOMIE VOOR VMBO BOVENBOUW 3 vmbo - (k)gt ANTWOORDENBOEK Hoofdstuk 2 Het inkomen van consumenten Paragraaf 1 Welke soorten inkomens zijn er? 1 Oppassen. 2 3 Werken in de horeca mag je pas na je zestiende.
Nadere informatieStudiedag Duurzame Ontwikkeling
Studiedag Duurzame Ontwikkeling Wanneer je een schip wilt bouwen, breng dan geen mensen bij elkaar om hout aan te slepen, werktekeningen te maken, taken te verdelen en werk te plannen, maar leer de mensen
Nadere informatieProceselementen gezondheidsbeleid
CHECKLIST Voeding Proceselementen gezondheidsbeleid Een gemotiveerd team: Het personeel is gemotiveerd om rond gezonde voeding te werken. Over het voedingsbeleid wordt regelmatig gecommuniceerd naar personeel,
Nadere informatieAangepast langer thuis wonen, een optie? EEN CASESTUDIE ALS VOORBEELD
Aangepast langer thuis wonen, een optie? EEN CASESTUDIE ALS VOORBEELD JANUARI 2017 Casestudie Kostprijsberekening voor Marie Marie is een levenslustige dame van 75 jaar. Vorig jaar overleed haar man, maar
Nadere informatieDefinities. Suïcide. Suïcidepoging/automutilatie
Programma Definities Suïcide Suïcide is een handeling met een dodelijke afloop, door de overledene geïnitieerd en uitgevoerd, in de verwachting van een potentieel dodelijke afloop, met de bedoeling gewenste
Nadere informatieVoorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017
Voorstelling voedingsdriehoek bewegingsdriehoek materialen onderwijs 13/10/2017 Nieuwe actieve voedingsdriehoek: hoe en waarom Waarom een nieuwe model? Bevraging doelgroepen en intermediairs: Burgers,
Nadere informatieHet maximum halen uit het minimum
Het maximum halen uit het minimum Overlevingsstrategieën van mensen die moeten rondkomen met een te beperkt inkomen. info@cebud.be www.cebud.be Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel +32 (0)14 56 23 10 Inhoud presentatie
Nadere informatieBudgetteren vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/62153
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 16 juni 2017 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62153 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieGroepsaanbod binnen begeleiding individueel (maatwerk) in de wijk
Groepsaanbod binnen begeleiding individueel (maatwerk) in de wijk Aanleiding en constatering Overeenkomsten in doelen van clienten binnen maatwerk, individuele begeleiding Verscheidenheid van burgers,
Nadere informatieDe private huurmarkt in Vlaanderen Probleemschets en verkenning van de mogelijkheden voor een huursubsidie
Kenniscentrum Vlaamse Steden Workshop private huur 23 maart 2009 De private huurmarkt in Vlaanderen Probleemschets en verkenning van de mogelijkheden voor een huursubsidie Sien Winters HIVA KULeuven Steunpunt
Nadere informatieBudgetteren vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie.
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 july 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/62153 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieBudgetteren vmbo12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62153 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van
Nadere informatie'IK & Geld' De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen.
'IK & Geld' Het lespakket 2016-2017 is geüpdatet en bestaat uit zes modules; Mijn levensstijl, Mijn inkomsten, Mijn uitgaven, Mijn bank, Mijn toekomst en Mijn mobieltje. Doel: Jongeren bewust gemaakt van
Nadere informatieStudienamiddag 21/04/2015
Studienamiddag 21/04/2015 SKILLVILLE: online leerplatform in de klas Hoe SKILLVILLE je kan helpen bij de vakoverschrijdende eindtermen Aanloop Start Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) september
Nadere informatieAdvies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie
4 ADVIES Raad Levenslang en Levensbreed Leren 21 maart 2006 RLLL/PCA/ADV/007 Advies over de modulaire opleiding NT2 alfa R1, traject 1.2 voor de basiseducatie VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, LEUVENSEPLEIN 4, 1000
Nadere informatieCongres Valpreventie Nijmegen, workshop Jos Leenders
Congres Valpreventie Nijmegen, 6-10-2016 workshop Jos Leenders Hoe om te gaan met tegengestelde wensen van cliënten, familieleden en zorgverleners bij het verlagen van het risico op vallen: Samen doelen
Nadere informatiePersoonlijke financiën: Inzicht en overzicht. Resultaten onderzoek Waar blijft mijn geld TNS NIPO
Persoonlijke financiën: Inzicht en overzicht Resultaten onderzoek Waar blijft mijn geld TNS NIPO Inleiding Voor u ligt de rapportage naar aanleiding van het onderzoek Waar blijft mijn geld? In totaal hebben
Nadere informatieDe EHO-kit als instrument voor de integratie van ecodesign in het curriculum
De EHO-kit als instrument voor de integratie van ecodesign in het curriculum Miranda Geusens Team Bedrijven Studiedag UCLL, Workshop werkvormen en instrumenten 24 mei 2016 Wat is ecodesign? Interactieve
Nadere informatie