ZAKGELD Breng het in kaart

Transcriptie

1 ZAKGELD Breng het in kaart Omschrijving Leerlingen analyseren informatie over het zakgeld in België aan de hand van tabellen, grafieken en teksten. Ze toetsen het gegeven cijfermateriaal af met hun eigen situatie. Met een som zakgeld maken ze een klein budget op en stellen dit grafisch voor. Doelstellingen De leerlingen kunnen belangrijke info uit een grafiek/tabel selecteren. De leerlingen kunnen eenvoudige berekeningen maken met procenten. De leerlingen kunnen uit geselecteerde informatie conclusies trekken. Verwijzingen naar de eindtermen BG 11.3 De leerling maakt budgettaire keuzes voor zichzelf rekening houdend met een eigen budget en een gezinsbudget. (A- en B-stroom) 11.4 De leerlingen maken budgettaire keuzes voor zichzelf rekening houdend met een eigen budget en een gezinsbudget. (A- en B-stroom) Duur Graad Type oefening Moeilijkheidsgraad 1 lesuur 1 ste graad Praktische oefening Rekenen Reflectie Basis Aangewezen voorkennis / Linken met andere thema s Bronnen Budgetbeheer SPAREN & BELEGGEN - 1

2 LESSUGGESTIE De antwoorden (in het groen weergegeven in de versie leerkracht) zijn niet exhaustief. Ze zijn enkel bedoeld als suggesties om de oefeningen op te lossen met de leerlingen of als inspiratie voor een discussie in de klas. 1. Introductie - Wat is zakgeld? Stel volgende vragen om het lesonderwerp te introduceren. Aan wat denk je als je het woord zakgeld hoort? Wat is zakgeld? Wie krijgt zakgeld? Is zakgeld een recht, denk je? Hoeveel krijg je? Wat moet je daarmee kopen? Krijg je zakgeld in cash (briefjes of muntjes)? Waar bewaar je je zakgeld? 2. Zakgeld in België: hoeveel? Bekijk het taartdiagram en beantwoord onderstaande vragen. Op de vraag Krijgen uw kinderen regelmatig zakgeld? antwoorden personen als volgt: Krijgen uw kinderen regelmatig zakgeld? 1% 35% Ja Neen 64% Ik weet het niet Bron: Hoeveel % van de ouders zeggen dat hun kinderen regelmatig zakgeld krijgen? 64 % van de ouders geven regelmatig zakgeld aan hun kinderen. SPAREN & BELEGGEN - 2

3 LESSUGGESTIE 2.2. Vergelijk de resultaten uit het onderzoek van kinderen die wel of niet zakgeld krijgen met het aantal leerlingen in jouw klas die wel of niet zakgeld krijgen. aantal leerlingen % leerlingen (de klas) % leerlingen (het onderzoek) Ja 64 % Neen 35 % Ik weet het niet 1 % Totaal (= totaal aantal leerlingen) 100% 100 % Geef de leerlingen eventueel de tip om het aantal leerlingen te delen door het totale aantal leerlingen van de klas en dit te vermenigvuldigen met Welke conclusie kan je trekken uit bovenstaande tabel? 2.3. Uitbreiding: Vul aan de hand van de tabel aan: zet de percentages om in graden. Teken daarna zelf de grafiek (op papier of gebruik makend van Excel) Antwoord % Graden Ja 64 % Neen 35 % Ik weet het niet 1 % Totaal 100 % 360 SPAREN & BELEGGEN - 3

4 Percentage (%) LESSUGGESTIE 2.4. Geef op basis van onderstaande grafiek aan vanaf welke leeftijd de meerderheid van de kinderen zakgeld krijgen. Vanaf 11 of 12 jaar. Bron : Antwoord op basis van onderstaande grafiek op de vragen Maandelijks zakgeld jaar jaar jaar jaar Leeftijdscategorie Zonder Bron : Welk bedrag aan maandelijks zakgeld krijgt de groep met de meeste kinderen tussen 12 en 13 jaar? In die categorie krijgen nog veel kinderen geen zakgeld. De grootste groep kinderen krijgt tussen 20 en 39 euro zakgeld. SPAREN & BELEGGEN - 4

5 LESSUGGESTIE Op welke leeftijd ontvangt de meerderheid van de kinderen zakgeld voor een bedrag van per maand? In de categorie jaar Vanaf welke leeftijd krijgen kinderen meer dan 100 zakgeld per maand? Vanaf jaar Waarom krijgen jongeren zakgeld? Waarom geven ouders zakgeld aan jongeren? 1. Zodat ze als jongere leren omgaan met geld en zelf keuzes kunnen maken over bijvoorbeeld hoeveel geef ik uit? Aan wat geef ik geld uit? Hoeveel spaar ik? Wat doe ik als mijn gsm kapot is,? 2. Zodat ze in staat zijn om kleine uitgaven te doen en zelf keuzes leren maken. Op die manier leren ze dat elke euro telt en je elke euro maar één keer kan uitgeven Hoe komt het dat jongeren meer zakgeld krijgen wanneer ze ouder worden? Zo krijgen de jongeren meer verantwoordelijkheden en mogen ze meer zelf nadenken over hoeveel geld ze uitgeven aan schoenen, kleren, uitgaan, cadeaus, hobby s, vervoer (bijvoorbeeld gratis fiets of betalende bus?) Geleidelijk aan worden jongeren ook veel zelfstandiger. SPAREN & BELEGGEN - 5

6 LESSUGGESTIE 3. Zakgeld: wat doe je ermee? - De uitgaven van jongeren Volgens de Wikifin.be-enquête van maart 2016 beschikken 71 % van de kinderen en jongeren vrij over hun zakgeld. Deze informatie werd verzameld bij de ouders. Die 71 % van de ouders zeggen dus dat hun kinderen met hun zakgeld kunnen kopen wat ze willen. Waaraan besteden die jongeren hun zakgeld volgens hun ouders? Opgelet, ouders moeten wel op voorhand afspraken maken met hun kinderen over het zakgeld. Zo is het duidelijk wat de ouders (blijven) betalen en wat door het kind of de jongere met het zakgeld moet worden betaald. Besteding van het zakgeld door jongeren (volgens de ouders) Bron : Welke uitgavenposten zijn het grootst bij de jongeren? Ontspanning (35%): film, uitgaan,. Eten (21%): voor snacks, extra s, Geven jongeren het grootste deel van hun zakgeld uit om te voldoen aan noodzakelijke behoeften of aan leuke dingen? Aan leuke dingen (film, concert, uitgaan, ) Kunnen ouders al hun uitgaven besteden aan wat ze wensen? Neen, ze hebben verplichtingen en moeten ervoor zorgen dat het gezin kan voldoen aan haar behoeften en verplichtingen Welke uitgaven moeten ouders betalen vooraleer ze kosten maken door in te gaan op specifieke wensen of aan leuke dingen (zoals uitgaan, bezoek aan de bioscoop, )? Huur, voeding, facturen van energieverbruik, 3.5. Welke klusjes kan je doet om wat zakgeld te krijgen? SPAREN & BELEGGEN - 6

7 LESSUGGESTIE 4. Betaalkaarten Misschien werken in de tuin? De auto wassen? Opgelet, doorgaans moeten alle jongeren wat meehelpen in het huishouden zonder dat ze hiervoor worden betaald. Ben je al wat ouder? Misschien doe je boodschappen voor bejaarden of zieken, ga je babysitten,. Bron : Vanaf welke leeftijd heeft de helft van de kinderen een betaalkaart ter beschikking? Vanaf de leeftijd van jaar Hoeveel % van de 17-jarigen heeft een betaalkaart? ± 83 % van de 17-jarigen geeft een betaalkaart. 5. Beheer van zakgeld Lina is 14 jaar en wil sparen om met 2 vrienden naar een avonturenpark te gaan. De toegangsprijs voor het avonturenpark bedraagt 29 per persoon. Ze moet dus een totaal bedrag van 87 bijeen sparen. Op 1 maart kreeg Lina haar maandelijks zakgeld van 20. Ze had op dat moment ook nog 62 waarvan 15 zakgeld van de vorige maand en de rest van Nieuwjaar. Binnenkort (eind maart) verjaart Lina en krijgt ze 50 verjaardagsgeld. Met haar maandelijks zakgeld betaalt Lina 1 keer per maand haar bioscoopticket. Ze koopt dit ticket aan het studententarief van 6 per ticket. Ter plaatse kan ze nooit weerstaan aan het snoepgoed en koopt ze een kleine portie popcorn van 3,70 en een drankje van 2,50. Regelmatig koopt Lina een blik van 1; gemiddeld 4 keer per maand. Binnenkort verjaart haar kleine broer. Ze zal hem volgende week zeker een cadeau kopen; een videospelletje van 18. SPAREN & BELEGGEN - 7

8 LESSUGGESTIE 5.1. Wat is het budget van Lina op 31 maart? Stel het budget op en kijk of Lina voldoende geld heeft om met haar 2 vrienden naar het avonturenpark te gaan. Maak hiervoor een tabel met 2 kolommen: uitgaven en inkomsten en vul de gegevens in. Mogelijke voorstelling: Maart Inkomsten = Geld dat Lina ontvangt Uitgaven = Geld dat Lina uitgeeft Zakgeld 15,00 20,00 Bioscoop 6,00 Cadeau Nieuwjaar 47,00 Popcorn + drank 6,20 Verjaardagsgeld 50,00 Blikken 4,00 Cadeau voor kleine broer 18,00 Totaal 132,00 Totaal 34,20 Budget einde maand = Inkomsten - uitgaven = 132,00-34,20 = 97,80 Op het einde van de maand beschikt Lina over 97,80. Ze heeft dus voldoende geld om de uitstap met haar 2 vrienden naar het avonturenpark te organiseren. Indien ze de 3 toegangsticketten betaalt, heeft ze nog 10,80 over. Indien Linda nog een activiteit wenst te organiseren, zal ze opnieuw moeten sparen. SPAREN & BELEGGEN - 8

9 LESSUGGESTIE 5.2. Maak een grafische voorstelling (staafdiagram) van het budget van Lina van eind maart. 140,00 Budget van Lina Maart 120,00 100,00 50,00 80,00 60,00 47,00 40,00 20,00 0,00 20,00 15,00 Inkomsten 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 18,00 4,00 6,20 6,00 Uitgaven Zakgeld Cadeau nieuwjaar Verjaardagsgeld Cadeau voor kleine broer Blikken Pop-corn + drank Bioscoop 5.3. Hoeveel % van het zakgeld van Lina is afkomstig van het cadeau van Nieuwjaar? Uitbreiding en discussie In bijlage 1 enkele artikels om verder te gaan op het thema zakgeld met de leerlingen. Is zakgeld een recht? Ouders kunnen zelf beslissen of ze al dan niet zakgeld geven aan hun kinderen. Ze kunnen dit bespreken met hun kinderen zodat die weten wat er voor de ouders al dan niet mogelijk is, wat ze zelf moeten betalen met het zakgeld, of ze over het volledige bedrag aan zakgeld vrij kunnen beschikken, welke uitgaven ze zelf moeten betalen,. SPAREN & BELEGGEN - 9

10 1. Introductie - Wat is zakgeld? 2. Zakgeld in België: hoeveel? Bekijk het taartdiagram en beantwoord onderstaande vragen. Op de vraag Krijgen uw kinderen regelmatig zakgeld? antwoorden personen als volgt: Bron: Hoeveel % van de ouders zeggen dat hun kinderen regelmatig zakgeld krijgen? 2.2. Vergelijk de resultaten uit het onderzoek van kinderen die wel of niet zakgeld krijgen met het aantal leerlingen in jouw klas die wel of niet zakgeld krijgen. Aantal leerlingen % leerlingen (de klas) % leerlingen (het onderzoek) Ja 64 % Neen 35 % Ik weet het niet 1 % Totaal (= totaal aantal leerlingen) 100% 100 % SPAREN & BELEGGEN - 1

11 Welke conclusie kan je trekken uit bovenstaande tabel? 2.3. Uitbreiding: Vul aan de hand van de tabel aan: zet de percentages om in graden. Teken daarna zelf de grafiek (op papier of gebruik makend van Excel) Antwoord % Graden Ja 64 % Neen 35 % Ik weet het niet 1 % Totaal 100 % Geef op basis van onderstaande grafiek aan vanaf welke leeftijd de meerderheid van de kinderen zakgeld krijgen. Bron : Antwoord : SPAREN & BELEGGEN - 2

12 Percentage (%) 2.5. Antwoord op basis van onderstaande grafiek op de vragen. Maandelijks zakgeld jaar jaar jaar jaar Leeftijdscategorie Zonder Bron : Welk bedrag aan maandelijks zakgeld krijgt de groep met de meeste kinderen tussen 12 en 13 jaar? Op welke leeftijd ontvangt de meerderheid van de kinderen zakgeld voor een bedrag van per maand? Vanaf welke leeftijd krijgen kinderen meer dan 100 zakgeld per maand? Waarom krijgen jongeren zakgeld? Waarom geven ouders zakgeld aan jongeren? Hoe komt het dat jongeren meer zakgeld krijgen wanneer ze ouder worden? SPAREN & BELEGGEN - 3

13 3. Zakgeld: wat doe je ermee? Volgens de Wikifin.be-enquête van maart 2016 beschikken 71 % van de kinderen en jongeren vrij over hun zakgeld. Deze informatie werd verzameld bij de ouders. Die ouders zeggen dus dat hun kinderen met hun zakgeld kunnen kopen wat ze willen. Waaraan besteden die jongeren hun zakgeld volgens hun ouders? Opgelet, ouders moeten wel op voorhand afspraken maken met hun kinderen over het zakgeld. Zo is het duidelijk wat de ouders (blijven) betalen en wat door het kind of de jongere met het zakgeld moet worden betaald. Bron : Welke uitgavenposten zijn het grootst bij de jongeren? 3.2. Geven jongeren het grootste deel van hun zakgeld uit om te voldoen aan noodzakelijke behoeften of aan leuke dingen? 3.3. Kunnen ouders ook al hun uitgaven besteden aan wat ze wensen? 3.4. Welke uitgaven moeten ouders betalen vooraleer ze kosten maken door in te gaan op specifieke wensen of aan leuke dingen zoals uitgaan, bezoek aan de bioscoop,? SPAREN & BELEGGEN - 4

14 3.5. Welke klusjes kan je doet om wat zakgeld te krijgen? 4. Betaalkaarten Bron : Vanaf welke leeftijd heeft de helft van de kinderen een bankkaart ter beschikking? 4.2. Hoeveel % van de 17-jarigen heeft een betaalkaart? 5. Beheer van zakgeld Lina is 14 jaar en wil sparen om met 2 vrienden naar een avonturenpark te gaan. De toegangsprijs voor het avonturenpark bedraagt 29 per persoon. Ze moet dus een totaal bedrag van 87 bijeen sparen. Op 1 maart kreeg Lina haar maandelijks zakgeld van 20. Ze had op dat moment ook nog 62 waarvan 15 zakgeld van de vorige maand en de rest van Nieuwjaar. Binnenkort (eind maart) verjaart Lina en krijgt ze 50 verjaardagsgeld. Met haar maandelijks zakgeld betaalt Lina 1 keer per maand haar bioscoopticket. Ze koopt dit ticket aan het studententarief van 6 per ticket. Ter plaatse kan ze nooit weerstaan aan het snoepgoed en koopt ze een kleine portie popcorn van 3,70 en een drankje van 2,50. Regelmatig koopt Lina een blik van 1; gemiddeld 4 keer per maand. Binnenkort verjaart haar kleine broer. Ze zal hem volgende week zeker een cadeau kopen; een videospelletje van 18. SPAREN & BELEGGEN - 5

15 5.1. Wat is het budget van Lina op 31 maart? Stel het budget op en kijk of Lina voldoende geld heeft om met haar 2 vrienden naar het avonturenpark te gaan. Maak hiervoor een tabel met 2 kolommen: uitgaven en inkomsten en vul de gegevens in. Mogelijke voorstelling: Maart Inkomsten = Geld dat Lina ontvangt Uitgaven = Geld dat Lina uitgeeft SPAREN & BELEGGEN - 6

16 5.2. Maak een grafische voorstelling van het budget van Lina van eind maart. Budget van Lina Maart Euro Inkomsten Uitgaven 5.3. Hoeveel % van het zakgeld van Lina is afkomstig van het cadeau van Nieuwjaar? SPAREN & BELEGGEN - 7

17 BIJLAGE 1: TEKST: VERLEIDINGEN Aanbiedingen, reclame, winkels: ze zijn overal, altijd. Voor je het weet heb je iets gekocht wat je niet van plan was. En misschien ga je lenen om het te kunnen betalen. Hoe houd je je uitgaven in de hand? Feit: 24 % van de scholieren vinden het lastig om aanbiedingen te baas zijn. Voordat je betaalt: Stel jezelf elke keer de volgende vragen als je iets wilt kopen: Waarom wil ik dit nú hebben? Wat gebeurt er als ik het niet koop? Is dat heel erg? Of kan ik ook zonder? Hoe ga ik het betalen? Kán ik het betalen? Wat moet ik ervoor laten? Kan ik nu andere dingen niet betalen? Zo voorkom je dat je iets koopt voordat je het zelf doorhebt of de gevolgen overziet. Laat je niet verleiden TIPS. Maak je eigen keuzes. Geef je geld niet uit als je dat niet van plan bent. Neem het bedrag dat je maximaal wilt uitgeven contant mee. Laat je bankkaart thuis. Zie je iets op internet of in de winkel? Koop het niet meteen, maar wacht een dag. Kijk of je het dan nog steeds wil hebben. Zie je een mooie aanbieding op internet: klik de site snel weg. Meestal denk je er dan niet meer aan. Je kunt je geld maar één keer uitgeven. Bepaal daarom waar jij je euro s wel en niet aan uit wilt geven. Slim kiezen dus! Wist je dat reclamemakers uit zijn op jouw geld? Lenen? Als je geld leent, heb je op dat moment meer te besteden. Maar het helpt maar even. Geleend geld moet je weer terugbetalen, vaak met rente. En dan is je geld zo weer op. Bron: SPAREN & BELEGGEN - 1