'IK & Geld' De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen.

Transcriptie

1 'IK & Geld' Het lespakket is geüpdatet en bestaat uit zes modules; Mijn levensstijl, Mijn inkomsten, Mijn uitgaven, Mijn bank, Mijn toekomst en Mijn mobieltje. Doel: Jongeren bewust gemaakt van hun gedrag rondom geld. Doelgroep: Leerjaar 2 en 3, van het Voortgezet Onderwijs. Tijd: 6 modules; totaal ca. 7 lesuren van 50 minuten en een eindtoets Lesvorm: Digibordmodules en digitaal lesmateriaal in Workspace. Organisatie: Modules kunnen los van elkaar worden ingezet. Vakken: Economie, financiële educatie, maatschappijleer, mentorlessen. Aanmelden en informatie Het lespakket 'Ik & Geld' wordt gratis beschikbaar gesteld voor 370 scholen, meld je dus snel aan om zeker te zijn van deelname. De leerlinggegevens ontvangen wij graag uiterlijk één week voordat je met de lessen wilt beginnen. Heb je vragen over 'Ik & Geld'? Neem dan contact op met Martijn Spekman via of mail naar martijn@codenamefuture.nl.

2 Dit werkblad hoort bij module 2 Mijn begroting Een begroting is een overzicht van de uitgaven die je doet en de inkomsten die je krijgt. Een goed overzicht van je inkomsten een uitgaven zorgt ervoor dat je niet meer uitgeeft dan dat je hebt. In dit werkblad ga je je begroting maken. Leerdoelen van het werkblad Je weet hoe je een begroting moet maken. Je krijgt inzicht in je inkomsten en uitgaven. Je weet of je aan het eind van de maand rondkomt en of je kan sparen. Vul het volgende begrotingsschema en beantwoord de vragen. 1. Wat zijn jouw inkomsten per maand? Vul de bedragen in. Heb je nog andere inkomsten? Schrijf deze erbij. 2. Tel al je inkomsten bij elkaar op. Noteer dit bij TOTAAL. Hoeveel inkomen heb jij totaal per maand? 3. Geef je verschillende inkomsten een kleur. Gebruik potloden. Groen Zakgeld Blauw Vergoedingen Rood Loon Geel.. Geef ook aan welke vaste inkomsten (met een *) en flexibele inkomsten (met een + ) zijn. Wat zijn jouw belangrijkste soorten inkomsten? 4. Wat zijn jouw uitgaven per maand? Vul de bedragen in. 5. Tel al je uitgaven bij elkaar op. Noteer dit ook bij TOTAAL. Hoeveel geld geef jij ongeveer totaal per maand uit? 6. Houd jij geld over aan het einde van elke maand? Omcirkel je antwoord. JA (ga naar vraag 7) / NEE (ga naar vraag 8) 7. Spaar je? Zo ja, hoeveel spaar je per maand? Waarvoor spaar je? 8. Leen jij? Zo ja, hoeveel leen je per maand? Waarvoor leen je? 1

3 Mijn inkomsten (per maand) Mijn uitgaven (per maand) Omschrijving Bedrag Omschrijving Bedrag Zakgeld Snoep & Snacks Kleedgeld Eten (ontbijt, lunch of diner) Belgeld Telefoonrekening Bijbaantje Kleding Vakantiewerk Schoenen Persoonlijke verzorging Sieraden en accessoires Uitgaan, bioscoop, café, discotheek Recreatie, dagje weg Boeken en Tijdschriften Muziek en Films Games, apps of accessoires Reiskosten (OV) Schoolspullen en schoolboeken Cadeaus Roken Hobby s/sport TOTAAL TOTAAL Bron: Nibud 2

4 Dit werkblad hoort bij module 3 Mijn bestedingspatroon Een bestedingspatroon laat zien waar je je geld aan uitgeeft. Met dit werkblad kijk je naar jouw uitgaven [zie je begroting van werkblad 2]. Door jouw uitgaven te bekijken weet je waar jij je geld uitgeeft en wat je bestedingspatroon is. Deze uitgaven ga je vergelijken met de gemiddelde uitgaven van andere jongeren in Nederland. Leerdoelen van het werkblad Je krijgt inzicht in welke soort uitgaven je hebt. Je kan jouw begroting (inkomsten en uitgaven) vergelijken met andere jongeren in Nederland. Je weet dat je zelf wat aan je inkomsten of uitgaven kan veranderen om per maand rond te komen. Bekijk je begrotingsschema van Werkblad 2 en beantwoord de vragen. 1. Geef je verschillende uitgaven een kleur. Gebruik potloden. Groen Vaste lasten Blauw Huishoudelijke uitgaven Rood Persoonlijke uitgaven Geel Incidentele uitgaven Oranje. Paars. Schrijf bij de uitgaven een 1 of een 2 erbij. 1 Primaire levensbehoeften 2 Secundaire levensbehoeften 2. Omschrijf wat jou opvalt aan je uitkomsten: Welke soort uitgaven doe jij het meest? o Vaste lasten o Persoonlijke uitgaven o Huishoudelijke uitgaven o Incidentele uitgaven o Anders, namelijk: 3. Omcirkel je antwoord. Ik geef het meeste uit aan: primaire levensbehoeften / secundaire levensbehoeften 4. Waar geef jij het meeste geld aan uit? 1

5 Ben jij gemiddeld? Op de scholieren website van het Nibud ( kan je je begroting vergelijken met anderen. Ga naar: Vul je geslacht en leeftijd in en klik op berekenen. Pak je begroting erbij en vul je eigen gegevens in. of Beantwoord de vragen. 5. Heb je gemiddeld meer of minder inkomsten dan je leeftijdsgenoten? 6. Hoe komt dit? 7. Geef jij gemiddeld meer of minder uit dan je leeftijdsgenoten? a. Waar geef jij gemiddeld meer aan uit? b. Waar geef jij gemiddeld minder aan uit? 8. Als je niet rond komt moet je zorgen voor meer inkomsten of juist minder uitgeven. Hoe zou je voor meer inkomsten kunnen zorgen? 9. Waar zou jij minder geld aan willen besteden? Waarom? 2

6 Dit werkblad hoort bij module 3 Mijn bestedingspatroon Een bestedingspatroon laat zien waar je je geld aan uitgeeft. Met dit werkblad kijk je naar jouw uitgaven [zie je begroting van werkblad 2]. Door jouw uitgaven te bekijken weet je waar jij je geld uitgeeft en wat je bestedingspatroon is. Deze uitgaven ga je vergelijken met de gemiddelde uitgaven van andere jongeren in Nederland. Leerdoelen van het werkblad Je krijgt inzicht in welke soort uitgaven je hebt. Je kan jouw begroting (inkomsten en uitgaven) vergelijken met andere jongeren in Nederland. Je weet dat je zelf wat aan je inkomsten of uitgaven kan veranderen om per maand rond te komen. Bekijk je begrotingsschema van Werkblad 2 en beantwoord de vragen. 1. Geef je verschillende uitgaven een kleur. Gebruik potloden. Groen Vaste lasten Blauw Huishoudelijke uitgaven Rood Persoonlijke uitgaven Geel Incidentele uitgaven Oranje. Paars. Schrijf bij de uitgaven een 1 of een 2 erbij. 1 Primaire levensbehoeften 2 Secundaire levensbehoeften 2. Omschrijf wat jou opvalt aan je uitkomsten: Welke soort uitgaven doe jij het meest? o Vaste lasten o Persoonlijke uitgaven o Huishoudelijke uitgaven o Incidentele uitgaven o Anders, namelijk: 3. Omcirkel je antwoord. Ik geef het meeste uit aan: primaire levensbehoeften / secundaire levensbehoeften 4. Waar geef jij het meeste geld aan uit? 1

7 Ben jij gemiddeld? Op de scholieren website van het Nibud ( kan je je begroting vergelijken met anderen. Ga naar: Vul je geslacht en leeftijd in en klik op berekenen. Pak je begroting erbij en vul je eigen gegevens in. of Beantwoord de vragen. 5. Heb je gemiddeld meer of minder inkomsten dan je leeftijdsgenoten? 6. Hoe komt dit? 7. Geef jij gemiddeld meer of minder uit dan je leeftijdsgenoten? a. Waar geef jij gemiddeld meer aan uit? b. Waar geef jij gemiddeld minder aan uit? 8. Als je niet rond komt moet je zorgen voor meer inkomsten of juist minder uitgeven. Hoe zou je voor meer inkomsten kunnen zorgen? 9. Waar zou jij minder geld aan willen besteden? Waarom? 2

8 Veilig internetbankieren Dit werkblad hoort bij module 4 Elf miljoen Nederlanders maken gebruik van internetbankieren. Met internetbankieren worden betalingen en andere bankzaken via het internet geregeld. Dat heeft ook een keerzijde. Criminelen proberen methoden te vinden om in te breken en geld weg te sluizen. In dit werkblad onderzoek je hoe je weet of het veilig is om via internetbankieren te betalen. Leer meer over phishing en betalingen via webshops. Leerdoelen van het werkblad: Je kunt een voor en nadeel noemen van internetbankieren. Je weet wat phishing is en wat je daar tegen kan doen. Je kunt de betrouwbaarheid en veiligheid van een website controleren waar je online een aankoop doen. Beantwoord de volgende vragen over internetbankieren. 1. Wat is een voor- en nadeel van internetbankieren volgens jou? Voordeel: Nadeel: 2. Maak jij zelf gebruik van internetbankieren? o JA o NEE 3. In welke situaties maak jij gebruik van internetbankieren? 1

9 Phishing is het grootste risico van internetbankieren. Het zijn valse s, waarmee je naar een website wordt gelokt die een exacte kopie is van de website van de bank. Criminelen proberen op die manier achter je wachtwoord of pincode te komen. Bekijk de volgende mail. Onderstreep met een kleur in de wat je niet vindt kloppen. 4. Wat is dit voor soort bericht? Hoe herken je dat? 5. Wat moet je in zo n situatie doen? 6. Heb jij ook wel eens zo n mail ontvangen? Bekijk het webadres van een link in de mail. 7. Wat valt je op aan het adres en de weblink? 2

10 Een webshop (of webwinkel) is een online winkel waar je via internet producten kunt kopen. Sommige winkels zoals bijvoorbeeld Hema, H&M of de Bijenkorf hebben naast een winkel in de winkelstraat ook een webwinkel. Soms er is geen winkel waar je naar toe kan gaan, maar een grote online winkel, zoals Bol.com of Wehkamp. Er zijn ook mensen die thuis hun webwinkel beheren met een wat minder bekende winkelnaam. Lees onderstaande tekst. Bron: AD, Omschrijf in een zin: waar gaat deze tekst over? Koop je via internet? Waar moet je dan op letten? bron: Nibud 9. Doe onderzoek op internet. Bezoek drie online webwinkels en beantwoord de volgende vragen. Naam webshop 1: Op welke manieren kun je de producten betalen? Moet je verzendkosten betalen? Hoeveel? Kun je je aankoop gratis terugsturen als het je niet bevalt, en krijg je dan je geld terug? Is de webwinkel veilig? Waar zie je dat aan? 3

11 Naam webshop 2: Op welke manieren kun je de producten betalen? Moet je verzendkosten betalen? Hoeveel? Kun je je aankoop gratis terugsturen als het je niet bevalt, en krijg je dan je geld terug? Is de webwinkel veilig? Waar zie je dat aan? Naam webshop 3: Op welke manieren kun je de producten betalen? Moet je verzendkosten betalen? Hoeveel? Kun je je aankoop gratis terugsturen als het je niet bevalt, en krijg je dan je geld terug? Is de webwinkel veilig? Waar zie je dat aan? 4

12 Wat kost het om op jezelf te gaan wonen? Dit werkblad hoort bij module 5 In deze les ga je aan de slag om grip te krijgen op je geld. Hoe breng je inkomsten en uitgaven in balans? Welk prijskaartje hangt er aan je toekomstdromen en hoe maak je ze haalbaar? Leerdoelen van het werkblad: Je kan via het internet opzoeken hoeveel het kost om op jezelf te wonen. Je weet welke uitgaven je hebt als je op jezelf gaat wonen. Je kan aangeven of uitgaven vaste of variabele kosten zijn. Mijn kosten later In het schema hieronder staan kosten waar je als zelfstandig wonende jongvolwassene mee te maken krijgt. Maak een schatting van die kosten PER MAAND. Zoek informatie op bijvoorbeeld: Vaste kosten: Variabele kosten: betekent dat kosten elke maand hetzelfde zijn: bijvoorbeeld wonen, zorgverzekering, energie, inboedelverzekering, AVP-verzekering. betekent dat kosten veranderlijk/flexibel zijn: je kunt bijvoorbeeld minder kleding kopen of goedkopere boodschappen doen. Voorbeeld van uitgaven van een student: bron: DUB.uu.nl 1

13 Schatting van kosten per maand waar je mee te maken krijgt als je op jezelf woont: Omschrijving Vast of variabel? Kosten per maand Huur Boodschappen Eten: ontbijt / lunch/ diner / tussendoortjes etc. Vervoer Fiets / scooter / auto / openbaar vervoer etc. Kleding en schoenen Internet / TV Telefoonkosten Energie en water kosten (elektriciteit en gas) Uitgaan Bioscoop, café, uit eten, drankje op terras Boeken en films Persoonlijke verzorging make-up, gel, kapper, shampoo etc. Verzekeringen (Denk aan: ziektekostenverzekering, inboedelverzekering, AVP-verzekering) Zoek op: waar beschermt een inboedelverzekering je tegen? Zoek op: wat is een AVP-verzekering? 2

14 REKEN JE DATAVERBUIK PER DAG UIT Hoe schat je precies in hoeveel data je verbruikt? Dat is altijd moeilijk. Er is onderzoek gedaan (bron: 4G.nl) uit naar de meest gebruikte apps, waaruit interessante resultaten kwamen. Let wel: in het onderzoek is geprobeerd zoveel mogelijk data te combineren en de tests zijn gedaan op een iphone 5S met 4G in de praktijk kan het dataverbruik verschillen per toestel! Hou bij het afsluiten van een abonnement rekening met wat voor gebruiker jij bent. Zit je veel in het openbaar vervoer en maak je daarbij veel gebruik van je smartphone? Neem dan een flinke bundel; 3 tot 5GB is dan niet overbodig, ook al klinkt dit als een enorme databundel! Gebruik je je telefoon echter alleen om af en toe je Facebook te checken en misschien wat foto s te bekijken of YouTube filmpjes? Dan heb je aan 1 2GB echt wel genoeg. Wil je echter muziek streamen en af en toe wat langere video bekijken, ga dan voor een grotere databundel.