Het maximum halen uit het minimum
|
|
- Linda Vermeiren
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het maximum halen uit het minimum Overlevingsstrategieën van mensen die moeten rondkomen met een te beperkt inkomen. Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel +32 (0)
2 Inhoud presentatie 1. Beknopt opzet van onderzoek 2. Uitgebreid resultaten 3. Twee opgeleide ervaringsdeskundigen aan het woord Het maximum halen uit het minimum 2
3 Definitie Overlevingsstrategieën Overlevingsstrategieën zijn bewuste handelingen om zich te handhaven in moeilijke situaties en beperkingen te overstijgen. Mensen gaan diverse tactieken toepassen om de basisbehoeften op een minimaal bevredigend niveau in te lossen. Het kunnen effectieve of minder effectieve financiële strategieën zijn. vrij naar Driessens, Meert & Van Nistelrooij Het maximum halen uit het minimum 3
4 Onderzoeksvragen Welke strategieën gebruiken gezinnen om gedurende een lange periode met een te laag inkomen te moeten overleven? Wat zijn hiervan de mogelijke gevolgen? Het maximum halen uit het minimum 4
5 Onderzoeksopzet Beknopte literatuurstudie Diepte-interviews Aftoetsen van resultaten aan internationale onderzoeksliteratuur over overlevingsstrategieën Het maximum halen uit het minimum 5
6 Literatuurstudie Enkele theoretische kaders: - Meert (1997) - Engbersen (1987) - Kempson (1994) - Van Nistelrooij (2003) Het maximum halen uit het minimum 6
7 Diepte-interviews: steekproefkader De onderzoekspopulatie zijn gezinnen met kinderen die langdurig moeten rondkomen met een te laag besteedbaar inkomen. Selectievariabelen: - Man/vrouw - Landelijk/stedelijk - Werkend/niet werkend - Wel/geen beroep op hulpverleningsorganisatie - Autochtoon/allochtoon Het maximum halen uit het minimum 7
8 Respondenten gezocht Via opleiding ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting Via OCMW/CAW Via armoedeverenigingen/welzijnsschakels Het maximum halen uit het minimum 8
9 Respondenten gevonden 32 respondenten: - Man vrouw (6-26) - Landelijk stedelijk (17 15) - Werkend niet werkend (14 18) - Wel geen hulpverlening? (7-25) - Autochtoon allochtoon (1-31) Het maximum halen uit het minimum 9
10 Vijf groepen van strategieën Prioriteiten stellen Beperken van uitgaven Schulden maken Netwerken aanspreken Buiten de lijntjes kleuren Het maximum halen uit het minimum 10
11 1. Prioriteiten stellen Het kind op de eerste plaats: - Bij de dokter: sneller naar de dokter met de kinderen - Medicatie: wel voor kinderen niet voor zichzelf - Aan tafel: meer maaltijden voor de kinderen - In huis: verwarming aan als de kinderen thuis zijn - Andere domeinen: kledij, vrije tijd, school Het maximum halen uit het minimum 11
12 1. Prioriteiten stellen Gebrek aan financiële middelen zoveel mogelijk opgevangen door ouders zodat kinderen minder hinder ervaren Toch opvallend veel uithuisplaatsingen omdat de zorg voor kinderen op bepaalde momenten in leven niet gegarandeerd kan worden Uit literatuuronderzoek blijkt dat de aanwezigheid van een constante ondersteunende verzorgingsfiguur cruciaal is voor veilige hechting Onveilige hechting kan aan basis liggen van ongunstige ontwikkeling op tal van vlakken Het maximum halen uit het minimum 12
13 1. Prioriteiten stellen Ouders doen hun best om de basisbehoeften van hun kinderen te vervullen MAAR moeten hun kinderen ook vaak dingen ontzeggen Dit gaat gepaard met veel zorgen en verdriet Het maximum halen uit het minimum 13
14 1. Prioriteiten stellen Een dak boven het hoofd - Eigendom: slechts enkelen - Sociale huisvesting: voor de gelukkigen - Private huisvestingsmarkt: veel te duur en vaak ondermaats van kwaliteit Het maximum halen uit het minimum 14
15 1. Prioriteiten stellen Veel respondenten vinden hun woning niet geschikt Vaak onveilige en ongezonde woningen Armoedesituatie zou vaak minder schrijnend zijn mochten de gezinnen een sociale woning hebben Weinig keuzevrijheid Huurwaarborg obstakel Het maximum halen uit het minimum 15
16 1. Prioriteiten stellen Uit literatuuronderzoek blijken negatieve gevolgen van ondermaatse huisvesting op verschillende vlakken: - Gezondheid - Onderwijsprestaties - Onderlinge relaties Het maximum halen uit het minimum 16
17 2. Het beperken van uitgaven Dilemma gezond of betaalbaar: - Huisvesting: goedkope huisvesting is soms ongezond - Gezondheidszorg: Niet of te laat consulteren van arts Rechtstreeks naar spoed Uitstellen bezoek specialist Goedkope medische hulpmiddelen Sociale derdebetalersregeling Huisartsen rekenen geen consult Wijkgezondheidscentra Regeling voor medische kosten via OCMW of collectieve schuldenregeling Medicatie: gratis stalen, niet afhalen van voorgeschreven medicatie, generische variant, zelf experimenteren Het maximum halen uit het minimum 17
18 2. Het beperken van uitgaven - Voeding: Maaltijden overslaan Weinig variatie in menu s Weinig groenten en fruit Vervallen voeding Voeding uit containers Het maximum halen uit het minimum 18
19 2. Het beperken van uitgaven Noodgedwongen worden er keuzes gemaakt die mogelijk een negatief effect hebben op de gezondheid. Uit literatuuronderzoek blijkt dat kinderen en jongeren nog harder worden getroffen door armoede dan volwassen. Opgroeien in een ongezonde, onveilige en stresserende leefomgeving heeft een negatieve impact op kinderen (taal- en leesvaardigheid, plannen, zelfvertrouwen ). Uit literatuuronderzoek blijkt dat de gevolgen van onvoldoende, éénzijdige en/of ongezonde voeding niet te onderschatten zijn. Gezondheidsproblemen zoals ondergewicht, vermoeidheid, duizeligheid, hoofdpijn maar ook verminderde groei en cognitieve problemen kunnen voorkomen. Het maximum halen uit het minimum 19
20 2. Het beperken van uitgaven Angst om ziek te worden - Niet in te schatten kost - Bang voor doorverwijzing naar (dure) specialist of voorschrijven van dure medicatie - Hospitalisatieverzekering Respondenten die het anders aanpakken - Veel investeren in fruit en gezonde voeding - Regeling voor alle noodzakelijke medische uitgaven - Positief effect van sociale derdebetalersregeling - Gratis consult bij sommige dokters Het maximum halen uit het minimum 20
21 2. Het beperken van uitgaven Duurzaam leven - Energiebewust verwarmen: Verwarming laag of af dikke truien en lakens Deuropeningen en kieren dichtmaken Extra isoleren Op zoek naar goedkope energieleverancier Verwarmen met goedkopere alternatieven Budgetmeter - Energiebewust elektriciteit gebruiken: Weinig licht aandoen Geen onnodig licht laten branden Spaarlampen gebruiken Nachttarief gebruiken Budgetmeter Het maximum halen uit het minimum 21
22 2. Het beperken van uitgaven Spaarzaam met water: Met meerdere personen in hetzelfde badwater Spaardouchekop Hergebruiken van water om bv. te poetsen Regenwater opvangen en gebruiken Het maximum halen uit het minimum 22
23 2. Het beperken van uitgaven Consuminderen - Spullen hergebruiken Tweedehands kopen Doorkrijgen en doorgeven Tweedehandsspullen restylen Bewust omgaan met voeding Weinig vlees eten Verwerken van overschotten Zelf brood maken Eigen kippen/moestuin Het maximum halen uit het minimum 23
24 2. Het beperken van uitgaven Mobiliteit Met de fiets Te voet Met het openbaar vervoer Het maximum halen uit het minimum 24
25 2. Het beperken van uitgaven Respondent bewuste consumenten Vaak geen eigen keuze maar budgettaire noodzaak Onderscheid tussen energiezuinig leven en het ontbreken van basiscomfort Uit literatuuronderzoek blijkt dat leven in een koud huis een negatieve impact heeft op de gezondheid Zonder auto leven in een landelijke context is niet evident. Weinig keuzevrijheid wat betreft winkels, meer isolement Deze manier van leven is vaak zeer tijdsintensief (vaak naar verschillende 2 de handswinkels gaan, zelf confituur of brood maken, alle verplaatsingen met openbaar vervoer ) Het maximum halen uit het minimum 25
26 2. Het beperken van uitgaven Niet of weinig participeren - Vrije tijd en ontspanning vallen vaak als eerste weg - Vrije tijd of ontspanning enkel indien gratis of heel goedkoop - Vrije tijd of ontspanning via een organisatie (OCMW, welzijnsschakel) - Sommige ouders zoeker allerlei kanalen (ouders, hulpverlening, sparen ) om hun kinderen aan zoveel mogelijk zaken te laten participeren - Bij andere ouders is de financiële draagkracht zo beperkt dat alle extra s zoveel mogelijk worden beperkt - Vakanties met het gezin zijn zeldzaam Het maximum halen uit het minimum 26
27 2. Het beperken van uitgaven Weinig ruimte om aan het breder maatschappelijk leven te participeren Batterijen kunnen niet worden opgeladen Kinderen en ouders hebben een beperkt sociaal netwerk Terugtrekken in private sfeer Het maximum halen uit het minimum 27
28 2. Het beperken van uitgaven Efficiënt met geld omgaan - zeer bewust van duurte van het leven. Voor voeding verschillende manieren om uitgaven te beperken: - Goedkoopste winkel - Verschillende winkels - Inkopen doen in Nederland - Winkelen vlak voor sluitingstijd - Winkelen op markten - Rechtstreeks bij de boer kopen Het maximum halen uit het minimum 28
29 2. Het beperken van uitgaven - Voor de aanschaf van grotere stukken: - krijgen - doorgeven - toonzaalmodel - met lichte beschadiging - promotie - sparen - vaak neen zeggen - budgetmeter Het maximum halen uit het minimum 29
30 2. Het beperken van uitgaven - Strikt plannen: - Rekeningen via afbetalingen - Eerst alle noodzakelijke rekeningen betalen - Sparen - Studiekeuze en schoolkeuze in functie van budget - Winkelen met winkellijst, vooraf bepaald budget - Aankopen spreiden over het jaar Het maximum halen uit het minimum 30
31 2. Het beperken van uitgaven Uit literatuuronderzoek blijkt dat het leven zonder zekerheid over basisbehoeften armoede gerelateerde stress met zich meebrengt. Door een laag inkomen en weinig sociale steun kan financiële stress leiden tot psychische gezondheidsproblemen zoals depressie. Uit literatuuronderzoek blijkt dat ouders met een depressie minder geduld, gevoel en aandacht aan de dag leggen om hun kinderen op te voeden. Uit literatuuronderzoek blijkt dat financiële stress gepaard gaat met afwezigheden op het werk of het verminderd werk zoeken Het maximum halen uit het minimum 31
32 3. Schulden maken Uitstellen van betalingen - Gebeurt vaak hoeft niet tot schulden te leiden - Soms kan men achterstand niet meer wegwerken (onvoorziene omstandigheden) - Strategie om niets te betalen tot deurwaardersexploot komt - Vaak verhuizen om schulden te ontlopen Geldkrediet opnemen - Verleiding is groot - Ademruimte creëren Het maximum halen uit het minimum 32
33 3. Schulden maken Lenen bij vrienden en familie - Om korte periode te overbruggen - Om heel dringende uitgaven te bekostigen - Hiermee wordt heel omzichtig omgesprongen - Niet fijn om schulden bij vrienden of familie te hebben Het maximum halen uit het minimum 33
34 3. Schulden maken Goederen aankopen op krediet - In het verleden wel - Nu vaak -> niets aankopen waar geen geld voor is - Als maandelijkse afbetaling in het budget past doet het er niet toe dat het eindbedrag hoger uitvalt dan de feitelijke aankoopsom Het maximum halen uit het minimum 34
35 3. Schulden maken Verschillende types van schulden die in literatuur naar voor komen, vinden we ook terug in dit onderzoek Spaargeld is een buffer die een inkomensterugval tijdelijk kan opvangen. Maar net in de laagste inkomensgroepen is het zeer moeilijk om te sparen. Uit onderzoek blijkt dat mensen in armoede globaal genomen hun financiën met zorg, vaardigheid en de nodige vindingrijkheid beheren Het maximum halen uit het minimum 35
36 4. Netwerken aanspreken Opkomen voor jezelf - Rechten uitputten: netwerken aanspreken ongelijke toegang tot rechten Vaak info via lotgenoten - Mondig zijn: opkomen voor jezelf situatie uitleggen in allerlei omstandigheden afbetalingspannen regelen Het maximum halen uit het minimum 36
37 4. Netwerken aanspreken Krachten bundelen - Hulp in natura (kledij, voeding, speelgoed ) - Financiële hulp (vaak voor kinderen) - Ruilen Het maximum halen uit het minimum 37
38 4. Netwerken aanspreken Niet iedereen durft hulp te vragen Niet iedereen durft beslissingen van hulpverlener in vraag te stellen Vraagt veel energie Uit literatuuronderzoek blijkt dat iedereen (rijk of arm) maar beschikt over een beperkte bron aan energie en mensen falen in hun zelfregulatie en hun cognitieve functies verminderen als ze deze bron te veel moeten uitputten. Het maximum halen uit het minimum 38
39 4.Netwerken aanspreken Netwerken zijn heel belangrijk voor materiële en psychologische steun Ook aan onderhouden van netwerken zijn kosten verbonden Uit literatuuronderzoek blijkt dat het netwerk van mensen in armoede niet kleiner is maar dat men wel vaker ernstige gevoelens van eenzaamheid ervaart. Daarnaast blijkt dat mensen in armoede minder kunnen rekenen op steun en hulp van het netwerk. Het maximum halen uit het minimum 39
40 5. Buiten de lijntjes kleuren Extra inkomsten genereren - Zwartwerk - Extra inkomsten verzwijgen - Uitkeringsfraude Onconventionele besparingen - Van de camion gevallen - Kabeldistributie - Rode mazout Het maximum halen uit het minimum 40
41 5. Buiten de lijntjes kleuren Uit onderzoek blijkt dat diegene die reeds een job hebben, zich vaker in het informele circuit begeven dan uitkeringsgerechtigden. De voornaamste reden hiervoor is de angst om betrapt te worden en de financiële bestraffing. Een aantal zaken situeren zich in de schemerzone en een aantal zaken zijn onwettelijk. In de ganse groep van overlevingsstrategieën blijken de strategieën die niet wettelijk eerder een bijkomstig gegeven. Het maximum halen uit het minimum 41
42 Besluit Armoede tast vele aspecten van het welzijn aan Mensen in armoede blijven niet bij de pakken zitten. Ze trachten op allerlei vlakken de gevolgen van armoede te verminderen en hanteren hiervoor verschillende overlevingsstrategieën De dagelijkse strijd om te overleven vraagt veel energie Het maximum halen uit het minimum 42
Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de Kinderopvang voor mensen in armoede. Getuigenis VVSG 02/04/2015
Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de Kinderopvang voor mensen in armoede. Getuigenis VVSG 02/04/2015 Beste iedereen, Ik ben Cynthia, opgeleide ervaringsdeskundige, en ik werk binnen TAO-Armoede. Wij
Nadere informatieArmoede, opvoeden en gevolgen voor ontwikkeling kinderen. Hilde Kalthoff
Armoede, opvoeden en gevolgen voor ontwikkeling kinderen Hilde Kalthoff Inhoud presentatie Cijfers en risicogroepen Invloed op welbevinden Eerste jaren hersenontwikkeling, armoede en hechting Armoede,
Nadere informatieRondkomen van huishoudinkomen naar doelgroep
Hoofdstuk 16. Financiële situatie Samenvatting 16. FINANCIËLE SITUATIE In hoofdstuk 5 is aan de hand van een aantal trendvragen kort ingegaan op de financiële situatie van de inwoners van Leiden. In dit
Nadere informatieZelfredzaamheidsmeter Uniek cliëntnummer
Zelfredzaamheidsmeter Uniek cliëntnummer Onderstaande zelfredzaamheidsmeter ga je invullen voor de cliënt. Het betreft tien levensdomeinen van de cliënt. Voor elk levensdomein ga je kijken in hoeverre
Nadere informatieArmoede en kinderen: ontwikkeling, achtergronden, gevolgen Lezing voor Inspiratiesessie kinderarmoede Divosa, Amersfoort 6 juni 2017
Armoede en kinderen: ontwikkeling, achtergronden, gevolgen Lezing voor Inspiratiesessie kinderarmoede Divosa, Amersfoort 6 juni 2017 Erik Snel Department of Public Administration and Sociologie (DPAS/EUR)
Nadere informatieHoofdstuk 10. Financiële situatie
Hoofdstuk 10. Financiële situatie Samenvatting In hoofdstuk 9 is aan de hand van een aantal trendvragen kort ingegaan op de financiële situatie van de inwoners van Leiden. In dit hoofdstuk is uitgebreider
Nadere informatieSituatie 2. Situatie 1. Opdracht
Budgetoefening Situering Als grootste armoedebestrijdingsorganisatie van Vlaanderen en Brussel laat Welzijnszorg niet los aan de armoedethematiek. Armoede is de dagelijkse realiteit voor 1 op 7 Belgen.
Nadere informatieACTIEPLAN. Auteurs: Aart van Zevenbergen Josine Strörmann
ACTIEPLAN Auteurs: Aart van Zevenbergen Josine Strörmann Rotterdam, februari 2018 Schulden in Rotterdam: groot probleem, nauwelijks oplossingen >> De helft van Rotterdammers met een laag inkomen loopt
Nadere informatieArmoede en gevolgen voor kinderen
Armoede en gevolgen voor kinderen Hilde Kalthoff Zie ook Opgroeien en opvoeden in armoede, Kalthoff 2018 Inhoud presentatie Cijfers en risicogroepen Invloed op welbevinden Armoede en opvoeden Gevolgen
Nadere informatieConferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018
Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018 Opzet Introductie GGD Hollands Midden Relatie tussen armoede, schulden
Nadere informatieEen kinderrechtenkijk op armoede
Een kinderrechtenkijk op armoede Inspiratiedag Jeugdwerk heeft OOG voor armoede 26 september 2017 Naima Charkaoui Kinderrechtencommissariaat Kinderrechtencommissariaat Klachtenlijn Ombudsdienst: onderzoekt,
Nadere informatieHoofdstuk 10. Financiële situatie
Hoofdstuk 10. Financiële situatie Samenvatting Hfst 9. Trendvragen financiële situatie Jaarlijks worden drie trendvragen gesteld die inzicht geven in de financiële positie van de Leidenaar. De resultaten
Nadere informatieHoofdstuk 17. Financiële dienstverlening
Hoofdstuk 17. Financiële dienstverlening Samenvatting In dit hoofdstuk wordt allereerst gekeken naar de bekendheid en het gebruik van vijf inkomensondersteunende regelingen, te weten: Kwijtschelding gemeentelijke
Nadere informatieSlachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg
Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt
Nadere informatieUit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering
Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering
Nadere informatieHet ASE-model. Bruikbaar bij de begeleiding van coeliakie patiënten? 20 en 21 mei 2014, Irene Gosselink Wetenschapswinkel Wageningen UR
Het ASE-model Bruikbaar bij de begeleiding van coeliakie patiënten? 20 en 21 mei 2014, Irene Gosselink Wetenschapswinkel Wageningen UR Inleiding Wetenschapswinkel van Wageningen UR Het project gezonde
Nadere informatieDe aanpak van armoede
De aanpak van armoede Wat we kunnen leren van empowerment en de psychologie van de schaarste Wat werkt bij de aanpak van armoede WAT IS HET PROBLEEM? Groepen met een verhoogd armoederisico: WAT ZIJN DE
Nadere informatieSIGNAALLIJST KINDERARMOEDE
SIGNAALLIJST KINDERARMOEDE 1 Inleiding Als hulpverlener kom je regelmatig situaties tegen waarin je signalen opneemt die erop kunnen wijzen dat een kind in een maatschappelijke kwetsbare positie verkeert.
Nadere informatieWAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE?
WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WE KUNNEN LEREN VAN EMPOWERMENT 16 MAART 2016 Werkconferentie Sint Laurensfonds: Kinderen en armoede - naar een gerichte inzet Dr. Jurriaan Omlo ROTTERDAM IS DE
Nadere informatiePreventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer
Preventie van werkdruk in de bouwsector Werknemer Inhoud Wat is werkdruk/stress? Welke factoren bevorderen stress op het werk? Hoe herken ik stress-symptomen bij mezelf? Signalen van een te hoge werkdruk
Nadere informatieZelfredzaamheidsmeter. zelf. redzaamheid
smeter zelf redzaamheid smeter Met de zelfredzaamheidsmeter breng je de zelfredzaamheid van je cliënt in beeld. Het betreft tien levensdomeinen van de cliënt. Voor elk levensdomein ga je kijken in hoeverre
Nadere informatieHoofdstuk 5. Trendvragen financiële situatie
Hoofdstuk 5. Trendvragen financiële situatie Samenvatting Hfst 5. Trendvragen financiële situatie Na twee jaar van stijgende inkomens zien Leidenaren dit jaar hun inkomenspositie verslechteren. Het zijn
Nadere informatieEAPN Assessment: Nationale Hervormingsprogramma s en Nationale Sociale Rapporten. 26 september 2012 Brussel
EAPN Assessment: Nationale Hervormingsprogramma s en Nationale Sociale Rapporten 26 september 2012 Brussel 1. Europa 2020 - Minder en minder aandacht voor inclusieve groei en armoede doelstelling Economisch
Nadere informatieWaarom arme mensen domme dingen doen
Waarom arme mensen domme dingen doen 23 december 2016 2013: Schaarste-onderzoek Financiële zorgen veroorzaken: Tunnelvisie Gebrek aan bandbreedte Nieuwe financiële zorgen Geen speelruimte Lenen Tunnelvisie
Nadere informatieActieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie
DEEL ARMOEDEBESTRIJDING Actieplan 1 Informatie- en preventiebeleid naar de Zeelse bevolking toe op het vlak van o.m. (kinder)armoede, gezondheid, participatie Actie 1 : Het OCMW zorgt er, zelfstandig of
Nadere informatieBUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN
BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN 1 Budgetgroepen BIZ (BudgetInZicht) Oost-Vlaanderen, een samenwerkingsverband tussen OCMW s, CAW s en verenigingen waar armen het woord nemen, heeft sinds enkele jaren een
Nadere informatieBezinning voor wie wil stilstaan bij de campagne Een toekomst zonder armoede. Om te combineren met de dvd, een infoavond of ander campagne-aanbod.
Bezinning voor wie wil stilstaan bij de campagne Een toekomst zonder armoede. Om te combineren met de dvd, een infoavond of ander campagne-aanbod. Kom en duw mee Beste begeleider, Deze korte bezinning
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatieBeleidsplan Stichting FARE Almere
Beleidsplan Stichting FARE Almere 1. Algemeen 2014 wordt het eerste volledige jaar voor de Stichting FARE Almere. Ook in 2014 ontvangt de Stichting geen enkele subsidie en zijn wij afhankelijk van particuliere
Nadere informatieOndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)
ndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,
Nadere informatieCOMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN
COMPLEMENTAIRE ZORG EN STEUN DOOR PATIENTENVERENIGINGEN VOOR CHRONISCH ZIEKEN S T U D I E N A M I D D A G P A T I E N T E N E D U C A T I E B I N N E N C H R O N I S C H E Z O R G L E U V E N 1 1 / 0 9
Nadere informatie25 Integratie OCMWgemeente: aan vertrouwen en een sterker beleid
25 Integratie OCMWgemeente: bouwen aan vertrouwen en een sterker beleid Ellen Dierckx Coördinator dienstencentrum tewerkstelling den travoo OCMW Balen Achtergrond Aanleiding: KHK-onderzoek 2007 leefomstandigheden
Nadere informatieInfoblad ARMOEDE IN NEDERLAND
Steun elkaar! Infoblad ARMOEDE IN NEDERLAND Wat goed dat je een spreekbeurt, werkstuk of presentatie wilt houden over armoede in Nederland. Dat vinden wij ontzettend fijn. We helpen je graag door meer
Nadere informatieJe eigen gevoelens. Schaamte
Je eigen gevoelens Voor ouders, partners, broers, zussen en kinderen van mensen met een ernstig drugsprobleem is het heel belangrijk om inzicht te krijgen in de problemen van het verslaafde familielid,
Nadere informatieLaagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen. Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september
Laagdrempelige verenigingen: omgaan met mensen uit kansengroepen Workshop Roeselare stadhuis donderdag 10 september www.demos.be Tatjana van Driessche Stafmedewerker lokale netwerken en sport Ondersteuning
Nadere informatieEen veilige woonplek voor elke jongere! Vijf actiepunten voor lokale politieke partijen
Een veilige woonplek voor elke jongere! Vijf actiepunten voor lokale politieke partijen Op 21 maart 2018 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Uw kans om lokaal mee te beslissen over de koers van uw gemeente
Nadere informatiePsychosociale begeleiding
Borstkliniek Voorkempen Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Sofie Eelen psychologe AZ St Jozef Malle 9-12-2008 1 Diagnose van kanker Schokkende gebeurtenis Roept verschillende gevoelens en
Nadere informatieBespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) 03/02/2019
Bespreekbaar maken van kanker (en intimiteit) Kristel Mulders Coördinator oncopsychologen /oncoseksuoloog Jessa Ziekenhuis 03/02/2019 Betrekken van de partner Literatuur over psycho-oncologie: In de dagdagelijkse
Nadere informatieOndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)
Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,
Nadere informatieKwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven. Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis
Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis Mijn wil is sterker dan mijn grens. (Paula Niestadt) Definitie kwaliteit van leven/qol
Nadere informatieCijfers & Feiten. Drs Fransje Grisnich, Sociaal Planbureau Groningen. Armoede in Groningen. over
Cijfers & Feiten over Armoede in Groningen Drs Fransje Grisnich, Sociaal Planbureau Groningen Wat is armoede? 1. Lage inkomensgrens: leven op of onder een vastgesteld laag inkomen (CBS) Koopkrachtbenadering.
Nadere informatieInformatie over de lastmeter
Longgeneeskunde Informatie over de lastmeter www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De lastmeter... 3 Waar kunt u terecht?... 4 Overzicht diverse hulpverleners binnen het ziekenhuis... 5 Vragen... 7 Contactgegevens...
Nadere informatieHoofdstuk 43. Financiële situatie
Stadsenquête Leiden Hoofdstuk 43. Financiële situatie Samenvatting Circa tweederde van de Leidenaren geeft aan gemakkelijk rond te komen met het huishoudinkomen, ruim een kwart komt net rond en kan moeilijk
Nadere informatieOuderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte.
Bespreking artikel Ouderschap strategieën van vaders en moeders met een psychische ziekte. Auteurs: P.C. Van der Ende, MSc, J.T. van Busschbach, phd, J. Nicholson, phd, E.L.Korevaar, phd & J.van Weeghel,
Nadere informatieDe Sociale plattegrond
De Sociale plattegrond Sector: Armoedebestrijding Spreker: Ria Roosens (KRAS vzw) Missie en opdrachten Iedereen heeft recht op de vervulling van elementaire basisbehoeften zoals voeding en kledij. Pas
Nadere informatieARMOEDE VERMINDEREN/VOORKOMEN: UITDAGINGEN EN MOGELIJKHEDEN. Roeland van Geuns Meedoen is mogelijk Lelystad,
ARMOEDE VERMINDEREN/VOORKOMEN: UITDAGINGEN EN MOGELIJKHEDEN Roeland van Geuns Meedoen is mogelijk Lelystad, 19-11-2014 1 INHOUD Armoede: wat is armoede en wie zijn er arm? Waarom zijn mensen arm? Effecten
Nadere informatieSignaalkaart Jongeren
Signaalkaart Jongeren Naam: Mike de Boer Inhoudsopgave Inleiding... 3 Signaalkaart Mike... 5 Toelichting op de uitslag... 6 Pagina 2 van 8 Inleiding Op 14 maart 2014 heeft Mike de Boer de Signaalkaart
Nadere informatieUrologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden
1/5 Urologie Lastmeter Inleiding Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is. U kunt problemen ondervinden op
Nadere informatieHUMO enquête naar de koopkracht
HUMO enquête naar de koopkracht Steekproef N= 1000 respondenten representatief voor de Nederlandstalige 20-plussers (geen studenten) Methode Combinatie van telefonisch (23%; bij 65-plussers) en online
Nadere informatieLeerdoelen en kerndoelen
Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de
Nadere informatieMijn huis, mijn alles & alles voor mijn huis
Mijn huis, mijn alles & alles voor mijn huis ILIV, kenniscentrum, voerde een representatief onderzoek naar de impact van financiën op het thuisgeluk bij meer dan 4.000 Belgen. Een huis maakt gelukkig en
Nadere informatieAngst Stemming Psychose Persoonlijkheid Gebruik middelen Rest
Ad Kaasenbrood, psychiater/psychotherapeut Congres Een te gekke wijk, Bunnik, 8 November 2017 Psychiatrische ziekten Komen vaak voor Zijn ernstig Zijn duur Zijn complex Verhouden zich tot geestelijke gezondheid,
Nadere informatieAanvullende steun VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD
VERSIE WIJZIGING GOEDGEKEURD RMW GEPUBLICEERD 0-24-10-2017 01-11-2017 OPNIEUW VASTGESTELD VASTSTELLING RMW GEPUBLICEERD 0 22-05-2018 18-06-2018 1 Wijziging Aanpassing tussenkomsten 25-09-2018 Artikel 1:
Nadere informatieResultaatgebieden zelfredzaamheidsmatrix vertaald naar te behalen resultaten
Resultaatgebieden zelfredzaamheidsmatrix vertaald naar te behalen resultaten Rond de inkoop van individuele begeleiding is behoefte aan concreet geformuleerde resultaten die de lokale toegang (sociaal
Nadere informatieVRAAGVERHELDERING EasyCare WELZIJN. Naam wijkbewoner / cliënt: Geboortedatum: Geboortedata gezinsleden: Datum/data vraagverheldering
VRAAGVERHELDERING EasyCare WELZIJN Naam wijkbewoner / cliënt: Geboortedatum: Geboortedata gezinsleden: Datum/data vraagverheldering Andere aanwezige(n): Nee Ja Naam: Relatie tot cliënt: Easycare Welzijn
Nadere informatieNieuwsbrief april 2015
april 2015 Reisverslag Bert & Steven Beste mensen, Het is alweer bijna 8 weken geleden dat wij zijn teruggekomen uit Kenia. Even heen en weer. Een weekje, meer tijd konden we niet vrij krijgen. Beiden
Nadere informatieGezondheidspromotie. Tom Mutsaerts. bedrijfsarts. Gezondheidspromotie 1
Gezondheidspromotie Tom Mutsaerts bedrijfsarts Gezondheidspromotie 1 Gezondheidspromotie? Gezondheidspromotie 2 Gezondheidspromotie Tom Mutsaerts Bedrijfsarts Gezondheidscentrum Sweelinckplein Den Haag
Nadere informatieHoofdstuk 12. Financiële dienstverlening
Hoofdstuk 12. Financiële dienstverlening Samenvatting Dit hoofdstuk behandelt de bekendheid en het gebruik van vijf Leidse inkomensondersteunende regelingen onder respondenten met een netto huishoudinkomen
Nadere informatieIk heb deze kaarten uitgeprint per onderwerp een kleur gekozen en geseald.
9 thema s doelkaarten: Werken met doelkaarten (aangepast aan de leeftijd van de klant) Het doel is om met deze kaarten wensen van de klant inzichtelijke te maken. Kaarten met de verschillende levensgebieden,
Nadere informatie6.1.1. De gezondheidstoestand
6.1. Kernboodschap 6.1.1. De gezondheidstoestand Er is een verschuiving in het morbiditeitsprofiel in vergelijking met de gegevens over overlijden. In vergelijking met de voornaamste oorzaken van overlijden
Nadere informatiePersoonsgericht DUS wijkgericht niet méér werken maar anders werken
Persoonsgericht DUS wijkgericht niet méér werken maar anders werken Maria van den Muijsenbergh, huisarts Hoogleraar Gezondheidsverschillen en persoonsgerichte, integrale eerstelijnszorg Patiënte Adele
Nadere informatieTinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar
Tinnitus / oorsuizen KNO-heelkunde Beter voor elkaar 2 TINNITUS / OORSUIZEN (Deze brochure is een gezamenlijk initiatief van NVVS en KNO vereniging) Inleiding U wilt meer weten over tinnitus klachten of
Nadere informatieAdvanced Therapy. Jeugd- en opvoedhulp. Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop
Advanced Therapy Jeugd- en opvoedhulp Ibtisam Rizkallah Charlotte Stoop 06-44464540 026-3891964 info@advancedtherapy.nl Inhoud Jeugd en Opvoedhulp... 2 A. Hulp aan kinderen en jeugdigen... 2 B. Hulp aan
Nadere informatieArmoede en gezondheid Dike van de Mheen
Armoede en gezondheid Dike van de Mheen 10 oktober 2017 Waar gaat het over? Verschillen in gezondheid naar sociaaleconomische klasse (SEGV) Armoede, schulden en gezondheid Enkele feiten - Verschil in levensverwachting
Nadere informatiePraktijk Groeikracht voor individuele en relatietherapie
Praktijk Groeikracht voor individuele en relatietherapie www.praktijkgroeikracht.nl De kracht van EPH voor Welzijn Nieuwe Stijl dat werkt! Edward Bruijn, 2015 Scriptie, groep 36B Opleiding Ervaringsgerichte
Nadere informatieREFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE
REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE Van richtnormen voor de Kempen naar cross-nationaal vergelijkbare referentiebudgetten voor Europa Bérénice Storms Amsterdam 27 juni 2018 1 OVERZICHT
Nadere informatieArmoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg?
Armoede & Veerkracht: Hoe vinden mensen met weinig geld hun weg? Ruim 10% van de Nederlandse bevolking leeft in armoede. Ongeveer 7% van de kinderen in de provincie Groningen groeit op in een gezin dat
Nadere informatieGeen papieren, geen factuur? Wanneer mensen zonder papieren en mensen in moeilijke papieren in het ziekenhuis belanden
Geen papieren, geen factuur? Wanneer mensen zonder papieren en mensen in moeilijke papieren in het ziekenhuis belanden Els Vandensande Juriste; Netwerk tegen Armoede Hanne Stevens Verantwoordelijke grondrechten
Nadere informatieBeter omgaan met STRESS. E-book
Beter omgaan met STRESS E-book In het kort - - - - - X 1. Bij stress helpt het om op een rij te zetten wat bij u spanning geeft en wat u juist energie geeft. 2. Praat er met iemand over die u vertrouwt.
Nadere informatieDutch Summary Acknowledgements Curriculum Vitae
Dutch Summary Acknowledgements Curriculum Vitae 184 Welbevinden en hoofdpijn bij adolescenten: de rol van zelfregulatie In dit proefschrift is de rol van zelfregulatie processen voor het welbevinden van
Nadere informatieHoofdstuk 9. Trendvragen financiële situatie Hoofdstuk 10. Financiële situatie
Hoofdstuk 9. Trendvragen financiële situatie Hoofdstuk 10. Financiële situatie Samenvatting Hfst 9. Trendvragen financiële situatie Jaarlijks worden drie trendvragen gesteld die inzicht geven in de financiële
Nadere informatieStel je gezond weekmenu samen
Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl
Nadere informatieHoofdstuk H 11. Financiële situatie
Hoofdstuk H 11. Financiële situatie Samenvatting verslechterd. Dit wordt bevestigd door het aandeel Leidenaren dat aangeeft rond te kunnen komen met hun inkomen. Dit jaar geeft bijna tweederde van de Leidenaren
Nadere informatieNieuwsbrief van Stichting Wondem- november 2012- nummer 2. Dank u voor het maken waar van mijn droom.
Nieuwsbrief van Stichting Wondem- november 2012- nummer 2 Dank u voor het maken waar van mijn droom. De droom van Wondem Wondem is vijf keer in Ethiopië geweest. Toen hij daar op bezoek was, werd hij heel
Nadere informatieWAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen
WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud
Nadere informatieHoofdstuk 19. Financiële situatie
Stadsenquête Leiden 008 Hoofdstuk 19. Financiële situatie Samenvatting Ruim tweederde van de Leidenaren geeft aan gemakkelijk rond te komen met het huishoudinkomen, bijna een kwart komt net rond en een
Nadere informatieINHOUD. Disclaimer 7 Voorwoord 9 Dankbetuiging 13 Inleiding 14. Tot slot 208 Over de auteur Handige tips 204
INHOUD Disclaimer 7 Voorwoord 9 Dankbetuiging 13 Inleiding 14 1 De natuurlijke staat van de mens 17 2 Het is niet jouw schuld dat je te dik bent! 19 3 De voedingsmiddelenindustrie 30 4 Wat eten we? 54
Nadere informatieFunctioneringsinstrument NAH (FINAH)
Functioneringsinstrument NAH (FINAH) Meetinstrument voor het functioneren van personen met NAH op vlak van activiteiten en participatie vanuit het standpunt van de persoon met NAH en zijn/haar Versie Mantelzorger
Nadere informatieZijn / haar hersenletsel
Zijn / haar hersenletsel Mijn naaste heeft moeite met het vasthouden of verdelen van zijn/haar aandacht. Mijn naaste is snel afgeleid. Mijn naaste heeft moeite om alles bij te houden/de wereld gaat zo
Nadere informatiePREVENTIE VOOR POH-GGZ
PREVENTIE VOOR POH-GGZ ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ INDIGO BIEDT
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatieArmoede vanuit kinderrechtenperspectief
Armoede vanuit kinderrechtenperspectief Netwerkdag kinderarmoede Antwerpen Bruno Vanobbergen Kinderrechtencommissaris 24 november 2015 Bouwstenen van mijn verhaal Kinderrechten: wat ze (niet) zijn Kinderrechtencommissariaat
Nadere informatiePieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1
EENZAAMHEID Pieternel van Giersbergen & Dieke de Koning EENZAAMHEID / 1 Partners 'Aanpak eenzaamheid Hatert' EENZAAMHEID / 2 Programma Wat is eenzaamheid? Signalen Omgaan met EENZAAMHEID / 3 Wat is eenzaamheid?
Nadere informatieLesgeven aan getraumatiseerde kinderen
Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen Symposium Consense-P Pleegzorg, trauma en hechting: de brug tussen praktijk en wetenschap 04-11-2016 Marthe Schneijderberg, orthopedagoog Maartje Boers, orthopedagoog
Nadere informatiePersoonlijk Plan. Cliëntgegevens en looptijd persoonlijk plan. Naam cliënt. Geboortedatum cliënt. Looptijd persoonlijk plan Startdatum: Einddatum:
Deel A: Voorblad A1 Cliëntgegevens en looptijd persoonlijk plan Naam cliënt Geboortedatum cliënt Looptijd persoonlijk plan Startdatum: Einddatum: A2 Handtekeningen Naam Datum Handtekening Cliënt/wettelijk
Nadere informatieOncologische revalidatie
Oncologische revalidatie Inleiding Kanker verandert uw leven van de één op de andere dag. De afdeling Revalidatie van Zuyderland Medisch Centrum Heerlen heeft een gespecialiseerd behandelteam voor mensen
Nadere informatieARMOEDEBELEID & MOBILITY MENTORING GEMEENTE HARDENBERG
ARMOEDEBELEID & MOBILITY MENTORING GEMEENTE HARDENBERG BELEIDSPLAN LEVEN ZONDER GELDSTRESS 2018-2020 1. Eenvoudig en benaderbaar aanspreekpunt voor elke inwoner We hopen door het vereenvoudigen van de
Nadere informatieWEGWIJS budget en schuldhulpverlening
WEGWIJS budget en schuldhulpverlening Inhoudstafel Inleiding pg. 3 1. Eenmalig advies pg. 4 2. Budgetbegeleiding pg. 6 3. Budgetbeheer pg. 8 4. Collectieve schuldenregeling pg. 12 Wat doet het OCMW na
Nadere informatiePlatform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION
Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven
Nadere informatieHoofdstuk 31. Klimaatprogramma
Hoofdstuk 31. Klimaatprogramma Samenvatting Ruim zeven op de tien Leidenaren is van mening dat het klimaat de laatste tien jaar aan het veranderen is. Dit is iets minder dan vorig jaar. Qua belangrijkheid
Nadere informatieOncologie. Lastmeter
1/5 Oncologie Lastmeter Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is.
Nadere informatieSituering van het onderzoek
Opgroeien in een kansarm gezin. Kansarme ouders bevraagd over de opvoeding en ontwikkeling van hun kind Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra Goedroen Juchtmans & Steven Groenez 29 april 2016
Nadere informatieProfiel van daklozen in de vier grote. steden. Omz, UMC St Radboud Nijmegen. IVO, Rotterdam. Jorien van der Laan Sandra Boersma Judith Wolf
Profiel van daklozen in de vier grote Omz, UMC St Radboud Nijmegen steden Resultaten uit de eerste meting van de Cohortstudie naar daklozen in de vier grote steden (Coda-G4) IVO, Rotterdam Jorien van der
Nadere informatieGezondheidsmonitoren jongeren en ouderen. Meta Moerman Cie Welzijn gemeente Neerijnen 19 juni 2012
Gezondheidsmonitoren jongeren en ouderen Meta Moerman Cie Welzijn gemeente Neerijnen 19 juni 2012 Wat is E-MOVO q Onderzoek onder 2 e en 4 e klassers, nu 3 e keer q Vragenlijst wordt digitaal in klas ingevuld
Nadere informatieChecklist vraagverheldering: Leefgebieden met bijbehorende vragen
Checklist vraagverheldering: Leefgebieden met bijbehorende vragen 1. Wonen Hoe beleeft de cliënt zijn huidige woonsituatie? Zijn er belemmeringen bij huidige woonsituatie, zo ja welke en welke beperkingen
Nadere informatiepreventie mentale ondersteuning direct en dichtbij
preventie ZORG BIEDEN DIRECT EN DICHTBIJ. DAAR STAAT INDIGO VOOR. HET LIEFST IN DE WIJK, LAAGDREMPELIG EN TOEGANKELIJK. VOOR IEDEREEN. mentale ondersteuning direct en dichtbij Indigo biedt niet alleen
Nadere informatieDe Budget Ster: omgaan met je schulden
De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE
Nadere informatieHoofdstuk 10. Trendvragen financiële situatie Hoofdstuk 11. Financiële situatie
Hoofdstuk 10. Trendvragen financiële situatie Hoofdstuk 11. Financiële situatie Samenvatting Hfst 10. Trendvragen financiële situatie Jaarlijks worden drie trendvragen gesteld die inzicht geven in de financiële
Nadere informatieSchuldoverlast? U staat er niet alleen voor! De collectieve schuldenregeling Een oplossing met voordelen en plichten
Adobe Stock - BillionPhotos.com Schuldoverlast? U staat er niet alleen voor! De collectieve schuldenregeling Een oplossing met voordelen en plichten Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand
Nadere informatie