REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE

Transcriptie

1 REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE PARTICIPATIE Van richtnormen voor de Kempen naar cross-nationaal vergelijkbare referentiebudgetten voor Europa Bérénice Storms Amsterdam 27 juni

2 OVERZICHT De ontwikkeling van de Belgische referentiebudgetten: een kort overzicht Belgische referentiebudgetten: definitie, theoretisch en methodisch kader Het gebruik van de Belgische referentiebudgetten voor maatschappelijke en wetenschappelijke doeleinden Partners 2

3 DE ONTWIKKELING VAN DE BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN 2006: Vraag van Kempense OCMW s voor richtnormen om leefsituaties te beoordelen in functie van menselijke waardigheid 3

4 Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. (art.23 Belgische Grondwet) OCMW s waarborgen Het recht op maatschappelijk integratie (strikt gereglementeerd) Het recht op maatschappelijke hulp (grote discretionaire ruimte) Geen richtnormen: grote verschillen tussen en binnen OCMW s Afdwingbaarheid door arbeidsrechtbanken Oordelen in iedere concrete situatie of het recht al/niet werd geschonden Geen richtnormen: afdwingbaarheid is hoofdzakelijke subjectieve interpretatie van de rechter 4

5 DE ONTWIKKELING VAN DE BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN (PWO, KHK) Referentiebudgetten de novo op vraag van OCMW s uit de Kempen Doel: richtnormen voor het beoordelen van leefsituaties in functie van menselijke waardigheid 2009 Een budgetstandaard voor 17 Vlaamse typegezinnen 2010 (POD MI) i.s.m. UA & ULG Minibudget: referentiebudgetten voor België en uitbreiding typegezinnen 2010 (EC) Peer Review on Reference Budgets 2012 doctoraat (UA) (FP7, UA) Cross-comparable reference budgets for six countries (EC) Common method for the development of reference budgets in 28 EU countries 2018: Lancering: EU-platform on reference budgets 5

6 BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN: DEFINITIE Definitie: Referentiebudgetten: geprijsde korven van goederen en diensten die illustreren wat gezinnen minimaal nodig hebben om adequaat aan de samenleving te kunnen participeren Maatschappelijke participatie Kunnen vervullen van sociale rollen Bijhoren & bijdragen 6

7 BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN: THEORETISCH KADER Grondrechten Individuele voorwaarden Universele menselijke behoeften: Gezondheid Autonomie Maatschappelijke voorwaarden Toegankelijke instituties: Beschikbaar-Bereikbaar- Betaalbaar- Begrijpbaar- Bruikbaar Voldoende financiële middelen Sociale participatie 7

8 Financiële voorwaarden voor maatschappelijke participatie Gezondheid: Gezonde voeding Geschikte kleding Adequate huisvesting Gezondheidszorg en persoonlijke verzorging Rust & Ontspanning Autonomie: Veilige kindertijd Betekenisvolle relaties Mobiliteit Veiligheid

9 BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN: THEORETISCH KADER Hét (absolute) minimum bestaat niet Noodzakelijk inkomen hangt af van noodzakelijke uitgaven Bepaald door individuele en maatschappelijke factoren Referentiebudgetten Een ondergrens: inkomen dat minimaal nodig is voor maatschappelijke participatie 9

10 BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN: METHODISCH KADER Kennisbasis: Officiële richtlijnen Wetenschappelijke literatuur en expert kennis Delphi bevraging Focus groups Vuistregels Normatieve budgetten Maximale transparantie Flexibiliteit Langetermijnbudgetten 10

11 HET GEBRUIK VAN DE BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE DOELEN Belgische referentiebudgetten worden gebruikt door: - Door OCMW s: recht op maatschappelijke hulp - Schuldbemiddelaars: bepaling van een menswaardig leefgeld - Hogescholen en universiteit: studiefinanciering - NGO s: lobbying - Rechtspraak - De Vlaamse overheid: - VMM: betaalbaarheid water - RWO: betaalbaarheid wonen 11

12 HET GEBRUIK VAN DE BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN VOOR MAATSCHAPPELIJKE DOELEN: EEN VOORBEELD Volstaan minimumgrenzen leefgeld voor menswaardig te leven en schulden afbetalen? Hoogte netto leefloon en hoogte beslagbaarheidsgrens vergeleken met de referentiebudgetten voor acht typegezinnen, huurders op de private huisvestingsmarkt, in goede gezondheid, maandbedragen juni Alleenstaande man (voltijds werkend) eenoudergezin met 2 kinderen (voltijds werkend) Koppel zonder kinderen (1 voltijds inkomen) Koppel met 2 kinderen (1 voltijds inkomen) Koppel zonder kinderen (1,5 voltijds inkomen) Koppel met 2 kinderen (1,5 voltijds inkomen) Koppel zonder kinderen (2 voltijdse inkomens) Koppel met 2 kinderen (2 voltijdse inkomens) inkomen Energie en water Verzekeringen e.a. Kleding en kapper Gezondheid Ontspanning en sociaal netwerk Aankoop en vervanging van goederen Onbeslagbaar y (indien VTy=1500; DTy=800 ) Huur private HV Telecom Boodschappen Mobiliteit Onderwijs Inrichting en onderhoud woning leefloon

13 HET GEBRUIK VAN DE BELGISCHE REFERENTIEBUDGETTEN VOOR WETENSCHAPPELIJKE DOELEN Onderzoek naar de methode (De Schutter, Storms, & Penne, 2016; Devuyst, Storms, &. Penne, 2014; Storms, 2012, 2013; Storms & Van den Bosch, 2009; Van Thielen et al., 2010), en naar de ontwikkeling van cross-national vergelijkbare referentiebudgetten (Goedemé, Storms, Stockman, Penne, & Van den Bosch, 2015; Goedemé, Storms, Penne & Van den Bosch, 2015; Storms, Goedemé, Van den Bosch, & Devuyst, 2013; Storms et al., 2014). Onderzoek naar het gebruik van referentiebudgetten als armoedelijn (Goedemé et al., 2017; Penne, Cussó Parcerisas, Mäkinen, Storms, & Goedemé, 2016; Vanhille, J., Goedemé, T., Penne, T., Van Thielen, L., Storms, B. 2018,) Onderzoek naar de adequaatheid van de minimuminkomensbescherming (Storms & Bogaerts, 2012; Storms, Peeters & Cornelis, 2015; Storms, Penne, Vandelannoote, & Thielen, 2015; Storms & Van Mechelen, 2016). 13

14 BETROKKEN PARTNERS

15 Dank voor uw aandacht 15