DALTONBOEK KBS NOORDERPOORT, DONGEN

Transcriptie

1 DALTONBOEK KBS NOORDERPOORT, DONGEN

2 Hoofdstuk: Daltonboek 2

3 KBS NOORDERPOORT Otterdonk GN Dongen T E. info@kbsnoorderpoort.nl I. AUTEURS Raymond Smeets, directeur Dianne Leijten, Daltoncoördinator Team KBS Noorderpoort Hoofdstuk: Daltonboek 3

4 INHOUD DALTONBOEK... 1 KBS NOORDERPOORT... 3 AUTEURS... 3 INHOUD... 4 VOORWOORD... 8 INLEIDING... 9 ALGEMENE INFORMATIE HET ONTSTAAN VAN HET DALTONONDERWIJS JAAR DALTONONDERWIJS DE MEERWAARDE VAN DALTONONDERWIJS VOORBEREIDEN OP LATER KWALITEIT Daltonlicentie Behouden van kwaliteit DALTONONDERWIJS IN ONZE SCHOOL VISIE MISSIE ZELFSTANDIGHEID ALS COMPETENTIE SAMENWERKEN ALS COMPETENTIE LEREN OMGAAN MET VERANTWOORDELIJKHEID ALLES HEEFT TWEE KANTEN REFLECTIE ALS COMPETENTIE EFFECTIVITEIT ALS COMPETENTIE Hoofdstuk: inhoud 4 DE DOORGAANDE LIJN, IK DOELEN ZELFSTANDIGHEID SAMENWERKING VERANTWOORDELIJKHEID REFLECTIE EFFECTIVITEIT... 18

5 RELATIE MET ANDERE BELEIDSSTUKKEN HET SCHOOLPLAN DE SCHOOLGIDS OVERIGE PLANNEN DALTON IN DE PRAKTIJK DALTON IN DE KLAS TIJDENS DE TAAKBRIEF Afspraken Taakbord in groep Taakbrief in groep Tot de herfstvakantie: Taakbrief in groep Taakbrief in groep 5 t/m Evaluatie en reflectie Mag-taken De taakadministratie Procesgegevens Observatiegegevens Gegevens voor ouders Instructietafel Correctie en de correctietafel Materialen Werkplekken DALTON IN DE KLAS BUITEN DE TAAKBRIEF Instructietafel, correctietafel, materialen en werkplekken Coöperatieve werkvormen Tussendoortjes Methoden DALTON GROEPSOVERSTIJGEND Groepsoverstijgende activiteiten Samenwerking binnen het team Daltondag Kinderraad Daltonraad Talentuur HULPMIDDELEN EN SYMBOLEN Dagritmebord & kaarten Huishoudelijke taken Symbolen Hoofdstuk: inhoud 5

6 Het symbool voor uitgestelde aandacht De vragen magneet Het symbool voor (werk)tijd Het symbool voor de toiletten Het symbool voor maatjes Stemgebruik Handelingswijzers OPBOUW LESPROGRAMMA INFORMATIE & COMMUNICATIE RAPPORTAGE DALTON ONTWIKKELINGSPLAN Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Hoofdstuk: inhoud 6 DALTONONTWIKKELINGSPLAN: OP NAAR En hoe zien de toekomstplannen er uit voor KBS Noorderpoort? Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar Schooljaar BIJLAGEN Visitatieverslag

7 Taakbrieven op KBS Noorderpoort (groepen 1-2, 3, 4, 5, 6, 7 & 8) Kijkwijzer klassenboeken Dalton coördinator Zelfreflectie door leerling groepen 1-2 (groep 1) Zelfreflectie door leerling groepen 1-2 (groep 2) Zelfreflectie door leerling groepen Zelfreflectie door leerling groepen Thuisreflectie door ouder groepen Thuisreflectie door ouder groepen Thuisreflectie door ouder groepen Dalton oud leerlingen enquête, januari Dalton (oud) ouder enquête, januari De eerste taakbrief Hoofdstuk: inhoud 7

8 VOORWOORD KBS Noorderpoort is een basisschool in Dongen. Wij onderwijzen dit schooljaar 148 leerlingen (DUO: 1 oktober 2016). In 2004 hebben wij ervoor gekozen om ons te profileren als Daltonschool. Daar is onze ontdekkingsreis begonnen. Inmiddels zijn we een heel eind op weg en nog steeds dolenthousiast over de route waar we destijds voor gekozen hebben. Als school zijn we natuurlijk goed op de hoogte van alles wat er komt kijken bij de keuze voor Daltononderwijs. We hebben ook gemerkt dat het erg prettig is om deze ontwikkeling vast te leggen. Jaarlijks komen er nieuwe mensen bij, mensen voor wie het Daltonconcept minder bekend is, of mensen voor wie onze ontwikkeling minder bekend is. Daarnaast is het voor onszelf erg prettig om te lezen waar we staan en hoe we daar gekomen zijn om vervolgens onze horizon nog verder te verbreden door verder te reizen. Kortom, wij hebben dit daltonboek geschreven voor: Het team Vervangers Ouders Het schoolbestuur De onderwijsinspectie De Nederlandse Dalton Vereniging Andere belanghebbenden en belangstellenden Hoofdstuk: Voorwoord 8

9 INLEIDING Meer dan eens krijgen wij als school de vraag wat Dalton nou precies is, wat het inhoudt en waarom een Daltonschool, onze school, anders is dan een reguliere school. Een terechte vraag. Een goede vraag. Een vraag waar wij graag een antwoord op willen geven in dit stuk. Daltononderwijs heeft, als absolute basis om te komen tot onderwijs, vijf heldere pijlers omschreven: zelfstandigheid, samenwerking, verantwoordelijkheid, reflectie en effectiviteit. Wij geloven er stellig in dat met deze vijf pijlers als uitgangspunt, ons onderwijs verbetert. Dit betekent dat Daltononderwijs niet hetzelfde is als regulier onderwijs. Het is niet een standaard les waar iets aan veranderd wordt, zodat het ineens Dalton is. Zelfs niet als we aan die standaard les een zelfstandige verwerking koppelen. Dalton is een uitgangspunt, een visie én een missie, maar geen doel! Het Daltononderwijs wordt meegenomen bij de oorsprong van die les. Op het moment dat een les gemaakt wordt, wordt er niet alleen nagedacht over wat wij onze kinderen willen leren, maar ook hoe wij de les zo kunnen aanbieden dat de kinderen de stof op een prettige manier tot zich nemen. Daar zit tevens het verschil tussen lesgeven en onderwijzen. Onderwijs draait niet alleen om de kale lesstof en een leraar die daar iets over kan vertellen. Nee! Wij geloven dat kinderen een heleboel elementen uit die lesstof zelfstandig kunnen verwerven, dat er voor andere elementen beter samen gewerkt kan worden en voor de overige stukken is er gelukkig altijd nog die kundige leraar. Daar waar kinderen zelfstandigheid genieten, alleen of in een groep hoort er bij die taak ook altijd een stukje bevoegdheid en verantwoordelijkheid. De kinderen zijn bevoegd hun eigen keuzes te maken, samen te werken, te overleggen, een handige plek te zoeken etc. Ze hebben de taak met de lesstof aan de slag te gaan. Kortom ze genieten een heleboel vrijheid. Gedurende die taak zijn ze altijd nog gebonden, gebonden aan de geldende regels. Naast een taak en een stukje bevoegdheid krijgen de kinderen dus ook de kans om verantwoordelijkheid te dragen. Wie kijkt naar een functieomschrijving van een beroep zal herkennen dat ook daar taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden staan omschreven. De school die deze vijf pijlers meeneemt bij het maken van lessen en het inplannen van dagen, weken en zelfs jaren Dat is de school die kinderen gedegen voorbereidt op de toekomst. Hoofdstuk: inleiding Deze denkwijze en de daaruit voortvloeiende werkwijze is wat Dalton voor ons betekent. Dit is wat ons onderscheidt van een reguliere school. Wij doen niet iets anders, wij denken anders! Wij denken Daltononderwijs. 9

10 ALGEMENE INFORMATIE HET ONTSTAAN VAN HET DALTONONDERWIJS Het idee van het Daltononderwijs is ontwikkeld door Helen Parkhurst ( ). Zij was een Amerikaanse lerares rond 1905, die lesgaf aan een eenmansschool in Wisconsin. In haar klas zaten 40 kinderen met dus ook veel verschillende niveaus! Al snel bleek het onmogelijk om volgens de voorgeschreven methoden klassikaal les te geven. In die situatie was zelfstandig werken noodzakelijk. Parkhurst kwam met een simpele en briljante oplossing: zij zette de klassikale manier van lesgeven overboord en vroeg de kinderen zélf te kiezen uit de aangeboden leerstof. Ze leerde haar leerlingen eigen leerprogramma's te maken. Leerling en leerkracht gingen als het ware een samenwerkingsverband aan, waarbij de leerling zich verplichtte het zelf gekozen leerdoel binnen een bepaalde tijd te bereiken. De leerkracht beloofde te helpen, indien nodig. Leerling en leerkracht kregen op deze manier: taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Vanaf 1913 tot 1922 werkte Helen Parkhurst haar visie verder uit. In 1922 verscheen het boek: Education on the Dalton Plan. Hierin legde zij de drie beroemde principes (de drie pijlers) vast. Deze zullen in de volgende hoofdstukken besproken worden. Het ging Helen Parkhurst niet alleen om de intellectuele vorming maar ook om de ontwikkeling van het karakter en ontwikkeling van eigenschappen die een mens nodig heeft als lid van de samenleving. Door de kinderen op school waardevolle ervaringen te laten opdoen kan men hen op de samenleving voorbereiden, meende zij. 100 JAAR DALTONONDERWIJS In 2005 was het honderd jaar geleden dat Helen Parkhurst, in Amerika begon te experimenteren met deze nieuwe vorm van onderwijs. Hoofdstuk: algemene informatie In de jaren twintig van de vorige eeuw werden er in Engeland verschillende Daltonscholen opgericht. In 1928 startte de eerste Daltonschool in Nederland, een meisjesschool voor voortgezet onderwijs in Den Haag. Daarna volgden er meer. In 1931 verenigden de Nederlandse Daltonscholen zich in de Nederlandse Dalton Vereniging. Deze vereniging bestaat nog steeds en geeft mede sturing aan het Daltonprincipe in Nederland. Op hun site kunt u meer informatie vinden Het Daltononderwijs heeft in Nederland al vroeg voet aan de grond gekregen en heeft hier stand gehouden. Sinds begin jaren negentig is er zelfs sprake van een sterke opleving en zien we meer scholen, ook uit het voortgezet onderwijs, die zich aanmelden en Daltonschool worden! De principes vrijheid in gebondenheid/verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerking blijven overeind, maar hebben door de jaren heen andere accenten gekregen. Dat is kenmerkend voor het Daltononderwijs: het past zich steeds aan, aan de veranderende eisen en verwachtingen van de samenleving.

11 Er zijn op dit moment 368 door de NDV erkende Daltonbasisscholen, 23 erkende scholen voor voortgezet onderwijs en 18 instellingen voor hoger onderwijs. Er is verder één door de NDV erkend kinderdagverblijf. Het aantal blijft groeien, want de typische Dalton-aanpak heeft haar waarde bewezen. DE MEERWAARDE VAN DALTONONDERWIJS Wat heeft deze leerling nodig om te leren lezen, schrijven, een werkstuk te maken, sociaal vaardiger te worden? Kortom: wat zijn de onderwijsbehoeftes van deze leerling. Iets wat ook vandaag de dag een belangrijk maatschappelijk vraagstuk is. Het uitgangspunt van de wet Passend Onderwijs. Steeds opnieuw onderzoekt de leerkracht wat een individuele leerling nodig heeft om verder te komen in zijn ontwikkeling. De leerkracht schept de voorwaarden zodat iedere leerling zich kan ontplooien. Daarmee is de rol van de leerkracht meer coachend en begeleidend en niet meer puur gericht op kennisoverdracht. VOORBEREIDEN OP LATER Dalton gaat uit van het gegeven dat ieder mens in staat is tot het dragen van verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor zijn omgeving. Dit is een voorwaarde om goed te kunnen functioneren in een democratische samenleving. Kinderen zijn, volgens het Daltonprincipe, in staat om verantwoordelijkheid te dragen, bijvoorbeeld voor hun eigen ontwikkeling. Dat gebeurt stap voor stap, met heldere afspraken tussen de leerkracht en de individuele leerling. De leerkracht biedt veiligheid en structuur; een klimaat dat de leerling uitdaagt tot leren. Daardoor krijgt het kind de ruimte om zich persoonlijk, sociaal en cognitief te ontwikkelen als voorbereiding op later. KWALITEIT Alle erkende Daltonscholen zijn lid van de Nederlandse Dalton Vereniging. De vereniging biedt de scholen een platform voor het uitwisselen van kennis en ervaringen als het gaat om het vormgeven en verder ontwikkelen van het Daltononderwijs. De Daltonlicentie is een teken van kwaliteit. Daltonlicentie Alleen scholen met een Daltonlicentie mogen zich Daltonschool noemen. Dat is niet zomaar een stukje papier. Het behalen van de Daltonlicentie is een intensief proces waarbij scholen stap voor stap het onderwijs en de inrichting van de school aanpassen. Daarbij worden ze regelmatig gevisiteerd door de Nederlandse Dalton Vereniging. Het Daltonprincipe is echter geen keurslijf en de Nederlandse Dalton Vereniging hanteert geen strakke richtlijnen. Om de licentie te behalen is het niet nodig dat een school de ontwikkelingslijnen doorloopt van uiterst links naar uiterst rechts. Het is dus niet zo dat je pas de licentie behaalt wanneer je overal voor geslaagd bent en helemaal rechts uitkomt. Zoals eerder gezegd is het dus de school zelf die bepaalt hoe zij invulling geeft aan het Daltonconcept. Hoofdstuk: algemene informatie 11 Behouden van kwaliteit Om de Daltonlicentie te behouden evalueert een school periodiek op welke manier de school invulling geeft aan de Daltonpijlers: zelfstandigheid, samenwerking, verantwoordelijkheid, reflectie en effectiviteit. In het basisonderwijs gebeurt dit iedere vijf jaar en in het voortgezet onderwijs om de vier jaar. Tijdens de vier- of vijfjaarlijkse visitatie door de Nederlandse Dalton Vereniging worden de resultaten van die evaluatie besproken. Ook wordt er een plan voor de ontwikkeling van de komende 5 jaar opgesteld.

12 DALTONONDERWIJS IN ONZE SCHOOL VISIE Onze school heeft een heldere visie: KBS Noorderpoort erkent dat ieder kind verschillend is en wil door het bevorderen van de zelfstandigheid, samenwerking, verantwoordelijkheid (vrijheid in gebondenheid), het vermogen om te reflecteren en effectiviteit het beste in het kind naar boven halen. MISSIE Wij zijn een officieel erkende Daltonschool. In april 2012 heeft een visitatiecommissie namens de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV) onze school bezocht en ons de Daltonlicentie toegekend. Tot mei 2012 erkende Dalton drie pijlers: Zelfstandigheid; Samenwerking; Verantwoordelijkheid. In mei 2012 is de Daltonvisie herschreven door de NDV en zijn daar drie nieuwe pijlers aan toegevoegd: Reflectie; Effectiviteit; (Borging). In maart 2015 is de zesde pijler borging door de NDV op de achtergrond geplaatst. We vinden borging echter zeer belangrijk en zullen onze ontwikkelingen goed documenteren. Ons Daltonboek is hier een drijvende kracht in. Daar er constant ontwikkelingen plaatsvinden is het Daltonboek een levendig document, dat regelmatig bijgesteld wordt. Het Daltonboek beschrijft: de visie, de huidige werkwijze, geplande ontwikkelpunten voor de komende jaren. Het Daltonboek is een beschrijving van wat we doen en wat we van plan zijn. Een visitatieverslag is een reflectie van wat we doen. Meer informatie over het Daltononderwijs in haar algemeenheid vindt u op: : de website van de NDV; de website van het lectoraat daltononderwijs en onderwijsvernieuwing. Hoofdstuk: Daltononderwijs in onze school 12

13 ZELFSTANDIGHEID ALS COMPETENTIE Niet alle kinderen zijn in grote mate zelfstandig, wanneer ze voor het eerst naar onze school komen. Kinderen kunnen leren zelfstandig te worden. Zelfstandig kun je zijn wanneer er aan drie voorwaarden is voldaan: Je moet de kans krijgen dit te leren (daarbij horen heldere verwachtingen). Je moet de ruimte krijgen om zelfstandig te mogen zijn. Je moet weten hoe je met elkaar en de materialen omgaat. Uiteindelijk leidt dit leren en vertrouwen tot veel effectieve leertijd. Kinderen zijn vaak al aan het werk voordat de les officieel is begonnen. Er wordt geen tijd verspild aan organisatorische problemen. SAMENWERKEN ALS COMPETENTIE Samenwerken is bij Dalton een gegeven. Kinderen leren veel van elkaar. Het zijn vaak meesters in het uitleggen van opdrachten aan elkaar. Daarom zijn er in de klas en elders in school werkplekken gemaakt waar de kinderen samenwerken. Ook hier geldt dat eerst duidelijk moet zijn wat onder samenwerken wordt verstaan. We komen hier in de volgende paragraaf op terug. LEREN OMGAAN MET VERANTWOORDELIJKHEID Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor hun werk en de kwaliteit ervan. Motivatie is een logisch gevolg, wanneer kinderen aanvoelen dat ze van betekenis kunnen zijn. Hun bijdrage wordt meetbaar en zichtbaar in het eindproduct. Dit levert kinderen een gevoel van zin hebben op; niet alleen in de zin van zinvol bezig zijn, maar ook zin krijgen om het werk aan te pakken. Kinderen voelen zich gewaardeerd om wat zij doen en kunnen, kinderen gaan met plezier naar school en eenmaal daar, met plezier aan de slag. Naarmate kinderen die verantwoordelijkheid beter leren dragen, krijgen ze meer kansen om zelfstandig verder te gaan: Er is keuze met wie wordt samengewerkt De kinderen beslissen hoe een opdracht wordt aangepakt De volgorde van de taken wordt door de kinderen gekozen De kinderen bepalen welke hulpmiddelen worden gebruikt Er is een zekere vrijheid bij de keuze van de werkplek Overal in het leven zal blijken dat een mens ondanks vrijheid en zelfstandigheid niet zonder zijn medemens kan. Een medemens om steun aan te geven en om steun van te krijgen. Een medemens kan ook de grens van de persoonlijke vrijheid mede bepalen. De grens van de individuele vrijheid wordt altijd gevormd door de vrijheid van een ander. Daarom is het samenwerken een belangrijke vaardigheid voor het goed kunnen functioneren als mens. Met deze uitgangspunten menen wij de kinderen een duidelijke meerwaarde te verschaffen, waardoor ze met een goedgevulde gereedschapskist de wereld in kunnen trekken. Een wereld waarin vervolgonderwijs een rol speelt, niet alleen het traditionele huiswerk maken, maar ook de grotere verantwoordelijkheid voor studieopdrachten. Een wereld waarin we een plek krijgen als beroepsbeoefenaar, waar mensen worden gewaardeerd om hun initiatief, verantwoordelijkheidsgevoel en creativiteit. Overlegsituaties met collega's, opdrachtgevers en instanties. Een wereld waarin je medeburger bent en waarin jij je betrokken voelt en waarbij jij je actief in wilt zetten voor de samenleving en de mensen die het nodig hebben. Hoofdstuk: Daltononderwijs in onze school 13

14 ALLES HEEFT TWEE KANTEN Vertrouwen kun je schenken aan, maar ook krijgen van de ander. Verantwoordelijkheid kun je op je nemen, maar ook overdragen/geven aan de ander. Verantwoording over je handelen dien je af te leggen aan de ander, maar men mag dat ook van anderen verwachten. De driehoek die om de basisprincipes van het Daltononderwijs is getekend, heeft als basis het woord vertrouwen. Een leerkracht die handelt volgens de Daltonprincipes begeleidt de kinderen bij het komen tot oplossingen; door vrijheid te bieden binnen duidelijke kaders (verantwoordelijkheid en zelfstandigheid), open vragen te stellen, wederzijdse afhankelijkheid te creëren, wederzijds vertrouwen en respect te bewerkstelligen (samenwerking, we hebben elkaar nodig en kunnen daadwerkelijk op elkaar rekenen), gaat uit van de mogelijkheden van een kind en probeert daar zo goed mogelijk op in te spelen. REFLECTIE ALS COMPETENTIE Wat lukt me wel en wat heeft nog aandacht nodig? Dit niet alleen qua werk maar ook qua gedrag. Van jezelf weten hoe je de werkdag bent doorgekomen en hoe jouw gedragingen zijn geweest, is een belangrijke kwaliteit. Kinderen leren te kijken naar hun werk en gedrag en ervaren succes. Lukt iets niet gaan ze op zoek naar een oorzaak en een mogelijke oplossing. En niet alleen de kinderen wordt gevraagd om te reflecteren op hun presteren en handelen. Vanzelfsprekend hebben onze leerkrachten zicht op het doen en laten van de kinderen. Maar ook onze ouders en verzorgers worden betrokken bij de reflectie. Zo ontstaat een onderwijsdriehoek op KBS Noorderpoort waar kinderen, ouders en de school met elkaar praten over de ontwikkelingen van de kinderen. EFFECTIVITEIT ALS COMPETENTIE Kinderen die een taak krijgen waar zij verantwoordelijkheid voor dragen en die ze in vrijheid zelf plannen en uitvoeren, zullen veel effectiever werken dan wanneer ze stilzit- en luisteronderwijs doorlopen. Kinderen leren verantwoordelijkheid te dragen voor het schoolwerk, hun eigen werk, dat ze in vrijheid uitvoeren. Kinderen voorbereiden op hun toekomst in de samenleving waarin ze als volwassenen zelfredzaam zijn en een sociale verantwoordelijkheid dienen te dragen. Hoofdstuk: Daltononderwijs in onze school 14

15 DE DOORGAANDE LIJN, IK DOELEN ZELFSTANDIGHEID Groepen ZELFSTANDIGHEID Een leerling wil doelgericht werken aan een taak of opdracht en kan als het nodig is hulp zoeken bij de leerkracht of een klasgenoot. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken van de kinderen. 1-2 Ik kan zelf materiaal pakken. Ik kan uitgestelde aandacht aan. Ik kan zelfcorrigerend materiaal gebruiken. Ik ken gebruik van materialen. Ik kan hulp geven. Ik maak afgesproken taak af. Ik durf hulp te vragen Ik kan aanwijzingen volgen ( handelingswijzer). Ik durf initiatieven te nemen. Ik maak taakkeuze. Ik voer een taakje alleen uit. Ik werk ook buiten het lokaal. Ik (her)ken de symbolen. Ik kan 5 tot 10 min. zonder hulp van de leerkracht werken. Ik verzorg mijn eigen werkplek. 3-4 Zie 1-2. Ik kan taakgericht werken. Ik durf initiatieven nemen. Ik kan mijn eigen werk administreren. Ik laat me niet afleiden. Ik kan min. zonderhulp van de leerkracht. Ik deel mijn eigen werk in. Ik vraag uitleg voor wat ik niet begrijp. 5-6 Zie 1-4. Ik kan meepraten over een opdracht. Ik bedenk zelf onderwerpen. Ik kan min. zonder hulp van de leerkracht. Ik controleer mijn eigen werk. 7-8 Zie 1-6. Ik kan een open organisatie aan. Ik kan mijn eigen tijd indelen. Ik kan zelf activiteiten organiseren. Ik kan zelf conflicten oplossen. Ik kan min. zonder hulp van de leerkracht. Ik kan mijn eigen leerdoelen benoemen. Ik kan positieve feedback geven. Hoofdstuk: De doorgaande lijn, ik doelen 15

16 SAMENWERKING Groepen SAMENWERKING Op onze school staat de onderwijsdriehoek centraal. Het samenspel tussen kinderen, ouders en school neemt een belangrijke plaats in. We vinden samenwerking een belangrijke kernwaarde. 1-2 Ik gebruik de namen van de kinderen. Ik kijk iemand aan als ik praat. Ik reageer vriendelijk op de ander. Ik werk mee aan groepsopdrachten. Ik luister naar een ander. Ik laat een ander uitpraten. Ik blijf bij mijn groepje. Ik deel materialen met anderen. Ik geef de ander de kans om mee te doen. Ik bied aan om iets uit te leggen. Ik herinner een ander aan een taak of opdracht. Ik werk met wisselde groepsgrootte. 3-4 Zie 1-2. Ik stel vragen aan een ander. Ik vraag hulp aan een ander. Ik accepteer de inbreng van een ander. Ik kan af en toe herhalen wat een ander zegt. Ik kan iemand aanmoedigen om mee te doen. Ik kan iemand helpen zonder voor te zeggen. Ik accepteer verschil van mening. Ik kan omgaan met verschillen in de groep. Ik geef een ander een complimentje. Ik werk met alle groepsgenoten samen. Ik verzamel met anderen materialen. Ik bepaal samen met anderen de plaats van werk. Ik houd een gesprek met anderen. Ik wil en durf leiderschap te tonen. Ik zeg op een vriendelijke manier als ik het ergens niet over eens ben. 5-6 Zie 1-4. Ik geef richting aan de uitvoering van de taak. Ik leg een ander iets uit. Ik kan me in het standpunt van een ander verplaatsen. Ik kan bereiken dat we met elkaar tot overeenstemming komen. Ik kan met elkaar een probleem oplossen. 7-8 Zie 1-6. Ik kan feedback formuleren op ideeën, niet op personen. Ik kan ideeën verder uitbouwen. Ik kan de groep stimuleren en motiveren. Ik kan af en toe de voortgang samenvatten. Hoofdstuk: De doorgaande lijn, ik doelen 16

17 VERANTWOORDELIJKHEID Groepen VERANTWOORDELIJKHEID Omgaan met een stukje vrijheid om te komen tot het maken van eigen keuzes en het dragen van eigen verantwoordelijkheid is naar ons idee moeilijk te omschrijven in de vorm van een leerlijn. De leerkracht en de leerling komen samen overeen in hoeverre een bepaalde taak en de daarbij horende vrijheid leerkracht of leerling gestuurd ingericht wordt. Logischerwijs is dit al snel hoofdzakelijk een vorm van gedeelde sturing, waarbij zo nu en dan gekozen wordt voor sec leerkracht of leerling gestuurde werkvormen. Als school streven wij naar zoveel mogelijk gedeelde sturing. 1-2 Ik durf kleine vrijheden aan. Ik maak mijn taak af. Ik kan voor mijn eigen werkplek zorgen. Ik ga zorgvuldig om met materialen. Ik houd me aan de regeltjes en afspraken. Ik praat en werk rustig. Ik kan en durf keuzes te maken na mijn werk. 3-4 Zie 1-2. Ik kan tegen kritiek. Ik kan omgaan met complimenten. Ik denk mee bij het opstellen van plannen. Ik leg verantwoording af over mijn doen en laten. Ik kan plannen 5-6 Zie 1-4. Ik draag zorg voor een goede sfeer 7-8 Zie 1-6. Ik maak zelf afspraken. Ik kan waar nodig mijn emoties beheersen. Ik kan relativeren. Ik ben me bewust van normen en waarden. Hoofdstuk: De doorgaande lijn, ik doelen 17

18 REFLECTIE Groepen REFLECTIE Reflecteren, nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk, is belangrijk. We leren onze kinderen reflecteren op hun handelen. Daarvoor gebruiken we meerdere coöperatieve werkvormen. Door reflectie en evaluatie krijgen de kinderen inzicht in hun eigen leerproces. Het helpt hen om hun doelen te bereiken. Ze leren bewust te kijken naar hun eigen keuzes voor, tijdens en na het werk. 1-2 Ik kan aangeven of ik iets leuk of niet leuk vind. Ik kan aangeven wat ik eerst nog niet kon en nu al wel. 3-4 Zie 1-2. Ik kan mijn eigen leerdoel benoemen. Ik gebruik de hulpronde als ik dat nodig heb. Ik kan aangeven waarom een opdracht goed ging of niet goed ging. Ik kan mijn eigen werk registreren. Ik kan een halve week/ week vooruit plannen. Ik weet waar ik goed en minder goed in ben 5-6 Zie 1-4. Ik verwoord mijn eigen mening. Ik kan inschatten hoe lang ik met mijn taak bezig ben. Ik kan een week vooruit plannen. Ik kijk mijn werk even na voordat ik het inlever. Ik verbeter de fouten in mijn werk. 7-8 Zie 1-6. Ik kan aangeven wat ik geleerd heb. Ik ken mijn eigen leerstijl. Ik kan mijn functioneren, evalueren. Ik kan feedback verdragen. EFFECTIVITEIT Groepen EFFECTIVITEIT We stellen ons ten doel om onderwijs op maat te bieden, zodat onze kinderen functioneel en doelmatig te werk kunnen gaan. Hiervoor gebruiken de leerkrachten en onze kinderen een taakbrief die uitgroeit van een dagplanning (1-2), een twee dagen planning (3) naar een weekplanning (4-8). 1-2 Voordat ik begin met de taak, zorg ik ervoor dat ik de materialen pak. Als ik niet verder kan met mijn taak, kan ik om hulp vragen. Ik gebruik mijn tijd goed. 3-4 Zie 1-2. Ik zoek een stilteplek om door te kunnen werken als ik afgeleid word. Ik behaal mijn leerdoelen die passen bij mijn ontwikkeling. Ik ben actief bezig met de taak en maak efficiënt gebruik van mijn keuzemogelijkheden 5-6 Zie 1-4. Ik bedenk tijdens mijn taak of ik nog volgens planning werk. 7-8 Zie 1-6. Ik plan vooraf welke aanpak, strategie of routines ik ga inzetten. Ik kan prioriteiten aangeven en waar nodig aanpassen in mijn planning. Ik trek conclusies uit de evaluatie van mijn werk, voor de aanpak van een volgende opdracht. Hoofdstuk: De doorgaande lijn, ik doelen 18

19 RELATIE MET ANDERE BELEIDSSTUKKEN. HET SCHOOLPLAN Iedere Nederlandse school heeft een schoolplan, waarin uitgebreid wordt verwoord hoe er wordt gewerkt, waarom er zo wordt gewerkt, welke materialen daarbij worden gebruikt en wat de ontwikkelingsplannen voor een periode van vier schooljaren zijn. De reikwijdte van het schoolplan is daarmee groter dan die van het plan dat nu voor u ligt. In het Daltonboek worden voornamelijk de praktische afspraken beschreven die binnen het onderwijsteam zijn gemaakt. Toch geven wij in dit Daltonboek een overzicht weer van doelstellingen gericht op de komende 5 jaar, dit zoals het ook in ons schoolplan is verwerkt DE SCHOOLGIDS Aan het begin van ieder schooljaar wordt de schoolgids gemaakt. Deze schoolgids is, via onze website, beschikbaar voor alle ouders van kinderen op onze school. Daarnaast krijgen ouders die overwegen hun kind aan te melden op KBS Noorderpoort een actuele schoolgids. In deze gids staat veel praktische informatie voor ouders. Het is een uiteenzetting op hoofdpunten. Wie door de tekst in de schoolgids geïnteresseerd is geraakt in het Daltononderwijs en meer gedetailleerd wil weten hoe er in de praktijk mee wordt gewerkt, kan verdieping vinden in dit Daltonboek. OVERIGE PLANNEN Het basisonderwijs kent verder ook een aantal andere plannen waaronder het formatieplan en het zorgplan. Het eerste beschrijft, vrij technisch, hoe de door de overheid beschikbaar gestelde gelden t.b.v. de personele lasten worden ingezet en het tweede beschrijft hoe de leerlingenzorg wordt vormgegeven binnen het samenwerkingsverband van scholen waar onze school deel van uitmaakt. Voor beide plannen geldt, dat het Daltonelement er niet rechtstreeks in te herkennen zal zijn. Toch zijn er wel raakvlakken. Zo streven wij ernaar om door de inzet van personeel en door de Daltonwerkwijze veel tijd te kunnen besteden aan de individuele leerlingen, waardoor de leerlingenzorg goed tot zijn recht kan komen. Op deze wijze geeft KBS Noorderpoort mede vorm aan adaptief onderwijs. Hoofdstuk: Relatie met andere beleidsstukken. 19

20 DALTON IN DE PRAKTIJK Hoe gaat dat dan op onze Daltonschool? We hebben ervoor gekozen om u een beschrijving te geven van een aantal opvallende zaken binnen en buiten de klas zowel tijdens de taakbrief en juist ook daarbuiten. Ook lichten we in het oog springende hulpmiddelen toe die veelvuldig gebruikt worden. Dalton in de klas tijdens de taakbrief Dalton in de klas buiten de taakbrief Dalton groep overstijgend Hulpmiddelen en symbolen Opbouw lesprogramma DALTON IN DE KLAS TIJDENS DE TAAKBRIEF De taakbrief is een van de bekendste onderdelen van het daltononderwijs. Dit is een middel om leerstof te ordenen en om pedagogische doelen te bereiken. Tijdens het taakwerken wordt er zelfstandig gewerkt aan de ½ weektaak of weektaak. Tijdens het werken mogen de kinderen samenwerken en genieten zij een zekere vrijheid. Deze vrijheid is aan voorwaarden gebonden, het werk moet na een gestelde periode wel af zijn. Om een doorlopende lijn binnen de school te creëren hebben we afspraken gemaakt op schoolniveau. Dit varieert van wat er wel en niet in de taakbrief mag tot hoe de opbouw verloopt van groep 1 t/m 8. Afspraken Binnen de school zijn afspraken gemaakt over onder andere: tijd van de taak, het werk wat erin zit en of het een halve weektaak of een hele weektaak is. Aan het werken met een taakbord/taakbrief gaat een korte instructie vooraf. Er staat altijd als moet-taak: kies een mag-taak. Zo komt iedere leerling (dus ook degene met een lager tempo) toe aan een leuke mag-taak. Als de kinderen een taak af hebben, kleuren ze het betreffende hokje in met de dag-kleur van de dag waarop zij de taak hebben voltooid. Op een taakbord/taakbrief staan alle taken die in een halve week/week moeten worden afgewerkt. De taak loopt voor alle groepen van maandag t/m vrijdag. In iedere groep zijn afspraken over stemgebruik. Vragen eerst aan je schoudermaatje stellen, dan aan iemand anders, dan aan de leerkracht. Daaraan gekoppeld, in groep 1-2 de rode sjaal, je mag de juf niet storen. Het stoplicht of digibord, de time-timer wordt gebruikt Rood: je mag niet praten, oranje: je mag met een maatjesstem iets aan je maatje vragen groen: je mag het ook aan de juf vragen. In de taakbrief zijn verlengde instructiemomenten ingepland. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 20 Vanaf eind groep 3 wordt er gewerkt met een weektaakbrief. Er wordt gebruik gemaakt van 3 taakbrieven: een basistaakbrief: voor de grootste groep kinderen een minimale taakbrief: voor kinderen die qua leerstof en/ of tempo extra zorg nodig hebben. Een maximale taakbrief: voor kinderen die meer leerstof aankunnen. Basistaken worden als dat nodig is door de leerkracht op maat gemaakt (gedifferentieerd). In eerste instantie bepaalt de leerkracht wie welke taakbrief krijgt. Mocht blijken dat een kind meer of minder taken aankan, dan kan de indeling veranderen. Differentiatie vindt plaats in de breedte. Een kind kan dus niet ver vooruit werken, waardoor de leerling later in zijn schoolloopbaan vastloopt.

21 Globale tijdsopbouw per leerjaar. Groep Soort Taak Tijd 1 weektaak 2 x 45 min (per week) 2 weektaak 2 x 45 min (per week) 3 1/2 weektaak -> tijdens het schooljaar overstap naar hele weektaak 30 naar 45 min (per dag) 4 weektaak 45 min (per dag) 5 weektaak 45 min (per dag) 6 weektaak 60 min (per dag) 7 weektaak 60 min (per dag) 8 weektaak 60 min (per dag) Taakbord in groep 1-2 In groep 1-2 maken we gebruik van taakborden om voor de kinderen inzichtelijk te maken wat er deze week van hen verwacht wordt. Leerkracht en kinderen kunnen op deze borden zien welke taken al af zijn. Daarnaast fungeert het taakbord als kalender. Er zijn aparte borden voor de kinderen van groep 1 en 2. Een omschrijving van het bord: Het bord is verdeeld in 9 kolommen. In de eerste kolom hangen we aan haakjes kaartjes die corresponderen met de taken van deze week. In de tweede kolom hangen de fotootjes van de kinderen onder elkaar. De volgende kolommen staan ieder voor één dag en zijn in desbetreffende dag kleur geschilderd. s Morgens en s middags hangt het kind dat daarvoor aan de beurt is de pijl bij het goede dagdeel. Zodra we gaan starten met werken, vraagt de leerkracht aan de kinderen wie er een taakje wil doen. Deze kinderen hangen het bijbehorende kaartje (bijv. een kaartje met lijm en schaar voor knutselen, een kaartje met een smiley voor ontwikkelingsmateriaal) dat voor hun foto hing nu achter hun foto bij de juiste dag (dat kunnen ze aan de pijl zien). Een kind mag aangeven dat het een taakje op een later moment wil doen. Dan hangt het kind het kaartje wel alvast op bij het gewenste dagdeel. Kinderen maken zo al voorzichtig kennis met het plannen van hun werk. Als de kinderen hun werk klaar hebben, hangen ze het kaartje omgedraaid op bij het dagdeel van dat moment. Op dinsdagochtend moeten alle kinderen aan hun eerste taak begonnen zijn. Uiterlijk donderdagochtend beginnen ze aan hun tweede taak. Meestal zijn er voor alle leerlingen twee taken. Na kerstmis zijn dat er voor de oudste kinderen drie. De kinderen hebben ook een taakbrief hier staan een aantal werkjes op met smiley, deze komen overeen met de kaartjes op het taakbord. De taakbrief is voor een aantal weken dat samenloopt met het thema van die periode. De kinderen kunnen zelf kiezen welk taakje ze eerst willen doen. Er staan 2 smileys achter de taak om deze te evalueren. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 21

22 Taakbrief in groep 3. Tot de herfstvakantie: De papieren taakbrief wordt geïntroduceerd. Op deze taakbrief staan vooral nog plaatjes die aangeven of het om een lees- reken- of schrijftaak gaat. Voor deze plaatjes staan hokjes voor de planning, erachter 3 smileys om de taak te evalueren. De taakbrief is voor twee dagen: maandag en dinsdag of donderdag en vrijdag. Op de eerste dag van de taakbrief worden de taken uitgelegd en gepland. De kinderen kleuren met de dagkleuren de hokjes voor de diverse vakken om aan te geven wat ze wanneer doen. Als ze een taak af hebben kleuren ze, ook weer met de dag-kleur, een smiley achter de taak. De kinderen maken drie moet-taken en in ieder geval één mag-taak. Eén van de moet-taken is een samen-taak. Dit is vaak een spelachtige taak. Onderaan de taakbrief laat de leerkracht, door kleuren van een smiley zien hoe deze vindt dat de leerling heeft gewerkt. Van herfst- tot kerstvakantie: De taakbrief ziet eruit als in de eerste periode. Er zal wel gedifferentieerd worden: kinderen die meer of minder aankunnen, krijgen een aangepaste taakbrief. Van kerst- tot meivakantie: De taakbrief krijgt naast de plaatjes ook meer tekst. Kinderen kunnen zo zelf nagaan wat de taak inhoudt. Als kinderen na instructie nog vragen hebben over wat ze moeten doen, wordt eerst gevraagd de taakbrief nog eens te lezen. De eerste taakbrief van de week wordt een driedaagse taakbrief voor maandag t/m woensdag. ( ergens tussen carnaval en meivakantie, als de kinderen eraan toe zijn) Van mei- tot zomervakantie: We stappen over van een halve naar een hele weektaak. De plaatjes en teksten, zoals de kinderen die gewend zijn, blijven. Er wordt echter meer gevraagd van hun vermogen om te plannen en de tijd in de gaten te houden. Taakbrief in groep 4 De opbouw van de taakbrief is heel helder. Op de voorkant staat vermeld voor welke periode de taakbrief is bijvoorbeeld van 3 t/m 7 februari. Ook is er een ruimte waarin elk kind zijn naam kan noteren. Elk vak is uitgebeeld met een plaatje. Deze plaatjes staan voor taal, rekenen, schrijven en lezen. Deze vakken staan op de voorkant van de taakbrief en behoren tot de moet-taken. Deze taakjes moeten de kinderen aan het einde van de werktijd af hebben. Op de achterkant staan de mag-taken Het aftekenen van de taak gebeurt door één van de drie smileys in te kleuren met de dag-kleur. Hierdoor kunnen ze aangeven of ze het leuk normaal niet leuk vonden. Aan de kleur van de smiley kan gezien worden wanneer het kind het werk af had. Op een grote lijst, tekenen de kinderen de taak ook af met de dag-kleur. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 22 Als kinderen hun taakbrief inleveren, evalueren zij op de achterkant de taakbrief. Voor de leerkracht is er ook ruimte om terug te reageren op wat de kinderen aangeven, en om complimenten te maken. Het werk wat af is, doen de kinderen in de nakijkbak.

23 Taakbrief in groep 5 t/m 8 De plaatjes zijn vanaf nu vervangen door tekst. Op de voorkant (moet-taken) staan de weektaken opgegeven per vakgebied. Er zijn 5 vakjes: planning, uitleg, nakijken, goed en af. Bij het eerste en laatste vakje wordt gebruik gemaakt van de dagkleuren. Bij het vakje uitleg wordt aangegeven of er een instructiemoment is. In het vakje nakijken staat genoteerd of de leerling het zelf of de leerkracht nakijkt. Bij het vakje goed wordt aangegeven hoeveel goed kinderen kunnen behalen. Na het nakijken vullen zij vervolgens in hoeveel zij er goed hadden. Zo krijgen leerling en leerkracht een beeld van hoe de taak is gemaakt. Op de achterkant van de taakbrief staan de magtaken vermeld. Hierbij staan 4 vakjes genoteerd; uitleg, nakijken, af. Verder is er flink wat ruimte ingeruimd voor reflectie voor de leerling en leerkracht. Evaluatie en reflectie Evaluatie en reflectie zijn nauw met elkaar verbonden. Evaluatie is beoordelen, reflectie is nadenken en dan gaat dan ook over de eigen rol in het proces. In de groepen 3 tot en met 8 wordt het taakwerk in ieder geval aan het einde van de week geëvalueerd: wat ging goed, wat minder goed, waar had dat mee te maken, wat vonden de kinderen moeilijk / makkelijk etc. Dit gebeurt op verschillende manieren: individueel, met de hele groep, aan het eind en/of tussentijds. Er is sprake van zowel product- als procesevaluatie. Productevaluatie gaat vooral over: het resultaat en de verzorging. Bij procesevaluatie wordt gekeken naar de totstandkoming van het product. Het verloop van zelfstandig werken en samenwerken (en dus de vaardigheden) spelen hierbij een belangrijke rol. Was de taak goed gepland? Waren er problemen? Ben je met elkaar tot goede oplossingen gekomen? Regelmatig vindt er ook kleine reflectie plaats met individuele leerlingen. Kinderen moeten leren reflectief te zijn naar eigen en andermans handelen. Ze moeten leren dat het niet alleen gaat om het uiteindelijke product, maar vooral om hoe het product tot stand gekomen is en met wie. Op de taakbrief is ruimte ingelast voor een korte evaluatie. Op de taakbrief kunnen de kinderen aangeven wat ze van het werk vonden en hoe het is gegaan. Tenslotte wordt aangegeven waar een kind de volgende week extra aandacht aan wil besteden. Mag-taken Vrijheid betekent niet alleen dat het kind de volgorde binnen de taak mag bepalen, maar ook dat het voor een deel zelf de inhoud van zijn / haar leren mag kiezen Een mag-taak behoort tot het normale taakpakket. Het is niet zo dat alleen de kinderen die klaar zijn met hun taak aan de magtaak toekomen. Een mag-taak is: een niet-vrijblijvende, wisselende educatieve activiteit; de scheidingslijn tussen educatief en recreatief is niet altijd scherp te trekken. een vast onderdeel van de basistaak een activiteit die de kinderen zelf mogen kiezen, afhankelijk van hun belangstelling. het werk is in principe zelfcorrigerend, al zal de leerkracht ook hierbij volgen wat de leerlingen doen en welke kwaliteit ze leveren er wordt naar gestreefd om de kinderen te laten samenwerken de mag-taak wordt alleen geadministreerd op de taakbrief. De leerlingen mogen regelmatig mede bepalen wat voor mag-taken er op de taakbrief komen. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 23

24 De taakadministratie Het werken aan de taak levert drie soorten gegevens op: procesgegevens observatiegegevens gegevens voor ouders Procesgegevens Het dagelijks werk van een groep leerlingen levert vooral gegevens op over het werkproces. Kinderen geven zelf aan welke planning ze hebben toegepast. Vervolgens tekenen ze per dag af welke onderdelen ze hebben afgewerkt en of de planning is gehaald. De onderdelen zijn (zelf) nagekeken en zo nodig door de leerkracht van een beoordeling voorzien. Wanneer de taakbrieven per kind gebundeld worden bewaard, levert dit een schat aan gegevens op. Bovendien geeft de leerling vanaf groep 3 regelmatig weer hoe hij/zij het eigen proces van die week beoordeelt. Ook wordt er regelmatig met de leerkracht en de rest van de klas geëvalueerd op proces. Observatiegegevens Het werkproces leidt ook tot observatiegegevens die de leerkracht zelf zal moeten vastleggen. Dit levert gegevens op voor het rapportfolio: werkhouding de mate van zelfstandigheid de verantwoordelijkheid het vermogen tot samenwerken de nauwkeurigheid Het door de jaren heen vastleggen van die rode draad is van groot belang voor het werken aan een doorlopend ontwikkelingsproces voor ieder kind. Gegevens voor ouders De taakbrieven worden bewaard in een mapje. Voor iedere vakantie gaan de taakbrieven mee naar huis, in de groepen 1-2 na ieder thema. Op die manier krijgen de ouders ook inzicht in de procesgegevens en observatiegegevens. De kinderen krijgen twee (groep 1-2) of drie (groepen 3-8) keer per schooljaar een rapportfolio. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk Instructietafel In elke groep wordt gebruik gemaakt van een instructietafel. Als er geen ruimte is voor een instructietafel, dan zorgt de leerkracht ervoor dat door wisseling van plek een instructietafel wordt gecreëerd. 24 Leerlingen die op een ander niveau dan het basisniveau werken, krijgen extra of verlengde instructie op hun niveau. Dit gebeurt aan de instructietafel. Extra instructie: is voor kinderen die de basisinstructie nog even niet voldoende begrijpen of voor leerlingen die verder zijn en een extra zetje nodig hebben. Verlengde instructie: is voor kinderen die de stof niet of nauwelijks zelfstandig kunnen maken.

25 Correctie en de correctietafel Wij hechten grote waarde aan het zelf corrigeren door de kinderen. Dit geldt zowel voor opdrachten binnen de taak als opdrachten daarbuiten. Zelfcorrectie heeft een aantal voordelen: Het kind krijgt meteen feedback op zijn werk. Het hoeft niet te wachten tot hij het werk pas later terugkrijgt van de leerkracht. Het heeft een duidelijk leereffect, omdat het kind, als het een fout ontdekt, zich meteen zal afvragen hoe deze fout kon ontstaan. Het geeft de kinderen hierdoor beter inzicht in wat ze zelf kunnen en bij welke zaken ze hulp moeten vragen van de leerkracht. Al vanaf groep 1 mogen de kinderen bepaalde opdrachten zelf corrigeren. Naarmate de kinderen ouder worden is er steeds meer mogelijk. Het streven is, om de kinderen zo veel als mogelijk is of ze aankunnen, zelf te laten corrigeren. De groepsleerkracht moet dat uiteraard voor de eigen groep steeds opnieuw inschatten. In de bovenbouw is een correctietafel waaraan de kinderen hun werk zelfstandig na kunnen kijken. Als er andere correctievormen worden gebruikt dan kan het nakijken volgens de groepsafspraken ook op (een) andere plek(ken) gebeuren. Materialen De inrichting van de klassen, het klassenmanagement moet zo zijn dat de kinderen alle materialen die zij nodig hebben, zelfstandig kunnen pakken, schoonmaken en opruimen. In groep 1-2 wordt al met deze vorm van zelfstandigheid begonnen. In de daarop volgende groepen wordt dit voortgezet. Als een kind bijvoorbeeld een potlood moet aanslijpen dan hoeft het dat niet eerst aan de leerkracht te vragen. De materialen hebben een duidelijke plaats in de klas. Bij het zelf pakken van wat je nodig hebt, geldt een uitzondering voor zaken die mogelijk gevaar opleveren (bijv. snijmachine), die relatief duur zijn (bijv. bepaalde creatieve materialen) of waarvan er maar weinig beschikbaar zijn (bijv. computers). Kinderen mogen niet zelf materiaal uit het magazijn pakken. Voor het inleveren van het gemaakte werk zijn in elke klas inleverplekken, zoals laatjes, mandjes e.d. Deze plekken zijn duidelijk zichtbaar in de klas. De kinderen hebben zelf de verantwoordelijkheid om hun werk in te leveren, zodat de leerkracht dit steekproefsgewijs kan nakijken en aftekenen. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk Werkplekken De kinderen hebben een zekere vrijheid in het kiezen van een werkplek in de school. Doordat er met een taak wordt gewerkt, zijn kinderen in het klaslokaal vaak gelijktijdig met verschillende opdrachten bezig. 25 Hier zitten kinderen samen te werken, daar krijgt een groepje extra uitleg van de leerkracht en weer ergens anders maakt iemand een creatieve opdracht in het kader van keuzewerk. Op onze school zal een kind (moeten) wennen aan een zekere werkruis, maar het kan er ook voor kiezen een stille werkplek op te zoeken. Deze stille werkplekken zijn speciaal in de gemeenschapsruimte. De leerlingen krijgen dan smileys mee, deze worden afgenomen als ze niet stil werken. Geen smileys meer, terug naar de klas. In groep 1-2 is het werken in steeds verschillende hoeken vanzelfsprekend. Sommige hoeken bevinden zich in, maar ook buiten het lokaal. Door kinderen er aan te wennen ook in de gang te werken en in de tussenklas, waar ook anderen langs komen en zitten te werken, worden de kinderen voorbereid op het latere zelfstandig werken in ruimtes waar de leerkracht niet steeds aanwezig is.

26 DALTON IN DE KLAS BUITEN DE TAAKBRIEF Ook buiten de taakbrief tijd om werken we aan het vergroten van de zelfstandigheid, het samenwerken en aan de verantwoordelijkheid (vrijheid in gebondenheid) van kinderen dit gebeurt op diverse manieren. Dalton is een denkwijze, een overtuiging die we ook op andere momenten uit willen dragen. Instructietafel, correctietafel, materialen en werkplekken Natuurlijk gebruiken we instructietafels, correctietafels en werkplekken buiten de klas, tijdens de andere lessen. Ze zijn echter in het vorige hoofdstuk besproken daarom gaan we er hier niet nogmaals op in. Coöperatieve werkvormen In de lessen buiten de taakbrief om gebruiken we verschillende werkvormen waarbij kinderen worden uitgedaagd. Er is een kalender met coöperatieve werkvormen gemaakt door de dalton coördinator om verschillende werkvormen aan bod te laten komen. Zo kunnen er vele werkvormen gebruikt worden tijdens de gewone lessen. Tussendoortjes We proberen tussen de lessen wanneer daar tijd of behoefte aan is, tussendoortjes in te zetten. Denk hierbij aan kleine, leerzame en leuke activiteiten. Deze komen uit bijv.: klassenbouwers, bouwen aan klassenklimaat, Energizer of 5 minuten (oefeningen op meerdere vlakken). Methoden We hebben een goede lees- en rekenmethode die gebruik maken van maatjes. Dit sluit aan op het gebruik van maatjes binnen het dalton onderwijs. Bij vervanging van methodes kijken we natuurlijk hoe we deze methodes binnen onze school en het daltonprincipe kunnen gebruiken. DALTON GROEPSOVERSTIJGEND Buiten de klassen om werken we ook aan het vergroten van de zelfstandigheid, het samenwerken en aan de verantwoordelijkheid (vrijheid in gebondenheid) van kinderen. Dit proberen we op verschillende manieren te bereiken. Zowel bij de kinderen als ook in teamverband. Je moet het zelf ook uitstralen! Hoofdstuk: Dalton in de praktijk Groepsoverstijgende activiteiten We hebben op school ook groepsoverstijgende activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan de carnavalsoptocht, optredens met kinderen uit andere klassen, de kerstviering en Kinderboekenweekactiviteiten. Hierbij zorgen we ervoor dat kinderen samen bij elkaar zijn, van elkaar leren en soms ook groepsoverstijgend bij elkaar in de klas komen om bijvoorbeeld elkaar voor te lezen. In het tweede gedeelte van groep 3 vindt het tutorlezen plaats waar kinderen van groep 8 samenwerken met kinderen van groep 3. Sinds schooljaar hebben we ook een Talentuur (zie ook de volgende bladzijde). 26 Samenwerking binnen het team Binnen het team werken we veel samen, soms met een maatje, dan weer met een groepje Dit kan gebruikt worden om nieuwe dingen met elkaar uit te proberen. We proberen dan zoveel mogelijk gebruik te maken van elkaars talenten. Daltondag Ook vieren we de Daltondag erg bewust. Ieder jaar gaan we op zoek naar een activiteit waarbij we samen met de kinderen en ouders iets organiseren. Een voorbeeld, een aantal ouders tonen hun talent in een workshop met een groepje kinderen. Groepjes kinderen gaan mee naar werkplekken van ouders.

27 Kinderraad We hebben sinds 2011 een kinderraad in het leven geroepen. Uit groep 5 tot en met 8 zijn 2 kinderen gekozen die in de raad zitten. In iedere klas staat een ideeëndoos waarin alle andere kinderen hun wens, idee of kritiek kunnen uiten. Ongeveer 1 keer per 6 weken komt de raad bij elkaar. Onder begeleiding van 2 leerkrachten en 2 ouders vergaderen de kinderen tussen de middag over uiteenlopende zaken. Dit kan gaan over het opknappen van de speelplaats tot chocomel tijdens het overblijven. Daltonraad Sinds 2010 hebben we een Daltonraad. In deze werkgroep zitten ouders, leerkrachten en de directeur die samen nadenken over tal van zaken. Dit loopt uiteen van het mee helpen organiseren van de Dalton dag tot nadenken over reflectie door ouders voor in het rapportfolio. Ook zij zijn erg gedreven en actief bij bijvoorbeeld informatieavonden. Talentuur Iedereen bezit talenten. Maar hoe ontdek je nu die talenten? Kinderen groeien op, beïnvloed door thuis, school, hun omgeving. Hobby s worden vaak gekozen op basis van voorbeelden: als ouders tennissen, gaat zoon of dochter ook tennissen; maakt een familielid muziek, dan willen kinderen in de familie ook muziek maken. Ook school kan van invloed zijn op keuzes die kinderen maken. Het leerstofaanbod van een school kan kinderen kennis laten maken met een veelzijdigheid aan disciplines. In het onderwijs ligt de nadruk voornamelijk op cognitieve vaardigheden. De opbrengsten staan centraal. Ook op KBS Noorderpoort wordt hard gewerkt aan de taal- en rekenvaardigheden. We erkennen dat dit heel belangrijk is en we willen ons hierin blijven ontwikkelen. Natuurlijk denken we ook na over wat we onze leerlingen nog meer mee willen geven. Wij zijn van mening dat een kind meer is dan opbrengsten van taal en rekenen. Niet alle kinderen kunnen zich gemakkelijk ontplooien op cognitief gebied. Zij moeten altijd heel hard werken om zich de aangeboden stof eigen te maken en om op hun niveau te scoren. Deze kinderen hebben zeker ook talenten, maar die komen waarschijnlijk op een ander gebied tot uiting. Om bovenstaande reden zijn we op de Noorderpoort met Talentuur aan de slag gegaan. We werken steeds in blokken van (meestal) 8 weken aan een talent. Dat doen we één keer per week een uur op een vast dagdeel en tijdstip. Om ruimte te hebben om talenten te ontdekken, proberen we de groepen niet te groot te maken. Het is de bedoeling dat het talent-uur ook inhoud heeft. Er kan een opbouw in zitten, een stukje theorie, etc. De leerkrachten werken vanuit hun eigen talent. Ouders werken ook mee aan het Talentuur. Natuurlijk wordt er goed overlegd over de mogelijkheden en wordt er geëvalueerd om het Talentuur te blijven verbeteren. We zijn dan ook altijd op zoek naar nieuwe talenten en disciplines om in te zetten. Hierbij bedoelen we talent in de breedste zin van het woord. We zijn op zoek naar talenten van en voor iedereen. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 27 Het is echt geweldig om iedere week die stralende gezichten te zien wanneer de kinderen met veel enthousiasme met hun talent aan de slag gaan.

28 HULPMIDDELEN EN SYMBOLEN Er zijn tal van manieren die we gebruiken om de Daltonpijlers (zelfstandigheid, samenwerken, verantwoordelijkheid, reflectie en effectiviteit) in de praktijk te brengen. We zullen in het volgende hoofdstuk de meest voorkomende hulpmiddelen toelichten. Dagkleuren De dagkleuren zijn: maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag rood blauw oranje groen geel Iedere dag van de week wordt in de hele school aangegeven met een vaste kleur. Deze kleuren structureren de week voor de kinderen. Dit helpt hen om een planning te kunnen maken. De kleuren hangen in iedere groep aan de muur, zodat het kind steeds kan zien waar we in de week zijn. Daarnaast staan de dagkleuren op de taakbrief. Ook hanteren we in de groepen aanvullende materialen om de kinderen steun te bieden bij het ordenen van tijd en hun bezigheden. Dagkleuren in groep 1-2 In groep 1-2 wordt de dag van de week aangegeven door middel van een pijl op het taakbord die boven de desbetreffende ochtend of middag wordt gehangen. Deze pijl wordt iedere ochtend/middag door één van de leerlingen opgehangen. De kinderen hangen voor het werken een taakkaartje achter hun foto, bij het juiste dagdeel. Vooruit plannen mag ook, ze hangen het kaartje dan op bij de juiste dag-kleur (zie ook het stukje taakbord). Dagkleuren in groep 3 t/m 8 De dagkleuren worden gebruikt om te leren plannen op de taakbrief. Kinderen plannen dan bijvoorbeeld hun rekentaak in op vrijdag en kleuren het planhokje dan geel. Kinderen leren op deze manier zelfstandig administreren en krijgen verantwoordelijkheid voor de eigen planning. Op de taakbrief geven de kinderen met de dag-kleur aan dat ze een bepaalde opdracht op die dag af hebben gekregen. Vooral als de taak meerdere dagen beslaat, geeft dit de leerkracht informatie over de leer- en werkstijl van het kind en biedt het hem / haar de mogelijkheid om het kind hierbij te begeleiden. Een kind dat in het begin van de week weinig productief is en vervolgens alles op het laatste moment moet maken, moet geleerd worden dit beter te spreiden. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 28 Kinderen die duidelijk te snel van start gaan en daarbij veel fouten maken, moeten worden geleerd dat de kwaliteit van het werk belangrijker is dan dat het snel af is. Dagritmebord & kaarten Groep 1-2 De dagritmekaarten zijn een hulpmiddel om een dagdeel voor de jongste kinderen te ordenen. Op de kaarten staan afbeeldingen van verschillende activiteiten die op een dag kunnen worden gedaan. Deze activiteiten worden aan het begin van het dagdeel op volgorde gehangen. Het gebruik van de dagritmekaarten brengt ordening en structuur en geeft de kleuters een gevoel van veiligheid en rust. Groep 3 t/m 8 In groep 3 vindt er een overgang plaats van de dagritmekaarten van de kleuters naar een dagrooster op het magneetbord. In groep 3 en 4 wordt het programma nog aangegeven met symbolen gecombineerd met woorden. In de hogere groepen wordt het dagprogramma in woorden op het magneetbord aangegeven. Kinderen voelen zich mede verantwoordelijk voor het verloop van de dag. Het stimuleert hun taakbesef/tijdsbesef.

29 Huishoudelijke taken In iedere groep worden op het takenbord ook huishoudelijke taken aangegeven. In de onderbouw gebeurt dat met symbolen / pictogrammen. In de bovenbouw vooral met woorden en soms ook met pictogrammen. In alle groepen wordt er gewerkt met weekhulpjes. Voorbeelden van taken zijn: Tassen uitdelen, kasten netjes houden, planten water geven, het bord schoonmaken, kwasten uitspoelen, hoeken controleren, werkplekken controleren, vloer vegen Symbolen Door de school heen wordt met een aantal symbolen gewerkt. Deze symbolen zijn voor iedereen waarneembaar en duidelijk. Het symbool voor uitgestelde aandacht Groep 1-2: Als de juf een rode sjaal om heeft, dan mogen de kinderen de leerkracht niet storen. Groep 3 t/m 8: Het stoplicht op het digibord. Rood je mag niet praten, oranje je mag met een maatjesstem iets aan je maatje vragen en groen je mag het ook aan de juf vragen. De vragen magneet De vragenmagneet is een middel dat gebruikt wordt in de groepen 3 t/m 8 tijdens het werken met uitgestelde aandacht. Als kinderen een probleem niet zelf, of met een ander kunnen oplossen, dan kunnen zij hun magneetje op het schoolbord hangen en vervolgens verder gaan met hun (andere) werk. De leerkracht ziet dan welke kinderen een probleem niet zelfstandig hebben kunnen oplossen en kan dan als hij weer beschikbaar is de betreffende leerlingen helpen. Er is op die manier dus sprake van uitgestelde aandacht van de leerkracht. We gebruiken de volgende stappen: Lees de opdracht nog eens goed door. Vraag het aan je buurman of buurvrouw (maatjesstem). Vraag het in jouw groepje (maatjesstem). Plaats jouw magneet met naam op het bord. Maak even een andere opdracht tot je door de juffrouw of meester geholpen wordt. Het symbool voor (werk)tijd Groep 3 t/m 8: de klok op het digibord/time-timer. Hierbij wordt de tijd teruggeteld zodat kinderen weten hoeveel tijd ze nog hebben. Ze leren dan in te schatten hoeveel tijd iets in beslag neemt. De leerkrachten in de middenbouw geven ook regelmatig aan hoeveel tijd er nog over is en stimuleren dan de overgang naar het volgende taakje. In de onderbouw waar kinderen de tijd niet zo goed kennen, gebruiken we de kleurenklok. Ze weten dan dat de gele werktijd het langst duurt. Ook is dit klokje in te zetten bij kinderen die behoefte hebben aan wat meer structuur. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 29 Het symbool voor de toiletten In groep 1-2 wordt gewerkt met een kralenketting. Als je naar het toilet gaat, moet je die omdoen zodat de anderen kunnen zien dat het toilet bezet is. In de andere groepen hangen plaatjes voor de wc. Op rood is de wc bezet en als het plaatje op groen hangt dan kun je zelf gaan. Het symbool voor maatjes Ieder kind op school heeft een magneetje met zijn of haar foto of naam erop. Deze namen worden in het lokaal twee aan twee gerangschikt op metalen stroken. Zo is voor iedereen te zien wie zijn of haar maatje is.

30 Stemgebruik In alle groepen en op verschillende werkplekken maken we gebruik van Even stemmen. Hierbij hanteren we de volgende drie-indeling: Maatjesstem: je praat zachtjes tegen je schouder of oogmaatje. Een plaats verder kan men niet horen wat je zegt. Groepsstem: je praat binnen je tafelteam. Een ander tafelteam kan het niet verstaan. Klassenstem: je praat tegen alle kinderen in de klas. De hele klas kan je horen. Handelingswijzers De handelingswijzer is een instrument, dat kinderen met pictogrammen, foto s en/of tekst duidelijk maakt wat er wordt gevraagd of verlangd. Een soort handeling, stappenplan om tot een bepaald resultaat te komen. Hoofdstuk: Dalton in de praktijk 30

31 OPBOUW LESPROGRAMMA Op onze school werken we opbrengstgericht. Opbrengstgericht werken betekent dat leerkrachten zich in het bijzonder op leeropbrengsten focussen. Dat kan door te kijken naar de onderwijsbehoeften van kinderen. Toets resultaten spelen een rol, maar ook de dagelijkse praktijk van observeren, sociaal-emotioneel kan ook een rol spelen: samenwerken, goed in je vel zitten, hierdoor beter presteren. Het in gesprek gaan met leerlingen en het nakijken van het door de leerling gemaakte werk zijn bepalend voor de komende lesperiode. De leerkracht stelt zichzelf de vraag: Wat heeft deze leerling, in deze groep, met deze kinderen en deze leerkracht, nodig om zich te kunnen ontwikkelen? Op onze school wordt er gewerkt met het IGDI model (Interactieve Gedifferentieerde Directe Instructie). Dat houdt in dat in de groepsinstructie wordt gegeven op 3 niveaus: Instructieonafhankelijk (aanpak 3 weinig instructie nodig); Instructiegevoelig (aanpak 2 gewone instructie nodig); Instructieafhankelijk (aanpak 1 verlengde instructie nodig). Leerlingen worden door de leerkracht in een bepaalde instructiegroep ingedeeld. De leerlingen mogen, in het kader van zelfstandigheid en verantwoordelijkheid / vrijheid in gebondenheid, zelf bepalen of ze bij een bepaald lesonderdeel zich bij een instructiegevoelige of instructieonafhankelijke groep aansluiten. Hebben ze behoefte aan meer instructie, dan is dat nooit een probleem. Het wordt juist gestimuleerd dat leerlingen hierin zelf hun verantwoordelijkheid nemen. Heeft een leerling incidenteel extra instructie nodig dan kan het zijn dat de leerkracht de leerling uitnodigt om aan te sluiten bij de instructiegroep. Instructieonafhankelijk wil niet zeggen dat de kinderen alleen maar zelfstandig aan het werk zijn. Ze krijgen wel degelijk een korte uitleg/instructie. Alle leerlingen volgen dezelfde les en krijgen dus allemaal dezelfde leerstof aangeboden. Aanpak 3 krijgt een verkorte instructie en gaat vervolgens aan het werk, mogelijk met verrijkingsmateriaal naast het lesmateriaal. Onder verrijkingsmateriaal verstaan we oefenstof op een hoger niveau. Er wordt meer denkwerk van de leerlingen verwacht, deze opdrachten kunnen ook in samenwerkingsverband gemaakt worden. Aanpak 2 volgt de les, gaat begeleid inoefenen en gaat hierna verder met de verwerking. Aanpak 1 volgt de gehele les en gaat aan de instructietafel verder middels extra instructie, mogelijk ondersteund met materialen. Het schooljaar is opgedeeld in 4 tijdvakken, voorafgaand aan elk tijdvak worden nieuwe groepsplannen opgesteld en de kinderen over de aanpakken verdeeld. Hoofdstuk: Opbouw lesprogramma 31 In de praktijk verloopt de les als volgt: 1. Start van de les Terugblik op de vorige les doel van deze les aangeven, verwachting uitspreken actualiseren van voorkennis zeer korte instructie met betrekking tot het doel en de opdrachten Leerlingen die in aanpak 3 zitten, gaan zelfstandig aan het werk. 2. Presentatie / interactieve groepsinstructie onderwijs in kleine stappen vragen stellen vanuit denken delen uitwisselen concrete voorbeelden hardop denken demonstreren/voordoen van denk- en uitwerkingsstappen uitleggen

32 3. Begeleide (in)oefening begeleide in-oefening korte en duidelijke opdrachten vragen stellen bijv. vanuit denken delen uitwisselen Leerlingen in aanpak 2 gaan aan het werk. 4. Zelfstandig, in duo s of door middel van coöperatief leren toepassen van de leerstof verlengde instructie voor instructieafhankelijke leerlingen (aanpak 1) leerlingen werken een aantal opdrachten gezamenlijk door eventueel gebruik maken van visuele of materiële ondersteuning 5. Feedback instructieonafhankelijke- en instructiegroep 6. Afronding inhoudelijke afronding van de les, zowel voor de instructiegroep als voor de groep die zelfstandig werkt 7. Terugkoppeling naar het doel van de les. Nadat een blok van een bepaald vak is afgesloten, wordt er een methode gebonden toets gemaakt. Op basis hiervan bepaalt de leerkracht of een leerling de stof moet herhalen of mag gaan verrijken. Herhalen betekent dat de stof nogmaals uitgelegd wordt door de leerkracht. Verrijken betekent dat je mag gaan werken met stof die meer uitdaging biedt. Tijdens het werken met de taakbrief geeft de leerkracht instructie aan diverse leerlingen m.b.t. specifieke leerproblemen of leerlingen die iets meer aan kunnen of de leerkracht geeft instructie m.b.t. bepaalde leerstof van een vak. De leerlingen die specifieke leerproblemen hebben of leerlingen die verrijking nodig hebben, zitten meestal op uitnodiging van de leerkracht in deze begeleidingsgroep. Hoofdstuk: Opbouw lesprogramma 32

33 INFORMATIE & COMMUNICATIE We willen ons Daltononderwijs graag uitdragen naar: ouders, belangstellende nieuwe ouders, leerkrachten, vervangers, stagiaires, leerlingen enz. Dat doen we voor ouders en belangstellende nieuwe ouders onder andere met de volgende middelen: Kennismakingsavond en bijzondere informatieavonden Inloop op de nationale Daltondag in maart Activiteiten i.s.m. met de daltonraad Daltonnieuws opgenomen in onze nieuwsbrief Website Schoolgids en schoolplan Daltonboek MR vergaderingen Voor leerkrachten (ook vervangers en stagiaires) met: Schoolgids en schoolplan Daltonraad Website Daltonscholing (Team)vergadering Notulen Het is ook belangrijk om de kinderen regelmatig te herinneren aan het hoe en het waarom van de werkwijze op onze school. Daarom brengen de leerkrachten gedurende het hele schooljaar de daltonprincipes onder de aandacht van de kinderen. Omdat er het hele schooljaar door instroom plaatsvindt in groep 1 is het ook in die groepen van belang om de regels en afspraken gestructureerd en consequent te herhalen. Hoofdstuk: Informatie & communicatie 33

34 RAPPORTAGE Voor toetsing van de leerstof maken we gebruik van de methode gebonden toets en methodeonafhankelijke toets. De methode gebonden toets hoort bij het blok waarvan je de leerstof net hebt aangeboden. Dit soort toetsen worden met regelmaat het gehele schooljaar door afgenomen. Methode onafhankelijke toets toetst de leerstof over een langere periode. Deze toetsen worden twee keer per jaar afgenomen. Meestal in het midden en aan het eind van het schooljaar. Alle gegevens worden meegenomen in het bepalen van de juiste aanpak voor de leerling. De kinderen en daarmee ook de ouders ontvangen drie keer per jaar een rapportfolio. In de groepen 1-2 twee keer per jaar. Dit rapportfolio geeft een beeld van de algemene ontwikkeling en de leerontwikkeling van het kind. Ook de vijf daltonpijlers zijn te vinden onder het algemene gedeelte van het rapportfolio. Het rapportfolio laat cijfers en woordbeoordelingen zien. Ook ontvangen de ouders een overzicht van de behaalde cito-uitslagen. Ook zit in het rapportfolio een zelfreflectie formulier door de kinderen ingevuld en een thuisreflectie door de ouders. We vinden de driehoek, leerlingen-ouders-leerkrachten erg belangrijk. Tot slot mogen de kinderen ook nog iets toevoegen waar ze trots op zijn. Naar aanleiding van het rapportfolio vinden er tien minutengesprekken plaats. Voor het eerste en tweede rapport worden alle ouders uitgenodigd, het derde tien minutengesprek is facultatief en kan plaatsvinden op verzoek van de leerkracht of van de ouders. Bij bijzonderheden worden er ook tussentijdse gesprekken gevoerd. De leerlingen en ouders van groep 8 hebben in verband met het schooladvies een gesprek in januari. Wij noemen deze procedure: van 8 naar 1. Hoofdstuk: Rapportage 34

35 DALTON ONTWIKKELINGSPLAN Schooljaar We hebben in samenwerking met het SOM (Stichting Onderwijsbegeleiding Midden Brabant) onze visie ontwikkeld, kernwoorden geformuleerd. Visie: KBS Noorderpoort erkent dat ieder kind verschillend is en wil door het bevorderen van zelfstandigheid, samenwerking en verantwoordelijkheid het beste in het kind naar boven halen. Dit houdt in dat we ons zijn gaan richten op daltononderwijs. Schooljaar We hebben ons verdiept in de theorie van het Daltononderwijs. En er werd mede gekeken hoe we dat op onze school in praktijk vorm konden gegeven. Er werd een aanzet gemaakt tot het taakbord (groep 1-2) en de taakbrief (groep 3 t/m 8). Schooljaar We hebben ons verdiept in de pijler zelfstandigheid in theorie en praktijk. Het taakbord en de taakbrief zijn structureel ingevoerd. Regelmatig hebben we dit jaar het werken met taakbord en taakbrief geëvalueerd. Daar waar nodig hebben we verbeteringen aangepast. In november 2005 zijn we op enkele daltonscholen gaan kijken. Zaken die ons aanspraken hebben we geïntegreerd in onze praktijk. Verder heeft Dorien Kappen (SOM) tijdens het taakuur klassenbezoeken gedaan om leerkrachten te coachen. Schooljaar We hebben de pijler zelfstandigheid verder uitgediept en een begin gemaakt met samenwerking. In dit schooljaar ging Dorien Kappen verder met de klassenbezoeken. In september 2006 zijn we officieel aangemeld bij de NDV als daltonschool i.o. In november 2006 is er op school een daltonwerkgroep geformeerd. Deze werkgroep bestaat uit 4 ouders, 3 leerkrachten en de directeur. Schooljaar We zijn met de Daltoncursus begonnen. De 0-meting is in mei 2007 gedaan door G. Noordijk Daltonadvies. Ook voor de scholing van de leerkrachten is G. Noordijk daltonadvies ingeschakeld. Voor deze opleiding hanteren we de 0-meting als beginsituatie. Onderwerpen van het eerste cursusjaar waren: visie, groepsorganisatie, taken maken, samenwerkend leren, zelfstandig leren en portfolio. Klassenbezoeken en coachen worden gedaan door de SOM begeleidster. Schooljaar We hebben de Daltoncursus verder afgerond. Onderwerpen die dit jaar centraal stonden waren: keuzewerk, handelingswijzers, samenwerkend leren 2 en coöperatief leren, evalueren en reflecteren. Er werd veel aandacht besteed aan het samenstellen van ieders portfolio. De presentatie daarvan vond plaats op 18 juni De teamleden kregen het certificaat uitgereikt; de Daltoncursus werd met succes afgerond. In juni 2009 heeft Glenda Noordijk een eindmeting gedaan, conclusies hieruit zijn: Opvallend is de enorme toename van leerkrachtvaardigheden. De werksfeer is over het algemeen sterk en taakgericht. De rust blijft in veel klassen een sterk punt. De taak vindt in de meeste gevallen nog plaats als een vast moment van de dag. Het gaat om een afgeperkt blok. De omslag naar instructies en klassikale momenten binnen een dag van werken volgens de daltonwijze ligt in de zone van naaste ontwikkeling. Een stap kan gemaakt worden. Jullie zijn op organisatorisch gebied al ver gevorderd. Er is een begin gemaakt met het Samenwerkend leren en het Zelfstandig leren. Zelfstandigheidsontwikkeling is een belangrijk basisonderdeel. Dit schooljaar is er een Daltoncoördinator aangesteld (Dianne Leijten). Zij volgt de coördinatorenbijeenkomsten en heeft als taak het team mee aan te sturen. Hoofdstuk: Dalton OntwikkelingsPlan 35

36 Schooljaar Schooljaar Opdrachten en ideeën vanuit de Daltoncursus hebben verder gestalte gekregen. De Daltongids is door de directeur gemaakt. Deelnemen aan de verschillende netwerken door Daltoncoördinator en directeur heeft plaatsgevonden. Door het team zijn andere Daltonscholen bezocht. I.v.m. onvoorziene zaken is de daltonontwikkeling op een lager pitje gekomen. Waarborgen was een belangrijk gegeven. Er is een opzet voor de kinderraad gemaakt. Aanvraag visitatie volgend schooljaar. Schooljaar De kinderraad is begin van het schooljaar opgestart. Najaar 2011: Daltoncoördinator heeft samen met Dorien Kappen (Fontys Fydes) klassenbezoeken afgelegd. Aandachtspunten: Uitbreiden taakuren en de hoeken integreren en uitbreiden Instructiemomenten inplannen en meer van instructeur naar begeleider (meer zelfstandig) Kinderen meer eigenaar maken van zijn leerproces Nog meer samenwerken, verschillende samenwerkingsvormen November 2011: nieuwe directeur aangesteld December 2011: nieuwe ontwikkelingsdoelen vastgesteld Januari 2012: school in beeld gebracht op DVD Februari 2012: Dalton-informatieavond Maart 2012: Groots Daltontheater voor alle ouders georganiseerd met alle leerlingen van de school op Dalton dag Maart 2012: Werken naar de visitatie Behaalde doelen en einddoelen zijn opnieuw geformuleerd (december 2011), waar het gaat om de ontwikkelingslijnen van Dalton. De behaalde doelen zijn verfilmd. Deze zijn gepresenteerd aan ouders op een Dalton-informatieavond (februari 2012). Hoofdstuk: Dalton OntwikkelingsPlan Schooljaar In 2012 werden de Dalton pijlers aangevuld met effectiviteit, reflectie en borging. We zijn na een positief verlopen Dalton inspectie van start gegaan als een erkende Dalton school. 36 Schooljaar Tijdens het schooljaar heeft de pijler reflectie in de spotlight gestaan. Om de tien minuten gesprekken meer lading te geven is er voor gekozen om het rapport te vervangen door een rapportfolio. Hierin is de start gemaakt om de onderwijsdriehoek nog meer gestalte geven. Naast een leerkracht reflectie komt ook een leerling reflectie. Schooljaar Ook dit schooljaar staat de pijler reflectie centraal. In de loop van het schooljaar is een thuis reflectie ontwikkeld om de onderwijsdriehoek sluitend te maken. Ouders zijn in staat om een thuisreflectie op te stellen met behulp van een vragenlijst. Deze vragenlijst is in eerste instantie bedoeld om het tien minuten gesprek van extra input te voorzien. We starten er mee om de thuisreflectie 3 keer schooljaar te laten invullen.

37 Schooljaar De ontwikkelingen rondom reflectie leveren in de loop van schooljaar veranderingen op voor het schooljaar In zal de thuisreflectie twee keer ingevuld worden: de eerste keer n.a.v. het eerste rapportfolio van het schooljaar en de tweede keer aan het einde van schooljaar. Deze tweede thuisreflectie is dan tevens een overdracht van de ouders aan de leerkracht in het nieuwe schooljaar. Ook is er een start gemaakt met het ontwikkelen van een oud leerling/ (oud) ouder enquête. Wat heeft het Daltononderwijs op KBS Noorderpoort onze oud leerlingen opgeleverd? Jaarlijks in januari zullen de schoolverlaters en hun ouders m.b.v. een enquête bevraagd worden. We starten hiermee in januari We zijn gestart met het Talent uur (meer uitleg staat op bladzijde 27) De directeur heeft de Dalton management opleiding succesvol afgerond. De opleiding vond plaats bij Saxion Deventer onder leiding van Hans Wolthuis. Tot slot hebben we een start gemaakt om onze bestaande Daltongids om te zetten naar een Daltonboek. De Daltongids was een weergave wat er te zien is (een foto van de situatie) op KBS Noorderpoort en hoe we daar gekomen zijn (het proces). Het Daltonboek is de Daltongids in zijn geheel aangepast naar het verleden en het nu, maar tevens ook een kijk op de toekomst (waar willen we naar toe). Hoofdstuk: Dalton OntwikkelingsPlan 37

38 DALTONONTWIKKELINGSPLAN: OP NAAR 2021 En hoe zien de toekomstplannen er uit voor KBS Noorderpoort? Schooljaar Reflectie verder uitbouwen na leerling- en leerkrachtreflectie in 2014, ouderreflectie 2015, ook oud leerling reflectie in Ook blijven we de taakbrief verder ontwikkelen (mogelijk komen er ook smileys op de taakbrief in de bovenbouw om losse taken te evalueren) 2. Het daltonboek is bijgewerkt in november Afronden van het Daltonboek (voorheen hadden we een Daltongids). 4. In het voorjaar willen we de Dalton visitatie succesvol afronden. Schooljaar Dalton competenties meenemen in de gesprekken cyclus ( ). 2. Verder stappen zetten in talent ontwikkeling, je vrij voelen (in je hoofd, in hart en in je lijf). 3. M.b.t. opbrengsten "not to blame, not to shame", als team op zoek naar oplossingen, de deuren nog meer open, van lokaal denken naar afdeling denken. Invoering flitsbezoeken, komen tot een reflectieve dialoog en bewustwording van eigen denken en handelen. Schooljaar Taakbrief met doelen door leerlingen benoemd (specifiek aandacht voor taakbrief, benoemen doelen, kieskast vulling en invulling). 2. Opbouw Dalton de hele dag Schooljaar Vervolg opbouw Dalton de hele dag Schooljaar Kieskast, hoe en wat in Is een digitale kieskast haalbaar? 2. In 2020 hebben alle teamleden een Dalton scholing achter de rug. Bij al de twaalf hierboven genoemde punten gaat eigenaarschap een rol spelen. Hoofdstuk: Daltonontwikkelingsplan: op naar

39 BIJLAGEN Visitatieverslag Visitatie lid scholen primair onderwijs Nederlandse Dalton Vereniging Visitatieverslag Zie handleiding visitatie lid scholen primair onderwijs (Gebaseerd op Toetsingskader Erkenning Daltoninstellingen) Naam school KBS Noorderpoort Adres Otterdonk 5 Postcode en plaats 5103GN Dongen adres school info@kbsnoorderpoort.nl Directeur dhr. D. Lindelauf Adjunct-directeur - Daltoncoördinator mevr. D. Leijten Aantal groepen 7 Aantal leerlingen 161 Populatie overwegend 0,0 Aantal leraren 11 In bezit van Daltoncertificaat 10 Bezig met Daltoncursus geen Nevenvestigingen nee Stand van zaken inspectie Basistoezicht d.d Visitatieteam Voorzitter dhr. P.F.M. Meuwese Lid 1. mevr. D. van der Woud Lid 2. mevr. I. Monnee Schregardus (stagiaire) Lid 3. dhr./mevr. Datum visitatie Soort visitatie X licentieaanvraag 2 e licentieaanvraag licentieverlenging versnelde visitatie licentieverlenging visitatie na bezwaarprocedure Hoofdstuk: Bijlagen 39 Commissie Visitatie Primair Onderwijs Nederlandse Dalton Vereniging Bezuidenhoutseweg AM Den Haag Tel bestuursbureau@dalton.nl

40 0 Realisering aanbevelingen vorige visitatie, niet van toepassing bij 1e licentieaanvraag Aanbevelingen uit vorig visitatieverslag O M V 1 n.v.t. Nr. 2 Nr. 3 Nr. 4 Nr. 5 Nr. 6 Nr. 7 Nr. 8 Nr. G Aanbeveling O M V G 1 Vrijheid/ Verantwoordelijkheid X Indicator Aan bev elin g 1.1 Er is sprake van diverse vormen van sturing van X Nr. 1 verantwoordelijkheid, (leerkracht gestuurd, gedeelde sturing en leerling gestuurd) 1.2 Leerlingen en leerkrachten stellen taak- en keuzewerk samen en hebben de vrijheid dit in te delen X Nr Leerlingen en leerkrachten kunnen omgaan met vrijheden en verantwoordelijkheden X Nr. 1.4 Op basis van vertrouwen wordt vrijheid vorm gegeven X Nr. 1.5 Leerkrachten hebben mogelijkheden eigen initiatieven te nemen X Nr. 1.6 Leerlingen zijn betrokken bij het beoordelen van het eigen werk X Nr. 1.7 Leerlingen kunnen vertellen waarom ze hun tijd zelf mogen indelen X Nr. 1.8 Leerlingen hebben keuzevrijheid van werkplek X Nr. 1.9 Leerlingen mogen zelf hulpmiddelen pakken X Nr Leerkrachten leren strategieën aan voor denken en leren X Nr Leerkrachten volgen systematisch de vorderingen van hun X Nr. leerlingen 1.12 Leerkrachten hanteren een doelmatige instructie X Nr Leerkrachten dragen zorg voor gedifferentieerde opdrachten X Nr. O M V G 2 Zelfstandigheid X Indicator 2.1 Er is sprake van diverse vormen van zelfstandigheidsontwikkeling binnen de range van zelfstandig werken, zelfstandig leren, zelfverantwoordelijk leren en zelfsturend leren Aanbe veling X Nr. 1 Hoofdstuk: Bijlagen 40

41 2.2 Leerlingen en leerkrachten zijn in staat om te gaan met uitgestelde aandacht X Nr. 2.3 Leerkrachten bieden instrumenten aan die de X Nr. zelfstandigheid van leerlingen bevorderen, zoals taakbord, taakbrief, planbord etc 2.4 Leerkrachten en leerlingen evalueren en reflecteren X Nr. dagelijks 2.5 Leerkrachten en leerlingen zijn in staat om een planning te X Nr. maken 2.6 Leerlingen kunnen zelfstandig met hulpmiddelen omgaan X Nr. 2.7 De hoeveelheid tijd voor de leerlingen is toereikend om de doelstelling zelfstandigheid te bereiken X Nr. 3 3 Samenwerking X Indicator 3.1 Er is sprake van diverse vormen van samenwerking binnen de range van samenwerken, samenwerkend leren, coöperatief leren en interactief leren 3.2 Samenwerking van leerlingen vindt plaats op basis van wederzijds respect 3.3 Samenwerking van leerkrachten vindt plaats op basis van wederzijds respect Aanb evelin g X Nr Leerkrachten stimuleren het samenwerken tussen leerlingen X Nr. O M V G 4 Daltonontwikkeling X Indicator X X Nr. Nr. Aanbe veling 4.1 De school heeft de Daltonontwikkeling beschreven in het X Nr. schoolplan of een ander plan, waaruit blijkt dat er structureel wordt gewerkt aan het ontwikkelen, borgen en evalueren van het beleid 4.2 De Daltonidentiteit is terug te vinden in de schoolgids, op de website en via ander informatiemateriaal X Nr. 4.3 De school stelt de leerkrachten in de gelegenheid elkaar te consulteren X Nr In het schoolplan of een ander plan is Daltonscholing opgenomen X Nr. 4.5 Daltonontwikkeling wordt aangestuurd door bijv. een X Nr. coördinator 4.6 De Daltonmogelijkheden van het gebouw worden optimaal benut X Nr. 4.7 Er zijn middelen aanwezig om de Daltonwerkwijze ten dienste te staan, zoals dagkleuren, taakborden of andere middelen X Nr Registratie van Daltonactiviteiten vindt voor iedereen op een herkenbare manier plaats X Nr. 4.9 In de taakopdrachten wordt rekening gehouden met X Nr. verschillen tussen leerlingen De methodes zijn Daltonvriendelijk X Nr De Daltonregels zijn duidelijk voor alle betrokkenen X Nr Er is een duidelijke doorgaande Daltonlijn binnen de school X Nr De school is betrokken bij Dalton-regioactiviteiten. X Nr. Hoofdstuk: Bijlagen 41

42 4.14 De school volgt systematisch de vorderingen van haar leerlingen door middel van een leerlingvolgsysteem 5 Houding schoolbestuur t.o.v. het Daltononderwijs O M V G Aa nb eve ling 5.1 Het bestuur ondersteunt de Daltonontwikkeling van de school X Nr. 6 Houding van ouders t.o.v. het Daltononderwijs O M V G Aa nb eve ling 6.1 De ouders ondersteunen de Daltonontwikkeling van deze school X Nr. 6.2 De ouders worden geïnformeerd over de Daltonwerkwijze X Nr. 6.3 Opmerkingen, suggesties m.b.t. Daltonwerkwijze door ouders X Nr. worden door het team ter harte genomen Belangrijkste onderwerpen van het gesprek met (MR/OR) ouders Wij spraken met een viertal ouders waaronder een ouder van de MR en ouders die participeren in de daltonwerkgroep. Onderwerpen van gesprek waren: - De betrokkenheid bij de omschakeling van de school naar daltononderwijs. De daltonwerkgroep is daar tot op de dag van vandaag een mooi voorbeeld van. Ook in de toekomst zullen ouders naast leerkrachten hun aandeel mogen leveren in de voortgaande daltonontwikkeling. - De schoolkeuze. In toenemende mate geldt voor ouders dat dalton het motief is om de keuze voor de Noorderpoort te maken. Ook de uitstekende pedagogische sfeer op de school spreekt ouders aan. Ouders zijn de mening toegedaan dat daltononderwijs de kinderen goed voorbereidt op hun toekomst in de maatschappij van morgen. Die is gebaat bij zelfstandig en samenwerkende mensen die hun verantwoordelijkheid namen. - Profilering van de school. Evenals de nabij gelegen reguliere openbare school moet de Noorderpoort haar leerlingen putten uit een en dezelfde wijk en stagneert de wel geplande nieuwbouw in de directe omgeving. Profilering kan dan aantrekkingskracht hebben. - Ouders voelen zich serieus genomen. X Nr. Hoofdstuk: Bijlagen Belangrijkste onderwerpen van het gesprek met vertegenwoordiger(s) bestuur Naam bestuurslid: dhr. S. van Wandelen - Het ontwikkelingstraject van reguliere school naar daltonschool is nadat de keuze was gemaakt voortvarend van start gegaan. Nare niet beïnvloedbare omstandigheden hebben op enig moment voor een stilstand en terugslag in dat proces gezorgd. Het team heeft toen aangegeven de draad weer te willen opmaken en heeft dat ook gedaan. - Sinds kort heeft de school een nieuwe directeur die de daltonontwikkeling voortvarend en stimulerend oppakt. - De leerlingenstroom baart zorgen zoals dat op veel scholen momenteel in het land het geval is. Profilering van de school kan helpen de school aantrekkelijker te maken voor nieuwkomers. - Op de Noorderpoort werkt een betrokken team. - In geval van mobiliteit houdt het bestuur in haar besluiten rekening met de behoeften van de school. Dat kan betekenen dat een niet-gecertificeerde leerkracht toch een plaats krijgt in het team omdat hij of zij wel goed in het team past. - Kwaliteit en opbrengsten zijn belangrijke pijlers voor het bestuur. Het bestuur zal niet schromen wensen te faciliteren die zorgen voor een verhoging van opbrengsten en kwaliteit. - De presentatie door een aantal teamleden van het werken op daltonwijze aan personeelsleden van de stichting waaronder de school ressorteert. 42

43 Advies aan het algemeen bestuur van de NDV Advies Criteria X Licentie verlenen Gearceerde onderdelen 1,2,3 en 4 voldoende of goed Over twee jaar versnelde visitatie voor licentieverlening Gearceerde onderdelen 1,2,3 of 4 matig of onvoldoende Geen licentie verlenen Na versnelde visitatie matig of onvoldoende bij één of meerdere gearceerde onderdelen 0,1,2,3 of 4 Licentie voor vijf jaar verlengen Gearceerde onderdelen 0,1,2,3 en 4 voldoende of goed Over twee jaar versnelde visitatie (bij de vijfjaarlijkse visitatie) Gearceerde onderdelen 0,1,2,3 of 4 matig of onvoldoende Licentie intrekken Na versnelde visitatie matig of onvoldoende bij één of meerdere gearceerde onderdelen 0,1,2,3 of 4 Aanbevelingen die met een plan van aanpak opgenomen worden in het Schoolverslag visitatie: Aanbe veling Nr. 1 Nr. 2 Nr. 3 Nr. 4 Nr. 5 Omschrijving Herbezin op waar de school staat in de ontwikkelingen betreffende vrijheid/ verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerking. Formuleer schoolbreed haalbare doelen op deze kernwaarden. Zet dat ook uit in de tijd. Inventariseer welk aandeel leerlingen momenteel hebben bij de invulling van de taak. Maak dat tot basis van een verdere ontwikkeling waarin leerlingen in toenemende mate eigenaar worden van hun eigen leerproces. Onderzoek wat de functie van de taakbrief momenteel is. De taakbrief kan als middel krachtiger worden ingezet dan nu gebeurt. Onderzoek hoe collegiale consultatie ingezet kan worden om samen als leerkrachten te leren.(n.b. Dikwijls wordt in dit kader direct aan faciliteiten in vervanging tijdens lestijd gedacht. Maar consultatie kan zeker ook daarbuiten plaatsvinden.) Inventariseer hoe de middelen die de daltonwerkwijze ten dienste staan nu worden ingezet en kom tot een grote mate van eenduidigheid op dit gebied door de hele school heen. Houd de doorgaande lijn goed in beeld. Hoofdstuk: Bijlagen 43

44 SLOTOPMERKING Op de Noorderpoort heeft het team hard gewerkt aan het leggen van een goede basis voor daltononderwijs. De in de daltongids aangegeven fasen van ontwikkeling hebben we niet aangetroffen, maar de basis is goed om tot verder ontwikkeling te komen. De goed verzorgde daltongids die wij hebben gezien is een concept. Het is aan te raden dat concept ter actualisering te leggen naast de onlangs op de Algemene Ledenvergadering aangenomen nieuwe nota Daltonidentiteit. De school maakt op de taakbrief gebruik van een uitgebreidere evaluatie dan de veel gebruikte smileys. Dat waarderen wij positief. Ook in de groepen kwamen we regelmatig momentjes van reflectie tegen. De ouders geven aan goed betrokken te worden bij de daltonontwikkelingen middels hun deelname aan de daltonwerkgroep. Het is aanbevelenswaardig die betrokkenheid te behouden. Ouders die gevraagd werden indicatorenlijsten in te vullen kwamen met veel vragen naar de school. De oplossing werd gezocht in het beleggen van een ouderavond, waarop het nodige werd verteld en uitgelegd over de daltonontwikkelingen tot dat moment. Ouders werden geïnformeerd over hoe er in de groep wordt gewerkt. Daarna vulde een groot aantal ouders de indicatorenlijsten in. Een uitstekende manier om ouders betrokken te maken en te houden. In de kleutergroepen kent de school de ik-dag. Een leerling weet een week van te voren dat hij/zij over enkele dagen iets over zichzelf of over wat hij/zij leuk vindt of over wat hem/haar bezig houdt, mag vertellen in de kring. Een uitstekende start van leren presenteren. De leerlingen van de kinderraad presenteerden de school en de raad aan de hand van een door hen samengestelde en door een ouder gecoachte power point presentatie. Complimenten daarvoor. Ondertekening voorzitter visitatie team Naam Handtekening Datum P.F.M Meuwese 20 april 2012 Hoofdstuk: Bijlagen 44

45 Taakbrieven op KBS Noorderpoort (groepen 1-2, 3, 4, 5, 6, 7 & 8) Taakbrief groep 1-2 Hoofdstuk: Bijlagen 45

46 Taakbrief groep 3 zon versie Hoofdstuk: Bijlagen 46

47 Hoofdstuk: Bijlagen 47

48 Taakbrief groep 3 maan versie Hoofdstuk: Bijlagen 48

49 Hoofdstuk: Bijlagen 49

50 Taakbrief groep 4 Hoofdstuk: Bijlagen 50

51 Hoofdstuk: Bijlagen 51

52 Taakbrief groep 5 Hoofdstuk: Bijlagen 52

53 Hoofdstuk: Bijlagen 53

54 Taakbrief groep 6 Hoofdstuk: Bijlagen 54

55 Hoofdstuk: Bijlagen 55

56 Taakbrief groep 7 Hoofdstuk: Bijlagen 56

57 Hoofdstuk: Bijlagen 57

58 Taakbrief groep 8 Hoofdstuk: Bijlagen 58

59 Hoofdstuk: Bijlagen 59

60 Kijkwijzer klassenboeken Dalton coördinator Hoofdstuk: Bijlagen 60

61 Hoofdstuk: Bijlagen 61

62 Zelfreflectie door leerling groepen 1-2 (groep 1) Hoofdstuk: Bijlagen 62

63 Hoofdstuk: Bijlagen 63

64 Zelfreflectie door leerling groepen 1-2 (groep 2) Hoofdstuk: Bijlagen 64

65 Hoofdstuk: Bijlagen 65

66 Zelfreflectie door leerling groepen 3-4 Hoofdstuk: Bijlagen 66

67 Hoofdstuk: Bijlagen 67

68 Hoofdstuk: Bijlagen 68

69 Zelfreflectie door leerling groepen 5-8 Hoofdstuk: Bijlagen 69

70 Hoofdstuk: Bijlagen 70

71 Hoofdstuk: Bijlagen 71

72 Hoofdstuk: Bijlagen 72

73 Thuisreflectie door ouder groepen 1-2 Hoofdstuk: Bijlagen 73

74 Hoofdstuk: Bijlagen 74

75 Hoofdstuk: Bijlagen 75

76 Thuisreflectie door ouder groepen 3-4 Hoofdstuk: Bijlagen 76

77 Hoofdstuk: Bijlagen 77

78 Hoofdstuk: Bijlagen 78

79 Thuisreflectie door ouder groepen 5-8 Hoofdstuk: Bijlagen 79

80 Hoofdstuk: Bijlagen 80

81 Hoofdstuk: Bijlagen 81

82 Dalton oud leerlingen enquête, januari 2017 Hallo jongens en meisjes. Het is nu al weer een paar maanden geleden dat jullie KBS Noorderpoort hebben ingeruild voor een school in het voortgezet onderwijs. Wij zijn nieuwsgierig hoe het met jullie gaat. Zoals jullie weten is KBS Noorderpoort een Dalton school en we willen graag weten of ons Dalton onderwijs heeft geholpen, zodat je op dit moment goed kunt werken op jouw V.O. school. We zouden het zeer op prijs stellen als je onderstaande vragen wil beantwoorden en het formulier inlevert bij meneer Raymond. Je kunt het formulier o ok invullen en terug mailen. Alvast bedankt en groetjes, meneer Raymond en de meester en juffen van KBS Noorderpoort. Naam:. 1. Hoe vind je de overstap van Noorderpoort naar jouw nieuwe school? 2. Hoe bevalt de nieuwe school? Hoofdstuk: Bijlagen Wat heb je op Noorderpoort geleerd, dat je nog steeds gebruikt?

83 Helemaal oneens Soms oneens Soms waar Helemaal waar 1. Ik kan mijn huiswerk goed plannen 2. Ik zorg dat mijn huiswerk op tijd af is 3. Ik weet hoe ik met mijn agenda om moet gaan 4. Ik kan goed zelfstandig werken 5. Ik heb vaak hulp van iemand anders nodig (ouders, broer of zus, familie of kennis) 6. Ik kan goed samenwerken met anderen 7. Ik kan een goed maatje zijn en help anderen 8. Als ik iets niet weet, dan zoek ik een oplossing of vraag hulp 9. Ik heb geleerd om te kijken waarom iets wel of niet lukt Hoofdstuk: Bijlagen 83

84 Dalton (oud) ouder enquête, januari 2017 Beste ouders/ verzorgers Uw zoon of dochter heeft het afgelopen schooljaar de basisschool afgerond en is verhuisd naar een school voor voortgezet onderwijs. In het schooljaar hebben wij een enquête ontwikkeld met drie open vragen voor uw zoon of dochter. We willen graag achterhalen wat ons Dalton onderwijs voor uw kind heeft betekend en wat het er nu nog mee kan. Naast uw kind willen we u als ouder ook een aantal open vragen voor leggen. We zouden het bijzonder op prijs stellen als u de tijd neemt om deze vragen te beantwoorden. We zijn namelijk zeer benieuwd of we de juiste stappen zetten en waar mogelijk nog zaken bij moeten stellen. Met vriendelijke groet, Raymond Smeets mede namens het team van KBS Noorderpoort Hieronder treft u de vragen aan: 4. Lukt het uw kind om het huiswerk op een goede manier te plannen? Hoeveel tijd heeft uw zoon of dochter nodig gehad op dit te voor elkaar te krijgen? 5. Kan uw kind het huiswerk zelfstandig verwerken? Hoofdstuk: Bijlagen Wat wilt u ons nog mee geven? Wij zijn de ouders/ verzorgers van: (mag ingevuld worden)

85 De eerste taakbrief Jaarlijks houden wij in januari een informatie avond voor ouders en verzorgers van 2 en 3 jarige peuters. Wij vertellen op die avond over onze werkwijze en over Dalton onderwijs. Tijdens deze avond ontvangen de ouders en verzorgers hun eerste taakbrief, zie hieronder. Hoofdstuk: Bijlagen 85

86 Hoofdstuk: Bijlagen 86