In deze video vind je terug hoe een leerkracht al spelenderwijs verschillende wiskundige en talige activiteiten organiseert in een winkelspel.

Transcriptie

1 Winkelspel In deze video vind je terug hoe een leerkracht al spelenderwijs verschillende wiskundige en talige activiteiten organiseert in een winkelspel. Welke thema's zou je aan bod kunnen laten komen in het winkelspel? Hoe zou je kunnen differentiëren? Welk hulpmiddelen kun je gebruiken om de leerlingen te helpen tellen en bewerkingen te laten uitvoeren? Welke leerlijnen zou je kunnen vastleggen? Welke doelen kun je nastreven? WINKELSPEL Thema s April: Voor apotheek: spuiten, verbanden, siroopflessen, Mei: Voor Moederdag: schoenen: werkschoenen, feestschoenen, hobbyschoenen Mei: Voor Vissen: dierenwinkel Juni: Vaderdag: jassen, tassen, dassen Juni: Dierentuin:Voor het thema Goudlokje en de drie beren, kiezen we potjes rijstpap, grote lepels, kleine lepels, grote kommen, kleine kommen, strikken en linten voor Goudlokjes haar, Juni: poetsen: borstels, sponzen, doeken, Opbouwen en inrichten van de winkel Eerst en vooral wordt samen met de kleuters de winkel klaargezet. Tafels, banken, kartonnen dozen, kunnen worden gebruikt als winkelrek of toonbank. De winkelwaar wordt aangeboden. Er kan een korte waarneming van het materiaal volgen. Daarna gaan we kijken hoe we alles in de rekken zouden kunnen schikken/ Soort bij soort, van klein naar groot,? Hier kan een soort sorteer- of seriatiemoment ontstaan. De kleuters worden best gestimuleerd om zelf suggesties te geven en om met elkaar te overleggen. Als derde stap moeten prijzen afgesproken worden. Er wordt een maximumbedrag afgesproken. Verder kunnen de kleuters zelf bepalen

2 hoeveel de dingen zullen kosten (max 5 euro), en er de prijsetiketten opkleven. Begeleiding: de juf gaat rond in alle hoeken, maar geeft ook ondersteuning tijdens de opbouw van de winkel en het winkelen zelf. Geld Elke kleuter krijgt een portemonnee met geld. We moedigen de kleuters aan om de portemonnee open te maken, het geld te bekijken en te tellen. Een telraam kan gebruikt worden als hulpmiddel. Spelen in de winkel Wanneer alle afspraken gemaakt zijn, kunnen de kleuters komen winkelen. In het begin kan de leidster best de rol van winkeljuffrouw op zich nemen. Zo kan ze de kleuters helpen bij het tellen en heeft ze veel gelegenheid om getalbegrippen te verwoorden. Na een tijdje neemt een kleuter de rol over en wordt er verder regelmatig gewisseld. De leidster wordt nu ook klant en kan de winkeliers nog voor rekenproblemen zetten waar heel wat denkwerk aan te pas komt. Differentiatie De moeilijkheidsgraad van het winkelspel wordt bepaald door 3 variabelen: de prijzen van de winkelwaar, het geld in de portemonnee en het aantal spullen dat tegelijk mag worden gekocht. Vierjarigen: hier leggen we best het accent op tellen. Daarom stoppen we in de portemonnee losse eenheden: knopen, kartonnen schijfjes, De prijzen in de winkel kunnen gaan tot 4. Als de kls enkele keren gekocht en betaald hebben, kan de moeilijkheidsgraad opgedreven worden. De prijzen kunnen verhogen, of we spreken af dat twee dingen tegelijk mogen worden gekocht in plaats van een. Vijfjarigen: Het geld in de portemonnee kan bestaan uit briefjes met 1, 2, 3 of meer bolletjes. Getalbeelden en cijfers kunnen samen op een geldbriefje voorkomen. Door dit geldsysteem zijn kls genoodzaakt om voortdurend te vergelijken. Hoeveel staat op dit briefje? Is het genoeg, te veel, te weinig? Zijn er misschien twee briefjes nodig?

3 Nevenactiviteiten bij het winkelspel: Enkele kinderen kunnen geld maken. Ze kunnen hiervoor het werkblad gebruiken dat je in bijlage vindt. Wegen of meten: met behulp van een weegschaal, een maatbeker of stokjes kunnen kls zelfstandig allerlei voorwerpen wegen en meten. Enkele kinderen kunnen portemonneetjes plooien. Eerst met de begeleiding van de leerkracht, daarna kunnen vijfjarigen zelfstandig verder met een werkfries (zie bijlage). Na het kopen in de winkel kunnen de kls op een andere plaats in de klas een pakje maken. We zorgen voor inpakpapier in allerlei soorten en formaten, zodat ze tijdens het inpakken interessante ervaringen kunnen opdoen. Schatten en controleren van afmetingen komen zeker aan bod. Ook richtingen en posities worden hierdoor geoefend. Groeilijn De kleuterjuffen hebben ook een groeilijn uitgestippeld. 4-jarigen TOEPASSINGEN occasioneel indien het thema het echt vraagt kopen en verkopen (zie lijst winkelspel bij de groeilijn begrippen ) ONTWIKKELINGS- ASPECTEN Positieve ingesteldheid 1.zich emotioneel goed voelen materialen vanuit de klas en nieuwe, minder bekende materialen exploreren Open en actief deelnemen aan ervaringssituaties 14. speels, onbevangen en creatief omgaan met de wereld Vanuit houvast de wereld speels, fantasierijk en onbevangen 5-jarigen winkel met prijsaanduidingen kopen en verkopen (zie lijst winkelspel bij de groeilijn begrippen ) soort winkel veranderd mee met het thema telefoon + telefoonboek, kassa, weegschaal, geld, => => => =>

4 verder exploreren 16. gevoelens uitdrukken en verwerken gevoelens uitdrukken door mondelinge taal (verbaal) soms en met de hulp van de leidster afstand nemen van emotioneel geladen situaties en over deze situaties kunnen nadenken en spreken ervaren dat er grenzen zijn aan de wijze waarop gevoelens geuit worden, => rustig worden en over gevoelens praten met vertrouwde volwassenen zich vooraf (vb in fantasiespel) voorbereiden op mogelijk emotionele ervaringen => => met hulp van de leidster zijn gevoelens op een aanvaardbare wijze en met respect voor anderen uiten => gevoelens reguleren (spontaan uiten, min of meer onder controle houden en rekening houden met de context bij het uiten van gevoelens) min of meer geduldig kunnen wachten ongelijk of onmacht kunnen toegeven waar nodig relatief vlot inspelen op kleuters die zich anders gedragen dan we gewoon zijn Sociale ontwikkeling 17. de eigenheid van anderen respecteren respect opbrengen voor gewoonten van anderen fantasievolle situaties creatief aanvullen met realiteitsgetrouwe details 19. rollen spelen Eenvoudige situaties uit het dagelijkse leven naspelen => fantasievolle situaties bedenken en spelen 20. tot interactie komen een ruzie bijleggen : door de regels weer te volgen => door aangedaan onrecht weer goed te maken zijn eigen verhaal doen en samen naar oplossingen zoeken door het aanbieden van excuses ten aanzien van wat gedaan werd (de daad) én waarom (het motief) een conflictsituatie ook trachten op te lossen als de leidster niet aanwezig is en met wederzijdse toegevingen samenspelen gebaseerd op duidelijke afspraken en regels => => 21. samenwerken samenspelen met eenvoudige regels vragen om mee te doen delen met ondeelbaar materiaal 22. zich inleven in anderen inspelen op de gevoelsuitingen van anderen ervaren dat anderen in dezelfde situatie heel andere gevoelens zich inleven in anderen in situaties die dicht bij de eigen belevingswereld liggen meegaan in de fantasie of in de verbeelding van de andere het perspectief van de ander kunnen innemen door te vertellen hoe iets eruit ziet of ervaren wordt vanuit zijn standpunt

5 kunnen hebben ervaren dat iemand anders een situatie anders aanvoelt, maar nog niet helemaal vanuit zijn standpunt kunnen kijken met hulp van de leidster nieuwe afspraken kunnen formuleren en die willen naleven Morele ontwikkeling 24. regels en afspraken naleven en waarderen ervaren en begrijpen dat samen spelen en samenwerken, inhoudt dat er regels en afspraken zijn die iedereen moet naleven proberen greep te krijgen op regels en afspraken door ermee te experimenteren Muzische ontwikkeling 43. muzisch omgaan met spelend uitbeelden een gespeelde rol trachten uit te bouwen tot een samenhangend geheel spontaan de belangrijkste regels en afspraken naleven met ondersteuning van enkele visuele pictogrammen tot samenspel komen in dramatisch spel zoeken naar kleine verschillen, gelijkenissen en ontbrekende eigenschappen minder vertrouwde personen, objecten, gebeurtenissen representeren Zintuiglijke ontwikkeling 53. actief exploreren met de zintuigen De essentie van vertrouwde voorwerpen verkennen => de eigenschappen van voorwerpen vergelijken Denkontwikkeling 62. kennis en ervaringen creatief voorstellen een vertrouwd object, persoon of een gebeurtenis representeren 63. kennis en ervaringen integreren voorwerpen gebruiken op de manier waarvoor ze bedoeld zijn 68. inzichten verwerven over getallen hoeveelheden op het zicht vergelijken en met woorden benoemen (veel, weinig, ) => hoeveelheden ordenen door gebruik te maken van de één-éénverbinding (evenveel, meer, minder, ) > ervaren dat hoeveelheden gelijk blijven ook al worden ze anders geordend => vaststellen hoeveel meer of hoeveel minder er zijn tellen tot 10 en meer, een klein aantal voorwerpen (tot 5) herkennen zonder te tellen, enkele cijfers herkennen en ze koppelen aan het aantal met rangtelwoorden een rangorde kunnen aanduiden (vb tot vijfde) een één-één-verbinding leggen tussen voorwerpen tot 5 => tot 10 in eenvoudige wisselende situaties rekenhandelingen (aantal, hoeveelheid en rangorde) uitvoeren en verwoorden door de juiste begrippen te gebruiken, vb bij meten

6 voorwerpen tellen tot 5 (à 6) en daarna zeggen hoeveel voorwerpen geteld zijn met woorden een rangorde aanduiden als begin en richting zijn afgesproken met de hulp van de leidster iets verdelen onder enkele kinderen spontaan ervaringen en gevoelens onder woorden brengen reageren op andere kleuters door daarbij informatie naar voren te brengen die aansluit bij wat die kleuters aanbrengen moeilijker woorden uit een ruimere context gebruiken Taalontwikkeling 71. ervaringen verwoorden antwoorden op vragen naar beleefde ervaringen en gevoelens reageren op andere kleuters die over hun ervaringen praten door aansluitend eigen ervaringen te vertellen eenvoudige zinnen gebruiken die grotendeels correct zijn opgebouwd => pictogrammen begrijpen die verwijzen naar een reeks opeenvolgende betekenissen (vb een opdrachtkaart of een stappenplan) 74. visuele boodschappen interpreteren en er gepast op reageren pictogrammen begrijpen die verwijzen naar één gegeven betekenis (vb het aantal kleuters dat tegelijk in een hoek mag spelen) Ontwikkeling van de zelfsturing 79. keuzes maken bereid zijn om bij het kiezen rekening te houden met beperkende regels en afspraken en om waar nodig de eigen voorkeur uit te stellen en opzij te zetten

7 ONTWIKKELINGS DOELEN Lichamelijke opvoeding 3.10 kunnen kleuter-aangepast materiaal uithalen en weer opbergen op de afgesproken plaats 3.13 gaan spontaan over tot het maken van eenvoudige afspraken binnen het functioneren in subgroepjes Muzische opvoeding 3.1 eigen belevenissen, ervaringen, gedachten, gevoelens en handelingen verwoorden 3.2 zich inleven in personages uit de omgeving en deze uitbeelden 3.3 met een creatief stem- en taalgebruik expressief reageren en belevenissen uitbeelden 3.4 ervaren dat de juiste verhouding tussen woord en beweging de expressie kan vergroten Nederlands 2.10 kunnen zich inleven in duidelijk herkenbare rollen en situaties en vanuit eigen verbeelding/beleving hierop inspelen 2.12 zijn bereid om eigen gevoelens en verlangens op een persoonlijke manier uit te drukken Wereldoriëntatie 3.1 kunnen bij zichzelf onderkennen wanneer ze bang, blij, boos of verdrietig zijn en kunnen dit op een eenvoudige wijze uitdrukken 3.5 weten dat mensen eenzelfde situatie op een verschillende wijze kunnen ervaren en er verschillend op kunnen reageren 3.9 kennen en begrijpen omgangsvormen, leefregels en afspraken die van belang zijn voor het samenleven in een groep 3.10 kunnen in concrete situaties met de hulp van een volwassene afspraken maken 3.11 kunnen bij een activiteit of een spel in een kleine groep, controleren of de anderen zich aan de regels houden 4.1 kunnen beroepen en bezigheden van volwassenen die ze kennen op een eenvoudige wijze beschrijven 4.2 kunnen in een concrete situatie het onderscheid maken tussen geven, krijgen, ruilen, lenen, kopen en verkopen 4.3 kunnen verschillende gezinsvormen herkennen 4.4 herkennen vormen van afwijzend of waarderend reageren op het anders zijn van mensen 4.8 kunnen een onderscheid maken tussen geweldloze en gewelddadige oplossingen voor conflicten 6.7 kunnen een ruimte functioneel inrichten in functie van hun spel 6.8 kunnen mits aanwijzingen orde brengen in een beperkte ruimte Wiskundige initiatie 1.1 handelend en verwoordend de ene concrete hoeveelheid dingen vergelijken met een andere hoeveelheid dingen. Bij het verwoorden gebruiken zij daarbij de passende hoeveelheidsbegrippen (evenveel/niet evenveel dingen, veel/weinig dingen te veel/te weinig dingen, dingen over/dingen te kort, meer/minder dingen, meest/minst dingen, ) 1.2 met aanwijzing vijf dingen correct (simultaan) tellen en daarna zeggen hoeveel dingen er geteld zijn (resultatief) 1.3 een rangorde (tot vijfde) aanduiden en verwoorden (ordinaal tellen) als begin en richting zijn afgesproken 1.4 in concrete situaties rekenhandelingen uitvoeren met betrekking tot aantal en hoeveelheid. Zijn kunnen deze handelingen verwoorden door gepast begrippen te hanteren (evenveel maken, bijdoen, wegdoen, samentellen, vermeerderen, verminderen, verdelen, ) 1.5 door handelend en verwoordend te vergelijken, aangeven dat er een bepaalde hoeveelheid dingen dezelfde blijft, hoe ze ook geplaatst of geordend zijn in de ruimte

8 LEERPLANDOELE N Lichamelijke opvoeding D de kleuter uit zich emotioneel binnen aanvaardbare grenzen D.3.3 de kleuter gaat functioneel en respectvol om met de anderen en het andere Nederlands Lezen in de groep overeengekomen symbolen herkennen Lezen allerlei symbolen begrijpen en interpreteren Wiskundige initiatie G1 Gestructureerde en ongestructureerde aantallen vergelijken en sorteren, en de vergelijking verwoorden met de termen : veel/weinig, evenveel/niet evenveel, te veel/ te weinig, over/te kort, meer/minder, meest/minst, is meer dan/is minder dan, is gelijk aan/is niet gelijk aan G2 Een rangorde aangeven als begin en telrichting afgesproken zijn met de woorden : naast, voor, na, tussen, eerste, middelste, laatste, vorige, volgende, voorlaatste, juist voor, juist na, met rangtelwoorden G3 De telrij opzeggen (akoestisch tellen) tot 5 ; tot 10 G4 Een één-één-verbinding leggen tussen voorwerpen en de rij telwoorden (synchroon tellen) tot 5 ; tot 10 G5 Tellen tot 10 om een aantal te bepalen (resultatief tellen) G7 Hoeveelheden tot 5 onmiddellijk herkennen zonder te tellen G8 Een hoeveelheid vormen en begrijpen dat ze niet afhangt van de plaats en de ordening in tijd en ruimte (vb 4 blokjes op een rij is evenveel als 4 gestapelde blokjes) noch van bepaalde eigenschappen van de dingen (vb 4 blokjes is hetzelfde als 4 potloden) en dat verwoorden G9 Een natuurlijk getal interpreteren en gebruiken als een aanduiding voor een hoeveelheid ; als een aanduiding voor een rangorde ; als een aanduiding voor een verhouding (vb bij een meting) G37 Hoeveelheden handig tellen door te turven B1 in eenvoudige situaties rekenhandelingen uitvoeren en ze daarbij verwoorden en daarbij gebruik maken van de begrippen : evenveel maken, bijdoen, wegdoen, samenstellen, vermeerderen, verminderen, aantal keer iets nemen, verdelen, de helft nemen, het dubbele nemen, MR 4 dingen gelijk maken of ongelijk maken op basis van een kwalitatieve vergelijking (bvb iets langer maken, 2 pakjes van verschillend gewicht even zwaar maken, ) MK 45 in een concrete situatie oplossingen vinden voor een ruimtelijk probleem (bvb opruimen) Muzisch taalgebruik 15 voorstellingsvermogen, fantasie of verbeelding durven aanspreken Dramatisch spel 5 kinderen maken gebruik van dramatisch spel om eigen beleving, ervaringen, gedachten en gevoelens in handelingen te verwerken 6 kinderen leven zich in een ding, een idee, een personage, een gebeurtenis of omstandigheid in Wereldoriëntatie W.O. 0.1 kinderen willen meer te weten komen over de wereld in al z n dimensies, hier en elders, vroeger en nu ; plezier beleven aan activiteiten waardoor ze de wereld verkennen ; hun attitude om waar te nemen, te exploreren, te experimenteren steeds verder te verfijnen W.O. 0.4 kinderen leven waardegericht

9 W.O. 1.9 kinderen zijn er zich van bewust dat mensen op verschillende manieren welvaart of bezit verwerven en tonen alleen respect Voor de eerlijke manieren W.O kinderen zien in dat de productie van goederen en diensten leidt tot ruilverkeer W.O. 4.7 kinderen kunnen respect en waardering opbrengen W.O. 4.9 kinderen kunnen leiding volgen of meewerken W.O kinderen kunnen een ander helpen door zich dienstbaar op te stellen W.O kinderen kunnen hulp vragen en zorg aanvaarden W.O kinderen kunnen constructief kritisch zijn ; onder woorden kunnen brengen wat ze verkeerd vinden ; op een tactvolle wijze een leeftijdgenoot kunnen confronteren met het effect van zijn gedrag W.O kinderen kunnen zich op een passende manier weerbaar opstellen W.O kinderen kunnen ongelijk of onmacht toegeven W.O. 5.2 kinderen zien in dat elke groep eigen doelen nastreeft, wat tot conflicten kan leiden W.O. 5.6 kinderen zien in dat samenleven het naleven van allerhande omgangsvormen, leefregels en afspraken veronderstelt en kunnen zich daaraan houden W.O kinderen zien in dat er binnen onze samenleving instellingen zijn die de kwaliteit van het samenleven trachten te bevorderen W.O kinderen zien in dat (groepen van) mensen en instellingen vaak macht en / of gezag uitoefenen W.O kinderen gaan democratisch om met macht W.O kinderen zetten zich mee in om in hun leefwereld vormen van machtsmisbruik te voorkomen W.O. 6.4 kinderen zien in dat veel voorwerpen in hun omgeving een aanvulling of verbetering zijn van menselijke functies en maken er functioneel gebruik van W.O. 8.3 kinderen kunnen de tijd die ze nodig hebben voor een voor hen bekende bezigheid, realistisch kunnen inschatten ; hoelang een spelactiviteit, een opruimactiviteit, zal duren W.O. 8.7 kinderen kunnen een planning maken in de tijd en er zich aan houden W.O. 9.4 kinderen dragen mee zorg voor de ruimten waarin ze verblijven W.O. 9.5 kinderen kunnen een ruimte aangenaam en functioneel helpen inrichten

10

11