Rekenactiviteiten voor de onderbouw

Transcriptie

1 Rekenactiviteiten voor de onderbouw IJsselgroep Basisschool de Kolkstede

2 1. bingo 2. duo en trio 3. de hoogste kaart 4. wie het meeste gooit 5. het bakjesspel 6. de buschauffeur

3 1. Bingo Doel: koppeling getalsnaam aan getalsymbool / getal hoeveelheid - Speelveld: 2 bij 2 (zwakke rekenaar) 3 bij 3 (gemiddelde rekenaar) 4 bij 4 (sterke rekenaar) - Kaarten met: Dobbelsteenpatronen Vingerbeelden Turfbeelden Cijfers/getallen Maak elk speelveld anders door in de hokjes andere getallen tot 10 (12) te zetten. Speel het spel door kaartjes te laten zien met dobbelsteenpatronen, vinger of turfbeelden te laten zien. Hebben de leerlingen het juiste getal, dan mogen ze daar een fiche op leggen. Wie de kaart als eerste vol heeft, is winnaar. Differentiatie: - Grotere getallen gebruiken voor de sterke rekenaar - Alleen dobbelsteenstructuren gebruiken voor de zwakke rekenaar

4 2. duo en trio einddoel: groep 1 januari: groep 1 juni: groep 2 januari: groep 2 juni: buurgetallen t/m 5 kennen buurgetallen kennen buurgetallen t/m 8 (10) benoemen buurgetallen t/m 12 (20) benoemen Inhoudelijk doel: Opzeggen van de telrij: - Delen van de telrij - Buurgetallen Werken met telbare hoeveelheden: - Vergelijken en/of ordenen met meer/minder/evenveel/meeste/minste tot 6 / 12 - Getalbeelden - Verkort tellen met behulp van de vijf-/dubbel-/dobbelsteenstructuur t/m 6/12 Aantal spelers: Voor heel de groep Doelgroep: groep 1 en 2 Grote kaarten met getallen, dobbelsteenpatronen, vinger en turfbeelden Spelregels: - Voor het spel Duo: Je zoekt twee kaarten bij elkaar die bij elkaar aansluiten ( 2-3 / 4-5 / 6-7 / 8-9) - Voor het spel trio: je zoekt drie kaarten die bij elkaar die bij elkaar aansluiten ( / / ) In de kring: De leerlingen krijgen een kaart met daarop een cijfer gepresenteerd. Deze mogen zij niet aan andere leerlingen laten zien. Als de leerkracht dit aangeeft, zoeken de leerlingen hun duo of trio op. (zie voorbeeld bij spelregels) De leerlingen gaan in de goede volgorde staan, zodat andere leerlingen kunnen zien welke cijfers een duo of trio vormt. Differentiatie: Voor groep1: Oefen eerst in kleine groepjes, of tweetallen. Laat de leerlingen kaartjes die op tafel liggen, bij elkaar leggen. Voor groep 2: Gebruik meerdere kaarten met hogere getallen erop.

5 3. De hoogste kaart Doel: Tellen, vergelijken, verkort tellen (Alette Lanting) Toelichting: Ontwikkelen van verkorte tel- en vergelijkingsstrategieën door gebruik te maken van de structuur van de kaarten Aantal leerlingen: In tweetallen In groepjes van 3, 4,5 of 6 leerlingen De hele klas Lees ook organisatie. Kaarten 1 t/m 10 richtlijn: 1 set per kind Als de leerkracht het spel met de hele groep speelt, niet 1 set, dat wordt teveel. Gebruik kaarten met dobbelsteenstructuren, deze kunnen naderhand ingeruild worden voor kaarten met cijfersymbolen. Organisatie: Het spel kan in verschillende samenstellingen worden gespeeld. Met de hele groep (goed voor de interactie), maar ook in tweetallen. Zo mogelijk worden de tafels aaneengeschoven, zodat de leerlingen goed kunnen zien wat er gebeurt. De leerlingen zitten zo mogelijk bij elkaar aan een grote tafel. De stapel met speelkaarten wordt uitgedeeld en met de rug naar boven op een stapeltje voor de leerlingen neergelegd. Op aanwijzing van de leerkracht draaien de leerling een voor een hun bovenste kaart om. De kaarten worden met elkaar vergeleken: hoger, lager, even hoog? ; Wie heeft de hoogste tot nu toe?; Wat moet je hebben om te winnen? Wie na het volledige rondje de hoogste kaart heeft krijgt de kaarten van de anderen. Deze worden op een apart stapeltje gelegd. Winnaar is de leerling die uiteindelijk de meeste kaarten heeft. Bedenk zo mogelijk samen met de leerlingen - wat er gebeurt als meerdere leerlingen de hoogste kaart hebben. Het gaat bij deze activiteit vooral om de interactie. De taal die gebruikt wordt om het spelverloop te beschrijven en te bediscussiëren is uitermate rijk aan wiskundige begrippen: hoger, lager, meest. De leerlingen moeten verder steeds argumenten geven waarom de ene kaart hoger of lager is als de andere. Daarmee wordt de structuur van de kaarten verkend en de daarin verscholen getalrelaties Bijvoorbeeld: zeven is meer als de zes. Ze hebben allebei twee rijtjes van drie stippen, maar de 7 heeft er in het midden een extra. De reflectie kan subtiel worden gestimuleerd door het feitelijke omkeren van de kaart even uit te stellen en de leerling vooruit te laten denken op wat er zou kunnen gebeuren. Welke kaarten mogen wel of niet op tafel komen? Ook nadat het spel een paar keer gespeeld is kan gereflecteerd worden a.h.v. vragen als: Met wat voor kaarten win je regelmatig?; Met welke kaart win je bijna nooit? Aanwijzingen: Kinderen kunnen de patronen op de kaarten tellen één voor één, gestructureerd of de getalbeelden aflezen. Stimuleer de kinderen de structuren te gebruiken

6 Het spel kan zonder bel gespeeld worden, maar dat is niet zo spannend Dit spel komt vóór wie het hoogste gooit Variaties: In tweetallen Het spel kan ook in tweetallen worden gespeeld. De leerlingen verdelen de stok kaarten en leggen deze in een stapel voor zich neer. Steeds wordt de bovenste kaart omgedraaid. Wie de hoogste kaart heeft krijgt de twee kaarten en legt die op een aparte stapel. Aan het eind wordt bepaald wie de meeste kaarten heeft (door vergelijken van de stapels, of het tellen van de kaarten). Kaarten kiezen In plaats van de kaarten met de rugzijde naar boven op een stapel neer te leggen kan er voor worden gekozen om de leerlingen hun kaarten open voor zich neer te laten leggen. Ze hebben dan de vrijheid om zelf de kaart te kiezen die ze in het spel brengen: Wanneer zet je de hoogste kaart in? ; Wat doe je als een ander een 10 neerlegt? Om de kansen eerlijk te verdelen legt degene die de ronde wint vervolgens als eerste een nieuwe kaart. Deze variant maakt het spel wat strategischer van aard. Iets voor een later stadium.

7 4. wie het meest gooit Inhoudelijk doel: Het opzeggen van de telrij t/m 12 Het tellen van hoeveelheden t/m 12 Het vergelijken en/of ordenen op meer/minder / meeste/ minste/evenveel t/m 12 Het verkort tellen met behulp van de vij-/dubbel-/dobbelsteenstructuur t/m 12 Het oplossen van eenvoudige optelproblemen onder 12. Voor groep 1 kan ook gespeeld worden met 1 dobbelsteen en is het inhoudelijk doel t/m 6 Aantal spelers: 2 Doelgroep: groep 1 en 2 Circa 15 fiches Voor elke speler twee dobbelstenen 3 bakjes / potjes Spelregels: Gooien de spelers evenveel dan krijgt ieder 1 fiche Gooi met twee dobbelstenen De spelers leggen samen 15 fiches bij elkaar in een potje/bakje. Dit is de pot. De andere twee potjes zijn voor eigen gebruik. Beide spelers gooien vervolgens tegelijk, ieder met twee dobbelstenen. De speler die de meeste stippen gooit, mag een fiche uit de pot pakken en in het spelersbakje stoppen. Gooien de spelers evenveel, dan krijgt ieder een fiche. Degene die aan het einde van het spel de meeste fiches heeft, heeft gewonnen. Differentiatie: Tellen zonder daarbij vingers te gebruiken, voor de sterke rekenaar; Uitlokken dat de leerling dobbelsteenpratronen begint te herkennen;

8 5. het bakjesspel Inhoudelijk doel: Werken met telbare hoeveelheden: Aantallen tellen, ordenen, redelijk schatten, vergelijken op meer, minder en gelijk, verkort tellen, hoeveelheden telbaar representeren (b.v. vingers) tot 6 (10/12) Aantal spelers: 2 tot 6 (mits er genoeg bakjes aanwezig zijn) Doelgroep: groep 1 en 2-6 doosjes met getal structuren en getal symbolen erop van 1 t/m 6 - Fiches (of andere materialen als knikkers, blokjes, of denk vanuit het betreffende thema) - Dobbelsteen Spelregels: - De leerlingen ordenen de doosjes zelf van 1 naar 6 - Er mag maar een keer een hoeveelheid in de bakjes gestopt worden De doosjes worden door de leerlingen zelf op volgorde gezet. (ordenen) De leerlingen beginnen met gooien, gooit iemand drie, dan mag hij of zij drie fiches in het bakje waarop drie staat stoppen. De volgende gooit bijvoorbeeld 6. Dan worden er zes fiches in het bakje waarop zes staat gegooid. Het spel gaat verder totdat alle bakjes vol zijn. Wie als eerste al zijn bakjes vol heeft, heeft gewonnen. Differentiatie: - Gebruik een dobbelsteen met getal symbolen erop - De bakjes uitbreiden t/m 10 (12) voor groep 2 bijvoorbeeld - Uitbreiden naar 12 met twee dobbelstenen

9 6. buschauffeur Inhoudelijk doel: Erbij en eraf tot 6 (10/12) Splitsingen tot 6 (10) Dobbelsteenpatronen, turf- en vingerbeelden en getal symbolen Object formeel Aantal spelers: de helft van de klas / groep 1 / groep 2 of de hele klas Doelgroep: groep 1 en 2 Groep 1 ervaart meer / minder Groep 1 willen het aantal weten - Eventueel een pet voor de buschauffeur - Een bus van karton (namaken in 2D) De leerkracht speelt het spel mee en geeft voornamelijk aanwijzingen, bijvoorbeeld: - Er zitten vijf kinderen in de bus, er stappen er twee uit, hoeveel kinderen zitten er nog in de bus? - Er zitten twee kinderen in de bus, er stappen er 3 in, hoeveel kinderen zitten er nu in de bus? De leerkracht verteld daarbij een geïmproviseerd verhaal over een reisje met deklas. Er staan stoelen in het midden van de klas/kring. de leerlingen die opgenoemd worden nemen plaats op een stoel. De andere leerlingen tellen het aantal kinderen in de bus.