Klanken en Woorden 2 Onderzoekswerkgroep. Annemarie Kerkhoff

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Klanken en Woorden 2 Onderzoekswerkgroep. Annemarie Kerkhoff"

Silke Verbeke
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Klanken en Woorden 2 Onderzoekswerkgroep Annemarie Kerkhoff

2 Fonologie-Morfologie Interface Hoe en wanneer worden morfo- fonologische alternanties verworven? Stemalternantie Nederlands meervoud Rol van input / frequentie Rol van fonologische / fonotaktische kennis

3 Fonologie Onderliggende Representatie (UR) /pra:t/ /pra:t+t/ /e:nd/ /e:nd+ n/ Oppervlakte Representatie (SR) [pra:t] [pra:t] [e:nt] [e:nd nd ] Regelgebaseerde fonologie lijst regels UR SR [-son] [-stem] / $

4 Stemalternantie meervoud Fonologische Regel Final Devoicing /b d/ [b t] /b d/ / + / n/ n/ [b d n] Geen regel Intervocalic Voicing /p t/ + / n/ n/ [p t n]

5 Stemalternantie Meervouden (N / V) bed [bet Et] bedden [bed Ed n] ik heb [hep] wij hebben [heb n] Adjectieven / comparatieven rood [ro:t] roder [ro:d r] Fricatieven + Stopklanken hof [hof] hoven [ho:v n] Duits, Russisch, Catalaans..

6 Verwerving Eén abstracte onderliggende vorm /b d// of /b / b T/? MV EV: final devoicing (*[hand hand]) EV MV: neutralisatie ongedaan maken Onderliggende waarde finale obstruent alleen door alternanties Distributie alternerende vormen idiosyncratisch (minimale paren) Maar niet geheel onvoorspelbaar..

7 Distributie [+stem] CELEX bidden randen TYPE hebben V VV VN T P LEXICAL GAP! TOKEN V VV VN T P

8 Nieuwe woorden / non-woorden Dit is een [ket] Nu zijn er twee Het zijn twee

9 [ket n] [ked n] [kets] [ket]

10 Strategieën voor meervoudsvorming

11 1. Paradigm Uniformity Stam enkelvoud = stam meervoud Geen overgeneralisaties [+V] (*p [d] [d] n) of stemalternanties non-woorden (ke[d] n) Minder vaak dan verwacht op basis van CELEX frequentie

12 2. Willekeurige verdeling [+stem] Contrast [stem] verworven? Geen effect context finale obstruent (P,T) rijm (V, VV, VN)

13 3. Analogie Analogie gelijksoortige woorden (simplex) Lexicale frequentie (type of token) Lexical gap effect (VVP / VNP) Effecten binnen context (t [b]( [b] n n > d [b] d [b] n) VN VV V T P

14 4. Fonologische generalisatie Overgeneralisatie regels Typologisch / fonetisch gemotiveerd Intervocalic / postnasal voicing Verdeling kan afwijken van CELEX frequentie ( lexical gaps ) Effect neemt af met leeftijd

15 Experiment

16 Methode: wug-test Laptop.ppt show met (fantasie( fantasie)figurenfiguren / plaatjes 16 woorden 24 non-woorden geluidsbestand in.ppt. 4 per conditie (context) finale obstruent (P, T) rijm (V, VV, VN) 26 fillers, 2 lists

17 Stimuli woorden woorden T P [pe pet] [bet bet] [vu vu t] [hu t hu t] [olifant olifant] [ha hant nt] [p [p p] [wep wep] [a p] [sx sxa p] [klo klomp mp] [la lamp mp] V VV VV VN VN non non-woorden woorden T P [sl t sl t] [kla kla t] [fl nt fl nt] [x p] [ta ta p] [k mp k mp] V VV VV VN VN

18 Frequentie binnen context P token type [t p] 98% 15% V [d p] 3% 23% [zw p] [x p] 3% 2% 23% 2%

19 Proefpersonen N = 59 (36 V / 23 M) Groep Leeftijd 2;9 4;0 4;1 6;2 6;9 7;8 Aantal

20 Resultaten Auditieve analyse 6 transcribenten (incl. onderzoeker) Criterium > 75% overeenstemming 95% overeenstemming alternanties

21 Overgeneralisaties woorden 60% *b [t] n 50% foutenpercentage 40% 30% 20% 10% 0% 3-4jr 5-6jr 7-8jr [-stem] [+stem] *p [d] n *a [b] n

22 Stemalternanties non-woorden Alle kinderen (N=59) 9% missing data 2,5% s-meervoudens 5% nul-affixatie 3% stemalternanties 17 kinderen stemalternanties (29%) 10% kansen / 12% geïnflecteerde vormen Niet consistent binnen context

23 Leeftijdsgroepen (N=17) 14% 12% 10% 8% 6% 4% [+stem] nul s-mv 2% 0% [3;5] [5;5] [7;1]

24 T P CELEX Token CELEX Type V VV V [ta b n] Resultaten

25 T P 1 [3;5] (n=8) 2 [5;5] (n=5) V VV V 3 [7;1] (n=4)

26 .2707 Resultaten Maaike [6;9] taap Time (s) Noortje [3;5] taap Time (s)

27 Correlaties CELEX frequentie Alle groepen (n=17) token (rho =.616, p<.001) type (rho =.558, p<.005) Groep 1 (n=8) niet significant! type Groep 2 en 3 (n=9) token type (rho =.395, p<.056) (rho =.763, p<.000) (rho =.485, p<.016)

28 Strategieën voor meervoudsvorming

29 1. Paradigm Uniformity Overgeneralisaties / alternanties non- woorden (*p [d] n en k [d] n) Meerderheid (2/3) geen alternanties Minder alternanties dan verwacht op basis van CELEX frequentie

30 2. Willekeurige verdeling [+stem] T>P, geen alternanties VNP Effect finale obstruent F(1) = 9,483, p<.002 Interactie finale obstruent x rijm F(2) = 5,645, p<.004

31 3. Analogie Correlatie resultaten met CELEX frequentie Lexical gap alternanties ([ta b n ta b n], [lamb n[ lamb n]) Geen effecten binnen context ([t b n] > [d b n]) P token respons V [t p] [d p] [zw p] [x p] 98% 3% 3% 2%

32 4. Fonologische generalisatie Overgeneralisatie intervocalic voicing Verdeling wijkt af van CELEX frequentie Effect sterkst voor jongste leeftijdsgroep (3;5) meeste overgeneralisaties [+stem] meeste alternanties lexical gaps geen correlatie CELEX frequentie

33 Conclusies Combinatie van factoren speelt rol bij meervoudsvorming Paradigm Uniformity niet enige strategie Evidentie voor fonologische generalisatie strategie bij jonge kinderen Rol analogie wordt sterker met leeftijd

Vergelijkbare documenten

[Bespreking van: A. Kerkhoff (2007) Acquisition of Morpho-Phonology: The Dutch Voicing Alternation]

UvA-DARE (Digital Academic Repository) [Bespreking van: A. Kerkhoff (2007) Acquisition of Morpho-Phonology: The Dutch Voicing Alternation] Don, J. Published in: Nederlandse Taalkunde Link to publication