Taalverwerving en Interpretatie (cursushandleiding)

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Taalverwerving en Interpretatie (cursushandleiding)"

Christiana Lambrechts
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Taalverwerving en Interpretatie (cursushandleiding) Het doel van de cursus is een brug te slaan tussen de L1/L2 taalverwervingsliteratuur en de literatuur over (niet-lexicale) semantiek. De cursus is dus relevant voor semantici, taalkundigen betrokken bij beleidsvorming over taalonderwijs, taalpolitiek, en toekomstige docenten L1 en L2 taalverwerving. Opzet Week 1 Inleiding Week 2 Week 4: Achtergrond in semantiek * Week 2: Basis + formele assignment * Week 3: Bespreking assignment + uitbreiding * Week 4: Studentpresentaties Week 5 Week 6: Case-study in L1/L2 acquisitie: genericiteit Week 7 Week 8: Case-study in L1/L2 acquisitie: des N en verwante uitdrukkingen + corpus assignment Week 9 : Eindpaper waarin de corpus assignment verder wordt uitgewerkt met theoretische en/of educatieve implicaties De formele assignment, de presentatie en de corpus assignment tellen elk voor 20%, de eindpaper voor 40%. Voor studenten die deze cursus willen volgen in een Frans-specifiek track gaan alle opdrachten over het Frans en worden ze op de presentatie na ook in het Frans gemaakt. Je kan ook kiezen om de eindpaper over een ander onderwerp te schrijven. Neem hier dan wel voor het kerstreces nog contact over op. Algemene contactmomenten Vrijdag 25 november uur Vrijdag 2 december 9-12 uur Vrijdag 9 december uur Vrijdag 16 december uur Vrijdag 6 januari uur Vrijdag 13 januari uur Vrijdag 20 januari uur In de week van 5 tot 9 december zal er een extra individueel contactmoment worden ingebouwd ter ondersteuning van de presentaties. In de week van 23 tot 27 januari kan ook een extra individueel contactmoment ingebouwd worden ter ondersteuning van de eindpaper. Literatuur Alle benodigd lesmateriaal wordt per mail beschikbaar gesteld. Flexibiliteit In principe is de vooropgestelde opzet flexibel. Dit wil zeggen dat op vraag van de studenten andere onderwerpen behandeld kunnen worden in zoverre ze met semantiek, L1 verwerving en L2 verwerving samenhangen. Let wel dat bepaalde aspecten die mogelijk hierbinnen passen ook al deels in andere cursussen aangeboden worden. Beschikbaarheid docent Je kan me altijd bereiken via mail op b.s.w.lebruyn@uu.nl. Mijn kantoor is op de Trans (kamer 1.47). Als je nood hebt aan een individuele afspraak, aarzel dan niet om me te contacteren! 1

2 Taalverwerving en Interpretatie (Tutorial module 1) Doel van vandaag: een overzicht geven van wat er allemaal moet verworven worden voor we een taal kunnen spreken. De rol van semantiek. Methode: bespreking van een aantal artikels (over fonologie en morfologie) + discussie over de verhouding tussen syntaxis en semantiek (de syntax-semantics interface). Referenties Maye, Werker & Gerken (2002), Infant sensitivity to distributional information can affect phonetic discrimination, Cognition 82, Saffran & Thiessen (2003), Pattern induction by infant language learners, Developmental Psychology 39: Stap 1: van random klanken naar relevante klanken fa va fe ve fi vi fo vo fu vu Observatie Hoewel het Noord standaard Nederlands nog steeds een contrast heeft tussen f en v is dit gevoelig kleiner dan dit in het Zuid standaard Nederlands. Ondanks het feit dat een Hollandse v nogal verschilt van een Belgische v kunnen wij elkaar toch best wel verstaan. Relevant hier is dat er verschillen kunnen bestaan in de realisatie van een klank. Vraag Hoe weet een kind hoe het een relevant contrast (bijvoorbeeld tussen f en v) kan onderscheiden van een irrelevant contrast (bijvoorbeeld tussen de Hollandse en de Belgische v)? Antwoord -> iets met statistische verschillen maar wat? 2

3 Da en ta vormen een relevant contrast in het Nederlands. Laten we aannemen dat we echter d en t niet altijd even accuraat uitspreken en het contrast tussen de twee soms verkleinen. Aangenomen dat het contrast tussen de twee in de bovenstaande figuur op de X-as is uitgezet, kunnen we stellen dat de optimale uitspraak van d ter hoogte van 1 is en de optimale uitspraak van t ter hoogte van 8. Suboptimale uitspraken van d en t zijn respectievelijk ter hoogte van 2 tot 8 en ter hoogte van 7 tot 1 te vinden. Wat Maye, Werker & Gerken als hypothese voorstellen is dat een kind zal aannemen dat er een relevant contrast is tussen da en ta als het geconfronteerd wordt met een hoge frequentie aan ver genoeg uit elkaar liggende realisaties van da en ta maar niet als het geconfronteerd wordt met een hoge frequentie aan dicht bij elkaar liggende realisaties van da en ta. Deze hypothese proberen ze hard te maken met een experiment. Vraag 1. Wie zijn de deelnemers aan het experiment? Vraag 2. Hoeveel verschillende lettergrepen kregen de deelnemers te horen? Het experiment bestaat uit 2 fasen. In de eerste fase (de familiarization fase) werden de deelnemers ingedeeld in twee groepen, een groep die vaker dichter bij elkaar liggende realisaties te horen kreeg (de unimodal groep) en een groep die vaker verder uit elkaar liggende realisaties te horen kreeg (de bimodal groep). De frequenties van elk punt van het da-ta continuum die elke groep te horen kreeg zijn af te lezen op de Y-as in bovenstaande figuur. De unimodal groep komt overeen met de ononderbroken lijn, de bimodal groep met de onderbroeken lijn. Vraag 3. Wat kregen de deelnemers te horen tijdens de test fase? Tijdens de testfase werd gemeten hoe lang de deelnemers in elke test trial naar een computerscherm bleven kijken dat onder de luidspreker was gemonteerd waaruit het geluid kwam. Vraag 4. Wat is volgens de auteurs het relevante verschil tussen de unimodal en de bimodal groep? Te onthouden: - Een taalleerder moet leren wat relevante contrasten zijn in zijn/haar taal. - Maye, Werker & Gerken beargumenteren dat kinderen van 6 tot 8 hiertoe in staat zijn op basis van een statistisch leermechanisme. 3

4 Stap 2: van relevante klanken naar relevante opeenvolgingen van klanken [peitåj?mxwanj?mni] Observatie Op het eerste zicht is het niet zo vanzelfsprekend om hier te beslissen waar een woord begint en waar het ophoudt of zelfs om te besluiten waar een lettergreep begint en een lettergreep ophoudt. Vraag Hoe weet een kind waar het moet knippen? Het begin van een antwoord Vraag 1. Wat is het doel van de experimenten die in dit artikel besproken worden? Vraag 2. Wie zijn de deelnemers van het eerste experiment? Vraag 3. Uit welke fasen bestond het experiment? Vraag 4. Wat kregen de deelnemers tijdens de eerste fase te horen? Vraag 5. Wat gebeurde er tijdens de tweede fase? Vraag 6. Wat gebeurde er tijdens de derde fase? Vraag 7. Wat zijn de resultaten van de derde fase? Hoe kunnen we die interpreteren? 4

5 Te onthouden: - Een taalleerder moet leren wat relevante opeenvolgingen zijn van klanken in zijn/haar taal. - Saffran & Thiessen beargumenteren dat één van de cues die hiervoor gebruikt wordt de structuur van de lettergrepen is waarmee de taalleerder geconfronteerd wordt. Stap 3: Woorden en hun betekenis Observatie [tåjoutåj?m] Als je niet weet wat een woord betekent, is het ook niet onmiddellijk duidelijk hoe je hier gaat achterkomen. Vraag Hoe doen kinderen dit dan? -> Cursus: Mots: Mémorisation et Acquisition Hoewel de link tussen woorden en hun betekenis tot het gebied van de semantiek behoort, bestuderen we deze link niet in deze cursus Wat doen we dan wel? Is er nog iets over? 5

6 Syntaxis en semantiek: discussie Laat ons aannemen dat we in een lokaal zitten met studenten. In dit lokaal is de betekenis van student de verzameling van studenten die aanwezig zijn. Laat ons aannemen dat we in een lokaal zitten met enkel vriendelijke individuen. In dit lokaal is de betekenis van vriendelijk de verzameling van de individuen die vriendelijk zijn in dit lokaal. Kan ik op basis van de betekenis van student en de betekenis van vriendelijk de betekenis van vriendelijke student achterhalen? Ja, maar dan moeten we wel duidelijk maken hoe we de betekenis van vriendelijk met die van student kunnen combineren. Doen we dat niet in de syntaxis? Nee! De syntaxis vertelt je gewoon dat je een adjectief en een naamwoord naast elkaar kan plaatsen, niet hoe je deze combinatie moet interpreteren. Conclusie Zelfs als we weten wat woorden betekenen, wil dit nog niet zeggen dat we weten wat combinaties van woorden betekenen. De betekenis van ieder afzonderlijk woord speelt hier wel een rol in maar we moeten toch nog net iets meer zeggen over betekenis dan op het eerste zicht nodig bleek te zijn. Als we toch moeten zeggen wat vriendelijke student betekent zouden we dat ook op zo n manier kunnen doen dat vriendelijke student iets betekent maar dat student vriendelijk niets betekent. Dit zou als gevolg hebben dat we syntaxis niet langer nodig hebben maar enkel semantiek. Is dit een interessant pad om te bewandelen? voorbeelden ter discussie: - vriendelijke studenten étudiants gentils - Cette voiture? Je l ai achetée il y a quelques années. - Me gustan las patatas fritas. 6

Vergelijkbare documenten

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,