Research Institute of Child Development and Education Over oude en nieuwe oorzaken van dyslexie
|
|
- Clara Vos
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Research Institute of Child Development and Education Over oude en nieuwe oorzaken van dyslexie Peter F. de Jong Brussel, Juni 2014
2 Overzicht Belang van kennis over oorzaken Belangrijkste oorzaken Enkele recente ontwikkelingen Oorzaken van hardop en stil lezen
3 Wat is het belang van kennis over de oorzaken van dyslexie? Voor de diagnose Voor de behandeling
4 Kennis van oorzaken: belang voor de diagnose? Nederland toegang tot vergoede zorg Uitval op dyslexie typerend profiel Vooronderstelling: de oorzaken van dyslexie zijn bekend
5 Uitval op oorzaken bij dyslectici Uitval S1 S2 Fono Benoemsnelheid Taal F & B F & T B & T F & B & T Geen Pennington et al. (2012)
6 Kennis van oorzaken: belang voor de behandeling? Nauwelijks!
7 Belang van kennis van oorzaken? Ondersteuning van de diagnose Toekomst: betere afstemming van de behandeling
8 Belangrijkste oorzaken Oud Fonologisch bewustzijn Verbaal korte-termijn geheugen Benoemsnelheid Nieuw Letter-klank integratie (grafeem-foneem associaties) Visuele aandachtspanne (VAS) Crowding
9 Oude oorzaken: de fonologische deficiet hypothese BS FD FB NRep. V-KTG PAL
10 Oude oorzaken: de fonologische representatie hypothese BS FR FB NRep. V-KTG PAL
11 Fonologisch bewustzijn Complexiteit Tijd
12 Fonologisch bewustzijn: complexiteit Foneemdeletie nonwoorden 1 lettergreep, 1 deletie SKOOM 2 lettergrepen, 1 deleties MEMSLOS 2 lettergrepen, 2 deleties RALSBLOR
13 Foneemdeletie: Normale and dyslectische lezers Klas 4 1S1D 2S1D 2S2D Klas 5/6 1S1D 2S1D 2S2D Dys CA
14 Fonologisch bewustzijn: tijd Vaessen & Blomert (2010)
15 Fonologisch bewustzijn: tijd Vaessen & Blomert (2010)
16 Benoemsnelheid Verschil tussen discreet en serieel Serieel: microcosmos van het lezen
17 Format van benoemsnelheid Jones e.a. (2009)
18 Benoemsnelheid
19 Benoemsnelheid: wat is speciaal aan serieel? Volwassen studenten Jones et al. (2008)
20 Seriele benoemsnelheid Totale tijd: dyslectici werden sterker beinvloed door beginletters die visueel en/of fonologisch verwarbaar waren Verwerkingssnelheid per letter lager bij dyslectici Eye-voice span (tijd van begin fixate tot aanvang uitspraak): sterker effect van verwarbaarheid op dyslectici
21 Benoemsnelheid: is serieel de winnaar? Wat gebeurt er als we woorden discreet gaan aanbieden?
22 Benoemsnelheid: wat kan discreet? + pet + step + blank pam + sluk
23 Lezen en benoemsnelheid: effect van format 0.8 Woorden Lijst 0.8 Woorden Discreet Discreet Serieel 0.4 Discreet Serieel Groep 4 Groep 7 0 Groep 4 Groep 7 Van den Boer et al.
24 Benoemsnelheid: conclusies Serieel benoemen hangt sterker samen met lezen dan discreet, behalve bij: Gevorderde lezers en bij discrete aanbieding van woorden Dyslectische kinderen vallen sterker uit op serieel dan op discreet Flitskaartjes of letters flitsen heeft weinig zin
25 Letter-klank integratie Door herhaalde koppeling van letters met klanken ontstaan audio-visuele objecten waarin letters en bijbehorende klanken geïntegreerd zijn Evidentie breinonderzoek Gedragsonderzoek Problemen: - Breinonderzoek met andere taak dan gedragsonderzoek - Gedragsonderzoek door 1 groep onderzoekers
26 Visual Attentional Span (Valdois and colleagues, 2003, 2007) Aantal elementen, letters of cijfers, dat parallel verwerkt kan worden
27 R H S + D M T H F + R D
28 Kenmerk van dyslexie: lengte effect Woorden Pseudowoorden Dys RA Dys RA CA CA Lengte Lengte Marinus & de Jong (2010)
29 Visual attentional span en lengte Hypothese: letter voor letter lezen door te klein visual attentional window (Valdois e.a.) s i k s i k s t r i k s t r i k
30 Span en Lengte SCHRIFT PROCES SPRAAK pet pet pet step step step blank blank blank
31 VAS bij normale en dyslectische lezers Valdois (2003)
32 Relaties van VAS met lezen en spellen (klas 4) Cognitieve factor Woorden Nonwoorden Spelling Nonverbaal IQ Verbaal KTG.19 ** ** Fono.18 **.31 **.30 ** Benoemsnelheid.38 **.44 **.11 * VAS.21 **.21 **.28 ** Van den Boer e.a. (ingediend)
33 Visual Attentional Span Aantal elementen, letters of cijfers, dat parallel verwerkt kan worden Alternatief: Kwaliteit van de verbindingen tussen orthografische en fonologische eenheden
34 Hardop en stil lezen Bij diagnose van dyslexie: hardop lezen Maar: Stil lezen is de dominante modus
35 Deelnemers 255 children (133 jongens, 122 meisjes ) in klas 4 9 jaar 11 maanden Aselect toegewezen aan hardop of stil lezen conditie
36
37 Correlaties met hardop en stil lezen Cognitieve factor Hardop Stil Fono Benoemsnelheid VAS Van den Boer e.a. (ingediend)
38 Wat is nieuw? (1) Fonologisch bewustzijn: Complexiteit Tijd Toegang tot representaties Visuele aandachtspanne Verbindingen tussen klanken en letters Simultaan klanken genereren
39 Wat is nieuw? (2) Relatie seriële benoemsnelheid met lezen: Overeenkomst in format: loslaten van eerdere informatie en efficiënt gebruikmaken van komende informatie Vaak allebei hardop
40 Dank voor uw aandacht Universiteit van Amsterdam Met dank aan: Madelon van den Boer
Naar herziening van het dyslexie typerende profiel. Peter F. de Jong Universiteit van Amsterdam
Naar herziening van het dyslexie typerende profiel Peter F. de Jong Universiteit van Amsterdam Het huidige dyslexie typerende profiel (DTP) Argumenten voor het gebruik van het DTP Wisseling van perspectief
Nadere informatieVisuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam
Visuele aandachtspanne Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Programma Waarom visuele aandachtspanne (VAS)? Wat is VAS? Relatie met lezen Recente ontwikkelingen Samenvatting Vragen Dyslexie Een
Nadere informatieHow Do Children Read Words? A Focus on Reading Processes M. van den Boer
How Do Children Read Words? A Focus on Reading Processes M. van den Boer Samenvatting Leesvaardigheid is van groot belang in onze geletterde maatschappij. In veel wetenschappelijke studies zijn dan ook
Nadere informatieDe neurobiologische basis van leren lezen en dyslexie
De neurobiologische basis van leren lezen en dyslexie ONL congres juni 2011 Anniek Vaessen Literacy and Numeracy group Universiteit Maastricht Lezen en spellen in onze maatschappij LEZEN EN SPELLEN: -school/opleiding
Nadere informatieDe relatie tussen leesprocessen, cognitieve vaardigheden onderliggend aan woordlezen en de leesuitkomst
De relatie tussen leesprocessen, cognitieve vaardigheden onderliggend aan woordlezen en de leesuitkomst Masterscriptie Orthopedagogiek, Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen, Universiteit van
Nadere informatieCitation for published version (APA): van den Boer, M. (2014). How do children read words? A focus on reading processes.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) How do children read words? A focus on reading processes van den Boer, M. Link to publication Citation for published version (APA): van den Boer, M. (2014). How do
Nadere informatieEffectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling
Effectiviteit van een gestructureerde, fonologisch gebaseerde dyslexiebehandeling In elke klas zitten wel een aantal kinderen die veel moeite hebben met het leren lezen en spellen. Voor een groot deel
Nadere informatieDyslexie als algemeen magnocellulair deficit!? Resultaten van recent onderzoek
Dyslexie als algemeen magnocellulair!? Resultaten van recent onderzoek Prof. Dr. Pol Ghesquière & Dr. Bart Boets Centrum voor Orthopedagogiek i.s.m. Prof. Dr. Jan Wouters & Prof. Dr. Astrid Van Wieringen
Nadere informatieWhy So Fast? An Investigation of the Cognitive and Affective Processes Underlying Succesful and Failing Development of Reading Fluency. M.H.T.
Why So Fast? An Investigation of the Cognitive and Affective Processes Underlying Succesful and Failing Development of Reading Fluency. M.H.T. Zeguers Het menselijke brein is waarschijnlijk niet uitgerust
Nadere informatieWorkshop Dyslexie. Opbouw. Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg.
Workshop Dyslexie Nina Willemse nwillemse@hetabc.nl Opbouw Dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Toeleiding naar vergoede zorg. Zorg op niveau 3; leestechnieken
Nadere informatieWelk neuro-anatomisch netwerk ligt aan de basis van lezen en leesproblemen?
Welk neuro-anatomisch netwerk ligt aan de basis van lezen en leesproblemen? Dr. Maaike Vandermosten Prof. Dr. Pol Ghesquière Prof. Dr. Jan Wouters Dyslexia Collaboration KU Leuven (DYSCO) OVERZICHT 1.
Nadere informatieDyslexie en Hoogbegaafdheid
Dyslexie en Hoogbegaafdheid Amber de Wilde in samenwerking met Evelyn Kroesbergen - Universiteit Utrecht, afdeling Orthopedagogiek - Ambulatorium Universiteit Utrecht - Pieter Span Expertisecentrum Hoogbegaafdheid
Nadere informatieDe rol van orthografisch leren en seriële orde verwerking bij dyslexie. Eva Staels
De rol van orthografisch leren en seriële orde verwerking bij dyslexie Eva Staels 1 Verklarende theorieën Specificiteitsparadox Specifiek Algemeen Pag. 2 Verklarende theorieën Specifiek Achterliggend defect
Nadere informatieActuele cognitieve theorieën over dyslexie. Prof. Dr. Pol Ghesquière Gezins- en Orthopedagogiek
Actuele cognitieve theorieën over dyslexie Prof. Dr. Pol Ghesquière Gezins- en Orthopedagogiek Wat is dyslexie? Specifiek probleem met het leren lezen en/of spellen = leerstoornis Manifesteert specifiek
Nadere informatieDyslexie in vogelvlucht. 6 februari 2015 Elise de Bree
Dyslexie in vogelvlucht 6 februari 2015 Elise de Bree 1 Doel van lezing: 2 Dyslexie Klinische en schoolpraktijk Wetenschappelijke inzichten in lees-spellingsproblemen Definitie van dyslexie Signalering
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie
Leesproblemen en dyslexie Bijeenkomsten Bijeenkomst 1- dyslexie- wat is dyslexie en hoe signaleer je het? Bijeenkomst 2- groep 1-2 : signaleren en begeleiden van potentiele zwakke lezers Bijeenkomst 3:
Nadere informatieThe phonological representations hypothesis of dyslexia : consequences for the formation of associations Messbauer, V.C.S.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) The phonological representations hypothesis of dyslexia : consequences for the formation of associations Messbauer, V.C.S. Link to publication Citation for published
Nadere informatieAdviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.
1 2 INFORMATIE OVER COMENIUS Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip. Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring
Nadere informatieVerschil tussen stil en hardop lezen waar zit het hem in? Difference between aloud and silent reading
waar zit het hem in? Difference between aloud and silent reading Masterscriptie Orthopedagogiek Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen Universiteit van Amsterdam R. Honig van den Bossche Begeleiding:
Nadere informatieWeak Reader, Weak Speller or Both: What Underliying Skills Predict Reading and Spelling Best in Seventh Grade?
Weak Reader, Weak Speller or Both: What Underliying Skills Predict Reading and Spelling Best in Seventh Grade? Masterscriptie Orthopedagogiek Naam student: Mirjam de Jong Datum: januari 2012 Begeleiders:
Nadere informatieAANWIJZINGEN WAAROM DYSLECTICI MEER ACCURAAT LEZEN MET HET LETTERTYPE DYSLEXIE. Lianne van Someren. Studentnummer: 5964334. Bachelorscriptie 10EC
Welke aanwijzingen in de verklaringstheorieën van dyslexie zijn te vinden voor de bevinding dat dyslectici meer accuraat lezen als woorden worden aangeboden in het lettertype Dyslexie? Lianne van Someren
Nadere informatieBestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0
Bestaat enkelvoudige dyslexie? Frank Wijnen & Elise de Bree Universiteit Utrecht SDN congres, Dyslexie 2.0 Situatieschets PDDB: vergoeding van behandeling enkelvoudige dyslexie Enkelvoudig: bij het kind
Nadere informatieVisualiseren en leren met animaties. Pieter Wouters
Visualiseren en leren met animaties Pieter Wouters 1 Programma Multimedia en animaties Waarom animaties gebruiken? Hoe worden animaties door mensen verwerkt? Welke problemen ontstaan hierbij? Oplossingen
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatieDyslexie. Beatrijs Brand
Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)
Nadere informatieDyslectici in het referentiekader Koude douche of warm bad?
Dyslectici in het referentiekader Koude douche of warm bad? Nationale Dyslexie Conferentie, 18 januari 2012 Sebastián Aravena IWAL Instituten voor Dyslexie Universiteit van Amsterdam Vragen Wat zijn de
Nadere informatieVeerle Smans & Bart Boets 2. Abstract
Het belang van fonologische vaardigheden in de vroege leesontwikkeling Een prospectieve longitudinale studie bij kinderen met familiaal risico op dysleie 1 Veerle Smans & Bart Boets 2 Abstract Deze longitudinale
Nadere informatieHet belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van
Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,
Nadere informatieHet trainen van leesvloeiendheid. Patrick Snellings, Universiteit van Amsterdam, Rudolf Berlin Center voor leerproblemen
Het trainen van leesvloeiendheid Patrick Snellings, Universiteit van Amsterdam, Rudolf Berlin Center voor leerproblemen D. (8 jaar) Ik ga het niet doen, want ik kan het toch niet H. (7 jaar) Ben ik al
Nadere informatieCognitieve verklaringsmodellen van dyslexie: een overzicht van recente wetenschappelijke bevindingen
Cognitieve verklaringsmodellen van dyslexie: een overzicht van recente wetenschappelijke bevindingen Prof. Dr. Pol Ghesquière Gezins- en Orthopedagogiek Wat is dyslexie? Specifiek probleem met het leren
Nadere informatieCitation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Schijf, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden
Nadere informatieInhoud. DEEL 1 Theorie taal, lezen, TOS, leesstoornissen, dyslexie. DEEL 2 TOS: Diagnostiek en aanpak van technisch lezen en spellen
Inhoud DEEL 1 Theorie taal, lezen, TOS, leesstoornissen, dyslexie DEEL 2 TOS: Diagnostiek en aanpak van technisch lezen en spellen DEEL 3 TOS: Diagnostiek en aanpak van begrijpend lezen 1 1 Wetenschappelijk
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatieHardop Lezen en Stil Lezen bij Kinderen in Groep vier
Hardop Lezen en Stil Lezen bij Kinderen in Groep vier Onderzoek naar Leessnelheid, Leesbegrip en Onderliggende Vaardigheden Masterscriptie Orthopedagogiek Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 3
Flitsend Spellen en Lezen 3 Flitsend Spellen en Lezen 3 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden. Het programma heet Flitsend spellen en Lezen omdat veelvuldig gebruik
Nadere informatiePlezier in lezen meer lezen beter in taal. Leesplezier. 2015 de Bibliotheek Gelderland Zuid
Plezier in lezen meer lezen beter in taal Leesplezier Agenda 1. Waarom lezen en leesplezier zo belangrijk is 2. Voorlezen en boeken lezen thuis 3. Samen praten over boeken 4. Boekentips vinden Het belang
Nadere informatieDubbeldiagnose dyslexie en dysfatische ontwikkeling. Parallelsessie C: Dubbeldiagnoses: dubbele zorg? Januari 2012 Petra van de Ree
Dubbeldiagnose dyslexie en dysfatische ontwikkeling Parallelsessie C: Dubbeldiagnoses: dubbele zorg? Januari 2012 Petra van de Ree Definitie spraaktaalstoornis Dysfatische ontwikkeling (DO) Specific Language
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 9. Inleiding 11. Vertrekpunt 13. Deel 1: Dysorthografie 17
Inhoud Woord vooraf 9 Inleiding 11 Vertrekpunt 13 Deel 1: Dysorthografie 17 Sessie 1: Metafonologie Leren schrijven van klinkers 18 Sessie 2: Automatisatie en transfer van klinkerdictee Auditieve 27 analyse
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 1
Flitsend Spellen en Lezen 1 Flitsend Spellen en Lezen 1 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden, om te beginnen bij de klanklettercombinaties. Doelgroep Flitsend
Nadere informatieHet belang van de visuele aandachtsspanne bij het leren lezen.
Het belang van de visuele aandachtsspanne bij het leren lezen. Masterscriptie Orthopedagogiek Pedagogische en Onderwijskundige Wetenschappen Universiteit van Amsterdam V.C. Apeldoorn Begeleiding: Dr. P.F.
Nadere informatieDIAGNOSTISCH PROTOCOL VOOR JONGVOLWASSENEN MET DYSLEXIE
DIAGNOSTISCH PROTOCOL VOOR JONGVOLWASSENEN MET DYSLEXIE Wim Tops Nationale Dyslexie Conferentie INHOUD Inleiding Nieuwe studie van Callens, Tops, & Brysbaert (2012) Beknopt diagnostisch protocol van Tops,
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie mbo
Studiesucces met dyslexie mbo Karin Lukassen, APS Marga Kemper, Cinop Oktober 2012 Wat is dyslexie? Wat is dyslexie? Definitie en kenmerken Vaardigheidsniveau Criterium van de didactische resistentie Criterium
Nadere informatieEen onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7
Beelddenken: Een onderzoek naar visuele en verbale denkvoorkeuren en vaardigheden bij leerlingen van groep 6 en 7 Een samenvatting van het wetenschappelijk onderzoek naar beelddenken Inhoudsopgave Inleiding
Nadere informatieNeem er even de tijd voor!
DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen
Nadere informatieWho will develop dyslexia? Cognitive precursors in parents and children van Bergen, E.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Who will develop dyslexia? Cognitive precursors in parents and children van Bergen, E. Link to publication Citation for published version (APA): van Bergen, E. (2013).
Nadere informatieAls het leren lezen niet zo soepel gaat
Als het leren lezen niet zo soepel gaat In de onderbouw leert een kind de eerste beginselen van het lezen. Wij letten bij het aanleren van de letters gelijk al op de signalen van leesproblemen. Het aanleren
Nadere informatieDownloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.62578
Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.62578 File ID Filename Version uvapub:62578 Belangrijke begrippen final SOURCE
Nadere informatieCongres Nieuwe wetenschappelijke inzichten in dyslexie Brussel, 5 juni 2014 De ontwikkeling van leesvloeiendheid
Congres Nieuwe wetenschappelijke inzichten in dyslexie Brussel, 5 juni 2014 De ontwikkeling van leesvloeiendheid Cognitieve processen betrokken bij de ontwikkeling van leesvloeiendheid bij kinderen met
Nadere informatieEarly Identification and Intervention in Children at Risk for Reading Difficulties A.G.F.M. Regtvoort
Early Identification and Intervention in Children at Risk for Reading Difficulties A.G.F.M. Regtvoort Samenvatting Leren lezen is een proces dat zich voor de meeste kinderen volgens een vast patroon over
Nadere informatieFICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking
2015 1 FICHE 5: Ga auditieve informatieverwerking KENMERKEN EN AANBEVELINGEN [Typ hier] UIT: Intelligentiemeting in nieuwe banen: de integratie van het CHC-model in de psychodiagnostische praktijk. Walter
Nadere informatieVan ernstige problemen met lezen en/of spellen naar dyslexie: commentaar op het voorgestelde Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling
P.F. de Jong Van ernstige problemen met lezen en/of spellen naar dyslexie: commentaar op het voorgestelde Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling SAMENVATTING In opdracht van het College van Zorgverzekeraars
Nadere informatieStudiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo. Juni 2012
Studiesucces met dyslexie en dyscalculie mbo Bert de Vos Marga Kemper - b.devos@aps.nl - mkemper@cinop.nl Juni 2012 Vraag bij binnenkomst Wat zie je in de klas, waarbij je denkt: dit zou door dyslexie
Nadere informatieOnze achtergrond. Begeleiding van hoogbegaafde leerlingen met dyslexie. Bijzonder Begaafd. de Bree & van Viersen Bijzonder Begaafd 11/10/2015
Onze achtergrond Bijzonder Begaafd Begeleiding van hoogbegaafde leerlingen met dyslexie Elise de Bree & Sietske van Viersen Sietske van Viersen Orthopedagoog Promotie onderzoek dyslexie en hoogbegaafdheid
Nadere informatieLezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen
ISAAC-NF congres Communicatie in een nieuw perspectief, 3 oktober 2017 Lezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen Presentatie ISAAC-NF studiedag 3 oktober 2017 door Loes Theunissen, logopedist
Nadere informatieProtocol leesproblemen en dyslexie
Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin
Nadere informatieLeesvaardigheid bevorderen
Leesvaardigheid bevorderen Middagconferentie over taalbeleid voor het PraktijkOnderwijs Marco van de Ven (RU) Introductie Leesvaardigheid legt het fundament voor leren (O`Shaughnessy, et al., 2002) Leerlingen
Nadere informatieMASTER ORTHOPEDAGOGIEK
FACULTEIT DER MAATSCHAPPIJ- EN GEDRAGSWETENSCHAPPEN Graduate School of Childhood Development and Education MASTER ORTHOPEDAGOGIEK SCRIPTIE 2011-2012 Naam student: Brigitte van Meerten Adres: de Meesterstraat
Nadere informatieThe Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen
The Only Way is Up - Risk Factors, Protective Factors and Compensation in Dyslexia. S. van Viersen SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) Dyslexie is een specifieke leerstoornis waarbij sprake is van ernstige
Nadere informatieNeurolinguistic profiles of advanced readers with developmental dyslexia van Setten, Ellie
University of Groningen Neurolinguistic profiles of advanced readers with developmental dyslexia van Setten, Ellie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatie15 SEPTEMBER LEERSTOORNISSEN klinische kinderneuropsychologie. Dr. Jos Hendriksen klinisch psycholoog/ klinisch neuropsycholoog
15 SEPTEMBER 2016 LEERSTOORNISSEN klinische kinderneuropsychologie Dr. Jos Hendriksen klinisch psycholoog/ klinisch neuropsycholoog INLEIDING CENTRUM NEUROLOGISCHE LEER- EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN Spierziekten
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 3
Flitsend Spellen en Lezen 3 Flitsend Spellen en Lezen 3 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden. Het programma heet Flitsend spellen en Lezen omdat veelvuldig gebruik
Nadere informatieInfo@dyslexiecentrumrotterdam.nl
Info@dyslexiecentrumrotterdam.nl INHOUD 1. Vergoede behandeling 2. Problemen dyslectici 3. Sterke kanten 4. Doelstellingen begeleiding 5. Mogelijkheden: faciliteiten 6. Mogelijkheden: spelling 7. Mogelijkheden:
Nadere informatieWaarom is dyslexie familiair? dr. Elsje van Bergen
Waarom is dyslexie familiair? dr. Elsje van Bergen 1. Familiar risico op dyslexie 2. Gedragsgenetica 3. Leesvaardigheid in gezinnen 2 / 17 Prof. Peter de Jong Prof. Aryan van der Leij Lezen Leren om te
Nadere informatieWETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door
Nadere informatieSamen naar woorden zoeken
Samen naar woorden zoeken Diagnostiek en behandeling van woordvindingsproblemen in de logopedische praktijk Lieke Cools Amsterdam, 7 november 2014 Symposium Stichting dysfatische ontwikkeling Praktijk
Nadere informatieRichtlijnen Dyslexie. Voor
Richtlijnen Dyslexie Voor De Divi Divi School Prinsenlaan 3 September 2018 INHOUDSOPGAVE Dyslexie blz. 02 Kenmerken van dyslexie blz. 03 Kwaliteiten en talenten blz. 03 Aanpassingen blz. 04 Normering blz.
Nadere informatieGeslaagd met dyslexie en dyscalculie
Geslaagd met dyslexie en dyscalculie Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam 2011 d.a.v.vanderleij@uva.nl Aanleiding Welke motieven zitten er achter die maatregel? Welk doel heeft de maatregel? Waaruit
Nadere informatieALS LEREN LEZEN NIET VANZELFSPREKEND IS:
ALS LEREN LEZEN NIET VANZELFSPREKEND IS: De rol van woordspecifieke kennis in didactiek en interventie Astrid Geudens 5 juni 2014, VUB, Brussel DE WEG NAAR GEAUTOMATISEERD LEZEN Begrijpend lezen Voorwaarde
Nadere informatieBouw! Effectieve preventie van ernstige leesproblemen
Bouw! Effectieve preventie van ernstige leesproblemen Congres 2016 VVL 20 mei 2016 Programma Welkom en voorstellen Wat is Bouw!? Onderzoeksproject Bouw! UvA: wat zijn de resultaten Afsluiten Indruk Bouw!
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 2
Flitsend Spellen en Lezen 2 Flitsend Spellen en Lezen 2 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden. Het programma heet Flitsend spellen en Lezen omdat veelvuldig gebruik
Nadere informatieLeesvaardigheid! Wat kan een dynamische maat ons vertellen? Studiebijeenkomst Braams & Partners. 19 januari 2011
Leesvaardigheid! Wat kan een dynamische maat ons vertellen? Anna M.T. Bosman 1, Maarten L. Wijnants 1, & Guy Van Orden 2 Studiebijeenkomst Braams & Partners 19 januari 2011 1 Behavioural Science Ins6tute,
Nadere informatieHet fonologisch deficiet als oorzaak van dyslexie: een overzicht
Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Bachelorscriptie Taal- en Letterkunde Bachelor Nederlands-Engels Het fonologisch deficiet als oorzaak van dyslexie: een overzicht Karen Gijsbrechts Promotor: prof. dr.
Nadere informatieOnderzoek & Verantwoording. behorend bij. Protocol Diagnostiek & Behandeling Dyslexie
CVZ project nr.: 608/001/2005: Eindrapport Onderzoek & Verantwoording behorend bij Protocol Diagnostiek & Behandeling Dyslexie 1 december 2006 Leo Blomert Capaciteitsgroep Cognitieve Neurowetenschap Faculteit
Nadere informatieAlle Taal Centraal 13 november 2014
18-11-14 Rol van taal bij de rekenvaardigheid van kinderen met taalleerproblemen Alle Taal Centraal 13 november 2014 Tijs Kleemans, Eliane Segers, & Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute, Radboud
Nadere informatieOplossingen hoofdstuk 4
Oplossingen hoofdstuk 4 1.Welke uitslag komt overeen met percentiel 50? Dit is de uitslag 588. Blijft dit antwoord van toepassing indien elk blad (leaf) overeenkomt met 10 observaties? Ja. 2. Welke leeftijd
Nadere informatieWat is er bekend over de relatie tussen het leren van Frans of Spaans als vreemde taal en dyslexie in het voorgezet onderwijs?
Opgesteld door: José van der Hoeven Vraagsteller: docent voortgezet onderwijs Geraadpleegde experts: dr. Elise de Bree (UvA), dr. Madelon van den Boer (UvA) Referentie: Kennisrotonde. 2017. Wat is er bekend
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie
Nadere informatieJanuari Dyslexieplan
Januari 2014 Dyslexieplan Inhoud 1. Definitie en kenmerken dyslexie 3 2. Signalering 3 3. Dyslexieonderzoek 4 4. Dyslexiebehandeling 5 5. Faciliteiten op school 5 6. Communicatie met ouders 5 7. Tips voor
Nadere informatieDyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs
Dyslexie en dyscalculie in het hoger secundair onderwijs Prof. dr. Wim Tops (Rijksuniversiteit Groningen) Dr. Frauke De Weerdt (IVV Sint-Vincentius Gent) Overzicht deel I 1. Definities dyslexie en dyscalculie
Nadere informatieZouden we die jongeren die ellende niet kunnen besparen? Zouden we er niet kunnen voor zorgen dat ze allemaal gewoon vlot leren lezen?
Kun je dyslexie voorkomen? Lezen, dames en heren, is voor de meesten onder u een reflex, iets wat vanzelf gaat. Kijkt u maar: u leest sneller dan ik praat. Maar voor sommige mensen is lezen een karwei.
Nadere informatieSimea 11 april 2019 Inhoud
Dr. Annette Scheper - Programmalijn TOS Drs. Margreet Verboom - Cluster 2 Skelp Simea 11 april 2019 1 Inhoud Theorie taal,, TOS, leesstoornissen, dyslexie TOS: Diagnostiek en aanpak van technisch en spellen
Nadere informatieLeren lezen klinkt als muziek in de oren? Een onderzoek naar overeenkomende processen in het werkgeheugen voor klankwaarneming in muziek en spraak
Leren lezen klinkt als muziek in de oren? Een onderzoek naar overeenkomende processen in het werkgeheugen voor klankwaarneming in muziek en spraak Linda Slaats Anr 238027 Bachelorscriptie Communicatie-
Nadere informatie. In een notendop. . Over de auteur
Boek : DYSLEXIE Een complex taalprobleem Auteur : Tom Braams Vierde herziene druk 2007, Boom ISBN: 9789053527191 Bespreker : Peter Bauwens, vrijwillige medewerker Die- s-lekti-kus Datum : december 2010.
Nadere informatieComprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014. Evy Visch-Brink
Comprehensive Aphasia Test (CAT) CAT workshop juni 2014 Evy Visch-Brink Dutch version CAT Comprehensive Aphasia Test, 2004 Kate Swinburn, Gillian Porter, David Howard CAT-NL, 2014 Evy Visch-Brink, Dorien
Nadere informatie6-9-2012. Over de grenzen van taal en rekenen. Ontwikkeling van rekenvaardigheid bij baby s en peuters
6-9-2012 Over de grenzen van taal en rekenen Over de invloed van taal op de rekenvaardigheid van jonge kinderen Tijs Kleemans Eliane Segers Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute Even voorstellen
Nadere informatieTOELICHTING OUDERS BIJ DE DYSLEXIERAPPORTAGE
TOELICHTING OUDERS BIJ DE DYSLEXIERAPPORTAGE In het dyslexierapport worden een aantal afkortingen en begrippen gebruikt die nadere uitleg behoeven. In de lijst die volgt worden deze in het kort uitgelegd.
Nadere informatieTOS en Dyslexie. De grenzen van mijn taal....zijn de grenzen van mijn wereld
TOS en Dyslexie De grenzen van mijn taal....zijn de grenzen van mijn wereld Inhoud: Wie zijn wij? Wat is een TOS? TOS en dyslexie, cormobiditeit TOS en dyslexie, dé aanpak Wie zijn wij? Auris: helpt mensen
Nadere informatieStudieochtend Dyslexie
Studieochtend Dyslexie Hoe ziet de ochtend eruit? Welkomstwoord Introductie dyslexie (praktische opdracht) Beleidskader dyslexie Theoretisch kader Koppeling naar de praktijk (praktische opdracht) 10.35-10.45
Nadere informatieAls je op de school in Heeten dyslexie hebt kun je kiezen voor begeleiding door Obalo.
Meike Gerritsen groep 6a Ik koos het onderwerp dyslexie om dat ik dyslexie heb. Twee jaar geleden heb ik een onderzoek gedaan en daar kwam uit dat ik dyslectisch ben. Nu lees ik er meer over zodat ik ook
Nadere informatieMinor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3
Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 3 Programma mededelingen terugblik bijeenkomst 2 3 fasen van geletterdheid casus M uitgangspunten handelingsgericht werken Minor Dyslexie
Nadere informatieUniversity of Groningen. Cracking the code Borleffs, Lotte Elisabeth
University of Groningen Cracking the code Borleffs, Lotte Elisabeth IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieIntacte maar minder toegankelijke fonologische representaties in dyslexie?
Intacte maar minder toegankelijke fonologische representaties in dyslexie? Evidentie via hersendecodering en connectiviteitsanalyse Bart Boets KU Leuven I.s.m. H. Op de Beeck, M. Vandermosten, S. Scott,
Nadere informatieDiagnostiek en behandeling. Brochure van de Stichting Dyslexie Nederland (SDN)
Geheel herziene versie, 2016 D Dyslexie Diagnostiek en behandeling Brochure van de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) Deze brochure is de vijfde, geheel herziene versie van de brochure van de Stichting
Nadere informatieSamenvatting. Summary
STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE Vol. 19, 2014, pp. 58-102 32.8310/02/1914-58 c University of Groningen Press Verbetering van leestempo bij (zeer) ernstige dyslexie met een computerondersteunde, fonologisch
Nadere informatieCitation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Schijf, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden
Nadere informatieOnderzoek naar de relatie tussen dyslexie en centraal auditieve verwerkingsprocessen. Celine Bernaerdt Audioloog
Onderzoek naar de relatie tussen dyslexie en centraal auditieve verwerkingsprocessen Celine Bernaerdt Audioloog celine.bernaerdt@vives.be PARTNERS Thesis Jolien Schellekens & Annelore Wevers Studenten
Nadere informatieFlitsend Spellen en Lezen 2
Flitsend Spellen en Lezen 2 Flitsend Spellen en Lezen 2 is gericht op het geven van ondersteuning bij het leren van Nederlandse woorden. Het programma heet Flitsend spellen en Lezen omdat veelvuldig gebruik
Nadere informatieHebben jonge kinderen met SLI een groter risico op dyslexie?
Experimental ORL Hebben jonge kinderen met een groter risico op dyslexie? Prof. Dr. P. Ghesquière b mede namens E. Vandewalle a, Dr. B. Boets a,b en Prof. Dr. I. Zink a,c a ExpORL, b Gezins- en Orthopedagogiek
Nadere informatieA. Bos. W. Magez. Onderzoek naar de intelligentie bij kinderen met dyspraxie
A. Bos W. Magez Onderzoek naar de intelligentie bij kinderen met dyspraxie 2 ONDERZOEK NAAR DE INTELLIGENTIE BIJ KINDEREN MET DYSPRAXIE A.Bos & W. Magez (2017) 1. INLEIDING Het dienstencentrum GID(t)S
Nadere informatieOndersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling. Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015
Ondersteuningaanbod voor peuters met problemen in de ontwikkeling Lex Wijnroks (UU) 22 juni 2015 1 Individuele ondersteuning voor peuters en hun pedagogisch medewerkers op peutercentra en speelleergroepen
Nadere informatie