Beelden uit de romantiek

Transcriptie

1 Bernstein serie Groot Omroepkoor Radio Filharmonisch Orkest Muzikale Meesterwerken AVROTROS Klassiek AVROTROS Vocaal vrijdag 20 oktober 2017, uur inleiding Jan-Willem van Ree uur Beelden uit de romantiek Radio Filharmonisch Orkest Markus Stenz dirigent Anatol Ugorski piano Hector Berlioz Ouverture Le Corsaire opus Alexander Skrjabin Pianoconcert in fis opus Allegro Andante: Thema en variaties Allegro moderato PAUZE Richard Wagner Voorspel tot de derde akte van Die Meistersinger von Nürnberg 1867 Robert Schumann Derde symfonie in Es Rheinische opus Lebhaft Scherzo: Sehr mäßig Nicht schnell Feierlich Lebhaft

2 2 Groot Omroepkoor in de Jacobikerk Live-uitzending Op zaterdag (!) 21 oktober a.s. geeft het Groot Omroepkoor onder leiding van Klaas Stok om uur zijn jaarlijkse a cappella-concert in de Utrechtse Jacobikerk. Te horen is een programma getiteld 'Rond Bernstein' met religieuze muziek uit de Verenigde Staten. Thompson Alleluia Bernstein Missa brevis Lauridsen O nata lux Copland In the beginning Ives Psalm 100, 24, 67 en 150 Carter Heart not so heavy as mine / Musicians wrestle everywhere Barber Agnus Dei Finale gala Liszt Concours Op zaterdag 21 oktober 2017 vindt om uur in TivoliVredenburg de Finale van de 11de editie van het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours plaats. Na selectieronden in New York, Utrecht, Moskou en Tokio en de halve-finaleronden in Utrecht, vormt de finale het hoogtepunt van het Liszt Concours. Tijdens deze avond krijgen de drie beste pianisten de unieke kans om samen met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Markus Stenz te spelen. Aan het einde van de avond worden de prijzen uitgereikt. De winnaar speelt met het RFO op 22 oktober om uur tijdens het Zondagochtend Concert in het Concertgebouw in Amsterdam. Voor informatie over de deelnemers en het concours, kijk op: De AVROTROS zendt dit concert rechtstreeks uit op NPO Radio 4. Alle luisteraars kunnen volop genieten van de muziek concert als mobiele telefoons, horloges en gehoorapparaten geen geluid maken. Presentatie voor Radio 4 vanuit de zaal door Mark Brouwers. Uitzending EBU Dit concert wordt ook opgenomen in het kader van de European Broadcasting Union en rechtstreeks of later uitgezonden in diverse landen in Europa. Drankje na afloop Na het concert is er gelegenheid om een drankje te nuttigen.

3 Beelden uit de romantiek 3 Berlioz aan de Middellandse Zee In het voorjaar van 1831 keek de jonge Hector Berlioz veel uit over het water van de Middellandse Zee om tot rust en bezinning te komen. Op de mediterrane rotsen van Villefranche in de buurt van Nice zat hij tussentijds ook vlijtig te componeren. Plotseling werd hij bij die poëtische bezigheid gestoord door een barse douanier, die hem voor een Franse revolutionair aanzag: hij zou vanaf de kust geheime signalen geven aan staatsgevaarlijke boten. De douanier had hem al langer op de korrel en zijn verklaring geloofde hij niet, componeren doe je immers aan de piano? Ik weet heel goed, mijnheer, dat men niet zó muziek kan componeren, zonder piano slechts met een album en een potlood, stilletjes lopend over de strandjes Berlioz werd gesommeerd Nice te verlaten. Ik weet heel goed, mijnheer, dat men niet zó muziek kan componeren, zonder piano slechts met een album en een potlood, stilletjes lopend over de strandjes Het is slechts een van de vele sterke verhalen die Berlioz optekende in zijn Mémoires. Het is geweldige leesstof. Hij doet bijvoorbeeld ook uit de doeken hoe hij daar in Nice verzeild was geraakt. Eindelijk had hij het voor elkaar gekregen: door een conventioneel werk te schrijven had hij de Prix de Rome gewonnen. Maar die prijs een gastverblijf in de somptueuze Villa de Medici, thans nog steeds de Franse ambassade begon hem danig op te breken. Hem bereikte namelijk het bericht dat zijn verloofde zich in de tussentijd in Parijs met een ander had geëngageerd. Spoorslags reist hij af naar Parijs om het jonge paar te vermoorden, maar het verblijf aan de Middellandse Zee brengt hem bij zinnen. Als hij dan toch Nice gedwongen moet verlaten, gaat hij maar liever terug naar Rome.

4 4 Dertien jaar later hij is inmiddels een beroemd man verblijft Berlioz andermaal in Nice, en ook nu componeert hij daar een ouverture, dit keer heet het werk niet Rob Roy, maar Le Tour de Nice (de toren van Nice), en nu is een gerijpt componist aan het woord die weet hoe hij het publiek moet bespelen. Het is alsof je in een vertelling van Hoffmann verzeild bent geraakt, schreef een oorgetuige bij de Parijse première in 1845, het muziekstuk kwelt je als een nachtmerrie en vult je verbeelding met vreemde en schrikwekkende beelden. Het kan niet anders of deze toren is bevolkt met honderden uilen en visarenden, en de slotgrachten zitten ongetwijfeld vol met slangen en padden ( ) je kunt je bijna alles voorstellen als je deze striemende violen, krakende hobo s, klaaglijke klarinetten, kreunende bassen en jammerende trombones hoort! De wervelende draaikolk van het virtuoze begin wordt zoals vaker bij Berlioz gevolgd door een rustige, breed stromende lyrische passage. Paukengeroffel kondigt nieuwe actie aan: opnieuw werveling van strijkers en nu begint dan de eigenlijke hoofdmoot met machtig vertoon van het koper. Een heerlijk meezing-motief dat een ieder zal bijblijven komt uit de golvende massa te voorschijn en verdwijnt al spoedig in nieuwe wervelingen. Hier klinkt een meeslepende Ouverture vol verrassingen, die Berlioz na de première zelf maar weinig heeft kunnen uitvoeren. In de jaren reviseert hij het werk dat hij eerst omdoopt tot Le Corsaire Rouge (de rode zeerover) naar een romantische vertelling van Fenimore Cooper, de HECTOR BERLIOZ, GESCHILDERD DOOR GUSTAVE COURBET Amerikaanse auteur van De laatste der Mohikanen. Later kortte hij de titel nog verder in tot Le Corsaire een toespeling op het romantische gedicht van Lord Byron dat hij als jonge man tijdens zijn verblijf in Rome snikkend en met rode koontjes tot zich had genomen gezeten in een biechtstoel in de Sint Pieterskerk. Si non è vero... "Je kunt je bijna alles voorstellen als je deze striemende violen, krakende hobo's, klaaglijke klarinetten, kreunende bassen en jammerende trombones hoort!"

5 Skrjabin - Pianoconcert Ook zo n avontuurlijk romantisch bestaan leidde de kleine Rus Alexander Skrjabin die ondanks het formaat van zijn handjes ze omspanden met moeite een octaaf in het zelfde jaar als Rachmaninov de Gouden Medaille van het Moskous Conservatorium in de wacht sleepte. Waar zijn jeugdvriend Sergej Rachmaninov zijn hele leven romantisch zou blijven schrijven en zelfs in het domein van de Hollywood-filmmuziek verzeild raakte, zocht Skrjabin meer het muzikale avontuur: vooral na de eeuwwisseling laat hij zich meer en meer leiden door filosofische en mystieke ideeën en uiteindelijk komt hij onder invloed van de geschriften van Madame Blavatsky. Grootschalige en vernieuwende orkestwerken als Le poème de l extase en het nog megalomaner Prometheus, waarbij tijdens de uitvoering ook kleuren geprojecteerd zouden moeten worden, zijn het gevolg. In het Pianoconcert in fis dat de 24-jarige Skrjabin in de herfst van 1896 in een mum van tijd neerpende nadat hij van een concertreis naar onder meer Amsterdam, Den Haag en Rome was teruggekeerd is van dat alles nog niets te merken. Integendeel, het valt op dat Skrjabins eerste en enige concert juist in nostalgische bewondering aanknoopt bij de klankwereld van Chopin. Natuurlijk is de orkestpartij wat rijker en klinkt de pianopartij nog weelderiger, maar dit is slechts het gevolg van de expansieve ontwikkeling die de muziek in de negentiende eeuw doormaakt. Qua textuur en ook qua vormopbouw is er niets nieuws onder de zon: met een orkestrale inleiding opent het Allegro, waarin de solist slechts spaarzaam de hoofdrol opeist; zijn virtuoze klavierpartij is juist vaak sterk verweven met die van het orkest. Grote contrasten typeren de over het algemeen donkere sfeer. Het middendeel Andante bestaat uit een thema dat eerst in de strijkers maar later vooral in de klarinetpartij gestalte krijgt, gevolgd door een viertal variaties waarin de solist naar voren treedt. Ze verschillen sterk in kleur en tempo, een mini-concert zou je het bijna kunnen noemen, met een langzaam deel (variatie 1) een scherzo (variatie 2), een Adagio met solistencadenzen (variatie 3) en een wat opgewekter Allegretto als afsluitende Finale. ALEXANDER SKRJABIN 5

6 6 Het derde deel een Allegro moderato is het meest intense en virtuoze deel van het concert. Van hoog naar laag en omgekeerd vliegen de arpeggio s je om de oren; gelukkig biedt het wiegende tweede thema binnen deze conventionele sonate-rondovorm wat rust en tegenwicht. Skrjabin voerde het werk vele malen zelf uit, ook toen hij als componist al heel andere wegen was ingeslagen. Na Skrjabins vroege dood in 1915 speelde Rachmaninov dit werk van zijn jeugdvriend bij een herdenkingsconcert in Moskou. RICHARD WAGNER Wagner op klaarlichte dag Saaie jongens waren die romantici natuurlijk allerminst. Ook van Richard Wagner kun je dat moeilijk beweren: na 1848 op de vlucht als revolutionair, ging hij in het veilige Zwitserse ballingsoord bij Zürich een relatie aan met de vrouw van zijn weldoener. En daarnaast verkeerde hij zijn hele leven voortdurend in geldnood bij een uiterst luxueuze levensstijl. Met het idee van een komische opera liep Wagner al langer rond, maar het kwam er pas van na de voltooiing van zijn diep-tragische opera-vertelling Tristan und Isolde. De nachtelijke versluierende chromatische klankenwereld van Tristan maakt in Die Meistersinger von Nürnberg plaats voor heldere diatonische opgewektheid in een opera die zich hoofdzakelijk op klaarlichte dag afspeelt in de straten en op de pleinen van de laatmiddeleeuwse handelsstad Neurenberg. Toch heeft ook de nacht zijn plaats in de opera: tijdens de Sint-Jansnacht of Midzomernacht biedt het toneel plaats aan Spuk en wilde taferelen. De Ouverture beschrijft het herstel der zeden en het aanbreken van de dag. Schumanns ode aan de Rijn Met zijn komst naar Düsseldorf hoopte Robert Schumann op een verbetering van zijn lot. In Dresden had hij niet de posities kunnen verwerven die hij begeerde. Aanvankelijk zag het er allemaal ook heel gunstig uit in zijn nieuwe omgeving: met veel eerbetoon werd de componist onthaald als stedelijk muziekdirecteur. Koren hadden werken van hem ingestudeerd en plechtig werd de nieuw aangekomene in zijn ambt bevestigd: het Rijnland leek hem toe te lachen. Vooral de aanblik van de Keulse Dom een in 1850 nog onvoltooid bouwwerk had op Schumann diepe indruk gemaakt; eerst op de doorreis in september en ruim een maand later nog eens, op vijf november, precies op de dag dat hij in een scheppingsroes het eerste deel van zijn Derde symfonie vorm begon te geven.

7 Vandaar de bijnaam Rheinische voor dit werk, dat Schumanns laatste symfonie zou zijn de zogenaamde Vierde had namelijk al in 1841 geklonken, de componist zou dit werk alleen nog grondig herzien. Hoewel de bijnaam Rheinische dit een beetje suggereert, vertelt de symfonie geen verhaal. Trouwens, deze rivier bracht hem uiteindelijk niet de voorspoed die hij voor zichzelf en zijn gezin had gewenst: op het podium, als dirigent, bleek hij geen succes en thuis werd hij toenemend geplaagd door zenuwzwakheid en zware depressies. Vier jaar na zijn aankomst in Düsseldorf, nota bene tijdens het carnaval, probeerde de componist een einde aan zijn leven te maken door in de Rijn te springen. Hij werd gered, maar de laatste twee jaar van zijn leven verbleef hij in een zenuwinrichting met de omineuze naam Endenich, waar hij in 1856 stierf. Opgewektheid is echter het sleutelwoord van die bruisende Derde symfonie, waarvan het openingsthema heel verbreid is, doordat het jarenlang als herkenningsdeun van de WDR-televisiejournaals werd gebruikt. Het is dan ook een machtig, aandachttrekkend begin met die antimetrisch opgerekte driekwartsmaten die dan toch in een juichend walsje weten uit te monden. Lebhaft schreef Schumann boven dit deel als aanwijzing, waarbij hij voor het eerst de Duitse taal boven het gebruikelijke Italiaans prefereerde. Met sehr mäßig betekent hij vervolgens het volgende deel, een Scherzo dat bij hem echter meer de trekken krijgt van een landelijk dansje, zo heel anders dan het kwikzilverachtige Scherzo uit zijn Tweede symfonie. Zonder de inzet van koper en slagwerk klinkt het middendeel dat Schumann oorspronkelijk Intermezzo wilde noemen, maar dat hij uiteindelijk toch alleen met de woorden Nicht schnell de wereld inzond. Zou Schumann het plechtige vierde deel ingevoegd hebben, omdat hij uiting wilde geven aan de wijding van Johannes von Geissel tot kardinaal in de Keulse Dom? Het zou zomaar kunnen, want in de partituur schreef hij aanvankelijk met het karakter van een plechtige ceremonie. Schumann zelf was overigens niet bij deze inwijding aanwezig. Toch hebben we er waarschijnlijk de vijfdeligheid van de symfonie aan te danken. Lebhaft sluit Schumann de symfonie die overigens van gemiddelde lengte blijft met een opnieuw stralend en bruisend vijfde deel af. Kort voor het eind noteert hij schneller in de partituur, waarna alle instrumenten in een opgejaagd stretto nog furieuzer van zich doen spreken tot twee droge strijkersakkoorden er een punt achter zetten. Kees Arntzen ROBERT SCHUMANN 7

8 8 Markus Stenz, dirigent uitvoerenden Sinds het seizoen is Markus Stenz chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest. Markus Stenz geniet een bijzondere reputatie als vertolker van eigentijds symfonisch en muziekdramatisch repertoire. Hij wordt beschouwd als een belangrijk pleitbezorger van de muziek van Hans Werner Henze, van wie hij diverse opera s in première bracht. Stenz staat tevens hoog aangeschreven in uitvoeringen van werken uit de klassieke en romantische periode: Beethoven, Bruckner en met name Mahler en Wagner. Voorts is hij een groot operadirigent met vele internationale engagementen. Tenslotte heeft Stenz de afgelopen jaren blijk gegeven van grote betrokkenheid bij het gebruik van nieuwe media. Markus Stenz was voorheen chef-dirigent van de Keulse opera en van het Gürzenich Orchester in Keulen, chef-dirigent en artistiek directeur van het Melbourne Symphony Orchestra, principal conductor van London Sinfonietta en artistiek directeur van het Montepulciano Festival. Als gastdirigent leidde hij orkesten in Europa en de Verenigde Staten, zoals de Berliner Philharmoniker, de Münchner Philharmoniker, het Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, het Gewandhausorchester Leipzig, het Tonhalle Orchester Zürich, het BBC Symphony Orchestra, het Hallé Orchestra, het Chicago Symphony Orchestra en de Los Angeles Philharmonic. Zijn grote betrokkenheid bij de moderne muziek leidde tot een vaste relatie met Ensemble InterContemporain. Daarnaast heeft Markus Stenz een internationale reputatie als operadirigent. Hij leidde voorstellingen bij de English National Opera, Los Angeles Opera, San Francisco Opera en Glyndebourne Festival Opera. Hij dirigeerde in Keulen de volledige Ring van Wagner en leidde de wereldpremière van Caligula van Detlev Glanert. Markus Stenz is regelmatig te gast bij het Koninklijk Concertgebouworkest. In 2007 maakte hij MARKUS STENZ KAUPO KIKKAS ANATOL UGORSKI PETER HIMSEL

9 opnames van hedendaags repertoire die als eerste in de reeks Horizon werden uitgebracht op RCO Live. Markus Stenz werkte voor het eerst samen met het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor in april In de ZaterdagMatinee dirigeerde hij de Nederlandse première van de opera The Bassarids van Hans Werner Henze. Hij werd teruggevraagd voor de uitvoering van de suite The Tempest van Thomas Adès en Earth Dances van Harrison Birtwistle (juni 2006), de Sankt-Bach- Passion van Mauricio Kagel (december 2008) en de integrale versie van de opera The Tempest (mei 2009). Stenz dirigeerde de afgelopen seizoenen het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor onder meer in de Nederlandse première van Walter Braunfels Te Deum, Henze s L Upupa und der Triumph des Sohnesliebe en Mahlers Das klagende Lied. Anatol Ugorski, piano De in Siberië geboren Anatol Ugorski (*1942) studeerde bij Nadezjda Golubovskaja aan het Conservatorium van Leningrad (nu St. Petersburg). Op zijn vijftiende beheerste hij het hele standaardrepertoire voor piano. Als grote voorstander van westerse en hedendaagse muziek werd Ugorski beschuldigd van staatsvijandige concertactiviteiten en mocht hij alleen in de buitenwijken van de provincie spelen. In 1990 emigreerde hij naar Duitsland. Tijdens het opnemen van Beethovens Diabelli-Variaties in Berlijn werd Anatol Ugorski ontdekt door Deutsche Grammophon die hem meteen een exclusief contract aanboden. Van hem verschenen opnamen van onder meer Moesorgski s Schilderijen van een tentoonstelling en Stravinsky s Drie delen uit Petroesjka, pianowerken van Beethoven, Schumanns Davidsbündlertänze, Schuberts Wanderer-Fantasie, Messiaens Catalogus d oiseaux en La Fauvette des jardins, en het Pianoconcert van Skrjabin (met Pierre Boulez en het Chicago Symphony Orchestra). Anatol Ugorski treedt geregeld wereldwijd op, onder meer in Berlijn, Frankfurt, Parijs, Madrid, Brussel, Wenen, Amsterdam en Tokio. Hij trad ook op op diverse muziekfestivals, waaronder het Ravinia Festival, het Festival Lanaudière in Canada en de Salzburger Festspiele. Anatol Ugorski doceerde tot 2007 aan de Hochschule für Musik Detmold. Radio Filharmonisch Orkest Het Radio Filharmonisch Orkest, opgericht in 1945, is een onmisbare schakel in het Nederlandse muziekleven. Het orkest speelt bijzonder geprogrammeerde symfonische concerten en concertante opera-uitvoeringen. Nederlandse en wereldpremières vormen een belangrijk onderdeel van het repertoire. De meeste concerten vinden plaats in het kader van de concertseries AVROTROS Vrijdagconcert (TivoliVredenburg Utrecht) en NTR ZaterdagMatinee en Het Zondagochtend Concert (Koninklijk Concertgebouw Amsterdam) en worden live worden uitgezonden op NPO Radio 4. Met de concertreeksen Pieces of Tomorrow en Out of the Blue in Tivoli- Vredenburg en met lunchconcerten in 9

10 10 het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum weet het orkest nieuwe muziekliefhebbers van alle leeftijden te bereiken. Markus Stenz is sinds 2012 chef-dirigent. Zijn voorgangers zijn Albert van Raalte, Paul van Kempen, Bernard Haitink, Jean Fournet, Willem van Otterloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona, Edo de Waart en Jaap van Zweden. Het orkest werkte bovendien samen met gastdirigenten als Leopold Stokowski, Kirill Kondrashin, Antal Doráti, Charles Dutoit, Mariss Jansons, Michael Tilson Thomas, Gennady Rozhdestvensky, Christoph Eschenbach, Pablo Heras- Casado, Vasily Petrenko, Vladimir Jurowski en Valery Gergiev. De Amerikaan James Gaffigan is vaste gastdirigent sinds het seizoen ; Bernard Haitink heeft als beschermheer zijn naam aan het orkest verbonden. Cd s met werken van hedendaagse componisten als Harvey, Torstensson en MacMillan, of de registratie van Wagners Parsifal live in de NTR ZaterdagMatinee onder leiding van Jaap van Zweden werden met prijzen als de Edison Klassiek onderscheiden. Meer recent verschenen Bruckners symfonieën onder leiding van Jaap van Zweden op cd, en bovendien Willem Jeths Blokfluitconcert (met Markus Stenz en Erik Bosgraaf) en Eerste symfonie (met Edo de Waart), Eine Lebensmesse van Van Gilse (met Groot Omroepkoor, solisten en Markus Stenz) en vioolconcerten van Sjostakovitsj en Goebaidoelina (met Simone Lamsma en respectievelijk James Gaffigan en Reinbert de Leeuw). Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan de uitgave van de zeven Prokofjev-symfonieën (James Gaffigan). In 2014 kreeg het Radio Filharmonisch Orkest een Edison Klassiek Oeuvreprijs toegekend voor zijn verdiensten voor het Nederlandse muziekleven. Als belangrijk bespeler van het Concertgebouw ontving het orkest samen met het Groot Omroepkoor in september 2017 de Concertgebouw Prijs, na eerdere prijswinnaars als Sir John Eliot Gardiner, Yo-Yo Ma, Janine Jansen en Thomas Hampson. Het Radio Filharmonisch Orkest maakt deel uit van de Stichting Omroep Muziek, samen met het Groot Omroepkoor en de productieafdeling van de concertseries van Radio 4 (NTR en AVROTROS). volg het orkest via twitter (@radiofilhorkest) en facebook BERNARD HAITINK REIKTE OP 19 SEPTEMBER JL. DE CONCERT GEBOUW PRIJS UIT AAN HET RADIO FILHARMONISCH ORKEST EN HET GROOT OMROEPKOOR. VLNR: BERNARD HAITINK, JOLANDA SENGERS VOORZITTER KOORCOMMISSIE, FRÉDERICK FRANSSEN VOORZITTER ORKESTCOMMISSIE EN SIMON REININK DIRECTEUR KONINK LIJK CONCERTGEBOUW

11 11 BESCHERMHEER Bernard Haitink CHEF DIRIGENT Markus Stenz HONORARY CHIEF CONDUCTOR Jaap van Zweden ERE DIRIGENT Edo de Waart VASTE GASTDIRIGENT James Gaffigan ASSISTENT DIRIGENT Frans-Aert Burghgraef EERSTE VIOOL Nadia Wijzenbeek Fred Gaasterland Alexander Baev Maria Escarabajal Alberto Facanha Johnson Mariska Godwaldt Julija Hartig Masha Iakovleva Kerstin Kendler Pedja Milosavljevic Theo Ploeger Ruud Wagemakers Laura Frenkel Anna Steenhuis TWEEDE VIOOL Casper Bleumers Andrea van Harmelen Eveline Trap Zofia Balcar Ian van den Berk Esther de Bruijn Wouter Groesz Annemarie van Helderen Ingrid van Leeuwen Renate van Riel Alexander van den Tol Frits Wagenvoorde ALTVIOOL Francien Schatborn Frank Brakkee Huub Beckers Igor Bobylev Arjan Wildschut Sabine Duch Erik Krosenbrink Robert Meulendijk Lotte de Vries Ewa Wagner CELLO Michael Stirling Eveline Kraayenhof Winnyfred Beldman Mirjam Bosma Crit Coenegracht Sebastiaan van Eck Anneke Janssen Ansfried Plat CONTRABAS Rien Wisse Walter van Egeraat Edward Mebius Jim Schultz Stephan Wienjus Eduard Zlatkin FLUIT Barbara Deleu Carla Meijers Maike Grobbenhaar HOBO Hans Wolters Yvonne Wolters KLARINET Harmen de Boer Esther Misbeek FAGOT Renée Knigge Freek Sluijs HOORN Petra Botma-Zijlstra Peter Hoeben Toine Martens Fréderick Franssen Rebecca Grannetia TROMPET Hans van Loenen Raymond Rook Hans Verheij Mark Speetjens TROMBONE Herman Nass Victor Belmonte Albert Brandt Attema TUBA Bernard Beniers PAUKEN Paul Jussen SLAGWERK Mark Haeldermans Vincent Cox Esther Doornink HARP Ellen Versney Radio Filharmonisch Orkest

12 12 volgende concerten zaterdag (!) 21 oktober uur Jacobikerk, Utrecht inleiding Thea Derks uur SERIE GROOT OMROEPKOOR Rondom Bernstein Groot Omroepkoor Klaas Stok dirigent Pierrette de Zwaan alt Anitra Jellema sopraan Varvara Tishina sopraan Thompson Alleluia Bernstein Missa brevis Lauridsen O nata lux Copland In the beginning Ives Psalm 100, 24, 67 en 150 Carter Heart not so heavy as mine / Musicians wrestle everywhere Barber Agnus Dei zaterdag 21 oktober uur Concertgebouw, Amsterdam Ronddwalen in paradijselijk 3D Amsterdam Sinfonietta André de Ridder dirigent Roderick Williams bariton Katherine Manley sopraan Claron McFadden sopraan Kate Miller-Heidke zang (film) Jonathan McGovern bariton (film) Van der Aa Sunken Garden (Nederlandse première van de herziene versie) colofon PROGRAMMERING Astrid in t Veld PRODUCTIE Anita Wijnen MARKETING & COMMUNICATIE Marco van Es, Saskia Roos, Mary Fan Zandkamp MANAGER RADIO FILHARMONISCH ORKEST & GROOT OMROEPKOOR Wouter den Hond ADMINISTRATIE & FINANCIËN Stichting Omroep Muziek PRESENTATIE AVROTROS NPO RADIO 4 Mark Brouwers EINDREDACTIE AVROTROS NPO RADIO 4 Tim Moen ARTISTIEK LEIDER Kees Vlaardingerbroek DIRECTEUR STICHTING OMROEP MUZIEK Roland Kieft PROGRAMMATOELICHTING Kees Arntzen REDACTIE PROGRAMMABOEK Clemens Romijn VORMGEVING Dorine Verharen EINDREDACTIE Onno Schoonderwoerd