JULI AUGUSTUS. Woensdag 29 augustus 2018 Grote Zaal uur. Koninklijk Concertgebouworkest Bernard Haitink, dirigent

Transcriptie

1 30 jaar JULI AUGUSTUS Woensdag 29 augustus 2018 Grote Zaal uur Koninklijk Concertgebouworkest Bernard Haitink, dirigent Gustav Mahler Negende symfonie in D ( ) Andante comodo Im Tempo eines gemächlichen Ländlers: etwas täppisch und sehr derb Rondo - Burleske: Allegro assai. Sehr trotzig Adagio: sehr langsam und noch zurück haltend Er is geen pauze. Veel van onze bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daarom hinderlijke geluiden, zoals hoesten, zoveel mogelijk te vermijden. Zet uw telefoon op stil en houd er rekening mee dat ook oplichtende schermen de concentratie kunnen verstoren.

2 Toelichting/Biografie/Summary/Concerttip TOELICHTING De memoires van zijn vrouw Alma doen geloven dat Gustav Mahler na het voltooien van zijn Achtste symfonie in 1906 huiverig was om aan de volgende te beginnen. Hij was als de dood voor het begrip Negende symfonie, aangezien Beethoven noch Bruckner de Tiende had bereikt. Daarom schreef hij Das Lied von der Erde eerst als Negende, daarna streepte hij het getal door, en zei hij bij de latere Negende symfonie tegen mij: Eigenlijk is dit natuurlijk de Tiende, want Das Lied von der Erde is mijn Negende. Toen hij vervolgens aan de Tiende begon, zei hij: Nu is voor mij het gevaar voorbij! Maar een uitvoering van de Negende heeft hij nooit meegemaakt, en de Tiende heeft hij nooit voltooid. Zou Alma Mahler het bijgeloof van haar man niet wat hebben gedramatiseerd? Want speelde de angst voor een leeg vel muziekpapier Mahler niet bij elk nieuw werk parten? Feit is wel dat 1907 een zwaar jaar was geweest: dochter Putzi (Maria) overleed op vierjarige leeftijd en bij Mahler werd een ongeneeslijke hartaandoening geconstateerd. De dood was dat jaar in zijn leven dus wel erg dichtbij gekomen. En inderdaad zou de Negende uit Mahlers laatste voltooide symfonie blijken. De componist begon in de zomer van 1910 weliswaar aan zijn Tiende symfonie, maar toen hij in mei 1911 overleed was het werk nog lang niet voltooid. Allesomvattende symfonie In de late Romantiek was de symfonie in allerlei opzichten gegroeid. Zij werd langer Mahlers Negende duurt met haar anderhalf uur wel vier keer zo lang als een gemiddelde Haydnsymfonie en de bezetting werd groter, tot wel zo n vijfhonderd uitvoerenden (inclusief vocale solisten en koor, naar voorbeeld van Beethovens Negende) in Mahlers Achtste symfonie. Hoe groots het genre van de symfonie voor Mahler was, blijkt ook uit wat hij in 1907 tegen zijn collega Sibelius zei, namelijk dat de symfonie hoort te zijn als de wereld, dat deze allesomvattend hoort te zijn. Dit credo is zeker ook van toepassing op zijn Negende symfonie, die ook wel Afscheidssymfonie wordt genoemd. Een concrete aanleiding voor die bijnaam is de aantekening Leb wohl, leb wohl in het manuscript van het eerste deel, waarin Mahler de dalende secunden van het hoofdthema heeft ontleend aan de pianosonate Les adieux van zijn held Beethoven. Dit afscheidsthema zou betrekking kunnen hebben op Mahlers naderende einde, maar wellicht ook op zijn angst zijn echtgenote te verliezen. In 1910 zou hij immers in Leiden, in een periode dat hij werkte met het Concertgebouworkest met Freud over zijn moeizame huwelijk praten, en de componist kon het jaar daarna niet voorkomen dat zijn Alma een affaire begon met de architect Walter Gropius. De autobiografische motivatie achter de Negende symfonie is uiteindelijk speculatie. In ieder geval kan het stuk worden gezien als een afscheid van de traditionele opzet van een symfonie: met zijn ongebruikelijke keuze voor een uiterst langzaam openings- en slotdeel en zijn sterk romantisch-expressieve toontaal baande Mahler de weg voor de Tweede Weense School. Hoe het ook zij: Berg, naast Webern en Schönberg een van de voortrekkers van die stroming, herkende in Mahlers Negende duidelijk een grondtoon van Todesahnung. Lonneke Tausch

3 BIOGRAFIE SUMMARY juli-aug 2015 Het Koninklijk Concertgebouworkest (RCO) wordt door de internationale kritiek tot s werelds beste orkesten gerekend. Het staat bekend om zijn unieke klank en stilistische flexibiliteit en werkt met de meest vooraanstaande componisten en dirigenten. Zo stonden Gustav Mahler, Richard Strauss en Igor Stravinsky meer dan eens voor het orkest. Sinds de oprichting in 1888 zijn er slechts zeven chef-dirigenten geweest: Willem Kes, Willem Mengelberg, Eduard van Beinum, Bernard Haitink, Riccardo Chailly, Mariss Jansons en van september 2016 tot augustus 2018 Daniele Gatti. Hare Majesteit Koningin Máxima is beschermvrouwe. Jaarlijks worden ongeveer concertbezoekers bereikt met zo n negentig concerten in Amsterdam en veertig op de belangrijkste podia over de hele wereld. Tussen 2016 en 2018 treedt het orkest op in alle 28 lidstaten van de Europese Unie. Het RCO heeft sinds 2004 een eigen label: RCO Live. Bernard Haitink begon zijn carrière ruim zestig jaar geleden bij het Radio Filharmonisch Orkest. Van 1961 tot 1988 was hij chef-dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest, waarvan hij tegenwoordig eredirigent is. Zijn vele tournees, plaatopnamen en de Eurovisie Kerstmatinees ( ) met dit orkest brachten hem wereldroem als Mahlervertolker. Daarnaast bekleedt en bekleedde de Nederlandse maestro vele andere vooraanstaande posities. Zo was hij music director van de Royal Opera Covent Garden en de Glyndebourne Festival Opera en chef-dirigent van het London Philharmonic Orchestra, de Staatskapelle Dresden en het Chicago Symphony Orchestra. In 2007 ontving hij de Concertgebouw Prijs. Gustav Mahler was apprehensive in regard to his Ninth Symphony: weren t his two illustrious symphonic predecessors, Beethoven and Bruckner, also doomed to compose only nine symphonies? In an attempt to avoid the curse, he named his first symphonic work after the Eighth, Das Lied van der Erde, and resumed the numbering with the Ninth. But fate would not be outsmarted: Mahler died before its premiere in The nickname Farewell Symphony is based on the note Leb wohl, leb wohl he jotted in the manuscript next to the descending major second in the main theme, which Mahler had borrowed from Beethoven s Piano Sonata Les adieux. Translation: Jonathan Reeder

4 EN VERDER... Social media Meer Robeco SummerNights online! Volg Het Concertgebouw op social media en deel uw concertervaring. Participeer en bekijk de mooiste concertfragmenten op Facebook, beluister de mooiste muziek via onze Spotify-playlist, of neem een kijkje achter de schermen via Instagram. Zomercafé Trakteer uzelf in de pauze in het Zomercafé op een verfrissende Aperol Spritz & Crostini. Ook na afloop van het concert bent u welkom voor Drinks & Bites (drankje en hartige snack). Beide combinaties elk voor de zomerse prijs van 9. Robeco De Robeco SummerNights komen voort uit een unieke samenwerking tussen Robeco en Het Concertgebouw. Allebei kennen we een rijke geschiedenis vol vernieuwing met passie voor kwaliteit en oog voor onze basis. Elk op ons eigen terrein. Met de Robeco SummerNights willen we muzikale traditie op innovatieve wijze voor iedereen toegankelijk maken. Met een programmering die muziek omvat van klassiek tot modern, en van akoestisch tot elektronisch behoren de de Robeco SummerNights al bijna dertig jaar tot de best bezochte festivals van Nederland. Robeco is trotse sponsor van de Robeco SummerNights. ma 17/ uur Grote Zaal Concerttip Andris Nelsons en het Boston Symphony Orchestra: Sjostakovitsj Het Boston Symphony Orchestra is eindelijk terug in Amsterdam! Andris Nelsons en Baiba Skride in een ambitieus programma met Sjostakovitsj Vierde symfonie en Bernsteins Serenade.

5 PLATTEGROND VAN HET CONCERTGEBOUW Begane grond Entree Café T Zuid Achterzaal Grote Zaal Voorzaal Podium Garderobe Summer Restaurant Summer- Nights Live! Noord 1e verdieping Museumfoyer T Solistenfoyer Balkon Zuid Podium Frontbalkon Grote Zaal Kleine Zaal Balkon Noord Podium Dirigentenfoyer

6 "KLASSIEKE MUZIEK VERTELT DE MEEST BETOVERENDE VERHALEN" - NINO GVETADZE, PIANISTE KLASSIEK VOOR IEDEREEN LUISTER VIA DE KABEL CLASSIC FM APP SPONSORED BY ENJOY THE BEST CLASSICAL STREAMING SERVICE Informatiebeveiliging in de ambulancezorg