JULI AUGUSTUS. Zondag 19 augustus 2018 Grote Zaal uur. Bergen Philharmonisch Orkest Edward Gardner, dirigent James Ehnes, viool

Transcriptie

1 30 jaar JULI AUGUSTUS Zondag 19 augustus 2018 Grote Zaal uur Bergen Philharmonisch Orkest Edward Gardner, dirigent James Ehnes, viool Richard Wagner Vorspiel uit Der fliegende Holländer (1841) Johannes Brahms Vioolconcert in D, op. 77 (1878) Allegro non troppo Adagio Allegro giocoso, ma non troppo vivace PAUZE Jean Sibelius Vijfde symfonie in Es, op. 82 (1915/16/19) Tempo molto moderato - Allegro moderato - Presto Andante mosso, quasi allegretto Allegro molto Veel van onze bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daarom hinderlijke geluiden, zoals hoesten, zoveel mogelijk te vermijden. Zet uw telefoon op stil en houd er rekening mee dat ook oplichtende schermen de concentratie kunnen verstoren.

2 Toelichting/Biografie/Summary/Concerttip TOELICHTING De Hollander uit Richard Wagners opera Der fliegende Holländer zwerft over de wereldzeeën. Hij is gedoemd te dwalen over het ruime sop en kan alleen bevrijd worden van zijn vloek wanneer een vrouw hem eeuwige trouw belooft. Het drama, de passie en de zwier die dit verhaal herbergt, komen in een notendop voorbij in het stormachtige Vorspiel. Wagner schreef zelf het libretto van zijn vierde opera, gebaseerd op Heinrich Heines Aus den Memoiren des Herrn von Schnabelewopski. De drieakter beleefde zijn première in 1843 in Dresden. Zuivere diamant Johannes Brahms raakte bevriend met Joseph Joachim in De toen al beroemde violist omschreef Brahms karakter als rein wie Demant, weich wie Schnee en bracht hem in contact met Robert en Clara Schumann, een introductie die voor Brahms van levensbelang zou zijn. De zuivere diamant wijdde in 1878 zijn Vioolconcert in D, op. 77 aan Joachim. Brahms heeft de schaduw van Beethoven altijd over zich heen gevoeld. Het kostte hem moeite om zijn eigen stem te vinden in de compositievormen waarin zijn grote voorbeeld successen had geoogst. Joachim reisde onvermoeibaar de wereld rond om Beethovens Vioolconcert te propageren ook daarom was de opdracht aan hem een bewuste keuze van Brahms. Brahms Vioolconcert is talloze malen uitgevoerd met Joachim als solist en Brahms zelf als dirigent. De elegische opening van het eerste deel sluit aan bij de sfeer van Brahms Tweede symfonie, die de componist kort ervoor had voltooid. Interessant is het tweede deel, vanwege de lange solo van de hobo: volgens vioolvirtuoos Pablo de Sarasate de mooiste melodie van het hele werk. De finale refereert aan Joachims voorliefde voor zigeunermuziek. Aardser en levendiger Om zijn vijftigste verjaardag luister bij te zetten, dirigeerde Jean Sibelius zijn speciaal voor die gelegenheid gecomponeerde Vijfde symfonie in Es. Kritisch als hij was, stemde de eerste versie hem niet tevreden. Tot tweemaal toe reviseerde hij het werk: het moest aardser zijn, levendiger. Met de Vijfde ging het vanaf het begin niet vanzelf. In zijn dagboek noteert de componist: Het is alsof God de Vader stukjes mozaïek van de hemelse vloer naar beneden heeft gegooid en mij heeft gevraagd ze weer terug te leggen. Het zwoegen en zweten heeft zijn vruchten afgeworpen. Let op de hoorns in het derde en laatste deel: groots en meeslepend. Ze spelen een melodie die direct is gekoppeld aan een waarneming die ook in Sibelius dagboek te lezen valt: Vandaag om tien voor elf zag ik zestien zwanen. Een van mijn geweldigste ervaringen! Lieve Heer, wat een schoonheid! Ze cirkelden lange tijd boven me. De trots die van zwanen uitgaat, kenmerkt, naast schoonheid en ontroering, veel van Sibelius muziek. Frederike Berntsen

3 BIOGRAFIE SUMMARY juli-aug 2015 De geschiedenis van het Bergen Philharmonisch Orkest gaat terug tot in 1765, toen het Det Musicalske Selskab werd opgericht. De thuisbasis van het orkest is de Griegzaal in Bergen, genoemd naar de Noorse componist die ook als chef voor het orkest heeft gestaan. De recentste chef-dirigenten waren Simone Young en Andrew Litton, van deze laatste nam Edward Gardner in 2015 de post over. Inmiddels leidde hij het orkest tijdens vele internationale tournees en verschenen vele opnamen, met werk van onder anderen Schönberg, Janácek, Berlioz en Grieg. Dit seizoen maakte Edward Gardner zijn debuut bij de New York Philharmonic, het San Francisco Symphony Orchestra en het Chicago Symphony Orchestra. Hij was te gast bij het Gewandhausorchester Leipzig, het London Philharmonic Orchestra en het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin. Gardner was tien jaar lang music director van de English National Opera, en werkt samen met s werelds grootste operahuizen. Op zijn vierde begon James Ehnes met vioolspelen en op zijn negende werd hij een protégé van Francis Chaplin. Ehnes studeerde af aan de Juilliard School in Hij werkte met orkesten als de Los Angeles Philharmonic Orchestra en New York Philharmonic, het London Symphony Orchestra en de BBC Philharmonic, en met dirigenten als Andrew Davis, Iván Fischer en Paavo Järvi. De Canadees heeft vele opnamen op zijn naam staan die niet zelden in de prijzen zijn gevallen. James Ehnes, woonachtig in Florida, speelt op de Marsick -Stradivarius uit The Dutchman in Richard Wagner s opera Der fliegende Holländer is cursed to sail the seven seas for eternity, searching for redemption that can only come from the pure love of a woman. This story s drama, passion and panache are all included in the work s tempestuous Vorspiel. Johannes Brahms dedicated his Violin Concerto in D major to the violinist Joseph Joachim. The first movement s elegiac opening recalls the mood of Brahms recently completed Second Symphony. According to violin virtuoso Pablo de Sarasate, the oboe solo in the second movement is the most beautiful melody in the entire work. The finale is a tribute to Joachim s fondness for gipsy music. Jean Sibelius conducted the premiere of his Fifth Symphony in E flat major as the crowning glory of the lavish celebrations for his fiftieth birthday. He revised the work twice, to make it more down-to-earth, more vivid. The grand and majestic horns in the third and last movement are especially impressive. They play a melody traced to an entry in Sibelius diary: Today, at ten minutes to eleven, I saw sixteen swans. God, how beautiful! They circled for a long time above me. Translation: Eileen Stevens

4 EN VERDER... Social media Meer Robeco SummerNights online! Volg Het Concertgebouw op social media en deel uw concertervaring. Participeer en bekijk de mooiste concertfragmenten op Facebook, beluister de mooiste muziek via onze Spotify-playlist, of neem een kijkje achter de schermen via Instagram. SummerNights Live! Geniet nog even na van het concert tijdens Robeco SummerNights Live! Met vanavond in de Spiegelzaal een ontmoeting met dirigent Edward Gardner en violist James Ehnes. U bent van harte welkom. Robeco De Robeco SummerNights komen voort uit een unieke samenwerking tussen Robeco en Het Concertgebouw. Allebei kennen we een rijke geschiedenis vol vernieuwing met passie voor kwaliteit en oog voor onze basis. Elk op ons eigen terrein. Met de Robeco SummerNights willen we muzikale traditie op innovatieve wijze voor iedereen toegankelijk maken. Met een programmering die muziek omvat van klassiek tot modern, en van akoestisch tot elektronisch behoren de de Robeco SummerNights al bijna dertig jaar tot de best bezochte festivals van Nederland. Robeco is trotse sponsor van de Robeco SummerNights. vr 31/ uur Grote Zaal Concerttip Last of the SummerNights: Rodrigo, Rossini, Ravel Dans de laatste zomernacht in. Van Boléro tot mars: philharmonie zuidnederland in kwieke werken van onder anderen Ravel en Sjostakovitsj. Violiste Rosanne Philippens en gitarist Pablo Sáinz Villegas soleren.

5 PLATTEGROND VAN HET CONCERTGEBOUW Begane grond Entree Café T Zuid Achterzaal Grote Zaal Voorzaal Podium Garderobe Summer Restaurant Summer- Nights Live! Noord 1e verdieping Museumfoyer T Solistenfoyer Balkon Zuid Podium Frontbalkon Grote Zaal Kleine Zaal Balkon Noord Podium Dirigentenfoyer

6 "KLASSIEKE MUZIEK VERTELT DE MEEST BETOVERENDE VERHALEN" - NINO GVETADZE, PIANISTE KLASSIEK VOOR IEDEREEN LUISTER VIA DE KABEL CLASSIC FM APP SPONSORED BY ENJOY THE BEST CLASSICAL STREAMING SERVICE Informatiebeveiliging in de ambulancezorg