Conservatoria Symfonieorkest

Transcriptie

1 Beethoven Bruch Die Geschöpfe des Prometheus Brahms Benzi Symfonie nr. 2 dirigent solist Conservatoria Symfonieorkest Maastricht, Gent & Tilburg 23/25/26/27 nov 2012

2 Programma Beethoven Benzi dirigent Die Geschöpfe des Prometheus op. 43 (1801) Ouverture Finale Beethoven ( ) Die Geschöpfe des Prometheus Bruch Brahms op. 26 ( ) Vorspiel: Allegro moderato Adagio Finale: Allegro energico pauze viool Symfonie nr. 2 op. 73 (1877) Allegro non troppo Adagio non troppo Allegretto grazioso (quasi andantino) Allegro con spirito Concerten Tilburg vrijdag 23 november uur Concertzaal Tilburg Maastricht zondag 25 november uur Theater aan het Vrijthof Eindhoven maandag 26 november uur Muziekgebouw Eindhoven In 1801 schreef Ludwig van Beethoven de muziek bij gelijknamige ballet gebaseerd op een libretto en choreografie van Salvatore Viganò. Het is een allegorisch verhaal. Promeutheus schept twee wezens uit aarde en wekt hen tot leven. Na heldhaftige en met grote emoties beladen gebeurtenissen worden zij uiteindelijk gelukkig vereend met goden, muzen en faunen. De eerste uitvoering van het werk was op 28 maart 1901 in het Burgtheater in Wenen. De ouverture is concertrepertoire gebleven, verder wordt deze compositie weinig uitgevoerd. Beethoven zelf nam het thema uit het laatste deel van deze dansmuziek over als thema in zijn Eroica variaties (voor piano) en als thema in het vierde deel van zijn derde symfonie. Gent dinsdag 27 november uur Muziekcentrum De Bijloke

3 Bruch ( ) Brahms ( ) Symfonie nr. 2 Dit vioolconcert behoort tot de meest populaire concerten in de literatuur voor viool en orkest en is wellicht ook de meest gepeelde compositie van Max Bruch, die overigens noch twee andere vioolconcerten schreef. Bruch begon aan het werk toen als hij 19 jarige student net was afgestudeerd bij Ferdinand Hiller in Keulen. De schetsen werden opnieuw ter hand genomen in 1865 en uiteindelijk werd het werk voltooid in De eerste uitvoering was op 24 april 1866 met als solist Otto von Königslow en Bruch zelf als dirigent. De uitvoering was onmiddellijk een groot succes. Toch voelde Bruch zich genoodzaakt het concert aan een grondige revisie te onderwerpen. Deze richtte zich met name op de structuur van het werk waar met name de grote dirigent Hermann Levi grote kritiek op had. De componist riep mede de hulp in van Joseph Joachim, een van de beroemdste violisten van zijn tijd en overigens ook degene die Brahms terzijde stond toen die zijn viool concert schreef. Joachim zelf speelde ook de eerste uitvoering van de, aan hem opgedragen, gereviseerde versie op 7 januari 1868 en dit is de vorm waarin het werk altijd wordt gespeeld. Het duurde lang voordat Johannes Brahms zijn eerste grote symfonische werk aan de openbaarheid gaf. Na vijftien(!) jaar gewerkt te hebben aan zijn eerste symfonie was de première in Brahms was toen in de veertig. Nadien componeerde hij de volgende drie binnen acht(!) jaar (1877, 1883, en 1885). Brahms was nog bezig aan het piano-uittreksel van zijn eerste symfonie toen hij aan de tweede begon. Deze tweede had in vergelijking met de tragische eerste, een heel ander karakter en is veel vriendelijker en voor Brahms doen zelfs vrolijk te noemen. Brahms zelf echter typeerde niet geheel gemeend op 22 november 1876 in een brief aan zijn uitgever zijn werk als volgt: Die neue Symphonie ist so melancholisch, das Sie es nicht aushalten. Ich habe noch nie so was Trauriges, Molliges (in mineur, John Slangen) geschrieben: die Partituur muss mit Trauerrand erscheinen. In vergelijking met de eerste vorderde ook de compositie van de tweede symfonie heel snel. Ze werd hoofdzakelijk geschreven in 1877 tijdens de zomervakantie van Brahms in het door hem geliefde Pörtschach aan de Wörthersee. De eerste uitvoering was in Wenen door de Wiener Philharmoniker onder leiding van Hans Richter op 30 december 1877 en was een groot succes. 4 5

4 Benzi dirigent solist Wonderkinderen met de baton zijn er niet veel in de muziekwereld. Roberto Benzi was er één van. Als tienjarige werd de in 1937 in Marseille geboren Benzi al toegelaten tot het conservatorium van Parijs. Daar maakte hij enkele maanden later zijn debuut als dirigent in korte broek. Het succes was imponerend en al snel was de jeugdige dirigent een graag geziene verschijning bij vele orkesten in even zovele landen. Dirigent Josef Krips zei over hem: Hij is geen wonderkind. Hij is als een geboren stuk muziek. Hij dirigeert niet, hij maakt geen muziek, hij is muziek. Sindsdien is Roberto Benzi niet meer weg te denken van de grote podia. Hij gaf talloze concerten met de grote orkesten in de wereld en begeleidde een groot aantal opera s. Hij richtte in 1973 het Orchestre de Bordeaux-Aquitaine op waarmee hij intensief concerteerde en enkele plaatopnamen maakte. In Nederland werkte Benzi samen met de grote orkesten waaronder het Koninklijk Concertgebouworkest, Het Residentieorkest en het Rotterdams Philharmonisch Orkest. In 1989 werd hij bij het Gelders Orkest chef-dirigent waar hij in 1998 het jaar van zijn 50-jarig jubileum afscheid nam. Gelukkig geen definitief afscheid. Nog altijd komt Benzi, ridder in de Orde van Oranje- Nassau, regelmatig met veel genoegen terug. Roberto Benzi is in staat jongeren heel erg te enthousiasmeren en dirigeert het orkest van de Conservatoria van Gent, Maastricht en Tilburg heden voor de derde keer. Boris begon met vioolspelen op zes - jarige leeftijd en trad met zeven het eerste maal voor publiek op onder Kyrill Kondrashin. Hij won in 1973 de nationale sovjetcompetitie voor violisten en trad al vroeg overal in de Sovjet-Unie op. Sinds zijn emigratie (in 1974) heeft hij over de gehele wereld geconcerteerd, met alle belangrijke orkesten ter wereld. heeft mee gewerkt aan vele televisieproducties: met Bernstein en het New York Philharmonic Orchestra en het Orchestre National de France en met Haitink en het KCO. Hij heeft onder andere samengewerkt met grote namen als: Bernstein, Ashkenazy, Mehta, Maazel, Dohnanyi, Rattle, Haitink en Stern. Veel lof ontving hij voor zijn plaat met van Paganini, met het Israel Philharmonic Orchestra onder leiding van Mehta. Opnames met hem bij Decca en Denon zijn onder andere: de vioolconcerten van Tchaikovsky, Prokofiev, Sibelius, Bruch, Shostakovich, Glazunov, Strauss, Brahms en Mozart. Hij wijdt zich tevens aan het kamermuziekrepertoire, met artiesten als Yuri Bashmet, Mischa Maisky en vele anderen. Gedurende het seizoen treedt hij op met het St. Petersburg Philharmonic Orchestra onder leiding van Temirkanov, en maakt hij een tournee door Zuid-Amerika en Spanje, met het Moscow Philharmonic Orchestra. Sinds 1985 geeft masterclasses aan de Accademia Chigiana in Siena (Italie) en is sinds 1997 docent viool aan het Conservatorium Maastricht. 6 7

5 Organisatie Hogeschool Gent School of Arts Els Moens Conservatorium Maastricht John Slangen en Claudia Alsdorf Fontys Conservatorium Tilburg Nico Vis en Sander Vredenborg Programmatoelichting John Slangen Orkestmanagement Ansgar Menze Orkestassistent Tjeu van Nuenen Met dank aan Concertzaal Tilburg Theater aan het Vrijthof Muziekgebouw Eindhoven Muziekcentrum de Bijloke Ontwerp Zuiderlicht Druk Schrijen-Lippertz