Richtlijnen milieueffectrapportage. Verbindingsweg Brussels Expo en de heraanleg en uitbreiding van het Verregatpark

Transcriptie

1 Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Koning Albert II-laan 20 bus BRUSSEL Tel: 02/ mer@vlaanderen.be Richtlijnen milieueffectrapportage Verbindingsweg Brussels Expo en de heraanleg en uitbreiding van het Verregatpark Initiatiefnemer: Tentoonstellingspark van Brussels vzw Belgiënplein Brussel 1 september 2015 PRMER-PR2198-RL

2 1. Inleiding Om de aantrekkelijkheid en toegankelijkheid van de paleizen van BRUSSELS EXPO te optimaliseren, wenst initiatiefnemer Tentoonstellingspark van Brussel VZW (kort BRUSSELS EXPO VZW) een verbindingsweg aan te leggen van parking C naar de voorzijde van de Heizelpaleizen. Dit project omvat eveneens de heraanleg en uitbreiding van het Verregatpark waarvan de oprichting van een voetgangers- en fietsersverbinding tussen Parking C en de Heizelpaleizen een essentieel onderdeel is. Meer bepaald wenst BRUSSELS EXPO vzw een weg te realiseren bestaande uit 2x1 + 2x1 rijstroken, waarvan 1 rijstrook in elke richting wordt gereserveerd voor het logistiek verkeer en de shuttles van BRUSSELS EXPO en 1 rijstrook in elke richting bestemd is voor de personenwagens. Deze weg start op parking C, door middel van een nieuw aan te leggen rond punt, kruist dan de Romeinsesteenweg met een ongelijkvloerse kruising, om dan aan te sluiten op de Keizerin Charlottelaan. Deze nieuw aan te leggen weg bevindt zich zowel op Vlaams grondgebied als op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest moeten bepaalde vergunningsaanvragen worden onderworpen aan een beoordeling van de milieueffecten: hetzij een effectenstudie, hetzij een effectenrapport. De bijlagen A (milieueffectenstudies) en B (milieueffectenrapporten) van het BWRO (Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening) bepalen de criteria op basis waarvan de ontwerpen aan een effectenstudie of -verslag 'om stedenbouwkundige reden' worden onderworpen. De ongelijkvloerse kruising die in het wegontwerp voorzien wordt onder de Romeinsesteenweg wordt aanzien als een ondergronds kunstwerk (bijlage A, categorie 8, bouw van ondergrondse of bovengrondse kunstwerken met uitzondering van de kunstwerken die uitsluitend door voetgangers of tweewielers gebruikt worden). Hierdoor dient volgens de Brusselse regelgeving voor voorliggend project een milieueffectenstudie (MES) opgemaakt te worden. Deze activiteiten zijn in Vlaanderen onderworpen aan de m.e.r.-plicht volgens het project-m.e.r.- besluit 1 van de Vlaamse regelgeving, met name: Bijlage III, rubriek 10e Aanleg van wegen. Voor categorieën van projecten opgenomen in bijlage III van het project-m.e.r.-besluit, is het indienen van een project-m.e.r.-screening mogelijk. De initiatiefnemer moet dan aantonen dat het project geen aanzienlijke milieueffecten zal genereren. De initiatiefnemer wenst echter voor beide gewesten een gelijk(w)aardige procedure te doorlopen. Door de initiatiefnemer wordt er daarom voor gekozen om een volledig milieueffectrapportageproces volgens de Vlaamse wetgeving te doorlopen zoals dat van toepassing is voor projecten van bijlage I van het projectm.e.r.-besluit en een project-mer op te maken. De dienst Mer van de Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid verklaarde het kennisgevingsdossier volledig op 22 mei De terinzagelegging in gemeente Grimbergen liep 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004 houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage, B.S. 17 februari 2005, zoals herhaaldelijk gewijzigd. Dienst Mer Richtlijnen PR

3 van 9 juni 2015 tot 8 juli Parallel vroeg de dienst Mer adviezen bij de administraties en openbare besturen. De dienst Mer stelde deze bijzondere richtlijnen (verder richtlijnen) op met het oog op de methodologie van het MER. Zij houden rekening met principieel verplichte onderdelen van een project-mer op basis van art van het DABM 2, de ontvangen adviezen (opgelijst in bijlage) en met het deeloverleg over mobiliteit op 28 juli Deze richtlijnen hebben betrekking op de reikwijdte, het detailleringsniveau en de inhoudelijke aanpak van het project-mer. Het project- MER moet opgesteld worden zoals door de initiatiefnemer voorgesteld is in de kennisgeving en moet aangevuld/aangepast worden met de specifieke vereisten die in deze richtlijnen geformuleerd zijn. Waar de volledig verklaarde kennisgeving en de richtlijnen van elkaar zouden afwijken, moet voorrang gegeven worden aan de richtlijnen. 2. Doelstelling, verantwoording en besluitvorming Het project heeft tot doel een verbindingsweg tussen de Heizelpaleizen en parking C op de grens van het Vlaams Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest mogelijk te maken. Deze weg met vier rijstroken zal een totale lengte van ongeveer 659 m hebben en zal de Romeinse steenweg ongelijkvloers kruisen. De nieuwe weg moet de aantrekkelijkheid van Brussels Expo voor exposanten, organisatoren en voor het publiek verhogen, een oplossing bieden voor de moeilijke verkeersafwikkeling van en naar de voorkant van de Heizelpaleizen, de multimodale toegankelijkheid van de paleizen verhogen, het gebruik van de aanwezige parkings verbeteren en de verkeersleefbaarheid in de omliggende wijken verbeteren. Zoals bepaald in artikel van het DABM moet in het MER in een algemeen deel onder andere volgende informatie worden opgenomen: een beschrijving van de doelstellingen van het voorgenomen project; een overzicht van de motieven voor het voorgenomen project; een schets van de beschikbare alternatieven voor het project of onderdelen ervan; onder meer inzake doelstellingen, locaties en wijze van uitvoering of inzake de bescherming van het milieu. De voorgestelde tekst uit de KG die invulling geeft aan deze elementen moet in het MER aangevuld/vervolledigd worden zodat ook de verantwoording van het project als oplossing voor de geschetste problematiek duidelijker blijkt. Het MER moet relevante gegevens en conclusies uit voorgaande rapportages oplijsten (alle relevante milieustudies, ook andere dan m.e.r.-rapportages). Het MER zal een overzicht bevatten van de bestaande en aan te vragen vergunningstoestand (zowel stedenbouwkundige vergunning als milieuvergunning). Het MER dient bij de vergunningsaanvragen gevoegd te worden. 2 Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid, B.S. 3 juni 1995, zoals herhaaldelijk gewijzigd (DABM). Dienst Mer Richtlijnen PR

4 Het MER is niet alleen een hulp bij de besluitvorming, maar volgens art van het DABM moeten de conclusies ook doorwerken in de besluitvorming. Het MER moet hiermee rekening houden bij de formulering van mogelijke alternatieven, milderende of compenserende maatregelen. 3. Beschrijving project en alternatieven Aanvullend op de kennisgeving moeten de volgende punten ook beschreven worden: o Bij de beschrijving van de nieuwe verbindingsweg moet duidelijker worden opgenomen wat het eigendomsstatuut van deze weg zal zijn - bijvoorbeeld al dan niet een gemeenteweg - en hoe de weg zal functioneren. o Voor het privaat parkeerterrein dat zal worden afgebroken moet verduidelijkt worden wat het eigendomsstatuut ervan is en hoe het ingebed is in het functioneren van het huidige verkeerssysteem. o Het is onduidelijk wat er gaat gebeuren met poort G aan de achterzijde van de paleizen. Dit moet verduidelijkt worden in het MER. o Bij de beschrijving van de verbindingsweg moet verduidelijkt worden wat de functie van de voetgangersstrook is die door de tunnel zal lopen. o Bij de beschrijving van de werffase zal in het MER nagegaan worden of er conflictpunten zijn met andere geplande werken op parking C. Dit geldt in het bijzonder voor de geplande zones voor stockage. o Bij de argumentatie om de verbinding A12-Esplanade niet verder uit te werken als volwaardig alternatief moet ook ingegaan worden op de geplande aanpassingswerken door AWV aan de A12 en R0. Het MER beschrijft bovendien volgende alternatieven: o het nulalternatief o Ter hoogte van het aansluitingspunt van de verbindingsweg met Parking C wordt naast een rotonde een lichtengeregeld kruispunt bestudeerd in het MER. o Voor de ongelijkvloerse kruising met de Romeinsesteenweg wordt als alternatief een lichtengeregeld kruispunt beschreven (scenario B). De argumenten die in de kennisgevingsnota worden opgenomen om dit alternatief niet verder te onderzoeken volstaat niet. Dit alternatief moet ook worden bestudeerd in het MER tenzij de argumentatie overtuigend kan worden opgebouwd. o Op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt voor de aansluiting van de nieuwe verbindingsweg met de Keizerin Charlottelaan naast een lichtengeregeld kruispunt ook een T-kruispunt met voorrangsregeling bestudeerd in het MER. o Op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt voor de aansluiting van de nieuwe verbindingsweg met de Keizerin Charlottelaan naast een lichtengeregeld kruispunt als alternatief een rotonde beschreven (scenario F). De argumenten die in de kennisgevingsnota worden opgenomen om dit alternatief niet verder te onderzoeken volstaat niet. Dit alternatief moet ook worden bestudeerd in het MER tenzij de argumentatie overtuigend kan worden opgebouwd. Het MER zal bijkomend de milieueffecten van volgende beschikbare alternatieven beschrijven en onderzoeken. Op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest worden nog volgende alternatieven voorgesteld; o Een gewijzigd kruispunt met de Keizerin Charlottelaan. Het verkeer op de Keizerin Charlottelaan heeft hierbij voorrang op het ander verkeer. Vlak voor de Keizerin Charlottelaan wordt het verkeer op één rijstrook per richting gebracht. Dienst Mer Richtlijnen PR

5 o Een weg voorbehouden voor het gewone verkeer. In dit alternatief gaat enkel het gewone verkeer door naar de Keizerin Charlottelaan op de weg zoals die in het project zelf voorzien is en gaat het logistiek verkeer van parking C tot aan de Heizelpaleizen. 4. Juridische en beleidsmatige context De volledig verklaarde kennisgeving doet opgave van het juridische/beleidsmatige kader dat voor dit MER van belang is in de vorm van een duidelijke overzichtsmatrix. Het MER zal zorgvuldig nagaan waar de projectrelevantie zich situeert en in het bijzonder ook aangeven of de voorwaarde onderzoekssturend kan zijn dan wel procedurebepalingen bevat of de combinatie van beide. Het is van belang om ook tijdens het opstellen van het MER de stand van zaken hiervan op te volgen. De juridische en beleidsmatige randvoorwaarden met een duidelijke ruimtelijke component moeten cartografisch gepresenteerd worden. Volgende relevante randvoorwaarden dienen bijkomend te worden aangepast, opgevolgd of aangevuld: Verwijs naar de actuele versie van de hemelwaterverordening. De meest recente stand van zaken voor het RUP van het VSGB moet worden opgenomen in het MER. De aanvraag van de stedenbouwkundige vergunning voor het project in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zal mogelijk bijkomende randvoorwaarden opleveren. Deze moeten worden verwerkt in het MER. 5. Algemene en Methodologische aspecten De afbakening van het studiegebied zal voldoende gemotiveerd worden per discipline, rekening houdend met het feit dat het studiegebied zowel het projectgebied als het gebied met effecten moet omvatten. De ruimtelijke afbakening moet voor elke discipline duidelijk tekstueel omschreven worden en indien mogelijk, voorgesteld worden op kaart. Ontwikkelingsscenario s zullen worden beschreven ter aanvulling van de referentiesituatie indien er redenen zijn om aan te nemen dat de toestand in de toekomst - met enige zekerheid en op middellange of lange termijn - kan veranderen (door autonome ontwikkeling of door de mens gestuurde ontwikkelingen). De toetsing van de milieueffecten moet in het project-mer dan niet enkel gebeuren tegenover de referentiesituatie, maar ook t.o.v. deze ontwikkelingsscenario s. Specifiek voor dit project zullen volgende ontwikkelingsscenario s ook worden meegenomen: - De realisatie van Eurostadion Brussels, de ondergrondse aanleg van de parkeervoorzieningen en aanverwante ontwikkelingen op de site van parking C. - De realisatie van het programma van het Bijzonder Bestemmingsplan Heizel met onder meer een toename van de woondichtheid, nieuwe bestemmingen, nieuwe gemeenschapsvoorzieningen en infrastructuur. - De heraanleg van de R0 (noordelijke ring rond Brussel) met hoofdrijbanen voor doorgaand verkeer en parallelbanen voor plaatselijk verkeer en de gerelateerde nieuwe configuratie van aansluitingscomplexen. - De plannen van de vervoersmaatschappijen De Lijn en MIVB Dienst Mer Richtlijnen PR

6 Gezien het hoog dynamisch karakter van al deze ontwikkelingen is het van groot belang om deze ontwikkelingen en het milieueffectenonderzoek dat ermee gepaard gaat tijdens het m.e.r.- proces zorgvuldig op te volgen en waar relevant te verwerken in het MER waarop deze richtlijnen slaan. Wanneer er tijdens het opstellen van het project-mer nieuwe ontwikkelingsscenario s naar voor zouden komen dan deze die momenteel gekend zijn, moeten deze toegevoegd worden aan het afwegingskader. Cumulatieve effecten dienen onderzocht te worden. De methodologie voor de effectvoorspelling zal binnen elke discipline in het project-mer duidelijk en transparant omschreven worden. Tevens zal per discipline aangegeven worden op basis van welke criteria een effect als significant of als niet significant beoordeeld wordt. Het resterend effect na de milderende maatregelen zal aangegeven en gekoppeld worden aan het gehanteerde beoordelingskader. De effectenbespreking en -beoordeling dient transparant en op voldoende wijze te gebeuren. In het effectenonderzoek zal steeds de volledige weg in beschouwing genomen worden, waarbij de effecten in beide gewesten op een gelijkvormige manier besproken zullen worden. De dienst Mer vraagt om bij de beschrijving van de bestaande toestand en milieueffecten, als aanvulling op de volledig verklaarde kennisgeving, voldoende aandacht te besteden aan het volgende: Met betrekking tot de discipline mobiliteit: Verduidelijk of er door het project parkeerplaatsen op parking C verloren zouden gaan en desgevallend wat daar het effect van is. Geef bij de doorsnedetellingen van het Vlaams Verkeerscentrum en van het Agentschap Wegen en Verkeer ook het jaar/de periode waarin de tellingen gebeurden op. Verduidelijk hoe de huidige voetgangersstromen lopen en wat de verwachtingen zijn voor de geplande situatie. De huidige verkeersgeneratie van het Koning Boudewijnstadion is wel relevant indien er een samenhang is met het gebruik van parking C. Dit moet verder verduidelijkt worden in het MER. Met betrekking tot de discipline geluid & trillingen: De standaardrekenmethode SRM-II zal gebruikt worden. De in de KG voorgestelde locatie voor de meetpunten wordt goedgekeurd. Neem voor de kaarten met de geluidsbelasting van het wegverkeer in het Vlaams Gewest in de huidige situatie een legende op. Met betrekking tot de discipline lucht: Deze discipline kan worden uitgewerkt zoals opgegeven in de kennisgeving. Met betrekking tot de discipline bodem: Deze discipline kan worden uitgewerkt zoals opgegeven in de kennisgeving. Met betrekking tot de discipline water: Bespreek de effecten van het project op grondwater onder de discipline water. In de kennisgeving wordt aangegeven dat grondwaterkwantiteit en grondwaterkwaliteit in het MER aan bod zullen komen. Dit blijkt onvoldoende uit het voorgestelde beoordelingskader. In het MER moeten de beoordelingscriteria verder uitgewerkt worden. Dienst Mer Richtlijnen PR

7 Het MER zal de nodige elementen aanleveren op basis waarvan de watertoets kan worden uitgevoerd. De watertoets zelf moet niet in het MER worden uitgevoerd. De beoordeling van de wijziging van de capaciteit van het rioleringsnet en van de waterzuiveringsinfrastructuur werden niet opgenomen in het beoordelingskader van de kennisgeving. Met betrekking tot de discipline fauna en flora: Ga ook in op de aanwezigheid van het Verregatpark. Met betrekking tot de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie: Deze discipline kan worden uitgewerkt zoals opgegeven in de kennisgeving. Met betrekking tot de discipline mens-ruimtelijke en sociale aspecten: Deze discipline kan worden uitgewerkt zoals opgegeven in de kennisgeving. Met betrekking tot de (gewest-)grensoverschrijdende effecten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt voor hetzelfde project een effectenstudie uitgewerkt. Wanneer uit deze procedure inzichten zouden naar voor komen die een invloed hebben op de milieueffectrapportage in Vlaanderen en de mogelijke conclusies daaruit, moeten deze inzichten verwerkt worden in het MER. 6. Leemten in de kennis Het MER zal opgave doen van de leemten in kennis die tijdens het uitvoeren van het onderzoek werden vastgesteld. Deze zijn opgedeeld naar aard van de leemte waarbij dan onderscheid gemaakt wordt tussen leemten m.b.t. het project, m.b.t. inventarisatie en aangaande methode en inzicht. Het MER zal ook aangeven hoe met deze leemten is omgegaan en hoe zij kunnen doorwerken naar de besluitvorming. 7. Monitoring en evaluatie Het MER zal per discipline/thema eventueel opvolgingsmaatregelen voorstellen, bijvoorbeeld vanuit de vergunningsreglementering of vanuit de leemte(n) in de kennis. 8. Integratie en eindsynthese Het MER zal in een afzonderlijk deel een discipline overschrijdende, leesbare samenvatting bevatten over de verwachte gevolgen voor het milieu en hoe en in welke mate de voorgestelde maatregelen deze kunnen milderen. De milderende maatregelen die voorgesteld worden vanuit verschillende disciplines zullen discipline-overschrijdend t.a.v. elkaar afgewogen worden. Bij de milderende maatregelen zal in de mate van het mogelijke aangegeven worden waar deze zullen/kunnen doorwerken. Deze synthese zal aangeven of het project een voor het milieu haalbaar project is of welke maatregelen nodig zijn om het project haalbaar te maken. Dienst Mer Richtlijnen PR

8 9. Tewerkstelling, investering en gebruikte materialen In dit hoofdstuk zal het rapport aangeven welke de verwachte tewerkstellings- en investeringseffecten zijn van de voorgenomen activiteit. In dit hoofdstuk zal tevens worden aangegeven welke materialen (aard en hoeveelheid) er voor dit project zullen worden gebruikt, indien dit nog niet beschreven werd bij de projectbeschrijving. 10. Niet-technische samenvatting De niet-technische samenvatting zal een afzonderlijk leesbaar deel van het rapport vormen, dat de essentie van de overige delen beknopt en correct weergeeft. De tekst moet zodanig geschreven zijn dat hij begrijpelijk is voor een gemiddelde lezer. Figuren of kaarten dienen ter ondersteuning van de tekst in deze samenvatting te zijn opgenomen. Bij het schrijven van de niet-technische samenvatting kan gebruik gemaakt worden van de handleiding niet-technische samenvatting zoals gepubliceerd op Deze niet-technische samenvatting zal in het project-mer als afzonderlijk hoofdstuk opgenomen ofwel als afzonderlijk document opgesteld worden en zal tevens in digitale vorm aangeleverd worden. De dienst Mer vraagt ook om op het voorblad van de niet-technische samenvatting de handtekeningen van alle deskundigen op te nemen. 11. Vorm van het MER Met betrekking tot de vorm en presentatie vraagt de dienst Mer: - recent kaartmateriaal te gebruiken, telkens voorzien van een duidelijke bronvermelding, schaalaanduiding, noordpijl en legende. Waar mogelijk dienen de grenzen van het terrein duidelijk aangegeven te zijn en dient door het kaartmateriaal ook duidelijk te zijn welke de omringende activiteiten/bedrijven zijn; - achtergrondinformatie in de bijlagen op te nemen; - na te gaan of de in de kennisgeving vermelde gegevensbronnen, die bij de realisatie van het MER zullen worden gebruikt, nog steeds de meest actuele zijn; - een verklarende woordenlijst, afkortingenlijst en literatuurlijst bij het rapport op te nemen; - te waken over de afstemming tussen de tekst van het eigenlijke MER en de niet-technische samenvatting; - de ingediende eindversies van het rapport en de niet-technische samenvatting door de initiatiefnemer, de coördinator en alle deskundigen te laten ondertekenen; - Het definitieve project-mer evenals de niet technische samenvatting wordt digitaal aan de dienst Mer bezorgd. 12. Goedkeuring team van erkende MER-deskundigen Zoals voorgesteld in de volledig verklaarde kennisgeving worden alle disciplines in het project- MER opgesteld door een erkend MER-deskundige. Het gaat om: Mens-mobiliteit, geluid en trillingen, lucht, bodem, grondwater en oppervlaktewater, fauna en flora, landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie, mens-ruimtelijke en sociale aspecten. Dienst Mer Richtlijnen PR

9 Het in de volledig verklaarde kennisgeving voorgestelde team van erkende MER-deskundigen wordt goedgekeurd. De kennisgeving vermeldt in de colofon foutief een mediadeskundige. Wijzigingen aan het team van deskundigen in de loop van het m.e.r. moeten gemeld worden aan de dienst Mer. De beslissing over deze wijzigingen zal per brief meegedeeld worden aan de initiatiefnemer. Tenslotte wordt aanbevolen tijdens het opstellen van het MER contact te houden met de dienst Mer en met de overige instanties, in het bijzonder in functie van de verwerking van hun adviezen in het MER. Digitaal getekend Door Paul Van Snick Algemeen directeur Afdelingshoofd Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid Dienst Mer Richtlijnen PR

10 Bijlage Lijst van inspraakreacties tijdens de terinzagelegging bij: - Gemeente Grimbergen: geen reacties - Dienst Mer: 2 reacties Lijst met de instanties die gereageerd hebben (schriftelijk/op vergadering), incl. verontschuldigden, die verder betrokken worden in de verdere procedure: Agentschap Wegen en Verkeer Vlaams-Brabant Departement MOW Gemeente Grimbergen Gemeente Wemmel Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant VMM Afdeling Operationeel Waterbeheer Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bestuur Ruimtelijke Ordening en Huisvesting Brussels Hoofdstedelijk Gewest Leefmilieu Brussel Brussels Hoofdstedelijk Gewest Mobiel Brussel Lijst met de instanties die niet gereageerd hebben: Agentschap Natuur en Bos buitendienst Vlaams-Brabant Departement LNE Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu en Gezondheid Dienst Lucht en Klimaat Departement LNE Afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu en Gezondheid Dienst Milieuhinder Departement LNE Afdeling Milieuvergunningen Vlaams-Brabant Ruimte Vlaanderen APL Vlaams-Brabant De Lijn - Vlaams-Brabant Provincie Vlaams-Brabant Dienst Mer Richtlijnen PR