ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN

Transcriptie

1

2 VERTROUWELIJK ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN Bezit en afdanking van elektrische en elektronische apparaten binnen het Nederlandse MKB Tekstrapport Uitgevoerd door: In opdracht van: GfK Panel Services Benelux Stichting Witgoed Stichting Bruingoed Stichting Verwijdering Elektrisch Gereedschap Stichting Metaalelektro Recycling Stichting LightRec Nederland ICT Milieu Stichting Batterijen Dongen, april 2010 Theo Hendriksen GfK Panel Services Benelux bv Middellaan PB DONGEN Nederland Tel +31 (0) Fax +31 (0)

3 Inhoudsopgave Pagina 1 Management Summary Achtergrond & onderzoeksdoel Populatie & Methode van onderzoek De resultaten Bezit Afdanking Het onderzoek Achtergrond en onderzoeksdoel Onderzoeksverantwoording Steekproeftrekking & onderzoeksmethodiek De vragenlijst Opzet van het rapport en gebruiksaanwijzing Kerncijfers Nederlandse populatie MKB Bezit Witgoed Bruingoed Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur Afdanking Witgoed Bruingoed Elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur

4 Inhoudsopgave Figuren Pagina Figuur 1.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB... 9 Figuur 1.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)... 9 Figuur 3.1 Populatie MKB, naar aantal werknemers + Figuur 3.2 Populatie MKB, naar branche.23 Figuur 4.1 Totaal bezit elektrische apparaten MKB...25 Figuur 4.2 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche...26 Figuur 4.3 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse.27 Figuur 4.4 Bruikbaarheid...28 Figuur 4.5 Penetratie elektrische apparaten...29 Figuur 4.6 Gemiddelde leeftijd van apparaten in bezit...30 Figuur 4.7 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche...32 Figuur 4.8 Bezit witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...33 Figuur 4.9 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche...35 Figuur 4.10 Bezit bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...36 Figuur 4.11 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche...38 Figuur 4.12 Bezit elektrisch gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...39 Figuur 5.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB...40 Figuur 5.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)...41 Figuur 5.3 Totale verwijdering elektrische apparaten MKB...42 Figuur 5.4 Verwijdering elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche...43 Figuur 5.5 Verwijderde elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemers...44 Figuur 5.6 Gemiddelde leeftijd van verwijderde apparaten en apparaten in bezit...44 Figuur 5.7 Manier van verwijderen, op basis van stuks...46 Figuur 5.8 Manier van verwijderen, op basis van gewicht...46 Figuur 5.9 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)...47 Figuur 5.10 Totale verwijdering grijsgoed MKB, op productniveau...48 Figuur 5.11 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar branche...49 Figuur 5.12 Verwijdering witgoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...50 Figuur 5.13 Manier van verwijderen, op basis van stuks...51 Figuur 5.14 Manier van verwijderen, op basis van gewicht...51 Figuur 5.15 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)...52 Figuur 5.16 Totale verwijdering bruingoed MKB, op product-/categorieniveau...53 Figuur 5.17 Verwijdering bruingoed (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...54 Figuur 5.18 Manier van verwijderen, op basis van stuks...55 Figuur 5.19 Manier van verwijderen, op basis van gewicht...55 Figuur 5.20 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht)...56 Figuur 5.21 Totale verwijdering gereedschap en warmwaterapparatuur MKB, op productniveau.57 Figuur 5.22 Verwijdering elektrisch gereedschap (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse...58 Figuur 5.23 Manier van verwijderen, op basis van stuks...59 Figuur 5.24 Manier van verwijderen, op basis van gewicht

5 Inhoudsopgave Tabellen Pagina Tabel 1.2 Verwijderde lampen (in stuks en gewicht)...11 Tabel 2.1 Cellenschema branches X werknemersklasse...14 Tabel 2.2 Overzicht veldwerk...15 Tabel 3.1 Overzicht bedrijvenpopulatie Nederland (naar aantal werknemers)...24 Tabel 4.1 Bezit per bedrijf in aantallen en gewicht...27 Tabel 4.2 Totaal bezit witgoed (in stuks en gewicht) binnen MKB...31 Tabel 4.3 Totaal bezit bruingoed (in stuks en gewicht) binnen MKB...34 Tabel 4.4 Totaal bezit gereedschap en warmwaterapparatuur (in stuks en gewicht) binnen MKB 37 Tabel 5.1 Manier van verwijderen MKB in absolute cijfers, naar stuks...45 Tabel 5.2 Manier van verwijderen in absolute cijfers (in tonnen), naar gewicht

6 1 Management Summary In deze samenvatting worden de meest belangwekkende resultaten uit het onderzoek naar het bezit 1 en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten, lampen en batterijen 2 door het MKB weergegeven. 1.1 Achtergrond & onderzoeksdoel Om inzicht te krijgen in de stromen van Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten (AEEA of e-waste) door de Nederlandse huishoudens zijn in 2006, 2007 en 2008 door GfK PS diverse studies uitgevoerd naar het bezit en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten en lampen binnen de Nederlandse huishoudens 3. Gezien de aanname dat kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers) hun e-waste veelal verwijderen op eenzelfde manier als een huishouden (waardoor in de uiteindelijke afvalstroom het onderscheid tussen afval van huishoudens en MKB niet meer is te onderscheiden) is in 2009 door GfK PS aanvullend onderzoek gedaan naar het verwijderingsgedrag van de kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers). De Stichting Batterijen is op het onderzoek aangehaakt met een bezitsmeting batterijen Populatie & Methode van onderzoek Doelpopulatie van het huidige onderzoek is het Nederlandse midden- en klein bedrijf met maximaal 9 medewerkers. Het betreft in het totaal actieve bedrijven 5. Met een aandeel van 90% voor de kleine bedrijven (met 1 t/m 4 werknemers) zijn deze zwaar in de meerderheid ten opzichte van het aantal middel- en grote MKB bedrijven (met 5 t/m 9 werknemers). Binnen de groep van kleine ondernemingen wordt meer dan de helft gevormd door eenmanszaken (ZZP-ers). Uit de populatie van ruim relevante bedrijven 6 is aan een representatieve steekproef een vooraankondigingsbrief gestuurd. Deze bedrijven zijn vervolgens telefonisch benaderd met het verzoek om aan het onderzoek mee te werken. De toezeggers hebben een vragenlijst met instructie toegestuurd gekregen of er is een afspraak voor een bezoek door een medewerker van GfK gepland. Uiteindelijk zijn (target was 950) compleet ingevulde vragenlijst ontvangen. De kleinere bedrijven is een schriftelijke vragenlijst toegezonden met de instructie elke ruimte van het bedrijf door te lopen en ter plaatse per locatie de lijst in te vullen. Bedrijven met 5 t/m 9 medewerkers zijn op locatie door een medewerker van GfK bezocht en is de vragenlijst ook per ruimte ingevuld. Als extra kwaliteitscontrole zijn, na afronding van het reguliere schriftelijke onderzoek (onder de kleinere bedrijven), honderd bedrijven 7 door een GfK interviewer bezocht alwaar een complete hertelling is uitgevoerd. De gewichtsbepaling is gebeurd op basis van het onderzoek Bepaling van gewichten van huishoudelijke elektrische apparaten in de afvalfase (uitgevoerd door Witteveen + Bos in december 2009). 1 let op; het gaat hier puur om elektronica in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit zijn van een persoon of het huishouden, worden zijn niet meegenomen in de meting. 2 Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. 3 Bezit, afdanking en verkrijging van witgoed, bruingoed en grijsgoed 4 Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. 5 Bedrijven die wel ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen activiteiten uitvoeren zijn uitgesloten. 6 Bron: Marktselect. Bedrijven uit de branches bouwnijverheid en landbouw waren oververtegenwoordigd. 7 Steekproefsgewijs verdeelt over alle branches. 6

7 Om het batterijenbezit in kaart te brengen is naast het aantal aanwezige losse batterijen ook het aantal aanwezige apparaten met batterijen geteld. Per apparaat is een gemiddeld aantal batterijen toegekend De resultaten Eerst wordt per productgroep inzicht gegeven in het bezit van het MKB en vervolgens in de afdanking van het MKB Bezit Het totale uitstaande park aan elektrische apparaten bedraagt apparaten en weegt bij elkaar opgeteld kilogram. Slechts 3% van het uitstaande park is defect. Gemiddeld bezit een MKB bedrijf 24 apparaten die samen 199 kilogram wegen. De gemiddelde leeftijd van een elektrische apparaat in bezit is 6 jaar. Grijsgoed is beduidend jonger, terwijl wamwaterapparatuur en koel-/vriesapparatuur een stuk ouder zijn. Consumenten apparatuur: (witgoed, bruingoed, DHZ/tuin gereedschap & warmwaterapparatuur) Het totale uitstaande park aan elektrische apparaten binnen het MKB bedraagt apparaten met een gezamenlijk gewicht van kilogram. Slechts 2% van het uitstaande park is defect. Een gemiddeld MKB bedrijf bezit 14 apparaten die samen 153 kilogram wegen. De gemiddelde leeftijd van een elektrische/elektronisch apparaat in bezit is 6,3 jaar. Warmwaterapparatuur en koel-/vriesapparatuur zijn gemiddeld een stuk ouder. Grijsgoed apparaten: Binnen het MKB zijn circa grijsgoed apparaten in bezit (circa computer gerelateerde producten en communicatie producten). Het gezamenlijke gewicht van alle grijsgoed apparaten bedraagt ruim kilo. Een gemiddeld MKB bedrijf heeft ruim 10 grijsgoedapparaten in bezit met een totaal gewicht van 46 kilogram. Het uitstaande park van grijsgoed apparaten is gemiddeld 4,4 jaar oud. Lampen: Het MKB in Nederland bezit bedrijfsmatig lampen met een totaalgewicht van kilogram. Het betreft circa TL-buizen, spaarlampen en LED-lampen. Circa 11% van alle lampen (in bezit) betreft nieuwe voorraad, 4% betreft oude/defect lampen op voorraad (= 0,7 mln). Een gemiddeld MKB bedrijf bezit 29 lampen (15 TL-buizen, 4 spaarlampen en 1 LED-lamp) met een gezamenlijk gewicht van 4,1 kilogram. Eén op de 7 bedrijven heeft geen enkele lamp in bezit. Eén op de acht MKB bedrijven heeft een of meerdere LED-lampen is haar bezit. Deze (meestal wat grotere) bedrijven hebben gemiddeld ruim 7 LED-lampen in bezit. De 40% van het MKB die spaarlampen in bezit hebben, bezitten er gemiddeld maar liefst 10! 8 Op basis van input van Stibat. 7

8 Batterijen: Het Nederlandse MKB bezit batterijen. Ruim batterijen hiervan zijn defect/leeg. Per gemiddeld bedrijf zijn dit 39 batterijen (waarvan er 4 defect/leeg). Twee op de drie batterijen in bezit bevinden zich in een apparaat ( ). De resterende batterijen zijn losse batterijen ( ). Van de batterijen in een apparaat is 96% bruikbaar (bevindt zich in een bruikbaar apparaat). Per bedrijf zijn er dus 28 batterijen aanwezig in een werkend apparaat en 1 in een defect apparaat. Van de losse batterijen is tweederde bruikbaar ( batterijen). De overige batterijen zijn defect (gebruikt/niet meer bruikbaar). Een gemiddeld bedrijf heeft 10 losse batterijen in bezit. Drie van deze 10 batterijen zijn defect/leeg Afdanking Voordat ingegaan wordt op de resultaten over het afstand doen van elektronische apparaten door het MKB volgt eerst een korte uitleg betreffende de gebruikte terminologie hiervoor in het huidige onderzoek. Afdanking: Hergebruik: Is de optelling van alle apparaten die een bedrijf verlaten. Dit is het totaal van verwijdering + hergebruik. Bij hergebruik van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Verwijdering 9 : Bij verwijdering van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat in principe niet de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Deze apparaten worden onder andere aangeboden bij de afvaldienst of bij het bij het bedrijfs-, huishoud-, of grofvuil. Ze verdwijnen uit de totale uitstaande massa 10. Laatstgenoemde komt gezien de doelstelling van het onderzoek het meest uitgebreid en gedetailleerd aan bod. Afdanking Binnen het MKB zijn in totaal apparaten (witgoed + bruingoed + grijsgoed + DHZ/tuin gereedschap & warmwaterapp.) afgedankt met een totaalgewicht van kilo. Zie onderstaande figuur voor de verhoudingen tussen de onderscheiden product(segmenten). 9 De term verwijdering staat in het huidige onderzoek niet voor het storten van afvalstoffen en/ of het verbranden van afvalstoffen zonder energiewinning zoals deze vaak wordt gedefinieerd binnen het afvalbeheer. 10 De ervaring leert echter dat ook apparaten die worden verwijderd weer in het tweedehandscircuit opduiken. Omwille van de duidelijkheid blijft deze praktijkervaring bij het bespreken van de resultaten buiten beschouwing. 8

9 Figuur 1.1 Totale afdanking elektrische apparaten MKB 100% Warm water apparatuur Gereedschap Overig grijsgoed Monitoren 50% Overig bruingoed TV Klein huishoudelijk 0% 5 3 stuks 19 gewicht Overig grootwitgoed Koelvries Hergebruik Uitgedrukt in gewicht ( kilo) wordt een vijfde van de afgedankte apparatuur voor hergebruik aangeboden. In stuks is dit één op vier. Bij huishoudens is hergebruik een populairdere manier van afdanken dan bij het MKB. Huishoudens in Nederland bieden namelijk één op de drie elektrische/elektronische apparaten aan voor hergebruik. Figuur 1.2 Bestemming afgedankte apparaten per productcategorie (in gewicht) 100% % Hergebruik Verwijdering 0% Totaal Koelvries Overig grootwitgoed Klein huishoudelijk TV Overig bruingoed Monitoren Overig grijsgoed Gereedschap Warm water apparatuur 9

10 Verwijdering Binnen het MKB zijn in 2008 in totaal apparaten verwijderd met een totaalgewicht van kilo. Gemiddeld heeft een MKB bedrijf in ,8 apparaten verwijderd die gezamenlijk 7 kilogram wegen. De gemiddelde leeftijd van een verwijderd apparaat is 9,9 jaar. De meest voorkomende bestemming van verwijderde apparatuur is de afvaldienst/ milieustraat (circa 60%). Grote en zware apparaten worden verhoudingsgewijs vaak door de winkelier/ installateur teruggenomen (oud voor nieuw regeling). Circa 14% van de apparaten (in gewicht) belanden nog tussen het bedrijfs- huishoudafval. Het betreft relatief vaak kleine (met name huishoudelijke) apparaten. Consumenten apparaten: witgoed, bruingoed, DHZ/tuin gereedschap+warmwaterapp. Binnen het MKB zijn in 2008 in totaal apparaten verwijderd met een totaalgewicht van kilo. Gemiddeld heeft een MKB bedrijf in ,9 apparaten verwijderd die gezamenlijk 9,9 kilogram wegen. De gemiddelde leeftijd van een verwijderd apparaat is 10,9 jaar. De meest voorkomende bestemming van verwijderde apparatuur is de afvaldienst/ milieustraat (circa 60%). Grote en zware apparaten worden verhoudingsgewijs vaak door de winkelier/ installateur teruggenomen (oud voor nieuw regeling). Circa 15% van de apparaten (in gewicht) belandt nog tussen het bedrijfshuishoudafval. Het betreft relatief vaak kleine (met name huishoudelijke) apparaten. 10

11 Grijsgoed apparaten: Er zijn grijsgoedapparaten verwijderd die gezamenlijk kilo wegen. Per bedrijf zijn gemiddeld 0,8 grijsgoedapparaten verwijderd met een gewicht van 4,3 kilogram. De gemiddelde leeftijd van een verwijderd grijsgoedapparaat is 8,7 jaar. Het grootste deel (67%) van alle verwijderde grijsgoedapparatuur (in gewicht) belandt bij de afvaldienst/ milieustraat. De winkelier/installateur neemt 22% van alle verwijderde apparaten terug (in gewicht). Slechts 11% van het verwijderde grijsgoedapparatuur komt bij het huishoud-/bedrijfsafval terecht (in gewicht). Lampen: Tabel 1.1 Verwijderde lampen (in stuks en gewicht) Verwijderde lampen Stuks (*1.000) Gewicht (*1.000) Totaal Spaarlamp TL-buis Led-lamp 39 6 Overige lampen In 2008 heeft het MKB in totaal lampen verwijderd met een totaalgewicht van circa kilo (dit is ongeveer de helft van het aantal lampen in bezit)! Per bedrijf zijn er gemiddeld circa 14 lampen verwijderd. 58% van de bedrijven verwijdert spaarlampen op een gewenste manier en 70% van de bedrijven verwijdert een TL-buis in het algemeen op één van de gewenste manieren. 42% van de bedrijven geeft aan spaarlampen over het algemeen weg te gooien in de vuilnisbak of glasbak (ongewenst). Voor TL-buizen geldt dat voor 30% van de bedrijven. 11

12 2 Het onderzoek 2.1 Achtergrond en onderzoeksdoel Achtergrond In 2007 is door GfK Panel Services in opdracht van de Stichting Bruingoed, de Stichting Witgoed en ICT Milieu een onderzoek uitgevoerd naar het verkrijgen van, het bezit van en de afdanking van bruin-, grijs- en witgoedproducten door de Nederlandse huishoudens. De resultaten van dit onderzoek zijn ondermeer gebruikt als input voor een vervolgonderzoek door bureau Witteveen + Bos. In een ander onderzoek is door GfK in opdracht van de vereniging FME het bezit van diverse elektrische apparaten binnen de Nederlandse huishoudens onderzocht en in 2008 is in opdracht van de Stichting LightRec door GfK het bezit en de verwijdering van lampen in de Nederlandse huishoudens in kaart gebracht. In 2008 hebben de stichting Witgoed, de stichting Bruingoed, de Stichting LightRec Nederland, de Stichting Verwijdering Elektrische Gereedschappen en de Stichting Metaalelektro Recycling gezamenlijk het initiatief genomen voor een bezits-/ verwijderingsonderzoek e-waste onder het MKB. In een later stadium is daar de stichting ICT-Milieu aan toegevoegd en heeft Stibat op dit initiatief ingehaakt. De onderzochte populatie voor Stibat is in overeenstemming met die van de overige onderzoeken maar de vraagstelling is puur gericht op bezit (en hierdoor enigszins afwijkend) 11. Dit onderzoek zal het inzicht in de e-waste problematiek (opgebouwd met de eerdere onderzoeken) verdiepen en verbreden. Hiertoe hebben de twee onderzoekspartners (Witteveen + Bos & GfK Panel Services) in een vroegtijdig stadium hun onderzoeksaanpak en inhoud op elkaar afgestemd. Doelstelling Een aanzienlijk gedeelte van de kleinere ondernemingen (1 tot 10 werknemers) verwijdert haar e- waste als een huishouden. Door deze kleine ondernemingen aan het bezits-/ verwijderingsonderzoek toe te voegen, krijgen we inzicht in de hoeveelheid elektrische en elektronische apparaten dat in bezit is van het MKB en het aandeel dat het MKB verwijdert als een huishouden. Het inzicht in het bezit van elektrische en elektronische apparaten en de verwijdering van consumenten AEEA (Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparaten) verbetert hierdoor substantieel. GfK Panel Services GfK Panel Services Benelux (GfK PS) heeft zowel een vestiging in Nederland (Dongen) als een vestiging in België (Brussel). In Nederland bestaat GfK al meer dan 50 jaar, zij het achtereenvolgens onder de namen Attwood, Interact, AGB en nu GfK. Bij GfK PS werken in de Benelux ruim 270 vaste medewerkers. GfK PS is ervaringsdeskundige in de uitvoering van bezitsmetingen onder huishoudens. In het (recente) verleden zijn soortgelijke bezitsmetingen uitgevoerd naar het bezit, de afdanking en de verkrijging van bruin-, grijs- en witgoed producten (voor de stichting Bruingoed, de stichting Witgoed en ICT-Milieu), het bezit van diverse elektrische apparaten (in opdracht van de vereniging FME) en het bezit van lampen (voor de stichting LightRec). Bovendien kan GfK ook putten uit eerdere ervaringen op het gebied van bezitsmetingen onder bedrijven. Bijvoorbeeld het onderzoek TOF Zakelijk, een registratieonderzoek onder zakelijke consumenten (economisch actieve 11 De Stibat is ook afwijkend omdat dit de enige opdrachtgever is waar we de bezits/verwijderings-meting met betrekking tot de Nederlandse huishoudens niet in een eerder stadium voor hebben uitgevoerd. Dit MKB onderzoek dient ter aanvulling van een in eigen beheer uitgevoerd consumentenonderzoek. 12

13 bedrijven, zowel MKB als grootbedrijf) waarbij wordt nagestreefd inzicht te verkrijgen in de structuur van de zakelijke markt van verzekeringsproducten en de ontwikkeling hiervan in de tijd. ISO-certificering Per 14 juli 1998 heeft GfK Panel Services Benelux bv het ISO 9001-certificaat verkregen voor haar kwaliteitsmanagementsysteem. Dit kwaliteitsmanagementsysteem is van toepassing op het ontwerpen en uitvoeren van marktonderzoek, benevens het aanbieden van consultancy op basis van markt- en consumentenkennis. Alle procedures en controles zijn binnen NEN-en-ISO 9001: 2000 beschreven. MOA-certificering GfK Panel Services Benelux bv is als full-service marktonderzoek bureau lid van de brancheorganisaties MarktOnderzoek Associatie (MOA) en European Society of Opinion and Marketing Research (ESOMAR) en onderwerpt zich aan de gedragscodes welke door deze brancheorganisaties zijn opgesteld. GfK Panel Services Benelux bv is binnen de MOA gecertificeerd lid van de Research Keurmerk groep, waarin een dertigtal marktonderzoekbureaus met het door de branche erkend keurmerk zich hebben verenigd. Elk keurmerkbureau voldoet aan strenge eisen die onder andere zijn genormeerd in een ISO-certificering. De eisen en kwaliteitsnormen voor het keurmerk worden per bureau regelmatig getoetst en is hiermee een garantie voor kwaliteit. 2.2 Onderzoeksverantwoording Middels het huidige onderzoek wordt inzicht gegeven in het bezit en de afdanking van een specifieke groep elektrische apparaten binnen het MKB. Tevens wordt inzicht geboden in het bezit en afdanken van lampen en het bezit van batterijen bij deze ondernemingen. Om dit in kaart te brengen is een vragenlijst opgesteld die schriftelijk en/of Face-to-Face is afgenomen. In paragraaf wordt ingegaan op inhoud en opbouw van de vragenlijst. Hieronder volgt eerst een toelichting op de steekproeftrekking, op de verschillende (opeenvolgende) fases van het veldwerk en de onderzoeksmethodieken die daarin zijn toegepast Steekproeftrekking & onderzoeksmethodiek Allereerst is de te onderzoeken populatie, het Midden- en Kleinbedrijf in Nederland met maximaal 9 medewerkers, in kaart gebracht. Dit met behulp van populatiecijfers aangeleverd door de gerenommeerde leverancier Cendris. Hierbij is gekeken naar de verdeling naar regio, branche en werknemersklasse. Vervolgens is op basis van deze verdeling een representatieve steekproef getrokken. Daarbij is bepaald hoeveel complete interviews per regio, branche en werknemersklasse nodig waren om deze representativiteit te waarborgen. Aangezien de celverdeling in de populatie erg uiteenlopend is (sommige cellen bevatten meer dan 25% van de populatie en andere cellen slechts 1% of nog minder) is vanuit praktisch oogpunt voor een disproportionele steekproef gekozen. Later is hiervoor middels weging gecorrigeerd zodat de representativiteit gewaarborgd wordt. Om de betrouwbaarheid per cel te borgen is daarnaast een minimum aantal waarnemingen per cel bepaald. Tot slot is een representatief adressenbestand verkregen bij het gerenommeerde Marktselect. In dit bestand zijn alleen bedrijven die op moment van het onderzoek zowel economisch als commercieel actief waren opgenomen. Bedrijven die ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen commerciële activiteiten uitvoeren, zijn dus buiten beschouwing gelaten. De bedrijven in het adressenbestand hebben een uitnodiging ontvangen om mee te werken aan het onderzoek. 13

14 Onderstaande tabel toont de targets, het minimaal aantal complete vragenlijsten per cel, voor het onderzoek. Het cijfer tussen haakjes is het werkelijk behaalde aantal complete vragenlijsten per cel. Tabel 2.1 Cellenschema branches X werknemersklasse Werknemersklasse Branches 1 t/m 4 werknemers 5 t/m 9 werknemers Landbouw e.a. 62 (128) 52 (58) Bouwnijverheid 129 (209) 69 (75) Handel & reparatie 40 (67) 40 (43) Horeca 40 (63) 40 (43) Financiele instellingen 40 (59) 40 (42) Zakelijke dienstverlening 40 (57) 40 (48) Onderwijs 40 (61) 40 (33) Gezondheids- en welzijnszorg 40 (72) 40 (51) Milieu, cultuur en recreatie 40 (64) 40 (45) Overige branches 40 (65) 40 (51) Totaal 511 (845) 441 (489) Omdat het bezit van (zeer uiteenlopende type semi-professionele) Doe-Het-Zelf gereedschappen (in het vervolg als DHZ weergegeven in de rapportage) en tuin-/landbewerkingsgereedschap naar verwachting sterk geconcentreerd is binnen de branches Bouwnijverheid en Landbouw, is ervoor gekozen de omvang van de steekproef binnen deze branches te vergroten zodat genoeg waarnemingen voor deze productgroep konden worden gerealiseerd. Middels het wegen naar de daadwerkelijke Nederlandse MKB populatie is deze oververtegenwoordiging in de steekproef gecorrigeerd. 14

15 Onderstaand overzicht biedt inzicht in de bruto en netto steekproeven en de responspercentages. Uit dit overzicht wordt tevens de timing van de verschillende fases van het daadwerkelijk veldwerk duidelijk. Tabel 2.2 Overzicht veldwerk Fase 3a: schriftelijk Fase 3b: face-to-face Fase 4: face-to-face controle Methode PAPI Vragenlijst PAPI Vragenlijst PAPI Vragenlijst Datum uitzetten (eerste deelnemers) Dinsdag 28 april (week 18) 2009 Dinsdag 28 april (week 18) 2009 Woensdag 10 juni (week 24) 2009 Datum einde veldwerk Dinsdag 21 juli (week 27) 2009 Dinsdag 21 juli (week 27) 2009 Dinsdag 28 juli (week 28) 2009 Bruto aantal uitgezet Netto respons Responspercentage 12,9% 6,5% 82% Kort volgt nu een toelichting per fase waarbij wordt aangevangen met fase 1: het versturen van de vooraankondigingsbrief. De eerste brief werd verstuurd op 15 april Pilotfase Alvorens het veldwerk daadwerkelijk van start is gegaan, is als test van de te gebruiken meetmethoden en de inhoud van de vragenlijst een pilot uitgevoerd. De professionele interviewers zijn bij respondenten langsgegaan met de vragenlijst als ware het een normaal interview. Daarbij hebben zij hun bevindingen over de vragenlijst en het interview achteraf met GfK PS geëvalueerd. Dit heeft geresulteerd in een aantal aanpassingen aan de vragenlijst en de instructie hierbij. 15

16 Fase 1: Vooraankondigingsbrief Naar circa MKB-bedrijven in Nederland 12 is uit naam van GfK PS en de opdrachtgevers van het onderzoek een vooraankondigingsbrief gestuurd, waarin het volgende aan de orde kwam: De achtergrond en het doel van het onderzoek De vervolgstappen van het onderzoek en datgene wat van de respondent verwacht werd Het belang van medewerking aan het onderzoek De beloning voor medewerking aan het onderzoek Fase 2: Telefonische screening Vervolgens heeft een telefonische screening plaatsgevonden. Er is gestart met het nabellen van de benaderde bedrijven (respondenten) met als doel: Controle van de juistheid van adresgegevens en indeling naar branche en aantal werknemers; Het toekennen van de juiste methode van ondervraging aan de juiste respondenten; o Bedrijven met 1 t/m 4 werknemers schriftelijke o Bedrijven met 5 t/m 9 werknemers face-to-face (interviewer neemt vragenlijst op locatie af) Inventarisatie van medewerking van respondenten aan het onderzoek. Zodra er middels deze telefonische screening voldoende toezeggingen per cel (zie tabel 2.1 voor de targets per cel) behaald waren, zijn de overige ingekochte adressen voor die cel niet meer benaderd voor het onderzoek. Fase 3a: Schriftelijk onderzoek Op het moment dat een bedrijf met 1 t/m 4 werknemers in dienst aangaf bereid te zijn deel te nemen aan het onderzoek, is hen een schriftelijke vragenlijst met begeleidende brief en instructie toegezonden. Laatstgenoemde bevatte toelichtingen op, en beeldmateriaal van de apparaten. De vragenlijst is ingedeeld naar productcategorie (bv. Elektronica Geluid) om het de respondent zo gemakkelijk mogelijk te maken. Om een zo compleet mogelijke lijst van apparaten (in bezit en verwijderd) terug te ontvangen, is de respondent geïnstrueerd elke ruimte van het bedrijf door te lopen en de lijst ter plaatse in te vullen. Tevens is men geattendeerd op ruimtes (bv. toiletruimte en berging) en producten (bv. reserve lampen, batterijen, ongebruikte apparaten) die wellicht eerder over het hoofd gezien worden. Bij vragen en/of opmerkingen betreffende het onderzoek, de vragenlijst, de instructie en/of de toelichting op de apparaten, is de respondent de mogelijkheid geboden contact op te nemen met de GfK helpdesk. Dit kon per e- mail naar het speciaal hiervoor geopend adres of per telefoon via het gratis telefoonnummer van de GfK helpdesk. Compleet ingevulde vragenlijsten konden worden geretourneerd middels de meegezonden retourenvelop. De groep respondenten die in eerste instantie niets had teruggezonden, is een herinneringskaartje toegestuurd. De groep waarbij dit niet het gewenste effect opleverde, is later telefonisch benaderd om ze alsnog te motiveren tot deelname aan het onderzoek. 12 Totale populatie in Nederland is bedrijven. Zie hoofdstuk 3 voor uitvoerige beschrijving hiervan. 16

17 Fase 3b: Face-to-face onderzoek Op het moment dat een bedrijf met 5 t/m 9 werknemers in dienst aangaf bereid te zijn deel te nemen aan het onderzoek, is door een GfK interviewer contact opgenomen om een afspraak te maken voor een interview bij het bedrijf ter plaatse. Tijdens dit interview zijn interviewer en bedrijfsverantwoordelijke gezamenlijk door alle ruimtes van het bedrijf gelopen om alle elektrische apparatuur, lampen en batterijen te registreren middels de vragenlijst. Tevens is de bedrijfsverantwoordelijke gevraagd naar de (wijze van) verwijdering van apparaten en lampen. Fase 4: Face-to-face controle onderzoek Als extra kwaliteitscontrole zijn na afronding van het reguliere, schriftelijke onderzoek steekproefsgewijs honderd bedrijven (verdeeld over alle branches) op afspraak door een interviewer bezocht. Dit om te achterhalen of de bedrijven met 1 t/m 4 werknemers zelf alle elektrische apparaten, lampen en batterijen (op de juiste manier) hadden ingevuld in de vragenlijst en niets waren vergeten te registreren. Tijdens dit bezoek zijn interviewer en bedrijfsverantwoordelijke gezamenlijk door alle bedrijfsruimtes gelopen en zijn indien nodig correcties en aanvullingen doorgevoerd op de door de respondent ingevulde vragenlijst. Op basis van de resultaten van het controle onderzoek is vervolgens een correctiefactor berekend waarmee de data van het totale schriftelijke onderzoek is aangepast. Fase 5: Validatie & opbouw database Bij binnenkomst zijn de complete vragenlijsten gevalideerd en is er gecontroleerd op invulgedrag en invulpatroon. Vervolgens is de data ingevoerd en is met behulp van de database het validatieproces vervolgd. Onbekende, vreemde en / of extreme waarden zijn uit de database verwijderd en / of vervangen. Open antwoordcategorieën zijn waar mogelijk gehercodeerd. Tevens zijn professionele apparaten uitgesloten opdat deze niet als huishouden kunnen worden afgedankt vanwege de bedrijfsmatige aard van de apparaten. Ook is de correctiefactor toegevoegd aan de database waarmee de resultaten uit de schriftelijke vragenlijsten zijn gecorrigeerd op basis van de resultaten van de face-to-face controle interviews. Zoals in fase 4 beschreven. Om ook op gewicht te kunnen rapporteren is op basis van het onderzoek Bepaling van gewichten van huishoudelijke elektrische apparaten in de afvalfase uitgevoerd door Witteveen + Bos aan elk elektrisch apparaat in de database een specifiek gewicht toegekend 13. Hierbij is rekening gehouden met het type (b.v. type koelkast) en het formaat (b.v. diameter beeldscherm) van het apparaat om tot een zo nauwkeurig mogelijk resultaat te komen. Tot slot is om het batterijenbezit in kaart te brengen een gemiddeld aantal batterijen toegekend aan apparaten in de database. Dit gemiddelde aantal batterijen en de lijst van relevante apparaten zijn aangedragen door Stibat. 13 Let op dat de middels de recent uitgevoerde studie van Witteveen + Bos bepaalde gewichten per apparaat, afwijken van de in 2007 gebruikte gewichten in de huishoudmeting. 17

18 2.2.2 De vragenlijst De vragenlijst is in de vorm van een handzaam boekje (A5-formaat) afgedrukt en toegestuurd. Dit zodat het formaat hiervan geen belemmering zou vormen om met de vragenlijst in de hand alle bedrijfsruimtes te doorlopen. Om het voor de respondent zo gemakkelijk mogelijk te maken is bovendien een inhoudsopgave toegevoegd waar voor de respondent terug te vinden was op welke pagina het betreffende apparaat kon worden genoteerd en was de vragenlijst opgedeeld in verschillende delen. Deel 1: Het bezit van elektrische apparaten: Productsegment Aantal app. Categorie A: Consumenten Elektronica (Geluid; Bruingoed 11 Foto/film; Beeld; Overig) Categorie B: ICT (Computer; Communicatie; Overig) Grijsgoed 11 Categorie C: Groot huishoudelijk (Keuken; Overig) Witgoed 13 Categorie D: Klein huishoudelijk (Keuken; Overig) Witgoed 22 Categorie E: Gereedschap (Voor doe-het zelf; Voor in Gereedschap 24 tuin) Categorie F: Warmwaterapparatuur Warmwater apparatuur 1 82 De bijbehorende apparaten zijn binnen elke categorie en subcategorie op alfabetische volgorde weergegeven. Ten behoeve van de bezitsmeting van apparaten is voor elk type apparaat het volgende geregistreerd: Aantal apparaten van dit type in het bezit van het bedrijf. De in de bedrijfsvestiging aanwezige apparatuur die geen bedrijfsbezit vormt wordt niet geregistreerd; Bruikbaar of niet bruikbaar/defect; Bouwjaar / productiejaar / jaar van aanschaf van het apparaat. Daarnaast is, waar nodig, een aantal extra kenmerken vastgelegd om het bezit en het gewicht van apparaten die het MKB kan verwijderen als een huishouden en om het bezit van batterijen in apparaten zo precies mogelijk te bepalen. Zo is voor batterijen gevraagd of het apparaat werkt met een snoer op het elektriciteitsnet of (ook / alleen) op batterijen. En of er al dan niet een datum- en/of tijdsindicatie aanwezig is op het apparaat. Voor de gewichtsbepaling is het type (bv. type koelkasten) en het formaat (bv. diameter beeldscherm) vastgelegd. Om bepaalde 14 professionele apparaten uit te kunnen sluiten van de onderzoeksresultaten is waar relevant tevens vastgelegd of het apparaat specifiek is gemaakt voor professioneel gebruik. Aan het einde van deel 1 is in de vragenlijst een pagina met extra invulmogelijkheden opgenomen waar respondenten apparaten die niet als dusdanig in de vragenlijst opgenomen waren, konden noteren. 14 Het betreft hier professionele apparatuur die niet als een huishouden kan worden verwijderd. Bijvoorbeeld vitrinekoelkasten of gescheiden airconditioners. 18

19 Deel 2: Het bezit van apparaten op batterijen en losse batterijen Het onderdeel waar het bezit van batterijen wordt nagevraagd is opgesplitst in twee delen, te weten apparaten op batterijen en losse batterijen. Om te voorkomen dat respondenten, de doorgaans kleine apparaten met batterijen, niet over het hoofd zouden zien is het eerstgenoemde deel verder onderverdeeld in de volgende categorieën: Afstandsbediening Bellen Keuken Temperatuur Tijd Veiligheid Overig (zoals apparaten voor persoonlijke verzorging en medische apparaten) Ten behoeve van de bezitsmeting van batterijen is vastgelegd of het apparaat / de extra accu nog in gebruik is of niet. Voor de losse batterijen is geregistreerd of deze nieuw / oplaadbaar dan wel leeg waren. Naast de apparaten die zijn opgenomen in dit specifieke deel (2) voor batterijen zijn in deel 1 en 4 van de vragenlijst ook bepaalde apparaten opgenomen die (uitsluitend / ook) zijn gemeten omwille het batterijbezit in kaart te brengen. Dit om het de respondent zo gemakkelijk (en dus minst foutgevoelig) te maken. Ter illustratie: de nummermelder is opgenomen in deel 1 onder het kopje ICT(communicatie) omdat de respondent daar de overige ICT(communicatie) apparatuur zoals telefoons en faxen die omwille van de bezitsmeting van grijsgoed zijn gevraagd ook diende in te vullen. Deel 3: De verwijdering van elektrische apparaten De respondenten is gevraagd per apparaat aan te geven hoeveel er in 2008/2009 in totaal het bedrijf hebben verlaten. Vervolgens is gevraagd de volgende kenmerken van de verwijderde apparaten te registreren: Het bouwjaar / productiejaar; De manier waarop het apparaat het bedrijf heeft verlaten (bv. naar de afvaldienst gebracht of bij het grofvuil gezet ). Deel 4: Het bezit van lampen Ten behoeve van de bezitsmeting van lampen is de respondent gevraagd het volgende te registreren: Het aantal lampen dat in het bedrijf in gebruik is. De in het onderzoek onderscheidde type lampen zijn: Spaarlamp, TL-buis, LED-lamp, Lamp op batterijen, Acculamp en Overige lampen (o.a. gloeilampen en halogeen lampen). Het aantal werkende lampen dat als voorraad aanwezig is in het bedrijf (per type). Hieronder vallen zowel de nieuwe (niet gebruikte) lampen als ook lampen die eerder al zijn gebruikt maar op het moment van meten nog als bruikbare reserve lamp in het bedrijf aanwezig zijn. Het aantal aanwezige defecte lampen in het bedrijf (per type). 19

20 Deel 5: De verwijdering van lampen In dit deel van de lijst is de respondent gevraagd per type lamp aan te geven hoeveel lampen er in 2008/2009 in totaal uit hun bedrijf verwijderd zijn. Om een beeld te krijgen van de gebruikte kanalen voor het verwijderen van lampen is per type lamp gevraagd hoe deze meestal wordt verwijderd door het bedrijf. Hierbij zijn de volgende kanalen opgenomen in de vragenlijst: In de vuilnisbak In de glasbak Bij de milieustraat Bij de winkelier waar ik een nieuwe koop Via een ander kanaal, namelijk. De beloning: Op de laatste pagina is de respondent gevraagd aan te geven een keuze te maken over de manier waarop zij graag hun beloning zouden ontvangen. De keuzemogelijkheden bestonden hierbij uit VVV Irischeque of een donatie aan een goed doel 15. Tot slot bestond op de achterkant van het vragenboekje de mogelijkheid om op- of aanmerkingen te noteren. De complete vragenlijst en instructie zijn op aanvraag leverbaar. 15 Uit naam van de deelnemende bedrijven die aangegeven hebben hun beloning te willen doneren zijn de volgende goede doelen gesteund: KWF kankerbestrijding ( 2.960,-), Unicef ( 425,-), Greenpeace ( 270,-), Wereld Natuur Fonds ( 585,-) en Stichting KIKA ( 2.020,-) 20

21 2.3 Opzet van het rapport en gebruiksaanwijzing Opzet De rapportage begint met een management summary waarin de meest belangwekkende resultaten uit het onderzoek naar het bezit 16 en de afdanking van elektrische en elektronische apparaten, lampen en batterijen 17 door het MKB zijn weergegeven. In hoofdstuk 2 wordt vervolgens uitvoerig ingegaan op het doel en de opzet van het onderzoek. In hoofdstuk 3 volgen de kerncijfers van de Nederlandse populatie MKB tot 10 werknemers. Een beeld van deze populatie wordt geschetst zodat duidelijk wordt waar de resultaten in de volgende hoofdstukken betrekking op hebben en om tot een beter begrip van deze resultaten te komen. In hoofdstuk 4 wordt allereerst ingegaan op het algemene bezit van witgoed, bruingoed, grijsgoed, elektrisch gereedschap & warmwaterapparatuur. Vervolgens wordt uitvoerig ingegaan op het specifieke bezit van grijsgoed. In hoofdstuk 5 volgen in dezelfde opzet de resultaten met betrekking tot de afdanking (met de nadruk op verwijdering) van (grijsgoed)apparatuur. Gebruiksaanwijzing Ter optimalisering van het leesgemak van dit rapport is een compacte gebruiksaanwijzing toegevoegd. Onderstaand een toelichting over het gebruik en de interpretatie van enkele veelgebruikte afkortingen, termen & pictogrammen Afkortingen: MKB: Het Midden en Kleinbedrijf met maximaal 10 werknemers (1 t/m 9). ZZP: Zelfstandige zonder personeel DHZ: Doe-Het-Zelf wkn: Werknemers mln: Miljoen Gem: Gemiddeld Termen: Afdanking: Hergebruik: Is de optelling van alle apparaten die een bedrijf verlaten. Dit is het totaal van verwijdering + hergebruik. Bij hergebruik van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Verwijdering 18 : Bij verwijdering van apparaten is er vanuit het bedrijf dat afstand doet van het apparaat in principe niet de intentie het apparaat een tweede leven te geven (bijvoorbeeld binnen een ander bedrijf of een huishouden of terug naar de leasemaatschappij). Deze apparaten worden onder andere aangeboden bij de afvaldienst of bij het bij het bedrijfs-, huishoud-, of grofvuil. Ze verdwijnen uit de totale uitstaande massa Het gaat hier puur om elektronica in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit zijn van een persoon of het huishouden, worden zijn niet meegenomen in de meting. 17 Van batterijen is de verwijdering niet gemeten. 18 De term verwijdering staat in het huidige onderzoek niet voor het storten van afvalstoffen en/ of het verbranden van afvalstoffen zonder energiewinning zoals deze vaak wordt gedefinieerd binnen het afvalbeheer. 19 De ervaring leert echter dat ook apparaten die worden verwijderd weer in het tweedehandscircuit opduiken. Omwille van de duidelijkheid blijft deze praktijkervaring bij het bespreken van de resultaten buiten beschouwing. 21

22 Productsegment: Productcategorie: De meest grove indeling van apparaten. De onderscheiden segmenten zijn: bruingoed, witgoed, grijsgoed, gereedschap &warmwaterapparatuur. Niveau onder productsegment. Het productsegment is hierin verder onderverdeeld in onderliggende categorieën. Bruingoed: Witgoed: Grijsgoed: Gereedschap: -Visual (o.a TV s), -Audio (o.a. luidsprekers) -Foto/ Film (o.a. digitale fotocamera s) -Groot huishoudelijk (o.a. koelkasten) -Klein huishoudelijk (o.a. waterkoker) -ICT apparatuur (o.a. PC, laptop, monitoren) -Telecom (o.a. telefoons en toebehoren) -Kantoorapparatuur (o.a. printers, faxen, scanners) -Doe-Het-Zelf (o.a. boormachine) -Tuin (o.a. bladblazer) Warmwaterapparatuur: Warmwaterboilers Product: Niveau onder productcategorie. De productcategorieën worden verder onderverdeeld naar de specifieke apparaten waaruit de categorie bestaat. Bijvoorbeeld: bruingoed visual TV, dvd speler etc. Werknemersklasse: Aantal werknemers Pictogrammen: Interessant en / of opvallend resultaat Hier wordt ingegaan op onderliggende productniveaus en / of bedrijfskenmerken 22

23 3 Kerncijfers Nederlandse populatie MKB Het huidige onderzoek heeft betrekking op het Midden- en Kleinbedrijf in Nederland met maximaal 1 tot 9 medewerkers. Dit zijn in het totaal bedrijven. Opgemerkt dient hierbij te worden dat het enkel om bedrijven gaat die op het moment van het onderzoek zowel economisch als commercieel actief waren. Bedrijven die ingeschreven staan bij de Kamer van Koophandel maar geen commerciële activiteiten uitvoeren, behoren niet tot deze populatie. De verhouding tussen het aantal kleine bedrijven met 1 t/m 4 werknemers en het aantal grotere MKB bedrijven met 5 t/m 9 werknemers ligt behoorlijk scheef. Negen op de tien MKB bedrijven heeft maximaal 4 werknemers. Binnen deze groep ondernemingen wordt meer dan de helft gevormd door eenmanszaken. Figuur 3.1 Populatie MKB, naar aantal werknemers + Figuur 3.2 Populatie MKB, naar branche 8% 1 t/m 4 medewerkers 5 t/m 9 medewerkers 92% 13% 3% 11% Landbouw Bouwnijverheid 11% Handel & reparatie Horeca Financiele instellingen 3% 2% 27% Zakelijke dienstverlening Onderwijs Gezondheids- en Welzijnzorg Milieu, Cultuur, Recreatie Overige branches 23% 5% 2% De helft van alle bedrijven is actief in de (detail)handel & reparatie en de zakelijke dienstverlening. 23

24 Een deel van de totale bedrijvenpopulatie, namelijk de bedrijven met 10 of meer werknemers blijven buiten beschouwing in dit onderzoek. Opgemerkt dient te worden dat de bedrijven (tot een bepaald maximum aantal producten) als consument consumentenelektronica (gratis) mogen afleveren bij de milieustraat. Het beeld dat in het huidige onderzoek wordt geschetst heeft dus betrekking op de bedrijven met maximaal 9 werknemers (circa 90%). Tabel 3.1 Overzicht bedrijvenpopulatie Nederland (naar aantal werknemers) Aantal werknemers % 1 56% 2 18% 3 tot 5 10% 5 tot 10 8% 10 tot 20 4% 20 tot 50 3% 50 tot 100 1% 100 tot 150 0% 150 tot 200 0% 200 tot 250 0% 250 tot 500 0% 500 tot % 1000 tot % 2000 of meer 0% Totaal 100% Bron: CBS, 1 januari

25 4 Bezit In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het bezit van witgoed, bruingoed, grijsgoed, elektrisch gereedschap & warmwaterapparatuur. Let op; het gaat hier puur om apparaten in bedrijfsbezit. Apparaten die weliswaar aanwezig zijn in het bedrijfspand maar in het bezit van een persoon en/of het huishouden zijn, worden niet meegenomen in deze meting. Allereerst komt het totale bezit aan elektrische apparaten binnen het MKB aan bod en worden de (verhoudingen tussen) bovengenoemde productsegmenten uitgelicht. In de volgende paragrafen komen de productsegmenten witgoed, bruingoed en gereedschap & warmwaterapparatuur afzonderlijk aan bod en worden de specifieke resultaten hiervoor gepresenteerd. Het totale uitstaande park in het MKB bedraagt apparaten 20 en weegt bij elkaar opgeteld kilogram. Figuur 4.1 Totaal bezit elektrische apparaten MKB 100% 1 5 Warm water apparatuur DHZ & Tuin 18 Overig grijsgoed 50% 0% stuks gewicht Monitoren Overig bruingoed TV Klein huishoudelijk Overig grootwitgoed Koelvries Duidelijk is dat een aanzienlijk aandeel van de elektrische en elektronische apparaten in bezit van het MKB voor rekening wordt genomen door grijsgoed en (DHZ & tuin) gereedschap. Nagenoeg tweederde van de apparaten valt in één van deze categorieën. Als naar het gewicht van het bezit wordt gekeken valt op dat het aandeel van witgoedapparatuur het meest omvangrijk is, gevolgd door grijsgoed (monitoren + overig grijsgoed) en DHZgereedschap Ondanks dat witgoedapparaten in aantallen minder vaak in bezit van het MKB zijn, vormen ze wel degelijk een belangrijke groep voor de verwijderingproblematiek vanwege het forse gewicht van een aantal witgoedapparaten. 20 In de vragenlijst zijn 82 verschillende type elektrische apparaten opgenomen. Relevante apparaten die niet op deze lijst voorkwamen konden worden ingevuld middels de categorie overige. Apparaten voor puur professioneel gebruik zijn uitgesloten. 25

26 Als het totaal bezit binnen het MKB wordt gedeeld door het aantal bedrijven waaruit de MKB populatie bestaat wordt het gemiddeld bezit per bedrijf duidelijk. Onderstaande figuren geven dit per branche en voor de onderscheidende categorieën van werknemersklasse weer. Figuur 4.2 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf, naar branche Stuks Gewicht (in Kg) Totaal Landbouw e.a. Bouwnijverheid Handel & reparatie Horeca Financiele instellingen Zakelijke dienstverlening Onderwijs Milieu, Cultuur, Recreatie Gezondheids- en Welzijnzorg Overige branches Gemiddeld bezit een MKB bedrijf 24 apparaten die collectief 199 kilogram wegen. Deze aantallen variëren behoorlijk per branche. Bedrijven werkzaam in de landbouw, jacht & bosbouw en bouwnijverheid bezitten gemiddeld het grootste aantal apparaten terwijl bedrijven in de gezondheids- & welzijnzorg en milieu & cultuur branche deze in de kleinste mate bezitten. Voor gewicht is een zelfde beeld waar te nemen, met uitzondering van bedrijven actief in de branches horeca en handel, die in kilogrammen meer aan apparatuur bezitten dan bouwnijverheid. Het bovengemiddelde bezit (in gewicht en aantal) per bedrijf in de landbouw, jacht & bosbouw wordt grotendeels veroorzaakt door het bezit van DHZ-gereedschap, warmwaterapparatuur en groothuishoudelijke apparaten zoals wasautomaten en diepvriezers. Het bovengemiddelde bezit (in gewicht) van horecabedrijven wordt verklaard door het aanzienlijk bezit van (groot)witgoed (met name diepvriezers) en (CRT-) beeldschermen. Let op: Niet elke branche bestaat uit eenzelfde aantal bedrijven 21. Omdat binnen het Nederlands MKB de meeste bedrijven vallen binnen de branches handel & reparatie en zakelijk dienstverlening is het niet verwonderlijk dat zij collectief ook het grootste aantal apparaten in bezit hebben. Als onderscheid wordt gemaakt naar bedrijfomvang valt op dat het aantal producten in bezit niet evenredig toeneemt met het aantal medewerkers. Onderstaande figuur illustreert deze verhoudingen. 21 Zie hoofdstuk 3 voor een uitgebreide toelichting van de populatie en een onderverdeling naar branche betreffende de omvang. 26

27 Figuur 4.3 Bezit elektrische apparaten (in stuks en gewicht) per bedrijf naar werknemersklasse 400 Stuks Gewicht (in Kg) Totaal 1 t/m 4 medewerkers 41 5 t/m 9 medewerkers Onderstaande tabel geeft aan hoe de 24 apparaten per bedrijf zijn verdeeld over de verschillende product(categorie)en in stuks en in gewicht. Eerder werd duidelijk dat grijsgoedapparaten en elektrisch gereedschap in stuks het grootste deel van het bezit vormen. Een gemiddeld MKB bedrijf bezit ruim tien grijsgoedapparaten en vijf stuks elektrisch gereedschap. Tabel 4.1 Bezit per bedrijf in aantallen en gewicht Stuks Gewicht Koelvries 0,6 39,9 Overig grootwitgoed 1,1 43,3 Klein huishoudelijk 2,9 9,1 TV 0,4 8,0 Overig bruingoed 3,4 13,3 Monitoren 1,8 10,6 Overig grijsgoed 8,5 35,7 (DHZ & Tuin) Gereedschap 5,4 28,7 Warmwaterapparatuur 0,2 10,5 27