2014 PROGRAMMABEGROTING

Transcriptie

1 PROGRAMMABEGROTING

2 PROGRAMMABEGROTING Stimuleren en faciliteren oktober 2013

3 Inhoudsopgave Leeswijzer 1. Inleiding, financieel beeld en kerngegevens pagina 1 3 Leeswijzer Voor u ligt de Programmabegroting. De opzet volgt de indeling van de programma s te weten: Sociale stijging, Vestigingsklimaat, Leefbaarheid en Bestuur. Indeling van de begroting 2. Programma s Sociale stijging Vestigingsklimaat Leefbaarheid Bestuur 3. Specifieke onderwerpen Bijlagen 3.0 Inzicht financiële status en weerbaarheid 3.1 Bedrijfsvoering 3.2 Grondbeleid 3.3 Subsidies 3.4 Algemene dekkingsmiddelen 3.5 Lokale heffingen 3.6 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 3.7 Onderhoud kapitaalgoederen 3.8 Financiering 3.9 Verbonden partijen 1. svoorstellen 2. Budgetoverzichten 3. Reserves en voorzieningen 4. Investeringen 5. Overzicht incidentele lasten en baten 6. Structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves 7. Grondexploitatie 8. Servicenormen 9. Onderzoeken doelmatigheid / doeltreffendheid 10. Kengetallen De bijlagen zijn digitaal in te zien via Deze Programmabegroting kent de navolgende onderdelen: Inleiding, financieel beeld en kerngegevens Dit hoofdstuk beschrijft waar we staan en welke zaken er op ons afkomen. Het actueel Financieel Beeld wordt op hoofdlijnen gepresenteerd waarna een toelichting volgt op enkele (externe) ontwikkelingen en gewijzigde uitgangspunten die van invloed waren bij het opstellen van het Financieel Beeld. Programma s In hoofdstuk 2 komen de programma s aan bod. Daarbij hebben wij aangegeven welke doelen zijn geformuleerd, wat de stand van zaken nu is en welke activiteiten de gemeente daarom in wil gaan ondernemen. Per programmaonderdeel zijn de financiële gegevens opgenomen zodat per programmaonderdeel doelen, activiteiten en middelen overzichtelijk bij elkaar staan. Specifieke onderwerpen Hoofdstuk 3 behandelt een aantal belangrijke aspecten binnen de gemeentelijke begroting en geeft extra informatie over de financiële positie op korte en langere termijn. Het hoofdstuk begint met de paragraaf Inzicht financiële status en weerbaarheid. Deze paragraaf is een uitwerking van de stresstest zoals deze is ontwikkeld door de gemeenten. In de paragraaf bedrijfsvoering wordt nader ingegaan op de speerpunten binnen de bedrijfsvoering van de ambtelijke organisatie. In de paragraaf Grondbeleid geven wij informatie over het grondbeleid op portefeuilleniveau alsmede het totale financiële overzicht. In de paragraaf Subsidies wordt aangegeven wat het subsidiebeleid voor is en welke bedragen binnen de programma s voor subsidies zijn opgenomen. In de paragraaf Algemene dekkingsmiddelen wordt een integraal overzicht gegeven van de middelen die de gemeente in kan zetten voor eigen beleid (algemene uitkering, belastingen, dividenden etc.). Verder worden de lokale heffingen, het gemeentelijk weerstandsvermogen, het onderhoud van kapitaalgoederen, de financiering van de gemeentelijke activiteiten en de verbonden partijen als specifieke onderwerpen aan de orde gesteld. Bijlagen Bijlage 1 geeft een overzicht van alle herijkingen en voorstellen nieuw beleid. Bijlage 2 geeft het budgetoverzicht naar producten weer. Bijlage 3 toont het verloop van de reserves en voorzieningen. Bijlage 4 geeft een nadere toelichting op de investeringen. Bijlage 5 zijn de overzichten van incidentele lasten en baten. Bijlage 6 toont de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. Bijlage 7 bevat de bij de paragraaf grondbeleid behorende bijlagen. Bijlage 8 is het overzicht van de afgesproken servicenormen. Bijlage 9 verschaft inzicht in het onderzoeksplan van de doeltreffendheid- en doelmatigheidsonderzoeken. Bijlage 10 is het overzicht van de kengetallen. De bijlagen zijn digitaal in te zien via Raadsbehandeling De Programmabegroting zal samen met de tariefvoorstellen op 11 november 2013 (algemene beschouwingen) en op 13 november 2013 (beraadslagingen en vaststelling) in uw raad worden behandeld. Colofon Tekst en vormgeving: Gemeente Tilburg Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 1

4 Hoofdstuk 1 Inleiding, financieel beeld en kerngegevens Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 2 3

5 Inleiding Stimuleren en faciliteren is het motto dat we bij de Perspectiefnota verbonden aan. We weten al langer dat de overheid, en dus ook de gemeente, niet alles alleen kan. Ambities kunnen alleen gerealiseerd worden door de burger en ondernemer voorop te stellen en samen te werken met partners in de stad en regio. In de voorbije jaren hebben wij reeds ingezet op het werken aan een andere overheid. Dit heeft geleid tot een aantal omwentelingen in onze aanpak. Denk aan de Sociale Transities, de Stedelijke ontwikkeling, Burgerparticipatie en Tilburg Transformeert. Niet dat daarmee nu alles geregeld is. Wij en de organisatie moeten voortdurend in beweging blijven om goed te kunnen anticiperen op vragen die komen van burgers en ondernemers om samen met ons de gemeente met de tijd mee te laten gaan. In deze begroting nemen we een aantal maatregelen om nog meer ruimte voor initiatieven uit de stad te creëren. Qua opzet van de begroting hebben we een volgende stap gezet om deze meer leesbaar te maken en de budgetten concreet te verbinden met de betreffende programmaonderdelen. Ook hebben we een eerste stap gezet om de begroting ook als digitale versie voor de Ipad of tablet te presenteren. is het jaar van de gemeenteraadsverkiezing. Het coalitieakkoord loopt ten einde. Veel van onze voornemens zijn intussen gerealiseerd of zijn nog volop in uitvoering. Onze ambities staan nog overeind. Doorpakken is het motto voor 2013 en dat blijven we ook doen. Tot aan de verkiezingen ronden wij af waaraan we begonnen zijn. Daarom voegen wij voor geen nieuwe bestuurlijke doelen toe of hebben wij geen voornemens om nieuwe kadernota s op te stellen dan wel bestaande te vernieuwen. Met de besluitvorming over de Perspectiefnota als basis slagen wij erin om een meerjarige sluitende begroting te presenteren. Ten opzichte van de Perspectiefnota is de financiële uitgangspositie zowel als gevolg van de voor- en najaarsrapportage als de rijksbegroting in positieve zin gewijzigd. Er is meer financiële ruimte ontstaan, zowel in als meerjarig. Een deel van het begrotingsoverschot gebruiken wij om in meerjarig perspectief de dip in 2015 te verevenen. In het financieel beeld van deze begroting zetten wij dit nader uiteen. Wij zien bij deze begroting op basis van deze uitgangspositie beperkte ruimte om op een aantal (bestaande) terreinen nog extra in te zetten. We noemen hierbij naast de reeds aangekondigde middelen voor de regio en versterken van de slagkracht van de organisatie: het Tilburgs Ondernemersfonds, middelen voor Binnenstadsmanagement, middelen voor offensief op veiligheid, een fonds voor initiatieven Burgerparticipatie, middelen voor vieringen en herdenkingen, op peil houden van het wijkgericht werken, middelen voor arbeidsmarktbeleid en extra middelen voor schuldhulpverlening. Wij doen dit op een verantwoorde manier zodat we het huishoudboekje op orde kunnen overdragen aan een nieuwe coalitie. Ondanks dat de titel van Culturele Hoofdstad van Europa is verleend aan Leeuwarden en niet aan Eindhoven Brabant, vinden wij het van belang om in Brabantstadverband en in samenwerking met de provincie te blijven investeren in cultuur als factor voor het vestigingsklimaat van onze stad. In deze begroting doen wij voorstellen om middelen te bestemmen voor een toekomstgerichte verbouwing van 013 en de inrichting van de Bibliotheek van de Toekomst. Daarnaast reserveren wij nu ook ruimte voor de totstandkoming van een nieuwe Vakschool, de nieuwbouw voor het Theresialyceum en afboeking van de boekwaarde van Stadskantoor 1 in het kader van het project Gemeentelijke Huisvesting. Wij hebben afgesproken dat we bij een structurele financiële ruimte volgens het principe trap op trap af inzetten op een OZB-verlaging en extra inzet op het terrein van onderwijs en arbeidsmarkt. Hierbij hebben we geen rangorde of gelijke verdeling aangegeven. Wij zien nu beperkt ruimte voor trap op, waarmee onder andere een OZB-verlaging van 2% mogelijk is (naast de genoemde voorstellen voor een nieuwe vakschool, het Theresialyceum en middelen voor het arbeidsmarktbeleid). Bij alle voorstellen die wij met deze begroting doen, zijn wij van mening dat wij zowel recht doen aan de trap op trap af - afspraak als extra in te zetten op een aantal terreinen die op dit moment van belang zijn. Bij het opstellen van de begroting hebben we te maken gehad met een grote onzekerheid als het gaat om onze financiële positie. Die onzekerheid is niet geheel weg. Dit is vooral terug te leiden op de onduidelijkheid van de regering over de bezuinigingen en de rechtstreekse effecten daarvan op onze begroting. Op de middellange termijn zullen die effecten ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor onze financiële positie en die van onze burgers en ondernemers. Uiteraard heeft een herstel van de economie in Europa en Nederland, waarvan de eerste tekenen zich toch voorzichtig aftekenen, een positief effect. Mogelijk dat begin meer duidelijkheid komt over de middellange termijn. Bij de Perspectiefnota hebben we reeds afgesproken om ter voorbereiding van de coalitieonderhandelingen mogelijkheden voor bezuinigingen of ombuigingen in beeld te brengen. Daarmee kan de nieuwe coalitie dan voorsorteren mocht dit nodig zijn. In de begroting 2013 hebben wij fors geïnvesteerd om onze risico s, met name in het grondbedrijf, af te dekken. Voor zijn er geen extra reserveringen voor risico s nodig. Uiteraard moeten we, zoals in de Perspectiefnota is aangekondigd, zodra er meer duidelijk wordt over nieuwe decentralisatie-uitkeringen als gevolg van de sociale transities, onze rekenregels voor de Algemene Reserve opnieuw beschouwen. Met ons beleid om scherper aan de wind te zeilen hebben wij de transparantie van de begroting vergroot. Bij de Perspectiefnota hebben we al aangegeven dat dit ook betekent dat als eventuele inschattingen lopende het jaar anders uitpakken mogelijke nadelen sneller opgevangen moeten worden binnen de Algemene Reserve. We ervan uit dat de hoogte van de Algemene Reserve op dit moment voor volstaat. Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 4 5

6 Financieel beeld De Programmabegroting is gebaseerd op de door de raad op 10 juni 2013 vastgestelde Perspectiefnota waarbij is besloten om: Het uitgangspunt om de decentralisaties uit te voeren met de middelen die hiertoe overkomen te handhaven; De interne rentevoet op 3,5% te houden; De parameters voor de grondexploitatie gelijk te houden aan die van 2013; Het verschil tussen de interne rekenrente en berekende omslagrente structureel ten gunste van de exploitatie te brengen. In deze begroting betekent dit een structurele bate van 3,1 miljoen; De lagere rentevergoeding van het beleggingsfonds (van 4,55% naar 2% voor de periode -2018) op te vangen binnen de verwachte eindwaarde van dit fonds en daarmee de inkomstenkant (bate) in de begroting structureel op hetzelfde niveau te houden ( 1,9 miljoen); De financiële ruimte in die blijkt uit het financieel beeld van de perspectiefnota en de vrije ruimte in de RGI tot minimaal aan de behandeling van de begroting vast te houden voor risico s en ontwikkelingen die wij op ons af zien komen, maar nog om separate besluitvorming vragen; De storting van in de egalisatiereserve afvalstoffenheffing groot 1,7 miljoen volledig in te zetten voor verlaging van de gemeentelijke woonlasten in. In deze begroting nemen we daarnaast de navolgende ontwikkelingen en voorstellen mee: Algemene uitkering Gemeentefonds (GF) De raming van het gemeentefonds is gebaseerd op de septembercirculaire In de meicirculaire 2013 was door het rijk een winstwaarschuwing ten aanzien van de aldaar opgenomen groei van het accres afgegeven. In de septembercirculaire zijn de accressen naar beneden toe aangepast ten gevolge van de maatregelen uit het aanvullende bezuinigingspakket van het Rijk van 6 miljard. Ook is bij de accressen rekening gehouden met de tegenvallende economische ontwikkeling. Per saldo resteert hierna nog steeds een opvallend positief accres voor (+4,24%; voor Tilburg 8,9 miljoen). Blijkt in de toekomst dat dit accres naar beneden wordt bijgesteld, dan heeft dit direct een structureel negatief effect op ons meerjarig financieel beeld. Het door het Rijk opgenomen accres voor latere jaren ( ) wordt door ons voor 50% meegenomen ( Scherper aan de Wind I ). De door het Rijk structureel ingeboekte toename van het GF door de verwachte onderschrijding van het aangebrachte plafond binnen het btw-compensatiefonds is door ons eveneens voor 50% meegenomen (voordeel 1 miljoen). Deze post wordt eerst jaarlijks achteraf op basis van de daadwerkelijke uitkomst bepaald en kent dus nog een grote onzekerheid. De aangekondigde uitname uit het Gemeentefonds van het budget groot onderhoud onderwijsgebouwen (primair onderwijs) is in deze circulaire nog niet verwerkt. Wij verwachten dat dit voor ons een structureel nadeel van circa 1,5 miljoen oplevert. Ons aandeel in de aangekondigde extra rijksmiddelen voor armoedebestrijding zijn daarentegen ook nog niet verwerkt. In de septembercirculaire is aangegeven dat het Rijk nog moet besluiten over de precieze inzet van deze middelen. Zowel door gemeenten als Rijk wordt er hard gewerkt aan de invoering van de 3 decentralisaties. De nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), Jeugdwet en Participatiebudget zullen in de komende maanden op rijksniveau worden vastgesteld. Deze wetten zullen ons een duidelijker beeld moeten geven over de taken en verantwoordelijkheden die bij ons worden neergelegd en de hiermee gepaard gaande efficiencykortingen en beschikbare budgetten. Onze huidige uitkering uit het gemeentefonds (nu: 224 miljoen) zal hiermee substantieel toenemen. Een eerste indicatie van het budget Jeugdzorg dat overkomt en is opgenomen in de septembercirculaire bedraagt alleen al 48 miljoen. Vanwege het niet beschikbaar zijn van de daadwerkelijke budgetten die overkomen en het tijdstip van invoering met ingang van 1 januari 2015, zijn in het Financieel Beeld de bijgaande baten en lasten dan ook nog niet opgenomen. Ontwikkeling bijstandsaantallen en rijksuitkering Eind september is de landelijk verwachte groei voor op basis van de Macro Economische Verkenningen (MEV) bekend geworden en is het te ontvangen rijksbudget door het Ministerie gepubliceerd. De gevolgen van die publicatie zijn, zoals gebruikelijk vanwege het late tijdstip van verschijnen, niet in deze begroting verwerkt. De uitwerking vindt zo spoedig mogelijk plaats en wordt daarna ter beschikking gesteld. svoorstellen; herijkingen en nieuw beleid Van jaar op jaar worden de begrotingsposten geactualiseerd. Het gaat dan onder meer om de effecten van loon- en prijsontwikkelingen, aanpassing budgetten gekoppeld aan het aantal inwoners en aantal woningen en de bijstelling van kapitaallasten. In de begroting zien wij daarnaast een beperkte ruimte om op een aantal (bestaande) terreinen nog extra in te zetten. Dit heeft geresulteerd in voorstellen nieuw beleid. Naast de voorstellen ten laste van de exploitatie is voor een aantal voorstellen ook dekking gevonden in de Reserve Grootschalige Investeringswerken (RGI). In hoofdstuk 2 zijn per programmaonderdeel specificaties van de begrotingsvoorstellen opgenomen alsmede een korte toelichting. Voor een totaaloverzicht van de herijkingen en voorstellen nieuw beleid verwijzen wij naar bijlage 1. Formatieve gevolgen De gevolgen voor de ambtelijke formatie voortkomende uit de in deze begroting verwerkte voorstellen leidt tot een uitbreiding met 15,56 fte in. Door incidentele uitbreidingen betekent dit in 2015 nog een uitbreiding van 12,31 fte. Vanaf 2016 is er nog sprake van een uitbreiding van 10,4 fte. De belangrijkste formatieve wijzigingen betreffen combinatiefuncties (+ 7,5 fte), slagkracht organisatie (+ 4,66 fte, waarvan structureel 3,0 fte), wijkgericht werken (+4,0 fte) en parkeren op orde (-6,45 fte). Woonlasten De woonlasten dalen in met 2,8% ten opzichte van Op basis van de waarde van een gemiddelde woning bedragen de woonlasten in 538,56 ( ,85). Deze daling komt met name voort uit het voorstel om de OZB met 2% te verlagen en door de inzet van 1,7 miljoen uit de egalisatiereserve afvalstoffenheffing. In paragraaf 3.5 Lokale heffingen wordt dit toegelicht. Naar verwachting blijven we, conform onze doelstelling, met deze daling in de onderste regionen voor wat betreft de hoogte van woonlasten van de grote gemeenten in Nederland zitten. Financieel meerjarenbeeld Als vertrekpunt voor het meerjarig financieel beeld is de programmabegroting 2013 genomen. Structurele doorwerkingen vanuit najaarsrapportage, jaarrekening en voor- en najaarsrapportage 2013 zijn vervolgens verwerkt. Wij presenteren een begroting die voor de komende jaren het volgende financiële beeld laat zien: (bedragen x 1 miljoen) (N = nadeel, V = voordeel) Uitkomst Programmabegroting 2013 V 4,2 V 2,6 V 5,0 V 5,0 Structurele effecten Najaarsrapportage V 0,2 V 0,2 V 0,2 V 0,2 Structurele effecten Jaarrekening V 0,5 V 0,6 V 0,7 V 0,7 Structurele effecten Voorjaarsrapportage 2013 V 1,8 V 0,3 V 1,2 V 1,3 Structurele effecten Najaarsrapportage 2013 V 0,2 Uitgangspositie Programmabegroting V 6,9 V 3,7 V 7,1 V 7,2 Herijkingen V 4,2 N 2,5 N 1,4 N 2,3 Voorstellen nieuw beleid N 5,4 N 3,1 N 3,4 N 4,8 Actueel financieel beeld V 5,7 N 1,9 V 2,3 V 0,1 Egalisatie incidenteel nadeel 2015 N 1,9 V 1,9 - - sbeeld V 3,8 0,0 V 2,3 V 0,1 Verevening begrotingsresultaat Ons begrotingsbeeld voor de komende jaren laat een structureel sluitende begroting zien. Het incidentele nadeel 2015 willen wij opvangen door een deel van het incidenteel positieve resultaat hierop in te zetten. Op basis van de eisen van de provincie lijkt de voorgestelde verevening niet strikt noodzakelijk. Omdat we vanuit het oogpunt van goed financieel beleid ons huishoudboekje echter op orde willen hebben, vinden we dit wel een noodzakelijke keuze. Materieel evenwicht Een belangrijk uitgangspunt voor het provinciaal toezicht is een reëel sluitende begroting voor. Dit houdt in dat de begroting in evenwicht is, waarbij de jaarlijks terugkerende lasten zijn gedekt door jaarlijks terugkerende baten. Het is uiteraard wel mogelijk om in de begroting in één of twee jaren een deel van de reserves in te zetten voor de eenmalige uitgaven waarvoor ze zijn bestemd. In bijlage 5 is een overzicht opgenomen van de in de begroting verwerkte incidentele baten en lasten. Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 6 7

7 (N = nadeel, V = voordeel) (bedragen x 1.000,-) sbeeld V 3,8 0,0 V 2,3 V 0,1 Af: saldo incidentele baten en lasten N 3,3 V 0,2 V 0,7 V 0,7 Saldo structurele baten en lasten V 7,1 N 0,2 V 1,6 N 0,6 Wanneer we het incidentele saldo verrekenen met het totale saldo van de Programmabegroting, kunnen we concluderen dat onze structurele lasten in en 2016 worden gedekt door structurele baten. Rekening houdend met de eerder genoemde extra rijksmiddelen voor armoedebestrijding zal ook 2015 en 2017 een structureel sluitend beeld te zien geven. Financiële status en weerbaarheid Omdat het van belang is dat we inzicht hebben in de financiële status (hoe financieel gezond zijn we) en financiële weerbaarheid (welke mogelijkheden zijn er in financieel moeilijke tijden) van onze gemeente hebben we in paragraaf 3.0 een overzicht opgenomen van de sterke en zwakke punten van onze gemeente. Deze (status) foto is gebaseerd op een landelijk door de gemeenten ontwikkeld instrument en geeft in een beknopt overzicht aan waar we als gemeente staan. Uit het overzicht concluderen we dat de gemeente Tilburg op de genoemde indicatoren in ruime mate voldoende scoort. De hieruit naar voren komende indicatoren die nadere aandacht behoeven zijn bekend en hier wordt waar mogelijk actief op gestuurd. Kerngegevens Sociale structuur 1 jan jan. (prognose) Aantal inwoners tot en met 19 jaar tot en met 64 jaar jaar en ouder Aantal periodieke bijstandsgerechtigden WWB IOAW IOAZ Werkgelegenheid Aantal vestigingen nog niet bekend Aantal werkzame personen nog niet bekend Fysieke structuur Aantal woonruimten Financiële structuur 1 jan jan. (prognose) Totaal lasten begroting 823,8 mln. 716,6 mln. Waarvan: Sociale stijging 290,6 mln. 278,8 mln. Vestigingsklimaat 236,8 mln. 197,8 mln. Leefbaarheid 126,5 mln. 129,3 mln. Bestuur 169,9 mln. 110,7 mln. Totaal baten begroting 720,4 mln. Waarvan: A. Gemeentefonds 244,2 mln. B. Specifieke uitkeringen (EU, rijk, provincie) 144,6 mln. C. Onttrekkingen reserves 99,2 mln. D. Inkomsten grondexploitatie (niet zijnde B + C) 53,0 mln. E. Belastingen, heffingen en rechten 83,5 mln. F. Rente 38,1 mln. G. Overige baten 57,8 mln. Totaal reserves per 1 januari 777 mln. 732 mln. Waarvan: Algemene reserve (cat. A) 24 mln. 24 mln. Vrij inzetbare reserves (cat. B) 62 mln. 57 mln. Bestemde reserves (cat. C) 72 mln. 83 mln. Niet direct inzetbare reserves (cat. D en H) 330 mln. 325 mln. Niet inzetbare reserves (cat. E, F en G) 289 mln. 243 mln. Leefbaarheid 129,3 Storting reserves 7% Bestuur 110,7 Vestigingsklimaat 197,8 Subsidies 11% Kapitaallasten 8% Sociale stijging 278,8 Organisatiekosten 20% F. Rente 5% E. Belastingen, heffingen en rechten 12% D. Inkomsten grondexploitatie (niet zijnde B + C) 7% G. Overige baten 8% C. Onttrekkingen reserves 14% B. Specifieke uitkeringen (EU, rijk, provincie) 20% A. Gemeentefonds 34% Personele kengetallen Personeelsformatie (in fte) 1.780,08 fte 1.758,01 fte Waarvan leidinggevend 125,89 fte 123,89 fte Lasten Baten Programmakosten 54% Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 8

8 Inleiding, financieel beeld en kerngegevens 10

9 Hoofdstuk 2 Programma s 11

10 Programma Sociale Stijging 12 13

11 Programma Sociale Stijging Werken aan een andere overheid Werkgelegenheid Betere aansluiting vraag en aanbod op de arbeidsmarkt - Toename werkgelegenheid - Afname werkloosheid - Toename binden van studenten Jeugd en Onderwijs Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie Verminderen instroom jeugdigen in de geïndiceerde jeugdzorg Bevorderen zelfredzaamheid en meedoen Armoede Bevorderen maatschappelijke participatie van alle burgers Verbetering Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen Vergroten zelfredzaamheid van daklozen en deelname aan het maatschappelijk leven Preventie gezondheid: Inzetten op preventie met als doel gezondheidsproblemen die leiden tot verlies van zelfredzaamheid terug te dringen Verminderen aantal Tilburgers zonder perspectief Toename van gebruik van inkomensondersteunende/participatieregelingen en Meedoenregeling Wij willen voorwaarden creëren dat onze burgers vooruit kunnen komen, zowel op sociaal als economisch vlak. Niet door de problemen over te nemen maar door te stimuleren. Zelfredzaamheid, zelfontplooiing en maatschappelijke zekerheid zijn hierbij onze uitgangspunten. Belangrijke sleutels voor sociale stijging blijven voor ons werken en leren. Onze inzet hebben wij in de begroting uitgewerkt in de onderwerpen: werkgelegenheid, jeugd en onderwijs, bevorderen zelfredzaamheid en meedoen, armoede en impulswijken. De accenten uit de Perspectiefnota komen in deze onderwerpen terug. is een belangrijk jaar als het gaat om de transities in het sociale domein. Het nieuwe ondersteuningsmodel arbeidsmarkt moet zijn eerste resultaten laten zien. De voorbereidingen voor de overdracht van jeugdzorg en de ondersteuningstaken die voorheen uit de AWBZ gefinancierd werden, moeten we afronden. Dit alles in nauwe samenwerking met de regio. Onze inzet op werkgelegenheid gaan we intensiveren. Hierbij krijgt de toenemende jeugdwerkloosheid speciale aandacht. Goede verbinding van het onderwijs met de arbeidsmarkt is hier essentieel. Een nieuwe vakschool draagt hieraan bij. Het zelfoplossend vermogen van burgers willen we stimuleren en faciliteren. Dit komt terug in onze maatregelen die we treffen om ondersteuning dichtbij te leveren en te werken vanuit de frontlijn samen met onze partners in de wijken. Alle maatregelen willen we nadrukkelijk in samenspraak met de doelgroepen, waaronder ouderen, bepalen. Met het nieuwe uitvoeringsprogramma Armoede leveren we de achtervang voor die mensen die het nodig hebben. Lasten Werken aan een andere overheid Werkgelegenheid Jeugd en onderwijs Bevorderen zelfredzaamheid en meedoen Armoede Impulswijken (de doelstellingen worden gerealiseerd door inzet van de overige onderdelen van Sociale Stijging) Totaal Sociale stijging Baten Saldo Impulswijken Verbeteren sociaal economische positie van mensen in de vijf impulswijken Verdeling lasten Werken aan een andere overheid 0% Armoede 7% Impulswijken 0% Werkgelegenheid 3% Jeugd en onderwijs 14% Bevorderen zelfredaamheid 76% Programma Sociale Stijging 14 15

12 Werken aan een andere overheid OPGAVEN Model ondersteuning arbeidsmarkt * Een nieuw ondersteuningsmodel arbeidsmarkt wordt in volledig doorgevoerd om voor te sorteren op lange termijnontwikkelingen en op het vergroten van de effectiviteit van re-integratie. Transitie begeleiding AWBZ naar Wmo * De transitie begeleiding is per 1 januari 2015 overgeheveld naar de Wmo. * Wmo financieel duurzaam maken. * Mensen die een beroep doen op de Wmo ervaren minder bureaucratie. Transitie Jeugdzorg * De transitie Jeugdzorg wordt per 1 januari 2015 ingevoerd. Ontwikkelen van een visie op en een aanpak om de ondersteuningspotentie, zelfoplossend vermogen en de kracht van de samenleving te versterken * De realisatie van deze visie gebeurt in specifieke zin langs drie lijnen: visieontwikkeling civil society, ontwikkelen en uitrollen visie op ondersteuning dichtbij en visieontwikkeling in relatie tot wijkgebonden sociale accommodaties nieuwe stijl. STAND VAN ZAKEN Model ondersteuning arbeidsmarkt Het implementatieplan Nieuw OndersteuningsModel Arbeidsmarkt (NOMA) is gereed. Transitie begeleiding AWBZ naar Wmo Voor armoede en Wmo is een omgevingsanalyse gemaakt. Met Tilburg University zijn we in gesprek voor het maken van beleids- en netwerkkaarten. Het procesplan Doorontwikkeling Wmo 2013/14 is vastgesteld en wordt in samenhang met de andere transities in het sociale domein uitgewerkt. Model ondersteuning arbeidsmarkt Met NOMA vragen wij werkgevers, werkzoekenden en het onderwijs ieder hun verantwoordelijkheid zelf te nemen. Werkgevers betrekken we nadrukkelijk en maken we medeverantwoordelijk voor de uitvoering van het model. Zij hebben belang bij voldoende arbeidskrachten, nu en in de toekomst. De ondersteuning aan werkzoekenden is zoveel mogelijk ingericht op de wisselende vraag van werkgevers. Onderwijs heeft een belangrijke rol de verbinding te leggen met het bedrijfsleven om de overstap van leren naar werken vloeiender te maken. Met NOMA voorkomen we dubbels in de dienstverlening aan zowel werkzoekenden als werkgevers. Transitie begeleiding AWBZ naar Wmo De nieuwe Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) zal naar verwachting per 1 januari 2015 ingaan. Dit houdt in dat de gemeenten nieuwe ondersteuningstaken krijgen die voorheen voornamelijk vanuit de AWBZ gefinancierd werden. Het gaat dan onder meer om begeleiding van mensen die niet in een instelling verblijven en om persoonlijke verzorging. staat in het teken van de invoering zodat we op 1 januari 2015 klaar zijn om deze taken over te nemen. Om dit te bereiken geven we in verder uitvoering aan het vastgestelde procesplan en besluiten we welke interventies voor volwassenen ingekocht gaan worden. Verder organiseren we de overgang van huidige cliënten, maken we contract- en uitvoeringsafspraken met partners voor 2015 e.v. en richten we de administratieve organisatie en werkprocessen in. Ook zal er een nieuwe verordening (t.b.v. beschikbaarstelling individuele voorzieningen) worden voorgelegd aan de raad. ACTIVITEITEN Transitie Jeugdzorg Het functioneel ontwerp voor de transitie is gereed. Het regionaal beleidskader voor de transitie Jeugdzorg is nu in voorbereiding. Daarnaast wordt gewerkt aan het transitiearrangement waarin o.a. beschreven staat hoe zorg wordt gecontinueerd aan de huidige cliënten. Ontwikkelen van een visie op en een aanpak om de ondersteuningspotentie, zelfoplossend vermogen en de kracht van de samenleving te versterken Civil Society - Vrijwilligerswerkplaats Motie 005 TT2040 Er komt geen apart visiedocument maar we laten dit onderdeel zijn van de visie op burgerparticipatie en de bijbehorende werkagenda. Maatschappelijk vastgoed De uitgangspunten voor een toekomstbestendig gemeentelijk maatschappelijk vastgoed hebben we bepaald. Na behandeling in de raad kan hieruit volgend een beleidskader worden opgesteld. Programma Sociale Stijging 16 Transitie Jeugdzorg is het laatste jaar van de voorbereiding van de transitie Jeugdzorg. Het jaar zal vooral in het teken staan van overdracht en de implementatie van de taken uit de nieuwe Jeugdwet die naar verwachting per 1 januari 2015 ingaat. Dit alles met het oog op de verantwoordelijkheid die de gemeenten in Hart van Brabant per 1 januari 2015 hebben voor de zorg voor jeugd. Begin wordt het regionaal beleidskader ter besluitvorming aangeboden aan de raad. Het beleidskader legt vast hoe we omgaan met continuïteit van de zorg aan de kinderen die nu in zorg zitten, de wijze waarop rekenschap wordt afgelegd, hoe we gaan sturen, inkopen en risico s beheersen, de wijze waarop toegang tot zorg wordt georganiseerd, de spelregels voor het lokale beleid en de governance. Begin start vervolgens het inkoopproces van het gezamenlijk aanbod. Lokaal zullen de gemeenten hun beleidsplannen en verordeningen opstellen (t.b.v. beschikbaarstelling individuele voorzieningen). Verder richten we het gedwongen kader van de jeugdzorg in binnen de structuur Zorg- en Veiligheidshuis. Hier hoort ook de samenvoeging van het huidige AMK en het huidige SHG naar een Advies en Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling bij. Ontwikkelen van een visie op en een aanpak om de ondersteuningspotentie, zelfoplossend vermogen en de kracht van de samenleving te versterken Maatschappelijk Vastgoed Voor het maatschappelijk vastgoed stellen we een beleidskader op en voeren we dat uit. Werkgelegenheid 17

13 DOELEN STAND VAN ZAKEN Betrokken partners: Werkgevers, UWV werkbedrijf, Diamant-groep, kennisinstellingen, onderwijsin- Werkgelegenheid stellingen, regiogemeenten, provincie Noord Betere aansluiting vraag en aanbod op de arbeidsmarkt Brabant, Midpoint Brabant. Toename werkgelegenheid * Periode -2016: Significante toename van het aantal ondersteuningstrajecten bij niet-publieke werkgevers ter bevordering van arbeidsparticipatie. * Toename van extra arbeidsplaatsen in de collegeperiode Afname werkloosheid * De ontwikkeling van het aantal WWB ers (18-65 jaar) houdt in Tilburg minimaal gelijke tred met het kringgemiddelde van de gemeenten aangesloten bij de benchmark WWB. * Het (jeugd)werkloosheidspercentage daalt in Tilburg jaarlijks sterker dan in de andere B5-gemeenten. Toename binden van studenten * Periode -2016: Een groei van het aantal afgestudeerden dat gebonden wordt aan Tilburg van 5%, gerelateerd aan het aantal studenten, ten opzichte van Toename werkgelegenheid We wachten momenteel op de verdere uitwerking van het sociaal akkoord. Vooruitlopend hierop zijn we al wel over de band van Noma aan de slag met vernieuwing van de arbeidsmarktorganisatie. De strategische positionering van de Diamant-groep is ook onderdeel van de gesprekken in het college en met de samenwerkingspartners. De netwerkkaart is gereed en het contractmanagement geoptimaliseerd. De implementatie van het regionaal actieplan verloopt conform planning, onder aansturing van de regionale programmamanager. De voortzetting van de financiering hebben we geborgd via de begroting Hart van Brabant. Inmiddels stimuleren we de financiële zelfredzaamheid van 53 MKB-bedrijven en kleinbedrijf, waarmee we 370 arbeidsplaatsen weten te behouden. Door de aangepaste wet- en regelgeving blijft het aantal gestarte WW ers achter bij de oorspronkelijke verwachting en zijn er meer WWB ers gestart met hun eigen bedrijf (medio augustus 2013: 27 personen). Het beleid rondom Ondernemen naar Vermogen is begin 3e kwartaal afgerond en in uitvoer genomen. Het aantal WWB ers dat met Ondernemen naar Vermogen wordt bediend, wordt gehaald. Het rijksbeleid zorgt voor een wijziging in de doelgroep die voor een uitkering aangewezen is op de gemeente door samenvoeging van WWB, WSW en Wajong. Naast een stijging van de doelgroep betekent dit ook een aanpassing van het gemeentelijk beleid. De maatregelen WWB zien op de invoering van de kostendelersnorm, waarbij het aantal inwonende gezinsleden bepalend wordt voor de hoogte van de bijstandsuitkering en de wettelijke invoering van de zoektermijn voor 27+ers. Invoering van de nieuwe wet staat gepland voor 1 januari 2015, de maatregelen WWB voor 1 juli, maar de VNG pleit voor samenvoeging. Het sociaal akkoord heeft de invoering van een nieuwe variant WSW opgeschort naar 1 januari Momenteel treffen we in samenspraak met de Diamant-groep voorbereidingen voor verdere inhoudelijke en financiële uitwerking van de nieuwe wetgeving. Indicator Aantal extra arbeidsplaatsen in collegeperiode Significante toename van het aantal ondersteuningstrajecten bij niet- publieke werkgevers ter bevordering van arbeidsparticipatie Percentage groei van het aantal WWB-ers (18-65 jr.) Percentage uitstroom naar werk Percentage werkloosheid Streefwaarde Realisatie Vanaf 2010: Realisatie 2011 n.t.b. (1e meting in 2013) n.v.t. n.v.t. Minimaal gelijk met benchmark WWB Minimaal gelijk met benchmark WWB Beter dan B5 Ontwikkeling percentage jeugdwerkloosheid (15 tot 27 jaar) Beter dan B5 Percentage groei van het aantal afgestudeerden dat aan Tilburg gebonden wordt Percentage afname oververtegenwoordiging niet-westerse allochtonen t.a.v. werkloosheid tussen 2010 en % Percentage afname oververtegenwoordiging niet-westerse allochtonen t.a.v. bijstand tussen 2010 en % Tilburg: 3,0% Benchmark: 1,1% (cijfers t/m Q3) Tilburg: 27% Benchmark: 26% (cijfers t/m Q3) Tilburg: 7,7% B5: 7,9% Tilburg: ,8% B5: ,2% + 5% t.o.v n.v.t. n.v.t. Nwa: n.n.b. Totaal: (5,7%) Nwa: (12,1%) Totaal: (4,1%) 950 Vanaf 2010: Tilburg: 2,2% Benchmark: 2,6% Tilburg: 39% Benchmark: 29% Tilburg: 6,1% B5: 6,5% Tilburg: 919-7,9% B5: ,3% Nwa: (9,3%) Totaal: (4,3%) Nwa: (12,0%) Totaal: (3,9%) Toename werkgelegenheid In intensiveren we het bestaand beleid en passen we een innovatieve benadering in de beleidsontwikkeling en -voorbereiding toe die moet bijdragen aan het excelleren van de arbeidsmarkt van Tilburg/Midden-Brabant. Daarnaast breiden we in de beleidsformatie uit met 1,75 fte voor de taken: innovatiefonds Ondernemersakkoord, doorontwikkeling Actieprogramma Modernisering regionale arbeidsmarkt, samen met opdrachtnemers NOMA vragen van bedrijven en ontwikkelingen vertalen, verbinden van arbeidsmarktinitiatieven met speerpunten Midpoint. De samenhang tussen het accountmanagement re-integratie en de bestaande bedrijvigheid die we in 2013 gecreëerd hebben ontwikkelen we in door. We implementeren de adviezen voor betere samenhang van de werkgeversdienstverlening. Daarnaast ontwikkelen we het Innovatiefonds Ondernemersakkoord door op basis van de evaluatieresultaten van het eerste jaar (2013). ACTIVITEITEN Het Ondernemersakkoord is in uitvoering volgens planning. Het stimuleringsfonds (onderdeel van het Ondernemersakkoord) is online en momenteel zijn verschillende aanvragen in behandeling. Sinds een aantal maanden werken we in de regio samen op het terrein van werkgeversdienstverlening. In oktober 2013 volgt het advies hoe we deze samenwerking definitief gaan invullen. Tot slot bereiden we een nieuw programma De Regio Werkt voor waarin we per Midpoint-speerpuntsector ondersteunende activiteiten presenteren. Programma Sociale Stijging 18 19

14 STAND VAN ZAKEN Afname werkloosheid Nieuw ondersteuningsmodel Arbeidsmarkt Het implementatieplan nieuw ondersteuningsmodel arbeidsmarkt (NOMA) is gereed. Jeugdwerkloosheid We hebben besloten het vorige actieplan jeugdwerkloosheid (2009) onafgebroken voort te zetten in 2013 en. Dit naar aanleiding van de presentatie van de resultaten tijdens de regionale conferentie Hart van Brabant eind. Wij hebben om in aanmerking te komen voor cofinanciering vanuit het Rijk voor de aanpak jeugdwerkloosheid, namens de regio Hart van Brabant, een regionaal plan van aanpak jeugdwerkloosheid ingediend bij de programmaraad. Aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt Motie 010 TT2040 Het uitvoeren van het haalbaarheidsonderzoek naar de ontwikkeling van een eerste aangepast leerprogramma is vertraagd. We verwachten de start van de implementatiefase op z n vroegst eind Op dit moment vinden op regionaal niveau de voorbereidingen plaats om per sector aanvragen in te dienen voor de sectormiddelen van het rijk. Ook worden sectoranalyses uitgevoerd om meer inzicht te krijgen. Daarnaast loopt voor de hele provincie en specifiek regio Midden Brabant een onderzoek naar een betere sectorale arbeidsmarktrapportage/ monitor. Sinds de invoering van de Startersbeurs zijn al 46 mensen met zo n beurs aan de slag gegaan en hebben 3 van hen inmiddels een baan gevonden. Afname werkloosheid We voeren NOMA in zoals we dat in het implementatieplan hebben aangegeven. De belangrijkste onderdelen uit dit plan zijn: 1. een meer regionale en vraaggerichte werkgeversbenadering, 2. een effectievere en ingedikte begeleidingsorganisatie, 3. een efficiënt poortproces om mensen die kansen hebben direct terug te leiden naar de arbeidsmarkt, 4. een dienstverleningsconcept wat de afdeling Werk en Inkomen nog nadrukkelijker handhaaft. Samen met de regiogemeenten Hart van Brabant voeren we het regionaal plan jeugdwerkloosheid uit. In de periode richten we ons daarbij op de volgende activiteiten: a. 150 jongeren met een startersbeurs aan de slag zetten in de regio Midden-Brabant, b. 170 jongeren, veelal zonder startkwalificatie, laten deelnemen aan diverse projecten met als doel ze op te leiden binnen een bepaalde branche, c. 50 jongeren met leerproblemen of een lichte verstandelijke handicap opleiden binnen een bepaalde branche, d. 150 jongeren, veelal met startkwalificatie, terugleiden naar school, werk of een combinatie van beide, e. het verbeteren van het arbeidsmarktperspectief van 200 jongeren gedurende hun opleiding. ACTIVITEITEN Verkennen initiatief tot oprichten onderwijslab Motie 007 TT2040 Het Fontyslectoraat van het talencentrum werkt aan een voorstel om samen te kunnen werken in de programma s om taalachterstanden weg te werken. Dit zal het eerste onderwerp zijn van het onderwijslab. Toename binden van studenten De marketingstrategie hebben we in overleg met de instellingen voor hoger onderwijs herzien. Dit heeft onder andere geresulteerd in de hernieuwde website In het najaar besluiten wij nog over de nota Kennis en Hoger Onderwijs, nadat deze is afgestemd met de betrokken instellingen voor hoger onderwijs. In de zomer heeft het kennisevenement Summerwise plaatsgevonden in Spoorzone013. De MKB-traineeships worden onderdeel van het TalentShip programma van Cardan en Linq Werkt. Het is de ambitie om TalentShip uiteindelijk ook te koppelen aan Brabant Talents (van Brainport Development). Onder leiding van Brainport in Eindhoven vond de kick-off van het Career Event plaats. Op basis van de resultaten van deze kick-off bereiden we de Tilburgse editie in voor. De uitwerking van de businesscase voor bedrijfsverzamelruimte voor kennisintensieve en creatieve starters nemen we mee in het scenario voor een beter gestroomlijnde ondernemersondersteuning (advisering en financiering). Voor het einde van het jaar ronden we deze af. Het beheersconcept geeft uitvoering aan de verbeterde ondernemersondersteuning. Het businessplan van Expat Centre South is gereed. Hierin zijn de aandachtspunten uit de evaluatie van de dienstverlening meegenomen. Daarnaast hebben we een platform internationalisering ingericht dat jaarlijks activiteiten voor expats organiseert. Toename binden van studenten Wij gaan samen met de instellingen voor hoger onderwijs de bestaande maatregelen voor Tilburg Studentenstad verbreden en actualiseren. Daarmee willen we bijdragen aan het versterken van het kennis- en vestigingsklimaat van onze stad, het vergroten van het ondernemerschap en het verruimen van de arbeidsmarkt voor hoger opgeleiden. Deze maatregelen volgen uit de beleidsnota Hoger onderwijs. Programma Sociale Stijging 20 21

15 Rekening Lasten Baten Netto lasten svoorstellen; herijkingen 1. Nominale bijstelling kinderopvang Administratieve bijstellingen 9 svoorstellen; nieuw beleid 3. Bestendiging project MKB Uitbreiding capaciteit ondernemersadvies Uitbreiding formatie arbeidsmarktbeleid 143 Totaal Programmakosten 25% Subsidies 1% uit te breiden met 1,0 fte relatiebeheerder ,-, 0,5 fte administratieve ondersteuning ,-. Daarnaast wordt nog gespecialiseerde inhuur ingezet ( ,-). 5. Uitbreiding formatie arbeidsmarktbeleid De arbeidsmarkt van Midden-Brabant, specifiek die van Tilburg, is de achilleshiel voor de economische ontwikkeling. Door toename van een aantal externe ontwikkelingen in het 1e en 2e kwartaal 2013, zoals de aanhoudende economische recessie, het sociaal akkoord en het uitstel van de Participatiewet naar 2015, is het nodig om meer te investeren in een innovatieve aanpak. Daarom stellen we voor om de bezuinigingstaakstelling per 1 januari van 1,75 fte beleidsmedewerker arbeidsmarkt ( ,-) niet te effectueren. Voor zijn hiervoor incidenteel projectmiddelen beschikbaar van ,- (zie onderdeel Bevorderen zelfredzaamheid en meedoen). De structurele kosten vanaf 2015 worden betrokken bij de coalitieonderhandelingen. Doelen/reguliere activiteiten Lasten Baten Doelen: Betere aansluiting vraag en aanbod op de arbeidsmarkt - Toename binden van studenten 152 Reguliere activiteiten: Werkgelegenheid (m.n. uitvoeringskosten, wet kinderopvang, fraudebestrijding uitkeringen) Totaal Saldo Organisatiekosten 74% Lasten Baten Subsidies per doel Werkelijke subsidie Subsidie 2013 Subsidie Toename binden van studenten Economie Totaal Nominale bijstelling kinderopvang Als gevolg van reguliere indexering neemt het budget voor kinderopvang met ,- toe. Reserves Nr. Omschrijving Administratieve bijstellingen Naast de begrotingsvoorstellen zoals toegelicht bij de diverse onderdelen worden in de begroting ook administratieve correcties verwerkt. De administratieve correcties hebben geen beleidsmatige consequenties en zijn in totaliteit budgettair neutraal, maar moeten wel formeel vastgesteld worden om aan het budgetrecht te voldoen. C.047 Reserve Stimulering innovatie regionale arbeidsmarkt Bestendiging project MKB Dit project biedt hulp aan MKB-bedrijven (die geen recht op bijstand (Bbz) hebben) in de vorm van een advies- en begeleidingstraject, waarmee een doorstart van de onderneming mogelijk wordt. Door preventief in te zetten en het voorkomen van faillissementen kan voorkomen worden dat de instroom in de bijstand toeneemt. De financiering van dit project loopt per 1 januari af. Voorgesteld wordt om incidenteel ,- beschikbaar te stellen zodat dit project in voortgezet kan worden. 4. Uitbreiding capaciteit ondernemersadvies De huidige capaciteit is gebaseerd op een aantal aanmeldingen van 199 per jaar. Sinds 2009 zijn de aanmeldingen echter veel hoger (aantal aanmeldingen : 430). De huidige capaciteit is onvoldoende om het enorm groeiend aantal instromende ondernemers aan te kunnen. Naast een hogere instroom loopt de gespreksduur per ondernemer ook op doordat er complexere problemen liggen dan voorheen. Daarnaast sturen steeds meer banken ondernemers door naar de gemeente. De extra aanmeldingen kunnen slechts voor een deel binnen de bestaande capaciteit opgevangen worden. De werkzaamheden voor betreffen tevens uitloop van de aanmeldingen. Voorgesteld wordt om de capaciteit voor één jaar Programma Sociale Stijging 22 23

16 DOELEN Betrokken partners: Werkgevers, UWVwerkbedrijf, Jeugd en Onderwijs Diamantgroep, Kennisinstellingen, Onderwijsinstellingen, Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie Regiogemeenten. * Percentage schoolverlaters volgt de landelijke cijfers uit het afgesproken convenant (per onderwijscategorie). * Ook voor de allochtone groepen geldt dat de percentages voortijdig schoolverlaten de maximum normen van het ministerie van OCW niet mag overschrijden. Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie * Verhoging van het percentage doelgroepkinderen dat een programma voorschoolse educatie heeft genoten met 5% per jaar ten opzichte van het nuljaar 2009 (bereik 70%). In willen we 80% realiseren, oplopend tot 90% in. * Leerlingen met een taalachterstand verwerven aantoonbare taalvorderingen en de prestaties van leerlingen op het gebied van Nederlandse taal komen structureel op een hoger niveau. Indicator Streefwaarde Realisatie Realisatie 2011 Reductie van het aantal vroegtijdige schoolverlaters Zie toelichtende tekst Afname oververtegenwoordiging niet-westerse allochtonen t.a.v. schooluitval Zie toelichtende tekst 201 (33%) 236 (36%) Percentage doelgroepkinderen dat voorschoolse educatie geniet 90% 103% 83% Verminderen instroom jeugdigen in geïndiceerde jeugdzorg Deze indicator verval, omdat jeugdzorg in een provinciale taak is. De ambitie wordt wel betrokken bij de implementatie van de transitie jeugdzorg (zie verder het traject transitie jeugdzorg). STAND VAN ZAKEN Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie Met de schoolbesturen hebben wij afspraken gemaakt in het convenant Voortijdig Schoolverlaten om het aantal jongeren dat ieder jaar de school verlaat zonder startkwalificatie terug te brengen. De scholen treffen maatregelen om jongeren een gefundeerde keuze te laten maken voor hun studie en om de zorg rondom de jongeren waar nodig op school te versterken. Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie We gaan in door op de ingeslagen weg. De scholen treffen maatregelen om jongeren een gefundeerde keuze te laten maken voor hun studie en om de zorg rondom de jongeren waar nodig op school te versterken. Voor de periode voert het ministerie van OCW een meet- en bekostigingssystematiek in waarin schoolinstellingen het percentage VSV-ers (ten opzichte van het aantal deelnemers) niet mogen laten oplopen boven een vastgesteld maximum per onderwijscategorie (onderbouw, bovenbouw vmbo, bovenbouw havo/vwo, mbo1, mbo2, mbo 3/4). De procentuele normen (uitgezonderd onderbouw) worden ieder jaar strenger. Voor het schooljaar gelden de volgende maximumnormen per onderwijscategorie: Onderbouw Vo: 1 % Bovenbouw vmbo: 4 % Bovenbouw havo/vwo: 0,5 % Mbo1: 27,5 % Mbo2: 11,5 % Mbo3/4: 3,5 % ACTIVITEITEN In het Regionaal Trajectbureau werken wij met de scholen samen om te voorkomen dat jongeren uitvallen en om jongeren die de school toch voortijdig verlaten hebben alsnog terug te leiden naar school. Op basis van ervaringen uit voorgaande jaren gaan we met ingang van het trajectbureau permanent jongeren laten opsporen die de school voortijdig hebben verlaten en bij wie we meerdere persoonlijke problemen vermoeden. De medewerkers van het trajectbureau brengen deze jongeren dan in contact met professionele zorg. Daarmee zijn dan alle beoogde taken bij het trajectbureau ondergebracht: regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC), studieloopbaankeuze en de outreachende aanpak. Voor wat betreft RMC breiden we de dienstverlening uit tot 27 jaar. Hiermee sluiten we aan op de verplichting voor jongeren tot 27 jaar, die een bijstandsuitkering aanvragen, om te onderzoeken of ze weer onderwijs kunnen gaan volgen. Binnen ons huidige instrumentarium blijven wij aandacht houden voor allochtone doelgroepen. In de meetsystematiek van het Convenant zijn de maximumpercentages per onderwijscategorie eveneens van toepassing op onze doelstelling om de oververtegenwoordiging van allochtone groepen tegen te gaan. Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie In het implementatieplan Klemtoon op taal 2013 hebben we acties opgenomen om de taalprestaties van peuters en basisschoolleerlingen structureel te verbeteren. Deze acties hebben we samen met de andere G32 gemeenten afgesproken met het rijk. Het rijk heeft het geld voor de uitvoering gegeven. Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie De uitvoering van het implementatieplan Klemtoon op taal loopt nog door in en In laten we een tussentijdse evaluatie uitvoeren van de pilot voor Integrale Kindcentra (IKC). Met IKC s willen we samen met het primair onderwijs en de kinderopvang komen tot optimale en ononderbroken leerlijnen voor kinderen tussen de 0 en 12 jaar. Op basis van de tussentijdse evaluatie sturen we eventueel de pilot bij. De pilot-periode loopt tot en met Programma Sociale Stijging 24 25

17 Rekening Lasten Baten Netto lasten svoorstellen; herijkingen 6. Bijstelling onderwijshuisvesting Hogere bijdrage GGD (onderdeel EKD) Nominale bijstelling leerlingenvervoer Bijstelling budgetten a.g.v. aanpassing rijksuitkeringen Administratieve bijstellingen svoorstellen; nieuw beleid 11. Ver(nieuw)bouw Theresialyceum t.l.v. RGI a. Nieuwbouw vakcollege t.l.v. RGI b. Nieuwbouw vakcollege, kapitaallasten 12c. Nieuwbouw vakcollege, huurvergoeding Stappegoor Totaal Subsidies 34% Storting reserves 5% Programmakosten 22% Kapitaallasten 31% Organisatiekosten 8% 6. Bijstelling onderwijshuisvesting De vastgestelde huisvestingsprogramma s 2005 tot en met 2013 en de overige lasten en baten van de onderwijshuisvesting zijn geactualiseerd en waar nodig geïndexeerd naar prijspeil Op basis van de werkelijke investeringen tot en met en de geactualiseerde investeringsbudgetten vanaf 2013 dalen de kapitaallasten. Verder wijzigen de budgetten door extra huurvergoedingen, hogere raming voor OZB, lagere opbrengst verhuur en lagere verzekeringspremies. Gelet op de noodzakelijke onderhoudsvoorziening, opgenomen in het concept Huisvestingsprogramma Onderwijs, is voor het jaar een extra dotatie in de reserve onderhoud geraamd van ,-. 7. Hogere bijdrage GGD (onderdeel EKD) Op basis van de begroting van de GGD Hart voor Brabant neemt de bijdrage voor het onderdeel Elektronisch Kinddossier toe met ,- tot ,-. De bijstelling heeft betrekking op nominale ontwikkelingen Lasten Baten 9. Bijstelling budgetten a.g.v. aanpassing rijksuitkeringen In de meicirculaire gemeentefonds 2013 heeft het Rijk aangegeven het geld voor de combinatiefuncties Sport structureel te verhogen met ,-. Deze verhoging komt er om de uitbreiding van het aantal combinatiefuncties met 7,5 fte te kunnen betalen. Met ingang van 2015 schaft het rijk de wettelijk verplichte stage voor het voortgezet onderwijs af. Wij volgen deze lijn en verminderen de subsidie aan Contour voor de maatschappelijke stages in 2015 met ,- (die wij nu ook niet meer van het rijk krijgen). De decentralisatie-uitkering Centrum Jeugd en Gezin stijgt structureel met ,-. Voor uitvoeringskosten jeugdzorg ontvangen we incidenteel een bedrag van ,- extra. 10. Administratieve bijstellingen Naast de begrotingsvoorstellen zoals toegelicht bij de diverse onderdelen worden in de begroting ook administratieve correcties verwerkt. De administratieve correcties hebben geen beleidsmatige consequenties en zijn in totaliteit budgettair neutraal, maar moeten wel formeel vastgesteld worden om aan het budgetrecht te voldoen. 11. Ver(nieuw)bouw Theresialyceum Het schoolbestuur OMO heeft een plan gepresenteerd voor ver(nieuw)bouw en uitbreiding van het deel van het schoolgebouw van het Theresialyceum waarin met name de leslokalen zijn gesitueerd. De totale kosten van het plan bedragen 6,5 miljoen. In ons huisvestingsprogramma is reeds een budget van 2,9 miljoen opgenomen. Het schoolbestuur draagt 2,3 miljoen bij. Voor het resterende bedrag van 1,3 miljoen stellen wij voor om een aanvullende investering te doen. De kwaliteit van het betreffende deel van het schoolgebouw (bouwjaar 1965) is dusdanig dat we de aanvullende investering noodzakelijk achten om het gebouw aan te passen aan de hedendaagse eisen van modern onderwijs. Voorstel is om deze 1,3 miljoen te reserveren in de RGI. 12. Nieuwbouw Vakcollege Per 1 augustus 2013 zijn de Vakschool Tilburg en het MBC Economie en Groen gefuseerd tot Vakcollege Tilburg. De Onderwijsgroep verzoekt de gemeente medewerking te verlenen aan een nieuw schoolgebouw op een nieuwe locatie. De totale stichtingskosten bedragen 17,7 miljoen. De investering voor de inrichting ad 2,7 miljoen komt voor rekening van het schoolbestuur. Met betrekking tot het resterende bedrag van 15 miljoen gaan we er van uit dat de Onderwijsgroep een bijdrage levert van maximaal 5 miljoen. Het resterende bedrag van 10 miljoen komt ten laste van de gemeente. De nieuwe school gaat gebruik maken van de sportvoorzieningen in Stappegoor waardoor vanaf medio 2016 een structurele huurvergoeding van ,- verschuldigd is aan het Sportbedrijf. Voorstel is om het resterende bedrag van 10 miljoen te reserveren in de RGI. Dit bedrag wordt gebruikt om de kapitaallasten af te dekken. Doelen/reguliere activiteiten Lasten Doelen: Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie (m.n. leerplicht) Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie (m.n. peuterspeelzaalwerk incl. huisvesting) Verminderen instroom jeugdigen in geïndiceerde jeugdzorg (m.n. centra jeugd en gezin) Reguliere activiteiten: Basisonderwijs (m.n. accommodaties) Voortgezet onderwijs (m.n. accommodaties) Gemeenschappelijk onderwijs (m.n. Brede school, leerlingenvervoer, accommodaties) Overige reguliere activiteiten Totaal Baten Saldo 8. Nominale bijstelling leerlingenvervoer Als gevolg van reguliere indexering neemt het budget voor leerlingenvervoer toe met ,-. Programma Sociale Stijging 26 27

18 Subsidies per doel/reguliere activiteiten Verhogen van het doelgroepbereik van de voorschoolse educatie Werkelijke subsidie Subsidie 2013 Subsidie Brede school Verminderen instroom jeugdigen in geïndiceerd jeugdzorg Jeugd en zorg Verminderen voortijdig schoolverlaten zonder startkwalificatie Startkwalificatie Reguliere activiteiten Brede school Totaal Reserves Nr. C.007 E.002 F.001 Omschrijving Reserve Gem. Onderwijs Achterstandsbeleid Reserve Onderhoud onderwijsgebouwen Reserve kapitaallasten Onderwijsgebouwen Programma Sociale Stijging 28 29

19 DOELEN Bevorderen zelfredzaamheid en meedoen Bevorderen maatschappelijke participatie van alle burgers De ontwikkeling van het aantal WWB ers laat voor een stijging van het aantal klanten zien op de treden van de participatieladder. De gemiddelde verblijfsduur in de bijstand van klanten tussen 18 en 65 jaar houdt minimaal gelijke tred met het kringgemiddelde van de gemeenten (benchmark WWB); daarnaast wordt de mutatiegraad in de bijstand gemeten. Betrokken partners: Bevorderen meedoen minima: Organisaties op het gebied van sport en cultuur, jeugdsportfonds, jeugdcultuurfonds, Stichting Leergeld, intermediairs minima, onderwijs, ContourdeTwern, werkgevers. Ouderen 75+, mensen met een beperking, mantelzorgers,vrijwilligers en wijkgericht werken: Zorgaanbieders, ContourdeTwern (welzijn), Expertisecentrum familiezorg en Zorgkantoor/ zorgverzekeraars Vanuit het beleidskader Vitaliteit en Veerkracht zijn onderstaande ambities en indicatoren benoemd: Stedelijk Kompas: Traverse, Novadic Kentron, Zorg &Veiligheidshuis, Zorgkantoor en het Aantal ouderen 75+ en mensen met een beperking dat zich eenzaam voelt RIBW/MB. c.q. weinig sociale contacten heeft. Aantal ouderen 75+ en mensen met een beperking dat zelfstandig thuis woont. Aantal Tilburgers dat in of buiten georganiseerd verband vrijwilligerswerk doet. Aantal Tilburgers dat zich als mantelzorger inzet en percentage mantelzorgers dat voldoende ondersteund wordt. In 2013 is de WMO in 6 wijken op orde. Mensen die een beroep doen op de WMO ervaren minder bureaucratie. WMO financieel duurzaam maken. Verbetering Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen In wordt gewerkt aan een integrale beleidsnota waarin doelen en indicatoren m.b.t. taalonderwijs voor anderstaligen worden opgenomen. Vergroten zelfredzaamheid van daklozen en deelname aan het maatschappelijk leven In 2013 zijn vrijwel alle daklozen in een traject ondergebracht. Van het aantal opgevangen daklozen is voor 80% van deze groep passende huisvesting en zinvolle dagbesteding geregeld. Percentage van het aantal aangemelde cliënten bij bemoeizorg dat naar zorg is toegeleid. Percentage van het aantal aanmeldingen bij de vrouwenopvang waarvoor doorgeleiding/trajecten zijn geregeld. Indicator Streefwaarde Realisatie Realisatie 2011 Stijging WWB-ers op de participatieladder Gemiddelde verblijfsduur in de bijstand van klanten tussen 18 en 65 jaar Aantal ouderen 75+: - dat zich eenzaam voelt c.q. weinig sociale contacten heeft - dat zelfstandig thuis woont Aantal mensen met een beperking: - dat zich eenzaam voelt c.q. weinig sociale contacten heeft - dat zelfstandig thuis woont Aantal Tilburgers dat vrijwilligerswerk doet: - in een georganiseerd verband - buiten georganiseerd verband Minimaal gelijk met benchmark WWB n.v.t. n.v.t. < 2jr Tilburg beter >2 jr Tilburg slechter (81%) n.v.t. n.v.t. 47% n.v.t. n.v.t. 24% 76% 54% (2009) (80%) Aantal Tilburgers dat zich als mantelzorger inzet n.v.t. 17% Percentage mantelzorgers dat voldoende ondersteund wordt n.v.t. 56% Percentage ondergebrachte daklozen in een traject 100% (2013) 89,6% 86,6% Percentage opgevangen daklozen waarvoor passende huisvesting en zinvolle dagbesteding is geregeld 80% (2013) 74% 76% Percentage aangemelde cliënten bij bemoeizorg dat naar zorg is toegeleid n.v.t. 62% 55% Percentage aantal aanmeldingen vrouwenopvang waarvoor doorgeleiding/trajecten is geregeld n.v.t. 76,5% Preventie Gezondheid: Inzetten op preventie met als doel gezondheidsproblemen die leiden tot verlies aan zelfredzaamheid terug te dringen. Uitvoering wettelijke taken GGD, JGZ en CJG, terugdringen sociaal economische gezondheidsverschillen, realiseren van een integrale aanpak voor overgewicht in Tilburg, verbeteren samenwerking/ketenaanpak door het realiseren van structurele samenwerking met één of meer zorgverzekeraars, realiseren integrale aanpak wijkgezondheidswerk in één of meer wijken. Programma Sociale Stijging 30 31

20 STAND VAN ZAKEN Bevorderen maatschappelijke participatie van alle burgers De beleidsnota Meedoen en sociale stijging is vastgesteld. Via het programma van eisen Sociaal Werk wordt een opdracht aan Contour de Twern verstrekt. Bevorderen maatschappelijke participatie van alle burgers In het kader van de opgave Ondersteuning Dichtbij geven we verder vorm aan de frontlijn van generalisten. Met de frontlijn zetten we in op meer inzet van lichte interventies en meer zelfoplossend vermogen van de burger en zijn omgeving en fors minder inzet van zware interventies. Hier richten we onze dienstverlening op. De frontlijn moet zorgen voor minder hulpverleners in een huishouden, het voorkomen van dubbel werk in dienstverlening en inzet van de eigen kracht en omgeving van de burger. Ook krijgt de frontlijn een belangrijke verantwoordelijkheid in de toegang naar zwaardere interventies. We bereiden in de inkoop van de frontlijn en lichte ondersteuning verder voor via het programma van eisen frontlijn en lichte ondersteuning. De inkoop wordt afgestemd met de zorgverzekeraars en het zorgkantoor. In 2013 zijn in opdracht van ons in Groenewoud en Stokhasselt sociale wijkteams gestart. Deze pilots worden in voortgezet. Ook de pilots die we uitvoeren in samenwerking met de zorgverzekeraars CZ en VGZ lopen in door. In deze pilots staat de samenwerking tussen de huisartsen/wijkverpleegkundigen en het sociaal/maatschappelijk domein centraal. ACTIVITEITEN De raad heeft op 13 mei 2013 bij de behandeling van de perspectiefnota een motie aangenomen om: te onderzoeken hoe ouderen betrokken kunnen worden bij de vorming van een integraal ouderenbeleid; te onderzoeken hoe specifieke problemen van ouderen gerichter kunnen worden geïdentificeerd en opgepakt zodat dit in concrete doelen kan worden omgezet en in kaders worden ondergebracht. Door de uitvoering van Ondersteuning Dichtbij en de inrichting van de frontlijn worden specifieke problemen van ouderen gericht geïdentificeerd en opgepakt o.a. door het gebruik van nieuwe instrumenten. In de wijk Wandelbos loopt in de periode i.s.m. zorgverzekeraar CZ een pilot om te onderzoeken hoe problemen van kwetsbare ouderen door de frontlijn van brede generalisten het beste kunnen worden herkend en opgepakt. Bij de voorbereiding van het volgende Wmo beleidskader (verwacht vanaf 2016) zullen wij onderzoeken welke problemen en welke groepen burgers binnen dit kader speciale aandacht verdienen en hoe dit in doelen kan worden omgezet. Conform de uitgangspunten van het collegebesluit van 11 juni 2013 gaan wij in een Sociale Raad vormen die voldoet aan de toekomstige wettelijke verplichtingen ten aanzien van cliënten- en burgerparticipatie. Aan de te vormen Sociale Raad zullen wij specifiek de opdracht geven om achterbanraadpleging te organiseren met burgers en cliënten (waaronder ouderen). Een voorstel voor aanpassing van de huidige verordeningen zal aan de raad worden voorgelegd. In wordt het beleid Meedoen en sociale stijging voor kwetsbare burgers voor het eerst integraal uitgevoerd middels één programma van eisen. Verbetering Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen Inburgeringstrajecten worden afgebouwd conform eerdere besluitvorming. Inburgering vormt vanaf 1 januari 2013 geen verantwoordelijkheid meer van de gemeentelijke overheid. Ten behoeve van een zorgvuldige afbouw is eerder een beleidsnota vastgesteld. Vergroten zelfredzaamheid van daklozen en deelname aan het maatschappelijk leven De afgelopen periode zijn de hoofdlijnen voor het nieuwe beleidskader Vangnet en doorgeleiding beschreven. De evaluatie van het stappenplan maatschappelijk gevoelige voorzieningen is gestart en de externe stadsbrede begeleidingscommissie is gevormd. De eindrapportage verwachten we in het najaar. De plannen voor herontwikkeling van de locaties van Traverse worden op dit moment uitgewerkt door Tiwos. Er is inmiddels een principeverzoek ingediend door Tiwos. Novadic-Kentron en GGz Breburg hebben een vlekkenplan gepresenteerd voor de invulling van de locatie Jan Wier. Het beheeroverleg loopt en vanuit dat overleg worden diverse maatregelen op het gebied van beheer uitgevoerd. Met de verschillende partijen stellen we het beheerprotocol op en worden samenwerkingsafspraken gemaakt. Preventie Gezondheid De nota lokaal Gezondheidsbeleid is van kracht. Via de GGD zorgen we voor de uitvoering van taken in het kader van de Wet Publieke Gezondheid. Verbeteren Nederlandse taal en kennis van de Nederlandse samenleving onder allochtonen Nederlandse taal aan niet-inburgeringsplichtigen en ex-inburgeraars wordt verzorgd vanuit de volwasseneneducatie (onderdeel van het Participatiebudget). Vergroten zelfredzaamheid van daklozen en deelname aan het maatschappelijk leven In stellen we het uitvoeringsprogramma (op basis van het beleidskader Vangnet en doorgeleiding ) vast en starten we met de inkoop van de bijbehorende interventies via een programma van eisen voor 2015 en verder. Het gaat om de doelgroepen met een complexe en soms onduidelijke zorgbehoefte waar veelal sprake is van een crisissituatie (daklozen, vrouwenopvang, huiselijk geweld, bemoeizorg). Preventie Gezondheid Vanuit het lokale gezondheidsbeleid geven we uitvoering aan de preventieonderdelen van de convenanten met de zorgverzekeraars CZ en VGZ. We zetten in de JOGG (Jongeren op Gezond Gewicht) aanpak door en implementeren het plan van aanpak JOGG in Stokhasselt. Ook het project Healthy Pregnancy for All continueren we. Het ingezette traject GGD Dichtbij sluit aan op onze ondersteuningsstructuur in het sociale domein. De GGD en met name jeugdgezondheidszorg is een belangrijke partner in de frontlijn. Vanuit het rijk zijn er middelen voor een extra contactmoment voor adolescenten. Deze middelen worden vanaf ingezet. Programma Sociale Stijging 32 33