Participatiewet / Wsw. Raadsinformatieavond - 3 juli 2013

Transcriptie

1 Participatiewet / Wsw Raadsinformatieavond - 3 juli 2013

2 Bespreekpunten Wat is de huidige situatie in Wwb en Wsw? Wat zijn de belangrijkste contouren van de Participatiewet? Welke effecten heeft de Participatiewet als we ons bestaande beleid in stand laten? Wat zijn de alternatieve richtingen? Tussendoor Politiek-bestuurlijke dilemma s

3 Aandachtspunten Cijfers zijn voorlopige prognoses. Sociaal akkoord is zo goed mogelijk verwerkt. Het gaat om de grote lijnen!

4 Huidige situatie Gemeente is verantwoordelijk voor de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Wwb: Uitvoering door WIL (sinds 1 mei 2013), samen met Houten, IJsselstein, Vianen en Lopik. Ongeveer 965 Bijstandsuitkeringen (eind 2012). Objectief budget van het Rijk voor uitkeringen (BUIG, ook wel inkomensdeel ), met eigen risico gemeente. Budget re-integratiemiddelen om arbeidsdeelname te bevorderen en uitkeringslasten laag te houden.

5 Huidige situatie Wsw: Uitvoering door PAUW Bedrijven (samen met Stichtse Vecht, IJsselstein, De Ronde Venen, Vianen en Lopik). Ongeveer 165 Sw-plekken voor inwoners van Nieuwegein. 35 personen op de wachtlijst. Rijksbijdrage om arbeidsdeelname van Sw-geïndiceerden te bevorderen. Taakstelling voor minimum aantal Sw-plekken.

6 Contouren Participatiewet WWB heet vanaf 1 januari 2015 Participatiewet Uitgangspunten WWB blijven in stand (eigen risico) Gebundeld re-integratiebudget met alle middelen gericht op bevordering van arbeidsdeelname en terugdringing van uitkeringslasten. Bezuinigingen op de re-integratiemiddelen.

7 Contouren Participatiewet Toegang tot de Wajong wordt aangescherpt. Alleen nog toegankelijk voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten. De uitvoering blijft bij UWV. Herkeuring van de zittende Wajong op nieuwe criteria. Landelijk van naar In Nieuwegein van 700 naar 120. Ongeveer 60% gaat terugvallen op de polisvoorwaarden van de Participatiewet. In Nieuwegein ongeveer 400 bijstandsuitkeringen extra. Re-integratiemiddelen van UWV gaan gedeeltelijk over naar de gemeenten (toevoeging aan gebundeld budget).

8 Contouren Participatiewet Wsw wordt afgeschaft per 1 januari Geen instroom meer mogelijk. Rechten en plichten van de huidige Sw-werknemers blijven in stand. Wachtlijst vervalt. Geen rechten en plichten meer. Rijksbijdrage Wsw vervalt. Middelen gaan over naar het gebundelde re-integratiebudget. Bezuiniging ivm stoppen instroom en efficiencykorting.

9 Contouren Participatiewet Garantstelling van werkgevers voor realisatie van banen voor mensen met een beperking. Invoering quotumwet als stok achter de deur. Coördinatie in 35 arbeidsmarktregio s onder de noemer Werkbedrijven. Gemeenten nemen hierin de lead. Geen loondispensatie, wel loonkostensubsidie. Hier komen regels voor. Budget van mobiliteitsbonus gaat over van Belastingsdienst naar gemeenten. Verplichtingen om in te zetten op mensen met beperkingen in de doelgroep (o.a. Ex-Wajong). Ook sprake van nieuwe voorziening beschut. Landelijk , in Nieuwegein ongeveer 85.

10 Effecten Participatiewet Ook zonder Participatiewet: Oplopende werkloosheid. Aanscherping van WW-rechten. Aanscherping van ANW-rechten. Minder kansen op arbeidsdeelname. Samen met Participatiewet (herkeuring Wajong): sterke stijging van het bijstandsvolume in Stijging met meer dan 50% is realistisch. Prognose bijstandsvolume 2017: uitkeringen.

11 Participatiewet staat niet op zichzelf Toename taken gemeenten (Awbz, Jeugdzorg). Toename beroep op voorzieningen. Minder middelen beschikbaar. Groter beroep op eigen kracht individu en samenleving. Sociale en financiële risico s gemeenten, minder afwentelingsmogelijkheden. Herinrichtingsprocessen. Positionering van oude en nieuwe instituties.

12 Ruimte en verantwoordelijkheid Toenemende ontschotting van budgetten (zie gebundeld reintegratiebudget, ook motie VVD/D66 in 2 e kamer). Hoe het is Rijk bepaalt de prioriteiten (aan welk doel besteden we hoeveel geld). Te weinig uitgeven betekent geld terugbetalen. Teveel is eigen middelen aanspreken. Veelal sturing op budgetneutrale uitvoering. Waar het naar toe gaat Gemeente moet prioriteiten bepalen. Te veel uitgeven gaat ten koste van andere doelen. Effecten daarvan zijn ook voor rekening van de gemeente (sociaal en financieel). Wat is nog budgetneutraal?

13 Als we niets doen, wat dan? In de periode : Hoe ontwikkelt het gebundelde re-integratiebudget zich? Hoe ontwikkelen zich de doelgroepvolumes van Wsw-oud en het aantal bijstandsuitkeringen? Hoe ontwikkelen zich de kosten voor Wsw-oud en reintegratie van mensen in de bijstand? Welk sociaal en financieel beeld levert dit op? Wat zijn hiervan de risico s?

14 Beeld van ongewijzigd beleid In de periode : Het gebundelde re-integratiebudget daalt van 6,2 mln naar 5,0 mln, waarvan 0,2 mln voor educatie. Verdere afname daarna. Aantal oude Sw-plekken daalt van 165 naar 138. Verdere afname in de periode daarna (sterfhuis). Aantal bijstandsuitkeringen stijgt van 965 naar Stabilisering daarna, bij gunstige economische ontwikkelingen.

15 Beeld van ongewijzigd beleid In de periode : De kosten van Wsw-oud dalen door kleinere omvang, maar blijven ook deels in stand (overhead). Directe kosten (lonen Sw-werknemers en hun opbrengsten) dalen van 3,1 mln naar 2,6 mln. De overhead (ambtelijk personeel, huisvesting) blijft gelijk: 1,6 mln. Per saldo dalen de kosten van 4,7 naar 4,2 mln.

16 Beeld van ongewijzigd beleid (Uitgaande van budgetneutrale uitvoering) Aspect Wsw-oud Re-integratie bijstand Volume % van totaal volume 9% 91% Lasten ,2 mln 0,6 mln % van totale lasten 88% 12% Budget per volume

17 Beeld van ongewijzigd beleid (ontwikkeling budget voor re-integratie bijstand) Jaar a Budget totaal (mln) b Waarvan inburg. /educatie C Voor reintegratie bijstand (a-b) d Volume In jaar e Re-int. budget per volume (c/d) ,9 1,4 3, ,5 1,0 1, ,9 0,4 1, ,6 0,2 1, ,8 0,2 0,

18 Dilemma 1 Risico s van ongewijzigd beleid: Kunnen we nog wel voldoende werk maken van re-integratie van (1.450) mensen in de bijstand, uitkeringslasten zo laag mogelijk houden en voorkomen dat hierop tekorten ontstaan? Kunnen we de doelgroep met een beperking (ex-wajong) in de bijstand goed ondersteunen? Kunnen we voldoen aan mogelijke verplichtingen om deze doelgroep re-integratievoorzieningen te bieden?

19 Wat zijn de alternatieven? Wat is nodig voor re-integratie bijstand? A. Niet veel voor nodig. Inzet op handhaving, correcte verstrekking van uitkeringen en beroep op eigen kracht is eigenlijk voldoende. B. Het budget van 2013 is bepalend. Dat het volume stijgt met 50% moet worden opgevangen door keuzes te maken op wie we nog budget inzetten of door over de hele linie minder in te zetten. C. Het budget per volume van 2013 is bepalend. Dat het volume stijgt met 50% moet dus ook betekenen dat het budget meestijgt.

20 Wat zijn de alternatieven? Wat is nodig voor re-integratie bijstand? D. We hebben een hoger budget nodig, want het volume stijgt en het gaat om een doelgroep met meer beperkingen. Daarbinnen moeten wel keuzes worden gemaakt. E. Het budget moet evenredig worden verdeeld over de hele doelgroep van de Participatiewet, dus Wsw-oud en reintegratie van de bijstand. D. We hebben een hoger budget per volume nodig, want het gaat om een doelgroep met meer beperkingen. Een budget dat kan meestijgen met het volume.

21 Wat is nodig? (Voor re-integratie bijstand) Alternatief Budget Re-integratie bijstand Budget per volume 2017 A. Restant (ongewijzigd) 0,8 mln 410 B. Huidig budgetniveau handhaven 1,5 mln C. Budget stijgt mee met volume 2,1 mln D. Hoger budgetniveau 3,5 mln E. Evenredig over hele doelgroep 4,5 mln F. Hoger budget stijgt mee 5,3 mln 3.650

22 Dilemma 2 Hoeveel budget is (in 2017) nodig voor re-integratie van mensen in de bijstand? - Stijging volume met 50% (naar 1.450) - Doelgroep heeft gemiddeld meer beperkingen

23 Wat zijn de financiële uitkomsten? (zonder bijsturen Sw-lasten ongewijzigd beleid) Alternatief Budget Re-integratie bijstand Beroep op algemene middelen A. Restant (ongewijzigd) 0,8 mln 0,0 mln B. Huidig budgetniveau handhaven 1,5 mln 0,7 mln C. Budget stijgt mee met volume 2,1 mln 1,3 mln D. Hoger budgetniveau 3,5 mln 2,7 mln E. Evenredig over hele doelgroep 4,5 mln 3,7 mln F. Hoger budget stijgt mee 5,3 mln 4,5 mln

24 Dilemma 3 Hoe gaan we om met de financiële uitkomsten? 1. Aanvaarden van beroep op algemene middelen Betekent bezuinigingsopgave op andere terreinen. 2. Uitvoering Participatiewet moet budgetneutraal Betekent bezuinigingsopgave op Wsw-oud

25 Wat doen we al? Opvangen teruggang in re-integratiemiddelen, vergroten effectiviteit en efficiëntie in de uitvoering, werkgeversdienstverlening, kennis van de klant en totstandkoming WIL. Uitvoering plan van aanpak voor de transitie Werk en inkomen sturen we bij op actualiteit. Bijsturing beleid PAUW: ook bedienen van andere doelgroepen (re-integratie, dagbesteding). Herstructureringsplan PAUW Bedrijven en verzoek om bijdrage Rijk (0,7 mln) niet doorgegaan.

26 Huidig beeld Tekort op uitvoering Wsw / PAUW Bedrijven loopt verder op (programmabegroting 2014). Inkomsten uit nieuwe doelgroepen (re-integratie, dagbesteding) vallen tegen. Prognoses niet gunstig. Participatiewet ziet er op belangrijke punten anders uit dan eerdere wetsvoorstellen (o.a. herkeuring Wajong en afschaffing Wsw). Handhaven van het in 2012 bijgestuurde beleid is niet voldoende.

27 Sturen op de Sw-lasten Minimale eis: Voldoen aan rechten van bestaande Sw-werknemers Reeds in gang gezet: 1. Quick wins ( ) binnen bestaande kaders 2. Bijsturing van beleid Wsw en PAUW Verkenning in Besluitvorming en omvorming in Uitvoering met ingang van 2015.

28 Sturen op de Sw-lasten Waar liggen o.a. mogelijkheden? Minder omvang (sterfhuis) is minder overhead. Terug naar de kern: van bedrijf naar intermediair. Subsidie / detachering op maat (verdiencapaciteit) Benutten social return opdrachten en subsidies. Stimuleren begeleid werken / detachering. Mogelijkheden vervroegde uittreding. Inzet overhead voor andere doelgroepen (dagbesteding, reintegratie) Aandachtspunt: afwenteling van tekorten.

29 Dilemma 4 Hoe sturen we op de Wsw-lasten? 1. Wat vinden we van de eerste mogelijkheden? 2. Zijn er aanvullende ideeën?

30 Dank!