RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn, afdeling vmbo-t (Dalton mavo)

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Koninklijke Scholengemeenschap Apeldoorn, afdeling vmbo-t (Dalton mavo) Plaats: Zwolle BRIN-nummer: 20KQ-0 Onderzoek uitgevoerd op: 6 oktober 2011 Conceptrapport verzonden op: 1 november 2011 Rapport vastgesteld te Zwolle op: 28 november 2011 Reproductie van het rapport zonder toestemming van de inspectie of de school/instelling vindt niet plaats anders dan in zijn volledige vorm.

2 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 6 oktober 2011 een onderzoek uitgevoerd op de Koninklijke Scholengemeenschap (KSG) te Apeldoorn, afdeling vmbo-t (Dalton mavo) om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Aanleiding en toezichthistorie De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Op 30 november 2009 is door de inspectie een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd, naar aanleiding van een tweetal onvoldoende opbrengstindicatoren van de afdeling vmbo-t van de KSG. Dit kwaliteitsonderzoek heeft geresulteerd in een toezichtarrangement zwak, met naast onvoldoende opbrengsten, onvoldoendes voor de indicatoren 8.2 (de school voert de zorg planmatig uit), 9.4 (de school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten) en 9.5 (de school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces). De school is daarna een verbetertraject gestart. In het voortgangsgesprek van februari 2010 is afgesproken dat de opbrengsten per september 2011 weer van voldoende niveau zullen zijn, en dat de Inspectie in het derde kwartaal van 2011 een Onderzoek naar de Kwaliteitverbetering (OKV) zal uitvoeren om de overige indicatoren opnieuw te onderzoeken. Onderzoeksopzet De inspectie heeft de kernindicatoren onderzocht op de aspecten: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: - Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. - Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd en tijdens het schoolbezoek heeft overhandigd. - Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met het management. - Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en docenten. - Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek gebaseerd op het Toezichtkader vo In het jaarwerkplan verantwoordt de inspectie welke wettelijke aspecten zijn onderzocht. Deze documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. HB Pagina 2 van 8

3 2. BEVINDINGEN 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De indicatoren met een asterisk zijn de normindicatoren; zij spelen een beslissende rol bij de beoordeling van de kwaliteit van het onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) De inspectie heeft daarnaast onderzocht of wordt voldaan aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. Resultaten 1.1 * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2 * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-g/t. 1.3 * De leerlingen van de opleiding vmbo-g/t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4 * Bij de opleiding vmbo-g/t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 5 Leerstofaanbod 2.1 * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten. 2.2 * De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3 * De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Tijd 3.1 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 3.2 Het ongeoorloofd verzuim van leerlingen is beperkt. 3.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. HB Pagina 3 van 8

4 Schoolklimaat 4.4 * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7 * Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8 * De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 8.2 * De school voert de zorg planmatig uit. Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. 9.7 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. HB Pagina 4 van 8

5 Wet- en regelgeving N1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24a en 24c). N2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 24 en 24c). N3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan van het samenwerkingsverband naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO art. 10h). N4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). nee ja HB Pagina 5 van 8

6 2.2 Beoordeling Algemeen beeld De inspectie heeft voldoende vertrouwen in de kwaliteit van het onderwijsproces op de afdeling vmbo-t van de Koninklijke Scholengemeenschap te Apeldoorn. Vooralsnog blijft het aangepast arrangement zwak van kracht, op basis van de onvoldoende opbrengsten, gemeten over de laatste drie jaar. Deze vertonen echter een dermate stijgende lijn, dat de inspectie ervan uitgaat dat bij de vaststelling van de nieuwe opbrengstgegevens, in het voorjaar van 2012, de afdeling vmbo-t van de KSG Apeldoorn weer een basisarrangement krijgt toegekend. Dit wordt nader ondersteund door het feit dat de school nu structureel opbrengstgericht werkt. Dit oordeel is verder gebaseerd op de volgende overwegingen. Het onderwijsproces vertoont weliswaar enkele tekortkomingen, maar is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg systematisch en planmatig; de inspectie heeft de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten Het aangepaste toezichtarrangement zwak werd in 2009 toegekend op basis van onvoldoende opbrengsten op het gebied van het bovenbouwrendement en de gemiddelde cijfers voor het centraal eindexamen. Deze twee indicatoren zijn momenteel nog steeds onvoldoende, maar er zit een duidelijk stijgende lijn in de scores. Mede op basis van de voorlopig eindexamenresultaten van 2011 verwacht de inspectie dat deze twee indicatoren per 2012 van voldoende niveau zijn. Hiernaast is de indicator onderbouwrendement in 2011 onvoldoende geworden. Zowel de stijgende als de dalende bewegingen van de opbrengsten zijn te verklaren op basis van de acties die de school heeft ondernomen sinds Tot 2009 is de KSG sterk in omvang gegroeid, wat volgens de schoolleiding de te beperkte aandacht voor de resultaten van het onderwijs verklaart. De onvoldoende scores in 2009 zorgden voor een groeiend besef van urgentie om meer opbrengstgericht te werken. Naar aanleiding hiervan is de sturing op resultaten sterk verbeterd. Per sectie en afdeling zijn er specifieke doelen opgesteld, bijvoorbeeld op het gebied van aantallen onvoldoendes per toets en aantallen doublures per leerjaar. Dit heeft de aandacht voor het eigen functioneren bij docenten enorm versterkt en tot onderwerp van onderlinge discussie gemaakt. Examenresultaten van leerlingen worden geanalyseerd en het onderwijs wordt daarop aangepast. Daarnaast zijn er voor leerlingen (verplichte) examentrainingen en naschoolse huiswerkbegeleiding ingesteld. Waar de KSG vroeger werd gekenmerkt als een kansenschool, waar leerlingen de kans kregen om aan een hoger onderwijsniveau deel te nemen dan volgens het basisschooladvies gerechtvaardigd zou zijn, zijn nu de eisen voor toelating tot een specifiek onderwijsniveau aangescherpt. Dit zal in de toekomst naar alle verwachting leiden tot een voldoende onderbouwrendement. Het onderwijsproces Tijdens het onderzoek in 2009 constateerde de inspectie dat de kwaliteit van het onderwijsleerproces op de afdeling vmbo-t van de KSG van voldoende kwaliteit is. Wederom beoordeelt de inspectie de kwaliteit van het onderwijsleerproces overwegend als voldoende. Waardering is er voor het stroomonderwijs, dat interdisciplinair is en leerlingen van alle onderwijsniveaus samenbrengt om vakken te volgen die meer gericht zijn op het aanleren van vaardigheden, maar wel toegespitst op de voorkeur van de individuele leerling. Ook is er waardering voor het inzetten van zogenaamde persoonlijk assistenten. Dit zijn studenten die de docenten ondersteunen door tijdens de reguliere lessen kleine groepjes leerlingen apart instructie te geven, of aanvullend te oefenen met extra opdrachten. HB Pagina 6 van 8

7 Een aandachtspunt is de invulling van het werken met weektaken. Deze weektaken bepalen per week en per vak de stof die moet worden behandeld en de oefeningen die moeten worden uitgevoerd een uitvloeisel van het Dalton-concept. Deze weektaken zijn per vak voor alle leerlingen hetzelfde, wat met het oog op differentiatie tussen leerlingen, op het gebied van werktempo en niveau, een gemiste kans is. Leerlingen voelen zich veilig op de afdeling vmbo-t, en de school inventariseert de veiligheidsbeleving jaarlijks. Mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van leerlingen, wel geven de leerlingen aan dat het wekelijkse mentoruur in de bovenbouw weinig om het lijf heeft. Op het gebied van de leerlingenzorg geldt dat de school planmatig werkt. Voor leerlingen met een LGF-indicatie zijn er handelingsplannen en de structuur van de zorg is zodanig ontwikkeld dat ook eventuele leerlingen met een lwoo-indicatie goed begeleid zullen worden. Veel aandacht is er voor leerlingen met dyslexie en dyscalculie. Zij kunnen rekenen op goede ondersteuning en evaluatie van de geboden zorg. ICT-problemen en de overgang naar een nieuw leerlingvolgsysteem zorgen zo nu en dan voor ongemak, doordat gegevens over leerlingen slecht toegankelijk zijn. Dit is een aandachtspunt. Een ander aandachtspunt is het specifieke onderwijsaanbod voor leerlingen met een taalachterstand. Er is een beperkte mate van beleid en aanbod op dit gebied aanwezig, maar dit behoeft wel nadere uitwerking. Een onvoldoende oordeel is er voor het volgen van de prestaties van leerlingen aan de hand van een systeem van genormeerde toetsen. Deze normindicator is sinds 2009 aangescherpt: verwacht wordt dat leerlingen in ieder jaar van de onderbouw een extern genormeerde toets maken, waarmee hun vorderingen kunnen worden gevolgd en geanalyseerd. Dit is op de KSG op dit moment nog niet het geval. De kwaliteitszorg In 2009 is de kwaliteitszorg overwegend als voldoende beoordeeld. Een belangrijke indicator, het planmatig werken aan verbeteractiviteiten, was echter onvoldoende. Dit heeft sindsdien veel aandacht gekregen op de KSG. Een uitgebreide structuur van jaarplan, teamplannen en sectieplannen met bijbehorende evaluaties zorgt ervoor dat verbeteringen nu planmatig worden aangepakt. De uitwerking van deze plannen is terug te zien in de onderwijspraktijk. De inspectie beoordeelt indicator 9.4 nu dan ook als voldoende. De school heeft voldoende beeld van de onderwijsbehoeften van haar leerlingen en evalueert de resultaten van de leerlingen. Sinds 2009 bevindt de school zich in een proces van de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en specifiek het onderwijsleerproces. Momenteel bevindt de school zich nog in de fase van evaluatie. Verbeteringen zijn dus nog niet geborgd voor de toekomst. Indicator 9.5 wordt daarom nog als onvoldoende beoordeeld. Waardering is er voor de mate waarin de school rekenschap geeft van haar prestaties, onder andere via Vensters voor Verantwoording. Indicator 9.7 is daarom als goed beoordeeld. Wet- en regelgeving De school voldoet aan de eisen voor wet- en regelgeving. HB Pagina 7 van 8

8 3. TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont vooralsnog tekortkomingen in de opbrengsten en is daarom als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de Koninklijke Scholengemeenschap afdeling vmbo-t een aangepast arrangement zwak toe. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat wanneer blijkt dat de opbrengstgegevens in het voorjaar van 2012 inderdaad weer van voldoende niveau zijn, er per direct een basisarrangement wordt afgegeven. De inspectie constateert dat het fundament voor opbrengstgericht werken is gelegd en daarom wordt het intensieve toezicht per direct beëindigd. HB Pagina 8 van 8