Platform Voegovergangen en Opleggingen. Themabijeenkomst 1, 10 november Meerkeuze Matrix, Voegovergangen en het contract

Transcriptie

1 Platform Voegovergangen en Opleggingen Themabijeenkomst 1, 10 november 2010 Meerkeuze Matrix, Voegovergangen en het contract Bijeenkomst Deze eerste themabijeenkomst van het PVO stond in het teken van de MeerKeuzeMatrix Voegovergangen (MKM), vanuit het perspectief van de Opdrachtgever. Bij deze bijeenkomst waren 34 deelnemers aanwezig, het merendeel Rijkswaterstaters. Aan de hand van concrete voorbeelden heeft de groep kennis gemaakt met de werking van de MKM. Er is aandacht besteed aan risico s in ontwerp en uitvoering in relatie tot het verwachte functioneren en de werking van de MKM in relatie tot Systems Engineering, contractvorming en het handhaven van de contractuitvoering. Inleiding De inleiding werd verzorgd door Douwe van Akkerveeken, die inging op de achtergrond van de themabijeenkomst. Naar aanleiding van het startsymposium PVO bleek dat er binnen de groep aanwezigen behoefte was aan regelmatig onderling contact om kennis en ervaringen uit te wisselen. Vooral de inhoudelijke workshops waren erg goed bezocht en daarom zijn de themabijeenkomsten in het leven geroepen. Een themabijeenkomst kenmerkt zich door in beperkte groep, kort in te gaan op een inhoudelijk thema. In de praktijk betekent dat er een groep van ongeveer 30 personen in ongeveer 2 uur met elkaar in gesprek gaat rondom slechts 1 inhoudelijk onderwerp. De achterliggende gedachte is dat er met deze opzet de diepte ingegaan kan worden. Tijdens de inleiding zijn ook de functies, de mogelijke risico s en de reden achter het ontstaan van de meerkeuze matrix zelf besproken. De werking van de MKM en praktijkvoorbeelden Specialist in voegen en opleggingen, kernteamlid van het PVO en zelfstandig ondernemer Hans ten Boom (10Tree Consultancy) heeft de groep meegenomen in de wereld van de MeerKeuze Matrix. Het doel van de MKM is het vormen van een hulpmiddel voor het per specifieke situatie/object vaststellen van de meest geschikte voegovergang. Zowel voor enkelvoudige voegovergangen tot 100mm als voor meervoudige voegovergangen > 100mm, volgens vooraf afgesproken proces stappen. 1 van 5

2 De MKM is ingedeeld naar productfamilies. De prestaties zijn weergegeven per functionele eis volgens de NBD Eisen voor enkelvoudige voegovergangen en de kwaliteit volgens het RAMS-principe. RAMS staat voor: betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid (reinigingsmogelijkheid en vervanging) en veiligheid. De factsheets omvatten informatie op basis van hetzelfde principe. De MKM is opgebouwd volgens de systematiek System Engineering. SE wordt toegepast bij specificeren en contracteren. De MKM heeft direct relaties met de normen NBD 00400, NBD en NBD (RBA s; Rijkswaterstaat Brede Afspraken) en liggen absoluut in elkaars verlengden. Om de aanwezigen mee te nemen in de wereld van de MKM, zijn praktijkvoorbeelden in groepen behandeld. De groep heeft zelf kunnen ervaren en ontdekken dat het zeker niet eenvoudig is om via vooraf afgesproken processtappen te komen tot de meest geschikt oplossing voor een voegovergang. Duidelijk is geworden dat er altijd, nadat de meest geschikte oplossing is gekozen, een constructeur dient te onderzoeken of deze keuze ook toepasbaar is op de onderliggende constructie. Het belangrijkste resultaat van dit onderdeel betreft het meegeven van handvatten aan de groep om met behulp van de MKM het proces van de opdrachtnemer te toetsen. De groep heeft ervaren hoe in de rol van opdrachtgever de risico s (terug te vinden in de MKM) beter te kunnen beheersen door toets momenten op te nemen en hoe men als opdrachtgever via de norm NBD bijlage 2 projectspecifieke eisen kan vaststellen. Voegovergangen en het Contract Vooraf vroeg Nico Booij naar de verwachtingen van de zaal. Op de vraag waar de deelnemers graag van wilden dat Nico aandacht aan zou besteden, kwamen veel reacties. Hieronder staan de reacties een voor een weergegeven: Ruw sloopwerk bij het vervangen van voegovergangen is te vaak de oorzaak van schade. Hoe kun je er nu voor zorgen dat de aannemer zorgvuldig met voegovergang, onderliggende constructie en het kunstwerk omgaat? Hoe kun je controleren en toetsen? Kun je ook kiezen op kosteneffectiviteit? Zijn de EMVI criteria onderdeel van de MeerKeuzeMatrix? En zitten daar dan ook de kosten van verkeersmaatregelen in? Kan de MeerKeuzeMatrix ook als digitaal hulpmiddel beschikbaar worden gesteld? Hoe zorgt het PVO ervoor dat nieuwe ervaringen en kennis in de MeerKeuzeMatrix worden verwerkt? Het is toch belangrijk om de MeerKeuzeMatrix actueel te houden? Vaak zie je dat het vakmanschap van het aanbrengen van de voeg doorslaggevend is in de uiteindelijke kwaliteit van het product. Hoe kun je dat borgen? Is het opnemen van Maintain in het contract een oplossing? 2 van 5

3 In de MeerKeuzeMatrix kun je kiezen of de geluidseisen van toepassing zijn. Zijn deze niet altijd van toepassing? Nu de MeerKeuzeMatrix een Rijkswaterstaat Brede Afspraak wordt, hoe kom je dan tot goede contractteksten? Hoe krijg je de eisen goed in het contract? Wat is nu precies de relatie tussen Functioneel Specificeren en het voorschrijven van een product aan de aannemer? Uit de vragen blijkt dat het werken met de MKM erg leeft bij de aanwezigen. Afgezien van het feit dat de MeerKeuzeMatrix een Rijkswaterstaat Brede Afspraak wordt, is de MKM bij uitstek het te gebruiken hulpmiddel bij het vormen van een contract. Het geeft een afwegingsmethodiek mee aan opdrachtnemers, gebaseerd op Systems Engineering, met onder andere een risicoinventarisatie. Daarmee zal de kans kleiner worden dat situaties zoals weergeven in onderstaande foto voor zullen komen. Systems Engineering Als de principes van Systems Engineering (SE) en Systeemgerichte Contract Beheersing (SCB) in acht worden genomen, dan zullen risico s beter beheersbaar zijn. Dit is een methodiek die de uniforme werkwijze tot een transparant proces maakt. SE maakt het mogelijk in vroeg stadium expliciete keuzes te maken bij het eerder inschakelen van de markt, na te denken over de behoefte van de klant en de functionaliteit van systemen en deelsystemen, eisen expliciet te maken en te communiceren over risico s. Waarom is het belangrijk om dat in een vroeg stadium te doen? Omdat voegovergangen vaak te laat in het proces de aandacht krijgen die ze op basis van het risicobeeld verdienen. 3 van 5

4 De belangrijkste hulpmiddelen voor de toepassing van voegovergangen in contracten zijn te vinden op het Intranet van RWS: De Leidraad SE, de Handreiking toepassing normen en richtlijnen en de Basisspecificaties Brug / Viaduct. De Handreiking toepassing normen en richtlijnen en de Basisspecificaties zijn van harte aan te bevelen en maken het mogelijk uniformiteit binnen de contracten te krijgen. Tot slot is er de Handreiking SCB: de Bijbel voor contractbeheersers. Normen en richtlijnen In de contracten worden normen en richtlijnen voorgeschreven. Zo ook de norm NBD Uit bijlage 2 van deze norm blijkt dat in de contractvormingsfase keuzes gemaakt moeten. De norm kan niet zomaar blind voorgeschreven worden, deze keuzes moeten worden verwoord in het contract. Basisspecificatie Brug Viaduct De plaats van eisen voegovergangen binnen een contract is de vraagspecificatie deel 1. Hierin komen de Functionele eisen en de Aspecteisen te staan. Een van de Aspecteisen is de Beschikbaarheid / Levensduur. De Garantie wordt opgenomen in een Annex. Andere voorbeelden van bijlagen die over voegovergangen gaan zijn: de NBD 00400, 00710, en BRL 0509 (allen bindend) en de Meerkeuzematrix (nu nog niet bindend, binnenkort een RBA). Basisspecificaties zijn HET hulpmiddel bij het opstellen van de vraagspecificatie. Zij staan los van de contractvorm. In een basisspecificatie zijn alleen de generiek van toepassing zijnde eisen opgenomen. Per project dient de basisspecificatie te worden uitgewerkt en zal maatwerk verricht moeten worden. Bij het opstellen van basisspecificaties zijn de begrippen en structuren van SE toegepast. Op het RWS intranet is dit te vinden via: Dienst Infrastructuur > Systems Engineering > Basisspecificaties De activiteiten in het ontwerp en het uitvoeringsproces zijn uitgewerkt in het V-model van SE en gepresenteerd onder aangeving van voor de kwaliteit van het eindproduct van belang zijnde zaken. Daarnaast zijn in het model de momenten aangegeven waarbij de MeerkeuzeMatrix en de normen en richtlijnen een belangrijke rol vervullen. Door middel van een pijl zijn de toetsmomenten aangegeven volgens Systeemgerichte ContractBeheersing. Belangrijke aandachtspunten ontwerpproces: - Ontwerp voegovergangen zo vroeg als mogelijk in het totale ontwerpproces betrekken (wellicht kan een kunstwerk zo ontworpen worden dat geen voegovergangen noodzakelijk zijn zoals bijvoorbeeld bij een integraal kunstwerk). - Werk na elke stap de eisen- en risicoanalyses bij. 4 van 5

5 - Pas de Meerkeuzematrix en Checklist Voegovergangen toe. - Maak eisen voegovergangen Objectspecifiek volgens bijlage 2 bij NBD Eisen voor enkelvoudige voegovergangen; - Een Verificatieplan. Belangrijke aandachtspunten uitvoeringsproces: - Beheersing risico s. - Keuringsplan. - Overeenkomen van Bijwoonpunten bij risicovolle uitvoeringsactiviteiten; - Verifiëren van de werking van het kwaliteitssysteem van de opdrachtnemer door middel van het uitvoeren van producttoetsen. - Valideren functioneren voegovergangen Tot slot Afsluitend bleek dat er veel meer animo was dan de groep die op 10 november deelnam aan deze eerste themabijeenkomst. Van verschillende kanten werd gesuggereerd om deze bijeenkomst in het voorjaar weer eens te organiseren, en het dan Rijkswaterstaat Breed aan te kondigen. Contact: Vragen over processen? Zie contactpersonen op het intranet van Rijkswaterstaat. Technische vragen? Bezoek de website: of neem direct contact op met het PVO. Platform Voegovergangen en opleggingen: Groningenweg 10 Postbus AK Gouda T F E secretariaat@pvo-nl.eu W 5 van 5