Penitentiaire Inrichting Krimpen aan den IJssel

Transcriptie

1 Commissie 1. va n Toezicht Penitentiaire Inrichting Krimpen aan den IJssel Jaarverslag

2 Beste lezer, Hierbij vindt u het jaarverslag over 2016 van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Krimpen aan den IJssel. Ook dit jaar heeft de Commissie van Toezicht haar uiterste best gedaan haar taken, zoals beschreven in artikel 7 van de Penitentiaire Beginselenwet (Pbw), uit te oefenen. In 2016 is er bij de Commissie van Toezicht wederom een groot aantal klachten binnengekomen, namelijk Dat is ruim 200 minder dan in Ook dit jaar is weer beter gekeken naar de ontvankelijkheid van de klachten. In 2016 is de Commissie van Toezicht erin geslaagd om de werkvoorraad te verkleinen Dit kon mede door de inzet van niet-rechters wel zijnde juristen uit de Commissie, die inmiddels als beklagvoorzitter waren ingewerkt. Ook in 2016 is de Commissie van Toezicht zich blijven inspannen om de instroom van nieuwe klachten zo laag mogelijk te laten zijn. Zoals blijkt zijn er aanzienlijk meer klachten ingetrokken na een gesprek met niet alleen een weekcommissaris maar ook met één van de medewerkers van de inrichting. De Commissie van Toezicht meent dat dit de beste oplossing voor de meeste klachten is. De verstandhouding met de directie was ook in 2016 goed. Gezamenlijk is in november dan ook een Masterclass georganiseerd, die gegeven werd door dhr. Van Ekelenburg. Doel van deze Masterclass was het verbeteren van de samenwerking tussen de leden van de Commissie van Toezicht en de directie en het kader van P.I. Krimpen aan den IJssel, die allen uiteraard hun eigen rol en verantwoordelijkheid hebben. De Masterclass is door alle aanwezigen een succes genoemd en afgesproken is om deze met enige regelmaat te organiseren. Zoals in het vorig jaarverslag al ingezet heeft de Commissie van Toezicht zich ook in 2016 maandelijks wisselend laten informeren door haar portefeuillehouders, waarna gezamenlijk punten ter verbetering vastgesteld werden. Deze punten zijn daarna overgebracht aan de directie. Ook dit jaar is weer geconstateerd dat hiermee de kwaliteit van het toezicht aanzienlijk is verbeterd. Op 8 juli 2016 vond er een werkbezoek plaats van de Commissie van Toezicht vanuit P.I. Middelburg. Het is goed om met elkaar te spreken over het reilen en zeilen binnen de verschillende Commissies. Op 10 november 2016 vond er een werkbezoek van Europese rechters plaats. Bijzonder was om te zien dat ook in de andere EU-landen het fenomeen Commissie van Toezicht niet onbekend is, hoewel hier op verschillende manieren invulling aan gegeven wordt. De samenstelling van de Commissie van Toezicht veranderde met het vertrek van dhr. Bronsgeest, welke plek niet direct werd ingevuld. Ook dit jaarverslag geeft naast een feitelijke beschrijving van de behandeling van de klachten die bij de Commissie van Toezicht zijn ingediend, een indruk van de ervaringen die de leden van de Commissie van Toezicht hebben gekregen in hun rol als toezichthouder van de P.I. Krimpen aan den IJssel. Ik wens u met het lezen ervan veel plezier. Mw. mr. S. Evers voorzitter 2

3 1. Inrichting Naam en bestemmingsaanwijzing inrichting: P.I Krimpen aan den IJssel, deels gevangenis en deels Huis van Bewaring. Aantal detentieplaatsen: 390 (vanaf december ) verdeeld over 180 detentieplaatsen bestemd voor gevangenis (vanaf december ) en 210 detentieplaatsen bestemd voor Huis van Bewaring. In het Huis van Bewaring zijn 30 cellen bestemd als EZV (extra zorgvoorziening). De totale formele capaciteit is 438 cellen waarvan er gemiddeld 379 bezet waren, zodat sprake was van een gemiddelde leegstand van 59 cellen (13,5%). De Commissie van Toezicht De Commissie van Toezicht bestaat uit de volgende personen: Voorzitter: mw. S. Evers, lid sinds Plaatsvervangend voorzitter dhr. W.P.J.M. Verberk, lid sinds 2003, lid tot 31 december Leden: Dhr. K.E.N. Bronsgeest, lid sinds 2001, lid tot 15 juli 2016 Mw. M.J.L. Lamers-Wilbers, lid sinds 2003 Dhr. J. van Driel, lid sinds 2004 Mw. O.E.M. Leinarts, lid sinds 2008 Dhr. A. Botto, lid sinds 2009, lid tot 31 december 2016 Dhr. A. Lingmont, lid sinds 2009 Mw. J.A. Smits, lid sinds 2010 Dhr. B.N.M. van der Poel, lid sinds 2010 Dhr. F. Dekkers, lid sinds 1 april 2011 Mw. L.A. Pit, lid sinds 1 april 2011 Dhr. E.H. Doedens, lid sinds 1 juni 2012 Dhr. A. el Amiri, lid sinds 1 mei 2015 Mw. E.O. Anthoni, lid sinds 1 mei 2015 Dhr. P.J. Dees, lid sinds 1 mei 2015 Mw. E.J. van Beuzekom is als ambtelijk secretaris aan de Commissie verbonden. In april 2016 heeft de Commissie van Toezicht afscheid genomen van dhr. Bronsgeest. In 2017 zal afscheid worden genomen van de heren Botto en Verberk. 2. Cijfers Aantal beklagzittingen: 38 Aantal contacten met Gedeco: regelmatig is het Gedeco-overleg bijgewoond door dhr. Bronsgeest en na zijn vertrek door dhr. E.H. Doedens. 3

4 3. De toezichthoudende taak verdeeld naar portefeuille Portefeuille A: Rechtspositie en rechtsbescherming Portefeuille A ziet op de rechtspositie en rechtsbescherming en is onderscheiden in drie capita: 1. Beginselenwet, huisregels enz. bekendheid met en voorlichting over bij zowel gedetineerden als personeel. 2. Sanctiebeleid, middelen en maatregelen; voorlichting over en bekendheid met bij alle partijen. 3. Bemiddeling- en beklagregeling functioneert naar behoren incluis klachten over de medische zorg. In 2016 is ervoor gekozen om tot een schouw te komen van de in 2015 gedane vaststellingen en aanbevelingen over deze drie onderwerpen. De directie heeft positief gereageerd op de aanbevelingen die in 2016 hieruit zijn voortgevloeid, deze zijn met de Commissie in de vergadering van september 2015 besproken. Hieronder volgt een beschrijving van de vier belangrijkste bevindingen van de Commissie en reactie daarop van de directie. 1. Een substantieel onderdeel van bovengenoemde drie capita is bekendheid met en voorlichting over regels en procedures. In 2016 zijn alle afdelingen incluis de isoleer op dat punt gevisiteerd middels een interview en schouw van aanwezige bescheiden, zoals huisregels en intakeformulieren. De portefeuillehouders hebben hierop geconcludeerd dat op een uitzondering na, overal de laatste versie van de huisregels aanwezig en voor gedetineerden beschikbaar was, zij het niet in alle talen. Overwogen kan worden om in de huisregels ook expliciet te verwijzen naar de adres- en telefoongegevens van de RSJ, alsmede een eenvoudig model op te nemen van een beroepsschrift. Aangaande de intakeformulieren blijkt dat nog niet op alle afdelingen de intakeformulieren aanwezig zijn en/of ondertekend door gedetineerden. De directie heeft aangegeven dat het de bedoeling is om op iedere cel huisregels neer te leggen. Ook is het de bedoeling de samenvatting van de huisregels ook in meerdere talen beschikbaar te stellen, alleen zijn daar kosten aan verbonden. De directie heeft toegezegd dit met het hoofdkantoor te bespreken. De directie is niet voornemens explicieter te verwijzen naar de beroepsmogelijkheden bij de RSJ dan thans het geval is. Ten aanzien van de intakeformulieren wordt de noodzaak van een goede intake, inclusief documentatie erkend. 2. De portefeuillehouders concluderen dat het personeel na een vraag van een gedetineerde om een beklagformulier in de regel het gesprek aangaat om naar een oplossing van een probleem te zoeken. Ook wordt regelmatig verwezen naar het leggen van contact met het afdelingshoofd. Aangaande deze proactieve houding om klachten op te lossen is echter ruimte voor verbetering. 4

5 De directie heeft deze aanbeveling met instemming overgenomen. Dit blijft een onderwerp van gesprek in de diverse overleggen met het personeel. 3. Gebleken is dat de directie in toenemende mate plaatsing van gedetineerden in isolatie probeert te vermijden en/of de duur hiervan probeert te beperken. Hiermee wordt concreet invulling gegeven aan de hierboven genoemde normstelling om bij de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen te kiezen voor de aantoonbaar minst ingrijpende. Deze ingezette lijn is er één die de portefeuillehouders gelet op de ingrijpende gevolgen van isolatie voor de gedetineerden, ondersteunen. Hoewel de werkzaamheden van de Commissie zich niet primair richt op het gevoelen van PIW ers, willen de portefeuillehouders niet onvermeld laten dat bij hun bezoek op diverse afdelingen de toepassing van het sanctiebeleid af en toe wel voorwerp van discussie bleek, met name onder PIW ers. Dit is ook in reguliere vergaderingen met de directie door de Commissie al eens aan de orde gesteld. Het beeld bij enkele medewerkers is dat getracht wordt door de directie in een zo vroeg mogelijk stadium klachten te laten in trekken, door bijvoorbeeld het aanbieden van telefoonkaarten of anderszins door compensatie. In de rondgang op afdelingen wordt wisselend gereageerd op dit versoepelde beleid. Genoemde risico s door PIW ers zijn onder andere het gebrek aan uniforme straffen in de inrichting, misbruik door gedetineerden van de klachtenregeling (in de wetenschap dat dit leidt tot compensatie) en het bewust niet sanctioneren door medewerkers in gevallen waarin normaliter wél een rapport zou zijn opgemaakt. In reactie op deze opmerkingen over isolatie heeft de directie aangegeven dat met de komst van de nieuwe directeur er meer afstemming is en dat het sanctiebeleid van de inrichting aangepast is aan het landelijke sanctiebeleid. 4. Uitgangspunt is dat de beklagcommissie van de Commissie van Toezicht onverwijld geïnformeerd wordt over een ingediende klacht en binnen vier weken na ontvangst uitspraak doet. In 2016 zijn de, in 2015 genoemde (deels interne), aanbevelingen op dit vlak opnieuw getoetst. Dit betrof het eerder bemiddelen door de maandcommissarissen, gemiddeld eerder verweer aanleveren door de directie en meer beklagzittingen plannen. Volgens informatie van het secretariaat van de Commissie duurt het gemiddeld ongeveer 1 dag voordat de beklagcommissie wordt geïnformeerd over een ingediende klacht. Als een gedetineerde de klacht indient bij het PIW-kantoor, wordt deze in de brievenbus gedaan en daarna doorgezonden naar de beklagcommissie. Dit doorzenden gebeurt dagelijks. Een enkele keer gaat dit mis, maar dat zijn uitzonderingen. Onderstaand schema is afkomstig van de secretaris. Dit schema laat voor alle ingediende klachten zien hoeveel dagen het na indiening van de klacht bij benadering duurt, voordat deze is afgehandeld, dit ongeacht de wijze van afdoening. 5

6 Aantal >60 dagen Instroom Uitstroom Het secretariaat van de Commissie houdt in het registratiesysteem Klaver bij wanneer een klacht is toegezonden en wanneer deze is teruggekomen. Op basis zou in theorie uitgerekend kunnen worden hoelang het duurt voordat een weekcommissaris bemiddeld heeft, echter dit is een complexe berekening, vergt derhalve veel inspanning en niet onbelangrijk: er is geen aanleiding om hiertoe over te gaan. De indruk van de Commissie en het secretariaat in het bijzonder is namelijk dat op een uitzondering na iedereen het tempo erin houdt ten aanzien van de bemiddeling van klachten. Het eerder aanleveren van de verweren is in 2016 het geval, echter dat is ook noodzakelijk omdat de doorlooptijden korter zijn geworden. Nieuw in 2016 is dat er direct met de bemiddeling ook verweer wordt opgevraagd, zodat er ook sneller verweer geleverd kan worden. Meer zittingen plannen is in 2016 niet aan de orde geweest omdat er minder zaken zijn en er juist zittingen vervallen. Ook dient hier te worden vermeld dat er weliswaar nog steeds veel klachten zijn maar ook heel veel wordt ingetrokken, met dientengevolge ook minder zittingen. Gegrond Ongegrond Deels gegrond Overgedragen Niet ontvankelijk Ingetrokken Ingetrokken na bemiddeling Ingetrokken ter zitting Afdoening na rogatoir De inrichting krijgt veertien dagen de tijd om te reageren op verzoeken tot toelichting van het standpunt van de directie met betrekking tot een ingediend beklag (verweer). Het valt niet exact aan te geven hoe lang dit in de praktijk werkelijk duurt. De inschatting van het secretariaat van de Commissie is dat dit vaak langer duurt dan veertien dagen, gemiddeld zo ongeveer een maand. Volgens het secretariaat is dit inmiddels iets korter geworden omdat er nu minder zaken zijn en de doorlooptijd sneller wordt. De inrichting moet het verweer daarom nu veel sneller aanleveren. In 2015 maakte de aanwezige werkvoorraad aan beklagzaken dat de termijn van indienen van verweer door de inrichting niet zo veel invloed had op de doorlooptijd omdat de 6

7 betreffende klachten toch niet eerder op zitting gepland konden worden. Deze situatie is dus nu in 2016 anders, wat de Commissie tot tevredenheid stemt. In 2015 werd gemeld dat indien er nog geen verweer was ontvangen in een zaak en deze was wel klaar om op zitting te worden gezet, deze dan gewoon zonder verweer op zitting werd gepland. Het verweer kwam dan vaak alsnog. Hierover is echter in 2016 de afspraak gemaakt dat het verweer een week voor de zitting binnen moet zijn. Voorts is in het procesreglement opgenomen dat ter zitting geen verweer meer mag worden overgelegd. Probleem is wel dat wanneer een gedetineerde is overgeplaatst en hij rogatoir gehoord moet worden, de directie vaak niet met een verweer komt. In het algemeen komt dit echter na wat verkeer ook wel goed. Dit is ook in 2016 nog steeds het geval. De directie herkent ten aanzien van bovenstaande opmerkingen en bevindingen dat ten aanzien van de respons op klachten tijdwinst te boeken is door de inrichting en geeft in dat kader aan dat sommige afdelingshoofden heel actief bemiddelen en anderen niet. Het eerder aanleveren van het verweer is een aandachtspunt; dit moet voor het einde van het jaar worden ingelopen en vanaf 1 januari 2017 moet het op orde zijn en moet binnen veertien dagen verweer worden aangeleverd. Portefeuille B: materiele en sociale omstandigheden. De Commissie heeft er voor gekozen om het maatschappelijk contact binnen de inrichting tegen het licht te houden. De Commissie heeft de volgende toetsingsnorm als punt geduid om verder te onderzoeken: In huisregels is opgenomen dat niet-nederlandse gedetineerden contact kunnen opnemen met de diplomatieke of consulaire vertegenwoordigers van hun land. Criterium: de inrichting biedt gedetineerden in voldoende mate mogelijkheden tot het onderhouden van maatschappelijk contact door middel van relatiebezoek, telefoon, correspondentie en toegang tot andere media. In de huisregels is het volgende opgenomen: pagina 29 Indien u een gedetineerde vreemdeling bent heeft u recht om contact te maken met uw diplomatieke vertegenwoordiging en om bezoek van consulaire medewerkers te ontvangen. U kunt de directeur van de inrichting verzoeken de consulaire vertegenwoordiger van de staat waarvan u onderdaan bent op de hoogte te stellen van uw detentie. De directeur is verplicht aan uw verzoek gehoor te geven. Indien u een gedetineerde vreemdeling bent heeft de consulaire ambtenaar het recht u te bezoeken, tenzij u te kennen heeft gegeven daarop geen prijs te stellen. De consulaire ambtenaar dient de directeur hierom schriftelijk te verzoeken. Het verzoek komt niet in de plaats van uw persoonlijk bezoek. Concluderend kan er vastgesteld worden dat gedetineerden niet geïnformeerd worden over consulaire bijstand. In alle gesprekken is duidelijk geworden dat alle medewerkers nauwelijks rekening houden met deze regeling en de gevolgen daarvan. Nog sterker, gebleken is dat er een systeemfout is in de zin dat, nergens uit blijkt dat 7

8 dit recht van de gedetineerde als zodanig gekend en erkend wordt door de medewerkers. Daarnaast dient opgemerkt te worden, dat indien er wel gevolg gegeven wordt aan deze procedure, het gevaar bestaat dat er niet doelmatig gewerkt kan worden, omdat het intake formulier in het Nederlands is opgesteld. Dit terwijl de gedetineerden in kwestie veelal een buitenlandse achtergrond hebben en de Nederlandse taal dusdanig niet machtig zijn. Vastgesteld kan worden dat alle medewerkers goed betrokken zijn geweest bij dit onderzoek en zich bewust zijn geweest van de eventuele gevolgen indien deze regeling, niet naar behoren wordt toegepast. Er is bereidheid getoond om dit intern verder op te pakken. Aanbevelingen: - Gedetineerden dienen tijdens het intakegesprek goed geïnformeerd te worden; - De vraagstelling hierover in het intake formulier dient breder te worden geformuleerd; - Standaard gebruikmaken van het tolkenbureau indien gedetineerden geen Nederlands spreken; - De communicatie hierover intern uitrollen; - Afspraken hierover maken, implementeren, borgen en jaarlijks evalueren; - Aansturing vanuit het managementteam. Portefeuille C: Behandeling en verpleging, regime en programma De Commissie van Toezicht heeft in 2016 geen nieuw thema binnen deze portefeuille besproken. Wel een verdere bespreking van de eerdere aanbevelingen. Wel wil de Commissie van Toezicht een nieuwe loot aan de activiteiten binnen deze inrichting vermelden, namelijk De Compagnie die door de Commissie met belangstelling wordt gevolgd. De Compagnie is gesitueerd binnen een eigen afdeling van de inrichting en kan als zodanig los functioneren van de rest van de inrichting met hun eigen leefafdelingen. De Compagnie is een afdeling waarop de nadruk ligt op eigen verantwoordelijkheid, voorbereiding naar (meer) vrijheid, contacten met buiten zoals vrijwilligers en familie. Deze afdeling verkeert nog in een experimentele fase. In 2016 is deze afdeling operationeel geworden en zijn er ervaringen opgedaan. Over het geheel genomen ervaren de gedetineerden zelf en het personeel deze vorm als positief. Op termijn is het de bedoeling dat gedetineerden ook buiten de deur kunnen werken. Hiervoor is aangepaste regelgeving in de maak. Portefeuille D: consequenties van beleid en organisatie (instelling specifiek beleid) voor de behandeling en bejegening van personen en evalueren Commissie van Toezicht. Portefeuille D buigt zich over de consequenties van beleid en organisatie (instelling specifiek beleid) voor de behandeling en bejegening van de gedetineerden en het evalueren van de Commissie van Toezicht zelf. Gekeken wordt naar de: Personele zorg en inzet van de inrichting Communicatie (intern en extern) van de inrichting Integriteit van de medewerkers van de inrichting 8

9 Evaluatie van de inrichting door de inrichting Evaluatie van de Commissie van Toezicht Was in 2014 gestart met nader onderzoek naar het functioneren van en samenwerken met de Gedeco, voor 2015 was een interne evaluatie van de Commissie van Toezicht gepland. Uiteindelijk heeft de behandeling hiervan plaatsgevonden in de vergadering van januari Het afgelopen jaar lag de nadruk op het laatste onderwerp, de interne evaluatie, en zijn de eerste 4 items besproken in relatie tot andere onderwerpen. Zo is personele zorg zijdelings besproken in het kader van de calamiteiten die zich hebben voorgedaan binnen de inrichting. Communicatie methodiek van de inrichting en integriteit van de medewerkers is in bijna alle Commissievergaderingen aan de orde geweest. In oktober 2016 is er zelfs een masterclass georganiseerd waarin de directie en de afdelingshoofden samen met de Commissie van Toezicht, besproken hebben welke knelpunten zij in elkaars werkwijze ervaren en hoe dat in het vervolg beter zou kunnen. De verbetervoorstellen hieruit voortvloeiend zijn door alle partijen overgenomen. Deze inspirerende masterclass was een succes vanwege onder meer, de openheid waarin en de respectvolle manier waarop zij plaatsvond. Evaluatie van de Commissie van Toezicht. De Commissie van Toezicht heeft haar eigen functioneren geëvalueerd middels het beargumenteren van stellingen, die bij iedere bijeenkomst op de agenda stonden en besproken werden. Deze methode van evaluatie stelde Commissieleden in de gelegenheid vrij uit te spreken over hoe zij invulling geven aan hun functie maar ook deelden zij hun ervaringen uit het vak. Door de stellingen te bespreken werden ook veranderingen van beleid besproken waarbij gekeken werd wat de beste methode van attitude zou kunnen zijn. Middels de stellingen werden zaken zoals bijvoorbeeld onderlinge bejegening, kritiek, omgang tussen directie en Commissie van Toezicht, besproken. Commissieleden voelden zich hierdoor nog meer betrokken bij het werk van de Commissie van Toezicht. Commissieleden hebben ervoor gekozen om ook in het nieuwe jaar door te gaan met deze methode van evalueren van haar eigen functioneren. 4. De bemiddeling Klachten Gedetineerden kunnen klagen over allerhande zaken waar zij tegenaan lopen of waarvan zij van mening zijn dat hen onrecht is aangedaan. Binnen de inrichting kunnen de gedetineerden middels een klachtenformulier een formele klacht indienen. De klachten worden vanuit de inrichting verstuurd naar het secretariaat en vervolgens per week ter bemiddeling doorgestuurd naar de betreffende weekcommissarissen met een maximum van tien klachtformulieren per weekcommissaris. Alleen de klachten die gaan over een door de directeur genomen beslissing of anderszins beklagwaardig zijn worden ter bemiddeling aangeboden (de andere klachten worden direct door een beklagrechter beoordeeld). Per toerbeurt hebben een of twee van de leden van de Commissie van Toezicht een week dienst. Het formulier geeft een indicatie waarover de klacht gaat en of dit al is besproken met het afdelingshoofd. De bemiddeling van de 9

10 betreffende weekcommissaris biedt de mogelijkheid om de klacht verder uit te diepen door in gesprek te gaan met de gedetineerde. Ook biedt dit gesprek de mogelijkheid dat de weekcommissaris bemiddelt om zodoende een voor beide partijen aanvaardbare oplossing te vinden. Zowel de klager (gedetineerde) als ook degene over wie wordt geklaagd worden aangezet om tot een oplossing te komen van de klacht. Lukt deze bemiddeling niet, dan wordt de klacht vervolgens doorgestuurd naar de beklagcommissie van de inrichting en daarbij eventueel voorzien van achtergrond informatie uit de bemiddeling over de klacht door de betreffende weekcommissaris. Volgens het klachtenoverzicht van het secretariaat van de Commissie van Toezicht zijn er in 2016 als resultaat van bemiddeling 137 van de 1092 ingediende klachten ingetrokken. Het totaal aantal ingetrokken klachten bedroeg 382, waarvan vermeld dient te worden dat naast de bemiddeling door de Commissie de tussenkomst van de directie de voornaamste reden betrof dat klachten werden ingetrokken. Voor een overzicht van de onderwerpen waarover is geklaagd wordt verwezen naar de bijlagen. Geconcludeerd kan worden dat het aantal klachten in 2016 beduidend minder is dan in 2014 (1389) en in 2015 (1327). Daarvan werden respectievelijk 567 en 608 klachten in totaal ingetrokken. Sprekersbriefjes Naast het beklagformulier, heeft de gedetineerde via een zogenaamd sprekersbriefje de mogelijkheid om in contact te komen met de weekcommissaris. Deze mogelijkheid biedt een snelle wijze van in contact komen met elkaar. Immers, wekelijks bezoekt een (of twee) weekcommissaris de inrichting en heeft toegang tot de brievenbus waar deze sprekersbriefjes worden verzameld. In het betreffende contact dat op verzoek van de gedetineerde plaatsvindt, kunnen allerlei kwesties besproken worden, zoals nieuw beleid (aanpassingen van het dagprogramma, meerpersoonscel), maar ook vragen met betrekking tot de fasering, arbeidsongeschiktheid, of zaken in de relationele sfeer binnen de afdeling, om enkele voorbeelden te noemen. Het kan zijn dat deze gesprekken aanleiding geven dit in de maandelijkse vergadering van de Commissie, waarbij ook de directie aanwezig is, aan de orde te stellen. In 2016 is voor het eerst een registratie bijgehouden van het aantal sprekersbriefjes. In 2016 zijn 175 briefjes geschreven aan de Commissie van Toezicht, wat neerkomt op ongeveer 3 sprekersbriefjes per week. De Commissie van Toezicht stimuleert onder gedetineerden het gebruik van het sprekersbriefje, omdat de Commissie van mening is dat het middel sprekersbriefjes de mogelijkheid biedt om op een laagdrempelige wijze contact te onderhouden met de gedetineerden en te horen wat er zoal leeft binnen de afdelingen. De Commissie blijft hier naar streven en heeft daarnaast ook goede hoop en dat dat deze sprekersbriefjes bijdragen aan het voorkómen van het indienen van klachten door gedetineerden omdat in een vroegtijdig stadium al over een oplossing voor het probleem van gedetineerden wordt gesproken. In de maandelijkse vergadering is het onderwerp weekcommissariaten een vast onderwerp. In deze vergadering worden de meest opvallende onderwerpen uit het weekcommissariaat besproken met de directie. 10

11 Winkel In 2015 was een terugkomend onderwerp in klachten en sprekersbriefjes de winkel. De problemen hieromtrent bleken ook in 2016 nog niet opgelost, sinds de verandering van een door een andere - gecentraliseerde - aanbieder van producten. Eind 2016 is de inrichting opnieuw gewisseld van aanbieder. Ook dit is niet zonder slag of stoot gegaan. Het aanbod is duurder en beperkter geworden. De Commissie betreurt deze gang van zaken omdat gebleken is dat de stemming onder gedetineerden danig kan verslechteren wanneer er problemen zijn met de voeding. Een leveringsprobleem vanuit de nieuwe winkel vormde ook de opmaat voor een ernstige calamiteit begin januari De Commissie voelt zich dan ook genoodzaakt in het nieuwe jaar de directie nauw te volgen als het gaat om de wijze waarop de nieuwe winkel functioneert voor gedetineerden. Isolatie Naast bovengenoemde activiteiten van de weekcommissaris wordt verwacht dat deze ook wekelijks de ISO bezoekt om zich op de hoogte te stellen van het reilen en zeilen van deze specifieke afdeling, maar ook om zicht te houden op de verzorging en behandeling van de gedetineerden die daar tijdelijk zijn geplaatst. In 2016 heeft de trend zich voortgezet, die al eind 2015 zichtbaar was, dat de isolatie steeds vaker leeg staat. Ondanks dat de Commissie goede nota heeft genomen van de wisselende gedachten van het personeel hierover, acht de Commissie dit in het algemeen een goede ontwikkeling. De ISO wordt door de Commissie gezien als een ultimum remedium om zaken in goede banen te leiden. 5. De rechtsprekende taak De beklagcommissie heeft op verschillende dagen in de week zitting gehouden. Het secretariaat stelt de zitting samen, verzamelt de relevante stukken voor het dossier en zorgt dat partijen de stukken tijdig voor de zitting ontvangen. Indien er een advocaat bij de klacht betrokken is, wordt deze van te voren gebeld om in overleg een zittingsdatum vast te stellen. Per klacht worden 15 tot 20 minuten voor de mondelinge behandeling ingepland. Naast het horen van klager en de directeur is deze tijd nodig om de mogelijkheid te bezien of er mondeling uitspraak kan worden gedaan, na het zogenaamde raadkameren buiten aanwezigheid van partijen. Indien een mondelinge uitspraak mogelijk is, komen partijen na verloop van enige tijd weer binnen om de uitspraak te vernemen. In andere gevallen volgt de uitspraak schriftelijk op een ter zitting aangegeven termijn. In 2016 zijn er 1092 klachten binnengekomen. Dit is een daling van ruim 200 klachten ten opzichte van het jaar Ook in 2014 was er al een daling te zien ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze dalingen worden wellicht veroorzaakt door een gedeeltelijke leegstand binnen de inrichting. Uit de cijfers blijkt dat de meeste klachten in 2016 gingen over informatie/procedure (137), contact buitenwereld (bezoek) (109), disciplinaire straffen (85), verzorging diversen (78) en persoonlijke voorwerpen (75). Opvallend is de stijging in het aantal klachten (ondanks de daling van het totale aantal klachten) over het bezoek. Dit aantal 11

12 steeg van 72 in 2015 naar 109 in Positief opvallend is de daling van het aantal klachten betreffende de bejegening en de postverzorging. Voor een overzicht van het aantal klachten per onderwerp en de wijze van afdoening van de klachten wordt verwezen naar hoofdstuk 6. Vermeldenswaardig is dat de beklagvoorzitters tweemaal per jaar een overleg met elkaar hebben om kennis met elkaar te delen en (praktische) afspraken met elkaar te maken. 6. Bijlagen Overzicht klachten per onderwerp Totaaloverzicht Managementoverzicht 12

13 Overzicht klachten per onderwerp Onderwerp Activiteiten (arbeid) Activiteiten (diversen) Activiteiten (lucht) Activiteiten (sport) Behandeling 1 0 Bejegening Compensatie 2 3 Controle Contact buitenwereld (bellen) Contact buitenwereld (bezoek) Contact buitenwereld (media) 0 6 Contact buitenwereld (post) DBT Disciplinaire straf Eisen verblijfsruimte 1 0 * Geweld 1 3 Informatie/procedure Nog onbekend 3 3 Ordemaatregel Persoonlijke voorwerpen Regime Rekening-courant/zak- en kleedgeld Rogatoir verzoek Schadeverhaal 1 2 Selectie/overplaatsing (extern) Selectie/overplaatsing (intern) Transport 4 7 Verlaten inrichting

14 Verzorging (diversen) Verzorging (godsdienst/levensovertuiging) 8 5 Verzorging (medisch) Verzorging (persoonlijke) Totaal * dit onderwerp is pas eind 2016 toegevoegd, zodat de cijfers over dit onderwerp geen reëel beeld geven van de werkelijke klachten over dit onderwerp, omdat die eerder onder een andere onderwerp werden ondergebracht. 14

15 Totaaloverzicht

16 Managementoverzicht