Jaarverslag Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Middelburg, locatie Torentijd

Transcriptie

1 Jaarverslag 2015 Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Middelburg, locatie Torentijd

2 1. De inrichting 3 De commissie van Toezicht 3 Directie penitentiaire inrichting 3 Deskundigheidsbevordering 4 2. Cijfers 5 3. Activiteiten in het kader van de advies- en de toezichthoudende taak 6 4. De bemiddelingstaak 9 5. De rechtsprekende taak Overige vermeldingswaardige activiteiten en gebeurtenissen Conclusies en aanbevelingen 14 Bijlage 1: managementoverzicht 2015 Bijlage 2: totaaloverzicht uit KLAVER 2

3 1. De inrichting Naam en bestemmingsaanwijzing inrichting: Penitentiaire Inrichting Middelburg, locatie Torentijd, bestaat uit de volgende regimes: Huis van Bewaring, gevangenis en het Politiecellencomplex. Sinds 1 juli 2014 is de ZBBI tijdelijk gehuisvest in de inrichting (afdeling Zuid 1). Het Politiecellencomplex valt niet onder het toezicht van deze commissie. Aantal detentieplaatsen: 177 plaatsen voor mannelijke gedetineerden, verdeeld over 61 plaatsen bestemd voor Huis van Bewaring, 59 plaatsen voor gevangenis (waaronder extra zorgvoorziening), 17 arrestantenplaatsen, 12 plaatsen EZV (extra zorgvoorziening) en 28 plaatsen in de ZBBI. De Commissie van Toezicht De samenstelling van de Commissie van Toezicht voldoet aan de vereisten zoals gesteld in artikel 11 van de Penitentiaire maatregel. De samenstelling van de commissie was in het verslag jaar als volgt: Mevrouw S. Rosier (voorzitter) De heer J. Sinke (vice-voorzitter) De heer mr. J.F.I. Sinack De heer mr. J.A. van Voorthuizen Mevrouw mr. V. Jongepier Mevrouw C.E. van Vemden Mevrouw Y.J. Bats De heer S.C.J. Labrujère De heer A.A.M. van Houte Zoals voorgeschreven in de Penitentiaire maatregel zijn in de commissie van toezicht een lid dat met rechtspraak is belast, een advocaat, een medicus en een deskundige uit de kring van maatschappelijk werk aanwezig. De overige leden zijn afkomstig uit diverse maatschappelijke disciplines. Gedurende het verslagjaar waren de heer R. de Pooter, mevrouw mr. I. de Moor en mevrouw mr. A.P.M. Philipsen als (plaatsvervangend) secretaris aan de commissie verbonden. Voor de klachten die buiten zitting konden worden afgedaan, konden zij zich laten bijstaan door de heer F.L.M. Heijgelaar. De administratieve werkzaamheden ten behoeve van de commissie werden verricht door mevrouw G.M.A. de Keuning-Jongelings en de heer F.L.M. Heijgelaar. In het kader van het in het vorig verslagjaar genomen besluit dat het secretariaat daar waar mogelijk samen werkt met het secretariaat behorende bij de Justitiële Jeugdinrichting Den Hey-Acker te Breda heeft de secretaris van laatstgenoemde inrichting, mevrouw H.F. Klaver, de secretarissen en administratie ondersteund daar waar nodig. Dit was voornamelijk bij afwezigheid. De samenstelling van de commissie van toezicht is in het verslagjaar niet gewijzigd. Directie penitentiaire inrichting De directie van de penitentiaire inrichting Middelburg bestond in 2015 uit de volgende personen: de vestigingsdirecteur was tot 16 maart 2015 de heer P. Baaijens en vanaf 1 september 2015 de heer drs. J. van der Geest. In de tussenliggende periode heeft de plaatsvervangende vestigingsdirecteur mevrouw K. Winkelman opgetreden als vestigingsdirecteur. Zij heeft de inrichting op 1 oktober 2015 verlaten. Zij is op 1 december 2015 opgevolgd door S. van den Broek. Daarnaast was gedurende het verslagjaar de heer E. Hooijer plaatsvervangend vestigingsdirecteur. 3

4 Deskundigheidsbevordering Met betrekking tot de deskundigheidsbevordering van de leden zijn in het verslagjaar geen bijzondere cursussen gevolgd. Hoewel gedurende het verslagjaar diverse malen bij de directie aandacht is gevraagd voor het organiseren van de jaarlijks terugkerende cursus voor de leden van de commissie, heeft deze niet plaatsgevonden. Verder is gesproken over het volgen van een training bemiddeling door medewerkers van de afdeling West van de penitentiaire inrichting waaraan ook (een aantal van) de leden van de commissie zouden mogen deelnemen. In november 2015 is door de directie medegedeeld dat deze training, hoewel wel vermeld in het opleidingsboek, (nog) niet door DJI wordt gegeven. Indien deze training alsnog wordt aangeboden zal de commissie daarover worden geïnformeerd. De leden zijn in de gelegenheid gesteld om bijeenkomsten bij te wonen. Sinke en Van Vemden hebben op 27 januari 2015 het seminar Ouderen en vrijheidsbeneming, dat door het College voor de Rechten van de Mens in samenwerking met de Inspectie Veiligheid en Justitie is georganiseerd, bijgewoond. Op 25 februari 2015 heeft de directeur-generaal Jeugd en Sanctietoepassing bij het ministerie van Veiligheid en Justitie, mevrouw drs. M.C.A. Blom, een werkbezoek gebracht aan de penitentiaire inrichting. Naast de directie van de inrichting, de burgemeester van de gemeente Middelburg en vertegenwoordigers van de sector Gevangeniswezen, ondernemingsraad, politie Zeeland-West- Brabant, het openbaar ministerie en Reclassering Nederland, was Rosier hierbij aanwezig namens de commissie van toezicht. Tijdens de jaarlijkse studiemiddag op 18 maart 2015 heeft gastspreker de heer dr. J. van Vliet een lezing gegeven over het leefklimaat in de gevangenis. Aansluitend is tijdens een diner (verlaat) afscheid genomen van mevrouw L. Timmermans, lid van de commissie van toezicht tot 1 augustus 2014, en Baaijens, directeur van de penitentiaire inrichting. Op 26 maart 2015 heeft Sinke de evaluatie in het kader van het dagprogramma, beveiliging en toezicht op maat (DBT) bijgewoond. Rosier, Sinack en Van Voorthuizen hebben op 17 april 2015 de regiobijeenkomst in de penitentiaire inrichting Vught bijgewoond. Rosier en Van Vemden hebben op 2 november 2015 de jaarlijkse themadag van de Commissies van Toezicht bijgewoond. Het thema dit jaar was Detentie en mensenrechten. Tot slot hebben de leden Rosier, Sinke, Labrujère, Van Vemden, Bats en het per 1 januari 2016 toe te treden nieuwe lid mevrouw mr. J. Cabboort op 10 december 2015 een voorlichtingsbijeenkomst over het Drugs Ontmoedigings Beleid (DOB) voor het personeel van de penitentiaire inrichting bijgewoond. Op verzoek van de commissie heeft mevrouw W. Tanis, tot 1 januari 2015 werkzaam bij de Stichting Door als coördinator nazorg ex-gedetineerden en vervolgens als integrale procescoördinator in het Veiligheidshuis Zeeland, tijdens de vergadering van 1 februari 2015 een presentatie gegeven over de nazorg van ex-gedetineerden. Tijdens de vergadering van september 2015 heeft mevrouw J. Hoogerheide een presentatie gegeven over Detentie & Re-integratie (D&R) binnen de penitentiaire inrichting. 4

5 2. Cijfers De zittingen van de beklagcommissie vonden in beginsel iedere maandagmiddag in de even weken plaats. Tijdens het verslagjaar hebben er 24 zittingen plaatsgevonden. Aansluitend aan de laatste zitting van de maand - behalve in augustus vanwege de vakantieperiode - vond telkens een vergadering van de commissie van toezicht plaats. Aan deze vergaderingen nam (een delegatie van) de directie van de inrichting deel. De leden van de commissie wonen in beginsel per toerbeurt eens in de drie maanden een vergadering van de Gedeco bij. Verspreid over het verslagjaar heeft Van Vemden vier keer een vergadering van de Gedeco bijgewoond. Zij heeft geconstateerd dat tijdens de vergadering veel terugkerende onderwerpen aan de orde komen en dat vanwege de telkens wisselende samenstelling geen van de Gedeco-leden zich (eind)verantwoordelijk lijkt te voelen voor de gang van zaken. Sommige aandachtspunten staan te lang op de agenda voordat deze worden bemiddeld/opgelost door de directie (afdelingshoofd). Op 8 oktober 2015 heeft de commissie van toezicht een brief ontvangen van de voorzitter van de Gedeco met betrekking tot de zaken die volgens hem niet goed verlopen. De arts in de commissie van toezicht overlegt halfjaarlijks met het hoofd medische dienst. Daaruit komt naar voren dat de bemiddeling van klachten over medisch handelen in de inrichting goed verloopt. Een groot aantal klachten wordt door bemiddeling opgelost. In de inrichting zijn in het verslagjaar in totaal negen medische klachten ontvangen. Het betrof vijf medisch inhoudelijke klachten (inzetten/vervolgen behandeling, afgeven verklaring, wachttijden) en vier medisch organisatorische klachten (onder andere oproepen van/behandeling door (huis)arts/specialist, psycholoog, medicatie). In alle klachten heeft op de gebruikelijke wijze door het hoofd medische dienst binnen de penitentiaire inrichting bemiddeling plaatsgevonden. Van deze klachten zijn er vier naar tevredenheid afgehandeld dan wel ingetrokken. Vijf klachten zijn doorgestuurd naar de medisch adviseur, die ze vervolgens heeft afgewezen. Jaarlijks vindt er een overleg plaats tussen de voorzitter van de commissie van toezicht, een van de voorzitters van de beklagcommissie en een secretaris van de commissie enerzijds en de directie van de penitentiaire inrichting anderzijds. Dit overleg heeft dit verslagjaar op 13 maart plaatsgevonden. Het jaarlijkse overleg van de voorzitter van de commissie met de beklagrechters, het secretariaat en de leidinggevende daarvan heeft plaatsgevonden op 15 september van het verslagjaar. Tijdens dit overleg is ook dit jaar gesproken over de financiering/aantal beschikbare uren van het secretariaat. Dit is gebaseerd op het aantal klachten. Op basis van de beschikbare cijfers over 2014 was dit in evenwicht. Indien het in de toekomst nodig mocht zijn heeft de leidinggevende toegezegd dat hij meer financiële ruimte zal creëren voor de ondersteuning van de commissie van toezicht. 5

6 3. Activiteiten in het kader van de advies- en de toezichthoudende taak De commissie van toezicht en de directie van de penitentiaire inrichting zijn in keer in vergadering bij elkaar gekomen. De vergadering werd voorgezeten door de voorzitter dan wel de plaatsvervangend voorzitter (driemaal in het verslagjaar). De leden waren in overwegende mate bij de vergaderingen aanwezig. De directie van de penitentiaire inrichting was tijdens de vergaderingen telkens vertegenwoordigd door de directeur en/of de plaatsvervangend directeur(en). In 2015 was de onderlinge samenwerking binnen de commissie alsook met de directie goed. De samenwerking met de directie was prettig, open, zo nodig kritisch en constructief. Van de vergaderingen zijn notulen opgemaakt en vastgesteld. In de maand augustus is vanwege het vakantiereces geen vergadering gehouden. Tot de vaste agendapunten van de vergaderingen van de commissie met de directie behoren onder meer de verslaglegging van de vergadering, het overzicht van ingekomen klachten, ingekomen stukken, mededelingen van de directie en de commissie van toezicht en de verslagen van de maandcommissaris. De directie deed op open wijze verslag over het reilen en zeilen in de inrichting en beantwoordde vragen van de leden van de commissie van toezicht. De maandcommissarissen hebben tijdens hun wekelijkse bezoek aan de inrichting naar aanleiding van de verzoekbriefjes en ingekomen klachten gesproken met gedetineerden en het personeel en zo nodig met de directie. Daar waar mogelijk hebben zij bemiddeld dan wel getracht te bemiddelen. Indien uit de contacten met de gedetineerden bleek dat bepaalde onderwerpen een andere aanpak verdiende, heeft de commissie van toezicht de directie daarover tijdens de maandelijkse vergadering van advies gediend. Tijdens de vergaderingen zijn onder meer onderstaande onderwerpen aan de orde gekomen. Klachten met betrekking tot celoproepen Er is door verschillende gedetineerden geklaagd over het feit dat het personeel (te) laat reageert op een celoproep. Door de commissie is de directie er op gewezen dat het adequaat reageren op een celroep een invulling is van de zorgplicht van de directie. Verweerschriften/bemiddeling na een klacht door afdelingshoofd Ook dit verslagjaar is met regelmaat aandacht gevraagd voor het tijdig aanleveren van de verweerschriften door de directie. Bovendien laat de inhoud van de verweerschriften, die mede door de afdelingshoofden worden opgesteld, in veel gevallen te wensen over. Ook de bespreking door het afdelingshoofd van de ingediende klacht met de gedetineerde verloopt niet optimaal. Geconstateerd is dat veel klachten zouden kunnen worden opgelost door een gesprek, maar dat dit niet gebeurt. De directie is voornemens de afdelingshoofden hierin te gaan coachen. Invoer nieuwe dagprogramma Op 2 maart 2015 is het nieuwe dagprogramma in de penitentiaire inrichting ingevoerd. Het grootste verschil met het daarvoor geldende dagprogramma is dat er in plaats van vier nu vijf dagen per week arbeid wordt aangeboden. Voor gedetineerden in het Huis van Bewaring wordt alleen het basisprogramma aangeboden. Wel is het zo dat als de gedetineerde groen gedrag laat zien, hij bij overplaatsing naar de gevangenis gelijk in het plusprogramma wordt geplaatst. Schorsingsverzoeken aan RSJ Geconstateerd wordt dat bij het indienen van een schorsingsverzoek bij de RSJ niet altijd het onderliggende beklag wordt meegezonden. De RSJ verzoekt het secretariaat alle op het verzoek betrekking hebbende stukken binnen 24 uur toe te zenden, maar aangezien de maandcommissaris in de meeste gevallen de inrichting maar één keer per week bezoekt, kan het voorkomen dat het secretariaat de klacht nog niet heeft ontvangen. Na overleg is besloten dat het secretariaat zal blijven trachten te 6

7 achterhalen of er een klaagschrift is ingediend. Het is/blijft echter uiteindelijk de verantwoordelijkheid van de gedetineerde om het beklagformulier bij zijn schorsingsverzoek te voegen. Het onderwijs in de inrichting Het onderwijs binnen de inrichting blijft een terugkerend punt van zorg voor de commissie van toezicht. De directie heeft medegedeeld dat basiseducatie, dat wil onder andere zeggen Nederlands als tweede taal en analfabetisme, verplicht zijn binnen de inrichting. Deze worden verzorgd door een medewerker van de bibliotheek en twee vrijwilligers. Gegronde klachten bij afwijzen verlof Hoewel de penitentiaire inrichting positief in beeld komt ten opzichte van de andere inrichtingen in de regio, hetgeen de voorzitter en de beklagrechters ook tijdens de regiobijeenkomst in Vught hebben gemerkt, en op veel punten marktleider is, is een verbeterpunt het aantal gegronde klachten na afwijzing van het verlof van een gedetineerde. Dit is te voorkomen door de communicatie tussen het afdelingshoofd, die de beslissing namens de directeur neemt, en de directie, die tijdens de beklagzitting de beslissing nader moet onderbouwen, te verbeteren. Bezuinigingen Ook in dit verslagjaar is er een bezuinigingsronde aangekondigd en wel van 29,8 miljoen euro. In zullen alle meerpersoonscellen landelijk enkelvoudig worden bezet, hetgeen een krimp in personeel zal betekenen. Medische dienst Gedurende het laatste half jaar van dit verslagjaar is één van de psychologen in de inrichting wegens ziekte niet (of minder) inzetbaar geweest. Het gevolg daarvan is dat gedetineerden soms lang moesten wachten voordat zij bij de psycholoog terecht konden. Hoewel is getracht dit op te lossen met psychologen van buitenaf is dit niet altijd eenvoudig gebleken vanwege de opleidingsvereisten. De overdracht van arrestanten vanuit het Politiecellencomplex naar de inrichting verloopt voor wat betreft de medicatie niet goed. Door de Inspectiedienst voor de Gezondheidszorg is aan het eind van het verslagjaar een inspectie gehouden op de afdeling Zorg. Zij heeft haar bevindingen en de verbeterpunten in een rapport vervat. De directie zal deze punten vertalen in verbeterslagen met daarbij op welke termijn dat moet gebeuren en op welke wijze. Bats zal, in haar hoedanigheid van arts, de directie daarbij ondersteunen en de commissie informeren. Afhandeling positieve urinecontroles De directie heeft geconstateerd dat er in de inrichting opvallend veel rapportages zijn met betrekking tot positieve urinecontroles (UC s). Zij wil een drugsvrije inrichting. Zij wil de aanzegging en afhandeling van de rapportages beter stroomlijnen en vraagt de commissie advies. De beklagrechters zullen een notitie schrijven waarin zij de directie hieromtrent zullen adviseren. En verder is onder andere besproken: - de Gedeco - incidenten in de inrichting waarbij onder andere gedetineerden waren betrokken - medische klachten - de nieuwe werkwijze van het laboratorium bij urinecontroles - uitspraken van de beklagcommissie Overige Rosier heeft in maart 2015 een dag meegelopen met een PIW er op de afdeling West. Van Vemden en Van Houte hebben in het verslagjaar een Multi Disciplinair Overleg (MDO) bijgewoond en Van Vemden heeft een dag meegelopen in de inrichting in het kader van de terugkeeractiviteiten (TRA). 7

8 De leden van de commissie hebben aansluitend aan de vergadering van januari 2016, buiten aanwezigheid van de directie van de penitentiaire inrichting, de kwaliteitsontwikkeling van de Commissie van Toezicht geëvalueerd. Daarbij is afgesproken dat de leden zich gedurende het verslagjaar zullen verdiepen in een thema/onderwerp: - bejegening en mentoraat - geestelijke verzorging - bijwonen Gedeco overleg - bijwonen MDO overleg - huisvesting en veiligheid - medische dienst - resocialisatie en nazorg - bibliotheek, onderwijs en sport - verzorging en voeding - arbeid Gedurende het verslagjaar zijn door de commissie geen expliciete adviezen uitgebracht aan het Ministerie van Veiligheid en Justitie, de RSJ of andere instanties en personen. Wel heeft zij op verzoek van het kenniscentrum Commissies van Toezicht een reactie gegeven op het landelijk model procesreglement en de enquête ingevuld met betrekking tot het zoeken van uitspraken op de website. 8

9 4. De bemiddelingstaak De leden van de commissie van toezicht zijn per toerbeurt als maandcommissaris opgetreden in het huis van bewaring en/of de gevangenis, een en ander volgens de indeling overeenkomstig het jaarrooster. De maandcommissarissen hebben evenals in voorgaande jaren volgens voornoemd rooster in beginsel twee weken achter elkaar dienst. Zij hebben de inrichting wekelijks bezocht en de verzoekbriefjes, klachten en bemiddelingsverzoeken zelfstandig afgehandeld. De maandcommissaris bespreekt bij voorkeur direct aansluitend aan zijn/haar bezoek de door de gedetineerden naar voren gebrachte grieven met het desbetreffende afdelingshoofd dan wel zijn vervanger of, afhankelijk van de aard en ernst van het besprokene, met een lid van de directie dan wel het hoofd van de medische dienst. Van de afwikkeling van de bemiddeling worden de gedetineerden zo spoedig geïnformeerd. De maandcommissaris heeft van zijn/haar bevindingen steeds een kort verslag opgemaakt dat tijdens de eerstvolgende vergadering is besproken. Met enige regelmaat constateert de commissie dat klachten of andere grieven van gedetineerden hun oorsprong vinden in miscommunicatie tussen gedetineerden en een medewerker van de inrichting. De maandcommissaris trof na zijn/haar spreekuur doorgaans welwillende afdelingshoofden, die bereid waren om de ruis op de lijn te verhelpen. In sommige gevallen kon door de maandcommissaris gelijk worden bemiddeld, maar in de meeste gevallen duurde de bemiddeling langer. Ook dit verslagjaar is, net als in het vorige verslagjaar, gebleken dat de terugkoppeling van het afdelingshoofd naar de maandcommissaris (nog) niet in alle gevallen soepel verloopt. Als een gedetineerde na bemiddeling door de maandcommissaris zijn klacht wenst door te zetten, wordt dit in het verslag van de maandcommissaris vermeld en wordt de klacht naar het secretariaat van de commissie gezonden. Het secretariaat vraagt vervolgens een verweerschrift op bij de directie van de penitentiaire inrichting. Bijzondere of anderszins vermeldenswaardige grieven zijn in de maandelijkse vergaderingen van de commissie met de directie besproken. Indien een gedetineerde in de strafcel was geplaatst ontving de maandcommissaris daarvan zo spoedig mogelijk bericht van de directie. Gedurende eerdere verslagjaren is geconstateerd dat de procedure met betrekking tot plaatsing in een strafcel door de directie wordt nageleefd en is afgesproken dat de maandcommissaris slechts steekproefsgewijs de gedetineerde die op strafcel is geplaatst zal bezoeken en als er zich bijzondere situaties voor doen. Een en ander is dit jaar niet anders. De commissie heeft geconstateerd dat - net als in voorgaand verslagjaar - in dit verslagjaar slechts in uitzonderlijke gevallen strafcelplaatsingen zijn opgelegd, hetgeen te danken is aan het nieuwe strafbeleid dat eind 2013 is ingevoerd door de directie. 9

10 5. De rechtsprekende taak De commissie heeft er voor gekozen de beklagzaken meervoudig te behandelen. In het verslagjaar werd de beklagcommissie voorgezeten door één van de beklagrechters, te weten Sinack of Van Voorthuizen. Aan de hand van een rooster waren bij toerbeurt twee andere commissieleden lid van de beklagcommissie. De beklagcommissie werd ondersteund door één van de secretarissen. Tijdens het verslagjaar trad de directie in de persoon van Baaijens, vestigingsdirecteur, en later Van der Geest, Winkelman, Hooijer en Van den Broek, plaatsvervangende directeuren, op als vertegenwoordiger van de directie bij de beklagcommissie. In een aantal gevallen werden zij ter zitting bijgestaan door een afdelingshoofd. De begin voorraad op 1 januari 2015 was 46 klachten. In 2015 zijn in totaal 163 klachten ontvangen. Van de ontvangen klachten zijn er 2 doorgezonden omdat de beklagcommissie niet het juiste orgaan was. In totaal zijn er in klachten door klager vóór of tijdens de zitting van de beklagcommissie ingetrokken, waarvan 29 na bemiddeling. De klachten hadden onder meer betrekking op: - disciplinaire straffen of ordemaatregel; - activiteiten waaronder arbeid en luchten; - arbeidsloon; - (wijzigingen in) het dagprogramma; - contact met buitenwereld (telefoneren/bezoek/post); - bejegening; - (over)plaatsing; - verlaten inrichting/verlof; - geld/rekeningcourant; - verzorging (met name medische en persoonlijke verzorging); - persoonlijke voorwerpen (met name in- en uitvoer van goederen en vermissing/beschadiging daarvan). De beklagcommissie heeft in maal zitting gehouden. Klager en eventueel zijn gemachtigde alsook de directie werden uitgenodigd voor een mondelinge behandeling van de klacht. Daarnaast heeft de beklagcommissie ervoor gekozen een aantal klachten af te doen met toepassing van artikel 62 van de Penitentiaire beginselenwet (buiten zitting). Cijfermatig overzicht 2015 De registratie van klachten bij het secretariaat van de commissie van toezicht vindt plaats in het landelijk Klaver-registratiesysteem. Aantal ingekomen klachten 209 Soort afdoening ingetrokken 65 ingetrokken na bemiddeling 29 afdoening na rogatoir verzoek 23 niet-ontvankelijk 36 ongegrond 53 (deels) gegrond 27 overgedragen 2 nog openstaand 43 Als bijlage bij dit jaarverslag wordt een managementoverzicht van de afdoening van klachten uit het registratiesysteem Klaver gevoegd. 10

11 De beklagcommissie streeft er naar om binnen twee weken uitspraak te doen, maar dit wordt in de meeste gevallen niet gehaald. In 2015 werd ook diverse malen een tegemoetkoming na een gegrond verklaarde klacht toegekend, meestal in de vorm van een (gering) geldbedrag. In het verslagjaar is in 22 zaken hoger beroep tegen beslissingen van de beklagcommissie ingediend bij de RSJ. Hiervan is één beroepzaak ingediend door de directie en de overige 21 door klager. Gedurende het verslagjaar heeft de commissie met belangstelling kennis genomen van de uitspraken van de RSJ alsmede het jurisprudentiebulletin. Indien daartoe aanleiding was zijn deze tijdens de vergadering besproken. Het aantal ingediende schorsingsverzoeken bij de voorzitter uit de beroepscommissie van de RSJ is cijfermatig niet beschikbaar nu deze niet door het secretariaat zijn geregistreerd. Geconstateerd is dat het merendeel van de verzoeken ziet op een opgelegde disciplinaire straf of maatregel. De meeste schorsingsverzoeken zijn door de voorzitter uit de beroepscommissie van de RSJ afgewezen. De commissie heeft in het verslagjaar in 13 beklagzaken een verzoek om rogatoir verhoor gedaan van een reeds overgeplaatste gedetineerde. De voorzitter uit de beklagcommissie heeft 23 maal gedetineerden rogatoir gehoord voor een andere commissie van toezicht. Doorlooptijden De commissie heeft in het verslagjaar geconstateerd dat in een groot aantal klachten de wettelijke termijn van vier weken voor afhandeling van een klacht, welke termijn kan worden verlengd met vier weken, niet werd gehaald. De overschrijding had verschillende oorzaken, namelijk: - de bemiddeling door de maandcommissaris; - reactietermijn van directie; - overplaatsing van klager waardoor klager op zijn klacht rogatoir gehoord moest worden door de commissie van toezicht verbonden aan de inrichting waar klager op dat moment verbleef; - complexiteit van de klacht; - klacht aangehouden ter zitting van de beklagcommissie onder andere in verband met het opvragen van aanvullende informatie bij de directie; - verhindering raadslieden; - beschikbaar aantal uren secretaris. De doorlooptijden hebben specifieke aandacht van de commissie van toezicht en worden tijdens nagenoeg iedere vergadering besproken. Om de doorlooptijden te verminderen zijn binnen het secretariaat afspraken gemaakt met strakke termijnen. Deze afspraken hebben overigens geen status waaraan rechten kunnen worden ontleend. Het secretariaat werkt vanaf 1 januari 2015 volgens deze procedure. Ondanks dat door het secretariaat van de commissie van toezicht vrijwel direct na ontvangst van een klacht een verweerschrift (en de relevante stukken) wordt opgevraagd bij de directie van de penitentiaire inrichting laat deze vaak lang op zich wachten. De afgesproken termijn van zeven dagen na ontvangst van het verzoek om een verweerschrift in te zenden wordt niet dan wel zelden gehaald. Om te voorkomen dat klachten daardoor onnodig lang blijven liggen worden deze bij ontvangst van het klaagschrift direct op een zitting gepland en wordt deze datum ook meegedeeld aan de gedetineerde. Ook beschikt de beklagcommissie tijdens de zitting met regelmaat niet over de stukken om op de klacht te kunnen beslissen met als gevolg dat de behandeling van een klacht moet worden aangehouden om de directie in de gelegenheid te stellen de stukken alsnog te overleggen. Om de doorlooptijden te bekorten krijgen raadslieden in beginsel twee data waarop de klacht van hun cliënt kan worden behandeld. Uitstel is slechts in uitzonderlijke gevallen mogelijk. 11

12 Veel voorkomende klachten Gedurende het verslagjaar zijn er veel klachten binnengekomen met betrekking tot het arbeidsloon en beloningsysteem in de inrichting. Dit onderwerp is onder de aandacht van de directie gebracht en heeft er voor gezorgd dat de regeling aan de Huisregels is toegevoegd, zodat iedere gedetineerde hiervan kennis kan nemen. Verder hebben 53 gedetineerden gezamenlijk een klaagschrift ingediend, omdat zij willen worden gecompenseerd bij het uitvallen van de arbeid. Publicatie Tijdens het vorige verslagjaar is op verzoek van het kenniscentrum Commissies van Toezicht afgesproken dat aansluitend aan de beklagcommissie zal worden bezien welke beslissingen in aanmerking komen voor publicatie. Dit naar aanleiding van een verzoek van het kenniscentrum van de commissie van toezicht om meer beslissingen te publiceren. Ook dit verslagjaar is deze afspraak gehandhaafd, waarbij wel is geconstateerd dat er weinig tot geen uitspraken van de commissie worden aangeboden ter publicatie. Dit is een aandachtspunt. 12

13 6. Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Op 5 januari 2015 heeft de nieuwjaarsreceptie van de penitentiaire inrichting plaatsgevonden. Een vertegenwoordiging vanuit de commissie van toezicht was hierbij aanwezig. Aansluitend aan de vergadering van februari 2015 hebben de leden in vervolg op de eerdere bespreking van de toetsingscriteria met elkaar gesproken. Op 2 april 2015 is tijdens een receptie afscheid genomen van de vestigingsdirecteur Baaijens. De leden van de commissie van toezicht waren hierbij aanwezig. De commissie van toezicht heeft op 5 juli 2015 een brandbrief ontvangen van de gedetineerden op de afdeling Oost waarin zij hun kritiek hebben geuit. Uit de klachten komt naar voren dat er veel onrust is op deze afdeling in verband met de bejegening door het afdelingshoofd en het personeel op de afdeling. Er heeft een gesprek plaatsgevonden tussen het afdelingshoofd, de Gedeco-voorzitter en een gedetineerde. Daarnaast heeft er ook een overleg plaatsgevonden met het afdelingshoofd en zijn team. Volgens de directie zullen deze acties voor minder problemen zorgen. Op 22 september 2015 heeft er een kennismakingsgesprek plaatsgevonden met de nieuwe directeur. Hierbij waren vanuit de commissie aanwezig de voorzitter, de plaatsvervangend voorzitter, een beklagrechter en twee secretarissen. Op 17 november 2015 hebben Van Vemden, Sinke en Bats een bezoek gebracht aan het Re-Integratie- Centrum (RIC) van de penitentiaire inrichting. 13

14 7. Conclusies en aanbevelingen Het verslagjaar overziende meent de commissie van toezicht haar werk ook dit jaar op adequate wijze en in goede harmonie te hebben kunnen vervullen. Zij is van mening dat het in zijn algemeenheid een constructief en vruchtbaar jaar is geweest. Opgemerkt mag worden dat de leden van de commissie dit werk steeds met betrokkenheid en met plezier hebben verricht. De commissie heeft uit de contacten met de directie en de gedetineerden de algemene indruk gekregen dat de bejegening van de gedetineerden in een aantal opzichten beter zou kunnen, waardoor een aantal klachten voorkomen had kunnen worden. De commissie dankt de directie voor de goede samenwerking. De commissie heeft geconstateerd dat de doorlooptijden van de klachten nog steeds aandacht behoeven. Ook het indienen van de verweerschriften door de directie behoeft aandacht. Zij verzoekt de directie binnen zeven werkdagen na opvragen daarvan een verweerschrift in te dienen bij het secretariaat van de commissie. Voorts verzoekt de commissie van toezicht de directie de beklagzaken voor de zitting beter voor te bereiden en van onderliggende stukken te voorzien. Dit jaarverslag 2015 is vastgesteld en ondertekend op 26 februari De secretaris, De voorzitter, mr. A.P.M. Philipsen S. Rosier 14