Gemeente Den Haag. de gemeenteraad. Rm DSO/ RIS januari Afdoening moties 17 en 24

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag de gemeenteraad Rm DSO/ RIS januari 2016 Afdoening moties 17 en 24 Tijdens de gemeenteraadsvergadering van 5 november 2015 heeft het gemeenteraadslid M. Balster bij de bespreking van de programmabegroting (RIS ) de motie 17 Meer betaalbare woningen ingediend. Tijdens dezelfde vergadering heeft het gemeenteraadslid B. van Kent de motie 24 Ruimte om te bouwen voor corporaties ingediend. Deze moties zijn door de gemeenteraad aangenomen. Hierbij informeren wij de raad over de afdoening van de moties. Gelet op de onderlinge samenhang worden de moties gecombineerd afgedaan. Motie 17: Ruimte om te bouwen voor corporaties constaterende dat: Er een groot tekort is aan woningen in Den Haag en de nieuwbouw ver achter blijft bij de groei van het aantal bewoners, Er een tekort is in het middensegment (huur euro en koop, met name eengezinswoningen, tot ) en het laagsegment (tot 710) en dat deze woningnood in de toekomst, ondanks de inspanningen van het college alleen maar toeneemt, Er sprake is van veel leegstaande kantoorruimte, verzorgingshuizen, rijkspanden, etc., Er tot 2020 ruwweg 7 duizend nieuwbouwwoningen zullen bijkomen, terwijl het aantal inwoners groeit met ca. 26 duizend.¹ Dit is 1 woning per 3,7 nieuwe inwoners, terwijl de Haagse woningbezetting nu gemiddeld 2 inwoners is, een tekort van ca woningen per jaar. Van mening dat: Geïnvesteerd moet worden in woningen voor alle groepen, met name het midden- en laagsegment, om groei in brede zin te bewerkstelligen en doorstroming op de woningmarkt te stimuleren,

2 DSO/ Er in de huidige plannen veel te weinig huur- en koopwoningen in het middensegment (huur , koop tot ) en huurwoningen in het laagsegment (tot 710) worden gerealiseerd om aan de stijgende vraag te voldoen, Zonder maatregelen het aanbod ver zal achterblijven op de vraag, wat het risico op illegale praktijken doet toenemen. Ook kan de schaarste leiden tot hogere prijzen en dus hogere woonlasten, Roept het college op: Met een plan te komen veel meer nieuwe wooneenheden te realiseren, met name voor het midden- en laagsegment om aan de vraag te kunnen voldoen. Onderdeel van het plan moet zijn dat de leegstand van kantoren en verzorgingstehuizen veel harder wordt bestreden, De raad uiterlijk in januari 2016 over de plannen te informeren. Motie 24: Meer betaalbare woningen constaterende dat: Het college de ambitie heeft om de komende vier jaar 450 sociale woningen per jaar bij te bouwen, Dit aantal waarschijnlijk bij lange na niet toereiken is, aangezien men verwacht dat de doelgroep voor sociale huurwoningen in Den Haag percentueel stijgt, Het college daarnaast de verantwoordelijkheid op zich heeft genomen om in statushouders te huisvesten, en dat een aanzienlijk deel hiervan naar verwachting (op termijn) een beroep zal doen op de voorraad sociale woningen in Den Haag, De woningnood in Den Haag hierdoor zorgwekkende proporties dreigt aan te nemen, tenzij het stadsbestuur snel met creatieve oplossingen komt. Overwegende dat: Corporatie Staedion in het commissiedebat over de Prestatieafspraken heeft aangegeven bovenop de reeds gemaakte afspraken 300 extra woningen te willen bouwen in Ypenburg en het Centrum, maar hiervoor additionele gronden nodig heeft, Een andere voorwaarde voor Staedion is dat deze gronden door de gemeente tegen een fatsoenlijke prijs voor sociale woningbouw beschikbaar worden gesteld. Verzoekt het college om: Na te gaan welke gemeentelijke gronden potentieel geschikt zijn voor nieuwe sociale woningbouw en of er voor deze gronden (bijvoorbeeld middels samenwerkingsovereenkomsten) sociale grondprijzen kunnen worden bepaald die corporaties ook daadwerkelijk in staat stellen om sociale woningen te bouwen, De raad uiterlijk 1 maart 2016 een voorstel te doen toekomen met betrekking tot het beschikbaar stellen van additionele gronden aan woningcorporaties met het doel om extra sociale woningen te realiseren. 1. Monitor Haagse Woningbouwopgave: realisaties 2015 De moties 17 en 24 lijken te zijn ingegeven door een indruk die is ontstaan dat de woningbouwproductie in Den Haag onvoldoende op orde is. Deze indruk willen wij, onder verwijzing naar de Monitor Haagse Woningbouwopgave, wegnemen (zie ook bijlage Monitor Haagse Woningbouwopgave, januari 2016). Om zicht te houden op de woningopgave wordt elk jaar een Monitor Haagse Woningbouwopgave opgesteld. In deze monitor wordt teruggeblikt op de woningbouwproductie en daarnaast wordt een doorkijk gegeven naar de voorgenomen woningbouwproductie in de komende 5 jaar woningen gestart en woningen gereed gemeld In 2015 zijn woningen in aanbouw genomen: nieuwbouwwoningen en 863 woningen door verbouw/transformatie. Dit is ruim boven de gestelde ambitie van woningen jaar. In 2015 zijn woningen gereed gemeld: 683 toevoegingen nieuwbouw, 712 toevoegingen verbouw en 244 overige toevoegingen (o.a. splitsingen).

3 DSO/ Wanneer we kijken naar het aantal in aanbouw genomen woningen in de afgelopen 5 jaar dan zien we, dat de woningbouwstrategie, die enkele jaren geleden is ingezet, succesvol is. Na de crisis, de stagnerende woningmarkt, en daarop volgende problemen in de corporatiesector zien we vanaf 2014 weer een stijgende bouwproductie. We zien daarbij dat het beleggen in markthuurwoningen in trek is en dat de afgelopen twee jaar ruim 800 woningen in aanbouw zijn genomen binnen het programma Kleinschalig Opdrachtgeverschap. Opvallend is dat een substantieel aandeel van de woningen is en wordt gerealiseerd in leegstaand vastgoed. Daarmee levert transformatie, die in het verleden nog niet goed van de grond kwam, inmiddels een structurele bijdrage aan de woningbouwproductie. Evenals in 2014, toen slechts 79 sociale woningen in aanbouw zijn genomen, zien we dat de bouwproductie in het sociale segment in 2015 nog achterblijft. In 2015 zijn 281 sociale huurwoningen in aanbouw genomen. Het betreft de transformatie van het voormalige verzorgingshuis aan de Harderwijkstraat tot 155 studentenwoningen. Verder is het project Tinaarlostraat met 51 woningen door Staedion in aanbouw genomen en heeft Vestia het complex Om en Bij getransformeerd tot 75 huurwoningen. 2. Regie op woningbouwprogramma De veranderde rol van de overheid (van actief en initiërend naar faciliterend) en de gewijzigde marktverhoudingen, in combinatie met de blijvende vraag naar woningen in Den Haag, vraagt in toenemende mate regie op het woningbouwprogramma. Woningbouw staat (weer) prominent op de agenda. Teneinde de vraag naar huisvesting in de stad goed te accommoderen, is de gemeentelijke regie op de ontwikkeling en realisatie reeds eerder geïntensiveerd. De regie spitst zicht toe op: - Woningbouwprogramma: voor wie willen we bouwen - De omvang van de planvoorraad - Financiering: met wie investeren we in woningbouw - Fasering: wanneer worden programma s gerealiseerd 2.1 Woningbouwprogramma: voor wie willen we bouwen Den Haag heeft de ambitie om, langjarig, een gemiddelde woningproductie (nieuwbouw) van woningen per jaar te realiseren. Het te realiseren woningbouwprogramma is opgebouwd uit verschillende segmenten. Het aandeel van de verschillende segmenten wordt bepaald op basis van bestuurlijk geformuleerde ambities (sociaal, wegwerken van achterstanden, ontwikkelingen in de kernvoorraad, etc.) alsmede op basis van vraag en aanbodverhoudingen (marktwerking). Het programma bestaat het programma uit sociale woningbouw, studenten en starterswoningen, huurwoningen in het middeldure segment, koopwoningen, zelfbouw en Kleinschalig Opdrachtgeverschap alsmede een programma kantoortransformatie. Sociale woningen Voor de vraag en aanbodverhoudingen en de ontwikkelingen ten aanzien van de kernvoorraad sociale woningen zijn de gegevens uit het WoON2016 van belang. Naast gegevens over vraag en aanbod levert het WoON onder andere belangrijke gegevens over de ontwikkeling van de doelgroep. Deze laatste gegevens zijn van belang voor het bepalen van de noodzakelijke kernvoorraad sociale woningen. In het tweede kwartaal van 2016 zijn de resultaten van het WoON2016 beschikbaar. De programmering gaat, zoals vermeld, uit van langjarige gemiddelden. Als gevolg van conjunctuur, plannings- en/of financieringsaspecten is het niet realistisch elk jaar identieke output te realiseren. Binnen deze toevoeging wordt uitgegaan van een aandeel van 30% sociaal. Dat wil zeggen dat we, eveneens langjarig, uit gaan van een gemiddelde woningproductie van 450 sociale huurwoningen per jaar. Markthuurwoningen De woningmarkt heeft als gevolg van de crisis een herschikking doorgemaakt. Dit is mede veroorzaakt door het feit dat hogere inkomensgroepen niet (meer) in aanmerking komen voor huurwoningen uit de sociale huursector. Om de doorstroming in de sociale woningvoorraad te bevorderen wordt daarom de bouw van markthuurwoningen actief gestimuleerd. We zien dat de vraag naar dit type huurwoningen, oa voor starters en ouderen (waaronder empty nesters), de afgelopen jaren fors is toegenomen. Binnen de woningmarkt zal daarom naar verwachting structureel een groter aandeel worden ingenomen door huurwoningen in de vrije sector ( ).

4 DSO/ Studentenwoningen In de discussies met uw Commissie is ook aan de orde gekomen of de productie van studentenwoningen zou moeten worden meegeteld voor de sociale productie. Ook hier geldt dat alleen studentenwoningen van corporaties worden geteld als sociale huurwoning. Op het totaal aantal studentenwoningen is dat echter nog een relatief gering aantal. Qua inkomenspositie tellen studenten mee voor de berekening van de omvang van de doelgroep. De studentenwoningen voorzien derhalve in een deel van de vraag vanuit de doelgroep. In de discussie is ook opgemerkt dat deze studentenwoningen niet geschikt zijn voor de huisvesting van reguliere woningzoekenden. Hierover merken wij op dat in de afgelopen en de komende periode gelet op het groeiende aantal studenten relatief veel studentenwoningen zijn en nog worden gerealiseerd. De verwachting is ook dat na 2020 het aandeel studentenwoningen in de nieuwbouwproductie sterk zal afnemen. Het gaat hier dus om een tijdelijke inhaalslag. Statushouders, een extra huisvestingsopgave Het afgelopen jaar is het aantal asielzoekers naar Europa sterk toegenomen. Den Haag heeft afgesproken zich in te zetten voor de huisvesting van statushouders. De gemeente huisvest jaarlijks statushouders waarbij het aantal statushouders wordt bepaald via een door het Rijk vastgestelde verdeelsleutel. Daarbovenop heeft Den Haag de ambitie gesteld om in 2016 nog voor 700 statushouders extra plekken te realiseren. Doordat het aantal te huisvesten statushouders is vergroot, is het noodzakelijk de komende periode extra huisvesting voor deze groep te realiseren. Inmiddels is een taskforce opgericht, speciaal belast met het zoeken naar geschikte huisvestingslocaties. Met de raadsmededeling van 15 december 2015 (RIS ) heeft het college uw raad geïnformeerd over de voortgang huisvesting statushouders. Daarin heeft het college aangegeven te verwachten dat in 2016 circa extra wooneenheden voor statushouders moeten worden gevonden. Zoals het college daar ook heeft aangegeven bestaan de oplossingen waarnaar gezocht worden uit zowel definitieve als tijdelijke oplossingen (maximaal 10 jaar) en gaat het daarbij om een mix van zelfstandige en onzelfstandige woonruimten. In de raadsmededeling hebben wij in verband met de doorstroming van statushouders naar reguliere woningen - aandacht gevraagd voor een mogelijke intensivering van de nieuwbouw in de sociale huur. Arbeidsmigranten In de regio Haaglanden is in 2013 een ambitie vastgesteld voor aanvullende short stay plaatsen voor arbeidsmigranten voor de periode 2013 t/m 2016 (met uitloop naar 2018). Hiervan neemt Den Haag plaatsen voor haar rekening. In tegenstelling tot de rest van de regio loopt de uitvoering in Den Haag op schema: bijna driekwart van het Haagse deel van de regionale ambitie (2.000 plaatsen) is inmiddels gerealiseerd. De realisatie bestaat uit enkele grootschalige locaties, huisvesting in corporatiewoningen en overige huisvesting, waarbij omzettingsvergunningen zijn verleend (in een globale verhouding van 1/3, 1/3, 1/3). Voor de resterend ambitie wordt het actief faciliterende beleid voortgezet. De verwachting is dat de ambitie zal worden gehaald. 2.2 Omvang van de planvoorraad Planvoorraad: voldoende planvoorraad voor de periode De planvoorraad voor de komende 5 jaar is qua omvang op orde gebracht. In de periode staan circa in aanbouw te nemen woningen in de planvoorraad. De planvoorraad kent ten opzichte van de woningbouwambitie (1.500 woningen per jaar) een overmaat van circa 25%. Daarnaast is van circa woningen het jaar start bouw (nog) niet bekend. Dit betekent niet dat de voorgenomen bouwproductie zonder meer wordt gerealiseerd. Het herstel van de woningmarkt is nog broos, bij projecten zijn, zo leert de ervaring, allerlei risico s: binnenstedelijk bouwen is complex en duur. De inzet richt zich op het in uitvoering krijgen van projecten (aanjagen) onder andere door locaties beschikbaar te krijgen en afspraken te maken met de investerende partijen: private- en institutionele beleggers, particulieren (KO), ontwikkelaars en corporaties. Maar ook door particuliere initiatieven te faciliteren en knelpunten aan te pakken. We richten ons daarbij op een breed palet aan woonproducten, waarmee we verschillende groepen woningzoekenden bedienen.

5 DSO/ Planvoorraad na 2020: Agenda Ruimte voor de Stad De afronding van de Vinexlocaties, de crisis alsmede de veranderde rol van de gemeente (van actief naar faciliterend) heeft er toe geleid dat we langzaam maar zeker (na 2020) door de planvoorraad heen dreigen te raken. Indien we, ook op lange termijn, het beoogde programma willen blijven realiseren, is noodzakelijk dat we als stad over een robuuste planvoorraad kunnen beschikken met locaties. Daarbij moet de hele stad doorgelopen worden op mogelijkheden voor realisatie woningbouw. Wij hebben derhalve, ter uitvoering van de in het coalitieakkoord aangekondigde verdichtingsnota, het voortouw genomen een nieuw ruimtelijk toekomstperspectief voor de stad uit te werken. Dit toekomstperspectief heeft de naam Agenda Ruimte voor de Stad meegekregen. In dit kader is op 14 januari 2016 een discussienotitie aan de raad gestuurd. In deze notitie wordt een aantal belangrijke maatschappelijke veranderingen uiteengezet. Eén daarvan is de groei van de stad, door natuurlijke aanwas en migratie. De verwachting is dat Den Haag in de periode tot 2040 zal groeien met tot inwoners. Dit betekent een toenemende ruimtevraag voor woningbouw, werkgelegenheid, verkeersfuncties, voorzieningen, groen en buitenruimte. Zoals aangegeven, gaan wij vooralsnog (langjarig) uit van een woningbouwopgave van woningen per jaar. Deze vraag zal voor een belangrijk deel uitgaan naar (centrum)stedelijke woonmilieu s. Om in deze vraag te blijven voorzien, worden vier wegen bewandeld: (1) betere benutting van de bestaande woningvoorraad, (2) transformatie van leegstaand vastgoed, (3) inbreiding in de bestaande stad en (4) gebiedsontwikkeling. 2.3 Financiering: met wie investeren we in woningbouw De gemeente bouwt geen woningen. De gemeente maakt planologisch woningbouw mogelijk. Corporaties investeren in (nieuwe) woningbouw. Zij kunnen dit soms in redelijke aantallen, soms wordt hen nieuwbouw verboden door de toezichthouder. Ook (institutionele) beleggers kunnen investeren in woningbouw. Zij doen dat wanneer de rendementsvooruitzichten gunstig zijn. Verder kunnen eindgebruikers investeren in een zelf gebouwde of voor hen ontwikkelde koopwoning. Prestatieafspraken met de Haagse corporaties, extra bouwrijpe gronden De ontwikkeling en realisatie van huurwoningen is niet enkel afhankelijk van de beschikbaarheid van bouwlocaties. De belangrijkste voorwaarde voor de realisatie ligt in de financieringsmogelijkheden van de corporatiesector. Zoals bekend zijn de financieringsmogelijkheden de afgelopen periode als gevolg van gewijzigd rijksbeleid sterk ingeperkt. Met de corporaties zijn voor de periode prestatieafspraken gemaakt. Deze afspraken voorzien in een bouwproductie van ca sociale huurwoningen in deze periode. Daarnaast is met de grote corporaties, Staedion en Haag Wonen, in het bijzonder afgesproken dat partijen, met het oog op (mogelijk) meer financiële ruimte voor nieuwbouw na 2016, de mogelijkheden van potentiële bouwlocaties verkennen en de gemeente zoekt naar bouwrijpe gronden voor nieuwbouw, ook in de niet-eenzijdige wijken (de contramal). Recent heeft Vestia bij de gemeente aangegeven dat zij, als gevolg van een succesvolle verkoop (buiten de Haagse regio) op dit moment beschikt over investeringsmiddelen die zij, met toestemming van haar toezichthouders, graag wil inzetten in het kerngebied waar Vestia actief zal blijven. De gemeente en Vestia oriënteren zich op aanvullende prestatieafspraken hierover. Derhalve wordt in de programmering ook rekening gehouden met ontwikkelingen door Vestia. Samenwerking met Arcade In 2013 hebben we moeten vaststellen dat als gevolg van onder andere het Vestia-debacle en een grootschalige herschikking binnen de corporatiesector de vertrouwde Haagse corporaties niet (langer meer) in staat zijn de volledige beoogde productie in de sociale huursector te realiseren. De gemeente heeft daarop gereageerd door intensief te gaan samenwerken met de corporatie Arcade Wonen, die haar werkgebied voornamelijk in het Westland heeft. De gemeente Den Haag en woningcorporatie Arcade hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten om in de periode minimaal 500 en mogelijk uit te breiden tot 750 huurwoningen in de sociale sector te realiseren. Deze langjarige overeenkomst draagt bij aan de coalitieafspraak van het college van B& W om 30% sociale woningbouw in de Haagse woningbouwproductie te realiseren. Wijkontwikkelingsmaatschappij Den Haag Zuidwest Zoals bekend hebben de gemeente Den Haag en Vestia gezamenlijk de Wijkontwikkelingsmaatschappij Den Haag Zuidwest opgezet. De WOM DHZW heeft tot doel de stagnerende herstructurering in Den Haag

6 DSO/ Zuidwest, voor wat betreft het Vestia-bezit, weer op gang te brengen. Het uitvoeringsprogramma van de WOM is inmiddels op gang gekomen. In 2015 is het eerste project opgeleverd (Quattro fase 1) en zijn de volgende projecten in voorbereiding en/of uitvoering (Wildenborghstraat, De Raden). Gelet op de extra vraag naar sociale woningbouwlocaties zijn wij in overleg getreden met de WOM DHZW. Het programma sociaal van de WOM DHZW is voorzien aan het einde van de periode waarin de WOM actief is. Op ons verzoek overweegt de WOM DHZW of het mogelijk is projecten eerder in uitvoering te krijgen. Betaalbare woningen, geen corporatiebezit Behalve de productie van sociale huurwoningen zijn er in de afgelopen periode ook goedkope huurwoningen gerealiseerd die niet in de portefeuille van een corporatie zitten. Een goedkope huurwoning is een woning met een huur onder de huurprijsgrens van 710,-- per maand. Een sociale huurwoning is een goedkope huurwoning van een corporatie met een huur onder de huurprijsgrens van 710,-- per maand. Het onderscheid tussen goedkope huurwoningen en sociale huurwoningen is niet alleen een academisch onderscheid, maar is om de volgende redenen van belang: Met corporaties worden afspraken gemaakt over de (woonruimte)verdeling. Particuliere eigenaren zijn niet tot zulke afspraken bereid. Bij corporaties zijn tot op zekere hoogte garanties dat zij voldoende woningen aanhouden met een huurprijs onder de huurprijsgrens. Bij particuliere eigenaren is die garantie er niet. Bij de bepaling van de kernvoorraad wordt berekend welke voorraad sociale huurwoningen de corporaties moeten aanhouden. Voor de berekening wordt weliswaar rekening gehouden met het aantal goedkope huur- en koopwoningen, maar anders dan bij corporaties kan aan de particuliere verhuurders of aan de eigenaar/bewoners een taakstelling tot instandhouding van die voorraad worden opgelegd. Ook in de periode tot 2019 zullen, zo verwachten wij, goedkope huurwoningen worden gerealiseerd. Hoewel particuliere huurwoningen niet tot het sociale segment kunnen worden gerekend, zijn met name de woningen, waarvan de maximaal redelijke huur op grond van het Woningwaarderingsstelsel ligt onder de huurprijsgrens, wel degelijk van belang voor het huisvesten van de doelgroep. Ook de bouw van goedkope koopwoningen is van belang. Echter daar waar de huurprijzen via het Woningwaarderingsstelsel zijn gereguleerd, geldt voor koopwoningen na eerste bewoning het marktmechanisme. Vaak stijgen de koopprijzen na eerste bewoning sterk in prijs. Met de bouw ervan wordt dus wel rekening gehouden, maar voor het huisvesten van de doelgroep spelen deze woningen een minder prominente rol. Beleggers: toegenomen interesse van beleggers voor Den Haag Woningbouw in het segment tussen huur wordt gerealiseerd door (institutionele) beleggers. Gebleken is dat binnen- en buitenlandse beleggers Den Haag zien als een sterke en stabiel groeiende woningmarkt. Syntrus Achmea, Bouwfonds IM, Bouwinvest, Mn Services, Altera, Vesteda, Patrizia en kleinere particuliere fondsen hebben Den Haag nadrukkelijk in beeld bij het invullen van hun vastgoedportefeuille. 2.4 Fasering, wanneer worden de programma s gerealiseerd Inhaalslag sociale woningbouw Teneinde het tekort aan bouwlocaties voor sociale woningbouw in te lopen, is het afgelopen jaar gewerkt aan het vinden van nieuwe locaties voor sociale woningbouw. Daarnaast is intensief overlegd met de verschillende corporaties om locaties toe te wijzen en te contracteren. Voor een aantal locaties moeten nog corporaties worden gecontracteerd. Lopend programma sociale huurwoningen Op dit moment zijn de volgende projecten in de sociale huursector onder handen, die in 2016 en 2017 tot realisatie gaan leiden. Het betreft in totaal sociale huurwoningen in de komende twee jaar.

7 DSO/ Corporatie Aantal sociale woningen Indicatie start bouw Type ontwikkeling Regentesse-Zuid Staedion Samenwerking Calandstraat Arcade Grex Norfolkterrein, blok 8 Arcade Grex Roggeveenstraat Haag Wonen / WC io Particulier Coevordenstraat Staedion Particulier Leeghwaterplein DUWO Grex Extra locaties en/of versnelling t.b.v. programma sociale huurwoningen Gelet op de toenemende vraag naar woningbouwlocaties waar sociale huurwoningen kunnen worden gerealiseerd, is de mogelijkheid onderzocht extra locaties te programmeren met woningen in de sociale huursector. Daarbij hebben we gekeken naar gemeentelijke gronden en grondexploitaties alsmede naar gronden van derden. Wij zien mogelijkheden het lopende programma uit te breiden met de volgende locaties en programma s. Corporatie Indicatie aantal sociale woningen Indicatie start bouw Westhovenplein Arcade Grex Type ontwikkeling Erasmusveld 230 Vanaf 2016 Particulier Petroleumhaven/Neherkade Grex Eurocinema Grex Gebiedsontwikkeling Spuikwartier Staedion pm 2018 Grex Deelplan 20 Staedion Grex Leyweg/Escamplaan deelgebied 1 en /2019 Grex Assumburgweg Vestia pm pm Grex Haverkamp Staedion 40 pm Particulier Hoek Wijndaelerweg Arcade 90 pm Grex Binckhorst/Trekvlietzone 200 pm Grex KJ-plein* pm pm Grex Zuidlarenstraat fase 5 WOM ZW 90 pm Samenwerking Loosduinsekade pm Grex *KJ-plein in de gunningscriteria voor de tenderprocedure KJ-plein worden bonuspunten toegekend als er sociale woningbouw in het programma is opgenomen. Markthuurwoningen Ook het programma markthuurwoningen voor de periode tot en met 2018 heeft vorm gekregen. De huurprijzen voor dit segment bevinden zich in de bandbreedte tussen de 710 en 950 per maand Project Indicatie aantal Indicatie markthuurwoningen start bouw Type ontwikkeling Gemaalstraat Samenwerking Scheveningseweg Particulier Regentesse-Zuid Samenwerking Loevesteinlaan Particulier Westhovenplein Grex Robert Stoltzplantsoen Grex Verhulstplein Particulier Spuikwartier Grex Leeghwaterplein Grex Leyweg/Escamplaan Grex Laan van Meerdervoort 55/Zorgvliet 80 Pm Particulier Kranenburgweg 30 Pm Particulier Nuts woningen fase 1 80 Pm Particulier KJ-plein 350 Pm Grex Totaal 2.335

8 DSO/ Realisatie woningbouwprogramma 2016 De planvoorraad voor het komende jaar omvat circa woningen. De uiteindelijke realisatie is echter afhankelijk van veel invloeden: economische ontwikkelingen, marktomstandigheden, planprocedures, etc. Wij verwachten dat in 2016 de realisatie ruim boven de gestelde ambitie van woningen zal uitkomen. Op basis van het doortrekken van ervaringscijfers van de afgelopen periode voorzien wij dat de woningbouwproductie in 2016 zal uitkomen binnen de bandbreedte van tot woningen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de projecten met meer dan 50 woningen en met planning start bouw Type bouw Aantal woningen Neherkade 1K/ Gemaalstraat Nieuwbouw 511 Erasmusveld Nieuwbouw 275 Koningin Marialaan Verbouw 189 Nieuw Rozenburg fase 1A Nieuwbouw 177 Norfolkterrein, blok 8 Nieuwbouw 164 Regentesse-Zuid/kavel D Nieuwbouw 159 Stationsplein 1 (kleine Belastingkantoor) Verbouw 155 Torenstraat 172/Noordwal Verbouw 152 Badhuisweg 115 (Deo Gratias) Nieuwbouw 136 Juliana van Stolberglaan 148 Nieuwbouw 132 Scheveningseweg Verbouw 121 Laakhaven West, deelplan LW3, kavel 1-3 Nieuwbouw 117 Laakhaven West, deelplan LW7 Calandstraat fase 2 Nieuwbouw 117 Westhovenplein Nieuwbouw 114 Norfolkterrein, blok 4C Nieuwbouw 101 Loevesteinlaan Nieuwbouw 96 Verhulstplein fase 1 Laagbouw Nieuwbouw 90 Lanen, cluster L Nieuwbouw 89 Verhulstplein fase 2 (Nillmij) Nieuwbouw 84 Erasmushove Nieuwbouw 73 Norfolkterrein, blok 7 Nieuwbouw 73 Esperantoplein Verbouw 72 Regentesse-Zuid/kavel C Nieuwbouw 72 Zeesluisweg/ Westduinweg Nieuwbouw 67 Oude Haagweg 42, 46 Nieuwbouw 66 Laakhaven West, deelplan LW2, Kavel 4 & 5 Nieuwbouw 64 Leyweg Eurocinema Nieuwbouw 60 Laakhaven West, deelplan LW2, Kavel 6 & 7 Nieuwbouw 59 Vermeerkwartier Nieuwbouw 52 Wij verwachten verder dat in 2016 het gestelde doel van 450 woningen in de sociale huursector wordt behaald. Verder voorzien wij dat in 2016 ruim 800 woningen in het middeldure huursegment worden gerealiseerd. 4. Kantoortransformatie In het boven vermelde programma worden onder andere volgende kantoren(locaties), al dan niet door middel van sloop en nieuwbouw, getransformeerd: Verhulstplein, Sorghvliet Laan van Meerdervoort, Kranenburgweg (Norfolk), Spuikwartier en Regentesse-Zuid. Transformatie van bestaand vastgoed is inmiddels meer gebruikelijk geworden. Wij zijn met investeerders dan ook voortdurend in overleg over nieuwe mogelijkheden die zich voordoen binnen het bestaande vastgoed. Wij verwachten dat de komende periode nog extra locaties kunnen worden toegevoegd aan het programma kantoortransformatie. 5. Transformatieopgave verzorgingshuizen In de afgelopen periode hebben de gemeente, zorginstellingen en vastgoedeigenaren intensief overlegd over de transitie van de sector en specifiek de gevolgen die dat heeft voor het vastgoed. In het tweede kwartaal van 2016 zullen wij u in een separate notitie informeren over de transformatiemogelijkheden die hier uit kunnen voortkomen. Zoals eerder in deze brief aangegeven is de transformatie van het complex Om en Bij in 2015 afgerond. De transformatie van het verzorgingshuis aan de Harderwijkstraat is volop in uitvoering. Hier worden medio 2016 in totaal 155 studentenwoningen opgeleverd. Verder zal de herontwikkeling van het verzorgingshuis Deo Gratias aan de Badhuisweg/Nieuwe Parklaan medio 2016 in uitvoering gaan.

9 DSO/ Grondprijs sociale huurwoningen In Den Haag worden voor sociale woningen genormeerde grondprijzen gehanteerd. Sociale huurwoningen zijn woningen aangeboden door een toegelaten instelling met een maximale huurprijs van 710,68 per maand (per 1 januari 2015). Deze grondprijzen zijn bekend bij de toegelaten instellingen en worden acceptabel geacht. De grondprijzen worden in principe jaarlijks met het inflatiecijfer verhoogd. Den Haag hanteert bij toepassing van de normgrondprijs als uitgangspunt dat de woning door of met een corporatie wordt gebouwd, 50 jaar wordt geëxploiteerd en dat de grond ongesplitst wordt uitgegeven. Sociale woningbouw wordt voor het merendeel gerealiseerd in een typologie van appartementen. De normgrondprijs voor meergezinswoningen wordt bepaald voor alle te bouwen m² bruto vloer oppervlak (bvo). Gemiddeld bedraagt de grondprijs voor een sociale huurwoning circa ,- -exclusief btw. Dit komt neer op 97,- per m 2 bvo. Dit is over het algemeen lager dan andere gemeenten hanteren. In het overleg met de Haagse corporaties is niet aangegeven dat de door de gemeente gehanteerde grondprijzensystematiek belemmerend (heeft ge-) werkt op de investeringsbereidheid. Wij stellen derhalve vast dat de grondprijssystematiek van de gemeente Den Haag niet de belemmering ormt om voldoende sociale huurwoningen te realiseren. 7. Goedkope woningbouw, Ik Bouw Betaalbaar -regeling De gemeentelijke inzet op kleinschalig opdrachtgeverschap (KO) om locatieontwikkeling mogelijk te maken is de afgelopen jaren een succesvolle strategie gebleken. Wij hebben het voornemen om het kleinschalig opdrachtgeverschap ook bereikbaar te maken voor de lagere inkomensgroepen. Ervaringen in Almere maken duidelijk dat KO ontwikkelingen binnen de zogenaamde Ik Bouw Betaalbaar regeling kunnen resulteren in woonlasten vergelijkbaar met huurprijzen in het sociale huursegment. Voor Den Haag is een vergelijkbare financiële regeling voorbereid. Een voorstel voor de regeling is separaat aan uw raad voorgelegd. Door de Kavelwinkel worden met het oog op deze KOdoelgroep voorstellen voorbereid om locaties, die voortkomen uit de gemeentelijke vastgoedportefeuille, tot ontwikkeling te brengen voor het initiatief Ik Bouw Betaalbaar in Den Haag. Uit de Monitor Haagse Woningbouw blijkt dat, ondanks de crisis en cumulatief de problemen in de corporatiesector, de gevolgen van de crisis beheersbaar zijn gebleven en de gemeentelijke doelstellingen, bij het voortzetten van de huidige trend, kunnen worden gerealiseerd. Op grond van de monitor en de bovenvermelde uiteenzetting voor wat betreft de programmaonderdelen sociaal, middelduur en transformatie stellen wij vast dat de inzet die in de afgelopen periode gepleegd is, vruchten heeft afgeworpen. Voor de periode tot 2020 zijn in principe voldoende locaties voor handen waar het beoogde programma sociale- en middeldure huur gerealiseerd kan worden. De woningbouwprogrammering op korte termijn, is op orde. Voor de periode na 2020 zal de vergroting van de planvoorraad structureel gestalte dienen te krijgen binnen de Agenda Ruimte voor de Stad. Wij stellen u voor de motie hiermee als afgedaan te beschouwen. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de locoburgemeester, mw. A.W.H. Bertram mw. I.K. van Engelshoven