Het visbestand van de Demer in Vlaams-Brabant (2003).

Transcriptie

1 Het visbestand van de Demer in Vlaams-Brabant (00). Gerlinde Van Thuyne en Jan Breine Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer Duboislaan 4 B-0 Hoeilaart-Groenendaal november 00 IBW.Wb.V.IR.00.

2 INHOUD. Inleiding. Situering. Materiaal en methode 4. Resultaten 4. Biotoopbeschrijving en fysisch en chemisch onderzoek 4. Resultaten van de visbestandopnames 4. Bespreking 8. Gebruikte afkortingen en wetenschappelijke benamingen van de aangetroffen vissoorten 0. Referenties Kaartje

3 Summary We surveyed 8 locations of the River Demer on 8 and 9 April 00 (Table and Map in annex). In addition we sampled again in locations and in one new location on May since the catches during the first surveys were extremely low. Furthermore during the first survey we recorded a low water level and foam was floating on the surface. Fish assemblage data were obtained by electrofishing from a boat using a kw generator (DEKA 000) with an adjustable output voltage ranging from 00 to 00 V. The pulse frequency is 480 Hz. Electrofishing was carried out along both banks over a distance of 0 m. The locations and methodology used are given in table. Abiotic parameters were recorded, they are ph, oxygen concentration, conductivity, temperature and stream velocity (Table). Fish data include species, individual total length and weight (Tables 4 till ). In total we collected different fish species. Compared to a survey executed in 00 we observed a decline in the fish densities. The most common species were: roach fished in all 9 locations, perch (8 locations) and topmouth gudgeon (8 locations). The most frequent species were roach (.8 %), gudgeon (4.4 %), bitterling (. %), topmouth gudgeon (. %) and perch (.9 %). Other species were less frequent (< %). A month later during the second survey we collected more fish specimens. This could indicate that fish was reinstalling in the river after having fled from a disturbance (low water level, foam). The Index of Biotic Integrity (IBI) was calculated (Table 4). In all but three locations we have a bad score (IBI.). The three other locations have a moderate quality.

4 . Inleiding Het IBW voerde op 8 en 9 april 00 bemonsteringen uit op 8 locaties gelegen op de Demer stroomafwaarts Diest. Op dat moment was het debiet in de Demer zeer laag en dreven er ondefinieerbare vlokken op het water. Gezien de opmerkelijk lage vangstdensiteiten (zie verder) en gezien bovenstaande vaststelling werd er op mei 00 een extra beperkte bemonstering uitgevoerd op drie locaties. Op die manier konden we achterhalen of de vissen enkel tijdelijk afwezig waren in de Demer. Twee plaatsen werden opnieuw bemonsterd en deze keer werd er ook op de locatie gelegen aan s Hertogenmolen gevist (extra afvissing). In voorgaande jaren was steeds duidelijk dat er op de extra plaats altijd veel vis zit. Indient ook de vis op deze plaats zo goed als verdwenen zou zijn kan men vermoeden dat er iets ernstigs aan de hand is met de Demer. De staalnameplaatsen gelegen in Limburg werden reeds in een campagne in het 00 afgevist. De resultaten zijn weergegeven in het rapport van Verreycken et al, 00.. Situering De Demer behoort tot het Demerbekken een deelbekken van het Scheldebekken. Het Demerbekken spreidt zich uit over Limburg (Boven-Demer) en Vlaams-Brabant (Beneden-Demer). De Demer is ongeveer 80 km lang met een gemiddeld verhang van 0. % (0 meter over 80 km). Zij ontspringt in Limburg op het grondgebied Ketsingen (Elderen) en stroomt noordwaarts naar Bilzen waarna ze in westelijke richting afbuigt tot Diest en verder ter hoogte van Werchter in de Dijle uitmondt. De breedte van de Demer evolueert van tot m. Op het moment van de afvissingen was de diepte gemiddeld. m met maxima tot m. Het is een laaglandrivier gevoed door verschillende beken en is ook een typische regenrivier met grote fluctuaties in de afvoer. Tabel. geeft een omschrijving van de staalnameplaatsen, hun situering is geïllustreerd op de figuur achteraan. Tabel : Situering van de staalnameplaatsen. IBWNummer Y NAAM Gemeente Omschrijving DEMER Diest waterzuiveringstation DEMER Scherpenheuvel-Zichem stroomafwaarts de molen DEMER Scherpenheuvel-Zichem Testelt aan de molen DEMER Aarschot Rommelaar DEMER Aarschot monding Motte DEMER Aarschot 's Hertogenmolen DEMER Begijnendijk Rivierenbrug DEMER Rotselaar voor de monding van de Winge tot aan de Soldatenbrug DEMER Rotselaar monding Dijle

5 . Materiaal en methode Op elke staalnameplaats werden de visbestandopnames uitgevoerd met elektrovisserij, het gebruikte toestel was van het type Deka 000. Voor verdere beschrijving van de technische specificaties van de gebruikte apparatuur verwijzen wij naar Van Thuyne (99). Er werd gevist van op de boot met elektroden. De beviste afstand bedroeg iedere keer 00 m (0 m linkeroever en 0 m rechteroever). In Tabel worden de specificaties van de uitgevoerde afvissingen weergegeven In Tabel zijn de specificaties van de uitgevoerde afvissingen weergegeven Tabel : Specificaties van de uitgevoerde afvissingen. RO rechter oever; LO: Linker oever; SO: Stroomopwaarts; SA: Stroomafwaarts IBWnummer Datum Beviste afstand Methode m RO + 0 m LO, langs elektrovisserij van op boot met elektroden waterzuiveringstation m RO + 0 m LO, SA elektrovisserij van op boot met elektroden bruggetje bij molen m RO + 0 m LO elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO, SO brug elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO, SA brug elektrovisserij van op boot met elektroden m RO + 0 m LO, SA brug elektrovisserij van op boot met elektroden en SO monding Winge m RO + 0 m LO, SA brug elektrovisserij van op boot met elektroden en SO monding Winge m RO + 0 m LO, 0-tal m SO monding Dijle elektrovisserij van op boot met elektroden Op de verschillende staalnameplaatsen werden enkele fysische en chemische metingen uitgevoerd. Zo werden telkens de ph, het zuurstofgehalte, de temperatuur, de conductiviteit en de stroomsnelheid gemeten (zie 4. resultaten).

6 4. Resultaten 4. Biotoopbeschrijving en fysisch en chemisch onderzoek Tabel : Fysische en chemische metingen (ph, zuurstofconcentratie (O in mg/l), conductiviteit (Cond in µs/cm), temperatuur (T in C), stroomsnelheid (v in m/s) en biotoopbeschrijving op het moment van de visbestandopname. IBWnummer ph O T Cond v Biotoopbeschrijving (mg/l) ( C) (µs/cm) (m/s) 400,8 8 8,0 48 0, kunste oevers met steile taluds. Meanders aanwezig, pool-riffle en natuurlijke schuilplaatsen zijn afwezig. Bodem van zand en slib. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0,4 m en gemiddelde breedte 4, m. 40,88,84 8,0 9 0,4 natuurlijke oevers met steile taluds, meandert zwak, zwakke pool-riffle structuur, zwakke natuurlijke schuilplaatsen. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0, m, gemiddelde breedte,8 m. 00,8,4,9 0 0,8 kunste oevers met steile taluds, zwakke tot afwezige meanders, zwakke tot goede pool-riffle structuur, natuurlijke schuilplaatsen afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0, m, diep en gemiddelde breedte, m. 00,0,0 4 idem 00,9,0,9 00 0,9 kunste oevers met breuksteen e.a., met steile taluds, meandert zwak, pool-riffle structuur afwezig en natuurlijke schuilplaatsen afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0, m, diep en gemiddelde breedte,9 m. 0,9, 9, 08 0,9 kunste oevers van breuksteen met steile taluds. Meandert niet, pool-riffle en natuurlijke schuilplaatsen zijn afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0, m en gemiddelde breedte, m. 00,4, 9 Kunste oevers met schanskorven, met steile taluds, meandert zwak en zwakke pool-riffle structuur. Het water is bruin met doorzicht 0,0 m, de gemiddelde breedte is 4 m. 00,8,0 8, 0,8 kunste oevers van breuksteen met steile taluds, zwakke tot afwezige meanders, pool-riffle structuur afwezig, natuurlijke schuilplaatsen afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0,4 m, diep water en gemiddelde breedte, m. 0,,8 8, 00 0, kunste oevers van breuksteen met steile taluds, zwakke tot afwezige meanders, pool-riffle structuur afwezig, natuurlijke schuilplaatsen afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0,0 m, diep water, gemiddelde breedte, m. 0,, 449 idem 00,,40 8, 0,44 kunste oevers van breuksteen met steile taluds, zwakke tot afwezige meanders, pool-riffle structuur afwezig, natuurlijke schuilplaatsen afwezig. Zandbodem. Het water is bruin met veel zwevende deeltjes, met doorzicht 0,4 m, diep water, gemiddelde breedte, m.

7 4. Resultaten van de visbestandopnames Tabel 4: Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaal aantal soorten (N) op de verschillende locaties, en de visindexen, in het rood zijn de vissoorten aangeduid die aangetroffen werden op deze plaatsen in de vorige campagne (april 999) alsook de visindex voor de gegevens van 999. Deze visindexwaarden komen niet exact overeen met diegene gepubliceerd in het rapport van Breine et al., 999, omdat de visindex in de loop der jaren werd bijgestuurd. Met de gegevens van 999 werd de index opnieuw berekend. IBWN N paling brasem alver kolblei giebel karper riviergrondel blauwbandgrondel vetje kopvoorn winde bittervoorn blankvoorn rietvoorn zeelt bermpje bruine Amerikaanse d ergmeer al snoek regenboogforel beekforel D stekelbaars 0D stekelbaars pos zonnebaars baars elrits visindex waardebeoordeling

8 Tabel : Morfometrische specificaties van de gemeten en gewogen vissoorten op elke staalnameplaats/datum ( gemiddelde totale lengte in cm, gemiddeld gewicht in g; aantal gemeten individuen, aantal gewogen individuen) IBWnummer paling brasem alver kolblei giebel karper riviergrondel blauwbandgrondel 400, 4,,0,,, vetje kopvoorn winde 40 4,,8-0, 00 4, ( ) 00 (0-0-0) 9,,0 4,-49, 8, 44,0,8 0,4 9,0 8,-9,,8 0,4 8,-, , 4,-49, 00 4,8,-,8, 4,0-8, 0, 8,-4, 40,,-9,0 00,0 0,-,0 0 ( ) 0, (0-0-0) 00, 0,,-,,8, 4,,-,4 0,,0,8-4, 9, 9,,9-,,4,0,4, 4,-,, 48,4,-4,,, 40,4 9, 4,-,9 8, 0,0 4,0-,9 8, 9,8-980,8 448,0 4,8 98,9-00, 4,,0,,-,9 0,0-4,9 4,8-,4 4,8 4,9,,0 8,0-,,8,4-, 8,9, 4,9-,4 9,0,9-4, 8,,4 4,9-,4,0,8-8, 8, 4,0-8,,,9-,0 4, 4,0-,8,,-,8 0, 4,4-,, 0,9-4, 4,0,,0-,, 0,-, 8, 0,4-,, 0,-, 4, 0,-,, 0,-4,8 0,9 0,4-,,,8-,,, 0,-,8,, 9,9-,4,,0 9,-40,4,0 8,4, 4,8 4, 0,-8,8,-4,0, 9,9,0 0,9-, 4,,-0,4,,,8,-4,8 9,,-,4

9 vervolg Tabel IBWnummer bittervoorn blankvoorn rietvoorn zeelt bermpje bruine Am. dwergmeerval 400 4, 4,-4, 40 4,8 00 ( ), 0,8-,,4,,0,-0,,0 00, (0-0-0),8-, 00 0, 0,-,0 0 4,4 00,8 4,8-,8 00, 4,8-,4 0, ( ) 4,9-,0 0 (0-0-0),0,-,9 0 00,4 4,-,4,0,,-,,,-,,8,-,, 0,-,0 0,,0-,9, 8,0-8,4,,8-,0 8 9,4,4-, 8,,8, 9,-, 4, 0,-8,4,,4-9,9,0 4,4,9-9,, 8,9-, 9,8,0-, 0,4,9-,4 8 8,,4-, 8,4,,-8,4 4,,-90, 8, 9,8,9-, 9,9, 9,-,, 8,4-, 8,,-,8,9 0,8-,9, 9,0 4,-4,8 0,, 8,-0, 9,,0-4, 0,9,-0,4 0,,-48,,,-,,4 80,0 0,9-,0, 9,0, 8,,-0, 9,,0-,0 4,0 8,8,8-9,9 0 8,4,,,0-,9 8,,-0, 4,8,9,9-9,4 0 8,,8-4, 4 94,,0-9,0 4,0,0-,0 snoek D stekelbaars pos zonnebaars baars 84,,-00,0,,8 4,-, 9,4 4,-,,, 4,9-,,0,,4,0-4, 9, 0,-,,, 0,8-,8,, 8,,,,0,-,4 0,9 9,-,4 9,,0-,4 9, 4,0 4, 4,9 4,0-,0,,-48,,,-8,8, 0,,4-, 0, 9,-,9,0 8,, 0,-,, 8,-, 0 9,8,0,8-0, 4 8,,,-0,,4 8,-0,4,9 9,8 9,0,0-4,,8,-, 0 9,9 8,8,-4,8 4,

10 Tabel : Effectieve vangst per soort en per staalnameplaats uitgedrukt in CPUE (in G/00 m en N/00 m; met G = gewicht in g en N = aantal), in het rood zijn de gegevens weergegeven voor de resultaten van 999 IBWnummer paling brasem alver kolblei giebel karper riviergrondel blauwbandgrondel vetje kopvoorn winde bittervoorn blankvoorn rietvoorn zeelt bermpje bruine Am. dwergmeerval snoek D stekelbaars pos zonnebaars baars Totaal Totaal in G/00 m 0,9,4, 0,4 0,,0 0,8,, 0.0 N/00 m 0, 0,, 0,4 0, 0, 0,,4, G/00 m 0,8 4,,,0, 0, 4, 9,0,,4,0 9.8 N/00 m 0,4 0,4 0,4 0,8,0 0,,,0 0,,0, G/00 m,,0 0, 0,4 0, 8, 49, 80.0 ( ) N/00 m 0, 0, 0, 0, 0, 0,, G/00 m 8,8 0, 0,,4,0,0 0, 8, 0,, 8, (0-0-0) N/00 m 0, 0, 0,,,4 0,4,,4 0, 0, 0,0 00 G/00 m 4, 4,.0 N/00 m 0,4 0, G/00 m 09,, 4, 0,,4,0 9,,9 4,0,0 4. N/00 m 0,, 0, 0,, 0,,8 0, 0, 8,.0 00 G/00 m 4,0,, 48,4 89, 4,9 4,,,4 8,0 0,9, 48,0,, 9,0,,8 9,, N/00 m 0,, 0,4,0 0,,, 0, 0,4,,, 0, 9,0 0,8 0,4 0, 0,, 9, G/00 m,,, 4,0,0,,9, 8,,,8 9. N/00 m 0, 0, 0,8 0,,,,4,0,4,0 0,4.0 0 G/00 m, 0,,, 0,, 0,4,0,0 0. ( ) N/00 m 0, 0, 0,4,4 0, 0, 0, 0,,4.0 0 G/00 m 4,8 8,,, 0, 4,,, 4,,,8,, 8,,0 (0-0-0) N/00 m 0, 0, 0,,0 0,,,0,0 0,4 0,,0, 0, 4,8 9,8 00 G/00 m,,8, 009,9, 0,4,0 8,8, 0,4, 0, 44.9 N/00 m 0, 0, 0,4 0,4, 0,,4 0,4 0,4 0, 0, 9,

11 Tabel : Overzicht van de totale vangsten op de Demer met per soort: de geviste aantallen (N), de aantalpercentages (N%), de geviste biomassa (G in g) en de gewichtspercentages (G%) er werd geen rekening gehouden met het feit dat een vis een maand na de eerste campagne op locaties een de maal kon gevangen worden. Bespreking Soort N N% G G% paling ,88 brasem ,04 alver ,9 kolblei , giebel ,0 karper , riviergrondel ,44 blauwbandgrondel , vetje ,0 kopvoorn ,0 winde.8 4.,8 bittervoorn ,4 blankvoorn , rietvoorn ,40 zeelt , bermpje ,0 bruine Am. dwergmeerval ,8 snoek ,84 D stekelbaars , pos ,09 zonnebaars , baars ,4 Tijdens deze campagne bemonsterden we de Demer vanaf de monding in de Dijle tot in Diest op 9 locaties. Twee van deze locaties werden een maand later een tweede maal bemonsterd alsook een extra locatie (zie inleiding). Er werden soorten aangetroffen nl. paling, brasem, alver, kolblei, giebel, karper, riviergrondel, blauwbandgrondel, vetje, kopvoorn, winde, bittervoorn, blankvoorn, rietvoorn, zeelt, bermpje, bruine Amerikaanse dwergmeerval, snoek, D stekelbaars pos, zonnebaars en baars. Zoals vermeld in de inleiding werd het visbestand van de Demer in de bovenloop reeds in 00 opgemeten (8 locaties) en uitvoerig besproken in het rapport van Verreycken et al., 00. Hierin is ook de vergelijking met vroegere gegevens opgenomen. Het belangrijkste besluit van dit onderzoek was dat de trend, waarbij de Demer een algemene positieve evolutie van het visbestand kende in de jaren 90, in het onderzoek van 00 niet bevestigd kon worden. Dit ondanks het verhoopte ecologisch herstel als gevolg van het opstarten van enkele nieuwe waterzuiveringsstaions op het bovenstroom gedeelte van de Demer. De Demer werd in 99 en 999 reeds uitvoerig van zijn monding in de Dijle tot s Herenelderen bevist. De vergelijking is weergegeven in het rapport Het visbestand in de Demer anno 999 (Breine et al., 999). De belangrijkste trends waren dat op bijna alle locaties het aantal soorten was toegenomen. en dat de soorten zich meer verspreiden over de Demer. Wel was er een kleiner biomassa aanwezig dan in 99. In 99 waren driedoornige stekelbaars, giebel en blauwbandgrondel de meest gevangen soorten. In 999 werd blauwbandgrondel het meest gevangen gevolgd door blankvoorn, giebel en riviergrondel. In deze campagne werden op een totale lengte van 00 m afgeviste oever 0 vissen gevangen met een totale biomassa van ongeveer 44 kg. De meest verspreide soorten op de Demer in 00 zijn blankvoorn (op alle 9 locaties gevangen), gevolgd door baars (8 locaties) en blauwbandgrondel (8 locaties). Blankvoorn is ook de frequentst gevangen soort (.8%) gevolgd door riviergrondel (4.4%), bittervoorn (.%), blauwbandgrondel (.%) en baars (.9%). De overige soorten worden in veel mindere mate gevangen (< %). Wat betreft de biomassa is karper dominant (.%), gevolgd door brasem (.0%), snoek (.8%), baars (.%) en blankvoorn (0.%). 8

12 Op dezelfde 9 locaties werden in 999, soorten gevangen, nl. voornoemde soorten zonder kopvoorn, maar aangevuld met regenboogforel, beekforel en elrits. Op van de 9 locaties is de soortendiversiteit achteruitgegaan, op locaties is de diversiteit gestegen. Voor de 9 staalnameplaatsen die zowel in 999 als in 00 werden gevist hebben we een gemiddelde soortendiversiteit van. met een minimum van en een maximum van 8 in 999. In 00 is dit gemiddeld 9. soorten met een minimum van en een maximum van 9 soorten (voor de staalnameplaatsen die maal werden bemonsterd werd hier de gemiddelde diversiteit genomen, hier komen we later nog op terug). In 99 vond men een gemiddelde soortendiversiteit van 8.9 met een minimum van en een maximum van 4 soorten. In 999 werd vastgesteld dat er in 99 meer vis werd gevangen. Deze trend zet zich blijkbaar door want we zien dat op alle staalnameplaatsen de vangstdensiteiten (drastisch) naar beneden zijn gegaan. Net die lage densiteiten en het feit dat er vreemde vlokken in het water dreven gaven de aanzet om een tweede afvissing uit te voeren. Het was immers belangrijk te weten of de afwezigheid van de vis slechts tijdelijk was of niet. Bij de tweede afvissing werden inderdaad meer soorten en meer vissen gevangen. Zo werden op de staalnameplaats gelegen te Testelt, aan de molen (00), tijdens de eerste bevissing vissen gevangen behorende tot soorten terwijl een maand later op de tweede bevissing exemplaren behorende tot 0 soorten werden gecollecteerd. Op de locatie te Rotselaar aan de soldatenbrug werden tijdens de eerste bevissing exemplaren behorende tot 8 soorten gevangen, tijdens de tweede bevissing waren dat 99 vissen behorende tot 4 soorten. Dit toont aan dat er wel degelijk iets aan de hand was zodat de vissen tijdens de eerste staalname vermoedelijk gevlucht waren. Tijdens de tweede afvissing werd dan ook nog extra gevist op de locatie gelegen aan s Hertogenmolen. In voorgaande jaren was steeds duidelijk dat er op deze plaats altijd veel vis zit. Hoewel we dus niet kunnen vergelijken met een eerste staalname in april, zagen we toch dat er niet minder dan 4 vissen werden gevangen behorende tot 9 soorten. Wanneer we dan deze gegevens van de tweede afvissing vergelijken met de resultaten van 999 zien we dat de soortendiversiteit niet zo drastisch is gedaald dan dat er werd vermoed op basis van de gegevens van de eerste afvissing. Op plaatsen is de diversiteit zelfs met soorten naar omhoog gegaan. Op de locatie te Testelt is de diversiteit nog steeds heel wat lager nl. 0 soorten ten opzichte van soorten in 999. Wat de densiteiten betreft voor deze drie locaties, deze zijn in het algemeen toch ook nog heel wat lager dan de vangstdensiteiten op deze locaties in de campagne van 999. Zoals eerder vermeld was in 999 blauwbandgrondel de meest gevangen soort gevolgd door blankvoorn, giebel en riviergrondel. Wanneer we enkel het traject Rotselaar-Diest beschouwen dan is blankvoorn de meest gevangen soort gevolgd door giebel, driedoornige stekelbaars, baars, blauwbandgrondel en riviergrondel. In 00 zien we een verschuiving van het visbestand, giebel en driedoornige stekelbaars maken maar een klein aandeel meer uit van het gevangen visbestand. Positief is dat bittervoorn zich meer verspreid heeft. Wat betreft de visindexgegevens voor de bemonsterde meetplaatsen op de Demer stellen we vast dat deze overwegend de waardebeoordeling scoren. Enkel de locaties gelegen te Aarschot aan de monding met de Motte en de s Hertogenmolen en de meest stroomafwaartse locatie aan de monding in de Dijle scoren een e kwaliteit. Indien we de twee locaties die maal werden bevist vergelijken zien we een lagere score voor de eerste afvissing. Toch is dit verschil niet dermate groot dat ook de waardebeoordeling verandert. Wanneer we de indexgegevens vergelijken zien we dat op van de 9 bemonsterde locaties de visindex met één klasse is gedaald van naar, op locaties is deze gelijk gebleven nl.. De visindex wijst dus op een achteruitgang van het visbestand in het bemonsterde deel van de Demer. Het was ook de bedoeling de Demer nog op de locatie te Diest aan de Grote Steunbeer te bemonsteren, hier werden in 999 immers niet minder dan 9 soorten gevangen waaronder de grote modderkruiper. Echter door de lage waterstand was het onmogelijk om op een veilige manier deze locatie te bereiken. Deze locatie werd door het IBW wel bemonsterd in het najaar van 00, in het kader van het project Impact assessment and remediation of anthropogenic interventions on fish populations. Er werden soorten gevangen nl. paling, baars, bermpje, biitervoorn, blankvoorn, blauwbandgrondel, kolblei, brasem, karper, kroeskarper, rietvoorn, riviergrondel, snoek, vetje winde, zonnebaars en driedoornige stekelbaars. Grote modderkruiper wordt op deze locatie niet langer gevangen (bron: terreingegevens van Caroline Geeraerts). Wanneer we deze locatie mee in beschouwing nemen komen we op een totaal van soorten in de Demer. Algemeen kunnen we ook voor dit deel van de Demer stellen dat de trend van de algemene verbetering van het visbestand in de jaren 90 ook in dit onderzoek niet kon bevestigd worden. De visindex wijst eerder op een achteruitgang van het visbestand. 9

13 Het toch wel opmerkelijke verschil tussen de eerste en tweede bevissing een maand later toont aan hoe fragiel het visbestand is zodat een tijdelijke vervuiling genoeg is om de vis uit de Demer te verjagen. De echte oorzaak van het ontbreken van de vis hebben we niet kunnen aantonen. Er was wel de waarneming van de vlokken op het water. Echter bij navraag van de waterkwaliteitsgegevens aan de Vlaamse Milieu Maatschappij kon niets uitzonderlijks worden vastgesteld. Een andere waarneming was dat tijdens het moment van de bemonstering het water zeer laag stond. Echter in de week ervoor was er een zware regenval geweest, de verstelbare stuwen werden volledig naar beneden gezet met als gevolg dat het debiet van zeer groot terugviel naar zeer laag (zie waterstanden op Zo zou het dan ook mogelijk zijn dat de vis gewoon was weggespoeld. Positief dan weer is dat het onderzoek ook aantoont dat de vis snel kan terugkomen. Van groot belang blijft het leveren van verdere inspanningen om de waterkwaliteit verder te optimaliseren. De Demer scoort tot op dit moment nog steeds slechts een e kwaliteit ( Daarnaast dienen inspanningen worden geleverd om ook de ecologische kwaliteit te optimaliseren waarbij men ook het waterkwantiteitsbeheer niet uit het oog mag verliezen. De lichte achteruitgang van het visbestand toont aan dat we, na de eerste euforie van de jaren 90, alert moeten blijven en de kwaliteit kost wat kost moeten bewaken. Om ons streefbeeld van een gevarieerd stabiel visbestand te halen is er nog veel werk aan de winkel.. Gebruikte afkortingen en wetenschappelijke benamingen van de aangetroffen vissoorten paling, Anguilla anguilla brasem, Abramis brama alver, Alburnus alburnus kolblei, Blicca bjoerkna giebel, Carassius auratus gibelio karper, Cyprinus carpio riviergrondel, Gobio gobio blauwbandgrondel, Pseudorasbora parva vetje, Leucaspius delineatus kopvoorn, Leuciscus cephalus winde, Leuciscis idus bittervoorn, Rhodeus sericeus blankvoorn, Rutilus rutilus rietvoorn, Scardinius erythrophthalmus zeelt Tinca tinca bermpje, Barbatula barbatula bruine Amerikaanse dwergmeerval, Ameiurus nebulosus snoek, Esox lucius regenboogforel, Oncorhynchus mykiss beekforel, Salmo trutta fario D stekelbaars, Gasterosteus aculeatus 0D stekelbaars, Pungitius pungitius pos, Gymnocephalus cernuus zonnebaars, Lepomis gibbosus baars, Perca fluviatilis elrits, Phoxinus phoxinus 0

14 . Referenties - Breine, J.J., Van Thuyne, G., Belpaire, C., De Charleroy, D. en Beyens, J Het visbestand in de Demer anno 999. IBW.Wb.V.R Van Thuyne, G., 99 Inventarisatie van de aanwezige bevissingsapparatuur op het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer intern rapport Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer, IBW.Wb.V.IR.9.8, 9p. - Verreycken, H., Breine, J.J. en Belpaire, C. Het visbestand van de Demer in Limburg - najaar 00 IBW.Wb.V.R.00.8

15