Haalbaarheidsonderzoek 50 meter zwemband. Den Haag. eindrapport

Transcriptie

1 Haalbaarheidsonderzoek 50 meter zwemband Den Haag Eindrapport Colofon Datum: 1 juli 2005 Project: Opdrachtgever: gemeente Den Haag Adviseurs: M. van der Heide, ir. R.J. Klein, drs. F.J. Rinsema Status: eindrapport Copyright Marktplan Adviesgroep, 2005

2 Inhoudsopgave Blz. 1. Aanleiding en opdrachtformulering Aanleiding 1.2 Opdrachtformulering 1.3 Leeswijzer 2. Programma zwembadaccommodatie Inleiding 2.2 Analyses 2.3 Ontwikkelingsrichtingen Peilers voor programmering Ontwikkelingsconcepten 50 meter bassin 3. Programma van Wensen Multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin 3.2 Optioneel: recreatief zwemwater 3.3 Programmering en bezoekraming Multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin Optioneel: recreatief bassin 4. Programma van Eisen en investeringen Ambitieniveau 4.2 Functioneel Programma van Eisen 4.3 Ruimtelijk Programma van Eisen 4.4 Investeringskostenraming 5. Financiering en exploitatie Financiering 5.2 Beheer en exploitatie 6. Conclusies en stappenplan Conclusies 6.2 Stappenplan

3 Bijlagen zwembad 1 Ruimtestaat en investeringskostenraming 50 meter wedstrijdzwembad en instructiebad 2. Ruimtestaat en investeringsraming 50 meter wedstrijdzwembad, instructiebad en recreatiebad. 3. Footprint 50 meter wedstrijdbad en instructiebad 4. Footprint 50 meter wedstrijdbad, instructiebad en therapiebad 5. Impressiebeelden referentie zwembadaccommodaties 6a Voorbeeldrooster 50 meter wedstrijdbad 6b Voorbeeldrooster instructiebad 6c Voorbeeldrooster recreatiebad 7a Exploitatieprognose 50 meter wedstrijdbad en instructiebad 7b. Inkomsten 50 meter wedstrijdbad en instructiebad 7c. Uitgaven 50 meter wedstrijdbad en instructiebad 8a Exploitatieprognose 50 meter wedstrijdbad, instructiebad en recreatiebad 8b. Inkomsten 50 meter wedstrijdbad, instructiebad en recreatiebad 8c. Uitgaven 50 meter wedstrijdbad, instructiebad en recreatiebad 9. Lijst met geïnterviewde personen 10. Lijst met geraadpleegde literatuur 11. Samenvatting zwembad

4 1. Aanleiding en opdrachtformulering 1.1 Aanleiding Op het gebied van evenementen, topsport, congressen en de zwemsport is het Haagse voorzieningenaanbod momenteel volop in ontwikkeling. De verschillende ontwikkelingen vragen om een heldere toekomstvisie. De Statenhal, de enige Haagse evenementenhal, zal gesloopt worden omdat op deze locatie het nieuwe Europolkantoor ontwikkeld zal worden. Sinds de sloop van de Houtrusthallen beschikt Den Haag niet meer over een topsportaccommodatie. Dit betekent dat Den Haag vanaf 1 januari 2006 niet meer zal beschikken over een breed inzetbare grootschalige indoor locatie voor evenementen. Het Nederlands Congrescentrum (NCC) is het enige multifunctionele congrescentrum van Nederland. Het NCC zal omgevormd worden tot een conferentiecentrum van het World Forum, vanwege de komst van Europol verdwijnt een aantal zalen. De Haagse zwemsportverenigingen en de overkoepelende sportbond dringen al enige tijd aan op een goede wedstrijd/trainings-accommodatie voor de zwemsport. Hierbij gaat het om een 50 meter zwembad. Uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van een aanzienlijk tekort aan zwemwater in het algemeen en zwemvaardigheidswater in het bijzonder. De gemeente Den Haag heeft besloten een haalbaarheidsstudie te laten verrichten naar de ontwikkeling van een nieuwe evenementenhal, een congresaccommodatie en een 50 meter zwembad en heeft Marktplan Adviesgroep opdracht gegeven dit onderzoek uit te voeren. Dit rapport bevat de resultaten van het onderzoek naar het 50 meter zwembad. De resultaten van het haalbaarheidsonderzoek naar een congresaccommodatie, evenementenaccommodatie en de mogelijke combinatievarianten zijn opgenomen in een separaat rapport. 1.2 Opdrachtformulering De gemeente Den Haag formuleerde de opdracht voor het haalbaarheidsonderzoek naar het 50 meter zwembad als volgt: wat zijn reële kansen op het vlak van het binnenhalen van topsportactiviteiten en evenementen; wat zijn de samenwerkingsmogelijkheden met de buurgemeenten Westland, Delft, Rijswijk, Pijnacker-Nootdorp, Zoetermeer en Wassenaar op het vlak van realisatie en exploitatie? Wat kan de rol van de zwemsportverenigingen en de KNZB zijn? Voor het 50 meter zwembad geldt dat het dient te voldoen aan de eisen voor een volwaardig nationaal trainings- en wedstrijdcentrum. Tevens dient voldoende ruimte beschikbaar te zijn voor verenigingen en clubactiviteiten. Gebruik kan worden gemaakt van het Sloterparkbad in Amsterdam als referentiekader. NOC*NSF en de Koninklijke Nederlandse Zwembond zijn belangrijke partners voor de aanlevering van de benodigde functie-eisen en -gegevens. Gevraagd wordt voor haalbare concepten de bijbehorende Programma s van Eisen uit te werken. Dit in termen van: 1. totale ruimtebeslag; 2. ruimte per te onderscheiden onderdelen; 3. inrichtingseisen onder andere kwaliteitsniveau; 4. ruimtelijke randvoorwaarden in termen van onder andere bereikbaarheid, parkeren, ligging in de regio en uitstraling van de locatie. 1

5 Kosten en opbrengsten Voor de uitgewerkte concepten wordt gevraagd om inzicht in de bouw- en exploitatiekosten (bandbreedte). (NB: dit afgezien van de grondkosten en eventuele moeilijkheden met betrekking tot het bouwproces.) Daarnaast wordt voor de verschillende concepten gevraagd om indicatief inzicht in de opbrengstenkant. Pro s en contra s Afsluitend wordt gevraagd de pro s en contra s voor de separate concepten en de meest realistische combinaties in beeld te brengen. 1.3 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgebouwd: hoofdstuk 2 behandelt de analyseresultaten en de ontwikkelingsrichtingen voor een nieuw zwembad; in hoofdstuk 3 wordt ingegaan op het Programma van Wensen voor het zwembadcomplex. Ook wordt de programmering van activiteiten beschreven en zijn bezoekramingen opgesteld; hoofdstuk 4 betreft het Programma van Eisen en de investeringsramingen; in hoofdstuk 5 wordt ingegaan op de financiering en de exploitatie; hoofdstuk 6 sluit af met een beoordeling en het advies. 2

6 2. Programma zwembadaccommodatie 2.1 Inleiding De gemeente Den Haag wil zich meer profileren als topsportstad. Vanuit dat perspectief bezien is een kritische blik geworpen op zowel evenementen als accommodaties. In en rond Den Haag bevindt zich een groot aantal zwemverenigingen, waarvan een aantal beschikt over topsporters en talenten. Ondanks de aanwezigheid van dit talent en ondanks de ambitie om zich als topsportstad te profileren beschikt Den Haag niet over een zwemaccommodatie die binnen het topsportprofiel past. In dat licht bezien is de wens een 50 meter bassin te realiseren naar voren gekomen. Dit bad moet geschikt zijn voor trainingen en voor wedstrijden. Bovendien dient een nieuw bad tegemoet te komen aan de vraag naar andersoortige zwemuren in Den Haag zoals zwemlessen, schoolzwemmen (en afhankelijk van de locatie van een dergelijk bad ook recreatief zwemmen). In het kader van het onderzoek is meermalen contact geweest met de Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) Kring Haaglanden over de wens/noodzaak van een 50 meter zwembad in Den Haag. De reactie van de kring kan als volgt worden samengevat: Ook de Kring Haaglanden van de Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) vindt de aanwezigheid van een 50 meter wedstrijdzwembad in de Haagse regio van essentieel belang voor de zwemsport. Dit bad dient ook geschikt te zijn voor (inter)nationaal waterpolo op een veld van 20 meter x 30 meter en voldoende diepte hebben voor synchroonzwemmen. Voor het schoonspringen wordt gedacht aan een springtoren tot vijf meter hoogte en meerdere één en drie meter planken. Mogelijk kan een droogspringvoorziening een zinvolle bijdrage leveren aan de trainingen in deze tak van de zwemsport. (Naar schatting 50 % van de springtrainingen kunnen droog plaatsvinden en geven dan geen belasting van het zwembad). Veel ochtendzwemtrainingen kunnen verplaatst worden van andere zwembaden naar het 50 meter bad. Ook is er voldoende belangstelling getoond voor het gebruik van het bad op meer dan 25 meter lengte in de avonduren. Daarnaast willen veel verenigingen voor trainingen en wedstrijden waterpolo en synchroonzwemmen gebruikmaken van het bad. Een en ander is natuurlijk afhankelijk van de locatie van het zwembad, huurtarieven en beschikbare tijden en is gebaseerd op een tijdgebonden inventarisatie. De kring dringt aan op de realisatie van een multifunctionele voorziening waarin door middel van een of meerdere verplaatsbare bruggen het bad in compartimenten kan worden opgedeeld. Om wedstrijden van enige allure binnen te kunnen halen zal er voldoende tribunecapaciteit aanwezig moeten zijn of incidenteel gerealiseerd moeten kunnen worden zonder dat dit tot onvoldoende perronbreedte zal leiden. Verder dienen er vergader- en horecavoorzieningen te zijn voor de ontvangst van deelnemers en officials. Haagse verenigingen vinden het belangrijk om over een (eigen) verenigingslokaal te kunnen beschikken. 2.2 Analyses De resultaten van de analyses kunnen als volgt, puntsgewijs, worden samengevat: Vraag naar instructie- en doelgroepuren Lange wachtlijsten als gevolg van tekort instructiewater (vooral in en rond het centrum). Vraag naar instructiewater oostkant Den Haag stijgt. Onvoldoende roosterruimte voor doelgroepactiviteiten. Er worden verspreid over de baden slechts enkele uren per week aangeboden. 3

7 Schoolzwemmen heeft te maken met een wegvallende rijksbijdrage. Mede hierdoor zal dit aanbod worden teruggebracht van 40 naar 32 weken per jaar. Het budget van 1 miljoen blijft vooralsnog behouden. Verwacht wordt dat het aantal uren schoolzwemmen de komende jaren gelijk zal blijven, omdat de leerlingenaantallen als totaal niet toenemen. Wel verandert de herkomst van de leerlingen: zo zal naar verwachting het aantal leerlingen uit Leidschenveen-Ypenburg toenemen ten koste van leerlingen uit andere stadsdelen. De realisatie van een nieuw zwembad heeft tot gevolg dat de gemeente Den Haag geen schoolzwemuren meer hoeft in te huren bij zwembad De Schilp in Rijswijk. Vraag naar trainingsuren Te weinig trainingsuren voor verschillende takken van de zwemsport. Beschikbare uren zijn sterk versnipperd over de verschillende baden. Verenigingen gebruiken beschikbare uren voor trainingen en zwemlessen. Trainingsuren daardoor buiten prime time. Vraag naar recreatieve uren Alleen aan de oostzijde van Den Haag is er momenteel een tekort aan recreatief zwemwater. De groeiende vraag vanuit Leidschenveen-Ypenburg wordt daar niet ingevuld. Kwaliteit en faciliteiten Goed uitgeruste trainingsfaciliteit voor wedstrijdzwemmen, waterpolo, synchroonzwemmen en schoonspringen is thans niet aanwezig. Mogelijkheid langebaan (50 meter) trainingen niet aanwezig. Dit is nadelig voor het niveau van Haagse zwemmers bij langebaanwedstrijden. Het aantal 50 meter baden in Nederland is beperkt. Uitwijken naar Dordrecht is niet mogelijk, omdat dit bad al volledig bezet is. Een aantal talenten uit de Kring Haaglanden traint daarom wekelijks in Amersfoort. Uit een eerste inventarisatie blijkt dat de werkelijke behoefte naar een 50 meter bassin aanwezig is bij circa 60 zwemmers in en rond Den Haag. Na realisatie van een 50 meter bad zullen daarin twee of drie (regionale) langebaanwedstrijden (50 meter baan) per jaar in plaatsvinden. Schoonspringen: een drie meter plank en/of een vijf meter toren ontbreekt. Voor top-waterpolo is een groter speelveld vereist (HZ Zian heren in 2005 tweede plaats hoofdklasse, volgend seizoen Europa Cup, HZ Zian dames volgend seizoen hoofdklasse): de minimale bassinlengte is dan 35 meter. Verenigingen beschikken niet over verenigingsruimte(n), de behoefte hieraan is groot. Topzwemevenementen De A- en B- zwemsportaccommodaties in Nederland zijn door de KNZB aangewezen. Den Haag hoeft niet (meer) op een dergelijke status te rekenen. Het totaal aantal uitgeefbare internationale zwemsportevenementen is beperkt. Hiervoor een zwembadcomplex realiseren/aanpassen lijkt niet zinvol. Mogelijk wordt internationaal (op langere termijn) meer ingezet op 25 meter baden: kortebaanwedstrijden zijn mediagenieker en minder kostbaar. Omgeving Delft, Leidschendam-Voorburg en Westland geven aan dat op korte tot middellange termijn herziening van het zwemaanbod wordt nagestreefd. Men zegt daarbij rekening te willen houden met ontwikkelingen in Den Haag. 4

8 Leidschendam-Voorburg voorziet op een termijn van circa vijf jaar dat het (de) huidige zwembad(en) vervangen zal (zullen) worden. De gemeente ziet kansen voor gezamenlijke ontwikkeling nieuw zwemcomplex voor Leidschendam-Voorburg en Den Haag, met name voor Leidschenveen-Ypenburg. In deze collegeperiode is er geen geld beschikbaar voor investeringen in een zwembad. In de volgende collegeperiode wordt een visie op de binnensport geschreven. De gemeente Leidschendam-Voorburg is in het licht van deze visie gaarne bereid tot meepraten en -denken over een (regionale) zwemvoorziening. In Westland zijn de zwembaden in Naaldwijk en Monster aan het eind van hun economische levensduur. Bij realisatie van een nieuw (vervangend) zwembad zal de gemeente Westland dit binnen haar eigen gemeentegrenzen realiseren. Momenteel wordt ook de herontwikkeling van het zwembad(terrein) in Wateringen in opdracht van een woningbouwvereniging en een projectontwikkelaar onderzocht: het openluchtzwembad zal dan verdwijnen en plaats maken voor een woon/zorgcomplex waarin een overdekt zwembad (20 meter bassin) wordt opgenomen. Dit overdekte bassin is (deels) inzetbaar voor instructie, schoolzwemmen en doelgroepactiviteiten. In Wassenaar wordt op dit moment een nieuw zwembad met 25 meter bassin, instructiebassin en recreatiebassin gebouwd, ter vervanging van het Sterrenbad. In Zoetermeer zal mogelijk een zwembad verdwijnen. Locaties Vooralsnog wordt voor een 50 meter zwembad in Den Haag gedacht aan de volgende locaties: - Escamp (nabij De Uithof); - aan de oostzijde van Den Haag (Leidschenveen-Ypenburg). 2.3 Ontwikkelingsrichtingen Peilers voor programmering In Den Haag overtreft de zwemvraag het zwembadaanbod. Een nieuw zwembad kan rekenen op een goede bezetting. De aard en omvang van de bezetting is afhankelijk van de programmering en aanwezige faciliteiten. Realisatie van een nieuw zwembad heeft (wederom afhankelijk van de programmering en aanwezige faciliteiten) effecten voor de bezetting van de andere Haagse zwembaden en (mede afhankelijk van de locatie) op de bezetting van zwembaden in buurgemeenten. Het programma voor een nieuw zwembad rust op drie peilers: 1. de ambitie van de gemeente Den Haag om (top)zwemsport beter te faciliteren; 2. door het huidige tekort is er grote behoefte aan instructiezwemwater voor met name zwemlessen en doelgroepen; 3. het beschikbare aantal uren en faciliteiten voor trainingen en wedstrijden is thans beperkt, zeker op prime time. Vanuit zwemverenigingen ligt de nadruk op trainingsgebruik (vooral wedstrijdzwemmen en waterpolo). Daarnaast dienen faciliteiten voor regionale (eventueel landelijke) zwemwedstrijden aanwezig te zijn. Een drie meter springplank en/of een en vijf meter springtoren is gewenst. Dit onderzoek richt zich op de vraag en het aanbod van zwemwater voor de zwemsport (breedtesport en topsport), zwemlessen, schoolzwemmen en doelgroepactiviteiten. Het is géén haalbaarheidsonderzoek voor een nieuw recreatief zwembad. Wel kan op voorhand worden gesteld dat met recreatief zwemwater in een maatschappelijke behoefte kan worden voldaan. 5

9 Deze behoefte is echter locatiespecifiek. Aan de zuidzijde van Den Haag is voldoende recreatief water beschikbaar in de bestaande zwembaden, vanuit de oostzijde (Leidschenveen- Ypenburg) is het huidige recreatieve aanbod van zwemwater onvoldoende bereikbaar. De toename van het aantal inwoners (en jeugdigen!) aan deze zijde van de stad betekent een groeiende maatschappelijke behoefte aan recreatief zwemwater. Dit heeft tot gevolg dat indien een nieuw 50 meterbad wordt gerealiseerd in/bij Leidschenveen-Ypenburg het aan te bevelen is tevens recreatief zwemwater toe te voegen aan het complex. Bij een locatie als Escamp (nabij de Uithof) is dat niet nodig: de zwemmers uit Den Haag-Zuid en -Centrum kunnen hiervoor terecht in het Zuiderparkbad Ontwikkelingsconcepten 50 meter bassin De drie peilers ondersteunen een zwembadconcept waarin een 50 meter bassin een centrale plaats inneemt. Het motief om een 50 meter bassin te realiseren komt voort uit: de wens van zwemverenigingen om zwemtalenten meer op lange baan te kunnen laten trainen. Op dit moment betreft het in totaal circa 60 zwemmers. Naar verwachting zal dit aantal toenemen indien binnen Den Haag gebruik kan worden gemaakt van een goed geoutilleerd 50 meter bassin. Deze wens wordt niet alleen gedragen door de verenigingen in Den Haag, maar door alle verenigingen (met wedstrijdafdeling) in de regio; topsportminded Den Haag en de hieraan gekoppelde ambitie om Den Haag meer als topsportstad te profileren; de uitstraling en de mogelijke regionale functie van het bad. Een 50 meter bassin heeft vooral voor de zwemsport voordelen: betere trainingsfaciliteiten, betere wedstrijdfaciliteiten, meer kansen om regionale en nationale wedstrijden binnen te halen. Bovendien kan worden bespaard in vierkante meters/gebouwoppervlak: er is minder perronruimte nodig dan bij een aantal kleinere baden. Het organiseren van instructie- en doelgroepactiviteiten in een eenvoudig 50 meter bassin levert echter ook beperkingen op: instructie- en doelgroepactiviteiten vinden in kleine groepen (acht tot twaalf personen) plaats. Een kleinere ruimte, waarin de groepen elkaar niet hinderen, komt meer tegemoet aan de kwaliteit van de lessen; instructie- en doelgroepactiviteiten maken veelal gebruik van kleinere bassins die flexibeler te gebruiken zijn, bijvoorbeeld dankzij beweegbare bodems; instructie- en doelgroepbassins hebben baat bij een kleiner wateroppervlak, zodat zweminstructeurs een beter overzicht hebben. Een belangrijke vraag: één 50 meter bassin of twee 25 meter bassins? Het is mogelijk om het zwemwater van een 50 meter bassin gelijkmatiger te verdelen over de stad: bijvoorbeeld door de bouw van twee complexen met elk een 25 meter bassin. De gemeente Den Haag kan er immers voor kiezen om in/bij Leidschenveen-Ypenburg en bij Escamp (nabij de Uithof) een complex met een 25 meter bassin te realiseren in plaats van één 50 meter bad in Leidschenveen-Ypenburg of bij Escamp (nabij de Uithof). In het kader van het haalbaarheidsonderzoek voor een volwaardig 50 meterzwembad in Den Haag zijn de consequenties van één 50 meter bad vergeleken met de consequenties van twee afzonderlijke complexen met elk een 25 meter bassin. Het resultaat van deze vergelijking wordt op de volgende pagina kort samengevat. 6

10 De realisatie van twee 25 meter bassins op verschillende locaties levert een aantal mogelijke voordelen op ten opzichte van de realisatie van één 50 meter bassin: indien bij beide complexen met het 25 meter bassin ook een kleiner instructiebassin wordt gerealiseerd, is het totaal aantal lespunten groter dan bij één complex met een 50 meter bassin. Er kunnen dus meer les- en doelgroepactiviteiten worden georganiseerd; vooral het aanbod van lesactiviteiten kan fysiek beter over de stad worden gespreid. De vraag naar lesactiviteiten vanuit Centrum, Escamp en Leidschenveen-Ypenburg is groot (zie onderzoek Mulierstichting, januari 2005). Voor andere activiteiten is het spreidingsvraagstuk minder van belang. (NB: ook bij de realisatie van twee 25 meter bassins dient er overigens rekening te worden gehouden met een recreatief bassin bij Leidschenveen- Ypenburg.) Eén complex met een 50 meter bassin biedt de volgende (schaal)voordelen: minder vierkante meters gebouwoppervlak nodig voor nagenoeg hetzelfde aanbod (het zwemwateroppervlak van één 50 meter bassin is door de grotere breedte 21 meter in plaats van 15 meter) zelfs 20% groter dan bij twee complexen met elk een 25 meter bassin); binnen die ruimte is tevens plaats voor topsportactiviteiten. In twee kleinere baden kan geen topwaterpolo, langebaanzwemmen en schoonspringen worden ingeroosterd; twee afzonderlijke zwembaden betekent hogere personeelskosten (twee bedrijfsleiders, personeel minder efficiënt in te delen) en meer energiekosten (twee installaties). Vooral deze twee posten zorgen ervoor dat de exploitatiekosten van twee afzonderlijke 25 meter baden hoger zijn dan de kosten van één 50 meter bad (ook indien de kapitaallasten van de investering worden meegenomen); de mogelijkheid om verenigingsactiviteiten te concentreren op één locatie leidt tot het vrijvallen van prime time uren in de andere huidige Haagse zwembaden. De vrijvallende uren kunnen worden opgevuld met (lucratievere) les- en doelgroepactiviteiten. De spreiding van die activiteiten gaat er ook bij de 50 meter badvariant dus op vooruit. De relatief lagere flexibiliteit en inzetbaarheid van de 50 meter variant voor instructiezwemmen ten opzichte van twee afzonderlijke 25 meter varianten wordt daardoor gecompenseerd. Eén complex met 50 meter bassin Instructie, breedtesport en topsport Voorzieningen verenigingen en publiek Tien lespunten m² BVO m² zwemwater Totale investering 15,2 miljoen Vrijval prime time uren in andere baden Exploitatie (inclusief kapitaallasten) gunstiger Past bij een hoger ambitieniveau Twee complexen met 25 meter bassin Instructie en breedtesport Geen voorzieningen veren.en publiek Twaalf lespunten 2x m² BVO= m² BVO 2x480 m² = 960 m² zwemwater Totale investering miljoen Betere spreiding zwemwater Den Haag Exploitatie (inclusief kapitaallasten) minder gunstig Past bij een lager ambitieniveau 7

11 35 meter bad/4-baans 50 meter (trainings)bad Een derde mogelijkheid is de keuze voor een complex bestaande uit een 35 meter bassin, geschikt voor waterpolo, springen en instructie een 50 meter (4-baans) trainingsbassin, dat tevens geschikt is voor instructiedoeleinden. De gedachte is hierbij dat de KNZB Kring Haaglanden vooral behoefte heeft aan trainingsfaciliteiten en minder aan volwaardige voorzieningen voor langebaanzwemwedstrijden. Ook de 35 meter/4-baans 50 meter badvariant is onderzocht. Deze variant heeft de volgende nadelen en is daarom niet verder uitgewerkt. het 4-baans 50 meter bad is geen volwaardig wedstrijdbad en komt daarmee niet tegemoet aan de ambities van de gemeente Den Haag; ook bij de Kring Haaglanden van de KNZB is geen draagvlak voor een dergelijke oplossing te vinden; het beschikbare zwemwater van een 4-baans 50 meter bassin is minder efficiënt in te delen dan bij een volwaardig 50 meter bassin. Er zijn veel ongebruikte vierkante meters; de routing en lay out van een dergelijke variant is niet optimaal. Er is sprake van lange looplijnen. Voor niet-zwemmers (jonge kinderen) kan dat gevaar opleveren, wat weer extra toezicht en dus personeelsinzet/kosten vergt. Flexibiliteit 50 meter bassin Om de beperkingen van een 50 meter bassin vanuit zowel de gebruikers als de exploitatie in te dammen kunnen verschillende fysieke maatregelen worden getroffen. De maatregelen betreffen technische aanpassingen, zodat het 50 meter bassin flexibeler en multifunctioneler kan worden ingezet. De programmering kan dan voldoen aan de vraag vanuit zwemverenigingen (wedstrijden en trainingen) en voldoen aan de behoefte aan instructiezwemwater (schoolzwemmen en leszwemmen). De maatregelen zijn: het aanbrengen van drie beweegbare bodems in het 50 meter bassin. Drie delen van het bassin kunnen dan volledig aan de eisen van instructieactiviteiten worden aangepast; er dient een ponton in het bassin te worden aangebracht zodat het bassin fysiek gedeeld kan worden. Dit ponton kan tevens worden gebruikt om het bad te verkleinen voor 25 meter wedstrijden/trainingen of waterpolowedstrijden; om geluidsoverlast bij verschillende activiteiten te beperken zijn twee neerlaatbare scheidingswanden nodig. De beperkingen van een 50 meter bassin kunnen op deze wijze grotendeels worden ondervangen. In het volgende hoofdstuk is een en ander verder uitgewerkt. 8

12 3. Programma van Wensen In dit hoofdstuk is het Programma van Wensen voor twee ontwikkelingsconcepten beschreven: multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin; optioneel: recreatief zwemwater. De concepten voldoen volledig aan de ambitie van de gemeente, KNZB en zwemverenigingen om een goed geoutilleerd zwemsportcomplex met een 50 meter wedstrijd/trainingsbassin te realiseren. Bovendien worden voorzieningen getroffen die het mogelijk maken het beschikbare wateroppervlak optimaal in te zetten voor instructiedoeleinden. Als het nieuwe zwembad wordt gesitueerd in of nabij de Vinexwijken Leidschenveen en Ypenburg, dient tevens te worden voorzien in een recreatief bassin. Juist deze wijken zijn kinderrijk. De twee wijken zorgen ervoor dat het huidige aantal inwoners van de gemeente Den Haag op peil blijft. Gezien de op termijn te verwachten vergrijzing in andere delen van Den Haag, de (zeker tot 2015) vergroening aan de oostkant van de stad en het ontbreken van een goed bereikbare zwemvoorziening aan de oostkant, is een recreatief bassin in onze ogen een noodzakelijke voorziening. Bovendien zal er naar verwachting voldoende draagvlak voor een dergelijk bassin zijn, gezien het uiteindelijke aantal inwoners van ruim Uitgaande van dit draagvlak en ervaringen elders in de stad verwachten we dat een bassin van circa 200 m² een peuter-/kleuterbassin van 50 m² voldoende in de vraag zullen voorzien. 3.1 Multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin 50 meter bassin Een 54 (!) x 21 meter bassin, waarin een vier meter breed ponton wordt ingebracht. Het ponton moet eenvoudig kunnen worden verplaatst, zodat al naar gelang de vraag tweemaal een 25 meter bassin of eenmaal een 50 meter bassin ontstaat. Het ponton is flexibel verplaatsbaar opdat ook een wedstrijdveld voor (top)waterpolo kan worden gerealiseerd. De perronbreedte van vier meter is optimaal voor toezichthouders, zweminstructie en juryleden/tijdwaarnemers bij zwemwedstrijden. In het 50 meter bassin worden drie beweegbare bodems aangebracht. De pontonbrug kan tussen deze beweegbare bodems worden gelegd. Er worden twee neerlaatbare scheidingswanden in het plafond aangebracht. Afhankelijk van de positie van het ponton kan een van deze wanden worden neergelaten. Het 50 meter bassin kan zodoende worden verdeeld in een 25 meter bassin een instructiegedeelte (vier lespunten) óf een waterpolobassin een instructiegedeelte (of inzwem/ uitzwem gedeelte). Aan het 50 meter bassin wordt een vijf meter springtoren opgesteld (de waterdiepte ter plaatse bedraagt derhalve de voorgeschreven 3,8 meter). Instructiebassin Het instructiebassin heeft een afmeting van 10 x 15 meter. Het primaire gebruik betreft instructie- en doelgroepactiviteiten. Het bassin beschikt over een beweegbare bodem en is fysiek gescheiden van het andere bassin. Bij grotere zwemsportevenementen kan het instructiebassin worden gebruikt als in- en uitzwembassin. 9

13 Ruimten en faciliteiten voor verenigingen en toeschouwers Ruimte(n), geschikt voor verenigingsactiviteiten, wedstrijdsecretariaat, ontvangst gasten bij grotere wedstrijden. Tribuneruimte geschikt voor 500 personen. Horeca geschikt voor gebruikers en toeschouwers. Bergingen. Overige faciliteiten Voldoende kleedfaciliteiten. Voldoende parkeerplaatsen en fietsenstallingplaatsen. 3.2 Optioneel: recreatief zwemwater Naast de weergegeven wensen voor 50 meter en instructiewater is, ingeval van realisatie op de locatie nabij Leidschenveen-Ypenburg, recreatief zwemwater gewenst. Vooralsnog gaan wij er van uit dat het Programma van Wensen daarvoor bestaat uit: 250 m² recreatief zwemwater; recreatieve (speel)elementen (onder andere spuitelementen/borrelelementen); 50 m² peuter-/kleuterbassin; optioneel: glijbaan; optioneel: stoombad en/of bubbelbad. 3.3 Programmering en bezoekraming Multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin 50 meter bassin Ochtend tot 9.00 uur: Overdag schooltijd: Overdag na uur: Na uur: Resturen: Weekend: Instructiebassin Overdag schooltijd: Overdag na uur: Na uur: Weekend: banenzwemmen en verenigingen. deels schoolzwemmen, maximaal vier groepen gelijktijdig, deels doelgroepactiviteiten, banenzwemmen, vrijzwemmen. instructie, in elk bassindeel twee groepen. trainingen verenigingen, perron vier avonden per week ten behoeve van langebaantraining. banenzwemmen, doelgroepactiviteiten. zwemlessen, doelgroepen, training, wedstrijden. schoolzwemmen, doelgroepactiviteiten. instructie en doelgroepactiviteiten. instructie en doelgroepactiviteiten. zwemlessen, doelgroepen, incidenteel: in-/uitzwemmen wedstrijden. Evenementen Wedstrijden 25 meter (incidenteel 50 meter), waterpolo, synchroonzwemmen, schoonspringen. Primair kring/regionaal, incidenteel nationaal. De opgenomen instructieactiviteiten (zwemlessen, schoolzwemmen) en doelgroepactiviteiten zullen in dit complex uitsluitend worden verzorgd door de exploitant. De verenigingsuren betreffen trainingsuren en wedstrijden voor de verschillende takken van zwemsport. 10

14 3.3.2 Optioneel: recreatief bassin tot uur: recreatief zwemmen Bezoekprognose Dit resulteert in onderstaande bezoekprognose, uitgegaan van de volgende bezettingen: recreatiezwemmen: gemiddeld 25 zwemmers per uur per bassin. doelgroepzwemmen: - 9 deelnemers per half uur per lespunt/zweminstructeur; - wedstrijdbad: 2 lespunten gelijktijdig in gebruik; - instructiebad: 1 lespunt gelijktijdig in gebruik. instructiezwemmen: - 9 leerlingen per half uur per lespunt/zweminstructeur; - wedstrijdbad: 4 lespunten gelijktijdig in gebruik; - instructiebad: 1 lespunt gelijktijdig in gebruik. verenigingen: 48 zwemmers per uur (6 zwemmers per baan). schoolzwemmen: - 9 leerlingen per half uur per lespunt/zweminstructeur; - wedstrijdbad: 3 lespunten gelijktijdig in gebruik; - instructiebad: 1 lespunt gelijktijdig in gebruik. Tabel 3.1 Bezoekprognose zwembad (samenvatting) Gebouw Weken/jaar Escamp (Uithof) multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin Locatie Leidschenveen-Ypenburg multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin Banen zwemmen/recreatief zwemmen Doelgroepen Zweminstructie Verenigingen en groepen Onderwijs Totaal De bijlagen 6a, 6b en 6c geven een overzicht van een voorbeeldrooster voor respectievelijk het 50 meter wedstrijdbad, het instructiebad en het recreatiebad. Effecten voor andere zwembaden Op dit moment is nog niet bekend waar een mogelijk te realiseren zwembad met een 50 meter bassin zal/kan worden gebouwd. Er zijn in ieder geval twee locaties die hiervoor in aanmerking komen: Leidschenveen-Ypenburg en Escamp (bij de Uithof) (wellicht komen ook nog andere locaties in aanmerking). De effecten voor het bezoek en de exploitatie van de andere zwembaden in Den Haag zijn afhankelijk van de uiteindelijke locatie en van de programmering. Vooralsnog wordt rekening gehouden met de volgende effecten. 11

15 1. Schoolzwemmen De gemeente Den Haag hoeft na realisatie van het nieuwe zwembadcomplex geen gebruik meer te maken van het zwembad in Rijswijk voor wat betreft het schoolzwemmen. Voor Rijswijk betekent dat minder schoolzwembezoekers en daardoor minder inkomsten. Voor Den Haag betekent dit geen extra uitgaven voor schoolzwemmen, aangezien deze uitgaven nu ook al worden gedaan. Wel kan sprake zijn van doorschuifeffecten van de huidige zwembaden naar het nieuwe zwembad in verband met reisafstanden en inroostering. (Eén en ander is afhankelijk van de toewijzing van scholen naar zwembaden en de bezettingsroosters van de andere zwembadcomplexen.) 2. Instructiezwemmen Er is in Den Haag een grote behoefte aan extra capaciteit voor leszwemmen. Op dit moment is sprake van forse wachtlijsten. Als gevolg van de realisatie van het nieuwe zwembad zullen de wachtlijsten naar verwachting met circa 575 wachtenden verkorten. Als gevolg van de (ook na realisatie van het nieuwe bad) sterke vraag naar leszwemmen zal er géén sprake zijn van terugloop van het aantal deelnemers aan leszwemmen in de andere Haagse zwembaden. (Een en ander is uiteindelijk ook afhankelijk van de gekozen locatie.) 3. Doelgroepzwemmen Net als instructiezwemmen is er in Den Haag een grotere behoefte aan doelgroepzwemactiviteiten dan waaraan op dit moment door de bestaande baden wordt voorzien. Met het nieuwe zwembad kan in een deel van deze behoefte worden voorzien. Ook binnen de andere zwembaden in Den Haag ontstaat naar verwachting meer ruimte voor doelgroepactiviteiten, als gevolg van het verschuiven van onder meer verenigingsuren naar het nieuwe zwembadcomplex. Aangezien de netto winst marge op doelgroepactiviteiten (veel) hoger ligt dan op verenigingsactiviteiten, zal het exploitatieresultaat van de bestaande zwembaden daardoor verbeteren. (NB: de netto winst marge van instructiezwemuren is over het algemeen nagenoeg gelijk aan die van doelgroepzwemuren.) 4. Recreatief zwemmen/banen zwemmen Er zal geen sprake zijn van concurrentie op het gebied van recreatief zwemwater. De vraag naar dit product is locatieafhankelijk, dus: geen recreatief zwemwater toevoegen indien het nieuwe zwembadcomplex wordt gerealiseerd in Escamp (bij de Uithof) in verband met de aanwezigheid van recreatief zwemwater in het Zuiderparkbad; wel recreatief zwemwater opnemen indien het zwembad wordt gebouwd in/bij Leidschenveen-Ypenburg in verband met de huidige en toekomstige maatschappelijke behoefte daar. 5. Verenigingen De realisatie van een 50 meter bad heeft concentratie van activiteiten van zwemverenigingen tot gevolg. Verenigingen zullen daardoor hun activiteiten verplaatsen van de andere Haagse zwembaden naar het nieuwe 50 meter bad complex. Het gevolg is vrijval van (veelal prime time) uren. Deze uren kunnen door de exploitant/gemeente Den Haag worden ingezet voor instructie- en doelgroepactiviteiten. Verder zal ook recreatief zwemwater dat thans wordt ingezet voor instructiedoeleinden weer vrijkomen voor recreatieve doeleinden (Zie ook punt 3). 12

16 4. Programma van Eisen en investeringen Het Programma van Eisen bestaat uit de volgende onderdelen: ambitieniveau; functioneel Programma van Eisen; ruimtelijk Programma van Eisen. Een technisch Programma van Eisen (bouwkundig, werktuigbouwkundig en elektrotechnisch) maakt, gezien het premature stadium van planvorming, geen onderdeel uit van dit haalbaarheidsonderzoek. 4.1 Ambitieniveau Het ambitieniveau voor het nieuwe zwembad kan in twee delen worden opgedeeld: extern; intern. Het externe ambitieniveau heeft betrekking op stedenbouwkundige inpassing en architectonische uitstraling. Deze is locatieafhankelijk. Voor de beeldvorming is in bijlage 5 een collage van recent gerealiseerde en nog te realiseren zwembaden opgenomen. Het interne ambitieniveau heeft betrekking op de beleving van de zwembadfunctie. Naast de eerder in dit hoofdstuk beschreven onderdelen bevatten deze aspecten onder meer: Bereikbaarheid en parkeren Het Kenniscentrum voor Verkeer, Vervoer en Infrastructuur (CROW) hanteert gemiddeld tien parkeerplaatsen per 100 m² wateroppervlak als kengetal voor de berekening van het aantal parkeerplaatsen bij een zwembad. Voor wedstrijdbezoek hanteert het CROW geen kengetal, gezien de geringe frequentie van wedstrijden. Om toch enigszins met wedstrijdbezoek rekening te houden, wordt vooralsnog uitgegaan van 0,1 parkeerplaats per bezoekerszitplaats (gelijk aan kengetal voor wedstrijdbezoek van sporthallen). Uitgaande van afgerond c.q m² wateroppervlak en 500 zitplaatsen resulteert dit in een minimale behoefte van 180 c.q. 205 parkeerplaatsen. Het aantal fietsenstallingplaatsen is vooralsnog gesteld op 400 c.q Dit is gebaseerd op ervaringscijfers. Hiervoor zijn geen kengetallen. Kwaliteitsnormen en wet- en regelgeving Het gebouw dient te voldoen aan alle huidige eisen en normen die worden gesteld op het gebied van kwaliteit en wet- en regelgeving, waaronder het geldende bestemmingsplan, de Wet Milieubeheer, het bouwbesluit met de aanvullende technische voorschriften, EPN- en NEN-normen, de gemeente bouwverordening, de normen voor brandveiligheid, het Handboek Toegankelijkheid, de eisen van de nutsbedrijven, de Arbo-wet met het Arbobesluit, de WHVBZ en de Algemene Maatregel van Bestuur op deze wet (BHVBZ), de eisen van de Keuringsdienst van Waren, de Richtlijnen overdekte zweminrichtingen van de VNG, de Horecawet, de KNZB- en Finavoorschriften voor zover van toepassing en de eisen van NOC*NSF. In de berekeningen (investeringskostenramingen en exploitatieprognoses) is hiermee rekening gehouden. 13

17 Flexibiliteit Ieder bassin dient afzonderlijk voor verschillende doeleinden te kunnen worden gebruikt. Het gebruik van neerlaatbare scheidingswanden en beweegbare bodems in de bassins is hiervoor noodzakelijk. De routing en constructieve c.q. installatietechnische structuur van het gebouw dienen zodanig te worden opgezet, dat een latere uitbreiding met bijvoorbeeld een recreatiebad tot de mogelijkheden behoort. Duurzaam bouwen Gestreefd wordt naar een aansprekend en duurzaam gebouw waarbij, in het kader van deze expliciete doelstelling, de toepassing van duurzame materialen wordt gestimuleerd. Daarnaast dient ernaar te worden gestreefd de energievraag en de energieprestatie-coëfficiënt (EPN) op verantwoorde wijze zoveel mogelijk te reduceren. Onder andere toe te passen maatregelen: bassin-, dak-, vloer- en gevelisolatie, dubbele kierdichting, zonnepanelen, WKK, toerengeregelde CV pompen, frequentieregeling motoren luchtbehandelingskasten, WTW lucht, HR motoren luchtbehandeling, directe overbrenging motoren luchtbehandeling, daglichtafhankelijke verlichting, frequentiegeregelde badwaterpompen, lagedruk badwatersysteem, omgekeerd osmosesysteem badwater, ontvochtiging zwembadlucht, energiezuinige verlichting, houtmaterialen FSC-gekeurd, gebouwbeheersysteem, klimaatscheiding tussen zwemzalen, zoutelektrolysesysteem. Ook deze aspecten vormen voor de berekeningen (investeringskostenramingen en exploitatieprognose) een uitgangspunt. Compartimentering De materialen die worden gebruikt voor met name de inrichting van een zwembad hebben een lagere vuurlast dan materialen bij andere functies, zoals een kantoorgebouw of woning. Dit impliceert dat van grotere compartimenten kan worden uitgegaan dan de gebruikelijke m² bruto vloeroppervlak. Tijdens de ontwerpfase van het project zal, aan de hand van een opgestelde brandlastberekening, met de plaatselijke brandweer moeten worden overlegd hoe het gebouw zal moeten worden gecompartimenteerd. Veiligheid Aandachtspunten, eveneens meegenomen in de berekeningen: drenkelingendetectiesysteem; bliksembeveiligingsinstallatie; inbreek- en alarmsysteem; sociale veiligheid; openheid en transparantie in ontwerp (voorkomen van dode/verloren hoekjes). 4.2 Functioneel Programma van Eisen Gebruikersgroepen Het zwembad is geschikt voor de volgende gebruikersgroepen: instructie (begeleide activiteiten: schoolzwemmen, zwemlessen, doelgroepactiviteiten); verenigingsgebruik: trainingen en wedstrijden, verschillende takken van zwemsport (wedstrijdzwemmen, waterpolo, synchroonzwemmen, schoonspringen); therapiezwemmen (verhoogde watertemperatuur, afzonderlijk bassin); recreatie (in geval van locatie Leidschenveen-Ypenburg). Daarnaast kunnen de bassins, met uitzondering van het recreatiebassin, worden gebruikt voor banenzwemmen. Functionele eisen Voor genoemde functies dient het zwembad qua ruimtebeleving (verlichting, akoestiek en ventilatie, luchtvochtigheid, lichttoetreding/schittering) te voldoen aan de wettelijke normen. 14

18 Mindervaliden Het zwembad dient volledig te voldoen aan de eisen, zoals omschreven in het Handboek Toegankelijkheid. Multifunctionaliteit Binnen de zwemfunctie zijn de bassins geschikt voor multifunctioneel gebruik. Een combinatie met een (commerciële) therapiefunctie dient eveneens mogelijk te zijn. 4.3 Ruimtelijk Programma van Eisen Het ruimtelijk Programma van Eisen bestaat uit de volgende onderdelen: Ruimtestaat Voor de volgende onderscheiden ontwikkelingsvarianten is een ruimtestaat opgesteld: 1. Escamp (bij de Uithof): multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin; 2. Leidschenveen: multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin. Tabel 4.1 geeft een weergave van de oppervlakten per hoofdfunctie. Een meer gedetailleerd overzicht treft u aan in de bijlagen 1 en 2. Relatieschema en vlekkenplan De hoofdlijnen van de accommodatie staan per richting weergegeven in de bijlagen 3 en 4. Routing en toegankelijkheid voor de verschillende gebruikersgroepen De routing in de accommodatie dient gekenmerkt te worden door eenvoud: hoe minder interne bewegwijzering, hoe beter. Door goede visuele relaties, overzichtelijkheid en het ontbreken van onoverzichtelijke hoeken/ruimten, dient er overal en altijd in de accommodatie een gevoel van (sociale) veiligheid bij de bezoekers en het personeel aanwezig te zijn. De gehele routing behoeft de goedkeuring van de brandweer ten aanzien van de vluchtwegen en brandscheidingen. Tabel 4.1 Ruimtestaat zwembadgebouw (samenvatting) Gebouw Locatie Escamp (Uithof) multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin (m²) Locatie Leidschenveen-Ypenburg multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin (m²) Entree, hal en mf-ruimten Kleedruimten medische ruimten Zwemzalen Bergingen Horeca Tribune Personeel Verenigingen Techniek Totaal bruto vloeroppervlak Footprint bebouwd opp

19 Tabel 4.2 Ruimtestaat buitenruimten zwembad Buitenruimten Locatie Escamp (Uithof) multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin (m²) Locatie Leidschenveen-Ypenburg multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin (m²) Parkeerplaatsen (180) (205) Fietsenstalling Overig (groen, verharding, watercompensatie) Totaal Investeringskostenraming Voor de twee zwembadconfiguraties is een investeringskostenraming opgesteld. Hieraan liggen de volgende uitgangspunten ten grondslag. Prijspeil: 1 januari Prijzen op basis van m² prijzen bruto vloeroppervlak van referentieprojecten. Referenties architectonisch ambitieniveau: zie impressiebeelden in bijlage 5. Sporttechnische eisen conform NOC*NSF. De ruimtestaten in de tabellen 4.1 en 4.2. Opgenomen grondkosten: - bouwrijp maken: 100,- per m 2 ; - infrastructuur: - verharding (stelpost); - groen (stelpost); - verlichting (stelpost); - parkeerplaatsen op maaiveld (180 c.q. 205 parkeerplaatsen); - fietsenstallingplaatsen in afsluitbare ruimte (400 c.q. 500 stallingplaatsen). Niet opgenomen grondkosten c.q. infrastructurele kosten: - verwervingskosten; - ontsluiting van locatie (toevoerwegen, et cetera). Opgenomen bouwkosten: - bouwkundige werken; - werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties; - vaste inrichtingen. Opgenomen losse inrichtingen voor alle ruimten. Opgenomen bijkomende kosten: - honoraria procesmanager, architect, constructeur, installatieadviseur, bouwfysisch en akoestisch adviseur, adviseur infrastructuur (stelposten); - onderzoekskosten sonderingen, funderingsadvies en schone grondverklaring (stelposten); - heffingen en verzekeringen (stelposten); - nuts- en rioolaansluitingen (stelposten); - precario/leges/vergunningen (stelposten); - communicatie (stelpost); - prijsstijgingen (stelpost); - financieringskosten (stelpost); - aanloopkosten (stelpost); - niet-verrekenbare BTW (stelpost); - diversen en onvoorzien (stelposten). BTW. Zwembaden voeren een BTW belaste prestatie. Dit impliceert dat de BTW over de investeringskosten kan worden teruggevorderd. 16

20 Tabel 4.3 Investeringskostenraming zwembadgebouw (samenvatting) Gebouw Locatie Escamp (Uithof) multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin ( ) Locatie Leidschenveen-Ypenburg multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin ( ) Grondkosten (incl. parkeren) Bouwkosten Losse inrichtingen Bijkomende kosten Totaal investeringskosten exclusief BTW BTW 0 0 Totaal investeringskosten inclusief BTW

21 5. Financiering en exploitatie 5.1 Financiering Voor de financiering van het zwembad zijn vier mogelijkheden onderzocht: a. subsidiemogelijkheden; b. kapitaal van derden; c. vreemd vermogen. a. Subsidiemogelijkheden Er zijn geen subsidiemogelijkheden voor het zwembadcomplex vanuit de KNZB en het ministerie van VWS. b. Kapitaal van derden Een zwembad is een maatschappelijk gebouw met een relatief hoge onrendabele top. Met dit gegeven zijn er vooralsnog geen private partijen bereid gevonden te investeren in het zwembad als zijnde het een beleggingsobject. Zorgverzekeraars kunnen hierop een positieve uitzondering vormen. Onder voorwaarde van gegarandeerde urenafname, een bepaalde watertemperatuur en realisatie van aanvullende voorzieningen blijkt uit enkele referentieprojecten dat zorgverzekeraars bereid zijn te investeren in de aanlegkosten van een therapiebad c.q. garant te willen staan voor een urenafname gedurende meerdere jaren. Het overleg met de zorgverzekeraars en het bepalen van deze voorwaarden valt buiten de kaders en tijdsspanne van dit onderzoek. Nadat de gemeentelijke uitgangspunten voor therapiegebruik zijn geformuleerd, dienen in een vervolgfase het gesprek en de eventuele onderhandelingen met de zorgverzekeraars te worden opgepakt. Vooralsnog is daarom nog geen rekening gehouden met de inbreng van zorgverzekeraars in de financiering van de investeringskosten van het zwembad. c. Vreemd vermogen Zonder aanvullende subsidies of kapitaal van derden is de gemeente Den Haag genoodzaakt de investeringskosten met vreemd vermogen te financieren. Vooralsnog wordt hierbij uitgegaan van de volgende punten: financiering: 100% bancair; leningtype: annuïteit; looptijd: 40 jaar gebouwen, 15 jaar installaties; rente: 4,5%. Dit resulteert in de volgende jaarlijkse kapitaallasten: locatie Escamp (Uithof): ,-; locatie Leidschenveen-Ypenburg: ,-. 18

22 5.2 Beheer en exploitatie Voor de berekening van de jaarlijkse beheer- en exploitatielasten is uitgegaan van de volgende punten: Algemeen Prijspeil BTW-belast eindgebruik (alle bedragen staan exclusief BTW aangegeven, tenzij expliciet aangegeven). Beheer en exploitatie van zwembad door gemeente, verpachting van horeca aan derden. Indien de gemeente Den Haag de exploitatie in eigen beheer zal gaan uitvoeren en vervolgens (afwijkend van de huidige situatie in de andere baden) de horeca in eigen beheer gaat uitvoeren, kan worden uitgegaan van een hoger horecarendement. (NB: wij adviseren daarom indien de gemeente het zwembad zelf gaat exploiteren de horeca niet uit te besteden, maar daarvoor een eigen horecamanager aan te trekken. Eventueel kan (op langere termijn) ook de horeca van andere (sport)gelegenheden onder supervisie van een dergelijke horecamanager worden gebracht.) Inkomsten Bezoekprognose conform tabel 3.1. Tarieven: uitgangspunt vormen de tarieven voor de Haagse zwembaden voor het jaar 2005, als volgt onderverdeeld: Eenmalig entreeticket (16 jr. > / L< 16 jr.) Gemiddeld gewogen inclusief BTW Banen zwemmen, recreatief zwemmen 2.75 / 2,25 2,40 Doelgroepen 4,20 4,00 Zweminstructie 4,20 / 3,65 3,75 Verenigingen en groepen n.v.t. 0,25 / m² water / uur Onderwijs 3,65 3,65 Verhuur verenigingen: - huidig tariefniveau (23 cent/m²/uur); - wedstrijdbad: uur/jaar à 242,- inclusief BTW per uur; - instructiebad: 450 uur/jaar à 35,- inclusief BTW per uur. Verhuur overig: - commerciële verhuur: factor 3 van bovengenoemde tarieven; - commercieel wedstrijdbad: 100 uur/jaar à 725,- inclusief BTW per uur; - commercieel instructiebad: 50 uur/jaar à 105,- inclusief BTW per uur; - commercieel recreatiebad: 100 uur/jaar à 563,- inclusief BTW per uur; - overige: 50 uur/jaar à 725,- inclusief BTW per uur. Recreatieve voorzieningen (alleen op locatie Leidschenveen-Ypenburg): - kruidenbaden: 5.000,- (stelpost); - zonnebanken: 5.000,- (stelpost); - gemiddelde horecabesteding op basis van kengetallen referentie-accommodaties: - locatie Escamp (Uithof): 1,00 inclusief BTW per bezoeker; - locatie Leidschenveen-Ypenburg: 1,10 inclusief BTW per bezoeker. - overige inkomsten (reclame en donaties): - locatie Escamp (Uithof): , (stelpost); - locatie Leidschenveen-Ypenburg: ,- (stelpost). Pachtsom horeca: 10% van omzet. 19

23 Uitgaven Personeel: - loonkosten conform CAO gemeente Den Haag; - exclusief overheadlasten OCW (op basis van de huidige verrekeningsystematiek circa per fte); - locatie Escamp (Uithof): 21,3 fte ( bezoekers per fte); - locatie Leidschenveen-Ypenburg: 28,9 fte ( bezoekers per fte); (NB: Het gemiddelde aantal bezoekers per 1,0 fte bedraagt voor de Haagse zwembaden op dit moment circa Dit is als uitgangspunt genomen bij de inroostering van personeel. Wij beoordelen dit echter als (te) laag. Een aantal van minimaal tot bezoekers per 1,0 fte ramen wij als realistisch). Huisvesting en organisatie op basis van kengetallen referentie-accommodaties: - klein onderhoud (0,5% van bouwkosten); - onderhoud installaties (0,5% van bouwkosten); - schoonmaak (stelpost); - belastingen en heffingen (stelposten); - verzekeringen (stelposten); - kantoor (stelposten); - marketing en promotie: 3,0% van omzet; - energie: kengetallen referentie-accommodaties; - onvoorzien: 5,0% van omzet. Beheer Kapitaallasten conform paragraaf 4.1. Reservering groot onderhoud: 1,5% van bouwkosten. Dit heeft geresulteerd in de volgende exploitatieprognoses. In de bijlage 7 en 8 treft u hiervan een meer gedetailleerd overzicht. Tabel 5.1 Beheer- en exploitatieprognose zwembadgebouw (samenvatting) Gebouw Locatie Escamp (Uithof) multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin ( ) Locatie Leidschenveen-Ypenburg multifunctioneel 50 meter bassin multifunctioneel instructiebassin recreatiebassin ( ) Inkomsten Uitgaven Exploitatieresultaat Groot onderhoud Kapitaallasten Bedrijfsresultaat