Jaarverslag. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2011

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 POMERSV Limburg 1 Jaarverslag 2011

2 POMERSV Limburg 2 Jaarverslag 2011

3 POMERSV Limburg Jaarverslag 2011 POMERSV Limburg 3 Jaarverslag 2011

4 POMERSV Limburg 4 Jaarverslag 2011

5 Inhoudsopgave Voorwoord p Ruimtelijke economie p Ruimtelijke planning p Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen p Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen p Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen p Kwaliteitsvolle en duurzame bedrijventerreinen p Adviesverlening p Bedrijfsinfrastructuren p Speerpuntsectoren p Logistiek p Zorgeconomie p Cleantech p Beleidsontwikkeling p Dataverwerking en verspreiding p Beleidsoverleg en advisering p Streekpact p Internationale samenwerking p Arbeidsmarktbeleid p Reguliere economie p Sociale economie p. 36 POMERSV Limburg 5 Jaarverslag 2011

6 4.3 Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) p Communicatie p. 44 Bijlages p. 46 POMERSV Limburg 6 Jaarverslag 2011

7 Voorwoord Als pionier in Vlaanderen werd enkele jaren geleden in Limburg beslist om de werkingen van POM en ERSV met elkaar te integreren en op die manier overleg, voorbereiding, ondersteuning en uitvoering van het sociaaleconomisch beleid in Limburg onder één dak samen te brengen. Het jaarverslag 2011 dat u momenteel inkijkt, is een goed bewijs dat de integratiebeweging geslaagd is. Uit tal van projecten en acties blijkt dat de synergie tussen POM en ERSV voor een absolute meerwaarde zorgt. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in de ondersteuning die vanuit POMERSV Limburg wordt geboden aan de Limburgse speerpuntsectoren logistiek, zorgeconomie en cleantech. Meer dan ooit werd het afgelopen jaar de expertise binnen de verschillende diensten van POMERSV aangewend om deze sectoren alle groeikansen te bieden. Ik vermeld graag enkele voorbeelden. We weten dat er jaarlijks zowat extra werknemers nodig zijn in de Limburgse zorgsector. Dankzij de expertise van POM ERSV inzake arbeidsmarkt zijn we er het afgelopen jaar in geslaagd om met succes de methode van collectieve instroom te introduceren in de Limburgse zorgorganisaties zodat zij hun vacatures sneller en eenvoudiger in kunnen vullen en zodat werkzoekenden worden toegeleid naar een duurzame tewerkstelling. Een ander voorbeeld van winwin situatie vinden we bij het speerpunt logistiek. Door een nauwe samenwerking met de dienst Ruimtelijke Economie van POMERSV zullen we erin slagen om bijkomende ruimte te creëren voor logistieke bedrijvigheid. Daarnaast zal POM ERSV Limburg in het vorig jaar goedgekeurde Interregproject Grenzeloze logistiek het logistieke potentieel van een aantal bedrijventerreinen in kaart brengen en faciliteitenzones inrichten op de belangrijkste logistieke bedrijventerreinen in de provincie. De ruimte voor logistieke bedrijvigheid in onze provincie is een enorme troef in de internationale acquisitie die vanuit het speerpunt logistiek wordt gevoerd. Ook uit de vele andere voorbeelden in dit jaarverslag blijkt overduidelijk de toegevoegde waarde van de geïntegreerde werking van POM en ERSV. Daarnaast werd het afgelopen jaar sterk ingezet op samenwerking met socioeconomische actoren binnen en buiten de provincie. Dankzij de intense samenwerking van POMERSV Limburg met de dienst Economie van de provincie Limburg, met LRM en met de Limburgse sociale partners zijn we erin geslaagd om een éénduidig en helder sociaaleconomisch beleid te voeren in onze provincie, met bijzondere aandacht voor samenwerking, innovatie, ondernemingszin en duurzame ontwikkeling. De ambitie daarbij is duidelijk: Limburg verder ontwikkelen tot een regio met een sterke economisch dynamiek en een eigen sociaaleconomische identiteit met provinciegrensoverschrijdende uitstraling en op die manier meer welvaart en welzijn creëren voor de Limburgers! Marc Vandeput Voorzitter POMERSV Limburg Foto: Luc Daelemans POMERSV Limburg 7 Jaarverslag 2011

8 POMERSV Limburg 8 Jaarverslag 2011

9 1. Ruimtelijke Economie De dienst Ruimtelijke Economie ondersteunt en verzorgt de ruimtelijke ontwikkeling van de provincie Limburg. Zowel op het gebied van gerichte planningsinitiatieven als op vlak van de participatie aan ontwikkelingsprojecten is de dienst erg actief. Ook wat betreft de profilering van Limburg als interessante vestigingslocatie voor ondernemers worden door de dienst een aantal belangrijke taken opgenomen. 1.1 Ruimtelijke planning Via het starten van ruimtelijke planningsinitiatieven wordt het toekomstbeeld van de provincie Limburg gericht gestuurd en veranderd. Deze planningsinitiatieven vormen veelal de vertaalslag van het beleidskader dat zowel op Vlaams of Limburgs niveau wordt uitgebouwd. Het beleidskader waar rond gewerkt wordt, is het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV), dat op Limburgse schaal gedetailleerd wordt in het Ruimtelijk Structuurplan provincie Limburg (RSPL). Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) Binnen het RSV werd het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) aangeduid als belangrijkste ontwikkelingskader. Het is binnen dit ENA dat de Vlaamse Regering gerichte planningsactiviteiten ontplooit en coördineert voor het realiseren van de nodige ijzeren voorraad. Een aantal belangrijke taken werden ook in 2011 opgenomen door de dienst Ruimtelijke Economie. POM Limburg is samen met POM Antwerpen medeopdrachtgever voor de opmaak van de globale planmer ENA. Dit globale planmer (milieueffectenrapport) voorziet in de opmaak van een planmer op programmaniveau én de opmaak van gebiedsgerichte planmer s voor een aantal terreinen waarvoor in de beslissing van de Vlaamse Regering (23/04/2004) bijkomend onderzoek werd gevraagd. Dit gebiedsgericht onderzoek moet de Vlaamse Regering toelaten om via een bijkomende beslissing al dan niet in te stemmen met de opmaak van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen voor deze specifieke zoekzones: POMERSV Limburg 9 Jaarverslag 2011

10 Globale planmer ENA Globale planmer Zolder Lummen Zuid Genk Zuidoost Studie wacht op inbreng conclusies van bijkomend onderzoek ZolderLummenZuid Bijkomend detailonderzoek Uitgevoerd in de loop van 2011 MERonderzoek reeds eerder afgewerkt Tevens werd een tweede onderzoekstraject gevolgd: planmer / ontheffingsdossiers opstellen op gebiedsniveau voor een aantal nog te bestemmen terreinen. Gebiedsgerichte planmer of ontheffingsdossiers ENA Tervant MER afgerond in 2011 GenkZuidwest MER afgerond in 2011 Termien MER afgerond in 2011 Alle afgewerkte studies werden overgemaakt aan de dienst MER van de Vlaamse Overheid. Deze dienst zal het studiemateriaal beoordelen. Het komt vervolgens de Vlaamse Regering toe een beleidsbeslissing te nemen m.b.t. een mogelijke bestemmingswijziging van de gebieden. Herziening Ruimtelijk Structuurplan Limburg dan 280 ha aan bijkomende regionale en lokale bedrijventerreinen. In voorbereiding werden door de dienst Ruimtelijke Economie in de loop van het werkjaar 2011 ideeën en voorstellen uitgewerkt m.b.t. de inplanting van deze bijkomende ontwikkelingsmarge. Deze voorstellen werden medio 2011 door het directiecomité van POM Limburg bekrachtigd en overgemaakt aan de betreffende beleidsverantwoordelijken. Na meerdere overlegmomenten met de provinciale en gemeentelijke overheden diende de dienst een omstandig advies in, in het kader van het Openbaar Onderzoek, waarbij tal van bezwaren, opmerkingen en suggesties werden overgemaakt. 1.2 Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen Na het voeren van de lange planprocessen breekt de fase van de terreinontwikkeling aan. Deze ontwikkelingsfase betreft het onderzoeken en realiseren van samenwerkingsverbanden, het opmaken van inrichtingsstudies en businessplannen en het voeren van onteigeningsprocedures, waarna kan worden overgegaan tot het aanvragen van de stedenbouwkundige vergunning voor de aanleg van de noodzakelijke infrastructuur. Momenteel worden binnen het ENA drie en buiten het ENA twee belangrijke terreinen ontwikkeld: In navolging van de definitieve vaststelling van de tweede herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (17 december 2010) en de bekrachtiging van de bindende bepalingen (16 februari 2011) werd door het Provinciebestuur opdracht gegeven tot herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Limburg. De gedeeltelijke aanpassing biedt o.m. potenties voor het inplannen van meer HamZwartenhoek Genebos RavenshoutNoord Alken Zwartberg II 89 ha 36 ha 43 ha ±18 ha 60 ha POMERSV Limburg 10 Jaarverslag 2011

11 Bedrijventerrein Zwartenhoek (Ham) Op 26 maart 2010 verkregen zowel nv De Scheepvaart als POM Limburg de machtiging om het gebied te onteigenen en de ontwikkeling van het terrein aan te vatten. In overleg werd beslist dat nv De Scheepvaart haar onteigeningsmachtiging zou gebruiken, waarbij POM Limburg de acties op het terrein nauwgezet zou opvolgen. Nadat eind september 2010 alle betrokkenen op de hoogte werden gebracht van de onteigeningsmachtiging, startten de projectpartners met de minnelijke onderhandelingen. Gezien met een aantal eigenaars geen minnelijk akkoord kon worden bereikt, werd voor deze betrokkenen een gerechtelijke procedure opgestart medio In het najaar werd opdracht gegeven om de technische en infrastructurele studies voor het projectgebied aan te vatten. Eind 2011 werd het dossier ter verkrijging van de stedenbouwkundige vergunning gefinaliseerd, zodat de bouwvergunning mogelijk in het eerste kwartaal van 2012 kan worden aangevraagd. Genebos Begin 2009 ondertekenden de besturen Ham en Tessenderlo, LRM en POM een samenwerkingsovereenkomst voor de ontwikkeling van het bedrijventerrein Genebos. In de loop van 2010 en begin 2011 werd de procedure tot het verkrijgen van een onteigeningsmachtiging gevoerd. De onteigeningsmachtiging werd in het voorjaar 2011 afgeleverd door minister Bourgeois van de Vlaamse Regering. Sindsdien werden de percelen binnen het projectgebied naar waarde geschat en werd een minnelijk bod uitgebracht ten aanzien van de betrokken eigenaars. In augustus 2011 diende LandExplo Genebos bvba een officiële aanvraag tot zelfrealisatie in bij POM Limburg. Deze aanvraag wordt momenteel door POM Limburg beoordeeld, waarbij de vereisten in functie van het algemene belang worden opgelegd. Een belangrijk aandachtspunt betreft het principe van verevening. Middels dit principe wordt de ontwikkeling van het projectgebied financieel en beleidsmatig gekoppeld aan de herstructurering van het aansluitende deelgebied Ravenshout (± 80ha), waarbij de opbrengsten POMERSV Limburg 11 Jaarverslag 2011

12 gegenereerd uit de ontwikkeling van Genebos geïnvesteerd worden in het deelgebied Ravenshout, om een oplossing te bieden voor problemen op het vlak van versnipperd ruimtegebruik, zonevreemde woningen, infrastructuurknelpunten en verloedering van het openbaar domein. Een ontwikkeling in PPSstructuur behoort zodoende nog steeds tot de mogelijkheden. RavenshoutNoord (Beringen) Nadat de onteigeningsmachtiging werd verkregen, werden de minnelijke onderhandelingen voor het verwerven van percelen binnen het gebied GRUP in de loop van 2011 opgestart en gevoerd. Ook op vlak van het inrichtings en technische ontwerp werden belangrijke sprongen voorwaarts gezet, zodat de opmaak van het bouwvergunningsdossier een aanvraag tot bouwvergunning in de eerste jaarhelft van 2012 doet verhopen. Na goedkeuring van het dossier en de selectie van een aannemer kunnen de werkzaamheden aanvangen in de loop van Alken: Brouwerij en Kolmen Op 21 oktober 2010 vernietigde de Raad van State definitief het provinciale ruimtelijk uitvoeringsplan, het onteigeningsplan en de onteigeningsmachtiging. De Provincieraad stelde het PRUP en het bijhorende onteigeningsplan opnieuw vast op 16/03/2011. Bij ministerieel besluit (05/07/2011) werden de plannen door de Vlaamse Regering opnieuw goedgekeurd. Na deze goedkeuring werden de onderhandelingen met de ontwikkelingspartners hervat en werd het businessplan betreffende de ontwikkeling geactualiseerd op basis van het geüpdatete inrichtingsplan. Beheerscomité Zwartberg II In de loop van 2009 werden de uitrustingswerken voor het gebied Zwartberg (55ha) voltooid. POM Limburg zetelt in het beheerscomité terrein Zwartberg en neemt het secretariaat waar. In de loop van 2011 werden een 4tal vergaderingen van het beheerscomité gehouden en werden een beperkt aantal aanvragen behandeld. Er werden twee notariële akten verleden in Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen Het is erg belangrijk om goed en doordacht om te springen met bestaande bedrijventerreinen. Dikwijls is het nuttig te onderzoeken of en op welke manier bestaande terreinen geherstructureerd kunnen worden zodat ze ook in de toekomst een attractiepool vormen voor nieuwe bedrijven. Een bedrijventerrein volgt een typische productcyclus met opgang, maturiteit en neergang. Bij neergang kan de immobiliënwaarde van de gebouwen en het vestigingsmilieu enkel behouden worden door het nemen van maatregelen. Indien goed toegepast zullen deze maatregelen terug tot opgang en maturiteit leiden en m.a.w. de productcyclus verlengen. Binnen deze context tracht POM Limburg lokale besturen en terreinbeheerders te motiveren en te ondersteunen om dergelijke trajecten op te starten met behulp van het Vlaamse subsidiebesluit voor bedrijventerreinen. Ook in 2011 assisteerde POM Limburg zodoende een aantal gemeentebesturen bij de uitvoering van dergelijke voortrajectstudies tot revitalisering. POMERSV Limburg 12 Jaarverslag 2011

13 Lopende revitaliseringsstudies Jagersborg Maaseik bedrijfsgronden wees uit dat er in Limburg ruim 900ha aan industrieterreinen in eigendom van bedrijven onbenut zijn. Nolimpark Oude Bunders Overpelt Maasmechelen Het resultaat van de projectwerking behaald aan het eind van 2011 wordt in onderstaande tabel weergegeven: 1.4 Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen Heel wat gronden met een economische bestemming worden niet spontaan op de markt gebracht in Vlaanderen. Voor deze onbenutte gronden blijft het vaak onduidelijk of zij wel degelijk in de toekomst zullen aangewend worden voor economische activiteiten. Op vraag van de Vlaamse Regering participeerde de dienst Ruimtelijke Economie de afgelopen jaren aan twee projecten waarmee eerst en vooral de problematiek in kaart kon worden gebracht, om vervolgens via een gerichte aanpak naar oplossingen te zoeken. Het inventarisatieonderzoek onderbenutte Categorie Opp. (ha) % Geactiveerd Verantwoorde reserve Gedwongen reserve 13 3 Nog onduidelijk Geblokkeerd Niet activeerbaar o.w.v. beleidsredenen 65 6 Op vraag van het Agentschap Ondernemen van de Vlaamse Overheid startte de dienst Ruimtelijke Economie eind 2011 met de uitwerking van een nieuw project activeringsteams. Via dit nieuwe project wil men het ruimtegebruik op de bestaande bedrijventerreinen verder optimaliseren. POMERSV Limburg 13 Jaarverslag 2011

14 1.5 Kwaliteitsvolle en duurzame bedrijventerreinen Het begrip duurzaamheid is erg omvattend en wordt vaak te pas en te onpas gebruikt. POM Limburg tracht via het uitwerken van concrete acties vorm te geven aan bedrijventerreinen van de toekomst. Belangrijke aandachtspunten binnen de realisatie van dergelijke kwalitatieve en moderne bedrijventerreinen zijn inrichting, ruimtegebruik, ruimtelijke kwaliteit, milieuvriendelijk omgaan met reststoffen en energie, en CO2 neutraliteit. POM Limburg wil vooral terreinbeheerders en ondernemersclubs ondersteunen in hun initiatieven om bestaande bedrijventerreinen op te waarderen en de productie van hernieuwbare energie te stimuleren. Sustainable Industrial Sites (SIS) Dit project richt zich op het stimuleren van de ontwikkeling van duurzame bedrijventerreinen in de Euregio MaasRijn. Als één van de Limburgse partners in het project richt POM Limburg zich, samen met het Centrum Duurzaam Bouwen, op het ontwikkelen van een online tool om de duurzaamheid van een bedrijventerrein (en zijn individuele bedrijven) in kaart te brengen. In 2011 werd de onlinetool (Beta versie) in de eerste fase grondig getest en gescreend op functionele fouten. Belangrijke fouten die een correcte werking van de tool niet zouden toelaten werden opgelost zodat gestart kon worden met de eerste testen. In de tweede fase werden inhoudelijke testen op de tool uitgevoerd, met fictieve voorbeelden. In de derde fase werd een reële testcase opgesteld middels een screening van het bedrijventerrein De Schacht te HeusdenZolder. Bedrijven, gelegen op het bedrijventerrein, werden gevraagd om de gegevens via de tool in te vullen. Ook de gemeente HeusdenZolder werd in de testcase opgenomen om data over het publieke deel van het bedrijventerrein aan te leveren. De eerste test bleek echter minder succesvol dan verwacht, door een lage graad van respons. Voornamelijk de betrokkenheid van de bedrijven blijkt een erg kritische factor. Collectief Cleantech Realisatieplan (CCR) Via het project, dat startte begin 2010, willen de projectpartners (Genk, UHasselt en POM) maximale duurzame waarde creëren op Genk Zuid door het stimuleren en realiseren van nieuwe duurzame bedrijfsactiviteiten, het reduceren van de milieuimpact en het verbeteren van de werkomgeving. Op basis van diepteinterviews werd in 2011 rond een aantal thema s gewerkt met betrekking tot het realiseren van samenwerkingsverbanden tussen de geïnteresseerde bedrijven: Windenergie Restwarmte Water op maat Modal shift Praktijkvoorbeelden en bedrijfsbezoeken Groenbeheer Groepsaankoop Energie Duurzame Mobiliteit Ravenshout: Ravenshout logisch op weg Het project Ravenshout, logisch op weg, ( ), is gericht op de verbetering van de bereikbaarheid via openbaar vervoer en fiets van het bedrijventerrein Ravenshout in West Limburg. Amper één procent van de werk POMERSV Limburg 14 Jaarverslag 2011

15 nemers komt met het openbaar vervoer naar het werk. Streefdoel is om het aantal autosolisten in het woonwerkverkeer op Ravenshout te verminderen met 10% tegen 2015 en met 18% tegen Het onderzoeksbureau Traject heeft in opdracht van de projectgroep in het voorjaar 2011 de bedrijven en werknemers gescreend op hun bereikbaarheid. Het resultaat van deze enquêtes werd gebundeld in een rapport. Tevens werd de Ravenshoutbrigade opgericht. Er werden vijftig gemotiveerde werknemers gezocht om de boodschap duurzaam vervoer uit te dragen. Project Bedrijventerreinmanagement Begin 2011 werd het project Bedrijventerreinmanagement, ingediend binnen een Vlaamse projectoproep, door het Agentschap Ondernemen goedgekeurd. Vertrekkende vanuit de concrete behoeften van bedrijven kan POM Limburg zodoende ondersteuning bieden bij de uitbouw van projecten zoals uniforme bewegwijzering, groenonderhoud, consortiumbewaking en integraal waterbeheer. In de loop van 2011 vonden meerdere overlegmomenten plaats met Limburgse ondernemersclubs. Concrete acties 2011 Initiatie parking op TongerenOost Bewegwijzering Poort Genk Initiatie bewegwijzering Ravenshout: flankerende GPS oplossing te implementeren Onderzoek met Borealis m.b.t. zuiveringsinstallatie voor collectief gebruik Initiatie waterbeheer: oprichting stuurgroep Walenstraat Hasselt. Initiatie en ondersteuning van consortiumbewaking te Hasselt 1.6 Adviesverlening Een aantal gemeentebesturen doet graag een beroep op het oordeel van POM Limburg. Bij doorverkopen is er een verplichting om aan POM te vragen of deze zijn terugkooprecht wenst uit te oefenen. Ook bij betwisting van leegstandheffing op verwaarloosde bedrijfsgebouwen geeft POM een beoordeling. Op vraag van het stadsbestuur van Bilzen neemt POM Limburg een adviserende rol op in de beheerscommissie Kieleberg en Spelver II. De stad Bilzen realiseerde op haar grondgebied een modern regionaal bedrijventerrein met een oppervlakte van bruto 50 ha. Binnen deze commissie worden aanvragen tot vestiging geëvalueerd en worden ontwikkelingsconcepten van bedrijvenzones besproken. POM Limburg heeft in de loop van 2011 een veelheid aan adviezen uitgebracht over verkoop, voortverkopen, plannen en vergunningen, hypotheek, recht van opstal, terugkoop, leegstand,. Onderwerp Totaal % Verkoop 11 6% Voortverkoop 38 20% Verhuur 4 2% Vergunning 5 3% Hypotheek 1 1% Recht van opstal 39 20% Afstand 0 0% Verkaveling 0 0% Plan 1 1% POMERSV Limburg 15 Jaarverslag 2011

16 Inbreng 2 1% Terugkoop 9 5% Attest 0 0% Leegstand 6 3% Andere 77 40% Totaal % 1.7 Bedrijfsinfrastructuren POM Limburg had ook in 2011 participaties in verschillende projectvennootschappen rond infrastructuur voor het bedrijfsleven. In bijlage 9 (zie blz. 63) vindt u een overzicht van deze participaties, met indicatie van de financiële inbreng en de bestuursmandaten die POM Limburg opneemt in de desbetreffende vennootschap. NV Bedrijvencentra Limburg De NV Bedrijvencentra Limburg stelt met de exploitatie van 9 bedrijfsgebouwen een totale verhuurcapaciteit van ca m² ten dienste van het KMObedrijven in alle regio s van de provincie Limburg. Eind 2011 waren in de 4 bedrijvencentra 36 huurders en in de 6 doorgangscentra 40 huurders werkzaam met een tewerkstelling van 203 werknemers en 79 zelfstandige zaakvoerders. In 2011 werden 22 nieuwe huurovereenkomsten afgesloten. 20 huurders beëindigden de huurovereenkomst (16 herlokalisaties / 4 faillissementen). Eind 2011 hebben in totaal ruim 527 huurders beroep gedaan op de infrastructuur en/of de diensten van de verschillende centra. Bedrijvencentra 2011 Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² % verhuurd Hasselt Overpelt Genk Beringen Totaal POMERSV Limburg 16 Jaarverslag 2011

17 Doorgangsgebouwen 2011 Wetenschapspark & site Hasselt 2011 Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² % verhuurd Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² % verhuurd Tongeren Sint Truiden Genk Beringen Overpelt Maasmechelen Totaal NV Wetenschapspark Limburg In het incubatorgebouw kunnen huurders, die tot een samenwerking met de universiteit wensen te komen, terecht in 10 labo s en 8 kantoorruimten (verhuurbare oppervlakte = 843 m²) met dienstfaciliteiten. In december 2011 waren in de incubator 9 huurders in 15 van de 18 modules werkzaam waardoor de incubator een bezettingsgraad van 89 % bereikte. Naast de exploitatie van het Incubatorgebouw heeft de NV Wetenschapspark Limburg nog 6 bedrijfsgebouwen opgericht. Hiervan zijn er 5 gelegen op de Universitaire Campus en 1 gebouw te Hasselt. In deze gebouwen zijn bedrijven en instellingen autonoom werkzaam zonder aanbod van een gemeenschappelijk dienstenpakket. Gebouw 1 (incubator) Gebouw 3 Sirris Gebouw Gebouw 7 PMTC Gebouw 9 Sirris Gebouw 1113 Mediagebouw Hasselt Totaal Inzake de uitbouw van fase 3 van de site Wetenschapspark werden twee zones bouwrijp gemaakt door de aanleg van de nodige parkings en nutsvoorzieningen waardoor bijkomend 5 ha ter beschikking is gekomen voor nieuwe initiatieven. De zone Wetenschapspark te Diepenbeek levert thans een tewerkstelling van ruim 700 jobs op met een perspectief op termijn van arbeidsplaatsen na de realisatie van de derde fase van het wetenschapspark, de expansieplannen van sommige instellingen en de opstart van enkele spinoffs vanuit de Universiteit Hasselt. POMERSV Limburg 17 Jaarverslag 2011

18 NV Life Sciences Development Campus In 2010 werd BioVille, het incubatorgebouw van de NV LSDC gelegen op de campus van de Universiteit Hasselt, operationeel met kantoorinfrastructuur en goed ingerichte laboruimten met dienstfaciliteiten ten dienste van Limburgse bedrijven en organisaties in de biomedische sector. In 2011 steeg het aantal aanwezige ondernemingen in BioVille van 12 naar 16. Het afgelopen jaar werd de Late Development vleugel (650 m²) van de incubator volledig ingericht met nieuwe kantoor en labinfrastructuur. Het betreft een bijkomende investering van 0,5 miljoen euro. NV Brustem Industriepark Het Brustem Bedrijvenpark bestaat enerzijds uit een lokaal bedrijventerrein (ca. 22 ha) voor de vestiging van kleine bedrijven van lokaal belang dat inmiddels volledig is bezet en waarvoor de ontwikkeling en het beheer in handen zijn van de stad SintTruiden. Anderzijds is er een regionaal bedrijventerrein (ca. 45 ha) voor de vestiging van middelgrote en grote ondernemingen, in beheer door de NV Brustem Industriepark. In het boekjaar 2011 werden twee notariële akten verleden voor een totale oppervlakte van circa 5ha 39a 55ca. De akte met de Stad SintTruiden (totale oppervlakte van circa 5ha 12a 36ca) hield verband met de faciliteitenzone. Ook in 2011 werden vier onderhandse verkopen afgesloten voor percelen met een totale oppervlakte van 5ha 51a 99ca onder de opschortende voorwaarden van het verkrijgen van de nodige bouwvergunning en financiering door de kopers. Daarenboven is er een overeenkomst met de stad Sint Truiden inzake de verkoop van de groenbuffers (23a 33ca) en de overdracht van een gedeelte van de rondweg naar het openbaar domein (2ha 42a 96ca). De totale oppervlakte bedraagt 2ha 66a 29ca. NV Research Campus Hasselt De NV Research Campus Hasselt werd in 1999 opgericht op initiatief van AGB Hasselt, de toenmalige GOMLimburg en de Limburgse Reconversie Maatschappij. De aandelen van de GOM werden eerder overgedragen aan de POM die voor 21,5 % participeerde in het kapitaal van de NV Research Campus Hasselt. In 2011 heeft POM Limburg van haar aandelen in de NV Research Campus Hasselt verkocht met behoud van 1 aandeel (categorie B) inzake de afhandeling van de afgestoten participatie. NV Campus Energyville Op 23 december 2011 werd de NV Campus Energyville opgericht, waarin naast de NV Holding Wetenschapspark Waterschei, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (afgekort VITO) en de vzw Interuniversitair MicroElectronica Centrum (afgekort IMEC), ook POM Limburg een participatie van 27 % in het startkapitaal van de NV Campus Energyville heeft genomen. Deze vennootschap zal gebouwen en infrastructuurprojecten ontwikkelen, onderhouden en exploiteren voor ondermeer de vestiging van een wetenschapspark voor onderzoeksgerichte bedrijven die wensen samen te werken met een universiteit en/of onderzoeksinstellingen. POMERSV Limburg 18 Jaarverslag 2011

19 2. Speerpuntenbeleid Naast het algemeen economisch beleid gericht op de ontwikkeling van de Limburgse economie, is het aangewezen bijzondere maatregelen te nemen die gericht zijn op de ontwikkeling of ondersteuning van sectoren die een belangrijke rol (kunnen) vervullen in het Limburgs economisch weefsel. POMERSV Limburg ondersteunt de ontwikkeling van deze zogenaamde 'speerpuntsectoren'. Het zijn sectoren waarin de regio een zekere specialisatie heeft, met groeipotentieel. Zij bepalen aldus mede het gezicht van de regio. In het kader van een clusterbeleid worden initiatieven opgezet en speciale inspanningen geleverd om de ontwikkeling van de speerpuntsectoren logistiek, zorgeconomie en cleantech te ondersteunen. 2.1 Logistiek Het Logistiek Platform Limburg, actief onder de koepel van POM Limburg, staat in voor de coördinatie van de realisatie van het doorbraakscenario dat werd uitgetekend in de studie Logistieke Poort Limburg. Daarvoor zijn vijf werkgroepen actief binnen het Logistiek Platform Limburg: o Onderwijs Kennis Arbeidsmarkt o Optimalisering hinterlandverbindingen o Marketing en promotie o Innovatie en ICT o Acquisitie en logistiek De namen van de werkgroepen geven meteen ook de domeinen weer waarbinnen POM Limburg en het Logistiek Platform Limburg het afgelopen jaar diverse acties en projecten hebben ondernomen ter ondersteuning van de logistieke sector. InterPOM Project Logistiek Het EFROproject InterPOM Project Logistiek, dat normaal afliep op 30 juni 2011, werd gecontinueerd van 1 juli 2011 tot 31 maart In dit project, waarvan POM Limburg projectpromotor is, engageren vier Vlaamse ontwikkelingsmaatschappijen zich voor de uitvoering van provinciale actieprogramma s gericht op een optimale ontwikkeling van de logistieke sector. In Limburg werden acties ondernomen binnen een zestal domeinen. POMERSV Limburg 19 Jaarverslag 2011

20 InterPOM Project Logistiek acties 2011 Organisatiestructuur Sectorevent Logistieke Dag Limburg 2011 Infrastructuur Toelichting vrachtroutenetwerk Limburg + consultatie logistieke sector Promotie nieuwe railterminal Lanaken tijdens Logistieke Dag Limburg 2011 Officiële opening van de nieuwe Albertterminal te Lanaken tijdens de Logistieke Dag Limburg 2011 Ruimte Het creëren van ruimte voor logistiek: verdere ontwikkeling van het ENA Ontwikkeling logistieke brochure met individuele fiches per bedrijventerrein met aanduiding Limburgse logistieke hotspots Arbeidsmarktorganisatie Afstemmen van de provinciale arbeidsmarkt op de logistieke sector door: Promotiecampagne Move Your World ter bevordering van de instroom in logistieke opleidingen en beroepen: infosessies en bedrijfsbezoeken voor leerkrachten en studieloopbaanbegeleiders, verspreiding brochure (met o.a. getuigenissen en opleidingsaanbod in Limburg) naar secundair onderwijs, Facebook advertentiecampagne met wedstrijd Bewustmakingscampagne voor werkgevers: studienamiddagen over HR en competentiemanagement Bedrijvenpanels om noden van het bedrijfsleven te capteren Aanvang strategische oefening Alberthaven rond 4 domeinen: Acquisitie Bundelen van goederenstromen Ruimte & infrastructuur Opleiding kennis arbeidsmarkt Marketing & acquisitie Uitwerking gezamenlijke marketingstrategie i.s.m. de Haven van Antwerpen waarbij Limburg zich profileert als het hinterland van de Antwerpse haven Creatie van de Werkgroep Acquisitie Logistiek, waarbinnen een gezamenlijke strategie werd ontwikkeld voor het promoten van Limburg als logistieke topregio in binnen en buitenland Uitvoering van de acquisitiestrategie: organisatie logistieke roadshow in China, deelname World Canal City Forum (China), presentatie over Limburgse logistieke propositie voor Chinese Ambassadeur, ontvangst van 9 Chinese delegaties Kennis & innovatie Organisatie van vier logistieke barcamps i.s.m. het Innovatiecentrum Limburg en LogIC/PHL. Ook na afloop van de projectperiode wil POM Limburg de doelstellingen en acties van het provinciaal actieplan verder realiseren en het concept Alberthaven nationaal en internationaal vermarkten. Provinciaal arbeidsmarktfonds Om de instroom in logistieke knelpuntberoepen te bevorderen en jongere werkzoekenden duurzaam tewerk te stellen, organiseerde POM Limburg i.s.m. het Logistiek Platform Limburg, VDAB Limburg en andere relevante partners twee projecten in het kader van het provinciaal Arbeidsmarktfonds voor innovatieve opleidings en POMERSV Limburg 20 Jaarverslag 2011

21 sensibiliseringsacties voor jongere werkzoekenden. In het project L³: Learning Logistics in Limburg werden 11 jongere werkzoekenden met een diploma in economie, handel of talen via een intensieve onderdompelingscursus logistiek geheroriënteerd naar de logistieke knelpuntberoepen medewerker customer service en bediende planning & logistiek. In het project Magazijnmedewerker, een job met toekomst! worden 24 jongere werkzoekenden opgeleid tot allround magazijnmedewerker. In de opleiding wordt de nadruk gelegd op drie generieke en drie bedrijfsspecifieke sleutelcompetenties voor de uitoefening van deze functie. Grenzeloze logistiek Het project Grenzeloze logistiek past binnen het programma Interreg IVA Grensregio VlaanderenNederland en is gericht op het uitvoeren van een aantal cases m.b.t. efficiënt ruimtegebruik en het bundelen van goederenstromen. Zo zal POM Limburg o.a. het logistieke potentieel van een aantal bedrijventerreinen (o.a. Genebos, Zwartberg II, Kristalpark III, Brustem, ) in kaart brengen en faciliteitenzones inrichten op de belangrijkste (logistieke) bedrijventerreinen in de provincie. Daarnaast zal POM Limburg i.s.m. de Kamer van Koophandel Limburg (NL) bijdragen aan het optimaliseren van de goederenstromen tussen de Mainports Antwerpen en Rotterdam enerzijds en tussen de verladers en binnenvaartterminals gevestigd in de grensregio Belgisch en Nederlands Limburg anderzijds. Het projectvoorstel werd eind september 2011 goedgekeurd door Interreg. De projectperiode bedraagt 3 jaren. De totale projectkost voor POM Limburg bedraagt ,60 waarvan ,66 gecofinancierd wordt door de provincie Limburg en ,94 door POM Limburg. Euregiolog³ In 2011 startte POM Limburg als projectpromotor i.s.m. 13 projectpartners uit de Euregio MaasRijn met de voorbereiding van het projectvoorstel Euregiolog³. Het projectvoorstel kadert in het programma Interreg IV A Euregio MaasRijn (EMR) en beoogt het concurrentievermogen van de Euregio Maas Rijn als logistieke vestigingsplaats te versterken door een gezamenlijke strategie uit te werken voor marketing, arbeidsmarkt en netwerk. Het projectvoorstel wordt in maart 2012 ter goedkeuring voorgelegd aan Interreg. POMERSV Limburg 21 Jaarverslag 2011

22 2.2 Zorgeconomie De zorgsector is één van snelst groeiende sectoren in België en zeker in Limburg. Voor de ondersteuning van de ziekenhuizen, rusthuizen en thuiszorgorganisaties, heeft POMERSV Limburg een coördinerende taak opgenomen. Via het neutrale Platform Zorglandschap Limburg, actief onder de koepel van POM Limburg, wordt een forum geboden aan het onderwijs, de zorgorganisaties en de bedrijven om samen acties uit te werken en de trajecten op elkaar af te stemmen. In 2011 werd door POM Limburg verder uitvoering gegeven aan de klemtonen opgenomen in de beleidsvisie: uitwerking van beleids en cijfermateriaal, arbeidsmarktthema s, innovatie, ruimtelijke afstemming van initiatieven, levenslang leren en internationalisatie. Daarnaast werden het afgelopen jaar belangrijke stappen gezet voor een betere afstemming tussen de werking van life sciences en zorgeconomie. Samenwerking in diverse projecten en een gezamenlijke deelname aan diverse bestuurs en beleids organen (o.a. acquisitiewerkgroep life sciences LRM, begeleidingscomité zorgidee, beleidsstuurgroep Hospilim, bestuursorganen Life Tech Limburg) moet het mogelijk maken om een duurzame economische groei te realiseren in beide sectoren. Economisch Rapport Zorgeconomie In maart 2011 werd het Economisch Rapport Zorgeconomie gepubliceerd dat het zorglandschap in Limburg duidelijk in kaart brengt met tal van cijfers en initiatieven die deze dynamische sector kenmerken, gebaseerd op de klemtonen van Europa De opgenomen artikels belichten o.a. de pioniersrol die Limburg opneemt inzake zorgeconomie, de draagwijdte van zorgeconomie als groeisector, de samenwerkingsinitiatieven om nu en in de toekomst kwalitatieve zorg te garanderen, de innovatie die de lijnen uitzet voor de toekom POMERSV Limburg 22 Jaarverslag 2011

23 stige zorg, de bouw van zorgvoorzieningen van de toekomst, het belang van talent als sleutelfactor voor het maatwerk in een warme, kwalitatieve zorgverlening. Collectieve instroomprojecten In 2011 werd een pilootproject rond collectieve instroom uitgewerkt voor het woonzorgcentrum (wzc) SintAnna in Lanaken. Voor de uitbreiding van het wzc werden 74 nieuwe medewerkers gezocht. Onder coördinatie van POM Limburg werd een multidisciplinair team samengesteld die de methodiek van collectieve instroom succesvol implementeerde. Na dit pilootproject werden in 2011 reeds 4 nieuwe projecten opgestart die in 2012 tot realisatie zullen komen. Tussen 2011 en 2014 zullen in totaal een 45 tal gelijkaardige projecten worden opgezet, voornamelijk in woonzorgcentra. Voor de financiële en personele ondersteuning van deze projecten werd in 2011 een LSMproject goedgekeurd. Werkgoesting in de zorg In 2011 zette POM Limburg een overlegplatform op tussen de woonzorgcentra en de onderwijsinstellingen voor verpleegkunde. Centraal op dit overleg staan het aanbod en de invulling van kwalitatieve stageplaatsen voor studenten verpleegkunde in de woonzorgcentra. Ook het aanbieden van extra stageplaatsen in functie van het stijgend aantal studenten verpleegkunde was een belangrijk aandachtspunt. Om studenten en potentiële werknemers te enthousiasmeren voor een job in een woonzorgcentrum, dient het imago rond tewerkstelling in de woonzorgcentra te worden verbeterd. POM Limburg heeft samen met de woonzorgcentra hiervoor in 2011 een actieplan uitgetekend dat ten volle in uitvoering komt in 2012 (o.a. naar aanleiding van de Dag van de Zorg). Netwerking POM Limburg participeert aan het Vlaams overleg ter promotie van zorgberoepen en neemt in functie daarvan de rol op voor de uitvoering van het convenant tussen het Kabinet van de Vlaamse minister van welzijn en de provincie Limburg. Voor de uitvoering van die taak werd een nauwe link gelegd met de uitgebreide Limburgse expertenwerkgroep, met het Limburgs platform ziekenhuizenonderwijs en met het Limburgs platform woonzorgcentraonderwijs. In het kader van stagemanagement werd in 2011 een overleg gestart tussen de thuiszorgorganisaties en het onderwijs. Daarnaast werd ook het Limburgs platform woonzorgcentraonderwijs opgericht. Dit overleg, dat werd opgestart naar aanleiding van een studieopdracht uitgevoerd 2 stagiairs marketing KHLim bij POM Limburg, streeft zowel naar een toename van kwalitatieve stageplaatsen verpleegkunde in woonzorgcentra als naar een goede vorming van de stagementoren. Dit moet in 2012 leiden tot de eerste resultaten POM Limburg neemt actief deel aan twee werkgroepen van Flanders Care, m.n. ICT in de zorg en Z³ in de zorg. M.b.t. zorgeconomie werden het afgelopen jaar bijkomende klemtonen gelegd in de samenwerking met VDAB. De samenwerking werd versterkt voor de collectieve instroomprojecten, de disseminatie van het servicepunt zorg en de voorbereidingen voor de Dag van de Zorg. Via de zorgacademie van POM Limburg werden een aantal seminaries en studiereizen georganiseerd, o.a. rond flexibel roosteren, stagementorship, subsidiereis, HR in de zorg, POMERSV Limburg 23 Jaarverslag 2011

24 Internationalisatie Om in de Euregio de beleidslijnen m.b.t. zorgeconomie mee tot uitvoering te brengen, neemt POM Limburg deel aan de Strategische Werkgroep Gezondheidszorg van de Euregio. Hier wordt de basis gelegd voor toekomstige accenten en projecten inzake zorg binnen de Euregio MaasRijn. POM Limburg heeft tevens bijgedragen aan de inhoudelijke uitwerking van het Centrale Open Days Event in Brussel door te participeren aan de Europese werkgroep hieromtrent. Voor dit event bracht POM Limburg twee sprekers aan uit de Euregio MaasRijn waardoor de regio extra in de kijker werd gezet. POM Limburg organiseerde samen met Europe Direct in 2011 een symposium over de nieuwe Europese patiëntenrichtlijn. In navolging van dit symposium zal in 2012 de link worden gelegd met het LSMdossier i.v.m. grensoverschrijdende gezondheidszorg. Europees project Future proof for cure and care POM Limburg is leadpartner in het Europees project (Euregio MaasRijn) Future proof for cure and care: Euregionale arbeidsmarktwerking en competentiecampus voor zorgberoepen. In het kader van de Europese Open Days vond op 26 september 2011 het startevent plaats voor dit Europees project dat drie jaren loopt. In het project werken 27 partners uit de Euregio op een heel concrete manier grensoverschrijdend samen om in te spelen op de Europese doelstellingen inzake jobmobiliteit, levenslang leren en het creëren en behouden van duurzame en kwalitatieve jobs voor zorgberoepen. Uniek aan dit project is de diversiteit van de zorgorganisaties die de acties in elke regio uitvoeren met de ondersteuning van een regionale partner. In POMERSV Limburg 24 Jaarverslag 2011

25 2011 vond reeds veelvuldig overleg plaats tussen de partners en werden de eerste aanzetten gegeven voor de uitvoering van de acties voorzien binnen het project. Het project kent een kostprijs van 3,7 miljoen euro, waarvan de helft gefinancierd wordt door Europa. De provincie Limburg cofinanciert voor een bedrag van , POM Limburg heeft een inbreng van Voor de uitvoering van het project heeft POM Limburg in 2011 een projectmanager en projectcoördinator aangeworven. Ondertekening van het projectcharter door Vlaams minister Jo Vandeurzen, minister van de Duitstalige Gemeenschap Harald Mollers en gedeputeerde en voorzitter POM Limburg Marc Vandeput Innovatie In samenspraak met de zorgsector en de kennisinstellingen werd in 2011 een seminarie georganiseerd over de provinciale innovatiepremie die sedert vorig jaar ook kan aangewend worden door zorgorganisaties. Tijdens het seminarie werden de modaliteiten en mogelijkheden binnen dit subsidiereglement toegelicht. Dit resulteerde het afgelopen jaar in drie goedgekeurde innovatiedossiers voor de zorgsector: het project zorg en leerstage bij Ocura te Beringen, het project woonzorgassistent bij St.Jozef in Neerpelt en het project overgangszorg bij Kimpenhof in Opglabbeek. 2.3 Cleantech Een verduurzaming en vergroening van de economie mag niet worden beschouwd als een bedreiging maar veeleer als een opportuniteit om verdere economische groei te realiseren en om nieuw innovatief ondernemerschap tot ontwikkeling te laten komen. Cleantechplatform.be Via de oprichting van het Cleantechplaform.be (EFRO) willen de Universiteit Hasselt, de Provincie Limburg en POM Limburg de Cleantechactiviteiten binnen Limburg en Vlaanderen helpen uitbouwen door het versterken van de onderlinge interactie en samenwerking tussen bedrijven, investeerders, overheden, consumenten en kenniscentra. De focus ligt hierbij op de combinatie van economisch toegevoegde waarde en milieuwinst, met bijzondere aandacht op initiatieven die een bijdrage kunnen leveren aan de klimaatdoelstelling van Limburg. Het Cleantechplatform ging officieel van start op 1 maart 2011, heeft een looptijd van 2 jaar en heeft sindsdien een aantal prioritaire thema s geselecteerd. Deze thema s worden ondergebracht in de zogenaamde dotanks, waarbij POM Limburg de 3 meest bedrijfsgerichte dotanks voor haar rekening neemt: ETSBedrijven 1 (ETS), Bedrijventerreinen (B.T.) en Logistiek (LOG). Volgende tabel geeft een kort overzicht van de werking binnen elke dotank: 1 ETSbedrijven (EU Emissions Trading System) zijn bedrijven die een groot aandeel van de CO2uitstoot voor hun rekening nemen en dus vallen onder het Europese systeem van handel in emissierechten POMERSV Limburg 25 Jaarverslag 2011

26 Acties ETS 12/08: Eerste bijeenkomst bij ambtswoning Gouverneur 6/10: Brainstorm (bij Sibelco, t Kristallijn): o Verzamelen van Cleantech ideeën en initiatieven o Identificeren van problemen / beperkingen in de uitvoering van ideeën 21/12 (bij EON, Centrale Langerlo) o Korte inleiding door Eon (met rondleiding op de site) o Voorstel B2B Speeddate + feedback bedrijven B.T. 14/10 Eerste bijeenkomst/kennismaking: o Contactgroep Limburgse Industrieregio's (14 oktober 2011) 6/12: geannuleerd wegens te beperkte opkomst December 2011: o Voorbereiding tot opmaak subsidiereglement "Ecoefficiënte Bedrijventerreinen" o Voorbereiding projectoproep VITO LOG Eerste bijeenkomst op 14 juni 2011: o Introductie en kennismaking o Brainstorm Onderzoek naar mogelijke modalshift op GenkZuid Onderzoek naar mogelijkheden "Groen logo" December 2011: Voorbereidingen bevraging en bezoek logistieke spelers voor het verder identificeren van huidige en potentiële actiepunten ECO2PROFIT Het project ECO2PROFIT (Interreg IVA Grensregio VlaanderenNederland) werd definitief goedgekeurd op 16 juni Via het project Eco2profit willen de projectpartners ontwikkelaars en beheerders van bedrijventerreinen stimuleren om CO2reductie op de agenda te plaatsen. Naast de algehele projectopvolging heeft POM Limburg in 2011 volgende taken opgenomen en uitgevoerd: Groepsaankoop zonnepanelen Zero Emission Solutions werd aangesteld als studiebureau om de groepsaankoop zonnepanelen in goed banen te leiden. In het najaar werden de bedrijven op alle bedrijventerreinen in Limburg uitgenodigd om deel te nemen aan deze groepsaankoop. 50 bedrijven hebben zich aangemeld als geïnteresseerden. Voor deze bedrijven werden haalbaarheidsstudies uitgevoerd door het studiebureau. De uiteindelijke plaatsing van de zonnepanelen is voorzien voor maart Haalbaarheidsstudie Warmtenetten Bedrijventerreinen GenkZuid en Ravenshout vormen het onderwerp van de haalbaarheidsstudie naar de aanleg van een warmtenet. Studiebureaus werden uitgenodigd om een offerte in te dienen om deze haalbaarheidsstudie uit te voeren. Belangrijk in deze studie is dat het studiebureau een antwoord moet bieden op de vragen of een warmtenet technisch, economisch en juridisch haalbaar is. In mei 2012 zal de studie van start gaan en tot december 2012 duren. Verder wordt binnen het project onderzoek verricht naar reële implementatiemogelijkheden om de CO2 neutraliteits POMERSV Limburg 26 Jaarverslag 2011

27 voorwaarden, die opgelegd worden via het Vlaamse besluit houdende de subsidiëring van bedrijventerreinen, te betalen. Eind 2011 startte POM Limburg het voorbereidende werk om energieaudits van bouwplannen te kunnen aanbieden op nieuwe bedrijventerreinen. Deze energieaudits zullen in de loop van 2012 in samenwerking met het Agentschap Ondernemen worden aangeboden. Energieconversieparken (ECP) POM Limburg is vertegenwoordiger voor de provincie Limburg in de stuurgroep van het Interreg project EnergieConversieParken. De doelstelling van het project is het aantonen van de economische voordelen van de benutting van lokaal beschikbare biomassastromen die nu vaak niet of moeilijk te gebruiken zijn. Toch vertegenwoordigen deze stromen een aanzienlijke hoeveelheid grondstof voor opwekking van energie of als basismateriaal voor andere toepassingen. Daarvoor wordt een zogenoemd EnergieConversiePark (ECP) concept ontwikkeld. Het gaat dan om een slimme en energetisch optimale combinatie van diverse verwerkingstechnologieën op één locatie. Momenteel situeert dergelijke realisatie binnen onze provincie zich in een voorbereidend stadium van planontwikkeling inzake de combinatie van gebruik en remediatie van vervuilde gronden en duurzame energieproductie. Werkgroep Acquisitie Cleantech & Energie Onder de koepel van LocateInLimburg.com werden eind 2010 acties rond regiopromotie en acquisitie gepland, waarbij voor een aantal speerpunten werkgroepen werden opgericht. De werkgroep Cleantech & Energie is samengesteld met vertegenwoordigers van de LRM, de Cleantechcampus te Houthalen Helchteren, THORpark te Waterschei, de UHasselt, het Agentschap Ondernemen en POM Limburg. De werkgroep vergaderde in de loop van 2011 een 8tal keer. POMERSV Limburg 27 Jaarverslag 2011

28 3. Beleidsontwikkeling Door de geïntegreerde werking van POM Limburg en ERSV Limburg zitten in onze provincie overleg, voorbereiding, ondersteuning en uitvoering van het sociaaleconomisch beleid onder één dak. De werking van de dienst Beleidsontwikkeling concentreert zich hoofdzakelijk op studiewerk ter voorbereiding of onderbouwing van beleidsbeslissingen, beleidsoverleg om plaatselijke socioeconomische knelpunten in kaart te brengen en hieromtrent beleidsmatige acties te ontwikkelen of om informatieoverdracht te bevorderen, de opvolging van de uitvoering van het streekpact dat een langetermijnvisie en strategie bevat voor de socioeconomische ontwikkeling van Limburg en tenslotte internationale samenwerking om grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden uit te bouwen die bijdragen aan de economische groei van Limburg. 3.1 Dataverwerking en verspreiding Het verzamelen van data en het maken van omgevingsanalyses vormen de basis voor de ontwikkeling van het regionaal economisch beleid. De verspreiding van deze data gebeurt naar alle socioeconomische actoren in de regio. Socioeconomische analyse van Limburg en haar 5 streken Eind 2011 publiceerde POMERSV Limburg de Socioeconomische analyse van Limburg en haar 5 streken. Dit naslagwerk bevat een groot aantal socioeconomische indicatoren, die waar mogelijk tot op streekniveau worden weergegeven. Meestal wordt de evolutie van de afgelopen jaren geschetst en wordt een vergelijking gemaakt met Vlaanderen en België. De indicatoren kunnen ingedeeld worden in drie grote hoofdstukken: Menselijk potentieel (demografie, arbeidsmarktaanbod, opleiding), Economisch weefsel (welvaartscreatie, concurrentievermogen op gebied van arbeidskost, investeringen, ondernemerschap, werkgelegenheidscreatie, innovatievermogen, werkenden, pendelarbeid), Omgevingsfactoren (toerisme, maatschappelijke voorzieningen). De publicatie werd ruim verspreid binnen en buiten de provincie en alle statistieken opgenomen in de publicatie zijn afzonderlijk te downloaden via de website Economisch Rapport Wegens omstandigheden (vereffening dienstverlener) verschenen in 2011 slechts drie edities van het Economisch Rapport van POMERSV Limburg. De speciale editie rond zorgeconomie werd gepubliceerd in twee talen (Nederlands en Engels o.w.v. Open Days Zorg, cfr. supra). Een derde editie was de reguliere uitgave van juni De publicatie rond Zorgeconomie bevatte een groot aantal indicatoren die deze sector, de tewerkstelling in de sector en de zorgopleidingen in kaart brengen. De reguliere editie van juni 2011 bevatte twee cijfermatige artikels. Zo bood het artikel over Limburg en het economisch POMERSV Limburg 28 Jaarverslag 2011

29 herstel, op basis van 5 indicatoren die de economische activiteit van een regio op de voet volgen, een actueel beeld van de economische evolutie van Limburg voor en na het dieptepunt als gevolg van de wereldwijde financieeleconomische crisis die eind 2008 uitbrak. Een tweede artikel geeft aan de hand van diverse cijfers een inzicht in de arbeidsmarktpositie van arbeidsgehandicapten in Limburg. Vraaggestuurde studies Ter ondersteuning van de werking van de speerpuntsectoren (hoofdzakelijk logistiek en zorgeconomie) werden op vraag diverse statistieken en studies afgeleverd die bepaalde knelpunten, bv. inzake tewerkstelling en opleiding, verduidelijken. Ook op vraag van een aantal lokale besturen of socioeconomische actoren in Limburg werden diverse statistische gegevens verzameld en geanalyseerd. Cijfermatige analyses in het kader van de campagne Verstand komt met de jaren 50 plusdatwerkt. In het kader van bovenvermelde campagne werd eind 2011 als een soort tryout reeds een eerste sectorgericht event georganiseerd voor lokale besturen. Zoals dat achteraf voor elk sectorevent zal gebeuren, maakte de dienst Beleidsontwikkeling ook voor dit event een statistische analyse van de evolutie van het aantal 50plussers actief binnen de lokale en regionale besturen. De analyse werd toegevoegd in de deelnemersmap en gepubliceerd op de website van ERSV Limburg. Ter voorbereiding van de campagne werd in 2011 ook gestart met het in kaart brengen van 50 plussers op de Limburgse arbeidsmarkt. Deze analyse vormt de basis van de campagne die in 2012 concreet vorm krijgt. Permanente actualisering van de cijfergegevens op de website De website van het ERSV Limburg bevat een rubriek Statistieken. Deze rubriek bevat gedetailleerde cijfers (waar mogelijk tot op gemeentelijk niveau) die opgedeeld zijn in een aantal subrubrieken (Algemeen, Menselijk Potentieel, Economisch weefsel, Leefkwaliteit / Leefomgeving). Van zodra POMERSV zelf een statistische analyse heeft gemaakt of van zodra andere instellingen (bv. Nationale Bank, RSZ, RSZPPO, VDAB, Steunpunt WSE, FOD Economie, ) nieuw of geactualiseerd cijfermateriaal ter beschikking POMERSV Limburg 29 Jaarverslag 2011

30 stellen, wordt dit door POMERSV Limburg verwerkt in overzichtelijke tabellen die onmiddellijk op de website worden geplaatst als downloadbare bestanden. 3.2 Beleidsoverleg en advisering Het creëren van een breed draagvlak is onontbeerlijk voor het uitvoeren van een onderbouwd socioeconomisch beleid. Via diverse overleg en adviesorganen die werken onder de koepel van POMERSV Limburg wordt dit draagvlak gecreëerd. Hieronder vermelden we de officiële overlegorganen, maar daarnaast zijn er uiteraard nog tal van informele overlegorganen en momenten op initiatief van POMERSV Limburg of waaraan POMERSV Limburg participeert. RESOC Limburg Het Regionaal Economisch en Sociaal Overlegcomité (RESOC) Limburg is samengesteld uit vertegenwoordigers van het provinciebestuur, de Limburgse gemeentebesturen en de Limburgse sociale partners die ook in SERR Limburg (cfr. infra) zitten. Onder RESOC zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. expertenteam) actief. In 2011 kwam het RESOC twee keer samen, op 2 maart en op 1december. Opvallend was de lage opkomst van de lokale besturen, ondanks specifieke agendapunten zoals een toelichting en bespreking rond de gewijzigde financiële situatie van gemeenten en de effecten hiervan op lange(re) termijn. RESOC Limburg adviseert ook dossiers m.b.t. invoegbedrijven, sociale werkplaatsen, WEP Plus en lokale diensteneconomie. In bijlage 8 (blz. 60) vindt u een overzicht van de RESOCadviezen uitgebracht in SERR Limburg De SociaalEconomische Raad van de Regio (SERR) bestaat uit vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties VOKA KvK Limburg, Unizo Limburg en Boerenbond en van de werknemersorganisaties ACV, ACLVB en ABVV. Ook vertegenwoordigers van de VDAB nemen deel aan de SERRvergaderingen. Onder de SERR zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. werkgroep arbeidsmarkt) actief. De SERR vergadert maandelijks (uitgezonderd de zomermaanden). In april 2011 nam dhr. Bart Henckaerts (ABVV) het voorzitterschap van de SERR over van dhr. Joël Stockmans (Unizo). Het SERRoverleg concentreert zich hoofdzakelijk op de werking van de arbeidsmarkt in Limburg en daarbij aanleunende thema s. Enkele specifieke aandachtpunten die het afgelopen jaar binnen de SERR werden besproken zijn terug te vinden in hoofdstuk 4. Arbeidsmarktbeleid 4.1 Reguliere economie (zie blz. 33). De SERR heeft naast een overlegfunctie ook een adviserende opdracht. In 2011 leverde SERR Limburg advies over de diversiteitsplannen, bepaalde categorieën van individuele beroepsopleidingen (IBO), de Buitenschoolse Kinderopvangcontracten, de praktische werken vanuit de VDAB opleidingscentra bij externe organisaties en de mandaten voor kosteloze arbeidsbemiddeling. De ombudsdienst verwerkte 10 klachten. Zie bijlage 7 (blz. 58) voor meer details. Bestuursvergaderingen POMERSV Limburg Om de organisatie en inhoudelijke werking van zowel POM Limburg als ERSV Limburg in goede banen te leiden werden in 2011 meerdere bestuursvergaderingen georganiseerd. POMERSV Limburg 30 Jaarverslag 2011

31 Vergadering Raad van Bestuur ERSV Limburg Algemene vergadering ERSV Limburg Directiecomité POM Limburg Raad van Bestuur POM Limburg Vergaderfrequentie 2011 Vermeldenswaard is dat één vergadering van de Raad van Bestuur ERSV en Directiecomité POM op een wel heel bijzondere locatie plaatsvond, namelijk tijdens het World Creativity Forum in de Ethias Arena te Hasselt. In bijlage vindt u de samenstelling van de verschillende bestuursorganen van POM en ERSV Limburg Streektafelwerking In het werkjaar 2011 vergaderde het burgemeestersoverleg NoordLimburg vier maal over zeer uiteenlopende thema s (bv. zorgbehoeften, logistiek, ruimtelijke economie, statistische analyse, ). In Haspengouw werd het afgelopen jaar twee keer een burgemeestersoverleg georganiseerd met als belangrijkste thema s de provinciale verordening voor de huisvesting van OostEuropese fruitplukkers, het eindrapport over het onderzoek naar het parkeren van vrachtwagens in de dorpskernen, het Limburgse vrachtroutenetwerk, de aansluiting op de E40, In de andere Limburgse streken (Maasland, MiddenLimburg en WestLimburg) kwam het burgemeestersoverleg in 2011 niet samen. Met de burgemeesters van WestLimburg werden wel individuele gesprekken gevoerd, waaruit bleek dat er op korte termijn geen nood is aan de organisatie van een burgemeestersoverleg. POMERSV Limburg 31 Jaarverslag 2011

32 3.3 Streekpact Het ERSV is verantwoordelijk voor de opvolging van de uitvoering van het streekpact , een geïntegreerde lange termijnvisie voor de socioeconomische ontwikkeling van de regio. Na een dialoogmoment tussen de Vlaamse overheid en RESOC Limburg en de daaruit volgende prioritaire vragenlijst die door RESOC Limburg in 2009 werd overgemaakt aan de Vlaamse overheid, kwam er in 2009, 2010 en 2011 geen feedback vanuit Vlaanderen (o.a. opvolgingstabellen van de verschillende prioriteiten en projecten). Hierdoor waren er de afgelopen jaren geen directe verdere acties m.b.t. de regiefunctie van het RESOC ondernomen. Mede op initiatief van RESOC Limburg werd eind 2011 wel een parlementaire vraag voorbereid waarbij in het Vlaams Parlement werd gepeild naar de opvolging van de dialoog met de RESOC s in het kader van het streekpact. Uit de bespreking in de Commissie voor Economie van het Vlaams Parlement ( ) bleek dat de Vlaamse regering eerst meer duidelijkheid wenst te creëren over de interne staatshervorming en de mogelijke wijzigingen inzake het sociaaleconomisch streekoverleg en de rol die RESOC hierin zal vervullen. Dit proces wil men op Vlaams niveau afronden tegen eind Pas daarna zal het duidelijk worden welke rol het RESOC en het streekpact zullen opnemen. Tot die tijd moet er geen feedback op de prioritaire vragen/projecten van de RESOC s worden verwacht vanuit de Vlaamse overheid. 3.4 Internationale samenwerking POMERSV Limburg neemt diverse initiatieven tot samenwerking met buitenlandse partners. Dit gebeurt enerzijds om Limburg buiten de provincie en landsgrenzen te promoten als een uitstekende economische vestigingslocatie om op die manier meer economische activiteit te genereren in onze provincie. Anderzijds is de internationale samenwerking erop gericht om via Euregionale en internationale partnerschappen de verdere socioeconomische ontwikkeling in Limburg te stimuleren. De internationale samenwerking die vanuit POMERSV Limburg wordt opgezet concentreert zich binnen drie domeinen: regiopromotie, de werking van de China Desk en de participatie aan diverse grensoverschrijdende projecten en acties. Regiopromotie In 2009 werd de Limburgse kerngroep buitenlandse investeringen opgericht, met vertegenwoordigers van het provinciebestuur, POM Limburg, FIT, Agentschap Ondernemen en LRM. Deze kerngroep behandelt buitenlandse investeringsdossiers en ontwikkelt de economische promotiestrategie van Limburg in nieuwe markten. Voor de ontwikkeling van een globale acquisitiestrategie hebben de provincie Limburg en POM Limburg een samenwerkingsakkoord afgesloten met LRM, waarbij LRM als trekker fungeert. Binnen de globale economische acquisitie van Limburg werden ook sectorspecifieke werkgroepen opgericht. Voor de sector logistiek wordt de acquisitie en promotie van Limburg getrokken door het Logistiek Platform Limburg, actief onder de koepel van POM Limburg. Binnen het Logistiek Platform werd de werkgroep Acquisitie Logistiek opgericht, waarbinnen een gezamenlijke strategie werd ontwikkeld voor het promoten van Limburg als logistieke topregio in binnen en buitenland. In uitvoering van die acquisitiestrategie werd in 2011 o.a. een logistieke roadshow georganiseerd in China, werd deelgenomen aan het World Canal City Forum POMERSV Limburg 32 Jaarverslag 2011

33 (China), werd een presentatie gegeven over de Limburgse logistieke propositie voor Chinese Ambassadeur en werden 9 Chinese delegaties ontvangen in Limburg. China Desk De activiteiten van de China Desk werden in 2011 maximaal afgestemd op de globale promotie en acquisitiestrategie voor Limburg. Zo is de China Desk verantwoordelijk voor het Chinese luik van de website het uithangbord van de globale economische promotie voor Limburg. De China Desk vertaalde tevens de brochure en presentatie Limburg Logistics Gateway naar het Chinees, inclusief de individuele fiches van de bedrijventerreinen opgenomen in deze brochure. De China Desk vertaalde ook de informatie van Limburg.net naar het Chinees, specifiek ten behoeve van een delegatie uit Yangzhou. Voorts werd de databank met relevante contacten in België en China verder uitgebouwd en fungeert de China Desk als centraal contactpersoon bij de ontvangst van Chinese delegaties in onze provincie (praktische regelingen ontvangst, informeren betrokken partijen, opmaken van agenda, plannen van bezoeken, ). Naast bovenstaande acties concentreerde de werking van de China Desk zich in 2011 sterk op de missies van Limburgse delegaties in China, op seminaries en op ontmoetingen met bedrijven en op een nauwere samenwerking met verschillende organisaties. Hieronder lijsten we de belangrijkste initiatieven van 2011 op inzake de missies naar China en de ontvangst van Chinese delegaties in Limburg. De nieuwe ambassadeur van de Volksrepubliek China in België, de heer Z.E. Liao Liqiang, bracht op 7 oktober 2011 een bezoek aan Limburg. POMERSV Limburg 33 Jaarverslag 2011

34 Missies / Seminaries China Desk 2011 World Canal Forum in Yangzhou ( ) Versterking samenwerking met overheidsorganisaties in Jiangsu Voorbereiding van en promotie voor de logistieke roadshow Prospectie van bedrijven en mogelijke partners Logistiek roadshow Limburg in China (oktober 2011) Deel 1: seminarie in Guangzhou, gelinkt aan het prinselijk bezoek aan China Deel 2: bedrijfsbezoeken in Shenzhen, de China Desk trad op als coördinator van deze bezoeken aan bedrijven die reeds handelsrelaties hebben in Europa. Aan de hand van een promotiefilm en brochures werd Limburg gepromoot als ideale vestigingslocatie. Deel 3: officieel bezoek aan Jiangsu, ondersteuning bij de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst tussen VOKA Limburg en CCPIT Jiangsu, versterking samenwerkingsovereenkomst provincies Limburg en Jiangsu (vooral binnen de sectoren logistiek en cleantech zijn er grote samenwerkingsmogelijkheden), bezoek aan een twintigtal bedrijven, bezoek aan de Wuxi expo rond hernieuwbare energie. Grensoverschrijdende projecten en acties Doorheen dit jaarverslag 2011 worden de verschillende grensoverschrijdende projecten waaraan POMERSV Limburg participeert reeds toegelicht. Wij sommen de projecten die in 2011 liepen hier nog even op. Voor meer info over het project en de acties die erin vervat zitten, verwijzen we naar de desbetreffende pagina in dit jaarverslag. Grensoverschrijdende projecten met participatie van POMERSV Limburg in 2011 Eco2Profit Blz. 24 Sustainable Industrial Sites (SIS) Blz. 12 Euregio portaal InterPOM Project Logistiek Blz. 17 Grenzeloze logistiek Blz. 19 Future proof for cure and care Blz. 22 TTRTTC POM is geassocieerd partner Interregio bijeenkomst Life Sciences POM is geassocieerd partner Strategische werkgroep gezondheid EMR Blz. 22 Business event Brouwerij Martens in Bocholt ( ) 70 deelnemers waaronder een delegatie van de Handelscommissie van Tianjin, het economisch departement van de Chinese ambassade, BCECC, CCPIT Brussel, ICBC Bank Europe en Brouwerij Martens Brouwerij Martens lichtte hun business concept in China toe, dat een goed voorbeeld is voor andere Limburgse bedrijven om zaken te doen in China. Het seminarie werd gevolgd door een bedrijfsbezoek aan de brouwerij. POMERSV Limburg 34 Jaarverslag 2011

35 4. Arbeidsmarktbeleid De dienst arbeidsmarktbeleid deelt haar werking op in drie domeinen die onderling en met de andere diensten dwarsverbanden hebben: reguliere economie, sociale economie en diversiteitsbeleid (EAD). De taken van de dienst zijn gericht op beleidsadvies, de ontwikkeling van projecten en acties, het informeren van partners en het organiseren van overleg. Het bepalen van de arbeidsmarktacties komt tot stand binnen een samenwerking en actieve betrokkenheid van de Limburgse sociale partners, VDAB, Limburgse arbeidsmarktorganisaties en de provincie Limburg. Die samenwerking krijgt o.a. vorm binnen de overlegorganen SERR Limburg, werkgroep Arbeidsmarkt, RESOCexpertenteam, commissie Diversiteit en Structureel Overleg Diversiteit. 4.1 Reguliere economie Het provinciale economische beleid, het overleg binnen SERR Limburg en de statistische analyses van zowel ERSV Limburg zelf als van andere instellingen, bepalen de knelpunten en uitdagingen op de reguliere arbeidsmarkt in Limburg. De thema s en acties die door de dienst Arbeidsmarktbeleid worden uitgewerkt spelen hier maximaal op in. Actieplan Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be Samen met de provincie Limburg en de VDAB werd in 2011 de campagne en het bijhorende actieplan voorbereid. Het actieplan is gericht op duurzaam personeelsbeleid met focus op behoud en instroom van 50plussers op de Limburgse arbeidsmarkt. Het plan bevat volgende onderdelen: een sensibiliserings POMERSV Limburg 35 Jaarverslag 2011

36 campagne met 7 sectorevents, de organisatie van praktijklabo s en een instroomproject voor werkzoekende 50plussers. De uitvoering van het actieplan is voorzien in Voorafgaand aan de campagne werd op 6 december 2011 reeds een studiedag georganiseerd rond leeftijdsbewust personeelsbeleid voor lokale besturen (zie ook blz. 42). Arbeidsmarktactieplan Het arbeidsmarktactieplan is een onderdeel van het RESOCstreekpact en biedt een kader voor de uitwerking van arbeidsmarktacties binnen een samenwerkingsverband van meerdere partners en specifiek voor de hefbomen rond arbeidsmarkt, opleiding en onderwijs. In 2011 werd dit actieplan geactualiseerd. ERSV Limburg neemt de regie inzake de uitvoering van doelstellingen en acties uit het arbeidsmarktactieplan. De hoofdlijnen uit het geactualiseerde actieplan situeren zich vooral op een duurzame matching tussen vraag en aanbod, een optimale ondersteuning aan de bedrijfswereld met bijzondere aandacht voor KMO s en voor de speerpunten logistiek, zorg en innovatie, het optimaal gebruik maken van de beschikbare arbeidsmarktinformatie, sociale economie alle kansen geven en het stimuleren van diversiteit. Limburg 2.24 SERR Limburg, het overleg en adviesorgaan van de Limburgse sociale partners, is nauw betrokken bij de opmaak van Limburg 2.24 dat uiting geeft aan een nieuwe toekomstgerichte ambitie voor de verdere sociaaleconomische groei en voor de realisatie van meer welvaart en welzijn voor de Limburgers. Tijdens het opmaakproces gaven de sociale partners in de SERR hun visie en bemerkingen. Bij de verdere uitwerking van Limburg 2.24 is de SERR één van de prioritaire gesprekspartners. Jaarlijks ondernemingsplan VDAB 2012 De arbeidsmarktpartners in de werkgroep Arbeidsmarkt en de SERR hebben, binnen een gezamenlijk Provinciaal Partneroverleg met VDAB op 12 september 2011, het Jaarlijks Ondernemingsplan VDAB (JOP 2012) uitgediept en besproken. Dit JOP bepaalt de contouren voor de VDABwerking en de sociale partners verstrekken hierover een beleidsadvies. DE SERR gaf de volgende 7 accenten mee: samenwerkingsverbanden versterken op verschillende domeinen, gunstig geëvalueerde projecten laten evolueren naar duurzame samenwerkingsverbanden met preferentiële partners, loopbaandienstverlening uitbouwen in de werkwinkels, digitale kloof in de dienstverlening verkleinen voor bepaalde doelgroepen, probleemanalyses maken bij knelpuntberoepen, meer rechtstreeks contact zoeken met de KMO s en moeilijk bereikbare groepen en tenslotte beroepsopleidingen organiseren in overleg met sectoren, gericht op toekomstige noden op de arbeidsmarkt. Taakafstemming Onderwijs Arbeidsmarkt De provincie Limburg neemt voortaan de regierol op voor de acties m.b.t. de afstemming onderwijsarbeidsmarkt. In 2011 werd de taakafstemming tussen de provincie en het ERSV vastgelegd. Het provinciaal Steunpunt Onderwijs zal de acties in overleg met de SERR coördineren. De SERR heeft reeds een aantal knelpunten gesignaleerd zoals de mismatch tussen afgestudeerden en het werkaanbod, foute studiekeuzes, arbeidsattitudes bij jongeren en het tekort aan stageplaatsen voor deeltijds lerende jongeren (vooral in MiddenLimburg en in de sectoren zorg en verkoop). POMERSV Limburg 36 Jaarverslag 2011

37 Europees Sociaal Fonds (ESF) Het ESF is een belangrijk subsidiekanaal voor arbeidsmarktacties, ook op het niveau van individuele bedrijven. De SERR informeerde naar de subsidiemogelijkheden en besprak met de verantwoordelijke van ESF de criteria bij de rol en beoordeling van SERR als adviesverstrekker in ESFdossiers voor ondernemingen. SERR wees o.a. op de noodzaak aan complementariteit tussen ESFacties naar personeelsbeleid en de diversiteitsplannen, op het belang van maatwerk in iedere ESFaanvraag en op de moeilijkheidsgraad bij het opstellen van ESFdossiers. Tendering arbeidsmarktacties De SERR heeft bij sommige VDAB tenders de opdracht om een aantal accenten mee te bepalen, zoals in 2011 bij de tender competentieversterking voor kansengroepen. Deze tender betreft een aanbesteding aan arbeidsmarktactoren, opgezet voor de begeleiding en competentieversterking voor werkzoekenden die behoren tot de 4 prioritaire kansengroepen: werkzoekenden met een arbeidshandicap, ouderen (50+), allochtonen en kortgeschoolden. VDAB regisseur arbeidsmarkt De VDAB is als regisseur van de arbeidsmarkt een prioritaire gesprekspartner van de SERR. In 2011 werd binnen het SERRoverleg ingegaan op de nieuwe beheersovereenkomst van VDAB met de Vlaamse overheid (periode ) die de engagementen en de vijf strategische doelstellingen voor de VDAB voor de komende vijf jaar vastlegt. Meer nog dan de vorige bevestigt de nieuwe beheersovereenkomst de VDAB in zijn rol als regisseur van de arbeidsmarkt. Daarnaast kwam ook het knelpuntenbeleid van VDAB aan bod, de opleidingen in het kader van het Werk en Investeringsplan (WIP) en de Werkweek in oktober SERRadviezen In 2011 leverde SERR Limburg advies over de diversiteitsplannen, bepaalde categorieën van individuele beroepsopleidingen (IBO), de Buitenschoolse Kinderopvangcontracten, de POMERSV Limburg 37 Jaarverslag 2011

38 praktische werken vanuit de VDABopleidingscentra bij externe organisaties en de mandaten voor kosteloze arbeidsbemiddeling. De ombudsdienst verwerkte 10 klachten. Zie bijlage 7 (blz. 58) voor meer details over de SERRadviezen. Werkgroep Arbeidsmarkt De werkgroep Arbeidsmarkt omvat het brede werkveld van arbeidsmarktorganisaties die actief zijn in Limburg, zoals de VDAB, de derden, de gemeenten, de uitzendsector, de provincie, de partners in tenderopdrachten, de gespecialiseerde of doelgroepgerichte dienstverleners, de sociale tewerkstellingsinitiatieven, het onderwijs, de sociale partners, In 2011 stonden de volgende thema s op de agenda: ontwikkelingen in arbeidszorg, regelgeving en maatregelen voor tewerkstelling van vluchtelingen, de aanpak van jeugdwerkloosheid via de competentieateliers, de werking van het RTC, het maatwerkdecreet in de sociale economie, armoede en werk in Limburg, de jobcoaching in de initiatieven voor buitenschoolse kinderopvang, de interne staatshervorming en federale beleidsontwikkelingen op het vlak van arbeidsmarkt, de Vlaamse beleidsnota s werk en sociale economie. 4.2 Sociale economie De sociale economiesector is een dynamische sector in Limburg die de voorbije jaren, mede onder impuls van het provinciale economische beleid, een grote ontwikkeling doormaakte. Toch stond de sector in 2011 voor een moeilijk jaar omdat er enerzijds vanuit de Vlaamse overheid een zeer beperkt groeipad werd voorzien voor uitbreiding van het aantal jobs. Anderzijds omdat in 2011 de weg voor hervormingen in de sector definitief is ingeslagen, zowel wat betreft de ondersteuningsstructuur in de sociale economie (waaronder bv. de Startcentrale en de rol van de RESOC s bij de ondersteuning van lokale besturen) als voor de financiering, erkenning en doelgroepbepaling van ondernemingen in de sociale economie. Dit bracht heel wat onzekerheid voor de sector. Ook de toekomstige rol van provincie en ERSV op het vlak van sociale economie worden in het kader van deze hervormingen herbekeken. Ondersteuning lokale besturen bij de uitbouw van lokale werkgelegenheid De opdracht die het ERSV kreeg van de Vlaamse overheid om lokale besturen bij te staan in hun opdracht als regisseur van het lokaal werkgelegenheidsbeleid liep af op 31 mei In een tijdspanne van twee jaren kregen alle Limburgse gemeentebesturen maatgerichte informatie over hun regierol en over lokale diensteneconomie. Het ERSV ondersteunde 18 lokale besturen in het uittekenen van een beleidsvisie inzake lokale werkgelegenheid en sociale economie. Daarnaast begeleidde het ERSV het tot stand komen van twee intergemeentelijke samenwerkingen voor het ontwikkelen van lokale diensten. Tenslotte werden drie lokale besturen, of actoren die door het lokale bestuur worden aangewezen, bijgestaan bij de opmaak van een concreet dossier inzake lokale diensteneconomie. Na afloop van het project neemt het ERSV voortaan het overleg verder op met de ambtenaren lokale werkgelegenheid, in samenwerking met VVSG, de koepel Lokale Diensteneconomie en de projectadviseurs van het Subsidieagentschap Werk en Sociale Economie. Het doel van het overleg is uitwisseling van goede praktijkvoorbeelden en kennisdeling. Overleg met de sector sociale werkplaatsen Vanuit de werkgroep Arbeidsmarkt werd een specifiek overleg gehouden met de Limburgse POMERSV Limburg 38 Jaarverslag 2011

39 sociale werkplaatsen. Bedoeling is om voortaan thematisch te overleggen over bepaalde onderwerpen zoals de complexiteit van de doelgroep, het behoud van oudere werknemers, de hervormingen in sociale economie en het nieuwe maatwerkdecreet, de veranderingen in het kader van arbeidszorg en de ontwikkeling naar W² (werk & welzijn), de samenwerking tussen sociale werkplaatsen en lokale besturen, onderlinge afstemming tussen sociale en beschutte werkplaatsen, Vergrijzing van het personeelsbestand in de sociale en beschutte werkplaatsen Op aangeven van de sector zelf organiseerde het ERSV een uitwisselingsdag voor de personeelsverantwoordelijken van de Limburgse sociale werkplaatsen i.v.m. de vergrijzing in het personeelsbestand. De vergrijzing van werknemers in de sociale werkplaatsen leidt in de praktijk tot moeilijkheden. Gemiddeld is meer dan 1 op 4 werknemers (28%) in de sociale werkplaatsen ouder dan 50. Gezien de vaak arbeidsintensieve taken is er vraag naar aangepast werk. Centraal tijdens de uitwisselingsdag stond de vraag hoe men de werkvloer zo kan organiseren dat het werk niet te belastend is en dat er nog rendabel kan gewerkt worden. Dit thema wordt in 2012 verder mee opgenomen via een specifiek sectorevent in de campagne Het Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be. ASSembli Dit project dat gericht was op het creëren van verhoogde tewerkstellingskansen voor normaal begaafde personen met autisme werd in 2009 mede geïnitieerd door ERSV Limburg. In 2011 liep het project af en met de conclusies en ervaringen uit dit project werd ASSembli in 2011 geïntegreerd in de werking van BEWEL, die de promotor was van het project. Het vervolgproject ASSembli+ kan niet rekenen op Europese subsidies en wordt bijgevolg niet uitgevoerd. Sociale economie op bedrijventerreinen De geïntegreerde werking tussen POM en ERSV leidde tot een denkoefening over de koppeling tussen sociale tewerkstelling en het POMERSV Limburg 39 Jaarverslag 2011

40 ecologisch groenonderhoud op bedrijventerreinen, dat past binnen de taak van bedrijventerreinmanagement die de POM op zich neemt. In 2011 werd een pilootproject voorbereid voor het ecologisch groenonderhoud op GenkZuid. ERSV participeert in de denktank onder leiding van UHasselt en in opdracht van de stad Genk. Enclaveprojecten in woonzorgcentra De 2 bestaande enclaveprojecten vanuit sociale werkplaatsen in meerdere Limburgse woonzorgcentra (WZC) en het project lokale diensteneconomie dat dienstverlening aanbiedt in een WZC, zijn nog steeds unieke projecten met een experimenteel karakter. De vraag hoe kansengroepen kunnen ingezet worden in de zorgsector, al dan niet via sociale economie, vormt het onderwerp van een denktank binnen VOSEC (Vlaams overleg sociale economie). POMERSV Limburg trekt hierin samen met POM WestVlaanderen en VOSEC aan de kar (werkgroep sociale economie in de zorg) om een realistisch model uit te werken. Invoegbedrijven en Startcentrale De werkgroep Arbeidsmarkt en de SERR schonken in 2011 aandacht aan de resultaten van de Startcentrale die reguliere bedrijven ondersteunt bij het opstellen van invoegdossiers. Daarnaast organiseerde het ERSV in 2011 samen met de Startcentrale een meeting over de Vlaamse invoegmaatregel op vraag van het Nederlandse UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen). Aansluitend werd een werkbezoek gebracht aan een drietal Limburgse invoegbedrijven. Het UWV zorgt o.a. voor arbeidsmarktdienstverlening in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en wilde kennismaken met de maatregelen die kansengroepen onmiddellijk toeleiden naar de reguliere bedrijven. Adviezen sociale economie Het RESOC heeft de decretale opdracht om een gemotiveerd advies te verstrekken over bijkomende projecten in de volgende werkvormen: invoegbedrijven, sociale werkplaatsen, lokale diensteneconomie, leerwerkbedrijven en werkervaringspromotoren, begeleiders arbeidszorg. Deze adviezen worden voorbereid in een expertenteam. In bijlage 8 (blz. 60) vindt u een gedetailleerd overzicht van de adviezen uitgebracht in Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) Een belangrijke opdracht binnen de werking van het ERSV Limburg is het stimuleren van een diversiteitsgericht personeelsbeleid bij Limburgse werkgevers, gericht op een optimale inschakeling van mensen met diverse talenten op de arbeidsmarkt. ERSV Limburg sluit daarom telkens een tweejarig convenant af met de Vlaamse minister van werk, onderwijs en vorming. In dit convenant worden de Limburgse acties weergegeven die bijdragen aan het Vlaamse beleid inzake Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit. Hieronder de belangrijkste realisaties voor 2011 in het kader van deze convenant. Diversiteitsplannen In een diversiteitsplan verbindt een bedrijf, organisatie, onderwijsinstelling of lokaal bestuur zich ertoe om met een uitgebreid actieplan te werken aan een diversiteitsgericht personeelsbeleid. Centraal staat het inpassen van de competenties en talenten van personen uit de zogenaamde kansengroepen (50plussers, arbeidsgehandicapten, allochtonen, kortgeschoolde jongeren, armen, exgedetineerden, ). Voor de uitvoering van het plan krijgen de bedrijven financiële steun vanuit Vlaanderen. POMERSV Limburg 40 Jaarverslag 2011

41 Op 18 februari 2011 werd het bedrijf Nebim JRS gehuldigd als 1000 e Limburgs bedrijf met een diversiteitsplan. Voor het afsluiten van dergelijke plannen voerden de projectontwikkelaars EAD van ERSV Limburg volgende taken uit: o Sensibilisering werkgevers o Analyseren bestaand personeelsbeleid in tal van bedrijven o Werkgevers in contact brengen met deskundigen o Opvolging van de diversiteitsplannen o Administratieve ondersteuning Een diversiteitsplan kan verschillende vormen aannemen (zie nevenstaande tabel, bij een clusterplan sluiten meerdere bedrijven één gezamenlijk plan af). In 2011 werden in totaal 143 plannen afgesloten in 165 Limburgse bedrijven, meer dan opgelegd in het convenant en het hoogste aantal van alle Vlaamse provincies. De Vlaamse Regering reserveerde het afgelopen jaar aan subsidies voor de Limburgse bedrijven met een diversiteitsplan. Aantal diversiteitsplannen in 2011 (Limburg) Instapplan 69 Diversiteitsplan 44 Groeiplan 25 Clusterplan Nazorgplan 2 Totaal plannen 143 Totaal bedrijven (bij 25 bedrijven) De meeste plannen werden het afgelopen jaar afgesloten in de sector Metaal (14,7%), gevolgd door de sectoren Distributie/handel en Zorgeconomie (beiden 10,5%). De lokale besturen waren goed voor 9,1% van het totaal aantal plannen. Ook de sectoren Logistiek (7,7%) en bouw (5,6%) zijn relatief goed vertegenwoordigd in het aantal afgesloten diversiteitsplannen. POMERSV Limburg 41 Jaarverslag 2011

42 Verdeling plannen naar sector (Limburg, 2011) effectief tot een plan leidden. Een aantal geprospecteerde bedrijven start bovendien pas in het volgende werkjaar met een plan, waardoor de ratio in principe hoger ligt. De ingediende saldodossiers van de bedrijven met een diversiteitsplan geven inzicht in het bereik van de kansengroepen. In 2011 dienden 70 bedrijven een saldodossier in. Resultaten diversiteitsplannen Limburg 2011 (70 saldodossiers ingediend in 2011) Aantal diversiteitsplannen naar bedrijfsgrootte (Limburg, 2011) Allochtonen werknemers 9 6,3% 6 tot 10 werknemers 14 9,8% 11 tot 50 werknemers 53 37,1% Ervaren werknemers Instroom Doorstroom Opleiding Retentie Arbeidsgehandicapten > 50 werknemers 67 46,9% Totaal De streek MiddenLimburg kent, gezien de concentratie van industrie en diensten in Genk en Hasselt, traditioneel het hoogst aantal plannen. Het Maasland tel het minst aantal plannen. Geografische spreiding van het aantal diversiteitsplannen (Limburg, 2011) Maasland 9 6,3% MiddenLimburg 57 39,9% NoordLimburg 27 18,9% WestLimburg 22 15,4% ZuidLimburg 28 19,6% Om deze resultaten te behalen werden 257 prospecties uitgevoerd, waarvan 55,6% ook Diversiteitsprojecten en acties De projectontwikkelaars EAD van het ERSV Limburg voeren, naast het afsluiten en opvolgen van diversiteitsplannen, ook een aantal diversiteitsprojecten en acties uit. Deze projecten hebben vaak een meer experimenteel en innovatief karakter en spelen in op noden en behoeften die gesignaleerd worden in de diversiteitsplannen. Methodiekontwikkeling en ervaringsuitwisseling staan daarbij centraal. o Commissie diversiteit De commissie werkt voorbereidend voor SERR Limburg en behandelt in hoofdzaak verdeelde adviezen inzake diversiteitsplannen. De commissie is samengesteld uit de leden van de SOD (cfr. infra) en een aantal SERRleden. De commissie vergaderde drie maal in POMERSV Limburg 42 Jaarverslag 2011

43 o Structureel Overleg Diversiteit (SOD) Het SOD is samengesteld uit de projectontwikkelaars EAD van het ERSV, de vakbondsconsulenten, Jobkanaal, Verso, Centraal tijdens het overleg staan samenwerking en informatieuitwisseling tussen de structurele partners diversiteit. In 2011 kwam het SOD vier keer samen. o 7x7 netwerkmomenten Tijdens deze netwerkmomenten, die georganiseerd worden door Unizo Limburg, ontmoeten 7 vaste Limburgse partners telkens 7 bedrijven rond een specifiek thema. Vanuit het ERSV werd telkens een onderneming aangebracht met een diversiteitsplan met de bedoeling de diversiteitsgedachte over te brengen aan de andere deelnemende ondernemingen. o Infosessie Tendensen op de arbeidsmarkt Tijdens deze sessie werd aan SOD en SERRleden informatie verstrekt over de toekom stige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Spreker was Prof. Dr. Luc Dekeyzer, docent aan de KUL en directeur van het kenniscentrum van SD Worx. o Toelichting werking EAD aan vakbondssecretarissen De mogelijkheden van een diversiteitsplan, de achterliggende gedachten en de werking van de projectontwikkelaars werden voorgesteld aan de vakbondssecretarissen van het ACV en het ACLVB. Door omstandigheden kon de toelichting voor het ABVV nog niet plaatsvinden. o Seminarie Zin en onzin van diversiteitsplannen bij kleine KMO s Gezien de onduidelijkheid bij een aantal SERRleden over het nut van diversiteitsplannen in KMO s, werd op 22 november 2011 een seminarie georganiseerd rond dit thema. Aan de hand van een praktijkgetuigenis en van de geformuleerde aandachtspunten werd een goed beeld gegeven over hoe een diversiteits POMERSV Limburg 43 Jaarverslag 2011

44 project succesvol en nuttig kan verlopen in een kleine KMO. o Opleidingsaanbod voor bedrijven met een diversiteitsplan Gerichte opleidingen voor bedrijven die aansluiten bij de acties die deze bedrijven hebben opgenomen in hun diversiteitsplan. Meer bepaald gaat het om de opleidingen selectievaardigheden, peter/meterschap en leeftijdsbewust personeelsbeleid. o Studiedag Leeftijdsbewust personeelsbeleid in lokale besturen In samenwerking met Diverscity werd op 6 december 2011 een studiedag georganiseerd voor lokale besturen rond het thema diversiteitsgericht en leeftijdsbewust personeelsbeleid. Het doel was om lokale besturen te informeren over deze begrippen en aan te zetten om een dergelijk personeelsbeleid effectief toe te passen. De studiedag telde 60 aanwezigen. o Project Back@work Dit ESFproject had tot doel om de herintegratie van exgedetineerden op de arbeidsmarkt te verbeteren. Het project, dat ondertussen is afgerond, richtte zich naar werkgevers, gedetineerden en intermediairen. Voortbouwend op de resultaten van dit project, werd gestart met een overkoepelend project in de gevangenissen van Hasselt, Oudenaarde, Mechelen en Leuven. Het project kreeg de naam De werkpuzzel, een persoonlijk ontwikkelingsplan voor gedetineerden. o Duodag (i.s.m. GTB) Tijdens de Duodag 2011 kregen in Limburg 51 personen met een arbeidsbeperking de kans om kennis te maken met het bedrijfsleven. 36 Limburgse bedrijven namen deel en konden op die manier de competenties van de personen met een arbeidsbeperking ontdekken. GTB is de organisator van de Duodag, ERSV Limburg levert de meeste bedrijven aan om deel te nemen. o Disability@work (i.s.m. Prevent) Binnen het project werden de nodige tools ontwikkeld om organisaties te ondersteunen bij het opzetten van een beleid om werknemers met gezondheidsproblemen te behouden of hun terugkeer na een periode van ziekte te bevorderen. Het project leverde een bruikbare handleiding op die door de projectontwikkelaars EAD wordt meegenomen bij de uitvoering van de diversiteitsplannen. Het project werd inmiddels afgerond. o Will s Kracht arbeidsattitude Eén van de aandachtpunten in het project Will s Kracht was in 2011 de arbeidsattitude van leerlingen tijdens stages en tewerkstelling. De resultaten die voortvloeiden uit de verschillende acties hieromtrent worden door de projectontwikkelaars EAD meegenomen om als mogelijke methodiek te dienen in een diversiteitsplan. Tijdens een infosessie op 15 maart 2011 werd de methodiek ook overgedragen aan externe consultants. o Samenwerking speerpuntsector Zorgeconomie De projectontwikkelaars EAD boden ondersteuning bij de organisatie van diverse seminaries (bv. inzake subsidiereglementen en arbeidsmarktinitiatieven voor de zorg), namen de inhoudelijke en administratieve coördinatie op van een aantal innovatiedossiers voor zorgorganisaties, hielpen bij de uitwerking van drie collectieve instroomprojecten, namen actief deel aan de werkgroep kortgeschoolden in de zorg met o.a. een analyse van projecten uit andere regio s, ondersteunden het project allochtonen in de zorg dat in 2012 moet leiden tot een eigen studiedag, POMERSV Limburg 44 Jaarverslag 2011

45 analyseerden de situatie van 50plussers in de zorg met een terugkoppeling naar de woonzorgcentra. o Samenwerking speerpuntsector Logistiek De projectontwikkelaars EAD nemen actief deel aan de werkgroep OnderwijsKennis Arbeidsmarkt van het Logistiek Platform Limburg. Daarnaast werd ondersteuning geboden bij diverse studienamiddagen (o.a. toelichting over diversiteitsplannen tijdens het seminarie Het belang van HR voor logistieke bedrijven ). De expertise van de EADprojectontwikkelaars werd voorts ingezet bij de opmaak van het luik arbeidsmarkt in het projectvoorstel van Euregiolog³ en bij het opstellen van een provinciaal actieplan arbeidsmarkt voor logistiek dat in 2012 zal afgerond worden. POMERSV Limburg 45 Jaarverslag 2011

46 5. Communicatie Door een gevarieerde inzet van diverse communicatiemiddelen wil POMERSV Limburg haar doelgroepen informeren over de eigen werking en over socioeconomische ontwikkelingen in Limburg, Vlaanderen en de Euregio. De externe communicatie van POMERSV bestaat hoofdzakelijk uit publicaties, persartikels, elektronische communicatie en beursdeelnames. Publicaties In 2011 verschenen drie edities van het Economisch Rapport van POMERSV Limburg. Economisch Rapport POMERSV Limburg edities 2011 Themanummer Zorgeconomie in Limburg Maart 2011 Reguliere editie Juni 2011 Themanummer Care economy in Limburg (Engelstalig) Augustus 2011 De geplande editie voor het najaar 2011 kon niet gerealiseerd worden in 2011 wegens de vereffening van de dienstverlener die instond voor de grafische vormgeving van het Economisch Rapport. Eind 2011 publiceerde POMERSV Limburg de socioeconomische analyse van Limburg en haar 5 streken (meer info, zie blz. 26). Daarnaast werden in 2011 verschillende folders en brochures ontwikkeld (bv. Limburg, logistics gateway met individuele fiches van een aantal bedrijventerreinen, folder groepsaankoop zonnepanelen voor bedrijven, heruitgave brochure Move Your World, EADvademecum, folder China Desk, organisatiefolder, ) Tenslotte vermelden we nog de bijdrages van POMERSV aan de Limburgse Economische Flits (LEF), uitgegeven door de dienst Economie van de provincie Limburg. Persartikels Door een nauwe samenwerking met de dienst Economie van de provincie Limburg en door de participatie van een medewerker van POM Limburg in de Beleidsgroep Communicatie van de Directie Ruimte van de provincie Limburg, kan POMERSV Limburg optimaal gebruik maken van de provinciale mediamix voor het verspreiden van artikels over de activiteiten van de organisatie. Hierdoor verschenen verschillende bijdrages van POMERSV Limburg in De Zondag, De Nieuwe Limburger (JET Magazine) en Dag Limburg (TV Limburg). Daarnaast verspreidde POMERSV Limburg in 2011 een twintigtal persberichten over de eigen projecten of acties met voldoende nieuwswaarde. De verspreiding van de persberichten gebeurt naar zowel de algemene als de gespecialiseerde pers (afhankelijk van het onderwerp), op Vlaams en regionaal niveau. Elektronische communicatie POMERSV Limburg communiceert naar haar doelgroepen middels vier websites ( Vanaf het najaar 2011 wordt een vijfde website ontwikkeld, specifiek voor zorgeconomie. Die website zal in de eerste helft van 2012 online worden geplaatst. POMERSV Limburg 46 Jaarverslag 2011

47 Inzake regiopromotie levert POMERSV een actieve bijdrage aan de website en een nieuwe website (met o.a. een aantal promofilmpjes) die in het najaar 2011 werd gerealiseerd door een samenwerking tussen de provincie, POMERSV en LRM. In 2011 verstuurde POMERSV Limburg vier maal (januari, april, juli, oktober) haar digitale nieuwsbrief met uiteenlopende informatie over de eigen activiteiten en projecten. Het afgelopen jaar werd tevens een nieuwe digitale nieuwsbrief ontwikkeld specifiek voor de informatie van het Logistiek Platform Limburg. Deze nieuwsbrief werd in 2011 twee maal verspreid (maart, september). Ook inzake sociale media ondernam POM ERSV in 2011 enkele initiatieven. Zo werd op Facebook een pagina aangemaakt voor het Logistiek Platform Limburg, specifiek voor de campagne Move Your World. Binnen dezelfde campagne werd tevens een Facebookadvertentiecampagne gelanceerd waarbij op de Facebookpagina van alle 16 tot 18jarige Limburgers een advertentie verscheen die uitnodigde om deel nemen aan een wedstrijd waarbij twee vragen over logistiek moesten beantwoord worden. Drie winnaars ontvingen een Ipod. Bedoeling van de advertentiecampagne was sensibilisering voor logistieke opleidingen en beroepen naar jongeren. Vanuit het Platform Zorglandschap Limburg werd een LinkedInprofiel opgemaakt om diverse nieuwsitems en evenementen ook via dit kanaal kenbaar te maken. Beursdeelnames POMERSV Limburg was het afgelopen jaar met een stand aanwezig op een aantal beurzen: Logistieke beurs Transport & Logistics in Antwerp Expo: gezamenlijke stand met de Haven van Antwerpen Beurs Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) Duurzaam = gewoon doen in Kortrijk Expo: gezamenlijke stand met provincie Limburg, UHasselt, stad Hasselt, stad Genk Logistieke beurs Move It in de Limburghal te Genk: gezamenlijke stand met het ELO (Euregionaal logistiek overleg). POMERSV Limburg organiseerde samen met de VDAB en Move It tijdens de beurs een jobdating voor logistiek, vervoer en bouw. World Creativity Forum in de Ethiasarena te Hasselt: gezamenlijke stand met provincie Limburg, toerisme Limburg, LRM en Stroominvest. Symposium Cleantech samenwerking rendeert: ook voor uw bedrijf! met gelijklopende cleantechbeurs, energiegebouwen CMine Genk. Gedeputeerde Marc Vandeput (voorzitter POMERSV Limburg) bij de prijsuitreiking in het kader van de Facebookadvertentiecampagne Move Your World POMERSV Limburg 47 Jaarverslag 2011