Jaarverslag. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

2 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

3 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

4 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

5 Inhoudsopgave Voorwoord p Ruimtelijke economie p Ruimtelijke planning p Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen p Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen p Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen p Eco-efficiënte bedrijventerreinen p Adviesverlening p Bedrijfsinfrastructuren p Speerpuntenbeleid p Logistiek p Zorgeconomie p Cleantech p Beleidsontwikkeling p Dataverwerking en verspreiding p Beleidsoverleg en advisering p Streekpact p Internationale samenwerking p Arbeidsmarktbeleid p Reguliere economie p Sociale economie p. 53 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

6 4.3 Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) p Communicatie p. 61 Bijlagen p. 63 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

7 Voorwoord Het afgelopen jaar 2012 was een erg moeilijk jaar voor de Limburgse economie. Het banenverlies bij diverse Limburgse bedrijven, en Ford niet in het minst, zal op korte termijn onmiskenbaar een nefast effect hebben op de sociaal-economische ontwikkeling van onze provincie. Ondanks die sombere vooruitzichten moeten we nu echter méér dan ooit vooruit durven kijken. Werkgevers, werknemers, socioeconomische actoren en beleidsmakers op de verschillende niveaus en over de partijgrenzen heen moeten de krachten bundelen om met krachtdadige acties de Limburgse economie weer op de rails te zetten en onze welvaart op langere termijn te waarborgen. Het doel is voor alle partijen hetzelfde: het creëren van bijkomende werkgelegenheid en ondernemerschap in Limburg! Het rapport Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat schept hiervoor het kader. De uitvoeringsfiches zullen concrete acties bevatten om onze Limburgse economie uit het moeras te trekken waarin het zich momenteel bevindt. De sterke verbondenheid onder de Limburgers heeft ons in het verleden al meermaals laten recht krabbelen van de economische mokerslagen die onze provincie te verwerken kreeg. We beschikken nog steeds over een aantal belangrijke troeven om naast een sterke tertiaire economie ook een performante en innovatieve industrie in onze provincie te herbergen. Talrijke KMO s, grotere bedrijven en zelfstandigen bewijzen dat iedere dag opnieuw, daarbij geholpen door de productiviteit en flexibiliteit van de Limburgse werknemers. provincie minder afhankelijk wordt van een beperkt aantal economische sectoren. Die verbreding hebben we enkele jaren geleden al ingezet met de provinciale ondersteuning, meestal onder de koepel van POM-ERSV Limburg, van de zogenaamde speerpuntsectoren, waaronder groene energie (cleantech), logistiek en zorgeconomie. Een groot deel van de ondersteuning die POM- ERSV biedt, gaat naar de koppeling van deze groeisectoren met de provinciale arbeidsmarkt. Enkele voorbeelden daarvan worden verderop in dit Jaarverslag 2012 toegelicht. Ook inzake de creatie van bijkomende ruimte om te ondernemen of bij de herbestemming van bestaande economische ruimte, ondernam POM-ERSV Limburg in 2012 diverse initiatieven. De gebeurtenissen van het afgelopen jaar sterken ons in de overtuiging dat we moeten blijven inzetten op regionale economische ontwikkeling en innovatie en dat hiervoor een constructieve samenwerking tussen alle socioeconomische actoren en beleidsniveaus noodzakelijk is. De ambitie hierbij is duidelijk: Limburg verder ontwikkelen tot een regio met een sterke economische dynamiek en een eigen sociaaleconomische identiteit met provinciegrensoverschrijdende uitstraling. Op die manier kunnen we meer welvaart en welzijn creëren voor de Limburgers! Er is dus vast en zeker een toekomst voor de Limburgse economie. Een belangrijk aandachtspunt is de verbreding van de economische activiteiten waardoor onze Marc Vandeput Voorzitter POM-ERSV Limburg Foto: Luc Daelemans POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

8 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

9 1. Ruimtelijke Economie De dienst Ruimtelijke Economie van POM- ERSV Limburg plant en ontwikkelt goede en kwaliteitsvolle ruimte voor bedrijvigheid in de provincie Limburg. De dienst kan beleidsvoorbereidend werk leveren, gerichte planningsinitiatieven uitwerken en waar nodig participeren aan ontwikkelingsprojecten. Ook het promoten en profileren van Limburg als interessante investerings- of vestigingslocatie vormt een belangrijk aandachtspunt. 1.1 Ruimtelijke planning De ontwikkelingsmogelijkheden van onze provincie worden in belangrijke mate bepaald door ruimtelijke planningsinitiatieven. Dergelijke initiatieven zijn een vertaalslag van het gevoerde Limburgse en Vlaamse beleid, waarbij het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) en het Ruimtelijk Structuurplan provincie Limburg (RSPL) de belangrijkste beleidskaders vormen. Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) Het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA) is één van de belangrijkste Vlaamse ontwikkelingsprogramma s van de afgelopen jaren. De realisatie van het ENA zorgt er voor dat de economische sterkten van het gebied langsheen het Albertkanaal (van het Antwerps havengebied tot en met de gemeente Lanaken) elkaar beter aanvullen en dat het gebied kan verdicht worden in functie van een snellere economische ontwikkeling. Het is aan de Vlaamse Regering om planningsactiviteiten te ontplooien en te coördineren binnen dit gebied. De dienst Ruimtelijke Economie volgt het ENA op en neemt vanuit het coördinatieplatform ENA een aantal belangrijke taken op. Zo is POM-ERSV Limburg samen met POM Antwerpen medeopdrachtgever voor de opmaak van de globale en gebiedsgerichte plan-milieueffecten- Rapporten (MER) voor het ENA: POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

10 o De gebiedsgerichte plan-mer s worden gevoerd in functie van een aantal terreinen waarvoor in de beslissing van de Vlaamse Regering (23/04/2004) bijkomend onderzoek werd gevraagd. Dit gebiedsgericht onderzoek moet de Vlaamse Regering toelaten om via een bijkomende beslissing al dan niet in te stemmen met de opmaak van Ruimtelijke Uitvoeringsplannen voor deze specifieke zoekzones. Globale plan-mer ENA Globale plan-mer o Via het globale plan-mer wordt onderzoek gevoerd naar de cumulatieve milieueffecten van het totale ENAprogramma Zolder- Lummen - Zuid Genk- Zuidoost Studie wacht op inbreng conclusies van bijkomend onderzoek Zolder-Lummen-Zuid Bijkomend detailonderzoek werd uitgevoerd in de loop van 2011 en De conclusies worden ingebracht binnen de Globale plan-mer MER-onderzoek reeds eerder afgewerkt Tevens werd een tweede onderzoekstraject gevolgd: plan-mer / ontheffingsdossiers opstellen op gebiedsniveau voor een aantal nog te bestemmen terreinen. Gebiedsgerichte plan-mer of ontheffingsdossiers ENA Tervant MER afgerond in 2011 Genk-Zuidwest MER afgerond in 2011 Onderzoek naar vermarkting 2012 Termien MER afgerond in 2011 Alle afgewerkte studies werden overgemaakt aan de dienst MER van de Vlaamse Overheid. Deze dienst zal het studiemateriaal beoordelen. Het komt vervolgens de Vlaamse Regering toe een beleidsbeslissing te nemen m.b.t. een mogelijke bestemmingswijziging van de gebieden. Herziening Ruimtelijk Structuurplan Limburg (RSPL) De actualisatie van het RSPL werd goedgekeurd door Vlaams minister van Ruimtelijke Ordening Philippe Muyters op 23 juli Op 6 september 2012 werd het gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Sinds 20 september 2012, 14 dagen na de bekendmaking, trad de actualisatie RSPL in werking. Het vernieuwde RSPL biedt o.m. potenties voor het inplannen van meer dan 280 ha aan bijkomende regionale en lokale bedrijventerreinen. Reeds in 2011 werden door de dienst Ruimtelijke Economie ideeën en voorstellen uitgewerkt m.b.t. de inplanting van deze bijkomende ontwikkelingsmarge. In het voorjaar 2012 werden de voorstellen geconcretiseerd in functie van bijkomende logistieke bedrijvigheid. De voorstellen werden gebundeld in het gethematiseerde Economisch Rapport Logistiek dat in het kader van de logistieke beurs Move IT 2012 werd uitgebracht. 1.2 Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen De realisatiefase van een bedrijventerrein is het meest tastbare element inzake de economische ontwikkelingsrol van POM-ERSV Limburg. Na het voeren van de lange, vaak onzichtbare, planprocessen breekt de fase van de terreinontwikkeling aan. In voorbereiding op de ontwikkeling worden samenwerkings- POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

11 verbanden, inrichtingsstudies en businessplannen opgemaakt. Waar nodig worden onteigeningsprocedures gevoerd en de stedenbouwkundige vergunning voor de aanleg van de noodzakelijke infrastructuur wordt aangevraagd. Binnen het kader van het ENA worden momenteel 3 terreinen ontwikkeld. Het nieuwe terrein Zwartberg II bevindt zich reeds in uitgiftefase. De ontwikkeling van de regionale bedrijventerreinen te Alken werd tijdelijk opgeschort in afwachting van een definitieve uitspraak van de Raad van State. Ham-Zwartenhoek Genebos Ravenshout-Noord Alken Zwartberg II 89 ha 36 ha 43 ha ±18 ha 60 ha Bedrijventerrein Zwartenhoek (Ham) Sinds 26/03/2010 beschikken nv De Scheepvaart en POM Limburg over de onteigeningsmachtiging van het projectgebied Ham-Zwartenhoek. In overleg werd beslist dat nv De Scheepvaart haar onteigeningsmachtiging zal gebruiken, waarbij POM Limburg de acties op het terrein nauwgezet zou opvolgen. In september 2010 werden alle betrokken inwoners op de hoogte gebracht van de onteigeningsmachtiging en startten de projectpartners (gemeente Ham, LRM, nv De Scheepvaart en POM Limburg) met de minnelijke onderhandelingen om de gronden binnen het gebied te verwerven. Voor een beperkt aantal eigenaars werd een gerechtelijke onteigeningsprocedure opgestart medio De samengestelde stuurgroep kwam maandelijks samen. In de loop van 2012 werden door deze stuurgroep gedetailleerde inrichtingsplannen opgemaakt en de stedenbouwkundige vergunning werd aangevraagd en bekomen. De verdere ontwikkeling is afhankelijk van de lopende gerechtelijke onteigeningen. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

12 Genebos In het voorjaar van 2011 kreeg POM Limburg de onteigeningsmachtiging voor het projectgebied via minister Bourgeois. De percelen werden naar waarde geschat en er werd een minnelijk bod uitgebracht ten aanzien van de betrokken eigenaars. Nadat in augustus 2011 LandExplo Genebos bvba een officiële aanvraag tot zelfrealisatie bij POM Limburg indiende, werden in het najaar 2011 en voorjaar 2012 intensieve onderhandelingen gevoerd met de private ontwikkelaar. De onderhandelingen tussen private en publieke partners werden in september 2012 succesvol afgerond en er werd een samenwerkingsovereenkomst ondertekend, waarbij ook het principe van verevening ingeschreven werd. Middels dit principe wordt de ontwikkeling van de nieuwe projectzone financieel en beleidsmatig gekoppeld aan de herstructurering van het aansluitende en verouderde deelgebied Ravenshout (± 80ha). De opbrengsten gegenereerd uit de ontwikkeling van Genebos worden sterk afgeroomd en geherinvesteerd. Hierdoor kan een oplossing geboden worden aan de problemen op het vlak van versnipperd ruimtegebruik, zonevreemde woningen, infrastructuurknelpunten en verloedering van het openbaar domein. In het laatste kwartaal van 2012 werden meer- dere stuurgroepen en overlegcomités georganiseerd die uitvoering geven aan de afgesloten samenwerkingsovereenkomst. Ravenshout-Noord (Beringen) In de loop van 2012 werden de laatste minnelijke onderhandelingen voor het verwerven van percelen binnen het gebied GRUP afgerond. In het najaar van 2012 werd het inrichtingsconcept gefinaliseerd en werd een aanvraag tot bouwvergunning ingediend. Het subsidiedossier werd samengesteld en besproken met de verantwoordelijke Vlaamse diensten. Alken: Brouwerij en Kolmen Op 21 oktober 2010 vernietigde de Raad van State definitief het provinciale ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP), het onteigeningsplan en de onteigeningsmachtiging. De Provincieraad stelde het PRUP en het bijhorende onteigeningsplan opnieuw vast op 16/03/2011. Bij ministerieel besluit (05/07/2011) werden de plannen door de Vlaamse Regering opnieuw goedgekeurd. Na deze goedkeuring werden de onderhandelingen met de ontwikkelingspartners hervat en werd het businessplan betreffende de ontwikkeling geactualiseerd op basis van het geactualiseerde inrichtingsplan. Er werden echter opnieuw klachten ingediend bij de Raad van State. De projectpartners zijn momenteel in afwachting van een definitieve uitspraak Beheerscomité Zwartberg II Ondertekening samenwerkingsovereenkomst tussen POM- ERSV Limburg, de gemeentebesturen van Ham en Tessenderlo en Landexplo Genebos bvba voor de verdere ontwikkeling van het ENA-bedrijventerrein Genebos POM Limburg zetelt in het beheerscomité van het nieuwe terrein Zwartberg II en neemt het secretariaat waar. In de loop van 2012 werden een 4-tal vergaderingen van het beheerscomité gehouden. Gezien de economische conjunctuur werd er echter een beperkt aantal aanvragen behandeld. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

13 1.3 Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen Ook oudere bedrijventerreinen moeten ingezet worden in functie van een betere economische ontwikkeling. Door verdichting, renovatie, het verbeteren van de aanwezige infrastructuur of het aanbrengen van specifieke (groene of publieke) accenten kan een verouderd terrein opnieuw een groeipool worden voor bedrijven en werkgelegenheid. Dikwijls is het nuttig om alvast te onderzoeken of en op welke manier bestaande terreinen geherstructureerd kunnen worden. Een bedrijventerrein volgt een typische productcyclus met opgang, maturiteit en neergang. Bij neergang kan de immobiliënwaarde van de gebouwen en het vestigingsmilieu enkel behouden worden door het nemen van maatregelen. Indien goed toegepast zullen deze maatregelen terug tot opgang en maturiteit leiden en m.a.w. de productcyclus verlengen. POM Limburg tracht lokale besturen en terreinbeheerders te motiveren en te ondersteunen om dergelijke trajecten op te starten met behulp van het Vlaamse subsidiebesluit voor bedrijventerreinen. Ook in 2012 assisteerde POM-ERSV Limburg een aantal gemeentebesturen bij de uitvoering van dergelijke voortrajectstudies tot revitalisering. Lopende revitaliseringsstudies Jagersborg Nolimpark Oude Bunders Zone Geladé Maaseik Overpelt Zone Geladé Stevoort Maasmechelen Hasselt (Stevoort) Op vraag van een aantal Hasseltse ondernemers startte POM-ERSV Limburg in 2012 een studie om opportuniteiten inzake een herontwikkeling van de zone Geladé te Stevoort te bestuderen. Op deze zone van meer dan 4ha was het transportbedrijf Eric Geladé actief, dat eind 2011 failliet werd verklaard. POM-ERSV Limburg ijvert reeds langer voor bijkomende ruimte om te ondernemen in Hasselt en omgeving. In het algemeen maar zeker op vlak van vestigingsmogelijkheden voor kleinere ondernemingen (zelfstandige ondernemers en lokale KMO-bedrijven) is daar een prangend tekort. POM-ERSV Limburg beoogt daarnaast ook steeds een optimale benutting van de ruimte bestemd voor economische activiteit. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

14 1.4 Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen Op vlak van de herinschakeling van onbenutte bedrijventerreinen was 2012 een overgangsjaar. Een aantal resterende budgetmiddelen van de afgelopen projectperiode onderhandelingsteams werd opgenomen in functie van de revitaliseringsstudie Zone Geladé Stevoort Hasselt. Op vraag van het Agentschap Ondernemen startte de dienst Ruimtelijke Economie eind 2011 met de uitwerking van een nieuw project activeringsteams. De dienst werkte begin 2012 het nieuwe projectvoorstel uit en diende het nieuwe projectvoorstel in bij de Vlaamse Regering. Het volledige projectvoorstel werd eind 2012 door de Vlaamse administratie goedgekeurd. 1.5 Eco-efficiënte bedrijventerreinen Een eco-efficiënt bedrijventerrein is een terrein, waar via nauwere samenwerking tussen bedrijven en overheid, veranderingen in bedrijfsprocessen en in de inrichting van het terrein gerealiseerd worden. Deze veranderingen zijn gericht op het verbeteren van het (bedrijfs)economisch resultaat, de vermindering van de milieubelasting en het efficiënter gebruik van energie, water, materiaal en ruimte. Belangrijke aandachtspunten binnen de realisatie van dergelijke kwalitatieve en moderne bedrijventerreinen zijn inrichting, ruimtegebruik, ruimtelijke kwaliteit, milieuvriendelijk omgaan met reststoffen en energie, en CO2 neutraliteit. Op deze manier gaan economie en ecologie hand in hand en creëren ze een meerwaarde voor de aanwezige bedrijven. POM-ERSV Limburg wil vooral terreinbeheerders, gemeenten en ondernemersclubs ondersteunen in hun initiatieven om zowel bestaande als nieuwe bedrijventerreinen op te waarderen en hun concurrentiepositie te verstevigen. Ontbijtsessie eco-efficiënte bedrijventerreinen Op 20 september 2012 organiseerde POM- ERSV Limburg een ontbijtsessie met als thema Eco-efficiënte bedrijventerreinen. Op deze sessie werd de nieuwe website gelanceerd, die een nuttige handleiding is in de transitie naar een eco-efficiënt bedrijventerrein. Daarnaast bracht 3E een stand van zaken m.b.t. de warmtenet-studies op Genk-Zuid en Ravenshout en werd vanuit Zeeland Seaports een toelichting gegeven rond de case Biopark Terneuzen. De geslaagde ontbijtsessie kon rekenen op een aanwezigheid van 55 personen. Subsidiereglement eco-efficiënte bedrijventerreinen Samen met de provincie Limburg lanceerde POM-ERSV Limburg op 17 mei een subsidiereglement voor de ondersteuning van gemeenten in het realiseren van eco-efficiënte bedrijventerreinen. De mogelijkheden binnen deze subsidie zijn zodanig uitgebreid, dat POM-ERSV Limburg ondersteuning biedt aan gemeenten bij de indiening van hun dossier. Zo werden eind 2012 de gemeenten Beringen en Bilzen ondersteund bij de opmaak van hun dossier. Ook in 2013 blijft deze subsidie ter beschikking van gemeenten en ondernemersclubs. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

15 Sustainable Industrial Sites (SIS) Dit project richt zich op het stimuleren van de ontwikkeling van duurzame bedrijventerreinen in de Euregio Maas-Rijn. Als één van de Limburgse partners in het project richt POM-ERSV Limburg zich, samen met het Centrum Duurzaam Bouwen, op het ontwikkelen van een online tool om de duurzaamheid van een bedrijventerrein (en zijn individuele bedrijven) in kaart te brengen. In 2012 werd de tool gefinaliseerd en bleef deze ter beschikking van terreinbeheerders, gemeentes, Daarnaast werd de tool opgenomen in de subsidie eco-efficiënte bedrijventerreinen. Indieners die deze tool opnemen in hun plan van aanpak krijgen pluspunten bij hun evaluatie. Collectief Cleantech Realisatieplan (CCR) In 2012 liep het project Collectief Cleantech Realisatieplan ten einde. Dit project was een samenwerking tussen de stad Genk, de UHasselt en POM-ERSV Limburg. Het project had tot doel om samen met de bedrijven op het bedrijventerrein Genk-Zuid op zoek te gaan naar opportuniteiten om economie en ecologie aan elkaar te koppelen. Op 22 november 2012 werd een slotevent georgani- seerd waarin een korte schets werd gegeven van het doorlopen traject en waar een oproep werd gedaan tot een call to action. Duurzame Mobiliteit Ravenshout: Ravenshout -logisch op weg Begin 2010 richtte POM-ERSV Limburg een stuurgroep op met het oog op het uitbouwen van een project rond duurzame mobiliteit op het industrieterrein Ravenshout, na Genk-Zuid het tweede grootste bedrijventerrein in Limburg. Partners in de stuurgroep werden de Provincie Limburg (i.c. Mobidesk Limburg), de drie betrokken gemeenten (Beringen, Ham, Tessenderlo) en de vervoersmaatschappij De Lijn Limburg. Er werd een projectvoorstel ingediend bij het EFRO fonds en er werd een samenwerkingsprotocol tussen de actoren ondertekend. Het project Ravenshout, - logisch op weg, heeft een kostprijs van Mobidesk is de promotor van het project, POM Limburg en De Lijn Limburg werken intensief mee aan de uitvoering. Het project geniet de steun van de lokale ondernemingsclubs, werkgeversorganisaties, de uitzendsector, het ACV en het ABVV. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

16 In de lente 2012 kwam De Ravenshout fietsmap uit en in de zomer van 2012 verdeelde de opgerichte Ravenshoutbrigade een ludiek gadget om de fietsers te belonen. In het najaar van 2012 werd de actie geeft de Ravenshoutbrigade er ene georganiseerd. Project Bedrijventerreinmanagement Begin 2011 werd het project Bedrijventerreinmanagement, ingediend binnen een Vlaamse projectoproep, door het Agentschap Ondernemen goedgekeurd. Vertrekkende vanuit de concrete behoeften van bedrijven kan POM-ERSV Limburg zodoende ondersteuning bieden bij de uitbouw van projecten zoals uniforme bewegwijzering, groenonderhoud, consortiumbewaking en integraal waterbeheer: Concrete acties 2012 Bewegwijzering Poort Genk Ondersteuning bewegwijzering en infozuil te Maasmechelen Studiemoment rond GPS problematiek Onderzoek met Borealis m.b.t. zuiveringsinstallatie voor collectief gebruik Initiatie en ondersteuning van consortiumbewaking te Hasselt De dienst Ruimtelijke Economie was actief in meerdere uitgifte- en beoordelingscomités, o.m.: - Beheerscomité Zwartberg II (Genk) - Kieleberg / Spelver II (Bilzen) - Brustem IndustriePark (Sint- Truiden) - Genebos (Ham, Tessenderlo) POM-ERSV Limburg heeft in de loop van 2012 een veelheid aan adviezen uitgebracht over verkoop, voortverkopen, plannen en vergunningen, hypotheek, recht van opstal, terugkoop, leegstand, Onderwerp Totaal % Verkoop 17 12% Voortverkoop 25 17% Verhuur 2 1% Vergunning 8 6% Hypotheek 1 1% Recht van opstal 13 9% Afstand 0 0% Verkaveling 0 0% Plan 2 1% Inbreng 2 1% 1.6 Adviesverlening Gemeentebesturen doen graag een beroep op het oordeel van POM-ERSV Limburg inzake ruimtelijk-economische kwesties. Bij doorverkoop van bedrijfsgronden is er een verplichting om aan POM-ERSV te vragen of deze zijn terugkooprecht wenst uit te oefenen. Ook bij betwisting van leegstandheffing op verwaarloosde bedrijfsgebouwen geeft POM- ERSV een beoordeling. Terugkoop 2 1% Attest 1 1% Leegstand 3 2% Andere 67 47% Totaal % POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

17 Informatieportaal bedrijventerreinen De dienst Ruimtelijke Economie ontwikkelde in 2012 een nieuwe monitoringstool Informatieportaal bedrijventerreinen ( De ontwikkeling van deze nieuwe informatieportaal zal de monitoring van bedrijventerreinen, vrije percelen en beschikbaar vastgoed in de provincie, en bij uitbreiding in de Euregio, grondig helpen verbeteren. Het informatieportaal betreft een meer gedetailleerde uitwerking van de website In de loop van 2013 zullen ook de modules beschikbaar bedrijfsvastgoed, duurzaamheid en economische clusters toegevoegd worden. 1.7 Bedrijfsinfrastructuren POM Limburg had ook in 2012 participaties in verschillende projectvennootschappen rond infrastructuur voor het bedrijfsleven. In bijlage 9 (zie blz. 78) vindt u een overzicht van deze participaties, met indicatie van de financiële inbreng en de bestuursmandaten die POM Limburg opneemt in de desbetreffende vennootschap. NV Bedrijvencentra Limburg In de bedrijvencentra (BC) te Hasselt, Overpelt, Genk en Beringen kunnen startende en jonge ondernemers hun bedrijfsactiviteiten uitoefenen in 57 aangepaste kantoren en ateliers met aanbod van een gemeenschappelijk dienstenpakket. Daarnaast zijn er de zogenaamde doorgangsgebouwen in Overpelt, Tongeren, Sint- Truiden, Genk, Beringen en Maasmechelen. Hier kunnen doorstarters en expansieve bedrijven zonder de behoefte aan specifieke BC-faciliteiten zich autonoom vestigen in 55 meestal grotere modules voor een minimum verblijfsduur van 15 maanden. De NV Bedrijvencentra Limburg stelt met de exploitatie van 9 bedrijfsgebouwen een totale verhuurcapaciteit van ca m² ten dienste van KMO-bedrijven in alle regio s van de provincie Limburg. Eind 2012 waren in de 4 bedrijvencentra 35 starters en bedrijven en in de 6 doorgangscentra 39 huurders werkzaam met een tewerkstelling van 203 werknemers naast 79 zelfstandige zaakvoerders. In 2012 werden 23 nieuwe huurovereenkomsten afgesloten. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

18 25 huurders beëindigden de huurovereenkomst (21 herlokalisaties en 4 faillissementen). Sedert de oprichting van het eerste bedrijvencentrum tot en met het boekjaar 2012 hebben in totaal ruim 553 huurders een beroep gedaan op de infrastructuur en/of de diensten van de verschillende centra. Bedrijvencentra 2012 Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² % verhuurd Hasselt Overpelt Genk Beringen Totaal Doorgangsgebouwen 2012 NV Wetenschapspark Limburg In het incubatorgebouw kunnen huurders, die tot een samenwerking met de universiteit wensen te komen, terecht in 10 labo s en 8 kantoorruimten (verhuurbare oppervlakte = 843 m²) met dienstfaciliteiten. In december 2012 waren in de incubator 9 huurders in 15 van de 18 modules werkzaam waardoor de incubator een bezettingsgraad van 89% bereikte. Naast de exploitatie van het Incubatorgebouw heeft de NV Wetenschapspark Limburg nog 6 bedrijfsgebouwen opgericht. Hiervan zijn er 5 gelegen op de Universitaire Campus en 1 gebouw te Hasselt. In deze gebouwen zijn bedrijven en instellingen autonoom werkzaam zonder aanbod van een gemeenschappelijk dienstenpakket. Wetenschapspark & site Hasselt 2012 Maasmechelen Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² Verhuurcapaciteit in m² Verhuurd aantal m² % verhuurd Tongeren Gebouw 1 (incubator) Gebouw 3 Sirris Sint- Truiden Genk Gebouw Gebouw 7 PMTC Beringen Overpelt Totaal Gebouw 9 Sirris Gebouw % verhuurd Mediagebouw Totaal POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

19 Inzake de uitbouw van fase 3 van de site Wetenschapspark werden twee zones bouwrijp gemaakt door de aanleg van de nodige parkings en nutsvoorzieningen waardoor bijkomend 5 ha ter beschikking is gekomen voor nieuwe initiatieven. In 2012 hebben besprekingen plaatsgevonden met de UHasselt inzake de oprichting van een nieuw gebouw op fase 3, waarbij door de universiteit ca m² labo s ten behoeve van IMO-Scheikunde zouden worden gebouwd, alsook ca m² kantoren die zouden worden gefinancierd door de NV Wetenschapspark Limburg. Daarnaast zou in hetzelfde complex ook het Rode Kruis zijn provinciale zetel en haar nieuw donorcentrum onderbrengen in een vleugel die eveneens door Wetenschapspark Limburg NV zou worden gerealiseerd. Met het Rode Kruis werd een huurformule op lange termijn met koopoptie besproken. Door de NV Wetenschapspark Limburg zou in hetzelfde gebouw eveneens een accommodatie voor startende bedrijven kunnen worden ingericht. In 2012 heeft de raad van bestuur van de NV Wetenschapspark Limburg zich principieel bereid verklaard in te stappen in de plannen voor de oprichting van dergelijk complex. Begin 2013 is vanuit de NV Wetenschapspark Limburg aan UHasselt het voorstel gedaan om het startersgedeelte in het nieuwe gebouw te schrappen en te vervangen door nieuwe kantooraccommodatie ten behoeve van het Instituut voor Mobiliteit (IMOB) van UHasselt, dat thans in gebouwen van Wetenschapspark Limburg NV op fase 1 gehuisvest is. Ook hier zou het gaan over een lange termijn huurovereenkomst met koopoptie. Dergelijke constructie biedt het voordeel dat het gros van de nieuwe vloeroppervlakte hetzij eigendom zou zijn van de universiteit of door haar zou worden gehuurd van de NV Wetenschapspark Limburg, hetgeen de exploitatie vereenvoudigt. Anderzijds zou Wetenschapspark Limburg NV de ruimte die op fase 1 zou vrijkomen door een verhuis van IMOB, kunnen inschakelen voor nieuwe startende bedrijven. Gelet op het feit dat het betreffende gebouw reeds in belangrijke mate is afgeschreven en bij de oprichting kon genieten van EFRO-steun, zou de te hanteren verhuurprijs aanzienlijk lager kunnen zijn dan in geval van een nieuwbouw. Voor het gehele project op fase 3 zou de investeringskost van UHasselt ca. 8 miljoen euro bedragen voor m² laboratoria IMO-Scheikunde terwijl de investeringen voor rekening van Wetenschapspark Limburg NV (kantoren IMO Scheikunde, Rode Kruis en IMOB) ca. 5,5 miljoen euro zouden vertegenwoordigen voor ongeveer m². Einde februari 2013 heeft UHasselt de NV Wetenschapspark Limburg ervan op de hoogte gebracht dat omwille van een aantal ontwikkelingen rond het SALK (meer bepaald de mogelijke inrichting van nieuwe studierichtingen o.m. inzake Handelswetenschappen), de UHasselt het raadzaam acht voorlopig de eigen investeringen in nieuwe gebouwen even te bevriezen in afwachting van meer duidelijkheid omtrent eventuele nieuwe studierichtingen en de daarvoor noodzakelijke huisvestingsinvesteringen. UHasselt heeft ook het Rode Kruis hierover geïnformeerd en de hoop uitgedrukt dat hierover tegen de zomer 2013 meer duidelijkheid zal zijn. In functie daarvan zal het voorgenomen project mogelijk opnieuw worden geactiveerd. NV Life Sciences Development Campus (LSDC) In 2010 werd BioVille, het incubatorgebouw van de NV LSDC gelegen op de campus van de Universiteit Hasselt, operationeel met kantoorinfrastructuur en goed ingerichte POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

20 laboruimten met dienstfaciliteiten ten behoeve van Limburgse bedrijven en organisaties in de biomedische sector. De inrichting van dit incubatorgebouw voorziet multifunctionele labo-units voor Late Development (650 m²) en Early Development (600 m²), aangevuld met 220 m² privatieve kantoorunits (3 tot 4 modules) alsook gemeenschappelijke delen (parking, inkomhal, kitchenette, sanitair). Eind 2012 waren 16 ondernemingen aanwezig in BioVille. Gelet op de succesvolle start van BioVille fase I werd door de raad van bestuur van de NV LSDC de principiële beslissing genomen om een investering inzake een bijkomende nieuwbouw voor BioVille fase II te doen met financiële steun van de stichting Limburg Sterk Merk. NV Brustem Industriepark Het Brustem Bedrijvenpark bestaat enerzijds uit een lokaal bedrijventerrein (ca. 22 ha) voor de vestiging van kleine bedrijven van lokaal belang dat inmiddels volledig is bezet en waarvoor de ontwikkeling en het beheer in handen zijn van de stad Sint-Truiden. Anderzijds is er een regionaal bedrijventerrein (ca. 45 ha) voor de vestiging van middelgrote en grote ondernemingen, in beheer door de NV Brustem Industriepark. In het boekjaar 2012 werden twee notariële akten verleden voor een totale oppervlakte van 1ha 29a 20ca, namelijk Stad Sint-Truiden (groenbuffer en perceel voor openbaar nut) en Invest2+ bvba (uitbreiding Alu2+ bvba). Ook in 2012 werden vier onderhandse verkopen afgesloten voor percelen met een totale oppervlakte van 4ha 53a 27ca. Eén onderhandse verkoop (2ha 03a 95ca) werd geannuleerd. NV Campus Energyville Op 23 december 2011 werd de NV Campus Energyville opgericht, waarin naast de NV Holding Wetenschapspark Waterschei, de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (afgekort VITO) en de vzw Interuniversitair Micro-Electronica Centrum (afgekort IMEC), ook POM Limburg een participatie van 27 % in het startkapitaal van de NV Campus Energyville heeft genomen. Deze vennootschap zal gebouwen- en infrastructuurprojecten ontwikkelen, onderhouden en exploiteren voor ondermeer de vestiging van een wetenschapspark voor onderzoeksgerichte bedrijven die wensen samen te werken met een universiteit en/of onderzoeksinstellingen. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

21 2. Speerpuntenbeleid Zoals beschreven in het Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat (SALK), is het aangewezen bijzondere maatregelen te nemen die gericht zijn op de ontwikkeling of ondersteuning van sectoren die een belangrijke rol (kunnen) vervullen in het Limburgs economisch weefsel. POM-ERSV Limburg ondersteunt de ontwikkeling van deze zogenaamde 'speerpuntsectoren' met groeipotentieel, waarin de regio een zekere specialisatie heeft. Meer bepaald gaat het om de verdere ontwikkeling van de speerpuntsectoren logistiek, zorgeconomie en cleantech. 2.1 Logistiek Het Logistiek Platform Limburg (LPL), actief onder de koepel van POM-ERSV Limburg, staat in voor de coördinatie van de realisatie van het doorbraakscenario dat werd uitgetekend in de studie Logistieke Poort Limburg. Het LPL is actief rond de volgende vier pijlers: o Bundelen goederenstromen o Opleiding Kennis Arbeidsmarkt o Ruimte & Infrastructuur o Acquisitie Om de logistieke sector strategisch te ondersteunen, hebben het LPL en POM-ERSV Limburg het afgelopen jaar diverse acties en projecten gerealiseerd m.b.t. bovenstaande domeinen. Economisch Rapport Logistiek In mei 2012 publiceerde POM-ERSV Limburg, naar aanleiding van Move It Expo te Genk, een themanummer Logistiek van het Economisch Rapport. Deze publicatie bevatte een uitgebreide cijfermatige analyse van de logistieke sector in Limburg. Voorts werd meer inzicht verschaft in volgende domeinen: acquisitie, opleiding-kennis-arbeidsmarkt, verankeren en bundelen van goederenstromen, ruimte en infrastructuur voor logistieke bedrijvigheid. Het Economisch Rapport Logistiek kan geraadpleegd worden via de website van POM Limburg ( Ruimte & Werk voor Logistiek (LSMproject) In 2012 zette het LPL/POM-ERSV Limburg verder in op het realiseren van de doelstellingen en acties van het coördinatieen dienstverleningsplatform Logistiek. De hoofddoelstelling van dit platform is om via samenwerking met relevante actoren de matching tussen vraag en aanbod op de provinciale arbeidsmarkt te bevorderen. Dit gebeurt o.a. door het inzetten op acties om de instroom in logistieke opleidingen en beroepen te bevorderen. In 2012 werden o.a. volgende acties ondernomen. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

22 Ruimte & Werk voor Logistiek acties 2012 Onderwijskwalificerend opleidingstraject Transport & Logistiek In samenwerking met VDAB Limburg, Provinciale Handelsschool Limburg, Provinciaal Centrum voor Volwassenenonderwijs Werkzoekenden de mogelijkheid bieden om een diploma secundair-na-secundair onderwijs Internationaal Transport en Goederenverzending te behalen en in een latere fase een graduaatsdiploma Logistiek, Transport en Mobiliteit Doorstroom bevorderen van secundairna-secundair Internationaal Transport en Goederenverzending naar graduaatsopleiding (HBO5) Logistiek, Transport & Mobiliteit. Traject wordt aangeboden vanaf september 2013 Contactdag Werkplekleren in de Logistiek In samenwerking met RTC Limburg Op 21 november 2012 bij Ikea Benelux Distribution in Genk, 30-tal deelnemers uit het secundair onderwijs Toelichting nieuwe leerplannen voor de studierichtingen BSO Kantoor en BSO Verkoop, waarin Logistiek als keuzemodule wordt aangeboden (vanaf september 2013) Toelichting richtlijnen en ervaringsuitwisseling rond werkplekleren Digitale brochure Op zoek naar meer logistiek in je lessen? Inventaris van logistiek lesmateriaal voor leerkrachten Verspreiding via gerichte mailing en via website LPL Voorbereiding provinciale promotiecampagne Logistiek Doel: jongeren en werkzoekenden sensibiliseren voor logistieke opleidingen en beroepen In 2012 werd een communicatieplan voorbereid dat in 2013 gefinaliseerd en uitgevoerd wordt Campagne Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be sectorevent en praktijklabo Logistiek Zie blz. 51 Provinciaal arbeidsmarktfonds Omdat distributiechauffeur met rijbewijs C een logistiek knelpuntberoep is, initieerde POM-ERSV Limburg i.s.m. VDAB Limburg het projectvoorstel Collectieve Instroom Distributiechauffeur C. Het project beoogt om 12 jongere werkzoekenden tot 25 jaar competentiegericht op te leiden tot distributiechauffeur C. Het opleidings- en tewerkstellingsproject ondersteunt enerzijds werkgevers in hun zoektocht naar geschikt personeel. Anderzijds willen de projectpartners op deze manier jongere werkzoekenden begeleiden naar een duurzame job in een knelpuntberoep. De totale projectkost bedraagt euro, waarvan euro wordt gesubsidieerd in het kader van het provinciaal Arbeidsmarktfonds van de provincie Limburg. De overige kosten worden gedragen door de VDAB. Het project kadert binnen de engagementsverklaring die in juni 2012 werd ondertekend door de provincie Limburg, POM-ERSV Limburg en de VDAB Limburg (zie blz. 52). Logistieke Dag Limburg 2012 Op 21 september 2012 organiseerde het LPL de Logistieke Dag Limburg die dit jaar in het teken stond van duurzaam transport over de weg. Dit jaarlijks sectorevent vond plaats op het Circuit van Zolder. Na het seminarie gedeelte kregen de deelnemers de kans om deel te nemen aan de Eco-Truck Driving Expe- POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

23 De Eco-Truck Driving Experience tijdens de Logistieke Dag Limburg 2012 op het Circuit van Zolder. rience en aan geleide bezoeken achter de schermen van het Circuit Zolder. Verder organiseerde het LPL i.s.m. VVL Febetra de eerste editie van de competitie De zuinigste chauffeur van Limburg waaraan een 10-tal bedrijven deelnamen. InterPOM Project Logistiek Het EFRO-project InterPOM Project Logistiek werd op 31 maart 2012 afgerond. In dit project, waarvan POM-ERSV Limburg projectpromotor is, engageren vier Vlaamse ontwikkelingsmaatschappijen zich voor de uitvoering van provinciale actieprogramma s gericht op een optimale ontwikkeling van de logistieke sector. Binnen dit project zette POM-ERSV Limburg via de organisatie van een Logistieke Roadshow in China (2011) vooral in op internationale acquisitie met focus op Jiangsu, de Chinese provincie waarmee Limburg een economisch samenwerkingsverband heeft afgesloten. Voorts werd door POM-ERSV Limburg speciale aandacht besteed aan het creëren van extra ruimte voor logistiek in het kader van het Economisch Netwerk Albertkanaal en aan het bevorderen van de instroom in logistieke opleidingen en beroepen via de promotie- en sensibiliseringscampagne Move Your World. Ook na afloop van het InterPOM Project Logistiek zal op regelmatige basis het structureel logistiek overleg tussen de 5 POM s en de Vlaamse overheid blijven plaatsvinden. Omwille van het belang van samenwerking en van kennis- en ervaringsuitwisseling op overkoepelend Vlaams niveau, maar ook in de grensregio s van Vlaanderen, wordt de samenwerking tussen de 5 POM s verder gezet via het project Grenzeloze Logistiek in het kader van het Interreg programma IV-A Grensregio Vlaanderen Nederland. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

24 Grenzeloze logistiek Het project Grenzeloze logistiek past binnen het programma Interreg IV-A Grensregio Vlaanderen-Nederland en is gericht op het uitvoeren van een aantal cases m.b.t. efficiënt ruimtegebruik en het bundelen van goederenstromen. Binnen het Impactproject Grensoverschrijdende bundeling van goederenstromen in de Extended Gateway Antwerpen/ Rotterdam Limburg (BE+NL) met een focus op binnenvaart is het de bedoeling om verladers in de Euregio nog meer te overtuigen van de noodzaak van modal shift. In de eerste fase van dit Impactproject, heeft POM-ERSV Limburg in 2012 gewerkt aan de voorbereiding van een openbare aanbesteding m.b.t. het onderzoek naar de goederenstromen van en naar Antwerpen/Rotterdam en van en naar/door de regio van de beide Limburgen (BE en NL). Dit vooronderzoek brengt de bestaande relevante containerflows via wegvervoer in kaart, probeert hieruit het theoretisch potentieel voor modal shift te definiëren en reikt kansrijke concepten aan voor samenwerking en optimalisering tussen verladers, logistieke dienstverleners en/of binnenvaartterminals. Aansluitend op het vooronderzoek worden, in een tweede fase, 10 pilootprojecten geselecteerd, die elk bestaan uit een gedetailleerde analyse van het reële potentieel aan modal shift voor één of meerdere bedrijven in Limburg of buiten Limburg. Deze analyses zullen gebeuren door een externe consultant die door de projectpartners i.s.m. het Comité van Deskundigen wordt aangeduid en opgevolgd. Euregiolog³ Het Interreg IV-A project Euregiolog³, dat op 1 april 2012 van start ging, wil de concurrentiepositie van de Euregio Maas-Rijn als logistieke topregio versterken door een grensoverschrijdende strategie op het vlak van marketing, arbeidsmarkt en netwerk uit te rollen. Onder leiding van POM-ERSV Limburg/Logistiek Platform Limburg werken een 10-tal organisaties uit de Euregio Maas- Rijn samen aan dit project. Om de EMR, zowel op euregionaal vlak als op internationaal vlak, als logistieke hotspot te promoten, werden in 2012 gezamenlijke marketingacties gerealiseerd, waaronder participatie aan Move It Expo 2012 via een gezamenlijke stand. Tijdens Move It Expo vonden de kick off van het project Euregiolog³ en de lancering van de nieuwe corporate identity gate4logistics, the smartest way to Europe plaats (het voormalige Euregionaal Logistiek Overleg). Verder werd de draft versie van de Logistieke Atlas EMR gerealiseerd. De Logistieke Atlas EMR geeft de logistieke infrastructuur en faciliteiten (zoals barge- en railterminals) in de EMR weer inclusief coördinaten, capaciteit, verbindingen, reguliere lijndiensten, De Logistieke Atlas wordt geïntegreerd in de website van gate4logistics die in het kader van dit project wordt gerealiseerd. Om de concurrentiepositie van de Euregio Maas-Rijn als logistieke topregio te versterken, dient ook de euregionale arbeidsmarkt op de specifieke noden van de logistieke sector te worden afgestemd. Daarom werd op vrijdag 21 september 2012 een euregionaal jobevent vrachtwagenchauffeur C/E georganiseerd op het Circuit van Zolder. Dit jobevent bestond uit een gerichte jobdating om de matching POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

25 tussen vraag en aanbod op de euregionale arbeidsmarkt te bevorderen en uit workshops om de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt te bevorderen. 120 leerlingen secundair onderwijs en cursisten van VDAB en Le Forem volgden workshops vakjargon, ladingzekering, eco-driving en getuigenissen. Een 220-tal werkzoekenden uit de Euregio Maas-Rijn bezochten de jobdating. Om werkzoekenden te informeren over logistieke opleidingen en beroepen en om werkgevers te ondersteunen in hun zoektocht naar geschikt personeel, worden ServicePunten Logistiek in logistieke regio s in de EMR opgericht. De voorbereidingen hiervan vonden reeds in 2012 plaats. Om ervarings- en kennisuitwisseling op het vlak van logistiek te stimuleren, organiseerde gate4logistics 2 euregionale seminaries. Tijdens Move It Expo in mei 2012 vond het euregionaal seminarie De Euregio als logistieke topregio plaats dat werd bijgewoond door een Chinese delegatie uit Jiangsu. In november 2012 organiseerde gate4logistics i.s.m. de euregionale Kamers van Koophandel het seminarie Improving your logistic business through euregional cooperation bij Liège Airport. Beide seminaries konden rekenen op een 60-tal deelnemers. Acquisitie In het kader van de Acquisitiewerkgroep Logistiek van Locate in Limburg hebben de belangrijkste stakeholders (AO, NV De Scheepvaart, LRM, POM-ERSV Limburg/LPL) een internationale acquisitie-strategie voor logistiek uitgewerkt. Het doel is het aantrekken van bijkomende logistieke activiteiten (met hoge toegevoegde waarde) alsook het aantrekken van mogelijke investeerders naar onze provincie. POM-ERSV Limburg/Logistiek Platform Limburg (LPL) speelt hierbij een trekkersrol. Uit het Eindrapport marketingstrategie dat in 2010 door Buck Consultants International (BCI) POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

26 werd opgesteld, blijkt immers dat de logistieke sector in Limburg dient te worden beschouwd als een mature cluster, waarvoor de inspanningen rond acquisitie zich primair dienen te focussen op de Euregionale en internationale markten. Vanuit dit perspectief wil het LPL acties nemen op 3 niveaus: Voorbereiding Logistieke Roadshow naar Jiangsu en Qingdao, China (business meetings + netwerkevent) Lokale acties Versterken lokale partnerships (LRM, NV De Scheepvaart, FIT, AO, industriële vastgoedmakelaars en projectontwikkelaars, werkgeversorganisaties, ) Versterken partnership met Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (Havendagen, deelname aan logistieke beurzen, fact finding missions, ) Versterken partnerships met China Desk en met andere organisaties actief rond China (Chinese ambassade, BCECC, Flanders Chinese Chamber of Commerce (FCCC), CCPIT Benelux, Bencham, FIT Brussel, Agentschap Ondernemen, ), maar ook Chinese bedrijven die reeds in Europa zijn gevestigd zoals Huawei, Aigo, Regionale acties (Euregionale en Europese acties) Versterken partnerships met Euregionale partners (gate4logistics, Logistik.NRW, FIT Köln, ) Marketingacties i.h.k.v. Interreg-project Euregiolog³ (website, logistieke atlas, beursbezoeken, ) Jaarlijks logistiek sectorevent Logistieke Dag Limburg i.s.m. het European Logistics Center (ELC) uit Nederlands Limburg Internationale acties Versterken partnership met Provincie Jiangsu (China), City of Qingdao (China) en met lokale organisaties in China (CCPIT Jiangsu, Consulaat Generaal Shanghai, FIT Shanghai, Jiangsu Intl.Freight Forwarders Association, ) POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

27 2.2 Zorgeconomie De zorgsector is één van de snelst groeiende sectoren in België maar zeker in Limburg. Voor de ondersteuning van de ziekenhuizen, rusthuizen en thuiszorgorganisaties, heeft POM-ERSV Limburg een coördinerende taak opgenomen. Via het neutrale Platform Zorglandschap Limburg, actief onder de koepel van POM Limburg, wordt een forum geboden aan het onderwijs, de zorgorganisaties en de bedrijven om samen acties uit te werken en de trajecten op elkaar af te stemmen. In 2012 werd door POM Limburg verder uitvoering gegeven aan de klemtonen opgenomen in de beleidsvisie: uitwerking van beleids- en cijfermateriaal, arbeidsmarktthema s, innovatie, ruimtelijke afstemming van initiatieven, levenslang leren en internationalisatie. In 2012 werd hoofdzakelijk ingezet op de continuering van de projecten die opgestart werden in Toch vermelden we ook graag enkele nieuwe initiatieven. Netwerkfunctie gezamenlijke benadering van de zorgorganisaties en de arbeidsmarkt. Dit resulteerde in oktober 2012 in een job- en opleidingsbeurs in Bokrijk waar naast een vacature- en opleidingsmarkt ook infosessies werden georganiseerd om geïnteresseerden wegwijs te maken in mogelijkheden van tewerkstelling en opleidingstrajecten. Communicatie Website In januari 2012 lanceerde het Platform Zorglandschap Limburg haar eigen website. De interactieve site bundelt alle nieuws en evenementen i.v.m. de zorgsector in Limburg. Voorts worden de verschillende zorgprojecten van POM-ERSV op overzichtelijke wijze toegelicht. Via een beschermd deel van de website kunnen alle projectpartners online de projectinformatie van diverse werkgroepen raadplegen. Samen met de Facebookpagina communiceert de dienst Zorgeconomie op die manier de meest recente foto s en verslaggeving naar haar stakeholders. POM-ERSV Limburg neemt in 2012 verder het voortouw voor de operationele uitwerking van haar netwerkfunctie en verzorgt de coördinatie in samenspraak met alle actoren. Het doel is om tot een overlegstructuur/ platformwerking te komen met Europese, Vlaamse en Limburgse netwerking die zowel intern als extern actief is. Een structurele samenwerking tussen de dienst Zorgeconomie van POM-ERSV en de VDAB werd in 2012 vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst met als doelstelling de reguliere activiteiten op elkaar af te stemmen en elkaar te versterken in de POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

28 Nieuwsbrief De dienst Zorgeconomie heeft gekozen om in 2012 geen eigen nieuwsbrief te versturen, maar de informatie te verspreiden via de algemene nieuwsbrief van POM-ERSV Limburg. De mailinglist van deze algemene nieuwsbrief werd daartoe uitgebreid met contacten uit de Limburgse zorgorganisaties. Op die manier wordt zowel de inhoudelijke werking als de methodiekontwikkeling van de dienst Zorgeconomie op uniforme wijze verspreid naar overheden, sociale partners, socioeconomische actoren en zorgorganisaties. Beleidsvoorbereidend werk Limburg 2.24 In opdracht van Limburg Sterk Merk (LSM) werd POM-ERSV in 2012 aangeduid om na te gaan hoe het beleidsplan Limburg 2.24 voor zorgeconomie invulling kan krijgen op basis van overleg met de diverse stakeholders. Hiertoe werd een actieplan uitgewerkt en werden diverse ronde tafels georganiseerd met de directies en management van algemene ziekenhuizen en psychiatrische ziekenhuizen, woonzorgcentra, ggz, thuiszorg en eerstelijnszorg. Daarnaast werden een 30- tal dieptegesprekken uitgevoerd met vertegenwoordigers van kennisinstellingen, koepelorganisaties, belangengroepen, patiëntenorganisaties, Het resultaat is een nota Limburg 2.24 die tegen juni 2013 dient geformaliseerd te zijn. De individuele en gezamenlijke klemtonen vanuit de verschillende sectoren dienen als input voor het socio-economisch beleid, zowel naar de beleidswerkgroep van Limburg Sterk Merk als naar de Limburgse deputatie. SALK-rapport Met de melding van de sluiting van Ford heeft POM-ERSV Limburg in november 2012 een focusgroep samengebracht bestaande uit afgevaardigden van zorgorganisaties, opleidingen, VDAB en bedrijven uit de zorgeconomie. De focusgroep werkte, in samenspraak met minister Jo Vandeurzen en gedeputeerde Marc Vandeput, een actieplan uit voor Dit actieplan omvat een traject van zes maanden waarbij, naast sensibilisering voor de zorgberoepen en duurzame tewerkstelling in de zorgeconomie, beleef- en inleefmomenten zullen worden georganiseerd om samen met ambassadeurs de interesse voor de zorgsector aan te wakkeren en om via een opleidingsmarkt de juiste opleiding op maat te vinden. Het actieplan vormde input voor het Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat (SALK). Slimmer zorgen voor morgen Vanuit de opgedane ervaring met ronde tafels en de gemeenschappelijke uitwerking van actieplannen, heeft POM-ERSV Limburg een rol gekregen in de Vlaamse planningscommissie en voorbereiding van een driedaagse future search. Tijdens deze driedaagse hebben 80 stakeholders op Vlaams niveau een gezamenlijk actieplan uitgewerkt als antwoord op de uitdagingen van de toekomst in de zorgsector. Het rapport dat de POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

29 leidraad vormde, bevatte tal van initiatieven waarvan in Limburg door POM-ERSV reeds projecten zijn opgezet (bv. duobanen, alternatieve stages, satellietopleidingen, sociale economie in de zorg, innovatieve arbeidsorganisatie, optimalisatie van processen in zorgorganisaties, delen van kennis over organisaties heen, behoefte-analyses, opdrachtencentrale Hospilim, LSM projecten met kennisopbouw, samenwerkingsverbanden tussen woonzorgcentra, ). Arbeidsmarkt De dienst Zorgeconomie van POM-ERSV Limburg heeft in 2012 een analyse gemaakt van de arbeidsmarktreserve in functie van de huidige en toekomstige noden van de zorgeconomie. Vanuit deze analyse zijn een aantal nieuwe projecten opgestart in Satellietopleiding HBO5 Verpleegkunde Bij de analyse van de werkloosheid werden doelgroepen bepaald die én interesse hadden voor opleiding verpleegkunde én de juiste profielen hiervoor hadden én in aanmerking komen voor de gratis opleiding via VDAB in de volwassenenopleiding. POM-ERSV Limburg bracht een stuurgroep samen bestaande uit onderwijsinstellingen en zorgorganisaties die samen een op maat gemaakt traject wensten te realiseren voor werkzoekenden. De zoektocht naar de gepaste onderwijsinstelling als docerende partij enerzijds en als ontvangende partij anderzijds resulteerde in een samenwerking tussen VTI en Wico, met betrokkenheid van de twee andere HBO5 opleidingen in Limburg, met name PIVH en HBO5 Genk. De doelstelling is minimaal 40 zijinstromers in een opleiding lokaal toe te leiden vanuit de arbeidsmarktreserve. Hierbij wordt gemikt op die mensen die om diverse redenen niet in de mogelijkheid zijn om in Genk of Hasselt deze opleiding te volgen. POM-ERSV leverde in 2012 de onderbouw voor het aanvraagdossier bij het DPCC en maakte de nulmeting m.b.t. de problematiek van de stageplaatsen. Een belangrijk onderdeel is het partnership met de zorgorganisaties in Noord-Limburg om deze eerste piloot te realiseren. Daarom zullen ook alle infosessies gebeuren in zorgorganisaties in Noord-Limburg, omkaderd met ambassadeurs die zelf een opleidingstraject via zij-instroom POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

30 tot een goed einde hebben gebracht. Na evaluatie kan deze piloot herhaling krijgen in functie van andere noden en opportuniteiten. deelnemers en faciliteerde met een vacaturekrant (i.s.m. VDAB) de promotie van de duurzame tewerkstelling in de zorg. Duobanen Uit de analyse van de arbeidsmarkt werd het potentieel aan bijkomende tewerkstelling voor de onvrijwillig deeltijdse medewerkers getoetst. In het werkveld werd geconstateerd dat veel niet gevalideerde experimenten voor het combineren van twee of meer deeltijdse jobs in de zorg faalden omwille van de juridische complexiteit. POM-ERSV Limburg heeft in 2012 de opdracht gegeven aan de UHasselt, faculteit rechten, om een juridisch draaiboek uit te werken voor zowel het arbeidsrechterlijk luik als voor het sociaal rechterlijk luik. In een volgende fase (2013) zullen 10 proeftuinen worden georganiseerd ism PHL en KHLIM om dit draaiboek te toetsen en te verfijnen. Dit wordt gecombineerd met vormingen die nodig zijn om de aanvullende jobs kwalitatief te kunnen invullen. De handleiding (juridisch en naar competentieopbouw) kan nadien toegepast worden op grotere schaal. De doelstelling is om de ca onvrijwillig deeltijdse werknemers in de zorgsector in Limburg bijkomende mogelijkheden op tewerkstelling te bieden. Dag van de Zorg Om zorgorganisaties te promoten als aantrekkelijke werkomgeving, heeft POM- ERSV in 2012 het Vlaamse initiatief Dag van de Zorg maximaal gepromoot in Limburg. POM-ERSV faciliteerde in het bekendmaken van het project en was een stevige partner die 54 Limburgse organisaties warm heeft gemaakt om er aan deel te nemen. Op 18 maart 2012 bezochten maar liefst bezoekers de deelnemende Limburgse zorgorganisaties. POM-ERSV publiceerde een katern volledig op maat van de Limburgse Inleefmomenten In samenspraak met Lon Holtzer, Vlaams ambassadeur zorgberoepen, werd een Vlaamse campagne ik ga ervoor gelanceerd. Omdat niet iedereen geschikt is voor tewerkstelling in de zorg, promoten de campagnepartners inleefmomenten. Hiermee kunnen geïnteresseerden gedurende 1 dag een inleefstage volgen om een goed beeld te krijgen van de jobinhoud vooraleer ze aan een opleiding of tewerkstelling beginnen. POM- ERSV Limburg enthousiasmeerde alle Limburgse zorgorganisaties om hieraan mee te werken. Een medewerker van de dienst zorgeconomie coördineert de inleefmomenten zodat een juiste matching gebeurt. Via een evaluatie worden de resultaten opgevolgd. In 2012 werd gestart met een monitoring van deze inleefmomenten naar POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

31 type van geïnteresseerden, de interesse voor welke functies, types zorgorganisaties, zodat nadien een gepast actieplan hieromtrent kan uitgewerkt worden. Collectieve instroomprojecten In 2012 werden 10 zorgorganisaties door POM-ERSV Limburg via het project collectieve instroom geholpen om zo hun personeelsbehoeften in te vullen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de collectieve instroomprojecten in In De Vierde Wand werd i.s.m. sociale werkplaats De Sluis een derde enclave van sociale economie in een woonzorgcentrum gerealiseerd, wat uniek is in Vlaanderen. Het project collectieve instroom werd extra in de kijker gezet tijdens twee studiedagen. Organisatie Aantal vacatures Sint-Anna 70 (42,5 VTE) Ocura 35 (16 VTE) Salvator Mundi WZC Berckenbosch Collectieve instroomprojecten in zorgorganisaties (27 VTE) Gezochte profielen HRM, verpleegkunde, verzorging, ergotherapie, kinesitherapie, animatie, huismoeders m/v Diensthoofd zorgafdeling, verpleegkundigen (4 VTE - deeltijds of voltijds), zorgkundigen (9 VTE - deeltijds), logistieke medewerkers (2 VTE), paramedische medewerkers (ergo, animatie, kiné 0,5 VTE) verpleegkundigen (3), zorgkundigen (10), logistiekers (5), onderhoudsmedewerkers (4), ergotherapeut (1), kinesitherapeut (1), administratieve medewerkers (2), medewerker technische dienst (1) 25 diensthoofden, verpleegkundigen, zorgkundigen, animator, ergotherapeut, huishoudhulpen, medewerkster was- en strijkatelier VitaS 63 verpleegkundigen, zorgkundigen, animator, ergotherapeut, kinesitherapeut, zorgassistenten, schoonmaak Familiehulp/ Toermalien De Vierde Wand maaltijdassistenten / huishoudhulpen (m/v) 50 (36,5 VTE) t Anker 20 (12 VTE) hoofdverpleegkundige, 10 VTE verpleegkundige (20 koppen), 15 VTE zorgkundigen, 2,5 VTE animatie, 1 VTE administratie, 6 onderhoud/keuken, logistiek zorgkundigen (7), verpleegkundigen (8) en paramedici ( 1 ergo en 1 kiné) Aanvullende acties project huismoeders/ vaders innovatiepremie voor 1/1 stage ism KLHIM en HBO5 Genk diversiteitsplan voor op maat schriftelijke examens ifv nodige competenties project duobanen sociale economie project enclave met De Sluis vorming voor de nieuwkomers ikv anders POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

32 BoCasa 33,6 VTE hoofdverpleegkundige (bachelor en kaderopleiding), verpleegkundige bachelor (1), gegradueerde verpleegkundigen (6,7), zorgkundigen (10,6 VTE), animator (0,8 VTE), diëtist (0,5, technieker (1), facilitaire medewerkers (onderhoud en keuken) (9),administratieve medewerkers (3) Menos 72 VTE verpleegkundigen, zorgkundigen, logistiekers, administratieve profiel Dorpvelt 53 1 coördinator dagzorgcentrum, 4 leidinggevende verpleegkundigen, 15 verpleegkundigen (dag/nacht), 22 zorgkundigen, 5 paramedici (ergo,animatie/kine), 4 medewerkers onderhoud, 2 medewerkers keuken werken met mensen met dementie ikv kleinschalig wonen projectvoorstel Planetree project innovatieve arbeidsorganisatie bezoek Sevagram Leer werk plaats POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

33 Limburgs Platform Woonzorgcentra & Onderwijs (LPWO) In 2011 zette POM Limburg een overlegplatform op tussen de woonzorgcentra en de onderwijsinstellingen voor verpleegkunde. Centraal op dit overleg staan het aanbod en de invulling van kwalitatieve stageplaatsen voor studenten verpleegkunde in de woonzorgcentra. De werkgroep LPWO heeft in 2012 een charter uitgewerkt omtrent streefdoelen voor kwalitatieve stage en stagementorschap verpleegkunde in Limburgse woonzorgcentra, dat inmiddels reeds door 42% van de Limburgse woonzorgcentra is ondertekend. De werkgroep heeft in de loop van 2012 verder de lijnen uitgezet in een structureel beleid omtrent kwalitatieve stages voor verpleegkundigen in de woonzorgcentra. Dit resulteerde in verschillende acties die in de loop van 2012 uitgevoerd werden, dan wel op poten werden gezet zodat deze in 2013 hun uitvoering kennen: - Rondetafelconferentie met de Limburgse woonzorgcentra (= aftoetsing charter) - Studienamiddag voor de Limburgse woonzorgcentra (= lancering charter) - Stagementorenopleiding Limburgse woonzorgcentra - Stagementorenopleiding thuiszorg - Voorbereiding van 4 werkateliers als verlengde van de mentorenopleiding voor de woonzorgcentra. Doelstelling van de sessies is woonzorgcentra ook op beleidsniveau handvaten te geven, zowel theoretisch als praktisch om stagiairs verpleegkunde kwalitatiever en professioneler te begeleiden. De doelgroep bestaat o.a. uit directie, HRverantwoordelijken, stagementoren. Mentorenopleiding Om het aanbod van het onderwijs en de vragen uit het werkveld zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, schonk POM-ERSV Limburg in 2012 bijzondere aandacht aan de mentorenopleiding voor de begeleiding van stagiairs in zorgfuncties. Vertrekkende vanuit de bestaande mentorenopleiding KHLIM-PHL, die vooral de ziekenhuizen en thuisverpleging bereikt, is een maatgericht actieplan uitgewerkt voor de woonzorgcentra en de diensten gezinszorg. Op de Dag van de verzorgenden waren Vlaams minister Jo Vandeurzen en gedeputeerde Marc Vandeput te gast op de opleiding om het belang hiervan te duiden in het Vlaamse en provinciale actieplan. Dit resulteerde in volgende bijkomende opgeleide mentoren in 2012: Participatie mentorenopleiding POM-ERSV Limburg voor woonzorgcentra ( ) Aantal Aantal wzc deelnemers Noord-Limburg 7 18 Maasland 7 10 Zuid-Limburg West-Limburg 5 8 Midden-Limburg Totaal Participatie mentorenopleiding POM-ERSV Limburg voor diensten gezinszorg (2012) Totaal aantal verzorgenden* Aantal deelnemers opleiding Familiehulp Thuishulp Solidariteit voor het gezin Landelijke thuiszorg Totaal * Gegevens september 2011 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

34 Vlaams minister Jo Vandeurzen bezoekt de mentorenopleiding tijdens de Dag van de verzorgenden. Innovatiepremie Eind 2012 zijn er drie innovatiepremies uitgereikt voor projecten in de zorgsector: - Woonzorgassistent (samenwerking tussen woon- en zorgcentrum Sint-Jozef en de Expertisecel Ouderenzorg (ECOZ) van het departement PHL-Healthcare aan de Provinciale Hogeschool Limburg). - Overgangszorg (samenwerking tussen vzw Sint-Barbara Woonzorgcentra, Familiehulp vzw en de Expertisecel Ouderenzorg (ECOZ) van het departement PHL-Healthcare aan de Provinciale Hogeschool Limburg) - Zorg- en Leercentrum (samenwerking tussen woonzorgcentrum Ocura campus Beringen en HBO Verpleegkunde Genk in samenwerking met Quadri Gezondheidszorg van de KHLim) In 2012 werden deze 3 projecten uitgewerkt en uitgevoerd alsook de voorbereiding gestart voor het disseminatie-event dat in januari 2013 werd georganiseerd. Voor de oproep in 2012 werden 6 dossiers ingediend, waarvan er 2 door de commissie werden weerhouden: - Witgele kruis : GSM module voor het personen alarm systeem - Peter Smolders met model voor specialistische wondzorg in de thuisverpleging Innovatieve arbeidsorganisatie In 2012 werd door LSM de opdracht gegeven aan POM-ERSV om twee ziekenhuizen (Mariaziekenhuis en St.-Trudo) te begeleiden als voorbeeldtraject voor het oplossen van de fricties m.b.t. huidige en toekomstige tewerkstelling. Het project kreeg de naam IHRAZ, dat staat voor Innovatie in HR en arbeidsorganisatie van ziekenhuizen. Bedoeling is om samen innovatieve stappen te zetten om het arbeidspotentieel te vergroten en optimaal te benutten. De resultaten POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

35 worden verspreid naar alle Limburgse ziekenhuizen. Het project dat in 2012 opstartte bestaat uit drie fases: probleemdetectie, onderzoeken van oplossingspistes en ontwikkelen van actieplannen. Een gelijkaardig traject werd geïnitieerd bij Menos, een totaal nieuw woonzorgcentrum, waarbij POM-ERSV het traject i.s.m. een facilitator heeft opgestart. omtrent ouderenzorg, werd POM-ERSV Limburg samen met de platformwerking met de kennisinstellingen en zorgorganisaties als een belangrijke toetsingsgroep naar voor geschoven. Voor de oproep IWT zorginnovatieplatformen ouderenzorg, heeft POM-ERSV Limburg i.s.m. UHasselt, Genk en Hasselt in december 2012 Careville uitgewerkt. Een stakeholderplatform met 5 projecten werd hier in partnerschap ingediend. Projectoproepen Ondertekening van de LSM-projectovereenkomst van het project IHRAZ op 22 maart plussers in de zorg In het kader van de campagne Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be organiseerde POM-ERSV Limburg in december een sectorevent voor zorgorganisaties. Tijdens deze studiedag duidden prof. Geert Vanhooteghem, de HR-directeur van AZ Groeninge en Peter Degadt van Zorgnet Vlaanderen de problematiek en de uitdagingen van tewerkstelling van 50- plussers in de zorgsector. Het sectorevent krijgt navolging in praktijklabo s waarbij zorgorganisaties op maat advies krijgen om te werken aan een innovatieve arbeidsorganisatie, met bijzondere aandacht voor de tewerkstelling van 50-plussers. Projectindiening IWT Voor het partnership binnen Cortex, een consortium van kennisinstellingen die strategisch basisonderzoek wensen te doen POM-ERSV Limburg, dienst Zorgeconomie organiseerde in 2012 een studiedag met de Vlaamse Bouwmeester voor de oproep innovatief bouwen. 70 geïnteresseerden uit zorgorganisaties, bouwbedrijven, architectenbureaus, waren aanwezig. Dit resulteerde in de begeleiding van een aantal dossiers waarvan het woonzorgcentrum St.-Anna, gelinkt aan het St.-Trudo ziekenhuis, een goedkeuring heeft ontvangen om het project uit te voeren. De oproep sociale innovatie in november 2012 resulteerde in drie projectaanvragen van drie onderscheiden zorgorganisatieclusters. POM- ERSV zal zowel inbreng verlenen voor de gebruikerscommissies als zetelen in de stuurgroep. In één van de projecten zal POM- ERSV het projectmanagement faciliteren. Internationalisering o Europees project Future proof for cure and care POM Limburg is leadpartner in het Europees project (Euregio Maas-Rijn) Future proof for cure and care: Euregionale arbeidsmarktwerking en competentiecampus voor zorgberoepen. In 2012 lag de inzet op het vergelijken van competenties POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

36 van zorgberoepen, sensibilisering, masterclasses en levenslang leren binnen zes Europese regio s uit de Euregio Maas-Rijn. Alle acties zijn opgestart en op de eerste comacvergadering in oktober 2012 feliciteerde het secretariaat van de Euregio Maas-Rijn de projectpartners voor de inhoudelijke aanpak en de coördinatie van het complexe project met 27 partners. Het project werd ook als voorbeeldproject voor het EFROprojectenboek van Agentschap Ondernemen naar voor geschoven. o Uitwisseling Groningen Zorginnovatieforum De uitwisseling in 2012 met het Zorginnovatieforum Groningen voor revaliatied en afstandmonitoring bracht interessante potentiële samenwerkingen tot stand. o Strategische werkgroep gezondheid EMR Deelname aan de strategische werkgroep gezondheid Euregio Maas-Rijn zodat projecten ook voor Belgisch Limburg kunnen uitgerold worden. Hier werd meegewerkt aan een 10- puntenprogramma op de 2-daagse in Worricken die als strategische nota voor de komende programmaperiode voor Europese projecten wordt gezien. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

37 2.3 Cleantech Een verduurzaming en vergroening van de economie biedt opportuniteiten om verdere economische groei te realiseren en om nieuw innovatief ondernemerschap tot ontwikkeling te laten komen. POM-ERSV Limburg ondernam in 2012 volgende acties om de Cleantech-activiteiten in Limburg te ondersteunen. Economisch Rapport Cleantech POM-ERSV Limburg publiceerde in februari 2012 een speciale editie van haar economisch rapport, met als thema Cleantech. Dit rapport gaf een overzicht van Cleantech in Limburg d.m.v. cijfermateriaal, nuttige artikels, bedrijfscases, etc. Dit rapport is terug te vinden op de website van POM Limburg ( Cleantechplatform.be Via de oprichting van het Cleantechplaform.be (EFRO) willen de Universiteit Hasselt, de Provincie Limburg en POM-ERSV Limburg de Cleantech-activiteiten binnen Limburg en Vlaanderen helpen uitbouwen door het versterken van de interactie en samenwerking tussen bedrijven, investeerders, overheden, consumenten en kenniscentra. De focus ligt hierbij op de combinatie van economisch toegevoegde waarde en milieuwinst, met bijzondere aandacht op initiatieven die een bijdrage kunnen leveren aan de klimaatdoelstelling van Limburg. Het Cleantechplatform ging officieel van start op 1 maart 2011, heeft een looptijd van 2 jaar en heeft sindsdien een aantal prioritaire thema s geselecteerd. Deze thema s worden ondergebracht in de zogenaamde do-tanks, waarbij POM Limburg de 3 meest bedrijfsgerichte do-tanks voor haar rekening neemt: ETS-Bedrijven 1 (ETS), Bedrijventerreinen (B.T.) en Logistiek (LOG). Volgende tabel geeft een kort overzicht van de werking binnen deze 3 do-tanks in 2012: Voornaamste actiepunten 2012 ETS o B2B speeddate ETS-Bedrijven o Workshop restwaterstof Ineos Tessenderlo B.T. o Oproep Slimme uitwisseling van energiestromen tussen bedrijven (2 projecten gestart: EN-Ravenshout en BEST-OP) o Ontwikkeling website o Ontwikkelen promofilmpje Ecoefficiënte Bedrijventerreinen o Opmaak provinciale subsidie Eco-efficiënte Bedrijventerreinen + ondersteuning Beringen en Bilzen bij indiening dossier o Ontbijtsessie Eco-efficiënte bedrijventerreinen LOG Bezoek logistieke bedrijven (maart 2012) Opmaak inventaris knelpunten logistieke bedrijven mbt duurzaamheid Opmaak actielijst Workshop restwaterstof logistieke toepassingen 1 ETS-bedrijven (EU Emissions Trading System) zorgen voor een groot aandeel CO2-uitstoot en vallen onder het Europese systeem van handel in emissierechten POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

38 ECO2PROFIT Via het project ECO2PROFIT (Interreg IVA Grensregio Vlaanderen-Nederland) willen de projectpartners ontwikkelaars en beheerders van bedrijventerreinen stimuleren om CO2-reductie op de agenda te plaatsen. Naast de algehele projectopvolging heeft POM-ERSV Limburg in 2012 volgende taken opgenomen en uitgevoerd: o Groepsaankoop aardgas en groene stroom een haalbaarheidsstudie naar de aanleg van een warmtenet. Een consortium rond 3E werd aangeduid om deze studie uit te voeren. Warmtekaart Ravenshout Samen met POM Antwerpen en POM West-Vlaanderen nam POM-ERSV Limburg het initiatief voor de groepsaankoop van 100% groene stroom en aardgas. Deze actie wil zoveel mogelijk bedrijven samenbrengen om met één aanbod naar een energieleverancier te stappen. Hierdoor kunnen de ingeschreven bedrijven genieten van hoeveelheidskortingen. Het bureau Zero Emission Solutions is aangesteld voor de begeleiding en de praktische afhandeling. De inschrijvingen lopen tot februari Warmtekaart Genk-Zuid De studie werd grotendeels uitgevoerd in Begin 2013 zal het studiebureau een antwoord formuleren op de vragen of de implementatie van de opgemaakte warmtekaarten technisch, economisch en juridisch haalbaar zijn. - o Haalbaarheidsstudie warmtenetten Bedrijventerreinen Genk-Zuid en Ravenshout vormen het onderwerp van Verder wordt binnen het project onderzoek verricht naar reële implementatiemogelijkheden om de CO2 neutraliteitsvoorwaarden, die opgelegd worden via het Vlaamse besluit inzake de subsidiëring van bedrijventerreinen, te behalen. POM-ERSV Limburg leverde voorts het voorbereidende werk om energieaudits van bouwplannen te kunnen POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

39 aanbieden op nieuwe bedrijventerreinen. Deze energieaudits zullen in de loop van 2013 in samenwerking met het Agentschap Ondernemen worden uitgevoerd. Werkgroep Acquisitie Cleantech & Energie POM-ERSV Limburg maakt deel uit van de werkgroep Cleantech & Energie, die voor het overige is samengesteld met vertegenwoordigers van LRM, Greenville te Houthalen- Helchteren, Energyville te Waterschei, UHasselt en Agentschap Ondernemen. De werkgroep vergaderde in de loop van 2012 een 8-tal keer. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

40 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

41 3. Beleidsontwikkeling De werking van de dienst Beleidsontwikkeling concentreert zich hoofdzakelijk op studiewerk ter voorbereiding of onderbouwing van beleidsbeslissingen. Daarnaast organiseert POM-ERSV Limburg beleidsoverleg om plaatselijke socio-economische knelpunten in kaart te brengen en hieromtrent beleidsmatige acties te ontwikkelen of om informatieoverdracht te bevorderen. De monitoring van de uitvoering van het streekpact maakt integraal deel uit van deze werking. Tenslotte wordt de sociaaleconomische ontwikkeling in de provincie versterkt door internationale samenwerking. POM-ERSV Limburg neemt daarom deel aan diverse grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden, hetzij als initiatiefnemer, hetzij als participant. 3.1 Dataverwerking en verspreiding Het verzamelen van data en het maken van omgevingsanalyses vormen de basis voor de ontwikkeling van het regionaal economisch beleid. De verspreiding van deze data gebeurt naar alle socio-economische actoren in de regio. Streekfoto s van de 5 Limburgse streken en haar gemeenten In juni 2012 publiceerde POM-ERSV Limburg 5 streekfoto s, een socioeconomische analyse van elk van de vijf Limburgse streken en haar respectievelijke gemeenten (Noord-Limburg, West-Limburg, Midden-Limburg, Maasland, Zuid-Limburg). In elke streekfoto worden een 50-tal indicatoren geanalyseerd die kunnen ingedeeld worden in de domeinen demografie, arbeidsmarktaanbod, ondernemerschap, tewerkstelling, werkgelegenheid, werkenden en gemeentelijke pendelarbeid. Binnen elke streekfoto wordt de streek vergeleken met de resultaten van de andere vier Limburgse streken, met Limburg en met Vlaanderen. Per streekfoto worden tevens de gemeenten van die streek met elkaar vergeleken. Economisch Rapport In 2012 verschenen er twee themanummers van het Economisch Rapport. Voor het themanummer rond Cleantech werd een cijfermatig overzicht gemaakt van de evolutie en huidige stand van zaken van de opwekking van energie uit alternatieve energiebronnen (zon, wind, biomassa, warmtekrachtkoppeling en recuperatie van afvalstoffen). Ook het transport en de mobiliteit op de Limburgse (spoor)wegen werd in kaart gebracht. Het themanummer over Logistiek bevatte een logistieke sectorfoto, waarbij een aantal kernindicatoren van de logistieke bedrijvigheid in onze provincie werden geanalyseerd (tewerkstelling, zelfstandigen, toegevoegde waarde en omzet, opleidingen, voertuigen voor goederenvervoer, ). Cijfermatige voorbereiding SALK-rapport Op vraag van de SALK-expertengroep, leverde POM-ERSV Limburg tal van provinciale indicatoren aan die de economische toestand in de provincie aantonen. Het aangeleverde cijfermateriaal vormde mede de onderbouwing van een aantal aanbevelingen uit POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

42 het SALK-rapport. Ook de provinciale input als voorbereiding op het SALK-rapport werd gestoffeerd met cijfermateriaal dat door POM-ERSV werd verzameld en geanalyseerd. Tenslotte leverde POM-ERSV Limburg ook een cijfermatige bijdrage aan de impactstudie van de UHasselt n.a.v. de aangekondigde sluiting van Ford Genk. Cijfermatige voorbereiding Europese programma s Ter voorbereiding op en onderbouwing van de nieuwe Europese steunprogramma s voor de periode , leverde POM-ERSV Limburg eind 2012 een groot aantal Limburgse indicatoren aan voor de provinciale dienst Europese en internationale samenwerking. De meer dan 200 aangeleverde indicatoren hadden betrekking op economie, innovatie, concurrentiekracht, economische sectoren, leefmilieu, welzijn, mobiliteit, Vraaggestuurde studies Ter ondersteuning van de werking van de speerpuntsectoren (hoofdzakelijk logistiek en zorgeconomie) werden op vraag diverse statistieken en studies afgeleverd die bepaalde knelpunten, bv. inzake tewerkstelling en opleiding, verduidelijken. Ook op vraag van een aantal lokale besturen of socio-econo- mische actoren in Limburg werden diverse statistische gegevens verzameld en geanalyseerd. Cijfermatige analyses in het kader van de campagne Verstand komt met de jaren 50 plusdatwerkt. In februari 2012 werd het startschot gegeven voor bovenvermelde campagne. Voor het startevent werd een cijferrapport opgesteld dat de positie van 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt gedetailleerd in kaart brengt. Deze analyse vormde de basis van de campagne die in 2012 werd uitgerold. Op regelmatige basis wordt dit cijferrapport geactualiseerd. Voor de sectorevents die in 2012 werden georganiseerd in het kader van deze campagne, werden gespecialiseerde cijfermatige rapporten samengesteld toegespitst op de tewerkstelling van 50- plussers in de sectoren die aan bod zijn gekomen (bouw, logistiek, beschutte en sociale werkplaatsen, dienstenchequebedrijven, zorgeconomie). De analyses werden telkens toegevoegd in de deelnemersmap, gepubliceerd op de website van ERSV Limburg en verwerkt in de publireportages in HBvL. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

43 Permanente actualisering van de cijfergegevens op de website De rubriek Statistieken op de website van het ERSV Limburg bevat gedetailleerde cijfers (waar mogelijk tot op gemeentelijk niveau) die opgedeeld zijn in een aantal subrubrieken (Algemeen, Menselijk Potentieel, Economisch weefsel, Leefkwaliteit/Leefomgeving). Van zodra POM-ERSV zelf een statistische analyse heeft gemaakt of van zodra andere instellingen (bv. Nationale Bank, RSZ, RSZ- PPO, VDAB, Steunpunt WSE, FOD Economie, ) nieuw of geactualiseerd cijfermateriaal ter beschikking stellen, wordt dit door POM-ERSV Limburg verwerkt in overzichtelijke tabellen die onmiddellijk op de website worden geplaatst als downloadbare Excel-bestanden. 3.2 Beleidsoverleg en advisering Via diverse overleg- en adviesorganen die POM-ERSV Limburg organiseert, wordt een draagvlak gecreëerd voor het uitvoeren van een onderbouwd sociaal-economisch beleid. Hieronder vermelden we de officiële overlegorganen, maar daarnaast zijn er uiteraard nog tal van informele overlegorganen en momenten op initiatief van POM-ERSV Limburg of waaraan POM-ERSV Limburg participeert. RESOC Limburg Het Regionaal Economisch en Sociaal Overlegcomité (RESOC) Limburg is samengesteld uit vertegenwoordigers van het provinciebestuur, de Limburgse gemeentebesturen en de Limburgse sociale partners die ook in SERR Limburg (cfr. infra) zitten. Mede omwille van de lokale verkiezingen werd in 2012 geen RESOC-vergadering belegd. Onder RESOC zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. expertenteam) actief. RESOC Limburg adviseert o.a. dossiers m.b.t. invoegbedrijven, sociale werkplaatsen, WEP-Plus en lokale diensteneconomie. In bijlage 8 (blz. 77) vindt u een overzicht van de RESOC-adviezen uitgebracht in SERR Limburg De Sociaal-Economische Raad van de Regio (SERR) bestaat uit vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties VOKA KvK Limburg, Unizo Limburg en Boerenbond en van de werknemersorganisaties ACV, ACLVB en ABVV. Ook vertegenwoordigers van de VDAB nemen deel aan de SERR-vergaderingen. Onder de SERR zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. werkgroep arbeidsmarkt) actief. De SERR vergadert maandelijks (uitgezonderd de zomermaanden). In april 2012 nam dhr. Johann Leten (VOKA KvK Limburg) het voorzitterschap van de SERR over van dhr. Bart Henckaerts (ABVV). Het SERR-overleg concentreert zich hoofdzakelijk op de werking van de arbeidsmarkt in Limburg en daarbij aanleunende thema s. Enkele specifieke aandachtspunten die het afgelopen jaar binnen de SERR werden besproken zijn terug te vinden in hoofdstuk 4. Arbeidsmarktbeleid Reguliere economie (zie blz. 49). De SERR heeft naast een overlegfunctie ook een adviserende opdracht. In 2012 leverde SERR Limburg advies over de diversiteitsplannen, bepaalde categorieën van individuele beroepsopleidingen (IBO), de Buitenschoolse Kinderopvangcontracten, de prak- POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

44 tische werken vanuit de VDAB opleidingscentra bij externe organisaties en de mandaten voor kosteloze arbeidsbemiddeling. De ombudsdienst verwerkte 10 klachten. Zie bijlage 7 (blz. 75) voor meer details. Streektafelwerking Het burgemeestersoverleg Noord-Limburg vergaderde in 2012 driemaal over uiteenlopende thema s zoals de ontsluiting en mobiliteit van Noord-Limburg (o.a. gesprek met minister-president Kris Peeters over ontsluiting van de regio in het algemeen, en specifieke aandacht voor elektrificatie spoorlijn Mol-Hamont), interlokale samenwerking, onderwijs (o.a. financiering nieuwbouw Noord-Limburgs Instituut voor Kunstonderwijs), welzijn, gemeentelijke werking (bv. prezones brandweer). Vanuit de streektafel wordt tevens ondersteuning geboden aan diverse Noord-Limburgse netwerken (bv. Focus Noord vzw en Welzijnsoverleg) werd afgesloten met een presentatie van zes jaar burgemeestersoverleg in Noord-Limburg (legislatuur ). De streektafel Haspengouw vergaderde in 2012 één maal (mede o.w.v. lokale verkiezingen). Op de agenda stond, naast de regioscreening en bestuurskracht van gemeenten, ook de bespreking van de aflopende provinciale verordening m.b.t. tijdelijke vergunningen voor wooncontainers voor seizoenarbeiders in de fruitsector. De provincie heeft deze verordening inmiddels met een jaar verlengd. In de andere Limburgse streken (Maasland, Midden-Limburg en West-Limburg) kwam het burgemeestersoverleg in 2012 niet samen. Met verschillende burgemeesters werden wel individuele gesprekken gevoerd over de hoedanigheid en invulling van toekomstige intergemeentelijke overlegvormen. Bestuursvergaderingen POM-ERSV Limburg Om de organisatie en inhoudelijke werking van zowel POM Limburg als ERSV Limburg in goede banen te leiden werden in 2012 meerdere bestuursvergaderingen georganiseerd. Vergadering Raad van Bestuur ERSV Limburg Algemene vergadering ERSV Limburg Directiecomité POM Limburg Raad van Bestuur POM Limburg Vergaderfrequentie 2012 In bijlage vindt u de samenstelling van de verschillende bestuursorganen van POM en ERSV Limburg. 3.3 Streekpact Het ERSV is verantwoordelijk voor de opvolging van de uitvoering van het streekpact , een geïntegreerde lange termijnvisie voor de socio-economische ontwikkeling van de regio. Voor de opvolging van het Streekpact hebben de RESOC s in 2009 een aantal prioritaire vragen/projecten bezorgd aan de Vlaamse overheid. Omwille van het uitblijven van een antwoord vanuit Vlaanderen nam RESOC Limburg begin 2012 mee het initiatief om via een parlementaire vraag in het Vlaams Parlement te peilen naar POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

45 de opvolging van de dialoog met de RESOC s in het kader van het streekpact. Uit de bespreking in de Commissie voor Economie van het Vlaams Parlement ( ) bleek dat de Vlaamse regering eerst meer duidelijkheid wenst te creëren over de interne staatshervorming en de mogelijke wijzigingen inzake het sociaal-economisch streekoverleg en de rol die RESOC hierin zal vervullen. Tot die tijd moet er geen feedback op de prioritaire vragen/projecten van de RESOC s worden verwacht vanuit de Vlaamse overheid. 3.4 Internationale samenwerking POM-ERSV Limburg neemt diverse initiatieven tot samenwerking met buitenlandse partners. Dit gebeurt enerzijds om Limburg buiten de provincie- en landsgrenzen te promoten als een uitstekende economische vestigingslocatie, om op die manier meer economische activiteit te genereren in onze provincie. Anderzijds is de internationale samenwerking erop gericht om via Euregionale en internationale partnerschappen de verdere socio-economische ontwikkeling in Limburg te stimuleren. De internationale samenwerking die vanuit POM-ERSV Limburg wordt opgezet concentreert zich binnen drie domeinen: regiopromotie, de werking van de China Desk en de participatie aan diverse grensoverschrijdende projecten en acties. Regiopromotie POM-ERSV Limburg is samen met LRM, Agentschap Ondernemen en FIT de initiatiefnemer van LocateinLimburg.com voor de begeleiding van buitenlandse investeerders die in Limburg wensen te investeren. Investeerders kunnen u er via het one-stopshop platform terecht met al hun vragen rond fiscaliteit, vastgoed en investeringen. LocateinLimburg.com ontwikkelt ook de uniforme economische promotiestrategie van POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

46 Limburg in nieuwe markten. Binnen de globale economische acquisitie van Limburg werden ook sectorspecifieke werkgroepen opgericht. Voor de sector logistiek wordt de acquisitie en promotie van Limburg getrokken door het Logistiek Platform Limburg, actief onder de koepel van POM-ERSV Limburg. POM-ERSV Limburg nam ook deel aan de voorbereiding en ondersteuning van de economische promotiecampagne die in 2012 door de provincie Limburg werd gevoerd naar bedrijfsleiders en high potentials uit andere Vlaamse provincies. De campagne Limburg: hier groeien ideeën bestond uit advertenties in diverse Vlaamse kranten en tijdschriften, affiches, website, filmpjes en audioboodschappen met getuigenissen van Limburgse bedrijfsleiders. China Desk Voortbouwend op de informatie die in voorgaande jaren werd vergaard, verzamelde de China Desk in 2012 relevante informatie van samenwerkende steden in China, CCPIT Jiangsu, de Chinese Ambassade in Brussel, de Belgische Ambassade in China, diverse bestuursraden in China en van Chinese delegaties die een bezoek brachten aan Limburg. Voor de promotie van Limburg in China vertaalde de China Desk in 2012 de geactualiseerde website van LocateinLimburg en verschillende brochures naar het Chinees (o.a. informatiebrochure LocateinLimburg, informatiebrochure Logistiek Platform Limburg, infofolder Move It Expo in Genk, brochure Limburg gaat Klimaat-neutraal 2020 ). De China Desk verleent tevens advies aan lokale besturen en organisaties die samenwerken met China. Zoals bepaald in 2011, wordt ieder officieel bezoek van een Chinese delegatie aan Limburg gecoördineerd door de China Desk. Alle aan het bezoek gerelateerde organisaties en contactpersonen ontvangen voor het bezoek Een uitgebreide Chinese delegatie bezocht in mei 2012 de logistieke beurs Move It Expo in Genk. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

47 de nodige informatie van de China Desk. Ook de bezoeken van officiële Limburgse delegaties aan China worden in goede banen geleid door de China Desk. Tijdens deze bezoeken organiseren de Limburgse delegaties vaak seminaries om de Limburgse troeven kenbaar te maken aan Chinese bedrijfsleiders en kandidaat-investeerders. Hieronder een overzicht van de belangrijkste delegaties. Missies / Seminaries China Desk 2012 China International Products Import Expo (CIE) in Kunshan (maart 2012) Beursstand provincie Limburg met focus op Cleantech en Limburgse designers Organisatie bedrijfsbezoeken Organisatie seminarie Climate Neutral: 21st Century Business Model of Limburg location of logistics in Europe Tentoonstelling China s Golden Age in Maaseik (mei 2012) Organisatie exclusief avant-première event tijdens openingsceremonie voor zakelijke contacten van de China Desk Aanwezigheid van de Chinese Ambassadeur Participatie aan 8 e Euro-China Business Summit (september 2012) Hoogstaande zakelijke delegatie onder leiding van de premier van China Belangrijk netwerkmoment voor LocateinLimburg Voorstelling Terhills-project aan Chinese vastgoed investeringsbedrijven Limburgse roadshow voor Cleantech en ICT/Media (oktober november 2012) Individuele gesprekken met bedrijven (met op maat gemaakte presentaties) Opvolging bedrijfscontacten en formuleren projectvoorstellen Guangzhou International Urban Innovation Conference (november 2012) Tijdens de CIE beurs in maart 2012 werd onder grote belangstelling de E-tree als Limburgs geschenk overhandigd aan de gouverneur van de provincie Jiangsu. Bezoek delegatie CCPIT aan Limburg en de Move It Expo (mei 2012) Delegatie van voornamelijk managers uit logistieke bedrijven Driedaags bezoekprogramma om kennis te maken met vooruitstrevende logistieke managementsystemen in Limburg Deelname aan openingsceremonie logistieke beurs Move It Expo te Genk en aan seminarie The Euregion as prime Award-nominatie voor Limburg o.w.v. het project rond Klimaatneutraliteit Gesprekken met vertegenwoordigers andere steden en regio s Ruime verspreiding regionale promotiebrochures Limburg BRIC Intensive Landenclub China (VOKA KvK Limburg) (eind 2012) Voorstelling werking China Desk tijdens seminaries voor Limburgse bedrijfsleiders Creatie zakenplatform Limburgse en Chinese bedrijven POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

48 Grensoverschrijdende projecten en acties De verschillende grensoverschrijdende projecten waaraan POM-ERSV Limburg participeert, worden elders in dit jaarverslag toegelicht. Hieronder worden deze projecten opgesomd met een verwijzing naar de pagina waar het project nader omschreven wordt. Grensoverschrijdende projecten met participatie van POM-ERSV Limburg in 2012 Sustainable Industrial Sites (SIS) Blz. 15 Informatieportaal bedrijventerreinen Blz. 17 InterPOM Project Logistiek Blz. 23 Euregiolog³ Blz. 24 Grenzeloze logistiek Blz. 24 Future proof for cure and care Blz. 35 TTR-TTC POM is geassocieerd partner Interregio bijeenkomst Life Sciences geassocieerd partner Strategische werkgroep gezondheid EMR POM is Blz. 36 Eco2Profit Blz. 38 POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

49 4. Arbeidsmarktbeleid De dienst arbeidsmarktbeleid deelt haar werking op in drie domeinen die onderling en met de andere diensten dwarsverbanden hebben: reguliere economie, sociale economie en diversiteitsbeleid (EAD). De taken van de dienst zijn gericht op beleidsadvies, de ontwikkeling van projecten en acties, het informeren van partners en het organiseren van overleg. Voor het bepalen en uitvoeren van de arbeidsmarktacties wordt nauw samengewerkt met de Limburgse sociale partners, VDAB, Limburgse arbeidsmarktorganisaties en de provincie Limburg. Die samenwerking krijgt o.a. vorm binnen de overlegorganen SERR Limburg, werkgroep Arbeidsmarkt, RESOCexpertenteam, commissie Diversiteit en Structureel Overleg Diversiteit. 4.1 Reguliere economie Het provinciale economische beleid, het overleg binnen SERR Limburg en de werkgroep Arbeidsmarkt en de statistische analyses van zowel POM-ERSV Limburg zelf als van andere instellingen, bepalen de knelpunten en uitdagingen op de reguliere arbeidsmarkt in Limburg. De thema s en acties die door de dienst Arbeidsmarktbeleid worden uitgewerkt spelen hier maximaal op in. SERR Limburg - Vergaderingen Binnen SERR Limburg, het overleg- en adviesorgaan van de Limburgse sociale partners, wordt een belangrijk draagvlak gecreëerd aangaande prioritaire arbeidsmarktthema s. SERR Limburg kwam in 2012 negen keer samen met o.a. volgende aandachtspunten. SERR Limburg aandachtspunten 2012 Actuele arbeidsmarktthema s Iedere SERR-partner kreeg de gelegenheid om een inhoudelijk thema te bespreken Onderwerpen die bv. aan bod kwamen: indexstudie VOKA-VEV, IBO s in Limburg, strategisch belang van leren en werken voor iedereen, beweging in de tuinbouwsector, werking Jobkanaal Limburgse prioriteitenlijst inzake tewerkstelling n.a.v. de provinciale verkiezingen Kwalitatief werk in een goede levensbalans Talent optimaliseren in onderwijs en tijdens de verdere loopbaan Economie, ondernemerschap, speerpuntenbeleid en innovatie Campagne Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be Weerkerend agendapunt, meer info cfr. infra Limburgplan en Limburg 2.24 Evaluatie, opvolging en advies van deze actiekaders voor de sociaal-economische ontwikkeling van Limburg Coördinatierol diversiteit Opvolging streefcijfers diversiteitsplannen Goedkeuring Convenant Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit Kennisname en opvolging diversiteitsprojecten Ford Genk Voorstelling impactstudie UHasselt Afvaardiging TaskForce Limburg Opvolging actuele stand van zaken Brief Impact sluiting Ford op armoede in Limburg POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

50 SERR Limburg adviezen SERR Limburg bracht in 2012 advies uit over de Limburgse diversiteitsdossiers, bepaalde categorieën van individuele beroepsopleidingen (IBO) van VDAB, de praktische werken vanuit de VDAB opleidingscentra bij externe organisaties, de Buitenschoolse Kinderopvangcontracten, de mandaten voor kosteloze arbeidsbemiddeling, trajectbegeleiding en competentieontwikkeling, en de ESF-dossiers mensgericht ondernemen in geval de indiener niet over een ondernemingsraad beschikt. De ombudsdienst, verantwoordelijk voor de advisering van bepaalde transmissieklachten vanuit VDAB, verwerkte 9 klachten. Zie bijlage 7 (blz. 75) voor meer details. SERR Limburg wordt ook gevraagd om het jaarlijkse ondernemingsplan van VDAB te adviseren. Het uitgebreide advies inzake (verbeter)acties en partnerschappen werd voorbereid door de werkgroep arbeidsmarkt en in september 2012 bekrachtigd door SERR Limburg. Werkgroep Arbeidsmarkt De werkgroep Arbeidsmarkt omvat het brede spectrum van organisaties die actief zijn in de Limburgse arbeidsmarkt. In 2012 kwam de werkgroep drie keer samen. Enkele thema s die op dit platform o.a. aan bod kwamen: plan van aanpak speerpunt zorgeconomie, leerwerkbedrijven, trendrapport arbeidsmarkt, groeipad en innovatieprojecten sociale economie, deeltijds leren en werken (situering in Limburg), de advisering van het jaarlijks ondernemingsplan VDAB, 50-plus campagne het verstand komt met de jaren, tweedekansonderwijs in combinatie met een technische opleiding, competentieateliers provincie Limburg,... Arbeidsmarktactieplan Het arbeidsmarktactieplan vloeit voort uit het RESOC-streekpact en biedt een kader voor de uitwerking van acties rond de luiken arbeidsmarkt, opleiding en onderwijs. Per benoemde actie werd een POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

51 dossierhouder aangeduid. In 2012 werd dit plan geëvalueerd door de dossierhouders en werd de mogelijkheid gegeven om toekomstige accenten te benoemen. Campagne en actieplan Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be De campagne Verstand komt met de jaren, 50plusdatwerkt.be is een initiatief van POM- ERSV Limburg en de provincie Limburg en wordt uitgevoerd in samenwerking met de VDAB en de Limburgse sociale partners. Het actieplan is gericht op duurzaam personeelsbeleid met focus op behoud en instroom van 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt. Het plan bevat volgende onderdelen: een sensibiliseringscampagne met sectorevents, het aanbieden van concrete methodieken en handvaten in de praktijklabo s en een duurzame matching realiseren tussen werkzoekende 50-plussers en vacatures door middel van een instroom project. Tijdens het druk bijgewoonde startevent (180 aanwezigen) in februari 2012 ondertekenden de Limburgse sociale partners de engagementsverklaring om de boodschap van de campagne actief uit te dragen. Voorts vonden in 2012 de sectorevents bouw, logistiek, sociale economie, dienstencheques en zorg plaats. Tijdens deze events, die werden georganiseerd samen met de desbetreffende sectororganisaties, was er telkens plaats voor een kort theoretisch gedeelte, getuigenissen van werkgevers en een toelichting bij de ondersteunende maatregelen om concreet aan de slag te gaan. Op elk sectorevent werd er eveneens een oproep gedaan aan werkgevers om te werken aan een innovatieve arbeidsorganisatie vertrekkend vanuit de knelpunten en noden van elk bedrijf. Met de aangekondigde sluiting van Ford Genk en andere Limburgse bedrijven, werden de ingeplande sectorevents voor metaal en res- De campagne Verstand komt met de jaren 50plusdatwerkt.be werd officieel gelanceerd tijdens een startevent op 14 februari POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

52 terende sectoren uitgesteld. De gereserveerde middelen voor het instroomproject vanuit de provincie kregen een andere bestemming, zonder een focus op een bepaalde leeftijdscategorie. De VDAB zal wel op kleine schaal een collectief instroomproject uitwerken. Het eindeloopbaandebat en langer werken is een bijzonder actueel thema. Zo werd de Limburgse campagne en aanpak toegelicht op het provinciaal event van VDAB Antwerpen voor de 50-plusconsulenten, vakwerkgroep fruit van de Boerenbond, hr-consulenten van de Kamer Van Koophandel-VOKA, opleiding disability casemanagement bij Prevent Academy, vormingsdienst ACV, werkgroep arbeidsmarkt. Er werd bewust gekozen voor een beeldvorming doorbrekende campagne met een sprekend campagnebeeld, dat o.a. te zien was op de provinciale publizuilen. Naar aanleiding van het startevent verscheen een infografische pagina in Het Belang van Limburg en op de dag van een sectorevent publiceerde diezelfde krant een zogenaamde ervaringsradar. In 2012 werd het praktijklabo bouw, sociale economie en logistiek opgestart. Per labo komen een tiental bedrijven acht keer samen en worden ze via innovatieve arbeidsorganisatie aangemoedigd om in te zetten op een duurzaam personeelsbeleid op maat van hun bedrijf. Elke sessie wordt begeleid door Flanders Synergy i.s.m. Prevent vzw en het Ervaringsfonds. Tijdens de werkweek heeft POM-ERSV Limburg, op vraag van en in samenwerking met VDAB, een kleinschalig project opgezet om beroepsverkennende stages te organiseren zodat 50-plussers in contact komen met werkgevers. POM-ERSV Limburg bracht bereidwillige werkgevers aan en de jobclub van VDAB zorgde voor gemotiveerde stagiairs. In totaal werden 12 stages georganiseerd. Na de stage konden 2 stagiairs aan de slag en zijn 3 werkzoekenden een opleiding in de sector gestart. Samenwerkingsovereenkomst POM- ERSV Limburg, provincie Limburg en VDAB Limburg POM-ERSV Limburg, de provincie Limburg en VDAB Limburg ondertekenden in juni 2012 een engagementsverklaring waarin zij aangeven om de komende jaren intensief samen te werken rond een vijftal domeinen die rechtstreeks gelinkt zijn aan de opvolging en activering van de Limburgse arbeidsmarkt. Die vijf domeinen zijn de uitwisseling van allerhande cijfergegevens (arbeidsmarktgegevens en economische indicatoren) ter voorbereiding van provinciale economische beleidsmaatregelen, de benadering van arbeidsmarktsegmenten, de participatie in de provinciale overlegfora en expertenpanels, het uitbouwen van een sectorale dienstverlening en het gezamenlijk organiseren van jobevents. De acties in het kader van de samenwerking zijn hoofdzakelijk gericht op specifieke sectoren die nog een reëel groeipotentieel hebben in onze provincie, maar die momenteel reeds geconfronteerd worden met vacatures die moeilijk of niet ingevuld geraken. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

53 Het gaat dan vooral om vacatures voor bepaalde beroepen in de logistieke en transportsector en in de zorgsector. De provinciale engagementsverklaring, die uniek is in Vlaanderen, kent een looptijd van drie jaren (tot 31 mei 2015). Competentieateliers provincie Limburg Via de competentieateliers van de provincie Limburg kunnen 300 langdurig werkzoekende jongeren extra opleiding en begeleiding op maat krijgen en wordt een actieplan op maat opgesteld. Einddoel is een duurzame job in de Limburgse speerpuntsectoren zorg, bouw en logistiek. De dienst arbeidsmarkt beoordeelde mee de ingediende dossiers en via de werkgroep arbeidsmarkt werden de competentieateliers inhoudelijk mee opgevolgd. VOLA Doelstelling van het initiële VOLA-project van de Dienst Beroepsopleiding is een betere doorstroming van OV2 schoolverlaters naar de arbeidsmarkt. Deelnemers zijn GTB, VDAB en vier BuSO-scholen. Dit voormalige ESFproject wordt voortgezet in Limburg omdat dit beantwoord aan concrete vragen van de scholen, namelijk praktische regelgeving en concrete problematieken van VOLAleerlingen. In 2012 kwam de projectgroep tweemaal samen. 4.2 Sociale economie In 2012 was er geen groeipad voorzien door de Vlaamse overheid, waardoor de sociale economieondernemingen niet konden uitbreiden. De sector stond evenwel niet stil, de focus in de sector lag op het behoud van jobs, de verbetering van de interne werking, het exploreren van nieuwe activiteiten, met aandacht voor innovatie gericht op de toekomst van de sociale economie. Die toekomst wordt mee bepaald door de hervormingen in de sociale economie naar twee pijlers, de maatwerkbedrijven en de sociale economie en 2013 zijn aangekondigd als overgangsjaren naar een nieuwe decretale regeling voor de Beschutte Werkplaatsen, Sociale Werkplaatsen, Arbeidszorg, Invoegbedrijven en Inschakeling door Werkvloerbegeleiding. Ook de ondersteuning van de sociale economie wijzigt. De instanties die van overheidswege een rol hadden om de sociale economie daadwerkelijk te ondersteunen, zijn geëvalueerd en hun plaats wordt herbekeken. Dat betekent concreet voor Limburg het volgende: De Startcentrale (die reguliere bedrijven ondersteunt om een invoegdossier samen te stellen) kreeg geen basissubsidies meer. Vanaf juni 2012 werd deze dienstverlening aan bedrijven stopgezet. POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

54 Het RESOC heeft geen direct ondersteunende taak meer om de lokale besturen te helpen bij het ontwikkelen van projecten in de sociale economie. Er kan wel indirect ondersteuning geboden worden. De rol van de provincie en ERSV wordt in het kader van het kerntakendebat ook herbekeken op het vlak van sociale economie. In 2012 bood het ERSV Limburg ondersteuning bij de ontwikkeling van nieuwe impulsen in de sociale economie Ontwikkelen en exploreren nieuwe niches o Zorgsector In de zorgsector is Limburg de trekker van de twee experimentele enclaves sociale werkplaatsen in woonzorgcentra (ontstaan in de Limburgovereenkomst). Sociale economie daar inzetten waar de maatschappelijke noden hoog zijn en waar via cocreatie een win-win ontstaat tussen woonzorgcentra en sociale economieondernemingen, is een formule waar in Limburg een breed draagvlak voor is. Toch blijven deze initiatieven in een schemerzone omdat de regelgeving niet is aangepast en er nog kwalitatieve verbeteringen dienen te gebeuren aan het model. Om dit aan te pakken werkte POM-ERSV samen met het Innovatiepunt VOSEC. Op 21 juni 2012 organiseerde POM-ERSV Limburg i.s.m. andere partners een Inspiratiedag voor zorg op Vlaams niveau, waar 5 voorbeelden uit de Limburgse sociale economie werden toegelicht. Vernieuwingen binnen zorginstellingen en samenwerking tussen sociale economieorganisaties en zorginstellingen stonden op deze dag centraal. Uit deze dag ontstond tevens het idee voor een nieuwe en derde enclave in Limburg. Deze enclave startte einde 2012 op. o Bedrijventerreinen Een goed imago en een goed onderhoud is één van de punten waarop een bedrijventerrein kan scoren. In 2012 werkte POM-ERSV vanuit de diensten Sociale Economie en Ruimtelijke Economie mee aan de ontwikkeling van een traject om ecologisch groenonderhoud op bedrijventerreinen te koppelen aan sociale tewerkstelling. Samen met de Stad Genk werd een model ontwikkeld op het bedrijventerrein Genk-Zuid om cocreatie te realiseren tussen de stad, bedrijven op het bedrijventerrein en sociale economie. De eerste fase, de opmaak van een landschapsbeheersplan werd in 2012 opgesteld door het centrum voor Natuur- en Landschapsbeheer. o Beschutte werkplaatsen BEWEL heeft de voorbije jaren gewerkt aan een initiatief om personen met autisme tewerk te stellen en een context te creëren waarbij zij optimaal kunnen functioneren (project in kader van de Limburgovereenkomst). POM-ERSV exploreerde samen met BEWEL een nieuwe niche waarbij, in samenwerking met het reguliere bedrijfsleven, een experiment werd opgezet om personen met autisme in te zetten voor het realiseren van stocktellingen in bedrijven. Daarnaast begeleidde POM-ERSV de werkgever ook bij het exploreren van een ondernemingsmodel om de match te maken tussen de cycle counting, dus de verplichte stocktellingen, en de inzet van personen met autisme. Gezien de goede resultaten van het experiment is het de bedoeling om dit model verder uit te rollen. o Leaderprogramma In het kader van het Leaderprogramma, waarbij Europese/Vlaamse/Limburgse middelen worden ingezet in plattelandsontwikkeling, heeft POM-ERSV een adviserende rol naar initiatieven die de link leggen POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

55 naar sociale economie. Met deze middelen kunnen een aantal sociale economie initiatieven hun werking uitbouwen (bv. De Wroeter - nieuwe hal groentenverwerking, De Kluis Vrijhern natuurlandschappelijk werk). o Armoede De aanpak van armoede evolueert en waar enerzijds voedseloverschotten worden weggegooid en anderzijds gezinnen nauwelijks voldoende middelen hebben voor volwaardige voeding ontstaat maatschappelijk onbehagen. In Limburg werkt POM-ERSV mee aan een onderzoek omtrent het opzet van een netwerk van sociale kruideniers in Limburg. Hiervoor wordt samengewerkt met het RIMO. o Ondernemerschap De sociale economie wordt met het maatwerkdecreet uitgedaagd om zich nog meer toe te leggen op doorstroming en op ondernemerschap. Als voorloper op de nieuwe regelgeving voor maatwerkbedrijven, werkte POM-ERSV Limburg in 2012 mee aan het ontwikkelen van het ondernemersmodel coöperatie i.s.m. De Winning (ESF project coöperatief ondernemen). Netwerkvorming, ondersteuning, aanspreekpunt De andere activiteiten van POM-ERSV Limburg m.b.t. sociale economie in 2012 waren: - I.s.m. SEIN UHasselt vormgeven aan de opleiding Management in de Sociale Economie (opleiding van 2 jaar) - Overleg met de ambtenaren lokale werkgelegenheid - Uitwisseling ervaringen met het Maastrichtse Toeleveringsbedrijf en bespreking van een mogelijke samenwerking in Belgisch Limburg. - Adviezen sociale economie voor het Vlaams Subsidieagentschap Werk en POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

56 Sociale Economie, doch minimaal aangezien er geen uitbreidingen voorzien waren in Opzetten van een traject Gezondheid i.s.m. de Limburgse logo s (provinciale gezondheidsdiensten) in de sector sociale economie. - Organisatie van sectorevent en praktijklabo sociale economie binnen de campagne Verstand komt met de Jaren- 50plusdatwerkt.be. Dienstenchequebedrijven In 2012 organiseerde POM-ERSV twee studiedagen voor dienstenchequebedrijven: - Sectorevent voor dienstenchequebedrijven in het kader van de campagne Verstand komt met de Jaren- 50plusdatwerkt.be. - In samenwerking met de projectontwikkelaars diversiteit van POM-ERSV en het Vormingsfonds Dienstencheques werd een studiedag georganiseerd omtrent discriminatie in dienstenchequebedrijven. Voorts hield POM-ERSV regelmatig overleg met de sector en met VDAB over de nieuwe ontwikkelingen en knelpunten voor de sector (bv. de 60%-regel waarbij minstens 60% van de nieuwe aanwervingen in dienstenchequebedrijven personen met een uitkering moeten zijn). 4.3 Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) Om de twee jaar sluit het ERSV Limburg een convenant af met de Vlaamse Minister van Werk. Dit convenant brengt de bijdrage van het ERSV aan de realisatie van het Vlaamse beleid Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) in kaart. Tijdens het werkjaar 2012 kreeg de aangekondigde beleidsverandering vorm. Het diversiteitsbeleid werd getransformeerd naar een loopbaan- en diversiteitsbeleid met vier strategische pijlers: duurzame diversiteit, competentie- en talentontwikkeling, organisatie-innovatie en werkbaarheid, werkgoesting en werkvermogen. Ook de convenantperiode werd verlengd tot 3 jaar. Dit nieuwe beleid zal van start gaan in het werkjaar Diversiteitsplannen Het diversiteitsplan, in al zijn vormen, is het centrale instrument van het impulsbeleid rond evenredige arbeidsdeelname en diversiteit. Een diversiteitsplan bevat dan ook een actieprogramma dat gericht is op de introductie en consolidatie van een divers personeelsbeleid. Een bedrijf, organisatie, lokaal bestuur of onderwijsinstelling (verder algemeen bedrijven genoemd) dat een plan afsluit, gaat het engagement aan met Vlaanderen om op een gerichte planmatige POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012

57 manier het opgestelde actieplan uit te voeren. In ruil voorziet Vlaanderen een financiering voor de uitvoering van het plan. Voor het afsluiten van dergelijke plannen voeren de projectontwikkelaars EAD van ERSV Limburg volgende taken uit: o Sensibilisering werkgevers o Analyseren bestaand personeelsbeleid in bedrijven en dit vertalen naar kwalitatieve acties in een diversiteitsplan o Werkgevers in contact brengen met deskundigen o Opvolging van de diversiteitsplannen o Administratieve ondersteuning Een diversiteitsplan kan verschillende vormen aannemen (zie onderstaande tabel, bij een clusterplan sluiten meerdere bedrijven één gezamenlijk plan af). De aangekondigde hervorming zorgde ervoor dat in het werkjaar 2012 een recordaantal van 202 plannen werd afgesloten. Ook in andere regio s was er een verhoogde interesse, waardoor het vooropgestelde objectief ruimschoots werd overschreden. Aan Limburg werd dan ook gevraagd om 62 plannen over te dragen naar het werkjaar Bij de verdere duiding van de resultaten wordt geen rekening gehouden met de plannen die werden overgedragen. Het totaal aantal afgesloten plannen voor 2012 bedraagt dan ook 140, goed voor 190 bedrijven. Aantal diversiteitsplannen in 2012 (Limburg) Instapplan 60 Diversiteitsplan 55 Groeiplan 20 Clusterplan Nazorgplan 0 5 (bij 55 bedrijven) Totaal plannen 140 Totaal bedrijven 190 De meeste plannen werden het afgelopen jaar afgesloten in de sectoren Metaal en Social Profit (beiden 14,3%), gevolgd door de sectoren Voeding (10,0%), Logistiek en Klein- en groothandel (beiden 7,9%) en Bouw (7,1%). Verdeling plannen naar sector (Limburg, 2012) Aantal diversiteitsplannen naar bedrijfsgrootte (Limburg, 2012) 4 werknemers 7 5,0% 5 t.e.m. 9 werknemers 19 13,6% 10 t.e.m. 49 werknemers 66 47,1% 50 werknemers 48 34,3% De streek Midden-Limburg kent, gezien de concentratie van industrie en diensten in Genk en Hasselt, traditioneel het hoogst aantal plannen. Het Maasland tel het minst aantal plannen. Geografische spreiding van het aantal diversiteitsplannen (Limburg, 2012) Maasland 11 7,9% POM-ERSV Limburg Jaarverslag 2012