Wensen van kinderen (<12 jaar) ten aanzien van speelplekken. Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein

Transcriptie

1 Wensen van kinderen (<12 jaar) ten aanzien van speelplekken Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein O&S Nijmegen april 2004

2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting en conclusies Inleiding Resultaten Buiten spelen algemeen Buiten spelen op speelplekken Verschillen in buiten spelen naar wijk Verschillen in buiten spelen naar leeftijd en geslacht Wensen ten aanzien van nieuwe speelplek Verschillen in wensen tussen Brakkenstein en Zwanenveld Verschillen in wensen naar leeftijd en geslacht Opmerkingen over de gehanteerde vragenlijst Tot slot 8 2 Inleiding Aanleiding voor het onderzoek Doel van het onderzoek Opzet van het onderzoek 10 3 Nadere uitwerking van de onderzoeksopzet De onderzoeksvragen De onderzoeksmethode Het veldwerk De respons 16 4 Onderzoeksresultaten Een beeld van buiten spelen Wat spelen kinderen meestal buiten? Gebruik van speelplekken in de eigen buurt Gebruik van speelplekken in andere buurten? Welk deel van de kinderen speelt niet op speelplekken? Wat spelen kinderen op speelplekken? Behoefte aan een nieuwe speelplek in de buurt Wensen van kinderen met betrekking tot een nieuwe speelplek Wat willen kinderen buiten doen, maar kunnen ze er nu niet doen? Wat willen kinderen op speelplekken doen, maar kunnen ze er nu niet doen? Waarom vinden kinderen een speelplek wel of niet leuk? Hoe kijken kinderen tegen speelplekken in andere buurten aan? Welke spelfactoren vinden kinderen belangrijk? Welke omgevingsfactoren vinden kinderen belangrijk? 36

3 Inhoudsopgave (vervolg) 5 Aanbevelingen m.b.t. herhaling van het onderzoek Aanbevelingen m.b.t. aanpassingen in de vragenlijst Aanbevelingen m.b.t. de opzet 42 6 Bijlagen Bijlage 1: gegevens m.b.t. de jarigen uit de Jeugdmonitor Gebruik speelplekken Wensen m.b.t. speelplekken 43 2

4 Samenvatting en conclusies 1 Samenvatting en conclusies 1.1 Inleiding Naar aanleiding van de beleidsnota spelen 2002 over speelplekken voor jongeren tot 12 jaar 1 en op basis van de daaruit voortgekomen uitvoeringsprogramma s worden in Nijmegen nieuwe speelplekken aangelegd en wordt een deel van de oude speelplekken gerenoveerd. De opgeknapte en nieuwe speelplekken moeten aansluiten bij de wensen van kinderen. Dit onderzoek heeft tot doel deze wensen in kaart te brengen. De hoofdvragen zijn: Welke factoren/omstandigheden maken speelplekken aantrekkelijk voor kinderen in Nijmegen? Oftewel wat voor wensen hebben kinderen als het gaat om de gebruiksmogelijkheden en inrichting van speelplekken? En zijn er voor kinderen nog andere zaken van belang bij de inrichting van speelplekken? Welke manier van vragen is het meest geschikt om van kinderen te weten te komen wat hun wensen betreffende speelplekken zijn? Het antwoord op deze vragen werd verkregen door schriftelijke enquêtes onder kinderen van 6 t/m 11 jaar, die voorjaar 2004 in de wijken Brakkenstein en Zwanenveld gehouden zijn. Voor deze wijken is gekozen, omdat in beide wijken in de loop van 2004 een nieuwe speelplek aangelegd zal worden 2. De resultaten kunnen dus meteen praktisch gebruikt worden. Als de onderzoeksopzet werkt, zou deze vervolgens ook bij de aanpassing en aanleg van speelplekken in andere wijken gebruikt kunnen worden. Belangrijk voor het onderzoek was dat de twee wijken qua bevolkingssamenstelling en leefomgeving van elkaar verschillen. In Zwanenveld wonen bijvoorbeeld relatief veel kinderen met laag/middelbaar opgeleide ouders en met allochtone ouders. En er is meer openbaar groen dan in Brakkenstein. Op deze manier geeft het onderzoek een eerste beeld of het zo is dat kinderen uit verschillende wijken uiteenlopende behoeften op het gebied van spelen en (nieuwe) speelplekken hebben. Het onderzoek naar de wensen met betrekking tot speelplekken is een combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Het kwalitatieve aspect is dat het gaat om een case study in twee wijken. Bovendien zijn er vooral open vragen gesteld om kinderen zo min mogelijk te sturen in hun antwoorden. Kwantitatief aan het onderzoek is dat veel kinderen in de betreffende wijken een gestandaardiseerde vragenlijst ontvangen hebben en ook de manier waarop de gegevens verwerkt zijn (analyse met behulp van SPSS). Voor een schriftelijke enquête is er redelijk tot goed aan het onderzoek deelgenomen. In Zwanenveld bedroeg de respons 41% en in Brakkenstein 53%. Hieronder zijn de belangrijkste uitkomsten en conclusies van het onderzoek samengevat. 1 Kom je buiten spelen, beleidsnota spelen 2002, Directie Inwoners, afdeling Cultuur, Sport en Recreatie, februari e straat in Zwanenveld en Lindanusstraat in Brakkenstein. 3

5 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein 1.2 Resultaten Buiten spelen algemeen Voor buiten spelen in het algemeen (dus niet specifiek op speelplekken) geldt dat kinderen uit zowel Zwanenveld als Brakkenstein veel fietsen, voetballen, verstoppertje spelen en skaten. Zij missen mogelijkheden om hutten te bouwen, te klimmen, te schommelen en - meer in het algemeen - om op toestellen te spelen. Ook zouden zij graag meer gelegenheid hebben om te voetballen en skaten Buiten spelen op speelplekken Door kinderen uit beide wijken wordt er op speelplekken veel gevoetbald en geklommen. Verder wordt er ook geschommeld en verstoppertje gespeeld. Kinderen missen op de huidige speelplekken het vaakst een schommel, een klimrek en de gelegenheid om hutten te kunnen bouwen en om te kunnen skaten en voetballen Verschillen in het buiten spelen naar wijk Enkele verschillen tussen de twee wijken voor buiten spelen in het algemeen zijn dat er in Zwanenveld relatief meer kinderen fietsen en skaten en dat er in Brakkenstein meer wordt gevoetbald en verstoppertje wordt gespeeld. Enkele verschillen voor buiten spelen op speelplekken zijn dat kinderen in Zwanenveld vaker op speelplekken klimmen en schommelen en dat kinderen uit Brakkenstein er meer voetballen en verstoppertje spelen Verschillen in het buiten spelen naar leeftijd en geslacht Als het gaat om wat kinderen buiten spelen (al dan niet op speelplekken) zijn er duidelijke verschillen tussen jongens en meisjes en naar leeftijdsgroep. Hoofdlijn is de trend dat kinderen naarmate zij ouder worden meer gericht raken op sporten en minder op spelen. Dit geldt in sterkere mate voor jongens dan voor meisjes. Jonge kinderen fietsen, schommelen en klimmen graag, terwijl oudere kinderen juist liever voetballen, skaten en verstoppertje spelen. Meisjes zijn meer gericht op toestellen dan jongens. Verder fietsen en schommelen ze meer en voetballen ze minder dan jongens. Verstoppertje spelen, hutten bouwen en skaten is zowel bij jongens als bij meisjes tamelijk populair Wensen ten aanzien van nieuwe speelplek Gevraagd is wat kinderen buiten en op speelplekken in de buurt zouden willen spelen, maar er nu niet kunnen doen. In beide wijken is hutten bouwen het meest genoemd als activiteit die men buiten zou willen doen, maar die men er nu niet kan doen. Andere relatief veel genoemde dingen zijn: op toestellen spelen, skaten, voetballen, klimmen en schommelen. Als het specifiek gaat om dingen die kinderen op speelplekken zouden willen doen, maar er nu niet kunnen doen, scoren dezelfde dingen hoog. Bij de open vragen over hoe de nieuwe speelplek in de buurt er uit zou moeten zien, kwamen vooral de volgende wensen naar voren: een klimrek, een schommel, een glijbaan, een voetbalveld, een wipwap en een skatevoorziening. Andere voorwaarden, 4

6 Samenvatting en conclusies die relatief veel kinderen bij de open vragen getekend en opgenoemd hebben, zijn de aanwezigheid van een grasveld en van bomen en struiken. Bij de gesloten vraag over de wensen ten aanzien van de nieuwe speelplek, blijkt dat relatief veel kinderen de volgende wensen hebben: dat er speeltoestellen zijn, dat er genoeg ruimte is, dat er geen honden zijn en geen hondenpoep ligt en dat zij er hutten mogen bouwen Verschillen in wensen tussen Brakkenstein en Zwanenveld Figuur 1: wat kinderen op de nieuwe speelplek willen doen (op basis van open vragen), naar wijk (in %) klimmen schommelen glijbaan voetballen wipwap skaten rekstok basketballen Brakkenstein Zwanenveld hutten bouwen zandbak op toestellen spelen trampoline kabelbaan De meest genoemde wensen voor een nieuwe speelplek zijn in beide wijken: een klimrek, een schommel en een glijbaan. Verschillen tussen de twee wijken zijn dat kinderen in Zwanenveld naar verhouding vaker speeltoestellen missen, terwijl kinderen in Brakkenstein wat meer de mogelijkheden missen om te voetballen en te skaten. 5

7 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Figuur 2: aspecten die kinderen belangrijk vinden aan een speelplek (gesloten vraag), naar wijk (in %) toestellen genoeg ruimte verbod voor honden hutten mogen bouwen gezien kunnen worden brakkenstein zwanenveld gras bomen en struiken hek omheen struiken omheen In beide wijken vinden kinderen het belangrijk dat er op de nieuwe speelplek speeltoestellen staan, dat er genoeg ruimte is en dat er geen honden mogen komen. Kinderen in Zwanenveld leggen wat meer nadruk op toestellen en op het verbod voor honden. Zij vinden het ook belangrijker dat je gezien wordt en dat er een hek omheen staat. Kinderen in Brakkenstein zeggen weer vaker dat er genoeg ruimte moet zijn en dat zij bomen en struiken belangrijk vinden Verschillen in wensen naar leeftijd en geslacht Bij de wensen ten aanzien van een nieuwe speelplek in de buurt zijn er duidelijke verschillen tussen jongens en meisjes en naar leeftijdsgroep. De ideale speelplek zou iets te bieden moeten hebben voor de jongere en de oudere kinderen en voor de jongens en de meisjes. Het zou dan gaan om een combinatie van toestellen (schommel, klimrek), een voetbalveld en een harde ondergrond om te fietsen en te skaten. Er zijn in feite vier groepen met verschillende behoeften. Een schematische weergave ervan is te vinden in tabel 1. 6

8 Samenvatting en conclusies Tabel 1: schematisch overzicht van de belangrijkste wensen van 6 t/m 11-jarigen ten aanzien van speelplekken, naar leeftijd en geslacht GEBRUIKSMOGELIJKHEDEN jongere meisjes (vanaf 6 jaar) jongere jongens (vanaf 6 jaar) oudere meisjes (tot 12 jaar) oudere jongens (tot 12 jaar) Fietsen Voetballen Schommelen Schommelen Verstoppertje Verstoppertje Klimmen Klimmen Skaten Skaten Hutten bouwen Hutten bouwen Hutten bouwen Hutten bouwen Toestellen algemeen Balspel algemeen Balspel algemeen Glijbaan Glijbaan Basketbal INRICHTINGS- EN ANDERE FACTOREN jongere meisjes (vanaf 6 jaar) jongere jongens (vanaf 6 jaar) oudere meisjes (tot 12 jaar) oudere jongens (tot 12 jaar) Geen honden Geen honden Geen honden Geen honden Omheining Omheining Gras, bomen, struiken Gras, bomen, struiken Gezien kunnen worden Gezien kunnen worden Genoeg ruimte Genoeg ruimte De jongere kinderen - vanaf 6 jaar - hebben vooral behoefte aan mogelijkheden om te kunnen spelen (schommelen, klimmen, glijbaan, belangstelling voor speeltoestellen in het algemeen, hutten bouwen). Bij de oudere kinderen - tot 12 jaar - is er meer behoefte aan sporten (voetballen, skaten, balspelen in het algemeen). Jongens hebben relatief veel behoefte aan mogelijkheden om te kunnen voetballen en basketballen. Hutten bouwen is iets dat kinderen van alle leeftijden graag zouden willen doen, maar de oudsten wel wat minder dan de jongsten. Ook bij de andere factoren dan de gebruiksmogelijkheden zien we verschillen in de behoeften naar leeftijd en geslacht. Zo is het voor jonge kinderen belangrijk dat zij gezien kunnen worden, dat ze hutten mogen bouwen en dat er een hek om de speelplek heen is. Oudere kinderen vinden genoeg ruimte hebben van groot belang en willen graag dat er gras en bomen en struiken zijn. Zowel jongere als oudere kinderen willen erg graag dat er geen honden op de speelplek mogen komen. Voor meisjes is het belangrijker dan voor jongens dat zij gezien kunnen worden. Voor jongens is het belangrijk dat zij hutten mogen bouwen en dat er gras en bomen en struiken zijn. Zowel jongens als meisjes geven aan veel ruimte belangrijk te vinden, evenals een verbod voor honden. 1.3 Opmerkingen over de gehanteerde vragenlijst Bij eventuele herhaling van dit onderzoek in andere wijken, is het zinvol om de vragenlijst op een aantal punten aan te passen. 7

9 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Sommige kinderen lijken trap-/sport-/grasveldjes wel tot de speelplekken te rekenen, anderen niet. Dat werkt door in de beantwoording van de vragen over hoe de ideale speelplek er uit zou moeten zien. Bij een volgend onderzoek zou naar beide zaken gevraagd moeten worden, dus naar wensen als het gaat om speelplekken en naar wensen als het gaat om sportplekken. Ook zou dan gevraagd kunnen worden of kinderen een combinatie van dergelijke plekken zien zitten. Er zijn drie groepen vragen, die veel en elkaar aanvullende informatie opleveren: a. wat zou je buiten (op speelplekken) willen spelen dat je er nu niet kunt doen; b. schrijf op of teken hoe de nieuwe speelplek eruit moet komen te zien en c. een gesloten vraag met daarin vooral aandacht voor omgevingsfactoren. Die laatste vraag is nodig omdat kinderen bij open vragen vooral aangeven wat ze op de speelplekken willen spelen en welke toestellen/attributen ze daarvoor nodig zijn, terwijl we ook informatie willen over wensen m.b.t. de ondergrond, de omheining, de aanwezigheid van groen, de ligging en dergelijke. Meer opmerkingen over de gehanteerde vragenlijst staan in hoofdstuk 5. Gebleken is dat kinderen bij een nieuwe speelplek in de buurt denken aan een klein gebiedje rondom het woonhuis (eigen straat plus een aantal straten daaromheen). Bij dit onderzoek is bewust gekozen om kinderen in de hele wijk te benaderen, omdat we de meningen van een grote groep kinderen wilden hebben. Bij eventuele vervolgonderzoeken lijkt het echter toch beter om de steekproef wat meer in de directe omgeving van de nieuwe speelplek te trekken. Ook is het een idee om de kinderen naar hun ideeën te vragen aan de hand van een foto van de plaats, waar de speelplek moet komen. 1.4 Tot slot Het onderzoek laat zien dat er heel wat overeenkomsten tussen de beide wijken zijn als het gaat om wat kinderen buiten en op speelplekken spelen en als het gaat om de wensen van kinderen met betrekking tot nieuw aan te leggen speelplekken. Maar er zijn ook verschillen tussen de wijken waarneembaar. Kijken we naar de wensen per leeftijdsgroep en geslacht, dan zien we vooral verschillen. Het onderzoek laat verder zien dat de scheiding in a. speelplekken voor kinderen tot 12 jaar en b. sport- en spelplekken voor jongeren vanaf 12 jaar niet helemaal overeenstemt met de praktijk. Immers, dit onderzoek laat zien dat plekken om te sporten vanaf de 9 jaar heel belangrijk worden. En ook beneden de 9 jaar wordt er in de buurt gesport. De Jeugdmonitor 2003 bevestigt dit beeld; jarigen gebruiken speelplekken zowel om er op toestellen te spelen en andere spelletjes te doen als om er te sporten 3. De jarige jongens hebben vooral behoefte aan meer sportplekken, terwijl de jarige meisjes, behalve aan meer sportplekken, ook behoefte hebben aan meer plekken waar ze op speeltoestellen kunnen spelen en spelletjes kunnen doen (zie bijlage 1). Dit alles maakt het extra belangrijk om bij een volgend onderzoek niet alleen naar speelplekken, maar ook expliciet naar sportplekken te vragen. 3 Vanaf de 12 jaar zijn sporten en hangen en kletsen de belangrijkste activiteiten op speelplekken. 8

10 Inleiding 2 Inleiding 2.1 Aanleiding voor het onderzoek Voor kinderen is het belangrijk om buiten te kunnen spelen. Het is gebleken dat dit hun ontwikkeling stimuleert: kinderen leren omgaan met verschillende materialen, leren omgaan met elkaar en ontdekken wat ze lichamelijk allemaal kunnen. Bovendien vinden veel kinderen het leuk om buiten te spelen. Over het algemeen wordt echter niet door kinderen zelf bepaald hoe hun speelomgeving buiten eruit ziet, terwijl kinderen de experts zijn op het gebied van buiten spelen. Het betrekken van kinderen bij de besluitvorming omtrent buitenspeelplekken is om veel redenen te stimuleren: kinderen zullen deze speelplekken vaker bezoeken en ze zullen er zuiniger op zijn. Kinderen voelen zich maatschappelijk betrokken en leren dat zij compromissen moeten sluiten met volwassen. Zij leren dat zij volwaardige overlegpartners kunnen zijn en dat het zinvol is op te komen voor hun wensen en ideeën. Voor volwassenen kan het verfrissend zijn om te ontdekken dat wat zij denken dat kinderen willen misschien niet altijd overeenkomt met wat kinderen werkelijk willen (Van de straat, Stichting Jeugdinformatie Nederland, Visser, F., 1993). Binnen de gemeente Nijmegen wordt het belang van buiten spelen voor kinderen onderkend. Dit is dan ook de aanleiding geweest om opnieuw na te gaan hoe het ervoor staat met de speelruimte van kinderen in Nijmegen. Zijn de bestaande speelplaatsen goed onderhouden? Zijn er genoeg speelplekken in iedere wijk, of zijn er in sommige wijken teveel en in andere te weinig speelgelegenheden? De nota Kom je buiten spelen (beleidsnota spelen 2002) geeft antwoord op deze vragen. Het bleek dat de speelruimte voor kinderen in Nijmegen niet overal optimaal is en dat er derhalve veranderingen zullen moeten komen. Zo zullen er speelplekken worden weggehaald in wijken waar er in vergelijking met de stedelijke norm een overschot is en komt er een aantal nieuwe speelplekken bij in buurten waar er nu een tekort is. Er is budget nodig voor (achterstallig) onderhoud, anders zal een aantal bestaande speelplekken gesloten moeten worden. Ook aan de veiligheid, zowel van de speeltoestellen als van de weg die kinderen naar de speelplek toe moeten afleggen, schort nog het een en ander. Kortom, de geplande veranderingen hebben betrekking op de hoeveelheid speelplekken per buurt, de spreiding daarvan, het onderhoud van de speelgelegenheden en de relevante omgevingsfactoren, zoals de bereikbaarheid van de speelplek en de veiligheid ervan. Er is globaal bekend in welke wijken er speelplekken zullen moeten verdwijnen en in welke er nieuwe zullen worden gecreëerd. De bestaande situatie en de algemene doelstelling voor de komende jaren voor Nijmegen staan weergegeven in de beleidsnota spelen. De centrale doelstelling van deze nota luidt: Het per wijk opwaarderen van het woonmilieu en het creëren van een goede speelinfrastructuur voor kinderen, afgestemd op hun behoeften, zodat ze volop de kans krijgen zich op een veilige manier lichamelijk, geestelijk en sociaal optimaal te ontwikkelen. Naar aanleiding van de nota heeft de Directie Inwoners aan de afdeling Onderzoek en Statistiek de opdracht gegeven tot het uitvoeren van dit onderzoek naar de wensen van kinderen met betrekking tot de inrichting en gebruiksmogelijkheden van speelplekken. 9

11 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein 2.2 Doel van het onderzoek Uit de beleidsnota spelen blijkt dat de gemeente zich ten doel heeft gesteld om de mogelijkheden van kinderen om te spelen in hun woonbuurt af te stemmen op hun behoeften. Om dit doel te kunnen bereiken, moet de gemeente eerst te weten komen wat nu precies de wensen van kinderen zijn. Willen ze een trapveldje met een paar doelpalen of een plek met veel speeltoestellen? Willen ze een vlak open terrein of juist veel struiken en bomen? Omdat er op dergelijke vragen nog geen antwoord is, wordt dit onderzoek gedaan. Het onderzoek moet een beeld geven van wat voor wensen kinderen hebben als het gaat om de gebruiksmogelijkheden en de inrichting van speelplekken en als het gaat om andere zaken die kinderen van belang achten voor een goede speelplek. Een tweede doel dat bereikt kan worden met dit onderzoek is te ontdekken wat de beste manier is om de wensen van kinderen te leren kennen. Geven zij de meeste informatie als zij zelf een tekening mogen maken of wanneer zij enkele vragen beantwoorden? Beschrijven zij duidelijk wat ze willen of is het beter hen te laten kiezen uit een serie foto s van verschillende speelplekken? Moet er vooral met open vragen of meer met gesloten vragen gewerkt worden? De gemeente wil bij het bouwen van een speelplek vaker rekening gaan houden met de wensen van kinderen. Wanneer zij daarvoor een standaardonderzoek heeft, zou dat goed van pas kunnen komen. Daarvoor moet wel eerst bekeken worden wat de beste manier is om van kinderen iets over dit onderwerp te weten te komen. Kort samengevat heeft dit onderzoek twee doelstellingen: de eerste is het vaststellen van de ideeën, wensen en behoeften van kinderen met betrekking tot buitenspeelruimte om te komen tot praktische aanwijzingen met betrekking tot de aanleg van nieuwe en het opknappen van oude speelplekken. Het tweede doel is te komen tot een standaardonderzoek, gericht op het vergaren van informatie bij kinderen over hun wensen met betrekking tot buitenspeelruimte. De algemene onderzoeksvragen luiden: Wat maakt speelplekken aantrekkelijk voor kinderen in Nijmegen? Of: welke factoren/omstandigheden maken speelplekken aantrekkelijk voor kinderen in Nijmegen? Welke manier van vragen is het meest geschikt om van kinderen te weten te komen wat hun wensen betreffende speelplekken zijn? 2.3 Opzet van het onderzoek Bij dit onderzoek is gekozen voor een combinatie van kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Het kwantitatieve aspect is dat er gestandaardiseerde vragenlijsten zijn verstuurd en dat gestreefd is naar een zo groot mogelijk aantal respondenten. Het kwalitatieve aspect is dat er in de vragenlijst veel open vragen staan en dat het onderzoek in twee wijken van Nijmegen is gedaan (case study). Op deze manier is zo goed mogelijk geprobeerd tegemoet te komen aan de volgende onderzoekseisen: kinderen zo min mogelijk woorden in de mond leggen; ontdekken op welke manier kinderen het best gevraagd kan worden wat voor speelplek zij in hun wijk willen; afronding van het onderzoek in april

12 Inleiding Verder leek het ons belangrijk om onderzoek te doen in wijken, waar er ook daadwerkelijk een speelplek zou komen. Kinderen hebben dan een extra motivatie om deel te nemen aan het onderzoek. Bovendien kunnen de resultaten van het onderzoek direct gebruikt worden. Ook probeerden wij wijken te kiezen die qua bevolkingsopbouw en leefomgeving van elkaar verschillen, om een eerste idee te krijgen of kinderen uit verschillende wijken uiteenlopende wensen met betrekking tot het spelen op speelplekken hebben. Uiteindelijk is gekozen voor Brakkenstein en Zwanenveld, waar in 2004 nieuwe speelplekken komen. In Zwanenveld wonen bijvoorbeeld relatief veel kinderen met laag/middelbaar opgeleide ouders en ook relatief veel kinderen met allochtone ouders. Verder is er in deze wijk een hoge percentage groenoppervlak. In de betreffende wijken hebben (bijna) alle kinderen van 6 t/m 11 jaar een vragenlijst toegestuurd gekregen 4. Binnen de vragenlijst is geprobeerd een zo grote mogelijke variëteit aan vragen op te nemen, om erachter te komen welke soorten vragen de meeste en de meest uitgebreide informatie van kinderen opleveren. De nadruk ligt op open vragen, om kinderen zo min mogelijk te sturen. Bij de kinderen van 6 t/m 8 jaar hebben we de ouders gevraagd om de lijst samen met hun kind in te vullen, met daarbij het uitdrukkelijke verzoek aan de ouders om de antwoorden en meningen van de kinderen zo goed mogelijk op te schrijven. Als de ouders er een andere mening op nahielden, konden zij die in een paar speciaal voor hen bedoelde vragen kwijt. De kinderen van 9 t/m 11 jaar hebben de vragenlijst helemaal zelf ingevuld. In het volgende hoofdstuk staat een meer uitgebreide beschrijving van de onderzoeksvragen en de onderzoeksopzet. 4 Verondersteld is dat het bij nog jongere kinderen lastig is om duidelijk te krijgen wat hun belangrijkste wensen met betrekking tot speelplekken zijn. Daarom is in overleg met de opdrachtgever gekozen voor het benaderen van kinderen vanaf 6 jaar. 11

13 Nadere uitwerking van de onderzoeksopzet 3 Nadere uitwerking van de onderzoeksopzet In dit hoofdstuk komen de concrete onderzoeksvragen aan bod, alsmede een beschrijving van de gekozen onderzoeksmethode. Ook wordt beschreven in hoeverre de groep respondenten een afspiegeling van de onderzoekspopulatie is, wat van belang is voor de resultatenbeschrijving in het volgende hoofdstuk. 3.1 De onderzoeksvragen De hoofdonderzoeksvragen zijn: Welke factoren/omstandigheden maken speelplekken aantrekkelijk voor kinderen in Nijmegen? Welke manier van vragen is het meest geschikt om van kinderen te weten te komen wat hun wensen betreffende speelplekken zijn? Om een goed antwoord op deze vragen te krijgen, is een uitgebreide vragenlijst met vooral open vragen opgesteld, waarmee we de volgende deelvragen kunnen beantwoorden: Wat spelen kinderen nu buiten? Wat spelen kinderen meestal buiten? Zijn er verschillen per leeftijdsgroep in wat kinderen buiten spelen? Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes in wat kinderen buiten spelen? Welk deel van de kinderen speelt op speelplekken in de eigen buurt? Welk deel van de kinderen speelt op speelplekken in andere buurten? Welk deel van de kinderen speelt niet op speelplekken? Wat spelen kinderen meestal op speelplekken? Zijn er verschillen per leeftijdsgroep in wat kinderen op speelplekken spelen? Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes in wat zij op speelplekken spelen? In hoeverre hebben de kinderen behoefte aan een nieuwe speelplek? Hebben kinderen wel of geen behoefte aan een nieuwe speelplek in hun buurt? Waarom hebben kinderen wel of geen behoefte aan een nieuwe speelplek bij hen in de buurt? Wat voor wensen hebben kinderen met betrekking tot een nieuwe speelplek? Wat willen kinderen buiten doen, dat zij er niet kunnen doen? Verschillen kinderen per leeftijdsgroep in wat zij buiten willen doen, maar er nu niet kunnen doen? Verschillen jongens en meisjes in wat zij buiten willen doen, maar er nu niet kunnen doen? Wat willen kinderen op speelplekken doen, dat zij er niet kunnen doen? Zijn er verschillen per leeftijdsgroep in wat kinderen op een speelplek willen doen, maar er niet kunnen doen? Zijn er verschillen tussen jongens en meisjes in wat zij op een speelplek willen doen, maar er niet kunnen doen? Waarom vinden kinderen de speelplek in hun buurt wel of niet leuk? Waarom vinden kinderen speelplekken in andere buurten leuker dan in de eigen buurt of andersom? 13

14 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Welke spelfactoren/gebruiksmogelijkheden vinden kinderen belangrijk voor een nieuwe speelplek in de buurt? (wensen m.b.t. speeltoestellen en spelletjes, die je er moet kunnen doen) Zijn er verschillen per leeftijdsgroep in de gebruiksmogelijkheden, die kinderen belangrijk vinden voor een nieuwe speelplek in de buurt? Welke omgevings-/inrichtings-/andere factoren vinden kinderen belangrijk voor een nieuwe speelplek in de buurt? (bijvoorbeeld wensen m.b.t. ondergrond, omheining en ligging) Verschillen kinderen per leeftijdsgroep in welke omgevingsfactoren zij belangrijk vinden voor een nieuwe speelplek in de buurt? Verschillen jongens en meisjes in welke omgevingsfactoren zij belangrijk vinden voor een speelplek? 3.2 De onderzoeksmethode Het was niet eenvoudig te komen tot de juiste onderzoeksmethode. Er moest immers met verschillende facetten rekening worden gehouden. Allereerst was het van belang om de mening van kinderen te weten te komen, niet van volwassenen. Hiervoor was het nodig om goed op te letten, dat kinderen niet gestuurd werden in hun antwoorden. Het vroeg om een open benadering. Anderzijds was het echter wel van belang dat het voor kinderen heel duidelijk was, wat de bedoeling van het onderzoek was en wat wij van hen wilden. Ook was er het tijdsaspect. De resultaten moesten er in april 2004 zijn. Dit betekende dat het onderzoek vooral in de winter plaatsvond. Er spelen dan weinig kinderen op speelplekken, waardoor interviews op de speelplekken zelf niet geschikt waren. Verder was het de bedoeling dat kinderen werd gevraagd of er volgens hen voldoende mogelijkheden om buiten te spelen zijn en wat zij aan speelmogelijkheden in hun buurt missen. Ook dit zorgde ervoor dat interviews op speelplekken zelf niet zo geschikt waren. Immers, dan zouden de ontevreden kinderen, die geen speelplekken bezoeken, niet meegenomen worden. Ook zouden kinderen, die andere plekken om buiten te spelen leuker vinden, niet in het onderzoek voorkomen. Als motivatie voor kinderen, leek het ons goed om onderzoek te doen in wijken, waar er ook daadwerkelijk een speelplek komt. De opdrachtgever zocht twee wijken uit. Deze zouden dan dienen als exemplarische voorbeelden (case study). Er is bewust gekozen voor twee wijken met een verschillend profiel. Dit kan een eerste idee geven of er grote verschillen in wensen zijn tussen kinderen uit verschillende wijken. Tot slot was er de doelstelling om erachter te komen welke vragen het meest geschikt zijn, om van kinderen te weten te komen wat zij graag buiten spelen en wat zij daarvoor nodig hebben. Dit betekende, dat er verschillende soorten vragen gesteld moesten worden, teneinde de opbrengst van die vragen met elkaar te kunnen vergelijken. Uiteindelijk is er op grond van de genoemde eisen en beperkingen de volgende onderzoeksopzet uitgekomen. Er is onderzoek gedaan in Brakkenstein en Zwanenveld. Deze wijken verschillen op een aantal aspecten, waarvan wij verwachten dat ze mogelijk invloed kunnen hebben op de speelwensen van kinderen. Zwanenveld is een 14

15 Nadere uitwerking van de onderzoeksopzet wijk met veel groen (aandeel groenoppervlak lig op 26%) ten opzichte van Brakkenstein (aandeel groenoppervlak ligt op 6%). Het gemiddeld inkomen in Zwanenveld ligt lager dan in Brakkenstein. En hiermee in overeenstemming; het aantal uitkeringsgerechtigden is hoger in Zwanenveld. Verder is het aandeel allochtonen in Zwanenveld groter, namelijk 20% tegen 6% in Brakkenstein. De precieze gegevens staan vermeld in tabel 2, hieronder weergegeven. Tabel 2: wijkgegevens van de wijken Brakkenstein en Zwanenveld Brakkenstein Zwanenveld Aantal inwoners Oppervlakte (ha) Groenoppervlak (%) 6 26 Gemiddeld inkomen (*1000) 25,8 20,5 Uitkeringsgerechtigden (%) 3 8 Etnische minderheden (%) 6 20 In de steekproef zijn kinderen van 6 t/m 11 jaar opgenomen. In de gekozen wijken hebben bijna alle kinderen in die leeftijdscategorie een vragenlijst toegestuurd gekregen. De bovengrens van 11 jaar is gekozen omdat de gemeente formele speelplekken in Nijmegen indeelt in speelplekken voor kinderen tot 12 jaar en sport- en spelplekken voor jongeren vanaf 12 jaar. De ondergrens van kinderen tot 6 jaar is gekozen omdat het bij peuters en kleuters moeilijk is hun wensen te peilen. Er zijn proefenquêtes afgenomen om te weten te komen of de vragenlijst duidelijk was en om erachter te komen of kinderen vanaf 9 jaar inderdaad, zoals wij dachten, de vragenlijst zonder hulp van hun ouders konden invullen. Bij de kinderen van 6 t/m 8 jaar hebben we de ouders gevraagd om de lijst samen met hun kind in te vullen, met daarbij het uitdrukkelijke verzoek aan de ouders om de antwoorden en meningen van de kinderen zo goed mogelijk op te schrijven. Als de ouders er een andere mening op nahielden, konden zij die in een paar speciaal voor hen bedoelde vragen kwijt. Dit is gedaan met het idee dat zij dan minder de neiging zouden hebben om bij de vragen aan hun kinderen de eigen mening in te vullen. De kinderen van 9 t/m 11 jaar hebben de vragenlijst zelf ingevuld. De door de ouders en kinderen in te vullen vragenlijsten zijn zoveel mogelijk gelijk gehouden. De vragenlijst begint met de meer open vragen en eindigt met een gesloten vragen. Dit heeft als reden te voorkomen dat aspecten genoemd bij eerdere gesloten vragen kinderen beïnvloeden bij het beantwoorden van latere open vragen. De vragenlijst begint met een serie van vooral open vragen over buiten spelen in het algemeen en buiten spelen op speelplekken. Daarna wordt aan kinderen gevraagd of zij willen opschrijven wat zij nodig zouden hebben voor een leuke speelplek. Dan wordt hen de gelegenheid gegeven om hun ideale speelplek te tekenen. Vervolgens worden hen 6 foto s van verschillende speelplekken getoond. Daaruit mogen zij er twee kiezen, die hen het meest aanspreken. En tot slot wordt de kinderen een negental aspecten voorgelegd die te maken hebben met speelplezier. Zij mogen de drie aspecten aankruisen, die zij het meest belangrijk vinden. Deze verschillende soorten vragen moeten het mogelijk maken een indruk te krijgen van welke vragen veel informatie opleveren. 15

16 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein 3.3 Het veldwerk De steekproef, die voor het onderzoek is getrokken, zijn alle adressen in Zwanenveld en Brakkenstein waar kinderen in de leeftijdscategorie 6 t/m 11 jaar wonen. Voor deze twee wijken samen gaat het om 557 kinderen. Per wijk zijn de volgende kinderen als steekproef geselecteerd: per adres is er maximaal één kind in de leeftijdscategorie 6-8 jaar in de steekproef opgenomen. Hiermee is voorkomen dat ouders te zwaar belast werden, doordat hen werd gevraagd om met twee kinderen vragenlijsten in te vullen. Daarnaast zijn er per huishouden 1 of 2 kinderen in de leeftijdscategorie 9 t/m 11 jaar benaderd. Dit alles resulteert in de onderstaande steekproef (zie tabel 3). Overigens is iedereen de mogelijkheid geboden om extra vragenlijsten voor broers en/of zussen aan te vragen. Tabel 3: steekproefaantallen (absoluut) Brakkenstein Zwanenveld Totaal Populatie (6-8 jaar) Steekproef (6-8 jaar) Populatie (9-11 jaar) Steekproef (9-11 jaar) Populatie in totaal (6-11 jaar) Steekproef in totaal (6-11 jaar) De respons De vragenlijsten zijn verstuurd in januari In Zwanenveld zijn 253 kinderen of hun ouders aangeschreven. Er zijn 104 ingevulde vragenlijsten teruggestuurd. Dit betekent een respons van 41%. Voor een schriftelijke enquête is dit redelijk. In Brakkenstein zijn 270 kinderen of hun ouders aangeschreven, wat 143 ingevulde vragenlijsten heeft opgeleverd. Hier is het responspercentage 53; een goed resultaat voor een schriftelijke enquête. Gezien de deels kwalitatieve insteek van dit onderzoek, is het niet zo erg dat de respons in Zwanenveld in procenten niet heel hoog is. Wel is belangrijk dat een behoorlijk groot absoluut aantal kinderen de vragenlijst heeft ingevuld. Met 104 kinderen in Zwanenveld en 143 kinderen in Brakkenstein zijn er totaal 247 reacties. De respons voor de gehele steekproef ligt dan op 47%. Dit vinden wij voldoende voor dit onderzoek. In tabel 4 laten we de deelname aan het onderzoek per leeftijd en geslacht zien, gekoppeld aan gegevens over de werkelijke verdeling naar leeftijd en geslacht. Zo kan worden bepaald of een bepaalde groep in verhouding meer of minder heeft gereageerd dan dat deze groep in de wijk vertegenwoordigd is. In tabel 4 is te zien dat dit voor de steekproef als geheel geldt: er reageerde meer oudere kinderen dan jongere kinderen en er reageerden meer kinderen uit Brakkenstein dan uit Zwanenveld. Voor de leeftijdsopbouw en voor geslacht is er per wijk gewogen, zodat bij de berekening van de onderzoeksuitkomsten de verhoudingen tussen de leeftijdsgroepen en tussen jongens en meisjes overeenkomen met de verhoudingen zoals ze werkelijk in de wijken zijn. Dit zorgt ervoor dat de uitkomsten van bijvoorbeeld de oudere kinderen in 16

17 Nadere uitwerking van de onderzoeksopzet Brakkenstein niet relatief meer meetellen in de analyses dan die van de jongere kinderen in die wijk. Tabel 4: onderzoeksgegevens per wijk vergeleken met populatiegegevens per wijk (absoluut) Zwanenveld Brakkenstein populatie steekproef populatie steekproef 6-7 jarige meisjes (28%) (29%) 6-7-jarige jongens (23%) (55%) 8-9-jarige meisjes (44%) (55%) 8-9-jarige jongens (35%) (42%) jarige meisjes (43%) (58%) jarige jongens (50%) (64%) totaal * * door 3 kinderen is leeftijd en/of geslacht niet ingevuld. Ook verschillen tussen de wijken in de werkelijke verdeling naar leeftijd en geslacht kunnen van invloed zijn op de uitkomsten. Want, stel dat er in de ene wijk veel meer meisjes of 9- t/m 11-jarigen wonen, dan kan dat van invloed zijn op de gemeten verschillen tussen de wijken. Vandaar dat we voorafgaand aan de analyses van de resultaten naar dergelijke verschillen moeten kijken. Tabel 5: populatiegegevens naar geslacht per wijk jongens meisjes totaal Zwanenveld 124 (46%) 147 (54%) 271 (100%) Brakkenstein 142 (50%) 144 (50%) 286 (100%) In Zwanenveld wonen relatief wat minder jongens, maar het verschil met Brakkenstein is klein. Tabel 6: populatiegegevens naar leeftijd per wijk 6, 7-jarigen 8, 9-jarigen 10, 11-jarigen totaal Zwanenveld 87 (32%) 95 (35%) 89 (33%) 271 (100%) Brakkenstein 91 (32%) 95 (33%) 100 (35%) 286 (100%) In de verdeling naar leeftijd voor de 6-11-jarigen is er weinig verschil tussen de wijken. Kortom: de verschillen in de verdeling naar leeftijd en geslacht zijn niet groot en hebben dus geen serieuze invloed op de in het volgende hoofdstuk gepresenteerde verschillen tussen de wijken. 17

18 Onderzoeksresultaten 4 Onderzoeksresultaten In dit hoofdstuk komen de resultaten aan bod. In de eerste paragraaf wordt een beeld gegeven van wat kinderen buiten spelen en van het huidige gebruik van speelplekken. De behoefte aan een nieuwe speelplek komt in de tweede paragraaf aan bod. In de laatste paragraaf worden de wensen, die kinderen met betrekking tot een nieuwe speelplek hebben, beschreven. Om een beeld te kunnen schetsen van de verschillen in uitkomsten tussen Brakkenstein en Zwanenveld worden de resultaten steeds per wijk gegeven. Verder wordt er steeds ingegaan op verschillen naar geslacht en leeftijd. 4.1 Een beeld van buiten spelen In deze eerste paragraaf wordt er kort een beeld geschetst van het huidige speelgedrag van kinderen, zowel buiten algemeen, als specifiek op speelplekken. Deze informatie dient als achtergrond bij de gegevens over de wensen die kinderen hebben met betrekking tot een nieuwe speelplek in hun buurt. Het is immers aannemelijk dat er een verband is tussen het huidige speelgedrag van kinderen en de wensen die zij hebben Wat spelen kinderen meestal buiten? Figuur 3: wat kinderen meestal buiten spelen, naar wijk (in %) fietsen voetballen verstoppertje skaten schommelen tikkertje klimmen brakkenstein zwanenveld hutten bouwen fantasiespel spelen op toestellen balspel algemeen basketbal

19 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Fietsen en voetballen zijn de meest populaire spelvormen in zowel Zwanenveld als Brakkenstein. Echter, in Zwanenveld wordt fietsen vaker genoemd, in Brakkenstein voetballen. In Zwanenveld zijn verder het spelen op toestellen, skaten en klimmen populairder dan in Brakkenstein. In Brakkenstein zeggen kinderen juist weer vaker dat zij buiten schommelen en fantasiespelletjes, verstoppertje en tikkertje spelen. Op de vraag wat kinderen buiten spelen, mochten zij twee antwoorden geven. Dit is bepalend voor de percentages die te zien zijn in figuur 3: kinderen doen verschillende dingen buiten. Zouden zij al die dingen mogen noemen, dan waren de percentages waarschijnlijk hoger uitgekomen. Figuur 4: wat kinderen meestal buiten spelen, naar leeftijdsgroep (in %) fietsen voetballen verstoppertje skaten tikkertje 10, 11 8, 9 6, 7 klimmen schommelen Er zijn behoorlijke verschillen tussen kinderen van verschillende leeftijden in wat zij buiten spelen. De jongste kinderen van 6 en 7 jaar fietsen, klimmen en schommelen beduidend meer dan oudere kinderen. De oudste kinderen van 10 en 11 jaar willen vaker dan de jongere kinderen voetballen, verstoppertje spelen en skaten. De middengroep zit meestal in het midden. 20

20 Onderzoeksresultaten Figuur 5: wat kinderen meestal buiten spelen, naar geslacht (in %) fietsen voetballen verstoppertje skaten meisjes jongens tikkertje klimmen schommelen Dingen, die jongens en meisjes beide leuk vinden, zijn verstoppertje, skaten en tikkertje. Maar net als naar leeftijd, zijn er ook tamelijk grote verschillen naar geslacht. Jongens voetballen veel vaker dan meisjes. Ook klimmen zij iets meer. Meisje daarentegen fietsen meer en schommelen vaker Gebruik van speelplekken in de eigen buurt Figuur 6: spelen op speelplek in de eigen buurt, naar wijk (in %) brakkenstein zwanenveld geen bezoek speelplek eigen buurt wel bezoek speelplek eigen buurt In beide wijken speelt ongeveer 60% van de kinderen soms of vaak op een speelplek in de buurt. Uit de koppeling van de antwoorden wat kinderen buiten spelen (in het algemeen) en wat ze op speelplekken spelen, valt af te leiden dat sommige kinderen een gras-/trapveld wel als een speelplek zien, maar anderen niet. Dat zorgt ervoor dat de genoemde 60% ruim moet worden genomen. In een vervolgonderzoek zal aan 21

21 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein kinderen moeten worden aangegeven dat met speelplekken ook gras-/trapveldjes worden bedoeld Gebruik van speelplekken in andere buurten? Figuur 7: spelen op speelplekken in andere buurten, naar wijk (in %) brakkenstein zwanenveld geen bezoek speelplek andere buurt wel bezoek speelplek andere buurt Speelplekken in andere buurten dan de eigen buurt bezoeken, doen kinderen in Zwanenveld vaker dan kinderen in Brakkenstein. Ongeveer de helft van de kinderen in Zwanenveld en 40% van de kinderen in Brakkenstein bezoekt speelplekken in andere buurten. Jongens (51%) spelen vaker op speelplekken in andere buurten dan meisjes (41%). Er zijn geen verschillen tussen de leeftijdsgroepen waar het het spelen in andere buurten dan de eigen buurt betreft Welk deel van de kinderen speelt niet op speelplekken? We hebben berekend hoe groot de groep kinderen is, die zegt niet op een speelplek in de eigen buurt én niet op een speelplek in een andere buurt te spelen; 20% van de kinderen in Zwanenveld en 27% van de kinderen in Brakkenstein blijkt nooit op een speelplek te spelen. 22

22 Onderzoeksresultaten Wat spelen kinderen op speelplekken? Figuur 8: wat kinderen op speelplekken spelen, naar wijk (in %) Klimmen Voetballen Schommelen Verstoppertje Fantasiespel Glijbaan Tikkertje fietsen Brakkenstein Zwanenveld rekstok kletsen wipwap spelen op toestellen balspel algemeen Kinderen is gevraagd welke twee dingen zij het vaakst op speelplekken spelen. Opvallend is dat kinderen in Zwanenveld vaker aangeven met toestellen te spelen: schommelen, klimmen, glijbaan, wipwap, rekstok. Alleen het algemene antwoord spelen met toestellen is vaker genoemd door de kinderen uit Brakkenstein. Zij maken minder onderscheid tussen verschillende toestellen, maar meer tussen met toestellen spelen in het algemeen en andere dingen spelen. Verder noemen de kinderen uit Brakkenstein vaker dingen die niets met toestellen te maken hebben: voetballen, verstoppertje, fietsen en balspelen. 23

23 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Figuur 9: wat kinderen op speelplekken spelen, naar leeftijdsgroep (in %) voetballen klimmen schommelen verstoppertje 10, 11 8, 9 6, 7 tikkertje fietsen Er zijn bijna geen spelvormen die kinderen van alle leeftijden veel doen. Dat betekent dat jonge kinderen andere dingen spelen op speelplekken dan oudere kinderen. We zagen al in de vorige paragraaf dat dit ook gold voor buiten spelen in het algemeen. Op speelplekken zijn de jongere kinderen vooral aan het klimmen. Ook schommelen zij wel, maar schommelen is toch vooral iets wat door de middengroep wordt gedaan (de 8- en 9-jarigen). Verder overheerst de middengroep bij tikkertje en verstoppertje. De oudere kinderen (de 10- en 11-jarigen) voetballen vooral. Figuur 10: wat kinderen op speelplekken spelen, naar geslacht (in %) voetballen klimmen schommelen meisjes jongens verstoppertje Zowel jongens als meisjes houden van klimmen en verstoppertje spelen. Enkele andere dingen, die beide groepen op speelplekken spelen, zijn tikkertje, fietsen, met toestellen 24

24 Onderzoeksresultaten spelen en van de glijbaan afgaan. Deze dingen komen echter relatief weinig voor en zijn daarom niet in de tabel opgenomen. Jongens overheersen sterk waar het gaat om voetballen. Dit was voor buiten spelen in het algemeen zo en geldt dus ook voor speelplekken. Meisjes schommelen relatief veel op speelplekken. 4.2 Behoefte aan een nieuwe speelplek in de buurt Alvorens te gaan kijken naar de wensen van kinderen, wilden wij eerst inventariseren wat de behoefte van kinderen aan een nieuwe speelplek is. Deze behoefte blijkt om diverse redenen zeer groot te zijn. Figuur 11: behoefte aan een nieuwe speelplek in de buurt, naar wijk (in %) brakkenstein zwanenveld geen nieuwe speelplek nodig wel een nieuwe speelplek nodig Uit de bovenstaande figuur blijkt dat veruit de meeste kinderen het nodig vinden dat er een nieuwe speelplek in de buurt komt. Dit geldt zowel voor de kinderen in Zwanenveld als voor de kinderen in Brakkenstein. Er zijn geen grote verschillen tussen leeftijdsgroepen of tussen jongens en meisjes in de behoefte aan een nieuwe speelplek in de eigen buurt. 25

25 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Figuur 12: redenen waarom kinderen een nieuwe speelplek in de buurt willen, naar wijk (in %) meer te doen er is nog geen speelplek dichterbij niet saai, leuker voor oudere kinderen er moet iets specifieks komen brakkenstein zwanenveld met vriendjes/ vriendinnetjes kunnen spelen veiliger meer toestellen gratis/ geopend in de winter Kinderen, die een nieuwe speelplek in hun buurt willen, hebben daarvoor nogal verschillende redenen. De belangrijkste zijn dat er dan meer te doen is in de wijk (vaker genoemd door kinderen in Zwanenveld dan kinderen in Brakkenstein) en dat er nog geen speelplek in de buurt is (vaker genoemd door kinderen in Brakkenstein). Andere redenen die vaak genoemd worden in Zwanenveld zijn: dat er een minder saaie speelplek zou moeten komen, dat er een speelplek dichterbij zou moeten komen, dat er een speelplek voor oudere kinderen ontbreekt of dat er iets specifieks ontbreekt. In Brakkenstein willen kinderen vooral dat er een gratis speelplek komt, en één die in de winter geopend is. Dit komt voort uit het feit - zo blijkt uit opmerkingen die men in de vragenlijst heeft opgeschreven - dat er in Brakkenstein een grote speeltuin is, die alleen in het voorjaar en de zomer open is en waarvoor betaald moet worden. Veel kinderen en ouders uit Brakkenstein missen een kleine speelplek in de buurt waar je voor korte tijd (betaalde speelplek niet geschikt voor een half uurtje) en ook in de winter naartoe kunt gaan. 26

26 Onderzoeksresultaten Redenen voor kinderen, om geen nieuwe speelplek te willen, zijn dat er dichtbij huis al speelplekken zijn, dat het in de buurt al leuk/niet saai is en dat er genoeg te doen is. Deze redenen zijn niet in tabelvorm en niet per wijk weergegeven omdat het absolute aantal respondenten dat geen nieuwe speelplek wil te gering is. 4.3 Wensen van kinderen met betrekking tot een nieuwe speelplek Deze paragraaf gaat over het eigenlijke onderzoeksonderwerp, namelijk: wat willen kinderen ten aanzien van een nieuwe speelplek in hun wijk? Kinderen hebben hierover veel ideeën, die zij tekenden, beschreven in een open vraag en die zij weergaven in een gesloten vraag. Daarnaast gaven zij meer indirect hun wensen te kennen, namelijk door op te schrijven wat zij missen bij het buiten spelen en door aan te geven waarom zij speelplekken wel of niet leuk vinden. Bij het verwerken van de gegevens letten wij op twee hoofdaspecten: spelfactoren (oftewel gebruiksmogelijkheden); omgevingsfactoren (oftewel inrichtings- en andere factoren). In het kort: spelfactoren zijn alle spelen en toestellen. Omgevingsfactoren zijn alle andere aspecten die van belang kunnen zijn voor de kwaliteit van een speelplek, zoals gras, geen hondenpoep, een hek eromheen, dat je er gezien kunt worden enzovoorts Wat willen kinderen buiten doen, maar kunnen ze er nu niet doen? Figuur 13: buiten willen doen maar er niet kunnen doen, naar wijk (in %) hutten bouwen toestellen skaten voetballen brakkenstein zwanenveld klimmen schommelen In beide wijken is hutten bouwen het meest genoemd als activiteiten die men buiten zou willen doen, maar die men er nu niet kan doen. Verder willen kinderen in Zwanenveld graag buiten schommelen en willen ze sowieso graag met toestellen spelen. Ook willen zij graag skaten. Kinderen in Brakkenstein noemen ongeveer dezelfde dingen, maar zij missen vaker mogelijkheden om te klimmen en te voetballen. Het feit dat het percentage groenoppervlak in Brakkenstein kleiner is dan in Zwanenveld is voor dat laatste mogelijk een verklaring. 27

27 Uitkomsten van een onderzoek in Zwanenveld en Brakkenstein Figuur 14: buiten willen doen maar er niet kunnen doen, naar leeftijdsgroep (in %) hutten bouwen toestellen voetballen klimmen schommelen skaten 10, 11 8, 9 6, 7 balspel algemeen basketbal rekstok Voor hutten bouwen en op toestellen spelen geldt, dat uit elke leeftijdsgroep veel kinderen dat buiten willen doen, maar er nu niet kunnen doen. De jongste kinderen (6 en 7 jaar) missen relatief vaak mogelijkheden om te klimmen, te schommelen en op de rekstok te spelen. Kinderen uit de middengroep kunnen vooral niet skaten en niet basketballen. Gelegenheid om balspelen in het algemeen te doen wordt door kinderen van 8 tot en met 11 jaar gemist. Kortom, naarmate de kinderen ouder worden, missen zij buiten vaker sportplekken in de buurt en minder vaak verschillende speeltoestellen. Deze trent zet zich voort, zo blijkt uit de gegevens van de Jeugdmonitor 2003: onder kinderen van 10 en 11 jaar blijkt de behoefte aan plekken om te sporten ongeveer even groot als de behoefte aan plekken om op speeltoestellen te spelen en spelletjes te doen. En bij de kinderen vanaf 12 jaar slaat de balans steeds verder door naar het sporten in plaats van het spelen op toestellen. Specifieke wensen met betrekking tot buiten speken, die de 10- en 11-jarigen in de Jeugdmonitor noemen, zijn trapveldjes, verharde (basketbal)pleinen en skatevoorzieningen (zie bijlage 1). 28