Jaarplan Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest

Transcriptie

1 Jaarplan 2014 Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Groningen, november 2013

2 Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

3 Inhoud 1. Voorwoord 3 2. Ontwikkelingen 5 3. Inhoudelijke achtergronden Opzet en filosofie Uitgangspunten Vergelijking lastenontwikkeling met bestuursafspraken Bestuursakkoord Water 9 4. Programma s Samenvatting Uitwerking programma s Jaarplan Waterveiligheid en rampenbestrijding Voldoende en gezond water Gezuiverd water Water en maatschappij Bedrijfsvoering Waterschapsbelastingen Belastingstelsel Belastingheffing Overige paragrafen Weerstandsvermogen, reserves en voorzieningen Verbonden partijen Financiering EMU-saldo Bijlagen 43 Bijlage A: Bijlage B: Bijlage C: Bijlage D: Bijlage E: Bijlage F: Bijlage G: Jaarplan naar kosten- en opbrengstensoorten Kostenverdeelstaat Verdeling saldokosten op programma naar watersysteem en zuiveren Gecomprimeerde staat van financiële vaste activa Vaste schulden Overzicht investeringen per programma Bedrijfsvoeringrisico s Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

4 Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

5 1. Voorwoord Met het nu voorliggende jaarplan vertalen we de koers vanuit de Perspectiefnota Hiermee geven we een goede invulling aan onze waterschapstaken, waarbij zorgvuldig rekening is gehouden met maatschappelijke en economische ontwikkelingen. De lastenstijging voor onze ingelanden hebben we voor het jaar 2014 weten te beperken tot gemiddeld 1,5%. Voor eigenaren van ongebouwde onroerende zaken stijgt het tarief in 2014 licht met 0,5% tot zo n 51,60 per hectare. Voor verharde wegen wordt daarentegen, vanwege het toepassen van tariefdifferentiatie om de zogenaamde weeffout binnen de categorie ongebouwd te herstellen, een aanzienlijk hoger tarief gehanteerd. Om de lasten beperkt te laten stijgen, zijn in de afgelopen jaren effectiviteitslagen gemaakt, besparingen doorgevoerd en investeringsprojecten getemporiseerd. De besparingen zijn vooral zichtbaar in de verlaging van de kosten van goederen en diensten. De komende jaren zullen door vergroting van de efficiency van de organisatie ook besparingen zichtbaar worden in de personeelsbegroting, zo ook in In zijn totaliteit zien we dat in 2014, ondanks de doorgevoerde besparingen en effectiviteitslagen, onze saldolasten stijgen. Deze stijging wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de stijging de onze kapitaallasten. Investeringsprojecten, waarover in het verleden besluiten zijn genomen, zoals de realisatie van kadeversterking Eemskanaal en de realisatie van de rioolwaterzuiveringsinstallatie Garmerwolde, komen vanaf 2014 in de exploitatie. Dit jaarplan doet een groot beroep op de medewerkers om effectief en efficiënt te werken. Belangrijke producten waar in 2014 aan gewerkt wordt zijn: - versterking van de Eemskanaalkade - uitwerking kadeverbeteringen naar aanleiding van uitkomsten project Droge Voeten beekherstel Eener- en Langeloosche Stukken - bouw bodemdalingsgemalen Usquert en Selwerd - baggeren Damsterdiep in combinatie met realisatie Dijkpark Garmerwolde - uitbreiding rwzi Uithuizermeeden - het nieuwe Waterbeheerprogramma implementatie efficiencyverbetering Noorderzijlvest Harry Ruben Portefeuillehouder Bedrijfsvoering en Financiën Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

6 Waterschap Noorderzijlvest in het kort Beheergebied : Delen van provincie Groningen, Friesland en Drenthe Totale oppervlakte : ± ha Taken : Watersysteembeheer en zuiveren Aantal gemeenten : 22 Aantal inwoners : ± Aantal vervuilingseenheden : , waarvan huishoudens Lengte te onderhouden zeedijk in km 74 Lengte in km te onderhouden: - boezemkanalen oeverbeschoeiing vijvers 52 - hoofdwatergangen boezemkaden 491 Aantal peilgebieden 648 Aantal boezemgemalen 16 Aantal polderafvoergemalen 101 Aantal polderopvoergemalen 34 Aantal stuwen 660 Aantal inlaten 338 Aantal sluizen 30 Lengte vaarwegen in km 286 Aantal bruggen 83 Aantal zuiveringsinstallaties 15 Aantal slibontwateringsinstallaties 1 Aantal transportgemalen 109 Lengte transportleidingnet in km 401 Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

7 2. Ontwikkelingen Ontwikkelingen landelijke politiek - De Rijksoverheid heeft een aantal taken overgedragen aan regionale overheden en richt zich op kerntaken van nationaal belang. Hiermee is de positie en verantwoordelijkheid van de waterschappen versterkt. Voor nieuwe en overgedragen taken en verantwoordelijkheden worden door het Rijk geen extra financiële middelen beschikbaar gesteld. Dit daagt het waterschap uit om nieuwe vormen van uitvoering te zoeken. - Schaalvergroting zet zich door binnen de overheid, ook bij de waterschappen. In het regeerakkoord van VVD-PvdA van oktober 2012 staat dat een grote decentralisatie van taken en bevoegdheden overheden vergt die op een passende schaal zijn georganiseerd. In dat licht worden volgens het regeerakkoord op de lange termijn de waterschappen samengevoegd met landsdelen, waarbij de waterschappen verdwijnen uit de Grondwet. In de tussenliggende tijd wordt door de regering bevorderd dat waterschappen opschalen tot landelijk tien à twaalf waterschappen. Landelijk zien we dat de waterschappen meer en meer met elkaar samenwerken, waarbij sommige waterschappen fusies voorbereiden. Noorderzijlvest probeert door samenwerking met medeoverheden de effectiviteit van de organisatie te vergroten en efficiencywinst te realiseren. - De volgende directe waterschapsverkiezingen vinden plaats in maart 2015, op dezelfde dag als ook de verkiezingen plaatsvinden voor de provinciale staten. De huidige bestuursperiode is door de verschuiving van de verkiezingen met ruim twee jaar verlengd. Financieel-economische ontwikkelingen - De Wet Houdbare Overheidsfinanciën (de wet HOF) is op 23 april 2013 door de Tweede Kamer behandeld. De vaste eerste kamercommissie voor financiën heeft op 9 oktober 2013 de nadere memorie van antwoord ontvangen, besprak deze op 29 oktober en heeft de openbare behandeling van dit wetsvoorstel voldoende voorbereid geacht. De verwachting is dat de Wet per 1 januari 2014 van kracht wordt. Waterschappen moeten, net als de overige decentrale overheden, gaan bijdragen aan een verbetering van het EMU-saldo. Waterschappen kunnen het saldo verbeteren door vooral minder te investeren, maar ook door meer af te schrijven. Onttrekking aan reserves vergroot het tekort. Vooreerst worden de waterschappen gezamenlijk gehouden aan de gevolgen van de wet. Bestuursakkoord water - In dit jaarplan is de jaarlijkse bijdrage voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) opgenomen. De wijze waarop de waterschappen de bijdrage nhwbp verwerkt hebben in hun begrotingen verschilde tot De Unie van Waterschappen heeft voorgesteld de bijdrage nhwbp als investering op te nemen in de begroting met een afschrijvingstermijn van 5 jaar of om de kosten direct in de exploitatie op te nemen. Noorderzijlvest heeft in dit Jaarplan een afschrijvingstermijn op de bijdrage nhwbp opgenomen van 5 jaar. De jaarlijkse bijdrage voor het nhwbp is, conform de landelijke afspraken hierover, verlaagd van 50% naar een 40%. De waterwet is hierop aangepast. De aangepaste wet treedt op 1 januari 2014 in werking. De resterende 10% wordt betaald als eigen bijdrage bij toekomstige projecten. In dit Jaarplan wordt in hoofdstuk 3.3 verder ingegaan op het Bestuursakkoord Water en de effecten hierop voor Noorderzijlvest. Kaderrichtlijn Water - De Nederlandse regering heeft aangegeven KRW-projecten te willen uitstellen. Een dergelijk uitstel is op bepaalde voorwaarden zoals genoemd in de kaderrichtlijn mogelijk. Zo mag in elk geval geen sprake zijn van afstel van de uitvoering van maatregelen, die nodig zijn om de doelen te halen; uitstel naar de tweede of eventueel derde planperiode ( en ) is wel mogelijk. Een tweede voorwaarde is dat uitstel gebeurt op basis van maatschappelijk-economische gronden. Bij nagenoeg alle waterschappen in Nederland speelt de discussie over de fasering van KRWmaatregelen, mede gelet op de bezuinigingen op Rijksniveau en reductie van de lastenstijging bij de waterschappen. Noorderzijlvest heeft gerapporteerd over de uitvoering Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

8 van de KRW-maatregelen waarbij ook is aangegeven dat een deel van de maatregelen is doorgeschoven naar de periode na Thans zijn voorbereidingen gaande, om gezamenlijk met organisaties in ons beheergebied in zogenaamde gebiedsprocessen, de KRW-opgaven voor de periode in beeld te brengen. De KRW-opgaven zullen vastgesteld worden door het algemeen bestuur en in het Waterbeheerprogramma van het waterschap en de stroomgebiedplannen worden opgenomen. Primaire keringen - In kader van het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) worden prioriteiten gesteld in de te nemen maatregelen aan de primaire keringen in Nederland. Ook voor Noorderzijlvest zullen vanaf 2014 nadere verkenningen voor grootschalige verbeteringswerken aan de zeedijk worden uitgevoerd. Regionale keringen - De toetsing van de regionale keringen vindt vanaf 2013 plaats. De verwachting is dat de uitkomsten van deze toetsing waarbij de normen zijn aangepast grote gevolgen heeft voor de aanpak en verbetering van onze regionale keringen. In 2014 zal de toetsing worden afgerond. Onze regionale keringen worden getoetst op de maatgevende hoogwaterstanden (MHW) op onze boezemwateren, de normen voor stabiliteit en de waakhoogte. Hierover is op dit moment nog discussie/overleg gaande met de provincie Groningen, die uiteindelijk de normen zal gaan vaststellen. Naast de uitkomsten van de toetsing zal in 2014 ook meer bekend zijn over de uitkomsten van de studie Droge Voeten Waar op dit moment wel overeenstemming over is, zijn de normen voor de maatgevende hoogwaterstanden op de Eemskanaalboezem (beheergebied waterschap Hunze en Aa s). Verbeteringen van de keringen, gelegen langs deze boezem, vinden vanaf 2012 reeds plaats. Ook in 2013 en 2014 zijn hiervoor no regret maatregelen voorzien. Deze zogenaamde geen spijt maatregelen worden uitgevoerd voordat de provincie formeel de nieuwe normen heeft vastgesteld. Aardbevingen ten gevolge van aardgaswinning - Door aardgaswinning in Groningen vindt bodemdaling plaats. De mogelijke negatieve effecten hiervan op de waterhuishouding worden door de Bodemdalingscommissie / NAM voorkomen door het realiseren van waterhuishoudkundige werken, zoals de bouw van gemalen. Naast bodemdaling veroorzaakt de gaswinning ook aardbevingen. Deze bevingen komen per jaar veelvuldig voor en hebben tot nu toe een kracht die op de schaal van Richter relatief laag is. Negatieve effecten van deze aardbevingen op de waterhuishoudkundige infrastructuur zijn in de afgelopen jaren dan ook niet noemenswaardig. Begin 2013 werd bekend dat zich vanaf heden vaker en krachtigere aardbevingen zouden kunnen voordoen. Bevingen met een kracht van 5 (of meer) op de schaal van Richter worden hierbij genoemd. Aardbevingen met een dergelijke kracht, vergroten het risico op het disfunctioneren van onze waterhuishoudkundige infrastructuur. Dijken, kaden, gemalen, rwzi s en persleidingen kunnen schade ondervinden en in het ergste geval uitvallen of bij dijken, doorbreken, met alle negatieve gevolgen van dien. In wordt nader onderzoek gedaan naar de mogelijke effecten en gevolgen van aardbevingen met een kracht van 5 of meer op de schaal van Richter op de waterhuishoudkundige infrastructuur in Groningen. Organisatieontwikkelingen - Begin 2013 is voor de organisatie van Noorderzijlvest een efficiencyscan uitgevoerd. Uit deze efficiencyscan is naar voren gekomen dat de organisatie beduidend efficiënter kan werken. Uit de rapportage blijkt dat op het gebied van goederen en diensten, projecten en personele inzet een verbeterpotentieel aanwezig is. Op basis van de benchmark met andere vergelijkbare organisaties wordt een verbeterpotentieel genoemd van rond de 40 fte s. Medio 2013 is hiertoe een eerste stap gezet. In het voorliggend jaarplan is reeds rekening gehouden met een reductie van circa 10 fte s ten opzichte van de eerder vastgestelde formatie. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

9 3. Inhoudelijke achtergronden 3.1 Opzet en filosofie De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Een belangrijk document is in dit verband het Waterbeheerplan. Het Waterbeheerplan is opgedeeld in thema s. Per thema zijn doelen en maatregelen geformuleerd. De thema s vullen samen met de bedrijfsvoering de programma s die de basis zijn voor de perspectiefnota, het jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de perspectiefnota, het jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het Waterbeheerplan. Het dagelijks bestuur heeft in een bestuursakkoord nadere accenten geformuleerd waarop het in deze bestuursperiode wil sturen. In de hierna genoemde tabel zijn de programma s van het jaarplan en thema s uit het Waterbeheerplan waaruit de programma s zijn samengesteld opgenomen. Nr. Programma Thema s Waterbeheerplan 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding Waterveiligheid en rampenbestrijding 2 Voldoende en gezond water Voldoende water Schoon en gezond water 3 Gezuiverd water Gezuiverd water 4 Water en maatschappij Water en ruimtelijke ordening Water en economie Leven met water 5 Bedrijfsvoering Geen De programma s zijn nader uitgesplitst naar beleidsonderdelen. Op dat niveau zijn de opgaven voor 2014 opgenomen en beschreven en zijn de investeringen binnen de programma s gegroepeerd. 3.2 Uitgangspunten Het algemeen bestuur heeft zich regelmatig uitgesproken over een beperkte, maar verantwoorde stijging van de netto-lasten. De Perspectiefnota geeft de financiële koers aan voor de komende jaren. In deze perspectiefnota was becijferd dat het gemiddelde stijgingspercentage voor de jaarschijf 2014 circa 2 % bedraagt ten opzichte van het jaar Bij de behandeling van deze perspectiefnota op 3 juli 2013 in het algemeen bestuur is aangegeven dat het Jaarplan 2014 zal worden uitgewerkt met een gemiddelde tariefstijging van 1,5%. In totaal stijgen onze saldolasten de komende jaren, ondanks de besparingen en effectiviteitslagen van de afgelopen jaren en de te verwachte besparingen voor de komende jaren. De stijging van de saldolasten wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de stijging van de kapitaallasten. De financiële vertaling van de uitvoering van de werkzaamheden leidt tot een totaal aan zogenoemde netto-lasten die via aanslagoplegging door de ingelanden moeten worden opgebracht. Het is dus van belang dat het prognosticeren van de heffingseenheden, welke de basis vormen om onze belastingtarieven te bepalen, zo goed mogelijk plaatsvindt. Dit proces heeft bij Hefpunt ook dit jaar weer de nodige aandacht gekregen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

10 In het Jaarplan 2014 (bijlage F) is een netto-investeringenniveau (bestedingen minus subsidies en bijdragen) van circa 21 miljoen opgenomen. Dit bedrag is inclusief onze jaarlijkse bijdrage in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Teneinde inzicht te krijgen in de achtergronden die uiteindelijk hebben geleid tot het netto lastenniveau en de stijging hiervan ten opzichte van het Jaarplan 2013 is hieronder een aantal uitgangspunten benoemd: evenals in 2013 is de renteactivering op investeringsprojecten opgenomen onder de baten. Het gevolg daarvan is onder andere dat de kapitaallasten van 2014 en voorgaande jaren beter met elkaar te vergelijken zijn; het financieringstekort wordt tegen een rente van 2,5% meegerekend; de interne kostentoerekeningsystematiek is conform die van 2013; de personeelskosten zijn conform de bekende CAO afspraken berekend. Voor het jaar 2014 zijn nog geen afspraken bekend. In dit jaarplan wordt gerekend met een stijging van in totaal 2% voor sociale lasten en pensioen, CAO-afspraken en prestatietoeslagen; De organisatie heeft thans een formele formatie van 282,24 fte. In het jaarplan 2014 is financieel gerekend met de formatiebezetting van circa 272 fte; de ramingen voor de kosten van goederen en diensten komen overeen met de ramingen zoals in de perspectiefnota is aangegeven. Voor het jaar 2014 is geen inflatiecorrectie toegepast; voor de kapitaallasten wordt gerekend met een rentepercentage van 3,2% (jaarrapportage 2012 = 3,63%); externe geldstromen worden zoveel mogelijk benut (ILG, Innovatiegelden, Waddenfonds, Europa, andere overheden etc.); om redenen van efficiency en kennisdeling wordt regionaal samengewerkt met andere organisaties, zoals regionaal in Hefpunt en landelijk in het Waterschapshuis; er wordt zoveel mogelijk samengewerkt met buurwaterschappen en andere regionale overheden om effectiever en efficiënter te kunnen werken en om kennis te delen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

11 3.3 Vergelijking lastenontwikkeling met bestuursafspraken Bestuursakkoord Water In 2011 is het Bestuursakkoord Water (BAW) afgesloten waarbij is afgesproken dat de overheden in 2020 een doelmatigheidswinst hebben gerealiseerd van jaarlijks 750 miljoen (prijspeil 2010). Het aandeel van de waterschappen hierin bedraagt plm. 325 miljoen en het aandeel van Noorderzijlvest plm. 6 miljoen. Op landelijk niveau worden de gemaakte afspraken gevolgd via drie sporen te weten a) de werkelijke lastenontwikkeling afgezet tegen de autonome ontwikkeling, b) de voortgang en resultaten van de doelmatigheidsregelingen en c) de daadwerkelijk geleverde prestaties. Jaarlijks worden de gegevens gepubliceerd in Water in Beeld (mei, door Ministerie I&M)) en driejaarlijks in de Monitor Doelmatigheidswinst. Uit de rapportage van mei 2013 (gegevens tot en met 2012) blijkt dat voor alle waterschappen de feitelijke lastenontwikkeling lager ligt dan de verwachting. In financiële zin liggen we derhalve op koers. Op basis van dit jaarplan, waarbij rekening is gehouden met de kosten van het nhwbp en de muskusrattenbestrijding, is een verwachting opgesteld van de totale lastendruk (omslag); in onderstaande grafiek weergegeven met de blauwe lijn. In de Perspectiefnota was nog uitgegaan van een gemiddelde toename van de lasten met ruim 5 % per jaar. De rode lijn in de grafiek geeft aan de prognose waarbij in miljoen is bespaard. Op basis van de werkelijke begrotingen 2010 tot en met 2013 en het thans voorliggende jaarplan 2014 is de groene lijn bepaald (omslagen). De totale lasten na 2014 zijn gebaseerd op basis van de perspectiefnota en voortzetting van deze koers na het jaar Deze laatste gegevens zijn niet teruggerekend naar prijspeil Miljoenen Monitoring BAW Noorderzijlvest miljoen Jaarplan Autonome ontwikkeling incl MURA/HWBP Prognose doelmatigheid Vastgestelde begroting cq prognose De conclusie is dat de lastendrukontwikkeling bij Noorderzijlvest zich binnen de verwachtingen bevindt. Door de ingezette bezuinigingen vanaf 2011, die zijn ingezet los van de gemaakte afspraken in het kader van BAW, kunnen we ons aandeel in de doelmatigheidswinst in 2020 ruimschoots behalen. In 2014 bedraagt de doelmatigheidswinst circa 10 miljoen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

12 4. Programma s 4.1 Samenvatting Ten opzichte van het Jaarplan 2013 stijgen de kosten in 2014 per saldo met 0,9 miljoen (1,6 %). De verwachte ontwikkeling van het saldo lasten en baten verdeeld over de verschillende kostengroepen is in onderstaand overzicht aangegeven. De stijging van de lasten is voornamelijk het gevolg van een stijging van de kapitaallasten (circa 1,8 miljoen). Besluiten uit het verleden over investeringsprojecten, zoals bijvoorbeeld de renovatie en aanpassing van gemalen en de uitbreiding van de rwzi Garmerwolde komen in 2014 in de exploitatie. Daarnaast stijgen de kapitaallasten ten gevolge van onze jaarlijkse investeringsbijdrage in het Hoogwaterbeschermingsprogramma en de gerealiseerde verbeteringen aan de Eemskanaalkade. De personeelslasten dalen in 2014 per saldo met ruim 0,2 miljoen. In 2013 werd voor een aantal specifieke werkzaamheden tijdelijk personeel ingehuurd ( in totaal circa 0,5 miljoen). Volgens afspraak eindigt deze inhuur per Daarnaast wordt in 2014 rekening gehouden met het slechts beperkt invullen van ontstane vacatures. Anderzijds is bij de personeelskosten rekening gehouden met een stijging van 2% ten gevolge van stijging sociale lasten en pensioen, CAO-afspraken en prestatietoeslagen. Het goederen en dienstenbudget daalt per saldo ten opzichte van 2013 met circa 1,1 miljoen. In alle programma s zijn besparingen doorgevoerd. De grootste besparingen zijn doorgevoerd in de programma s Voldoende en Gezond Water (2) en Bedrijfsvoering (5). De besparingen in goederen en diensten en personeel zijn echter niet zo groot als de verhoging van de kapitaallasten. TOTAAL LASTEN BATEN SALDO KOSTEN in Kapitaal Perso Goederen Toev. On Totaal Baten Saldo index lasten neels & Voor voor Lasten kosten Jaarplan kosten Diensten zieningen zien 2013=100 Jaarplan ,6 Jaarplan ,0 Jaarrapp ,5 INVESTERINGEN in Besteding Subsidie Saldo Act. Uren Act. rente Totaal Jaarplan Jaarplan Het totale netto investeringsprogramma bedraagt circa 21,0 miljoen. In dit bedrag is rekening gehouden met bijdragen van derden / subsidies. Kosten van eigen uren en bouwrente zijn hierin niet meegenomen. Conform de verslaggevingvoorschriften dienen deze kosten te worden geactiveerd. Zij zijn wel opgenomen in de begroting en bedragen circa 1,2 miljoen. Het netto investeringsbedrag is in 2014 aanzienlijk lager dan in In 2013 was circa 12 miljoen opgenomen als bestedingsbedrag voor de nieuwbouw en aanpassing van rwzi Garmerwolde. Ook is het netto investeringsbedrag circa 4,0 miljoen lager dan in de perspectiefnota voor het jaar 2014 was voorzien. Om ook in de jaren na 2014 een beperkte lastenstijging te kunnen realiseren, wordt door een verlaging van het jaarlijkse investeringsbedrag, de stijging van de kapitaallasten minder groot. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

13 Het netto investeringsbedrag in 2014 is inclusief onze bijdrage van 2,0 miljoen in het kader van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp). Onze jaarlijkse bijdrage is conform landelijke afspraken echter 0,5 miljoen hoger dan in Van het netto investeringsbedrag in 2014 wordt circa 70% besteed aan projecten ten behoeve van de taak watersysteembeheer en 30% ten behoeve van de taak waterzuiveren. De ontwikkeling van het saldo lasten en baten uitgesplitst naar de programma s geeft het volgende beeld. S A L D O L A S T E N E N B A T E N P E R P R O G R A M M A in Waterveiligheid & Voldoende & Gezuiverd Water & Bedrijfsvoering Saldo Rampenbestrijding gezond water water Maatschappij Jaarplan Jaarplan Jaarrapp De saldolasten per programma ontwikkelen zich in lijn met de kaderstellingen uit de perspectiefnota, waarbij als enige het programma Gezuiverd water opvalt. De stijging in de saldolasten van dit programma zijn nagenoeg geheel te wijten aan de stijging van de kapitaallasten. Bij het hoofdstuk over het programma Gezuiverd water wordt hierop nader ingegaan. 4.2 Uitwerking programma s Jaarplan 2014 In de volgende paragrafen worden de programma s uitgewerkt in onderscheiden beleidsonderwerpen. Eerst worden de doelen per programma genoemd. Vervolgens wordt aangegeven wat in 2014 wordt gedaan om de doelen uiterlijk in 2015 te realiseren en welke middelen in 2014 daarvoor noodzakelijk zijn. In bijlage F is aangegeven hoe groot het investeringenniveau is per programma en de daarin onderscheiden beleidsonderdelen. Bij dit Jaarplan hoort een lijst van investeringsprojecten Het algemeen bestuur bepaalt welke investeringen wel en welke niet met kredietvoorstellen in het algemeen bestuur terug moeten komen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

14 4.2.1 Waterveiligheid en rampenbestrijding Toelichting In dit programma heeft waterveiligheid betrekking op de aanleg en het onderhoud en beheer van de primaire zeekering (Ommelanderzeedijk) en de boezemkaden (regionale waterkeringen). Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de thematiek van de relatie tussen het waterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de eerste laag van het veiligheidbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma. Dit betekent dus niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma is ook de bestrijding van muskus- en beverratten opgenomen. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan en luiden als volgt: a. het waterschap is in 2015 een actieve speler in de veiligheidsketen. De eigen rol en houding in de stappen van de veiligheidsketen zijn duidelijk; b. het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen zodanig dat deze voldoen aan de vigerende normen. De primaire waterkering (zeedijk) is bestand tegen waterstanden met een overschrijdingskans van 1:4000 jaar en de regionale waterkeringen bieden veiligheid tegen overstromingen met een kans van 1:100 jaar; c. het waterschap heeft innovatieve kennis en inzichten op het gebied van waterveiligheid en rampenbestrijding opgedaan en past deze toe; d. Het doel van de muskusrattenbestrijding is het terugbrengen van de muskusrattenpopulatie tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau, waarbij de kosten van de muskusrattenbestrijding en de kosten van de door de muskusratten aangerichte schade in evenwicht is. Ontwikkelingen In het Nationaal Waterplan uit 2009 beschrijft het Rijk zijn verwachtingen en plannen voor de komende jaren. Op het gebied van veiligheid tegen overstromen wordt de nadruk gelegd op meerlaagsveiligheid: preventie van overstromingen door veilige dijken als primaire peiler, maar daarnaast ook aandacht voor duurzame ruimtelijke planning en een goede rampenbeheersing om de gevolgen van overstromingen te beperken. In haar brief aan de Tweede Kamer d.d. 26 april 2013 zegt de minister van Infrastructuur en Milieu ernaar te streven dat iedereen die in Nederland achter een dijk woont kan rekenen op een basisveiligheidsniveau. Zij wil zich daarbij richten op een individueel overlijdensrisico ten gevolge van een overstroming dat niet groter mag zijn dan 1 op de per jaar. Het Rijk denkt, samen met onder meer waterkeringbeheerders, na over nieuwe normeringen. Basisveiligheid, risico op grote groepen slachtoffers en economisch optimale veiligheidsniveaus worden in onderlinge samenhang gewogen. Het waterschap zal dit proces beïnvloeden door aandacht te vestigen op de specifieke uitdagingen in ons gebied: een grote rol in de energievoorziening van Nederland op het gebied van gas en elektriciteit, met daarbij een relatieve onbekendheid over waterstanden en de golven die vanaf de Noordzee onze dijken bedreigen. In het regeerakkoord is aangegeven dat vergroting van de waterveiligheid een kerntaak blijft van de overheid. Voortdurend onderhoud garandeert veilige dijken en waterkeringen. Daarnaast wordt in het regeerakkoord aangegeven dat de kustwering wordt versterkt. Verder zal het kabinet de voorstellen van de Deltacommissie uitwerken in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport (MIRT). Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

15 In het kader van communicatie met burgers en bedrijven over waterveiligheid moet de Europese Richtlijn Overstromingsrisico s worden geïmplementeerd. Kaarten waarop het gevaar van overstromingen inzichtelijk is gemaakt en de risico s van overstromingen zijn vastgelegd. Daarnaast moeten overstromingsrisicobeheerplannen worden opgesteld die in 2015 gereed moeten zijn. Het waterschap is een actieve speler op het gebied van innovatieve waterkeringen. We denken mee over multifunctionele dijken, passen innovatieve methoden en materialen toe en maken gebruik van geavanceerde monitoringstechnieken, waarmee inzicht in het functioneren van de dijk wordt verkregen. In dat kader is het waterschap initiatiefnemer van de projecten LiveDijk Eemshaven en LiveDijk XL. De komende jaren worden ten aanzien van de muskusrattenbestrijding veldproeven uitgevoerd waarin op praktisch vlak kennis over de populatieontwikkeling wordt verzameld bij verschillende wijzen van bestrijden. Opgaven Om de doelen in 2015 te bereiken staan in 2014 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Waterveiligheid en rampenbestrijding in vier beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Primaire waterkering In 2014 wordt samen met het Wetterskip Fryslan en het waterschap Hunze en Aa s de start gemaakt met de projectoverstijgende verkenning (POV) Waddenzeedijk. Dit project maakt deel uit van het nieuw Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) en heeft een doorlooptijd van vier jaar. Eind 2014 moet inzicht zijn verkregen in de te verrichten onderzoeken, zowel gericht op mogelijk oplossingen voor de benodigde dijkverbeteringen als de ontwikkelingen van nieuwe kennis. Daarnaast zal specifiek onderzoek worden gedaan naar de mogelijke hydraulische randvoorwaarden die dienen voor het ontwerp van de maatregelen en het verkrijgen van nieuw inzicht in de mogelijke belastingen die de (steen)bekleding daadwerkelijk aankan. De resultaten van de projectoverstijgende verkenning (POV) dienen als basis voor de benodigde verbeteringswerken die zijn opgenomen in het nhwbp. De daadwerkelijke start voor de verkenningsfase van de Ommelanderzeedijk en de Lauwersmeerdijk staat gepland in In 2014 worden de meetresultaten, die zijn verkregen middels de sensoren in de Ommelanderzeedijk en Lauwersmeerdijk, geanalyseerd. Op basis hiervan wordt besloten of en zo ja waar aanvullende sensoren zullen worden aangebracht. Het landelijke DijkDataServiceCentrum (DDSC) wordt verder ontwikkeld. Al de door sensoren ingewonnen data worden hierin opgeslagen. Streven is om een alarmeringsysteem te ontwikkelen en in te bouwen in het DDSC. Regionale waterkering In het kader van Droge Voeten 2050 is in 2013 een plan van aanpak op voor de zogenaamde no regret maatregelen. Dit plan wordt de komende jaren uitgevoerd. De kade langs het Eemskanaal maakt hier onderdeel van uit. Een deel van deze no regret maatregelen wordt in 2014 uitgevoerd. Hiertoe wordt in het voorjaar van 2014 aan het algemeen bestuur een voorstel met een uitgewerkt plan voorgelegd voor de verbetering van de regionale keringen in Dit voorstel kan leiden tot extra investeringsvoorstellen bovenop het investeringniveau dat in dit jaarplan voor de regionale keringen is opgenomen. In 2014 wordt in de Eemskanaalkade een speciaal textieldoek aangebracht gericht op het registreren van mogelijke piping en vervorming van de kade. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

16 Calamiteitenbestrijding In de loop van 2014 wordt een begin gemaakt met de implementatie van netcentrisch werken en als onderdeel daarvan het Landelijk Crisismanagement Systeem (LCMS). Dit is een werkwijze waarbij over het beschikbaar stellen van informatie heldere afspraken worden gemaakt zodat de besluitvorming onder crisisomstandigheden altijd gebaseerd is op een actueel en consistent situatiebeeld. Onderdeel van netcentrisch werken vormt het LCMS. Het geautomatiseerde systeem LCMS biedt een actueel multidisciplinair totaalbeeld tijdens lopende crises. Diensten en partijen kunnen onderling berichten uitwisselen, zien wie online is en acties uitzetten en monitoren. Noorderzijlvest sluit hiermee aan op andere diensten binnen Crisismanagement Groningen en Drenthe. Het oefenprogramma 2014 voorziet in verdere optimalisatie van de crisisorganisatie, zowel mono- als multidisciplinair. Ervaringen en verbeterpunten uit voorgaande jaren worden hierin verwerkt. De uniformering van de calamiteitenplannen, waarmee in 2013 een begin is gemaakt, zal in 2014 worden voortgezet. Gebruikmaken van elkaars kennis en expertise blijft in dit kader een belangrijk aandachtspunt. De informatievoorziening vanuit de individuele waterschappen richting de sectie waterschappen in het multidisciplinair crisismanagement wordt verder geoptimaliseerd. In 2014 wordt een begin gemaakt met de herziening van het calamiteitenplan als gevolg van landelijke ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden met betrekking tot de crisisbeheersing. Daarbij geldt hier de wettelijke verplichting om eens in de vier jaren de plannen te herzien. In 2014 worden verbeteringen doorgevoerd in het hoogwater bescherming/calamiteiten systeem FEWS. Hierdoor ontstaat een beter inzicht met betrekking tot actuele waterstanden buitendijks en kunnen accurate voorspellingen worden gedaan. Muskusrattenbestrijding Doelstelling voor 2014 is invulling te geven aan het vijfjarenplan dat in 2011 is opgesteld. Dit betekent dat ook in 2014 meerdere zogenaamde veegacties plaats zullen vinden, om zo de muskusrattenpopulatie in met name de gebieden waar de populatie het hoogst is, te verkleinen. De bestrijding vindt plaats van schone gebieden naar besmette gebieden, met andere woorden wat wij achter ons laten is schoon. In 2014 krijgen de gebieden ten noordwesten en noorden van de stad Groningen extra aandacht. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

17 Middelen Basis voor de financiële uitwerking in de onderstaande tabel zijn de reguliere werkzaamheden en de voorgenomen investeringen van In bijlage F is aangegeven hoe groot het investeringenniveau is per beleidsonderdeel binnen dit programma. Tabel: Saldo lasten en baten programma Waterveiligheid en rampenbestrijding 2014 LASTEN BATEN SALDO KOSTEN in Kapitaal Perso Goederen Toev. On Totaal Baten Saldo index lasten neels & Voor voor Lasten kosten Jaarplan kosten Diensten zieningen zien 2013=100 Jaarplan ,0 Jaarplan ,0 Jaarrapp ,6 INVESTERINGEN in Besteding Subsidie Saldo Act. Uren Act. rente Totaal Jaarplan Jaarplan Verschillen 2013 en 2014 In vergelijking met het jaarplan 2013 stijgen de saldokosten met Deze saldostijging bestaat uit een aantal dalingen, maar ook uit een stijging. Hieronder worden de belangrijkste genoemd: Lagere doorbelasting personeelskosten ten bedrage van door minder inzet van mensuren; Lagere kosten ( ) voor goederen en diensten, voornamelijk ten gevolge van lagere ramingen voor onderhoud primaire, regionale en overige waterkeringen; Hogere kapitaallasten van circa , voornamelijk het gevolg van onze jaarlijkse bijdrage in het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) en de realisatie/aanpassingen van de Eemskanaalkade. Hogere baten van , voornamelijk door een administratieve verschuiving vanuit programma Voldoende en Gezond Water met betrekking tot de provinciale bijdrage voor waterkeringen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

18 4.2.2 Voldoende en gezond water Toelichting Onder het programma Voldoende en gezond water wordt begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater, inclusief het toezicht hierop vanuit de Waterwet (voorheen onder andere WVO) en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast, zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het realiseren van een bemaling bij Lauwersoog, vallen tevens onder dit programma. De maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW), de aanpak van verdroogde gebieden en peilbesluiten zijn in dit programma opgenomen. Indien nodig worden deze zaken vastgelegd in waterakkoorden. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. De robuustheid en de veerkracht van watersystemen zijn behouden en versterkt. De watersystemen zijn daarmee op orde en voldoen aan de werknormen voor wateroverlast van het Nationaal Bestuursakkoord Water; b. In alle wateren is het goede ecologische potentieel (GEP) en de daarbij behorende waterkwaliteit bereikt, conform de doelstelling uit de Beslisnota KRW van Rijn-Noord en Nedereems. Dit doel vertaalt het waterschap in drie subdoelstellingen: o Schoon en onbelast water; o Robuuste ecosystemen met zo weinig mogelijk barrières; o Praktisch toepasbare ecosysteemkennis. c. De watersystemen worden goed beheerd; d. Er is een beter begrip van de effecten van klimaatverandering. Ontwikkelingen In 2009 is de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) verankerd in de plannen van de verschillende overheden. Dit beleid is opgenomen in het Nationaal Waterplan en de provinciale plannen. De uitwerking van dit beleid komt vervolgens terug in de stroomgebiedbeheersplannen en de waterbeheerplannen van de waterschappen. De waterbeheerplannen zijn eind 2009 vastgesteld. De uitwerking van de maatregelen in ons waterbeheerplan bepaalt de komende jaren voor een belangrijk deel het werk en de investeringen van ons waterschap. In 2012 is het KRW-maatregelenpakket van ons waterschap aangepast. Het geüpdate KRWmaatregelenpakket is eind 2012 ter inzage gelegd en in 2013 bestuurlijk vastgesteld. Dit bijgestelde pakket is de basis voor uitvoering van de maatregelen tot en met het jaar 2015, met als doel het goede ecologische potentieel (GEP) te behalen in onze watersystemen. In 2013 is het KRW-proces gestart om te komen tot de tweede generatie stroomgebiedbeheerplannen. Hiertoe geeft het landelijke Werkprogramma Stroomgebiedbeheerplannen 2015 van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu het kader aan. Het beschrijft de producten, planning en de organisatie van het proces tot en met Een uitstel van KRW-maatregelen is op bepaalde voorwaarden zoals genoemd in de kaderrichtlijn mogelijk. Zo mag in elk geval geen sprake zijn van afstel van de uitvoering van maatregelen om de doelen te halen; uitstel naar de tweede of eventueel derde planperiode ( en ) is wel mogelijk. Een tweede voorwaarde is dat de reden van uitstel puur geënt is op maatschappelijk-economische redenen (bezuinigingen ten gevolge van crisis). Bij nagenoeg alle waterschappen in Nederland speelt de vraag en discussie over de fasering van KRW-maatregelen, mede gelet op de bezuinigingen op Rijksniveau en reductie van de lastenstijging bij de waterschappen. De nieuwe Hoogwater studie HOWA III / Droge Voeten 2050 (reeds genoemd in programma 1 vanwege de veiligheidsaspecten van deze studie) brengt binnen dit programma de maatregelen in kaart die tot 2050 noodzakelijk zijn bij het doorzetten van de klimaatscenario s. Hierbij wordt Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

19 tevens een doorkijk gegeven naar het jaar De onderzoeksfase van deze studie is, conform de systematiek van de programma s, opgenomen in het programma Water en maatschappij. De uitkomst van deze studie leidt mogelijk tot aanpassingen van ons watersysteem, om zo aan onze doelstelling van robuuste en veerkrachtige watersystemen te blijven voldoen. Opgaven Om de doelen in 2015 te bereiken staan in 2014 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Voldoende en gezond water in een aantal beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Kaderrichtlijn Water In 2014 wordt de aanleg van de natuurvriendelijke oevers binnen de RAK Appingedam afgerond. Daarnaast wordt de aanleg van natuurvriendelijke oevers conform het uitvoeringsprogramma in 2013 voortgezet. Deze werkzaamheden lopen door tot en met Het gaat hierbij onder andere om de aanleg van natuurvriendelijke oevers in de gebieden Damsterdiep, langs diverse maren en in de Noordelijke Kustpolders. De fysieke uitvoering van de vispassages bij de zeegemalen Spijksterpompen, De Drie Delfzijlen en Noordpolderzijl zijn afgerond in In 2014 worden de aanpassingen ingeregeld en volgt de periode waarin de aannemer gaat aantonen dat de maatregelen voldoen aan de eisen van het bestek. Naast de vispassages bij de zeegemalen wordt in 2014 gestart met de realisatie van een aantal relatief kleine vispassages in het achterland. Dit werk loopt door tot in De inrichting van de Eener- en Langeloosche Stukken vindt volgens planning plaats in de jaren Door middel van de inrichting van het beekdal wordt een aantal doelstellingen bereikt. Zo wordt vismigratie mogelijk gemaakt tot in de haarvaten van het beeksysteem, worden overige KRW-doelen bereikt en wordt het watersysteem robuuster gemaakt in de vorm van meandering en inundatie van het beekdal. Het ruilplan voor de koppeling Masloot-Eelderdiep is vastgesteld. De koppeling heeft als doel het voeden van het waterbergingsgebied aan de oostzijde van Peize. Als gevolg van het grote wateroppervlak (verdamping) in het waterbergingsgebied in combinatie met te weinig wateraanvoer vanuit het huidige systeem zal anders het waterniveau in de berging gaan zakken met als gevolg verdrogingsschade voor de natuur. De voorbereidingen voor het inrichten van het gebied Marumerlage zijn gestart in 2013 en zijn gericht op realisatie in de tweede helft van 2014, doorlopend in de eerste helft van Waterbeheer 21e eeuw (WB21) Het project Peize is in 2012 volledig ingericht ten behoeve van de inzet voor waterberging. In 2014 zullen de laatste objecten in gebruik worden genomen voor het instellen van de laatste peilgebieden. In 2014 en 2015 zullen, ongeveer langs vijftig kilometer waterlopen, breedspoor onderhoudspaden worden aangelegd. De inrichting van het gebied Marumerlage draagt naast een KRW-opgave ook bij aan een verbetering van de kwantitatieve waterhuishouding (water langer vasthouden/bergen). Bodemdaling In 2014 start de realisatie van de bouw van het bodemdalingsgemaal Usquert, de werkzaamheden lopen door tot in De voorbereidingen voor gemaal Selwerd zijn gestart in 2013, de realisatie vindt plaats in 2014 en In overleg met de Bodemdalingcommissie wordt in 2014 bekeken in hoeverre en wanneer het gemaal Oldenoord (nabij Middelstum) moet worden vervangen. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

20 Waterbeheersing Het peilbesluit voor Usquert en omgeving wordt eind 2014 vastgesteld. Dit loopt samen op met de bouw van het bodemdalingsgemaal Usquert. Daarnaast worden in 2014 de peilbesluiten Grootegastermolenpolder en Reitdiep in 2014 opgesteld. Er wordt in 2014 gestart met de planvorming voor het peilbesluit NBW cluster. Hiermee worden de laatste knelpunten uit de toetsing Nationaal Bestuursakkoord Water opgelost. In 2014 wordt een begin gemaakt met de implementatie van het grondwatermeetnet. Dit wordt samen met diverse partijen gerealiseerd. Hiermee wordt bereikt dat we voorbereid zijn op wettelijke leveringen van data aan andere organisaties. Vergunning verlening en handhaving In 2014 wordt overgegaan op algemene regels voor waterkeringen, waterkwantiteit en grondwateronttrekkingen. De verwachting is dat als gevolg van de invoering het aantal vergunningaanvragen zal dalen en dat er meer meldingen zullen worden ingediend. Daarnaast wordt in 2014 uitvoering gegeven aan het Handhaving Uitvoeringsprogramma. De waterschappen leveren op grond van hun wettelijke taken en op grond van afspraken in het kader van het programma Landelijke Aanpak Toezicht risicobeheersing bedrijven (LAT) een bijdrage aan het toezicht op chemie- en Besluit Risico s Zware Ongevallen (BRZO). Het BRZO integreert de eisen die gesteld worden aan bedrijven op het gebied van arbeidsveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding met als doel de kans op een zwaar ongeval of een ramp zo klein mogelijk te maken en het effect zoveel mogelijk te beperken. Dit toezicht komt bovenop het regulier toezicht. In 2014 wordt een nieuwe schouwvisie opgesteld, om te komen tot een meer efficiënte en effectieve uitvoering van de jaarlijkse schouw. Kunstwerken De vervanging van de telemetrie van de kwantiteitsgemalen is volop in uitvoering. Dit project is uitgesmeerd over een aantal jaren. Afronding is voorzien begin Begin 2014 wordt bekeken op welke wijze en wanneer de renovatie en aanpassing van gemaal Ten Boer uitgevoerd moet worden. Hiertoe wordt in het voorjaar van 2014 aan het algemeen bestuur een voorstel voorgelegd. Dit voorstel kan mogelijk leiden tot een extra investeringsvoorstel bovenop het investeringenniveau dat in dit jaarplan is opgenomen. Lauwersoog In 2014 wordt in het kader van het project Droge Voeten 2015, bekeken in hoeverre een jaartal kan worden vastgesteld waarop een gemaal bij Lauwersoog noodzakelijk wordt geacht om de gevolgen van klimaatverandering en zeespiegelstijging op te vangen. Hiertoe wordt samen met Wetterskip Fryslân een integrale analyse van het Lauwersmeer opgesteld. Eind 2013 is geconstateerd dat de schuiven van de Cleveringsluizen te Lauwersoog groot onderhoud behoeven. Bekeken wordt op welke wijze deze onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd moeten worden. Hiervoor vindt ook overleg plaats met het wetterskip Fryslân. In het voorjaar van 2014 wordt aan het algemeen bestuur hierover een voorstel voorgelegd. Dit voorstel kan mogelijk leiden tot een extra investeringsvoorstel bovenop het investeringniveau dat in dit jaarplan voor onderhoudswerkzaamheden aan deze afwateringssluis is opgenomen. Baggeren Na het afronden van de sanering van de waterbodems bij Winneweer en Wirdum wordt eind 2013 de aanbesteding gestart voor het baggeren van het Damsterdiep. Dit maakt onderdeel uit van het integrale project Dijkpark Garmerwolde. In 2014 worden de werkzaamheden afgerond die te maken hebben met het ontmantelen van het baggerdepot Valcum. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

21 Middelen Basis voor de financiële uitwerking in de onderstaande tabel zijn de reguliere werkzaamheden en de voorgenomen investeringen van In bijlage F is aangegeven hoe groot het investeringenniveau is per beleidsonderdeel binnen dit programma. Tabel: Saldo lasten en baten programma Voldoende en gezond water 2014 LASTEN BATEN SALDO KOSTEN in Kapitaal Perso Goederen Toev. On Totaal Baten Saldo index lasten neels & Voor voor Lasten kosten Jaarplan kosten Diensten zieningen zien 2013=100 Jaarplan ,0 Jaarplan ,0 Jaarrapp ,3 INVESTERINGEN in Besteding Subsidie Saldo Act. Uren Act. rente Totaal Jaarplan Jaarplan Verschillen 2013 en 2014 In vergelijking met jaarplan 2013 dalen de saldokosten voor programma 2 met een bedrag van circa De daling wordt veroorzaakt door: Lagere kapitaallasten van circa , met name als gevolg van vrijval van afschrijvingen en lagere omslagrente; Lagere kosten voor goederen en diensten, voornamelijk door besparingen / lagere ramingen voor onderhoud, beheer en bediening van de kunstwerken; Tegenover de bovengenoemde dalingen staat een stijging van de doorbelasting van de personele kosten. Deze stijging van wordt veroorzaakt door meer inzet van mensuren in 2014 in dit programma. Lagere baten van binnen dit programma, hoofdzakelijk veroorzaakt door een verschuiving naar het programma Waterveiligheid en rampenbestrijding. Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan

22 4.2.3 Gezuiverd water Toelichting Onder het programma Gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van communaal ingezameld afvalwater en het verwerken en afvoeren van bij het zuiveringsslib vrijkomende producten. Er wordt actief samengewerkt met andere actoren (waaronder gemeenten en waterbedrijven) in de waterketen. Doelen De doelen, zoals opgenomen in het waterbeheerplan , van dit programma zijn: a. rioolwater wordt duurzaam behandeld; b. de samenwerking in de waterketen is versterkt en de waterketen is geoptimaliseerd; c. er is nieuwe kennis ontwikkeld om met minimaal dezelfde gevraagde eisen milieueffectiever en kostenefficiënter te zuiveren. Ontwikkelingen De ondertekening van het Bestuursakkoord Waterketen in 2007 (BWK-2007), en het Bestuursakkoord Water (in 2011) is een belangrijke ontwikkeling geweest. In deze akkoorden onderkennen de partijen de kracht van het samenwerken in de waterketen, in de overtuiging dat dit leidt tot meer doelmatigheid en transparantie. De Unie van Waterschappen en de Vereniging Nederlandse Gemeenten hebben vastgesteld dat de samenwerking vooral tussen waterschappen en gemeenten moet worden geïntensiveerd. Dit heeft geleid tot een groot aantal afspraken die zijn opgenomen in het Bestuursakkoord Water (zie ook paragraaf 3.3). Kern van de afspraken is dat de waterketen in 2020 doelmatiger moet zijn ingericht (goedkoper, met een minimaal gelijkblijvende kwaliteit van dienstverlening, organisatorisch minder kwetsbaar, en waar mogelijk duurzamer). Dit betekent voor Noorderzijlvest dat we in 2020, in de lijn van de landelijke afspraken, een besparing dienen te realiseren binnen het programma Gezuiverd Water, en hier bovenop een extra besparing kunnen realiseren als we de keten meer integraal benaderen. Onlangs heeft de visitatiecommissie Waterketen aangegeven de afspraken zo te interpreteren dat ieder waterschap die besparing levert, die in het landelijk feitenonderzoek Doelmatig Beheer Waterketen van de commissie Feitenonderzoek is aangegeven. Op dit moment worden de landelijke afspraken vertaald naar het gebied, dat bepaald wordt door de beheergebieden van de waterschappen Hunze en Aa s en Noorderzijlvest. Naast de waterschappen participeren alle inliggende gemeenten en waterbedrijven in het samenwerkingsverband. Dit samenwerkingsverband kent een Stuurgroep (bestuurders), een strategiegroep (directeuren) en een regiegroep (medewerkers). De voorzitter van de regiegroep wordt geleverd door waterschap Noorderzijlvest. Onze secretaris-directeur is als secretaris verbonden aan de stuurgroep. In 2011 is een Regionaal Waterketenakkoord gesloten. De uitwerking hiervan doorloopt het traject van eerst samen onderzoeken en dan samen doen. We zitten nu in de afrondende fase van het uitvoeringsprogramma DOEN. Begin 2014 verwachten we de ketensamenwerking verder te kunnen professionaliseren. Het energieverbruik van waterschappen komt grotendeels voor rekening van het transport en het zuiveren van rioolwater. Er zijn twee akkoorden, die verplichtingen geven aan het waterschap: * De Unie van Waterschappen heeft samen met de Rijksoverheid een Meerjarenafspraak met de overheid gemaakt (MJA3-convenant) om minimaal 2% energie efficiency verbetering per jaar te realiseren. De uitvoering van deze afspraak voor Noorderzijlvest is in dit programma opgenomen. * In 2010 is het Klimaatakkoord getekend tussen Rijk en de Unie van Waterschappen. Dit akkoord stelt doelen voor de middellange termijn waarvoor een inspanningsverplichting geldt. De doelen omvatten onder andere een betere energie-efficiëntie, het opwekken van duurzame energie, duurzaam inkopen en een vermindering van het chemicaliëngebruik. In dit programma zijn financiën voor het uitvoeren van de maatregelen uit het beleidsprogramma, dat op basis van deze akkoorden door het waterschap zal worden Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan