VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 4 juli 2017 Agendapunt : 7. Bijlagen : Tariefbepaling waterschapsbelasting Onderwerp : Duurzaam financieel beleid Informatie bij : H.W.C. Hoefsloot manager Financiën Telefoon : (0314) h.hoefsloot@wrij.nl Advies 1. In te stemmen met het streven onze schuldquote te verlagen van 430% eind 2016 naar een schuldquote van 250% in Daartoe uit te gaan van een jaarlijkse tariefsverhoging van 3% voor de zuiveringstaak en het eventuele positieve exploitatieresultaat te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve duurzaam financieel beleid zuiveringsbeheer, om onze schuld af te bouwen. 3. Daartoe uit te gaan van een jaarlijkse tariefsverhoging van 3% voor de watersysteemtaak en het eventuele positieve exploitatieresultaat te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve duurzaam financieel beleid watersysteembeheer, om onze schuld af te bouwen. 4. In te stemmen met het jaarlijks bestemmen van het te ontvangen dividend van de Nederlandse Waterschapsbank in de begroting van ons waterschap en die betrekken bij het duurzaam financieel beleid of voor toekomstig beleid. 5. Jaarlijks in de begroting passende maatregelen met betrekking tot het duurzaam financieel beleid, waaronder afschrijvingstermijnen, op te nemen en dit te financieren uit de betreffende bestemmingsreserve duurzaam financieel beleid. Advies van de bestuurlijke commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken aan het college van dijkgraaf en heemraden: De commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken heeft dit voorstel besproken in de vergadering van 18 april De commissie stemt in algemene zin in met het afbouwen van onze schulden zoals voorgesteld door het college van dijkgraaf en heemraden. 2. De commissie adviseert jaarlijks bij de begroting het algemeen bestuur te laten besluiten over de passende maatregelen met betrekking tot het duurzaam financieel beleid, waaronder toevoegingen aan de bestemmingsreserves DFB en afschrijvingstermijnen. Voor het laatste is daarbij voorkeur uitgesproken voorrang te geven aan het minder lang activeren van de jaarlijks te betalen bijdrage voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). 3. De commissie vraagt het algemeen bestuur voor de behandeling op 9 mei 2017 duidelijkheid te geven over waar vanuit is gegaan in het voorstel (tariefstijging of lastenstijging), en daarbij de ontwikkeling van de WOZ-waarden in de verschillende gemeenten te betrekken. Reactie van het college van dijkgraaf en heemraden: De door de commissie onder punt 3 gevraagde duidelijkheid is gegeven in de vorm van een informatieavond voor de leden van het algemeen bestuur en de fractievolgers op 29 mei Zie ook de bijlage Tariefbepaling waterschapsbelasting die aan het voorliggende voorstel is toegevoegd.

2 Inleiding De laatste jaren is er vanuit de wet- en regelgeving meer aandacht voor de ontwikkeling van de schulden bij decentrale overheden. Na de landelijke schuldencrisis vanaf 2009 werden de Europese begrotingsnormen verder aangescherpt. Het tekort in de begroting van Nederland mocht niet meer zijn dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Dit heeft in Nederland geleid tot de Wet houdbare overheidsfinanciën (wet Hof). Met het wettelijk verplicht opnemen van het EMU-saldo in de begroting wordt gestuurd op de toe- of afname van de schuld. Ook in het Bestuursakkoord van Waterschap Rijn en IJssel is aandacht geschonken aan onze schuldenlast met de zinsnede: Financiële meevallers komen in de eerste plaats ten goede aan verlaging van onze schuldenlast. De huidige schuldpositie van ons waterschap is bovengemiddeld. De oplopende schulden worden voor een groot deel verklaard door de vaststelling van het algemeen bestuur van het waterbeheerplan en watervisie en de bijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Onder duurzaam financieel beleid wordt verstaan: een beperking van de groei van de schulden, een passend risicoprofiel en het uitvoeren van wettelijke taken tegen een maatschappelijk aanvaardbare tariefontwikkeling. Het waterschap wil deze bestuursperiode inzetten op een duurzaam financieel beleid. Door uitvoering te geven aan de genoemde adviespunten zet het waterschap een heldere koers in om te komen tot een duurzaam financieel beleid, waarbij een gezonde balans is gevonden tussen vastgesteld beleid, tarieven en schulden. Vastgesteld beleid Tarieven Schulden Eerder genomen besluiten Het algemeen bestuur heeft in de vergadering van 12 mei 2015 besloten in te stemmen met het Bestuursakkoord Water verbindt. Onderbouwing 1.1 Met een schuldquote van 250% bevindt ons waterschap zich in vergelijking met andere waterschappen in de middenmoot. Een gangbare maatstaf voor een schuldenlast in de waterschapswereld is de netto schuldquote. Bij dit kengetal wordt de ontwikkeling van de schuldpositie afgezet tegen de ontwikkeling van de belastinginkomsten. Het waterschap wil zijn taken uitoefenen tegen een maatschappelijk aanvaardbare lastenontwikkeling en een verantwoorde schuldpositie. Eind 2016 heeft ons waterschap een schuldquote van 430%, waarmee we de hoogste schuldquote van de waterschappen in Nederland hebben. Een hoge schuldquote kan leiden tot hoge rentekosten en daardoor minder flexibiliteit in de begroting. Eind 2016 hebben we een absolute schuld van 360 mln., hiervan hebben we 200 mln. afgesloten met fixe leningen langer dan 35 jaar. Daarnaast hebben we nog een machtiging van het algemeen bestuur van ruim 100 mln. om leningen van 2020 t/m 2023 her te financieren. We volgen de renteontwikkeling dagelijks en trachten op het meest gunstige moment de leningen met uitgestelde stortingsdatum her te financieren. 2 van 5

3 Het risico van hoge renten door een plotselinge rentestijging is daardoor voor ons waterschap tot 2050 niet meer aan de orde. Dit geeft ons de komende jaar ruimte om de schuldquote te verlagen zonder renterisico. 2.1 en 3.1 Door het vasthouden van een jaarlijkse tariefstijging van gemiddeld 3% kan de schuldquote van 250% bij huidig beleid in 2026 worden gerealiseerd. Met het Bestuursakkoord Water verbindt heeft het waterschap de ambitie uitgesproken voor het verduurzamen van het financieel beleid. Hoofdpunten daarin zijn dat financiële meevallers in de eerste plaats ten goede komen aan verlaging van onze schuldenlast en dat de lastendruk met niet meer dan gemiddeld 3% mag stijgen. Met het vasthouden van een tariefsverhoging van 3%, conform Bestuursakkoord, en bij voortzetting van het huidige beleid ontstaat er, naar verwachting, ruimte om aan een bestemmingsreserve duurzaam financieel beleid te bouwen. Het doel van deze bestemmingsreserve is het afbouwen van de schuldpositie. Met de bestemmingsreserve wordt de groei van de schulden tot 2020 beperkt, terwijl vanaf 2020 de schuld afneemt. Bij voortzetting van het huidige beleid en de genoemde gemiddelde tariefstijging van 3% wordt de onder punt 1 genoemde 250% gerealiseerd. Met grafiek 1 wordt dit in beeld gebracht. In grafiek 2 is weergegeven dat de absolute schuld van 365 mln. (430%) eind 2015 naar 315 mln. (250%) in 2026 gaat. Grafiek 1 500% 400% 300% 200% 100% 0% Ontwikkeling schuld in % van de omzet Schuld in % o.b.v. MJR - BURAP Schuld bestuursperiode Aanname Schuldquote Bedragen * 1 mln Ontwikkeling absolute schuld Grafiek Schuld 250% in Schuld obv MJR - BURAP Schuld vast bedrag Schuld bestuursperiode 3 van 5

4 4.1 De verwachting is dat we de komende jaren weer een dividenduitkering ontvangen van de Nederlandse Waterschapsbank (NWB). Door de toezichthouders op banken uit de hele wereld - verenigd in het Basels Comité - is in 2011 besloten om nieuwe liquiditeits- en kapitaaleisen voor banken te eisen, de zogenaamde Basel III norm. De NWB moet in 2018 aan de Basel III norm voldoen. Sinds 2011 reserveert de bank zijn volledige jaarwinsten omwille van de Europese eis dat banken over voldoende eigen vermogen moeten beschikken. Op die manier moet het risico op opnieuw een grote financiële crisis worden verminderd. In 2011 hebben we voor het laatst dividend van de NWB ontvangen. De Europese Commissie is bezig voor banken als de NWB een andere berekeningswijze te gaan hanteren voor de omvang van het eigen vermogen in relatie tot het vreemd vermogen. Als daar meer duidelijkheid over is, zal de bank zijn dividendbeleid herbezien. Tot 2011 werd het ontvangen dividend verwerkt in het renteomslag percentage. Het ontvangen dividend werd in mindering gebracht op de betaalde rente en het resterende saldo werd middels een renteomslag percentage verdeeld over de boekwaarde van de activa. Vanaf het jaar dat we verwachten dividend te ontvangen, geeft dit ruimte in de begroting om het dividend te bestemmen voor schuldvermindering of voor toekomstig beleid. Tevens geven we dan aan bij welke taak deze extra inkomsten in het begrotingsjaar verantwoord worden. Deze keuze wordt bij de behandeling van de perspectievennota aan het algemeen bestuur voorgelegd, aangezien met de perspectievennota de kaders van de op te stellen begroting worden aangegeven. 5.1 Met de ingestelde bestemmingsreserve, gevormd vanuit de positieve exploitatieresultaten (zie punt 2 en 3), hebben we de mogelijkheid om passende maatregelen te treffen. Het voorstel is om, als de bestemmingsreserve per taak het toelaat, geleidelijk afschrijvingstermijnen te hanteren die door de Unie worden geadviseerd. Deze maatregelen worden verwerkt in de begroting en aan het algemeen bestuur ter besluitvorming voorgelegd. Maatregelen van duurzaam financieel beleid leiden in eerste instantie tot een stijging van de lasten. Op termijn leiden deze maatregelen echter tot lagere schulden en rentelasten. Mogelijke maatregelen, waarbij het advies van de Unie van Waterschappen als leidraad geldt en die onze schuldpositie verlagen zijn: heroverwegen afschrijvingstermijnen; afschrijvingstermijnen bijdrage HWBP verlagen; machines en vervoermiddelen in exploitatie nemen (ideaalcomplex); verhogen investeringsdrempel; interne mensuren in één jaar afschrijven. Het voordeel van mensuren afschrijven in één jaar, ten opzichte van het rechtstreeks toevoegen aan de exploitatie, is dat de totale projectkosten bij afschrijven in beeld blijven; onderzoekskosten, onderhoud, baggeren en afkoopsommen voor bruggen en wegen in exploitatie. 4 van 5

5 5.2 Ons waterschap hanteert langere afschrijvingstermijnen voor de activa dan de gemiddelde waterschappen en het advies van de Unie van Waterschappen. Met onderstaand overzicht worden de afschrijvingstermijnen van Waterschap Rijn en IJssel, de gemiddelde waterschapstermijnen en het advies van de Unie van Waterschappen in beeld gebracht. Omschrijving Termijnen WRIJ Gemiddelde termijnen andere ws-en Advies Unie van Waterschappen Hoog waterbeschermingsprogramma (HWBP) 35 7 Max. 5 Vervoermiddelen, machines, apparaten en werktuigen Bedrijfsgebouwen en woonruimten Technische installaties e.d. gebouwen Veiligheidsvoorzieningen, telefooninstallaties, e.d Waterkeringen Waterlopen en bouwkundige deel kunstwerken Mechanisch deel kunstwerken Transportsystemen, bouwkundig deel Transportsystemen, mechanisch deel Zuiverings- en slibverwerkingsinstallaties bouwkundig Zuiverings- en slibverwerkingsinstallaties mechanisch Telemetrie Voor het hoogwaterbeschermingsprogramma hanteren we een afschrijvingstermijn van 35 jaar. In onderstaande tabel wordt weergegeven welke termijnen de andere waterschappen in Nederland hanteren. Termijnen Aantal waterschappen Afschrijving >= 10 jaar Afschrijving in 5 jaar Direct in exploitatie Door kortere afschrijvingstermijnen te hanteren nemen de exploitatielasten in het begin toe. Hierdoor neemt het verwachte positieve exploitatieresultaat af en wordt er minder aan de bestemmingsreserve toegevoegd. Door kortere afschrijvingstermijnen te hanteren schuiven we minder kosten door naar de toekomst, neemt onze schuld af en hebben we minder rentelasten. Kosten Kanttekeningen Juridische consequentie Communicatie Planning/routing Algemeen bestuur (besluit) 4 juli van 5