Perspectiefnota Waterschap Noorderzijlvest

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Perspectiefnota Waterschap Noorderzijlvest"

Transcriptie

1 Perspectiefnota Waterschap Noorderzijlvest Groningen, juli 2014

2

3 Inhoud Voorwoord 3 1. Ontwikkelingen 5 2. Kaders en uitgangspunten 7 3. Meerjarenperspectief Meerjarenperspectief lasten en tarieven Vergelijking lastenontwikkeling met bestuursafspraken Bestuursakkoord Water 9 4. Programmabegroting Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding Programma Voldoende en Gezond water Programma Gezuiverd Water Programma Water en Maatschappij Programma Bedrijfsvoering Recapitulatie 21 5 Financiering- en tarievenstructuur Resultaten financiering- en tarievenstructuur EMU-saldo Weerstandsvermogen, risicomanagement, reserves en voorzieningen 25 Bijlagen 28 Bijlage 1 Beleid weerstandcapaciteit, risicomanagement, reserves en voorzieningen 29 Bijlage 2 Overzicht investeringen per programma meerjarenperspectief Perspectiefnota

4 Perspectiefnota

5 Voorwoord Het nu voorliggende meerjarenperspectief laat een koers zien die we sinds 2010 hebben ingezet. Hiermee geven we een goede invulling aan onze waterschapstaken. De afgelopen jaren zijn deze taken uitgebreid en verzwaard door de overname van de muskusrattenbestrijding en de inzet van het waterschap in het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Ontwikkelingen laten zien, dat ook de komende jaren fors geïnvesteerd moet worden in onze zeedijken, boezemkaden en waterbergingsgebieden om de veiligheid voor onze burgers zo goed als mogelijk te garanderen. Bij het uitvoeren van onze waterschapstaken is en wordt zorgvuldig rekening gehouden met overige maatschappelijke en economische ontwikkelingen, om zo de lastenstijging voor onze ingelanden te beperken. In zijn totaliteit zien we dat de komende vier jaren onze saldolasten stijgen, ondanks de besparingen en effectiviteitslagen van de afgelopen jaren en de nog door te voeren efficiencyslagen voor de komende jaren. De saldo lastenstijging in de periode komt dan ook hoofdzakelijk door de stijging van onze kapitaallasten. Uitvoering van investeringsprojecten waarover in het recente verleden besluiten zijn genomen komen vanaf 2015 in de exploitatie. De kapitaallasten stijgen het sterkst binnen de taak watersysteembeheer vanwege een toename van onze jaarlijkse investeringsbijdrage in het Hoogwaterbeschermingsprogramma (vanaf ,5 miljoen) en de investeringen in onze regionale keringen zoals de Eemskanaalkade, maatregelen vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water en renovatie/aanpassing van onze gemalen en bruggen. Dit meerjarenperspectief laat voor het jaar 2015 voor de taak watersysteembeheer een tariefstijging zien van 3%. Voor de jaren 2016 tot en met 2018 wordt voor de taak watersysteembeheer een tariefstijging geprognosticeerd van 3% à 5% per jaar. Voor de zuiveringsheffing wordt de komende drie jaren geen tariefstijging voorzien. Deze tariefontwikkeling komt overeen met hetgeen vorig jaar in de perspectiefnota is opgenomen. Zonder besluiten en afspraken uit het verleden te herzien is een tariefstijging van 3% voor de taak watersysteembeheer onontkoombaar. Integraal bekeken met de tariefontwikkeling voor de taak zuiveringsbeheer is de gemiddelde tariefstijging voor onze ingelanden naar mijn mening zeer acceptabel. H. Ruben Portefeuillehouder Bedrijfsvoering en Financiën Perspectiefnota

6 Perspectiefnota

7 1. Ontwikkelingen Ontwikkelingen landelijke politiek - De Rijksoverheid heeft in de afgelopen jaren een aantal taken overgedragen aan regionale overheden en richt zich op kerntaken van nationaal belang. Aan de ene kant is hiermee de positie en verantwoordelijkheid van de waterschappen versterkt. Voor nieuwe en overgedragen taken en verantwoordelijkheden worden door het Rijk geen extra financiële middelen beschikbaar gesteld. Dit blijft voor het waterschap een uitdaging om nieuwe vormen van uitvoering te zoeken. - Schaalvergroting blijft zich voortzetten binnen de overheid, ook bij de waterschappen. In het regeerakkoord van VVD-PvdA (2012) staat dat een grote decentralisatie van taken en bevoegdheden overheden vergt die op een passende schaal zijn georganiseerd. In dat licht werden volgens het regeerakkoord op de lange termijn de waterschappen samengevoegd met landsdelen, waarbij de waterschappen verdwijnen uit de Grondwet. In de tussenliggende tijd is deze passage door de regering herzien. De waterschappen blijven als zelfstandig orgaan bestaan. Landelijk zien we dat de waterschappen meer en meer met elkaar samenwerken, waarbij sommige fusies voorbereiden. Noorderzijlvest is in 2014 samen met Hunze en Aa s een verkenning gestart naar een mogelijke fusie tussen beide waterschappen. - De volgende directe waterschapsverkiezingen vinden plaats in maart 2015, op dezelfde dag als ook de verkiezingen plaatsvinden voor de provinciale staten. De huidige bestuursperiode is door de verschuiving van de verkiezingen met ruim twee jaar verlengd. Financieel-economische ontwikkelingen - De Wet Houdbare Overheidsfinanciën (de wet HOF) is per 1 januari 2014 van kracht geworden. Waterschappen moeten, net als de overige decentrale overheden, gaan bijdragen aan een verbetering van het EMU-saldo. Waterschappen kunnen het saldo verbeteren door vooral minder te investeren, maar ook door meer af te schrijven. Onttrekking aan reserves vergroot het tekort. De waterschappen worden gezamenlijk gehouden aan de macro-norm die deze wet voorschrijft. Bestuursakkoord water - In deze perspectiefnota is de jaarlijkse bijdrage voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma ( 3,5 miljoen per jaar) opgenomen. De wijze waarop de waterschappen de bijdrage nhwbp verwerkt hebben in hun begrotingen verschilt. De Unie van Waterschappen heeft voorgesteld de bijdrage nhwbp als investering op te nemen in de begroting met een afschrijvingstermijn van 5 jaar of om de kosten direct in de exploitatie op te nemen. Noorderzijlvest heeft in deze perspectiefnota een afschrijvingstermijn op de bijdrage nhwbp opgenomen van 5 jaar. De eerste jaarlijkse bijdrage in 2011 werd tot 2014 nog in 35 jaar afgeschreven. Bij de behandeling van de jaarrapportage 2013 is besloten deze bijdrage alsnog ook in 5 jaar af te schrijven. Bij de opstelling van deze perspectiefnota is hiermee rekening gehouden. In deze perspectiefnota wordt in hoofdstuk 3.2 verder ingegaan op het Bestuursakkoord Water en de effecten hierop voor Noorderzijlvest. Kaderrichtlijn Water - De Nederlandse regering heeft aangegeven KRW-projecten te willen uitstellen. Een dergelijk uitstel is op bepaalde voorwaarden zoals genoemd in de kaderrichtlijn mogelijk. Zo mag in elk geval geen sprake zijn van afstel van de uitvoering van maatregelen, die nodig zijn om de doelen te halen; uitstel naar de tweede of eventueel derde planperiode ( en ) is wel mogelijk. Een tweede voorwaarde is dat uitstel gebeurt op basis van maatschappelijk-economische gronden. Bij nagenoeg alle waterschappen in Nederland is de discussie gevoerd over de fasering van KRWmaatregelen, mede gelet op de bezuinigingen op Rijksniveau en reductie van de lastenstijging bij de waterschappen. Noorderzijlvest heeft gerapporteerd over de uitvoering van de KRW-maatregelen waarbij ook is aangegeven dat een deel van de maatregelen is doorgeschoven naar de periode na In deze perspectiefnota is een deel van het maatregelenpakket voor de periode opgenomen. Perspectiefnota

8 Primaire keringen - In kader van het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma (nhwbp) zijn en worden prioriteiten gesteld in de te nemen maatregelen aan de primaire keringen in Nederland. Ook voor Noorderzijlvest worden vanaf 2014 nadere verkenningen voor grootschalige verbeteringswerken aan de zeedijk uitgevoerd. Ten gevolge van de risico s van aardbevingen voor onze zeedijken, wordt de verbetering van de zeekering tussen de Eemshaven en Delfzijl vervroegd ter hand genomen. De werkzaamheden hiervoor, tot en met het jaar 2018, zijn in deze perspectiefnota opgenomen. Regionale keringen - De toetsing van de regionale keringen en het onderzoek Droge Voeten 2050 vinden vanaf 2013 plaats. Onze regionale keringen zijn getoetst op de maatgevende hoogwaterstanden (MHW) op onze boezemwateren, de normen voor stabiliteit en de waakhoogte. De uitkomsten van deze toetsing en het onderzoek waarbij de normen zijn aangepast heeft grote gevolgen voor de aanpak en verbetering van onze regionale keringen in combinatie met de realisatie van nieuwe waterbergingsgebieden. Een deel van het maatregelenpakket (eerste fase tot 2025) is in deze perspectiefnota opgenomen. De uitkomsten van het onderzoek betreffende het Lauwersmeergebied wordt in de tweede helft van 2014 verwacht. - De Eemskanaalkade wordt ten gevolge van de risico s van aardbevingen veroorzaakt door aardgaswinning extra versterkt. Met het ministerie van Economische Zaken zijn afspraken gemaakt over de meerkosten om deze kade aardbevingsbestendig te maken. De kosten voor de aanpak van de Eemskanaalkade zijn in deze perspectiefnota opgenomen. Aardbevingen ten gevolge van aardgaswinning - Door aardgaswinning in Groningen vindt bodemdaling plaats. De mogelijke negatieve effecten hiervan op de waterhuishouding worden door de Bodemdalingscommissie / NAM voorkomen door het realiseren van waterhuishoudkundige werken, zoals de bouw van gemalen. Naast bodemdaling veroorzaakt de gaswinning ook aardbevingen. Deze bevingen komen per jaar veelvuldig voor en hebben tot nu toe een kracht die op de schaal van Richter relatief laag is. Negatieve effecten van deze aardbevingen op de waterhuishoudkundige infrastructuur zijn in de afgelopen jaren dan ook niet noemenswaardig. Begin 2013 werd bekend dat zich vanaf heden vaker en krachtigere aardbevingen zouden kunnen voordoen. Bevingen met een kracht van 5 (of meer) op de schaal van Richter worden hierbij genoemd. Aardbevingen met een dergelijke kracht, vergroten het risico op het disfunctioneren van onze waterhuishoudkundige infrastructuur. Dijken, kaden, gemalen, rwzi s en persleidingen kunnen schade ondervinden en in het ergste geval uitvallen of bij dijken, doorbreken, met alle negatieve gevolgen van dien. In is nader onderzoek verricht naar de mogelijke effecten en gevolgen van aardbevingen met een kracht van 5 of meer op de schaal van Richter op de waterhuishoudkundige infrastructuur in Groningen. Het ministerie van Economische Zaken heeft in 2014 toegezegd de extra werkzaamheden om de negatieve effecten van aardbevingen op de waterhuishoudkundige infrastructuur te vergoeden. Organisatieontwikkelingen - Begin 2013 is voor de organisatie van Noorderzijlvest een efficiencyscan uitgevoerd. Uit deze efficiencyscan is naar voren gekomen dat de organisatie beduidend efficiënter kan werken. Uit de rapportage blijkt dat op het gebied van goederen en diensten, projecten en personele inzet een verbeterpotentieel aanwezig is. Op basis van de benchmark met andere vergelijkbare organisaties wordt een verbeterpotentieel genoemd van rond de 40 fte s. Het is aan de organisatie om de komende jaren het verbeterpotentieel te realiseren. De verwachting is dat begin 2015 hiervan reeds 50% is gerealiseerd. In 2019 zal aan de totale doelstelling worden voldaan. Perspectiefnota

9 2. Kaders en uitgangspunten De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Dat is gedaan in het Waterbeheerplan. Per thema zijn doelen en maatregelen geformuleerd. De thema s vullen samen met de bedrijfsvoering de bestuurlijke programma s die de basis vormen voor de Perspectiefnota, het Jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de Perspectiefnota, het Jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het Waterbeheerplan. De vertrekpunten voor de perspectiefnota zijn naast het waterbeheerplan ( ), het bestuursakkoord Noorderzijlvest (2009), de perspectiefnota van vorig jaar (perspectiefnota , juli 2012) en de begroting c.q. het Jaarplan 2014 (november 2013). Bij het opstellen van deze perspectiefnota zijn de volgende uitgangspunten en randvoorwaarden gehanteerd: een gelijkmatige tariefontwikkeling voor de taken watersysteem en zuiveren voor de jaren , waarbij het kader voor de tariefstijgingen overeenkomstig is aan hetgeen in het bestuursakkoord van Noorderzijlvest, te weten maximaal 4%. Voor de taak waterzuiveren is bij het opstellen van deze perspectiefnota als randvoorwaarde meegegeven dat het tarief voor de zuiveringsheffing de komende jaren niet zal stijgen; een stijging van de personele kosten met 2,0% per jaar ten gevolge van een stijging premies voor sociale lasten en pensioen, CAO-afspraken en prestatietoeslagen (voorheen periodieken); de komende vier jaar een reductie van het personeelsbestand van per saldo 20 fte op basis van natuurlijk verloop, uitstroom en uitwerking opgave efficiency; (een reductie van de functionele bezetting van 20 fte heeft plaatsgevonden in de jaren 2013 en 2014); de bovenformatief geplaatste medewerkers zijn voor de duur van de bovenformatieve periode (2 of 3 jaar) in de berekening van de personeelslasten opgenomen; de kosten van de WW voor de bovenformatieve medewerkers na de bovenformatieve periode zijn voor 50% in de berekening van de personeelslasten opgenomen; voor de kosten van goederen en diensten is geen inflatiecorrectie toegepast; voor de kapitaallasten wordt gerekend met een rentepercentage van 3,1%. (in 2014 was het gemiddeld rentepercentage 3,2%); het financieringstekort wordt tegen een rente van 2,0% meegerekend; het zoveel mogelijk benutten van externe geldstromen (ILG, Bodemdaling/NAM, Aardbevingen/EZ, Innovatiegelden, Waddenfonds, Europa, andere overheden, etc.); Om de komende jaren een gelijkmatige tariefontwikkeling voor de taken watersysteembeheer en waterzuiveren te realiseren waarbij de tarieven voldoen aan het hierboven gestelde financiële kader, zijn de volgende zaken doorgevoerd: een verdergaande geleidelijke kleine verlaging van het personeel- en goederen en dienstenbudget in de periode ten opzichte van het jaarplan 2014 en voorgaande jaren; de inzet van de algemene reserves ten behoeve van tariefegalisatie tot het niveau van 0,8 keer de benodigde weerstandscapaciteit. Een uitzondering is gemaakt voor de versnelde afschrijving van 35 naar 5 jaar van de HWBP-bijdrage Voor het overige is voor de komende jaren de inzet van de algemene reserve alleen voor de taak waterzuiveren mogelijk. Perspectiefnota

10 3. Meerjarenperspectief Meerjarenperspectief lasten en tarieven Het meerjarenperspectief geeft een financiële koers aan voor de jaren Het dient tevens om invulling te geven voor de op te stellen begroting van volgend jaar. In zijn totaliteit zien we dat de komende vier jaren onze saldolasten stijgen, ondanks de besparingen en effectiviteitslagen van de afgelopen jaren en de nog door te voeren efficiencyslagen en besparingen voor de komende jaren. De besparingen op het goederen en dienstenbudget als op de personeelsbegroting zijn voor de komende jaren relatief gezien gering. De kostenbesparing ten gevolge van een reductie van het personeelsbestand wordt vanwege de autonome lastenstijgingen zoals cao, sociale lasten en prestatietoeslagen voor een groot deel weer teniet gedaan. De saldo lastenstijging in de komende jaren komt hoofdzakelijk door de stijging van onze kapitaallasten. De kapitaallasten stijgen het sterkst binnen de taak watersysteembeheer met name veroorzaakt door onze jaarlijkse investeringsbijdrage in het HWBP, de investeringen in onze regionale keringen zoals de Eemskanaalkade, uitvoering van maatregelen aan de zeedijken, uitvoeringsmaatregelen naar aanleiding van het onderzoek Droge Voeten 2050, investeringen van KRW-maatregelen en de renovatie / aanpassingen aan onze gemalen en bruggen. Bij een jaarlijks netto investeringsbedrag van circa 25 miljoen per jaar zullen de kapitaallasten en daarmee de saldolasten zich naar verwachting vanaf 2021 stabiliseren. Indien meer geïnvesteerd gaat worden zal deze stabilisatie zich later voordoen. Perspectiefnota

11 Verdeling saldokosten naar de taken Watersysteem en Zuiveren: S A L D O K O S T E N Mutatie t.o.v. voorgaand jaar in Totaal Watersysteem Zuiveren Totaal Watersysteem Zuiveren JP % 3% -2% % - 3% 3% - 5% -2% - 0% % - 3% 3% - 5% -2% - 0% % - 7% 3% - 5% 7% - 9% Om sterke tariefschommelingen te voorkomen is voor de taak waterzuiveren tariefegalisatie toegepast. In 2013 is hiertoe een dotatie gedaan van circa 0,6 miljoen. In 2014 kon met een inzet vanuit de algemene reserves van 0,2 miljoen voor deze taak de tariefstijging in 2014 relatief beperkt worden. Ook in de komende jaren zal voor de taak waterzuiveren inzet vanuit de algemene reserves moeten plaatsvinden, om een grote tariefstijging in 2018 te voorkomen. Voor de taak watersysteembeheer kan vanwege de hoogte van de algemene reserves voor deze taak geen inzet vanuit de algemene reserves worden gerealiseerd. De tariefstijging voor de taak watersysteembeheer komt in 2015 uit op 3%. Voor de jaren 2016 tot en met 2018 zal de tariefstijging jaarlijks tussen de 3% en 5% liggen. Voor de taak waterzuiveren zal het tarief in 2015 op het niveau van 2014 liggen. Voor de jaren 2016 tot en met 2018 kan de zuiveringsheffing gelijk blijven aan dat van het jaar Een alternatief is dat in de jaren 2016 en 2017 het tarief met 2% per jaar daalt, waarna het tarief in 2018 weer met 4% stijgt. Tariefstijgingen meerjarenperspectief (in percentage t.o.v. het voorgaande jaar) Watersysteembeheer % % - 5% % - 5% % - 5% Waterzuiveren % % - 0% % - 0% % - 4% 3.2 Vergelijking lastenontwikkeling met bestuursafspraken Bestuursakkoord Water In 2011 is het Bestuursakkoord Water (BAW) afgesloten waarbij is afgesproken dat de overheden in 2020 een doelmatigheidswinst hebben gerealiseerd van jaarlijks 750 miljoen (prijspeil 2010). Het aandeel van de waterschappen hierin bedraagt plm. 325 miljoen en het aandeel van Noorderzijlvest plm. 6 miljoen. Op landelijk niveau worden de gemaakte afspraken gevolgd via drie sporen te weten a) de werkelijke lastenontwikkeling afgezet tegen de autonome ontwikkeling, b) de voortgang en resultaten van de doelmatigheidsregelingen en c) de daadwerkelijk geleverde prestaties. Jaarlijks worden de gegevens gepubliceerd in Water in Beeld (mei, door Ministerie I&M)) en driejaarlijks in de Monitor Doelmatigheidswinst (verschijnt vanaf 2013). Uit de rapportage van mei 2014 (gegevens tot en Perspectiefnota

12 met 2013) blijkt dat voor alle waterschappen de feitelijke lastenontwikkeling lager ligt dan de verwachting. In financiële zin liggen we derhalve op koers. Op basis van deze perspectiefnota, waarbij rekening is gehouden met de extra kosten nhwbp en muskusrattenbestrijding, is een verwachting opgesteld van de totale lastendruk (omslag); in onderstaande grafiek weergegeven met de blauwe lijn. In de Perspectiefnota was nog uitgegaan van een gemiddelde toename van de lasten met 5,1% per jaar. De rode lijn in de grafiek geeft aan de prognose waarbij in miljoen is bespaard. Op basis van de werkelijke begrotingen 2010 tot en met 2014 en de thans voorliggende perspectiefnota is de groene lijn bepaald (omslagen). Deze laatste gegevens zijn niet teruggerekend naar prijspeil De conclusie is dat de lastendrukontwikkeling bij Noorderzijlvest zich binnen de verwachtingen bevindt. Door de ingezette bezuinigingen vanaf 2011, die zijn ingezet los van de gemaakte afspraken in het kader van BAW, kunnen we ons aandeel in de doelmatigheidswinst in 2020 ruimschoots behalen. In 2015 bedraagt de doelmatigheidswinst 10 à 11 miljoen. Perspectiefnota

13 4. Programmabegroting 4.1 Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding In dit programma heeft waterveiligheid betrekking op de aanleg, het onderhoud en het beheer van de zeekering en de boezemkaden. Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de beleidsontwikkeling van de relatie tussen het oppervlaktewaterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de eerste laag van het veiligheidbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma; niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma zijn (de extra kosten voor) het nhwbp en de bestrijding van muskusratten en beverratten opgenomen. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. Het waterschap is in 2015 een actieve speler in de veiligheidsketen. De eigen rol in de veiligheidsketen is duidelijk; b. Het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen zodanig dat deze voldoen aan de vigerende normen. De primaire waterkering (zeedijk) is bestand tegen waterstanden met een overschrijdingskans van 1:4000 jaar en de regionale waterkeringen (boezemkaden) bieden veiligheid tegen overstromingen met een kans van 1:100 jaar; c. Het waterschap heeft innovatieve kennis en inzichten op het gebied van waterveiligheid en rampenbestrijding opgedaan en past deze toe; d. Het doel van de muskusrattenbestrijding is het terugbrengen van de muskusrattenpopulatie tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau, waarbij de kosten van de muskusrattenbestrijding en de kosten van de door de muskusratten aangerichte schade in evenwicht is. Resultaten Waterkeringen De basale taak is goed op orde: beheer en onderhoud van de waterkeringen alsmede de inspectie, toetsing op veiligheid en vergunningverlening en handhaving. Er is een goed functionerend onderhoudsbeheerssysteem; Vanuit het Hoogwaterbeschermingsprogramma is samen met wetterskip Fryslân en waterschap Hunze en Aa s de projectoverstijgende verkenning van de totale waddenzeedijk uitgevoerd. Een nadere verkenning en voorbereiding van werkzaamheden aan het dijkvak Eemshaven Delfzijl en de Lauwersmeerdijk zijn gestart. Om de risico s van aardbevingen te beperken zijn versneld werkzaamheden uitgevoerd aan het dijkvak Eemshaven Delfzijl; Meerlaagsveiligheid en het Deltaprogramma (pilot Lauwersoog) is vormgegeven; In vernieuwende en innovatieve ontwikkelingen rond primaire waterkeringen zoals LiveDijk, het Marconiproject en klimaatadaptatie Eemsdelta is actief geparticipeerd; De uitkomsten van de studie Droge voeten 2050 (voorheen HOWA-3) zijn in 2014 bekend. De uit de studie voortvloeiende maatregelen zijn opgestart en in 2018 voor circa 50% ook uitgevoerd; De regionale keringen langs het Eemskanaal, het Noord-Willemskanaal en het Reitdiep zijn versterkt en verhoogd. Calamiteitenbestrijding Er is een goed getrainde en toegeruste calamiteitenorganisatie. Hiervoor zijn periodiek oefeningen gehouden. De maatregelen voortkomend uit het hoogwater van januari 2012 zijn allemaal doorgevoerd. Overstromingsrisicobeheerplannen zijn in 2015 opgesteld volgens de Europese richtlijn. Perspectiefnota

14 Muskusrattenbestrijding De muskusrattenbestrijding is geoptimaliseerd, De extra maatregelen ( veegacties ) die vanaf eind 2011 zijn ingezet hebben succes gehad. Uiterlijk in 2016 is er daardoor een stabilisatie van een dan relatief geringe populatie muskusratten. Financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de saldo lasten en baten en de jaarlijkse investeringsbedragen opgenomen. Programma 1. Waterveiligheid en rampenbestrijding SALDOKOSTEN INVESTERINGEN Saldokosten Index jaarplan % Mutatie tov Besteding Subsidie Totaal in =100 voorgaand jaar JP , ,8 0, ,1 14, ,0 20, ,9 9, De saldokosten binnen het programma waterveiligheid en rampenbestrijding stijgen de komende jaren fors ten gevolge van een toename van de kapitaallasten. Onze jaarlijkse bijdrage in het HWBP (vanaf ,5 miljoen per jaar) en de verbetering van de regionale keringen waaronder het Eemskanaal, het Noord- Willemskanaal en het Reitdiep zijn hier debet aan. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de kosten zien van personeel, goederen en diensten en van de kapitaallasten voor de periode : Perspectiefnota

15 4.2 Programma Voldoende en Gezond water Onder voldoende en gezond water wordt begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater, inclusief het toezicht hierop vanuit de WVO en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het realiseren van een bemaling bij Lauwersoog vallen tevens onder dit programma. Een belangrijk deel van de maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de aanpak van verdroogde gebieden is in dit programma opgenomen. Dit geldt ook voor de maatregelen voortvloeiend uit de peilbesluiten. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. De robuustheid en de veerkracht van watersystemen zijn behouden en versterkt. De watersystemen zijn daarmee op orde en voldoen aan de werknormen voor wateroverlast van het Nationaal Bestuursakkoord Water; b. In alle wateren is het goede ecologische potentieel en de daarbij behorende waterkwaliteit bereikt, conform de doelstelling vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW); c. De watersystemen worden goed beheerd; d. Er is een beter begrip van de effecten van klimaatverandering. Resultaten Kaderrichtlijn Water De KRW uitvoeringsmaatregelen - vispassages en circa 60 kilometer aan natuurvriendelijke oevers zijn gerealiseerd. Gestart is met de uitvoeringsmaatregelen uit de tweede fase van het KRW-pakket ( ); de herinrichting/beekherstel in combinatie met waterberging in het dwarsdiepgebied is hierbij een belangrijke opgave; De ecologische verbindingszones Eener- en Langelosche Stukken en Masloot Eelderdiep zijn gerealiseerd. Waterbeheer Er is een goed functionerend onderhoudsbeheerssysteem; Noorddijk fase 2, Marumerlage, Herinrichting Roden Norg en Ruilverkaveling Appingedam-Delfzijl zijn gerealiseerd; Renovaties en bouw van gemalen en objecten zijn conform de aangepaste planning uitgevoerd; De bodemdalingsgemalen Usquert en Selwerd zijn gerealiseerd; Het Dijkpark Garmerwolde is gerealiseerd en, daaraan gekoppeld: het Damsterdiep gebaggerd; Gestroomlijnde processen vergunningverlening en handhaving door omgevingsloket en digitale watertoets. Perspectiefnota

16 Financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de saldo lasten en baten en de jaarlijkse investeringsbedragen opgenomen. Programma 2. Voldoende en gezond water SALDOKOSTEN INVESTERINGEN Saldokosten Index jaarplan % Mutatie tov Besteding Subsidie Totaal in =100 voorgaand jaar JP , ,9 4, ,6 4, ,2 2, ,0 5, De saldokosten binnen het programma voldoende en gezond water stijgen de komende jaren, met name ten gevolge van een toename van de kapitaallasten. Renovatie van onze kwantiteitsgemalen, realisatie van waterbergingsgebieden en opgaven voortvloeiend uit en de realisatie van de KRW opgaven (beekherstel, natuurvriendelijke oevers en vispassages) zijn hiervan de voornaamste oorzaak. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de kosten zien van personeel, goederen en diensten en van de kapitaallasten voor de periode : Perspectiefnota

17 4.3 Programma Gezuiverd Water Onder het programma gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van het afvalwater en het verwerken en afvoeren van zuiveringsslib. Er wordt actief samenwerking gezocht met andere actoren (gemeenten en waterleidingbedrijven) in de waterketen. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. Rioolwater wordt duurzaam behandeld; b. De samenwerking in de waterketen is versterkt en de waterketen is geoptimaliseerd; c. Er is nieuwe kennis ontwikkeld om goedkoper te kunnen zuiveren. Resultaten Zuiveringstechnische werken Er is een goed functionerend onderhoudsbeheerssysteem; De rwzi Garmerwolde voldoet aan de normen voor effluent, geur en geluid; De rwzi Uithuizermeeden is gerenoveerd en geoptimaliseerd; de daarbij behorende maatregelen ten aanzien van (pers)leidingen en KRW zijn uitgevoerd; De rwzi s Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken zijn samengebracht in één nieuwe zuiveringsinstallatie Westerkwartier op de locatie in Gaarkeuken; Met de renovatie en optimalisatie van de rwzi van Winsum is gestart; Renovatie van rioolgemalen en transportstelsels is conform nieuwe planning uitgevoerd; De telemetrie van rioolgemalen is vervangen. Samenwerking en innovatie in de waterketen De samenwerking in de keten heeft geleid tot 10% kostenreductie; Resultaten van het onderzoek van de noordelijk waterschappen en de provincies naar het optimaal benutten van de energie uit de geproduceerde biomassa worden uitgewerkt in concrete maatregelen; Kostenreductie en/of kwaliteitsverbetering door het toepassen van innovaties op het gebied van afvalwaterinzameling-, transport en zuivering. Perspectiefnota

18 Financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de saldo lasten en baten en de jaarlijkse investeringsbedragen opgenomen. SALDOKOSTEN INVESTERINGEN Saldokosten Index jaarplan % Mutatie tov Besteding Subsidie Totaal in =100 voorgaand jaar JP , ,8-8, ,2-4, ,4-1, ,4 17, De saldokosten binnen het programma gezuiverd water dalen naar verwachting de eerste jaren. Vanaf 2018 stijgen de saldo wederom, met name ten gevolge van een toename van de kapitaallasten. De nieuwe rwzi Westerkwartier wordt naar verwachting in 2017 in gebruik genomen; rente en afschrijving van deze rwzi worden in het jaar 2018 zichtbaar. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de kosten zien van personeel, goederen en diensten en van de kapitaallasten voor de periode : Perspectiefnota

19 4.4 Programma Water en Maatschappij Het programma water en maatschappij richt zich op het verbinden van (het werk van) het waterschap met zijn omgeving. Ruimtelijke vraagstukken, recreatief gebruik, vaarwegbeheer, de werkzaamheden van het bestuur en de externe communicatie zitten in dit programma. Ook het onderhoud en beheer van het cultuurhistorisch erfgoed van het waterschap valt binnen dit programma. Doelen De doelen van dit programma zijn: Voor Water en ruimtelijke ordening: a. Het waterschap ontwikkelt en ontsluit informatie en kennis voor gebiedsprocessen; b. Het waterschap participeert in gebiedsprocessen en brengt kennis en informatie in; Voor Water en economie: a. Het waterschap zoekt met zijn partners duurzame antwoorden op aan water gerelateerde maatschappelijke vraagstukken; b. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en recreatie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit; c. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en energie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit. Voor Leven met water: a. Het waterschap reageert adequaat op calamiteiten en levert de direct benodigde informatie aan de operationele diensten; a. Het waterschap informeert de omgeving op transparante wijze; b. Het waterschap is toegankelijk voor de samenleving met onder andere de e-overheid. Resultaten Onze omgeving weet aantoonbaar beter wie wij zijn en wat wij doen; Voldoen aan de doelmatigheidswinst zoals afgesproken in Nationaal Bestuursakkoord Water; De waterschapsverkiezingen zijn in 2015 goed en rechtmatig verlopen. De energieagenda is in uitvoering. We voldoen tenminste aan de afspraken van de Unie van Waterschappen; Water- en afvalwaterakkoorden met gemeenten zijn afgesloten; Goed beheerde cultuurhistorische waterstaatsobjecten; Minimaal vier bruggen in goede staat overgedragen aan de wegbeheerder; Inzicht in de effecten van maatregelen die voortvloeien uit de Europese Kaderrichtlijn water (KRW); Kennis om effecten van klimaatverandering op ons waterbeheer (inclusief droogtestudie) te bestrijden; Kennis om het beheer van onze watersystemen, inclusief het grondwatersysteem te verbeteren; Deelname aan internationale projecten ten behoeve van kennisdeling en mede bijdragen aan oplossingen van de waterproblematiek op mondiaal niveau. Perspectiefnota

20 Financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de saldo lasten en baten en de jaarlijkse investeringsbedragen opgenomen Programma 4. Water en maatschappij SALDOKOSTEN INVESTERINGEN Saldokosten Index jaarplan % Mutatie tov Besteding Subsidie Totaal in =100 voorgaand jaar JP , ,7-0, ,0 0, ,1-3, ,1-3, De saldokosten binnen het programma water en maatschappij zijn in 2018 licht gedaald ten opzichte van de saldokosten van Dit komt met name door hogere vrijval van de kapitaallasten in de jaren 2017 en Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de kosten zien van personeel, goederen en diensten en van de kapitaallasten voor de periode : Perspectiefnota

21 4.5 Programma Bedrijfsvoering Het programma Bedrijfsvoering richt zich op de ondersteuning van de primaire processen in het waterschap, onder andere personeel, informatievoorziening, financiën, sturing, faciliteiten. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. Het gedurende de planperiode zo doelmatig en doeltreffend mogelijk faciliteren van de primaire programma s. Doel voor de komende jaren is het realiseren van een effectieve en efficiënte organisatie. In de komende jaren blijft de organisatie de processen optimaliseren en worden de medewerkers getraind in de gewenste houding en het gewenste gedrag. Resultaten Invullen van verbeterpotentieel , reductie van de functionele bezetting van zo n 40 fte, substantiële vermindering indirecte uren; Efficiënt functionerende organisatie waarin de geplande doelen worden gerealiseerd ; Optimaliseren bedrijfsprocessen; De doelmatigheid en doeltreffendheid van de organisatie wordt getoetst door het interne auditteam; Het waterschap handelt rechtmatig; De (management)informatiesystemen staan volledig ten dienste van de primaire processen waterveiligheid, watersysteem- en zuiveringsbeheer en het bedrijfsvoeringsproces; Een professioneel inkoopproces; De faciliteiten voor het procesgericht werken en het op afstand werken zijn op orde; Het strategische HR-beleid en het personeelsplan zorgen voor gerichte in-, door- en uitstroom. Financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de saldo lasten en baten en de jaarlijkse investeringsbedragen opgenomen: Programma 5. Bedrijfsvoering SALDOKOSTEN INVESTERINGEN Saldokosten Index jaarplan % Mutatie tov Besteding Subsidie Totaal in =100 voorgaand jaar JP , ,9 5, ,3-0, ,5 0, ,6 0, De saldokosten binnen het programma bedrijfsvoering zijn hoger dan in 2014, de saldokosten in de jaren 2015 t/m 2018 zijn nagenoeg gelijk. De voornaamste oorzaak van de stijging in 2015 is een verhoging van de personeelskosten. De kosten van de bovenformatieve medewerkers en de kosten voor het WWwerkgeversdeel zijn binnen dit programma opgenomen. Onderstaande grafiek laat de ontwikkeling van de kosten zien van personeel, goederen en diensten en van de kapitaallasten voor de periode : Perspectiefnota

22 Perspectiefnota

23 4.6 Recapitulatie Samenvattend leidt dit tot de volgende verwachte ontwikkeling van het saldo lasten en baten per programma. Tabel: Verwachte ontwikkeling saldo lasten en baten per programma P R O G R A M M A in Waterveiligheid en rampenbestrijding Voldoende en gezond water Gezuiverd water Water en maatschappij Bedrijfsvoering Saldo JP De kostenontwikkeling van de onderscheiden kostengroepen ontwikkelt zich naar verwachting als volgt: in Kapitaallast en Perso neels kosten L A S T E N B A T E N S A L D O K O S T E N Goederen Toev. Voor Onvoor Totaal Baten Saldo & Diensten zieningen zien lasten kosten Index jaarplan 2014=100 % Mutatie tov voorgaand jaar JP , ,7 0, ,0 1, ,0 2, ,6 6,3 Perspectiefnota

24 5 Financiering- en tarievenstructuur 5.1 Resultaten financiering- en tarievenstructuur In zijn totaliteit zien we dat de komende vier jaren onze saldolasten stijgen, ondanks de besparingen en effectiviteitslagen van de afgelopen jaren en de nog door te voeren efficiencyslagen en besparingen voor de komende jaren. Zoals in hoofdstuk 3 al is aangegeven wordt de saldo lastenstijging in de komende hoofdzakelijk veroorzaakt door de stijging van onze kapitaallasten. De lasten ontwikkeling laat ten gevolge van met name de stijging van kapitaallasten een grillig patroon zien. Om dit grillige patroon niet door te laten werken in de tarieven wordt een tariefegalisatie toegepast, waarbij dotaties en onttrekkingen uit de algemene reserves plaatsvinden. In onderstaande tabellen wordt de tariefontwikkeling geschetst voor de jaren voor de taak waterzuivering en de taak watersysteem. De tarieven van het Jaarplan 2014 zijn in onderstaande tabel naast de tarieven van gezet. Overzicht tariefontwikkeling Overzicht verwachte ontwikkeling tarieven heffingseenheid Heffing/categorie Watersysteemheffing in per Ingezetenen woonruimte 56,43 57,80 60,00-62,00 62,00-64,00 64,00-66,00 Gebouwd - binnendijks in % WOZ - waarde 0,0543 0,060 0,060-0,065 0,065-0,070 0,070-0,075 Gebouwd - buitendijks in % WOZ - waarde 0,0136 0,015 0,016-0,017 0,016-0,018 0,017-0,018 Ongebouwd - binnendijks in per ha 51,58 53,20 54,00-56,00 57,00-59,00 59,00-61,00 Ongebouwd - wegen in per ha 103,16 106,40 108,00-112,00 114,00-118,00 118,00-122,00 Ongebouwd - buitendijks in per ha 12,90 13,30 13,00-14,00 14,00-15,00 15,00-16,00 Natuur in per ha 3,60 3,60 3,70-3,80 3,90-4,00 4,00-4,10 Verontreinigingsheffing in per v.e. 63,58 63,60 62,00-64,00 61,00-64,00 64,00-67,00 Zuiveringsheffing in per v.e. 63,58 63,60 62,00-64,00 61,00-64,00 64,00-67,00 Perspectiefnota

25 5.2 EMU-saldo Vorig jaar hebben de VNG, IPO en Unie van Waterschappen een financieel akkoord gesloten met het Rijk waarin afspraken staan over de Wet Hof, het schatkistbankieren en het BTW-compensatiefonds. Het akkoord betreft een meerjarenakkoord dat grote gevolgen kan hebben voor de financiële speelruimte van de waterschappen. De wet Hof is op 1 januari 2014 in werking getreden. De Wet Hof heeft als doelen een structurele reductie van het EMU-tekort, een houdbare overheidsschuld en voor langere termijn houdbare overheidsfinanciën. De wet regelt dat de decentrale overheden een aan het rijk gelijkwaardige inspanning aan deze doelstellingen gaan leveren. Het EMU-tekort mag niet meer dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP) bedragen. De decentrale overheden, inclusief de waterschappen, worden voor 0,5% medeverantwoordelijk gesteld voor het Nederlandse EMU-saldo. Het aandeel van de waterschappen is 0,07% van het BBP. Per waterschap is dit vertaald naar een individuele referentiewaarde. Een individuele EMU-referentiewaarde betreft geen norm, maar een indicatie van het aandeel dat een waterschap op basis van zijn begrotingstotaal in de gezamenlijke tekortnorm heeft. De ontwikkeling van het EMU saldo is sinds vorig jaar een verplicht onderdeel van de perspectiefnota. De tabel op de volgende bladzijde geeft deze ontwikkeling weer. Vooral de hoogte van de investeringen heeft invloed op de hoogte van het tekort. Voor de beoordeling of het waterschap aan zijn verplichtingen voldoet wordt niet gekeken naar het begrote EMU-tekort maar naar het daadwerkelijke EMU-tekort. Hierover wordt per kwartaal gerapporteerd aan het CBS. Tot nu toe heeft een overschrijding van de norm nog niet geleid tot individuele sancties, maar dit wordt in de toekomst zeker niet uitgesloten. Een ander onderdeel van het eerder genoemde financieel akkoord is het schatkistbankieren. De deelname van de decentrale overheden is verplicht. Een belangrijk onderhandelingsresultaat is de afspraak bij het schatkistbankieren een drempelbedrag af te spreken waardoor niet iedere overtollige euro meteen in de rijksschatkist hoeft te worden gestort. Dit met het oog op de administratieve lasten. De eerste 0,75% van het begrotingstotaal mogen de decentrale overheden gewoon op hun vertrouwde betaalrekening of spaarrekening aanhouden. Hierdoor zullen de waterschappen naar verwachting maar heel weinig met het schatkistbankieren te maken krijgen. Dit geldt zeker voor waterschap Noorderzijlvest. Perspectiefnota

26 EMU-saldo in Omschrijving EMU/exploitatiesaldo Invloed van investeringen Bruto investeringen Investeringssubsidies en bijdragen Verkoop van activa Afschrijvingen Invloed van voorzieningen Toevoegingen aan voorzieningen - t.l.v. de exploitatie t.g.v. de exploitatie Betalingen rechtstreeks t.l.v. voorzieningen Externe vermeerderingen Invloed reserves Betalingen rechtstreeks t.l.v. reserves Externe vermeerderingen Deelnemingen en aandelen Boekw inst Boekverlies Totaal EMU-saldo Referentiew aarde Tekort/Overschot Daar w aar sprake is van een tekort moet het geraamde investeringsniveau naar beneden, bij een overschot kan het investeringsniveau omhoog. Perspectiefnota

27 5.3 Weerstandsvermogen, risicomanagement, reserves en voorzieningen In artikel 4.7 van het Waterschapsbesluit is opgenomen dat in de perspectiefnota afzonderlijke aandacht wordt besteed aan het weerstandvermogen. Dit wil zeggen dat ingegaan wordt op de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit, zijnde de middelen en mogelijkheden waarover het waterschap beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken en anderzijds de risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Achtereenvolgens wordt ingegaan op de bestuurlijke risico s (5.3.1) en op de bedrijfsvoerings-risico s (5.3.2) in relatie tot het weerstandsvermogen. Dit laatste vindt plaats op basis van het beleid wat hieromtrent is vastgesteld in de vergadering van het algemeen bestuur op 13 mei Dit beleid is kort samengevat opgenomen in bijlage 2 van de PPN. In paragraaf wordt ingegaan op de vraag in hoeverre het beschikbare vermogen toereikend is om mogelijke risico s te kunnen afdekken Bestuurlijke risico s In mei 2014 is door het dagelijks bestuur het strategisch risicodossier geactualiseerd. Als belangrijkste politiek/maatschappelijke risico s zijn benoemd: a. Het onvoldoende verbonden voelen met de samenleving doordat onvoldoende rekening wordt gehouden met de omgeving. Gevolg hiervan kan zijn dat het maatschappelijk draagvlak voor het werk van het waterschap afneemt. Door ons continu bewust te zijn van de omgeving en door ons af te vragen hoe een ander naar ons kijkt, kan de kans op voorkomen van dit risico worden verlaagd. b. Een ander (relatief hoger) risico op dit moment is de onduidelijkheid over de verkenning van de fusie. Op 1 oktober 2014 zal er een eindrapport liggen over de thans lopende verkenning. Over de weg er naar toe ontstaan soms verschillen van inzicht tussen de twee waterschappen. c. Een lager risico heeft betrekking op onze rol als waterschap. Als we ons werk (volgens de omgeving) niet goed doen of als we niet adequaat inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen geeft dit een voedingsbodem voor de politieke discussie. Meer operationeel bestuurlijke risico s zijn het niet voldoen aan wet- en regelgeving zoals de afspraken in het kader van NBW en KRW of dat er meer maatregelen genomen moeten worden bij de keringen om te kunnen voldoen aan nieuwe normstellingen. Het risico bestaat tevens dat bestuurlijke afspraken niet kunnen worden nagekomen. Voorbeelden hiervan zijn het niet nakomen van de afspraken uit het Meer Jaren Afspraak energiebesparing (MJA) en minder duurzaam werken dan voorgenomen. Ten slotte wordt de uitval van infrastructuur gezien als een redelijk hoog risico doordat in het verleden onvoldoende aandacht is besteed aan het onderhoud of dat we de onderhoudsstatus niet kunnen zien (zoals bij de persleidingen). Overigens is dit laatste een onderwerp dat veel aandacht heeft van de organisatie Bedrijfsvoeringsrisico s In de afgelopen jaren heeft het waterschap de bedrijfsvoeringsrisico s in beeld gebracht. De ervaring leert dat de meeste risico s structureel van aard zijn maar desondanks zich in de praktijk niet veelvuldig voordoen. Op een enkele uitzondering na wordt de kans op voorkomen laag ingeschat. Incidenteel doet zich een risico voor zoals het overstromingsrisico bij de regionale keringen in begin 2012 of een grote storm zoals in december Uit de thans uitgevoerde actualisering van de risico s is één nieuw risico naar voren gekomen en dat is het risico van claim van Oracle voor het gebruik van software. Bij de jaarrekening 2013 is dit risico opgenomen in risicoparagraaf. Het maximale risico wordt geschat op ruim 1 miljoen. Samengevat hebben de risico s bij het programma waterveiligheid en rampenbestrijding betrekking op een eventuele doorbraak met overstroming als gevolg. Ook het niet voldoen aan de normen wordt als een risico gezien. Perspectiefnota

28 Bij programma voldoende en gezond water liggen de risico s op het terrein van aanpassingen aan klimaatwijzigingen en het niet voldoende in kunnen zetten van onze infrastructuur bij de bedrijfsvoering c.q. bij calamiteiten. Voor het programma gezuiverd water wordt het risico gezien dat de belegging fonds oude leiding onvoldoende rendement oplevert. Dit is een risico op langere termijn. Bij het programma water en maatschappij zijn geen specifieke risico s benoemd. Bij het programma bedrijfsvoering is het risico benoemd op verstrekte garantstellingen Hefpunt (in 2014 vernieuwd). Het stopzetten van de samenwerking in Het Waterschapshuis geeft nog een risico van afwikkeling frictiekosten. Daarnaast wordt als risico benoemd dat er belasting terugbetaald moeten worden aan terreinbeherende organisaties. Toegevoegd is het eerder genoemde risico over de software. Enkele algemene bedrijfsvoeringsrisico s hebben betrekking op overschrijding van budgetten c.q. het uitvallen van aanwezig infrastructuur Beschikbare vermogen versus omvang risico s Aan het eind van het boekjaar 2013 bedraagt, na resultaatbestemming, het beschikbare weerstandsvermogen in zijn totaliteit 8,1 miljoen. Gesplitst naar de twee taken is dit: Watersysteembeheer 2,7 miljoen Zuiveringsbeheer 5,4 miljoen Bij de begroting 2014 is beroep gedaan op de algemene reserves voor de taak zuiveringsbeheer van In de voorjaarsrapportage 2014 wordt een voordelig resultaat verwacht van plm De verdeling hiervan naar de twee taken is voordelig resultaat op zuiveringsbeheer en een negatief resultaat van op watersysteembeheer. Rekening houdende met de geplande onttrekking c.q. toevoeging de stand van het beschikbare weerstandsvermogen eind 2014 er als volgt uit ziet: Watersysteembeheer 2,3 miljoen Zuiveringsbeheer 5,8 miljoen Totaal 8,1 miljoen. De in paragraaf genoemde risico s zijn gewaardeerd (kans maal gevolg in geld). Uit deze waardering blijkt dat de gewenste minimale omvang van het weerstandsvermogen 4,5 miljoen bedraagt. Hierbij zijn de risico s van doorbraak primaire kering en het niet voldoen aan de vigerende normen voor de primaire kering (programma waterveiligheid en rampenbestrijding) niet meegenomen. De kosten van een grootschalige ramp (overstroming) bij de primaire kering zullen dermate hoog zijn dat ook andere overheden naar verwachting financieel zullen bijdragen. Bij het niet voldoen van de primaire keringen aan de normen wordt een beroep gedaan op het HWBP, waarvoor de waterschapsbijdrage is opgenomen in deze perspectiefnota. Gesplitst naar de twee taken van het waterschap is voor de taak watersysteem een weerstandscapaciteit wenselijk van 3,9 miljoen (was 3,9 miljoen) en voor de taak zuivering 0,6 miljoen (was eveneens 0,6 miljoen). De conclusie is dan ook dat de benodigde capaciteit gelijk kan blijven. In 2012 heeft een (beperkte) vergelijking van het weerstandsvermogen plaatsgevonden met andere waterschappen. Hieruit bleek dat de meeste waterschappen een maximum aan het benodigd weerstandvermogen koppelen in de bandbreedte van 5 tot 10% van het begrotingstotaal (per taak). Noorderzijlvest komt uit op plm. 12% voor watersysteem en op 2% voor zuivering. In zijn totaliteit plm. 8%. In het beleid is vastgesteld dat het weerstandsvermogen mag variëren tussen 0,8 en 1,2 maal de benodigde capaciteit. De werkelijke situatie, uitgaande van de stand van de reserves ultimo 2013, is: Perspectiefnota

Perspectiefnota

Perspectiefnota Perspectiefnota 2016 2019 Waterschap Noorderzijlvest AB 1 juli 2015 Groningen, juli 2015 Inhoud Voorwoord 3 1. Ontwikkelingen 5 2. Kaders en uitgangspunten 7 3. Meerjarenperspectief 2015-2018 8 3.1 Meerjarenperspectief

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 6 juli 2016 Agendapunt: 8 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: MT-DB-AB Onderwerp Perspectiefnota 2017-2020

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 19 juli 2017 Agendapunt: 7 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Perspectiefnota 2018-2021

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 26 oktober 2016 Agendapunt: 8 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Najaarsrapportage

Nadere informatie

Jaarplan 2016. Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest

Jaarplan 2016. Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Jaarplan 2016 Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Groningen, december 2015 Inhoud 1. Voorwoord 1 2. Ontwikkelingen 3 3. Inhoudelijke achtergronden 5 3.1 Opzet 6 3.2 Uitgangpunten 6 3.3 Vergelijking

Nadere informatie

TARIEVENNOTA november 2018

TARIEVENNOTA november 2018 TARIEVENNOTA 2019 7 november 2018 INHOUD 1 Inleiding...4 2 Algemeen...4 2.1 Tarief Watersysteem...5 2.2 Tarief Zuiveren... 6 2.3 Tarief verontreinigingsheffing... 7 2.4 Toelichting op de Tarievennota

Nadere informatie

Jaarplan Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest

Jaarplan Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Jaarplan 2014 Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Groningen, november 2013 Waterschap Noorderzijlvest, Jaarplan 2014 2 Inhoud 1. Voorwoord 3 2. Ontwikkelingen 5 3. Inhoudelijke achtergronden 7 3.1 Opzet

Nadere informatie

Bijlage 1. Evaluatie Waterbeheerplan 2010-2015. 1. Inleiding

Bijlage 1. Evaluatie Waterbeheerplan 2010-2015. 1. Inleiding Evaluatie Waterbeheerplan 2010-2015 1. Inleiding Deze notitie bevat een tussentijdse evaluatie van het Waterbeheerplan 2010-2015 (hierna: WBP 2010-2015). De evaluatie heeft betrekking op de programma s

Nadere informatie

Jaarplan 2015. Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest

Jaarplan 2015. Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Jaarplan 2015 Beleidsdeel Waterschap Noorderzijlvest Groningen, november 2014 Waterschap Noorder zijlv est, Jaarplan 2015 1 Inhoud 1. Voorwoord 4 2. Ontwikkelingen 6 3. Inhoudelijke achtergronden 9 3.1

Nadere informatie

Perspectiefnota Waterschap Noorderzijlvest

Perspectiefnota Waterschap Noorderzijlvest Perspectiefnota 2018 2021 Waterschap Noorderzijlvest Groningen, juli 2017 Inhoud 1. Voorwoord 1 2. Ontwikkelingen 2 3. Kaders en uitgangspunten 6 4. Meerjarenperspectief 2018 2021 7 4.1 Meerjarenperspectief

Nadere informatie

Exclusief kwijtschelding/ oninbaar. Watersysteem Zuiveren

Exclusief kwijtschelding/ oninbaar. Watersysteem Zuiveren TARIEVENNOTA 2017 1. Inleiding Het Beleidsjaarplan 2017 naar programma s sluit met een totaal aan lasten van 74.797.100. Aan baten is een bedrag geraamd van 15.344.400. Het saldo bedraagt derhalve 59.452.700.

Nadere informatie

Perspectiefnota 2017 2020. Waterschap Noorderzijlvest

Perspectiefnota 2017 2020. Waterschap Noorderzijlvest Perspectiefnota 2017 2020 Waterschap Noorderzijlvest Groningen, juli 2016 Inhoud 1. Voorwoord 1 2. Ontwikkelingen 2 3. Kaders en uitgangspunten 4 4. Meerjarenperspectief 2017 2020 5 4.1 Meerjarenperspectief

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2015 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder

Nadere informatie

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET

WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 27 november 2012 SMO/Financiën S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 8 november 2012 mw. G.C.J. Smink WET HOF EN MOGELIJKHEDEN RESERVE-INZET Inleiding

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 28 november 2018 Agendapunt: 12 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Jaarplan 2019 Bijlagen

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2016 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief

Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief 2012-2017 Datum 13 oktober 2011 Opgemaakt door Werkgroep Financiën Afdeling Staf en Financiële en Economische Zaken Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Uitgangspunten

Nadere informatie

: Nieuw belastingstelsel

: Nieuw belastingstelsel A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d. : 7 september 2011 Agendapunt: 7 Onderwerp : Nieuw belastingstelsel KORTE SAMENVATTING: In het Bestuursakkoord Water is overeengekomen dat de waterschappen

Nadere informatie

Jaarplan Waterschap Noorderzijlvest

Jaarplan Waterschap Noorderzijlvest Jaarplan 2017 Waterschap Noorderzijlvest Groningen, november 2016 Inhoud 1. Voorwoord 1 2. Ontwikkelingen 3 3. Inhoudelijke achtergronden 6 3.1 Opzet 6 3.2 Uitgangpunten 6 3.3 Vergelijking lastenontwikkeling

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 14 maart 2017 Agendapunt : 10. Bijlagen : Bestuursrapportage 2016-3 Onderwerp : Bestuursrapportage 2016-3 Informatie bij

Nadere informatie

Waterschap. Vallei en Veluwe. Meerjarenperspectief

Waterschap. Vallei en Veluwe. Meerjarenperspectief Waterschap Vallei en Veluwe Meerjarenperspectief 212-217 Datum 13 oktober 211 Opgemaakt door Werkgroep Financiën Afdeling Staf en Financiële en Economische Zaken Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 2 Uitgangspunten

Nadere informatie

Voorstel aan algemeen bestuur

Voorstel aan algemeen bestuur Voorstel aan algemeen bestuur Van: Werkgroep Financiële zaken D.d.: 17 februari 2011 Betreft: Uitgangspunten, Meerjarenraming(en) en Begroting(en) 1. Voorstel De algemeen besturen wordt gevraagd in te

Nadere informatie

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2014 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 24 juni 2014 NUMMER : WM/MFI/NKu/8247 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

Jaarplan Waterschap Noorderzijlvest

Jaarplan Waterschap Noorderzijlvest Jaarplan 2018 Waterschap Noorderzijlvest Groningen, november 2017 Inhoud 1. Voorwoord 1 2. Ontwikkelingen 3 3. Inhoudelijke achtergronden 7 3.1 Opzet 7 3.2 Uitgangpunten 7 3.3 Vergelijking lastenontwikkeling

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 26 november 2015 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 1952 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Watertakenplan

Nadere informatie

Tariefbepaling waterschapsbelasting

Tariefbepaling waterschapsbelasting Tariefbepaling waterschapsbelasting Aanleiding In de bestuurlijke commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken op 18 april 2017 is het voorstel Duurzaam financieel beleid aan de orde geweest. Gevraagd is

Nadere informatie

2e wijziging programmabegroting

2e wijziging programmabegroting 2e wijziging programmabegroting 2014 Datum : 4 augustus 2014 Versie : 1.0 Datum: 4 augustus 2014 Versie: 1.0 Registratienummer: 2014021298 Inhoudsopgave 1 Inhoud wijziging programmabegroting... 3 2 Begrotingswijziging

Nadere informatie

Aan. V. Doorn. Portefeuillehouder

Aan. V. Doorn. Portefeuillehouder Voorstel Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn [T] (055) 527 29 11 [F] (055) 527 27 04 [E] waterschap@veluwe.nl [I] www.veluwe.nl Aan Portefeuillehouder algemeen bestuur 22 april 2009 V. Doorn

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Begroting 2019 Nummer: Bestuursstukken\2727 Agendapunt: 5 DB: Ja 15-10-2018 BPP: Ja 31-10-2018 FAZ: Ja 31-10-2018 VVSW: Ja 31-10-2018 AB: Ja 14-11-2018 Opsteller: Jan Schiphuis, 0598-693886

Nadere informatie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 31 mei 2017 Agendapunt: 6 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Jaarrapportage 2016 Bijlagen

Nadere informatie

Financiële aspecten. Concept tweede KRW-maatregelenprogramma

Financiële aspecten. Concept tweede KRW-maatregelenprogramma Financiële aspecten Concept tweede KRW-maatregelenprogramma Inleiding Met het onderstaande wordt op hoofdlijnen informatie gegeven over financiële aspecten die samenhangen met het concept maatregelenprogramma

Nadere informatie

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen

EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen Bijlage 2 Bijlage EMU-saldo vanuit het perspectief van de waterschappen 1. Aanleiding Gegeven de huidige situatie van de overheidsfinanciën en het EMU-tekort van Nederland krijgt het EMU-saldo van de waterschappen

Nadere informatie

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

VOORSTEL AB AGENDAPUNT : VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : T.J. Boersma AB VERGADERING D.D. : 25 juni 2013 NUMMER : WM/MFI/NKu/7725 OPSTELLER : N. Kuper, 0522-276740 FUNCTIE : Afdelingshoofd Financiën VERGADERING MT

Nadere informatie

algemeen bestuur (financiële producten) Beraadslagen en besluiten Nee

algemeen bestuur (financiële producten) Beraadslagen en besluiten Nee Voorstel voor algemeen bestuur Vergaderdatum 2 januari 2014 Onderwerp Programmabegroting 2014-2017 Agendapunt 20 Portefeuillehouder/Aandachtsveldhouder Opsteller/indiener Fusieopdracht 8 (financiële producten)

Nadere informatie

DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11

DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11 DB-vergadering 15-11-2010 Agendapunt 11 Onderwerp Uitwerking aanvullende scenario s programmabegroting 2011 Portefeuillehouder(s) R.L.M. Sleijpen Afdeling Middelen Bestuursprogramma Niet van toepassing.

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2017 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over onder andere

Nadere informatie

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD Onderwerp: Gemeentelijk rioleringsplan Registratienummer: 00538296 Op voorstel B&W d.d.: 31 maart 2015 Datum vergadering: 26 mei 2015 Portefeuillehouder: Helm Verhees Rol gemeenteraad:

Nadere informatie

Dit heeft in april 2011 geleid tot het ondertekenen door de genoemde koepelorganisaties en het Rijk van het BAW.

Dit heeft in april 2011 geleid tot het ondertekenen door de genoemde koepelorganisaties en het Rijk van het BAW. Notitie over de bijdragen van Vechtstromen aan het Bestuursakkoord Water en de samenwerkingopgave in de regio s Wateropgave De komende jaren komen er grote wateropgaven op de samenleving af die vragen

Nadere informatie

Groningen, maart 2014 JAARRAPPORTAGE 2013

Groningen, maart 2014 JAARRAPPORTAGE 2013 Groningen, maart 2014 JAARRAPPORTAGE 2013 2 Waterschap Noorderzijlvest, Jaarrapportage 2013 INHOUDSOPGAVE 1. JAARVERSLAG 2013... 5 1.1 PROGRAMMAVERANTWOORDING... 9 Programma 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding...

Nadere informatie

Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 9 december Commissie Water & Wegen. Datum vergadering CHI. 16 december 2015

Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen. 9 december Commissie Water & Wegen. Datum vergadering CHI. 16 december 2015 Voorstel CHI (college van hoofdingelanden) 15.53542 Commissie Bestuur, Middelen & Waterketen 9 december 2015 Datum behandeling D&H 17 november 2015 Commissie Water & Wegen Portefeuillehouder J.D. Kramer

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 25 mei 2016 Agendapunt: 11 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: MT-DB-AB Onderwerp Aanvullende kredietaanvraag

Nadere informatie

Samenwerking/fusie. Waterschap Vallei & Eem en. Waterschap Veluwe. Steenbokstraat 10 Postbus AC Apeldoorn [T] (055) [F] (055) 527

Samenwerking/fusie. Waterschap Vallei & Eem en. Waterschap Veluwe. Steenbokstraat 10 Postbus AC Apeldoorn [T] (055) [F] (055) 527 Steenbokstraat 1 Postbus 4142 732 AC Apeldoorn [T] (55) 527 29 11 [F] (55) 527 Samenwerking/fusie Waterschap Vallei & Eem en Waterschap Veluwe Vergelijking financiën Datum 17 maart 211 (Bijgesteld 27 april

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 30 mei 2018 Agendapunt: 6 Betreft: Besluitvormend Programma: 5. Bedrijfsvoering Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Kostentoedeling watersysteembeheer

Nadere informatie

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen

Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Voortgang en resultaat aanpak afvalwaterketen Stand van zaken voorjaar 2013 In het Bestuursakkoord Water (mei 2011) zijn afspraken gemaakt over onder andere het vergroten van de doelmatigheid in de waterketen.

Nadere informatie

B1303722. 28 november 2013 7. Datum: Agendapunt nr: Aan de Verenigde Vergadering. Burap 2-2013

B1303722. 28 november 2013 7. Datum: Agendapunt nr: Aan de Verenigde Vergadering. Burap 2-2013 Datum: Agendapunt nr: 28 november 2013 7. B1303722 Aan de Verenigde Vergadering Burap 2-2013 Aard voorstel Besluitvormend voorstel met investerinq Aantal Bijlagen 2 Voorstel behandeld door Datum Verenigde

Nadere informatie

Kanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering

Kanttekeningen bij de Begroting 2015. Paragraaf 4 Financiering Kanttekeningen bij de Begroting 2015 Paragraaf 4 Financiering Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Financieringsbehoefte = Schuldgroei... 4 3 Oorzaak van Schuldgroei : Investeringen en Exploitatietekort... 5 4 Hoe

Nadere informatie

Bestuursrapportage 2014 waterschap Vechtstromen Versie 24 november 2015

Bestuursrapportage 2014 waterschap Vechtstromen Versie 24 november 2015 Bestuursrapportage 204 Vechtstromen Versie 24 november 205 Deze rapportage bevat een overzicht op hoofdlijnen van de voortgang van de uitvoering van het waterbeleid en dient als basis voor jaarlijks bestuurlijk

Nadere informatie

Gecombineerde Commissie

Gecombineerde Commissie Gecombineerde Commissie Onderwerp: Afronding KRW-Moederkrediet en KRW-Kansenkrediet Portefeuillehouder: G.P. Beugelink Vertrouwelijk: nee Vergaderdatum: 30 september 2015 Afdeling: WSB Medewerker: Y. Wessels

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 4 juli 2017 Agendapunt : 7. Bijlagen : Tariefbepaling waterschapsbelasting Onderwerp : Duurzaam financieel beleid Informatie

Nadere informatie

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BA

Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BA Voortgang en resultaat regionale uitwerking Bestuursakkoord Water, onderdeel waterketen Stand van zaken voorjaar 2019 In het Bestuursakkoord Water (BAW) van mei 2011 zijn afspraken gemaakt over het vergroten

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder ir. G.W. Broens Vergadering : 5 november 2013 Agendapunt : 9. Bijlagen : 1. Begroting 2014 2. Tarieven 2014 3. Te betalen bedragen per gezin en bedrijf

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 33 400 B Vaststelling van de begrotingsstaat van het gemeentefonds voor het jaar 2013 33 400 C Vaststelling van de begrotingsstaat van het provinciefonds

Nadere informatie

Artikel 1. Definities

Artikel 1. Definities Verordening 212 Het algemeen bestuur van de ISD Bollenstreek besluit, gelet op artikel 212 van de Gemeentewet, vast te stellen: Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor

Nadere informatie

RECREATIESCHAP HET TWISKE Adviescommissie 5 november 2012 agendapunt 9 Dagelijks bestuur 15 november 2012 Algemeen bestuur 5 december 2012

RECREATIESCHAP HET TWISKE Adviescommissie 5 november 2012 agendapunt 9 Dagelijks bestuur 15 november 2012 Algemeen bestuur 5 december 2012 RECREATIESCHAP HET TWISKE Adviescommissie 5 november 2012 agendapunt 9 Dagelijks bestuur 15 november 2012 Algemeen bestuur 5 december 2012 Aantal bijlagen 1 Onderwerp Meerjarenperspectief en financiële

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN

VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN Commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken 23 februari 2016 VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 1 maart 2016 Agendapunt : Bijlagen : Bestuursrapportage

Nadere informatie

DATUM BEHANDELING IN D&H 21 [Tiei 2013

DATUM BEHANDELING IN D&H 21 [Tiei 2013 DATUM VERGADERING 27 juľ1i 2013 BDLAGE(N) 2 AGENDAPUNTNUMMER ļ DATUM BEHANDELING IN D&H 21 [Tiei 2013 commissie 0 Water (10 juni 2013) 0 WWV (11 juni 2013) 0 MBH (12 juni 2013) AAN DE VERENIGDE VERGADERING

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming 2017-2020 Nummer: Bestuursstukken\2108 Agendapunt: 5 DB: Ja 7-6-2016 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 6-7-2016 Opsteller: Eenje van Wijngaarden, 0598-693899 Personeelszaken, Financiën

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur

Algemeen Bestuur. De commissie heeft geadviseerd het voorstel door te geleiden voor besluitvorming in het Algemeen Bestuur Algemeen Bestuur Onderwerp: Jaarstukken 2014 Portefeuillehouder: B. de Jong Vertrouwelijk: nee Vergaderdatum: 8 juli 2015 Afdeling: MO Medewerker: A Peek Dossiernummer: 927419 versie 7 Behandeld in Datum

Nadere informatie

Ministerie van Binnen andse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ministerie van Binnen andse Zaken en Koninkrijksrelaties R. Anderson Contactpersoon Uw kenmerk Postbus 20120 8900 HM Leeuwarden 2016-0000754155 Kenmerk www.facebook.com/minbzk Provincie Fryslâ www.rijksoverheid.ni Provinciale Staten www.twitter.com/minbzk programmabegroting.

Nadere informatie

AGENDAPUNT 3.3 ONTWERP. Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110. Voorstel

AGENDAPUNT 3.3 ONTWERP. Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110. Voorstel VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 3.3 Onderwerp: Ontwerp begroting 2015 Nummer: 860110 ONTWERP In D&H: 30 september 2014 Steller: A Peek In Cie: BMZ 29 oktober 2014 Telefoonnummer: 6013 SKK

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming 2016-2019 Nummer: Bestuursstukken\1869 Agendapunt: 6 DB: Ja 26-5-2015 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 24-6-2015 Opsteller: Eenje van Wijngaarden, 0598-693899 Financiële en Algemene

Nadere informatie

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013

De economische betekenis van waterschappen. mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 De economische betekenis van waterschappen mr.drs. Peter C.G. Glas Voorzitter Unie van Waterschappen 5 september 2013 1 Gefeliciteerd! 2 opzet Waterschappen en ons land Strijd tegen het water Deltaplan

Nadere informatie

Doel van de notitie: vaststelling van de Begroting 2013 en de tarieven voor de heffing van de waterschapsbelastingen

Doel van de notitie: vaststelling van de Begroting 2013 en de tarieven voor de heffing van de waterschapsbelastingen Vergadering algemeen bestuur van 31 oktober 2012 Agendapunt 3c Behandelend ambtenaar: M. Snoek Beleidsveldbeheerder: A. van Mieghem Portefeuillehouder: Th. Schots Zaaknr. : 12.ZK08677/12.B0327 Kenmerk

Nadere informatie

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. Datum 15 mei 2019 Ons kenmerk U Lbr. 19/038 Telefoon Bijlage(n) 1

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. Datum 15 mei 2019 Ons kenmerk U Lbr. 19/038 Telefoon Bijlage(n) 1 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad Datum 15 mei 2019 Ons kenmerk TLE/U201900363 Lbr. 19/038 Telefoon 073-3738393 Bijlage(n) 1 Onderwerp Voortgang samenwerken aan water Samenvatting Met deze

Nadere informatie

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR

VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Vergadering : 15 maart 2016 Agendapunt : 3. Bijlagen : Bestuursrapportage 2015-3 Onderwerp : Bestuursrapportage 2015-3 Informatie bij

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Begroting 2018 Nummer: Bestuursstukken\2466 Agendapunt: 6 DB: Ja 9-10-2017 BPP: Ja FAZ: Ja VVSW: Ja AB: Ja 15-11-2017 Opsteller: Jan Schiphuis, 0598-693886 Personeelszaken, Financiën en Bedrijfsvoering

Nadere informatie

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen

FAZ: Ja Opdrachtgever: Klaas de Veen Onderwerp: Meerjarenraming (MJR) 2020-2023 Nummer: Bestuursstukken\2883 Agendapunt: 6 DB: Ja 28-5-2019 BPP: Ja 12-6-2019 FAZ: Ja 12-6-2019 VVSW: Ja 12-6-2019 AB: Ja 26-6-2019 Opsteller: Jan Schiphuis,

Nadere informatie

Openbare besluitenlijst college van Dijkgraaf en Heemraden d.d. 6 november 2018

Openbare besluitenlijst college van Dijkgraaf en Heemraden d.d. 6 november 2018 Openbare besluitenlijst college van Dijkgraaf en Heemraden d.d. 6 november 2018 1. Meerjarenbegroting 2019-2022 Het college van Dijkgraaf en Heemraden heeft ingestemd met het ontwerp AV-voorstel en het

Nadere informatie

Regeling Financieel Beheer Belastingsamenwerking Gouwe- Rijnland

Regeling Financieel Beheer Belastingsamenwerking Gouwe- Rijnland Regeling Financieel Beheer Belastingsamenwerking Gouwe- Rijnland Het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke regeling Gouwe-Rijnland (BSGR), gelet op: Artikel 212 van de Gemeentewet; Het Waterschapsbesluit;

Nadere informatie

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 30 mei ECFD/U Lbr. 17/031 (070) Voortgang regionale samenwerking waterketen

Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad. 30 mei ECFD/U Lbr. 17/031 (070) Voortgang regionale samenwerking waterketen Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad Datum 30 mei 2017 Ons kenmerk ECFD/U201700422 Lbr. 17/031 Telefoon (070) 373 8393 Bijlage(n) 1 Onderwerp Voortgang regionale samenwerking waterketen Samenvatting

Nadere informatie

II. De Nota risicomanagement Delfland vast te stellen met onder meer de volgende bepalingen:

II. De Nota risicomanagement Delfland vast te stellen met onder meer de volgende bepalingen: agendapunt B.05 1046082 Aan Verenigde Vergadering ONTWERP NOTA RISICOMANAGEMENT DELFLAND Gevraagd besluit Verenigde Vergadering 05-06-2014 I. De Nota risico's en weerstandsvermogen Delfland, vastgesteld

Nadere informatie

Financiële verordening VRU

Financiële verordening VRU Financiële verordening VRU Versie 2018-1 Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018. Het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht, gelet op: - artikel 212 van de Gemeentewet, -

Nadere informatie

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0

Bijlage 1. Noorderzijlvest Gemiddeld Nederland NZV t.o.v. gem. 2006 78,2 83,7-5,5 2009 81,6 86,6-5,0 2012 84,6 86,6-2,0 Bijlage 1 Inleiding Door ons waterschap is voor het jaar 2012 weer deelgenomen aan de Bedrijfsvergelijking Zuiveringsbeheer (BVZ). Met de uitkomsten van deze vergelijking kan de positie c.q. score van

Nadere informatie

Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL-W en verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater in gemeente Delfzijl

Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL-W en verordening op de afvoer van hemelwater en grondwater in gemeente Delfzijl Vergadering gemeenteraad d.d. 21 december 2017 Agenda nummer 8 Portefeuillehouder: wethouder de heer IJ.J. Rijzebol Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL-W 2 2018-2022 en verordening op de afvoer van

Nadere informatie

VOORJAARSRAPPORTAGE 2015

VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 Waterschap Noorderzijlvest AB 1 juli 2015 Groningen, juni 2015 Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage 2015 2 INHOUDSOPGAVE 1. VOORJAARSRAPPORTAGE 2015... 5 1 Programma

Nadere informatie

HoogheemTaadschap van Delfland

HoogheemTaadschap van Delfland HoogheemTaadschap van Delfland Beleidsveld: Aard voorstel: Ondersteunend organisatie Besluitvormend Vergaderdatum: Agendapunt: Kenmerk VV: Aantal bijlagen: 4 juni 2009 B.02 749936 4 Aan de verenigde vergadering

Nadere informatie

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen

Bijlage bij raadsvoorstel nr Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen Nota Risicomanagement & Weerstandsvermogen 2012-2015 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding a. Aanleiding en kader b. Proces 2. Risicomanagement a. Risico's en risicomanagement b. Invoering van risicomanagement

Nadere informatie

Bijlage1 : vervallen prestatie-indicatoren uit Begroting 2014

Bijlage1 : vervallen prestatie-indicatoren uit Begroting 2014 Bijlage1 : vervallen prestatie-indicatoren uit Begroting 2014 Primaire, regionale en overige waterkeringen Doelstelling 2 - Op orde houden van de keringen door effectief beheer Doelstelling @@@ - Op orde

Nadere informatie

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1

Bijlage 4. Stresstest. Kadernota mei Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 Bijlage 4 Stresstest Kadernota 2018 10 mei 2017 Kadernota 2018 Bijlage 4: Stresstest 1 1. Aanleiding 3. Uitwerking stappen stresstest Op verzoek van Provinciale Staten wordt sinds 2013 jaarlijks een stresstest

Nadere informatie

Financiële verordening gemeente Beesel Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen. Hoofdstuk 2. Begroting en verantwoording

Financiële verordening gemeente Beesel Hoofdstuk 1. Algemene bepalingen. Hoofdstuk 2. Begroting en verantwoording Financiële verordening gemeente Beesel 2017 De raad van de gemeente Beesel gelet op artikel 212 van de Gemeentewet; besluit vast te stellen de Financiële verordening gemeente Beesel 2017 Hoofdstuk 1. Algemene

Nadere informatie

Memo van het College van B&W

Memo van het College van B&W Aanleiding In de commissie Ruimte van 22 mei 2014 zijn vragen gesteld over het risicoprofiel van de parkeerexploitatie gerelateerd aan het project Waterfront. In deze commissie is het voorstel van administratieve

Nadere informatie

Rapportage 2 e kwartaal 2018 Waterschap Hunze en Aa s

Rapportage 2 e kwartaal 2018 Waterschap Hunze en Aa s Rapportage 2 e kwartaal 2018 Waterschap Hunze en Aa s 1. Inleiding In deze rapportage leest u de voortgang van de heffing en inning van de belastingen voor uw waterschap, over het eerste half jaar van

Nadere informatie

DATUM BEHANDELING IN D&H 12 febľ"uaľï 2013. COMMISSIE 0 MBH (6 maart 2013)

DATUM BEHANDELING IN D&H 12 febľuaľï 2013. COMMISSIE 0 MBH (6 maart 2013) DATUM VERGADERING 21 maart 2013 BIJLAGE(N) 1 AGENDAPUNTNUMMER j į) DATUM BEHANDELING IN D&H 12 febľ"uaľï 2013 COMMISSIE 0 MBH (6 maart 2013) AAN DE VERENIGDE VERGADERING AANVRAAG PROJECTINVESTERINGSKREDIET

Nadere informatie

1. Voorstel aan ab In te stemmen met het voorstel om de algemene reserves te benutten voor de door het AB aangegeven doelen.

1. Voorstel aan ab In te stemmen met het voorstel om de algemene reserves te benutten voor de door het AB aangegeven doelen. Aan algemeen bestuur van 20 februari 2019 VOORSTEL Portefeuillehouder B.J. van Vreeswijk Documentnr. 1356927/1356951 Programma Bestuur en belasting Projectnummer Afdeling Bedrijfskundige ondersteuning

Nadere informatie

Waarom is het plan dat de Unie van Waterschappen nu voorlegt aan de staatssecretaris een deugdelijk en goed plan voor het toekomstig waterbeheer?

Waarom is het plan dat de Unie van Waterschappen nu voorlegt aan de staatssecretaris een deugdelijk en goed plan voor het toekomstig waterbeheer? Nederland waterland, Nederland waterschapsland Kernboodschap De waterschappen zijn gericht op de toekomst. Daarom hebben zij in het licht van de klimaatverandering en de economische crisis een plan gemaakt

Nadere informatie

Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010.

Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010. Overzicht vragen en antwoorden rekeningcommissie gehouden op 10 mei 2010. A. Hiemstra (Algemene Waterschapspartij) Jaarrekening 1. Vraag: In 2009 is het aantal ingevulde fte s 314, in de begroting van

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 19 december 2018 Agendapunt: 7 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Kredietaanvraag

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerp-besluit pag. 4. Toelichting: pag. 5

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerp-besluit pag. 4. Toelichting: pag. 5 2017MME151 College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel DATUM 26 september 2017 NUMMER PS AFDELING Managementondersteuning COMMISSIE Alle STELLER Alex van der Weij DOORKIESNUMMER 3992 DOCUMENTUMNUMMER

Nadere informatie

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s

Afvalwaterplan DAL/W 2 In vogelvlucht. Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s In vogelvlucht Gemeente Delfzijl Gemeente Appingedam Gemeente Loppersum Waterschap Noorderzijlvest Waterschap Hunze en Aa s watersysteem De afvalwaterketen Wij beschouwen de afvalwaterketen als één geheel,

Nadere informatie

Begrotingen 2011 (wijziging) en juli 2011

Begrotingen 2011 (wijziging) en juli 2011 Begrotingen 2011 (wijziging) en 2012 1 juli 2011 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Wijzigingen begroting 2011 7 2.1 De voorgenomen activiteiten in de beleidsbegroting 2011 7 2.2 De wijzigingen in de financiële

Nadere informatie

A L G E M E E N B E S T U U R

A L G E M E E N B E S T U U R A L G E M E E N B E S T U U R Vergadering d.d.: 11 juli 2018 Agendapunt: 8 Betreft: Besluitvormend Programma: 1. Waterveiligheid Portefeuillehouder: Luitjens Route: DB-AB Onderwerp Aanvullend voorbereidingskrediet

Nadere informatie

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Uden gastvrij voor water Kenmerk: 11-10044-JV 14 september 2011 Ingenieursbureau Moons 1 Inhoudsopgave 1 SAMENHANG... 3 2 SAMENVATTING... 4 2.1 KOERSWIJZIGINGEN...

Nadere informatie

Financiële verordening RUD Zuid-Limburg

Financiële verordening RUD Zuid-Limburg Financiële verordening RUD Zuid-Limburg 1 Inhoud Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen... 3 Artikel 1 Begrippenkader... 3 Hoofdstuk 2 Begroting en verantwoording... 4 Artikel 2 Opstellen begroting en verantwoording...

Nadere informatie

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB04072018-7.2 Aan het Algemeen Bestuur Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming 2020-2022 Geacht bestuur, Bijgaand treft u aan de begroting voor het

Nadere informatie

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt

Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Europees Stabiliteit en GroeiPact verdrukt Vereniging van Nederlandse Gemeenten investeringen gemeenten Jan van der Lei, 6 december 2016 Nieuwegein EMU-saldo is mutatie financieel Vereniging van Nederlandse

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie