VOORJAARSRAPPORTAGE 2015

Transcriptie

1 VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 Waterschap Noorderzijlvest AB 1 juli 2015 Groningen, juni 2015

2 Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

3 INHOUDSOPGAVE 1. VOORJAARSRAPPORTAGE Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding Programma Voldoende en gezond water Programma Gezuiverd water Programma Water en maatschappij Programma Bedrijfsvoering PARAGRAFEN A. Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar B. Incidentele baten en lasten C. Waterschapsbelastingen D. Financiering FINANCIEEL RESULTAAT VOORJAARSRAPPORTAGE Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

4 Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

5 1. VOORJAARSRAPPORTAGE 2015 Inleiding Binnen de vastgestelde planning- en control cyclus van het waterschap is de Voorjaarsrapportage het eerste rapportagemoment. Daarnaast wordt er in september een Najaarsrapportage gemaakt en volgt de Jaarrapportage in het voorjaar van De Voorjaarsrapportage beperkt zich tot de hoofdlijnen van het uitgevoerde beheer in de eerste vier maanden De basis voor het opstellen van de Voorjaarsrapportage is het op 26 november 2014 vastgestelde Jaarplan Het Jaarplan sluit aan op de vijf programma s van de Perspectiefnota. Dit past binnen de voorschriften van de Waterschapswet welke een programma-indeling verplicht stelt. De opgenomen programma s sluiten op hoofdlijnen aan op de thema s van het Waterbeheerplan. Het Jaarplan 2015 is een nadere uitwerking van de eerste schijf van de Perspectiefnota Bij de tariefvaststelling wordt uitgegaan van het principe kostendekkende tarieven. Uitgangspunt is en blijft het geven van een goede invulling aan onze waterschapstaken, waarbij zorgvuldig rekening wordt gehouden met maatschappelijke en economische ontwikkelingen. Voor het jaar 2015 is geen inflatiecorrectie toegepast. De lastenstijging voor onze ingelanden hebben we voor het jaar 2015 weten te beperken tot gemiddeld 1,7%. Voor ingezetenen en eigenaren van gebouwde en ongebouwde onroerende zaken is het tarief in 2015 met 3% gestegen. Voor de categorie ongebouwd betekent dit zo n 35 per hectare. Het tarief voor het zuiveren van het afvalwater blijft in 2015 gelijk aan het tarief van Het Jaarplan 2015 sluit met een totaal aan lasten van 73,1 miljoen. Aan baten (zoals subsidies en bijdragen van derden) is een bedrag geraamd van 14,1 miljoen. Het saldo van de lasten en baten bedraagt 59,0 miljoen, zijnde de geraamde bruto-belastingopbrengsten van het waterschap. In het Jaarplan 2015 is rekening gehouden met een bedrag aan kwijtschelding en/of oninbaarheid van 1,9 miljoen. Het bruto-investeringsniveau bedraagt voor ,3 miljoen. De verwachting is dat op het onderhanden werk een subsidiebedrag van 9,7 miljoen wordt ontvangen. Het totale netto-investeringsprogramma bedraagt derhalve 25,6 miljoen. Dit bedrag is inclusief onze jaarlijkse bijdrage in het Hoogwaterbeschermingsplan (HWBP) en exclusief de kosten van de eigen inzet van technische uren en de bouwrente. De toerekening van de saldokosten aan de taken Watersysteembeheer en Zuiveringsbeheer heeft plaatsgevonden conform de interne kostentoerekeningmethodiek, die door het algemeen bestuur in haar vergadering van 7 mei 2014 is vastgesteld. Op basis van deze methode van toerekenen zijn de saldokosten als volgt verdeeld (x 1 miljoen) over de twee financieringsbronnen: Watersysteembeheer 32,9 (55,8%) Zuiveringsbeheer 26,1 (44,2%) In hoofdstuk 2 treft u de verantwoording op programmaniveau aan. Verder is een aantal paragrafen toegevoegd zoals de stand van zaken van de waterschap belastingen. In hoofdstuk 4 wordt afgesloten met een eindejaar prognose. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

6 2. Programmaverantwoording De Waterschapswet vereist dat het algemeen bestuur op hoofdlijnen het beleid formuleert. Dat is gedaan in het Waterbeheerplan aan de hand van een aantal thema s. Per thema zijn doelen en maatregelen geformuleerd. De thema s vullen samen met de bedrijfsvoering de programma s die de basis zijn voor de Perspectiefnota, het Jaarplan en de bijbehorende rapportages en evaluaties. Zo worden de Perspectiefnota, het Jaarplan en de rapportages in lijn gebracht met het Waterbeheerplan. In onderstaand overzicht zijn de programma s van het Jaarplan en thema s uit het Waterbeheerplan, dat de basis is van de programma s, opgenomen. Nr. Programma Thema 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding Waterveiligheid en rampenbestrijding 2 Voldoende en gezond water Voldoende water Schoon en gezond water 3 Gezuiverd water Gezuiverd water 4 Water en maatschappij Water en ruimtelijke ordening Water en economie Leven met water 5 Bedrijfsvoering Geen De programmaverantwoording omvat het totaal van baten en lasten van het waterschap. Op het moment van rapporteren zijn er nog geen begrotingswijzigingen doorgevoerd. Bij het opstellen van deze rapportage is op het niveau van de programma s gekeken naar de kapitaallasten, de personeelskosten, de goederen en diensten, de baten en de stand van zaken betreffende de voorgenomen investeringen. Een uitgebreide analyse van de onderscheiden lasten, baten en investeringen vindt plaats bij de najaarsrapportage. Het totaaloverzicht van de lasten en baten (inclusief opbrengst belastingheffing) over alle programma s is als volgt: Totaal Programma 1 t/m 5 in LASTEN BATEN SALDO LASTEN Kapitaallasten Personeelslasten Goederen & diensten Toev.Res. & Afschr.boek- Onvoorzien Voorz. verliezen Totaal lasten Waterschapsbelasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage Saldokosten In bovenstaande tabel is per saldo sprake van een overschrijding van ruim 0,5 miljoen. De kapitaallasten stijgen met 0,1 miljoen, de goederen en diensten stijgen met 0,3 miljoen en de belastingopbrengst daalt met 0,1 miljoen. De verwachting is dat de overschrijding op goederen en diensten beperkt blijft tot ca. 0,2 miljoen. Onderstaand volgt een nadere toelichting. Kapitaallasten Bij het opstellen van het Jaarplan 2015 (najaar 2014) is gekeken naar de projecten die vanuit 2014 naar verwachting zullen doorlopen tot in Bij het bepalen van de huidige prognose is rekening gehouden met de werkelijke stand per 31 december 2014 (jaarrekening) en besluitvorming in het eerste triaal van De verwachting op dit moment is dat de kapitaallasten iets hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de afschrijvingslasten. Deze vallen ruim 0,1 miljoen hoger uit dan geraamd. De (bouw)rente blijft, zoals het nu lijkt, ongeveer op het niveau van de raming. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

7 In het Jaarplan 2015 is gerekend met een renteomslag percentage van 2,9. Een uitgebreide analyse van de onderscheiden lasten en baten vindt plaats bij de Najaarsrapportage. Personeelskosten Voor het jaar 2015 waren nog geen cao-afspraken bekend. Er is in het Jaarplan 2015 rekening gehouden met een stijging van in totaal 2% voor sociale lasten en pensioenpremies, Cao-afspraken en prestatietoeslagen. Er is onlangs een principeakkoord bereikt in het Cao-traject. Daarin is voor het jaar 2015 een eenmalige uitkering per 1 juli opgenomen van bruto 750 per fte. Medewerkers in deeltijd naar rato. Op dit moment is de verwachting dat de personeelskosten binnen de raming zullen blijven. De organisatie heeft in 2015 een formele formatie van 267,5. Hierin zijn niet meegeteld de bovenformatieve medewerkers. De feitelijke bezetting op 1 januari 2015 is ca Boventallig personeel is en wordt zoveel mogelijk gedetacheerd, waardoor deze kosten net als voorgaande jaren zoveel mogelijk worden gecompenseerd met baten. Naar verwachting zal de functionele bezetting aan het einde van het jaar circa 270 fte bedragen. Het gemiddelde ziekteverzuim op organisatieniveau bedroeg in het eerste triaal van ,05%. In 2014 bedroeg dit over dezelfde periode 4,4%. Goederen en Diensten De ramingen in het Jaarplan 2015 voor de kosten van goederen en diensten komen overeen met de ramingen zoals opgenomen in de Perspectiefnota Voor het jaar 2015 is geen inflatiecorrectie toegepast. Mogelijke prijsstijgingen zullen door het waterschap moeten worden inverdiend. De gemiddelde stijging van de consumentenprijzen in 2014 was 0,98%. Tot en met april 2015 is het op jaarbasis herleide percentage 2,2. Dit blijkt uit cijfers van het CBS. Op dit moment is de verwachting dat de kosten voor goederen en diensten ca. 0,2 miljoen hoger zullen uitvallen dan geraamd. Dit is grotendeels het gevolg van een calamiteit, waardoor groot onderhoud moest worden gepleegd aan de filterpersen op de rwzi Garmerwolde. Opbrengst belastingheffing In de rapportage van Hefpunt over het eerste kwartaal wordt enerzijds een hogere belastingopbrengst verwacht van ruim 0,2 miljoen. Anderzijds is de verwachting dat de post kwijtschelding wordt overschreden met 0,3 miljoen. Per saldo een nadeel van 0,1 miljoen. Overige baten De overige baten betreffen (mogelijke) onttrekkingen uit (bestemmings)reserves en/of voorzieningen, rentebaten, opbrengsten werken voor derden en doorberekende kosten aan projecten (bestede uren en bouwrente). Op dit moment is de verwachting dat de overige baten op het niveau van de begroting zullen uitkomen. In het vervolg van dit hoofdstuk wordt per programma inzicht gegeven in: - de mate waarin de doelstellingen zijn gerealiseerd; - de wijze waarop getracht is de beoogde effecten te bereiken; - de gerealiseerde netto-kosten in relatie tot de bedragen opgenomen in de begroting; - de belangrijkste afwijkingen tussen realisatie en begroting Investeringen In het Jaarplan 2015 is een netto investeringsniveau (exclusief uren en rente) opgenomen van in totaal 25,6 miljoen (bestedingen/omzet 35,3 miljoen; subsidies 9,7 miljoen). Dit is exclusief de kosten voor bestede interne technische uren en de (bouw)rente. De verwachting is dat het bruto investeringsbedrag ca. 7,7 miljoen hoger zal zijn dan geraamd. Rekening houdend met te verwachten subsidies/bijdragen van derden in de investeringsprojecten zal het netto investeringsniveau (bestedingen minus subsidies) circa 5,3 miljoen lager uitvallen. Per programma is in de volgende paragrafen op hoofdlijnen aangegeven wat de verschillen zijn ten opzichte van het jaarplan. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

8 1 Programma Waterveiligheid en rampenbestrijding In dit programma heeft waterveiligheid betrekking op de aanleg en het onderhoud en beheer van de primaire zeekering (Ommelanderzeedijk) en de boezemkaden (regionale waterkeringen). Daaronder worden alle werkzaamheden begrepen die te maken hebben met de veiligheidsketen, inclusief het toezicht op de dijken en kaden en de calamiteitenbestrijding. In dit programma zit ook de thematiek van de relatie tussen het waterbeheer en de veiligheid voor de burgers (voorkomen van overstromingen). Door sterke dijken en waterkeringen wordt voldaan aan de eerste laag van het veiligheidsbeleid. Alle werkzaamheden ten aanzien van calamiteitenbestrijding vallen onder dit programma. Dit betekent dus niet enkel calamiteiten ten aanzien van hoog water, maar ook die van watertekorten en calamiteiten ten aanzien van de waterkwaliteit en het vaarwegbeheer. In dit programma is ook de bestrijding van muskus- en beverratten opgenomen. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 1 Waterveiligheid en rampenbestrijding. in LASTEN BATEN SALDO LASTEN Kapitaallasten Personeelslasten Goederen & diensten Toev.Res. & Afschr.boek- Onvoorzien Voorz. verliezen Totaal lasten Waterschapsbelasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage Financiële 2015 op hoofdlijnen Saldokosten De goederen en diensten laten op dit moment een geringe overschrijding zien. De verwachting is dat de saldokosten aan het einde van het jaar het niveau van het jaarplan niet zullen overstijgen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan vooralsnog met 12,7 miljoen naar boven bijgesteld. Tevens wordt de verwachte subsidie op de projecten met 14,3 naar boven bijgesteld. Per saldo een verlaging van 1,6 miljoen. Met name het project (damwanden) Eemskanaalkade tracé Woltersum Bronssluis zal dit jaar worden uitgevoerd. Hiermee was bij het opstellen van het jaarplan geen rekening gehouden. Daarnaast valt de jaarlijkse bijdrage aan het HWBP ca. 0,1 miljoen gunstiger uit dan geraamd. Doelen De doelen van dit programma zijn verwoord in het waterbeheerplan en luiden als volgt: a. het waterschap is in 2015 een actieve speler in de veiligheidsketen. De eigen rol en houding in de stappen van de veiligheidsketen zijn duidelijk; b. het waterschap draagt zorg voor de waterkeringen zodanig dat deze voldoen aan de vigerende normen. De primaire waterkering (zeedijk) is bestand tegen waterstanden met een overschrijdingskans van 1:4000 jaar en de regionale waterkeringen bieden veiligheid tegen overstromingen met een kans van 1:100 jaar; c. het waterschap heeft innovatieve kennis en inzichten op het gebied van waterveiligheid en rampenbestrijding opgedaan en past deze toe; d. Het doel van de muskusrattenbestrijding is het terugbrengen van de muskusrattenpopulatie tot een maatschappelijk aanvaardbaar niveau, waarbij de kosten van de muskusrattenbestrijding en de kosten van de door de muskusratten aangerichte schade in evenwicht is. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

9 Opgaven Om de doelen in te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Waterveiligheid en rampenbestrijding in vier beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Primaire waterkering In 2014 is samen met het Wetterskip Fryslân en het waterschap Hunze en Aa s gestart met de Projectoverstijgende Verkenning Waddenzeedijk (POV-W). Dit project maakt deel uit van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). In de POV-W staan het nader vaststellen van het veiligheidsprobleem en het onderzoeken en selecteren van kansrijke oplossingsrichtingen centraal. Deze kansrijke oplossingsrichtingen worden in de jaren 2015 tot en met 2017 verder onderzocht, waarbij het streven is zoveel mogelijk in de praktijk (pilots) te toetsen. Belangrijk aandachtpunt hierbij is het tijdig betrekken van de omgeving om uiteindelijk eind 2017 tot bestuurlijk gedragen oplossingsrichtingen te komen. Het dijktraject Eemshaven-Delfzijl is bij de derde toetsing afgekeurd en staat geprogrammeerd in het HWBP-programma voor uitvoering In 2014 is door het bestuur de ambitie uitgesproken om dit traject versneld uit te voeren. Het jaar 2015 staat in het teken van het afronden van de verkenningsfase en de aanbesteding van het werk. Begin 2015 wordt aan het bestuur een overzicht gepresenteerd van mogelijke koppelkansen die meegenomen kunnen worden bij de uitvoering van dit werk (Marconi, windmolens, rijke en dubbele dijk en overige recreatieve voorzieningen). Hierbij wordt een uitvoeringsplanning en een marktbenaderingsstrategie gepresenteerd. De voorbereiding van de herstelwerkzaamheden van de primaire kering bouwt voort op de Deltabeslissingen van 2014 en vastgelegd in de herziening van het Nationaal Waterplan. De resultaten uit het Deltaprogramma Waddengebied worden ondergebracht in de POV-W. Door het aanbrengen van sensoren in de primaire waterkeringen wordt inzicht verkregen in het gedrag van de kering tijdens dagelijkse en extreme omstandigheden. In 2012 zijn de eerste sensoren in de Ommelanderzeedijk en de Lauwersmeerdijk geplaatst. In 2013 en 2014 zijn aanvullende sensoren geplaatst en onderzoeken verricht. De ingewonnen gegevens c.q. resultaten worden meegenomen in het dijkversterkingsproject Delfzijl-Eemshaven. In 2015 wordt aanvullend een proef uitgevoerd waarbij water via het Dijk monitoring conditionering systeem in stapjes in de dijk gepompt wordt. Op deze wijze wordt onderzocht in welke tempo de freatische waterlijn in de kering stijgt en bij welke hoogte van deze waterlijn de eerste verschijnselen van lekkage of opbarsten van de deklaag op het binnentalud ontstaan. De ontwikkelingen van het proces in de dijk worden nauwkeurig gevolgd via aanvullende sensoren en vlak dekkende metingen om te voorkomen dat de stabiliteit daadwerkelijk in het geding komt. Gerelateerd aan het in de toekomst functioneren van het Dijk Data Service Centre (DDSC) wordt onderzoek verricht naar hoe de Livedijk-XL ICT omgeving robuust kan worden gemaakt. Veel verschillende leveranciers van sensoren zijn bij het LiveDijk-XL project betrokken, elk met z n eigen (systeem)condities en (systeem)risico s. De kennisontwikkeling over de mogelijke gevolgen bij aardbevingen voor de veiligheid van de primaire en regionale keringen zal in 2015 voortgaan. De consequenties worden voor de herstelwerkzaamheden zichtbaar gemaakt en in de uitvoeringsplanning opgenomen. In de Project Overstijgende Verkenning Waddenzeedijken (POV-W) worden drie sporen verkend, procesinnovaties, productinnovatie en hydraulische randvoorwaarden. In samenspraak met stakeholders is een 'long list' opgesteld van kansrijke oplossingsrichtingen. Begin februari hebben de drie dagelijkse besturen van de waterschappen binnen dijkring 6 (Wetterskip Fryslân, Noorderzijlvest en Hunze en Aa's) ingestemd met de verdere uitwerking van de kansrijke oplossingsrichtingen. In de stuurgroep (de drie portefeuillehouders) is geconcludeerd dat de onderzoekvoorstellen niet passen binnen de huidige beschikking. Daarop is in samenspraak met de Programmadirectie HWBP afgesproken om tot een praktische koppeling te komen tussen de onderzoeksopgaven en de geprogrammeerde projecten (afgetoetste dijkvakken in dijkring 6. Op deze wijze worden de kosten van de uitgebreide onderzoeksvragen binnen de te onderscheiden projecten opgenomen. De coördinatie van de resultaten van de onderzoeksvragen en de monitoring wordt vanuit de POV-W centraal verzorgd. Deze genuanceerde aanpak is in voorbereiding en wordt beschreven in het plan van aanpak fase 2 POV-W (zomer 2015). De voorbereiding (planfase) voor de verbetering van het dijktraject Eemshaven-Delfzijl loopt volgens planning. Begin 2015 is aan het bestuur een overzicht gepresenteerd van mogelijke koppelkansen die worden meegenomen bij de verdere planfase van dit werk (Marconi, windmolens, rijke en dubbele dijk en overige recreatieve voorzieningen). De selectiefase voor het selecteren van een aannemer voor de uitvoering van dit werk is in april 2015 gestart. Medio juli wordt een referentieontwerp voor onze reguliere opgave gepresenteerd en wordt aangeven welke koppelkansen als koppelprojecten worden meegenomen bij de uitvoering van het werk. De MER procedure wordt medio juli ter inzage gelegd. Aanbesteding staat gepland voor december De gegevens die zijn ingewonnen met de in de afgelopen jaren geplaatste sensoren in de Ommelanderzeedijk hebben geresulteerd in het kunnen aanscherpen van de benodigde ingreep om de kering straks te laten voldoen aan de nieuwe normering. Op basis van ingewonnen kenmerken van de kering is besloten om in drie aanvullende raaien sensoren te plaatsen. Het betreft hier de Oostpolderdijk en twee raaien in Delfzijl. De sensoren in de Lauwersmeerdijk laten een stationair beeld zien van de versterkingsmaatregel ter plaatse van het Vierhuizergat. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

10 Op 1 april is de infiltratieproef met het Dijk Monitoring en Conditioneringssysteem van start gegaan. De sensoren laten een gestage stijging zien van de waterstand in de dijk. Warmtebeelden laten zien dat er actiever water vanuit de dijk in de binnenteensloot sijpelt. Andere fysieke gedragingen zijn nog niet gesignaleerd. Na de zomer zijn de eindresultaten van deze proef bekend. Recent hebben de zeven waterkeringbeheerders, die zijn betrokken bij de ontwikkeling van het DDSC, samen met TNO en Deltares een eerste overleg gevoerd over het beheer en onderhoud van het DDSC. Robuustheid van het systeem is daarbij één van de hoofdaandachtspunten. De voortgang in de kennisontwikkeling over de gevolgen van aardbevingen is voldoende gebleken om met voldoende zekerheid het eerste traject langs het Eemskanaal (regionale kering) aan te besteden. De ontwikkeling is echter nog in volle gang en zal naar verwachting pas rond 2017 leiden tot definitieve conclusies. Regionale waterkering De uitvoering van de maatregelen van het boezemveiligheidsonderzoek Droge Voeten 2050 zal in de voorbereidingen liggen die nodig zijn om in volgende jaren tot daadwerkelijke ingrepen in de infrastructuur over te kunnen gaan. Bij Kommerzijl wordt de aanpak van een gedeelte regionale kering inclusief beschoeiing waarmee de gemeente in 2014 is gestart - in 2015 door Noorderzijlvest aangepakt. De gebiedsaanpak van het Zuidelijke Westerkwartier wordt opgestart in samenspraak met onder meer de provincie Groningen. De verbeterde sturing van de gemalen wordt in 2015 in de Fivelingoboezem ingevoerd en voor de Electraboezem voorbereid. De versterkingswerkzaamheden van de noordelijke Eemskanaalkade wordt in 2015 volgens de planning voortgezet. Hierbij wordt rekening gehouden met het realiseren van aardbevingsbestendige waterkeringen. Voor de herstelwerkzaamheden van het Noord Willemskanaal, Schuitendiep en de Reitdiepkade worden in 2015 de voorbereidingen opgestart. Met de in 2014 door de provincies vastgestelde normen voor de regionale keringen zal in 2015 de toetsing opgestart worden in de Fivelingo- en Electraboezems. Met de bodemdalingscommissie worden in 2015 nadere afspraken gemaakt over de uitvoering en financiering van maatregelen om de gevolgen van bodemdaling op te vangen. De basis daarvan is het gezamenlijke onderzoek dat aansluitend op de Droge Voeten 2050 studie is uitgevoerd. Samen met de gemeente Zuidhorn is een start gemaakt om de regionale kering bij Kommerzijl aan te pakken. Deze komt nog dit jaar in uitvoering. De gebiedsaanpak Zuidelijk Westerkwartier loopt en is naar verwachting eind 2015 gereed. Dat geldt ook voor de verbetering van de besturing van de gemalen Fivelingoboezem en de Electraboezem. Hier zijn de voorbereidingen in volle gang. Voor het traject Woltersum van de Eemskanaalkade (ca. 6 km.) is begin 2015 de boordvoorziening aardbevingbestendig ontworpen, de contractstukken opgesteld en aanbesteed. De realisatie vindt plaats in de periode juni-november Overeenkomstig de overall-planning zijn de voorbereidingen en grondaankopen voor de trajecten Groningen-Bronssluis, Bloemhofbrug-Appingedam en oude Eemskanaalkade afgerond en wordt de uitvoering in de tweede helft van 2015 gerealiseerd. Voor de herstelwerkzaamheden van de keringen langs het Noord-Willemskanaal, Schuitendiep en de Reitdiepkade worden in de tweede helft van 2015 het voorontwerp en definitief ontwerp opgesteld. De regionale keringen in de Fivelingo- en Electraboezem worden na de zomer getoetst. Alle keringen gelegen aan de Eemskanaal-Dollardboezem zijn inmiddels getoetst en de bijbehorende rapportage aangeboden aan de provincie Groningen. Met de bodemdalingscommissie is nader overlegd hoe de kosten ten gevolge van de bodemdaling door aardgaswinning te declareren. Voor de verrekening van de (vermijdbare) schade aan de Eemskanaalkade is een uitgangspuntennotitie opgesteld, die binnenkort wordt aangeboden ter vaststelling. Calamiteitenbestrijding In 2015 worden de activiteiten met betrekking tot rampenbestrijding gecontiueerd. Een belangrijke ontwikkeling is het netcentrisch werken en als onderdeel daarvan het Landelijk Crisismanagement Systeem (LCMS). Dit is een werkwijze waarbij over het beschikbaar stellen van informatie heldere afspraken worden gemaakt zodat de besluitvorming onder crisisomstandigheden altijd gebaseerd is op een actueel en consistent situatiebeeld. In 2015 wordt bekeken of en in hoeverre wij hier samen met andere partijen binnen Crisismanagement Groningen en Drenthe invulling aan gaan geven. Het oefenprogramma 2015 voorziet in verdere optimalisatie van de crisisorganisatie, zowel mono- als multidisciplinair. Ervaringen en verbeterpunten uit voorgaande jaren worden hierin verwerkt. De consultatieronde van het herziene algemene deel van het calamiteitenplan naar de (aangrenzende) crisispartners bevindt zich in de afrondingsfase, waarna het plan bestuurlijk kan worden vastgesteld. Met betrekking tot Netcentrisch Werken zal binnen Noorderzijlvest naast het bij de veiligheidsregio in gebruik zijnde Landelijk Crisismanagement Systeem, ook het Crisismanagement Systeem Eagle-water nader worden bekeken op bruikbaarheid. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

11 De uitwerking van het uitvoeringsprogramma van het visiedocument van de gezamenlijke waterschappen samenwerking in crisisbeheersing loopt ook in 2015 door. Bij de uitvoering van het jaarplan opleiden, trainen en oefenen (OTO) 2015 zijn binnen Noorderzijlvest een basiscursus crisismanagement, een workshop consignatie milieu en een workshop voor de voorzitters van het Waterschap Actieteam (WAT) en het Waterschap Operationeel team (WOT) uitgevoerd. Tijdens de laatstgenoemde workshop is nader ingegaan op Netcentrisch Werken en op operationeel waterbeheer tijdens calamiteiten. Alle activiteiten zijn in eigen beheer georganiseerd en uitgevoerd. Binnen de veiligheidsregio Groningen is door Noorderzijlvest deelgenomen aan een themacollege over diverse onderwerpen met betrekking tot crisisbeheersing, een werkbezoek voor CoPI leden aan het chemiepark Delfzijl en aan de CoPI oefenweek. Muskusrattenbestrijding De muskusrattenbestrijdingsorganisatie werkt volgens een vastgesteld bestrijdings- en speurplan De inzet van extra uren in bepaalde vanggebieden van het jaar 2014 zijn succesvol geweest. In 2015 wordt deze extra inzet gecontinueerd vanuit de hiervoor gecreëerde bestemmingsreserve. Er wordt hierbij een vervolgstap gemaakt naar vanggebieden ten westen van de stad Groningen. De werkwijze is nog steeds van schoon naar vuil. In januari 2013 zijn de waterschappen gestart met de veldproef waarin op praktisch vlak kennis over de populatieontwikkeling van muskusratten wordt verzameld bij verschillende wijzen van bestrijden. De veldproef duurt drie jaar. De inventarisatie van schades voor de veldproef (boven en onder de waterlijn) in de zogenaamde 8-uurhokken die wij als waterschap Noorderzijlvest hebben zijn uitgevoerd en vastgelegd. De schades worden ook in 2015 geïnventariseerd. Vanaf januari is gestart met het structureel één dag in de week in een cluster van vijf vanggebieden extra acties uit te voeren. Dit heeft in het eerste kwartaal van 2015 geleid tot ruim 800 minder vangsten dan in dezelfde periode in 2014 (4500 muskusratten in 2015). Het samen speuren, de verbeteringen in de vangstrategie en de inrichting van vanggebieden zorgen voor verbeterde vangstresultaten. De vangsten bij Noorderzijlvest zijn nog steeds hoog, de structureel dalende lijn is echter veelbelovend. Er is gestart met het inventariseren van schades in het kader van de veldproef. Dit jaar zijn er voor het eerst sporen van mogelijk beverratten aangetroffen in het Lauwersmeer. Op basis van beeldopnames wordt onderzocht of het werkelijk een beverrat betreft. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

12 2 Programma Voldoende en gezond water Onder het programma Voldoende en gezond water wordt begrepen de inrichting, het onderhoud en het beheer van het oppervlaktewater, inclusief het toezicht hierop vanuit de Waterwet (voorheen onder andere WVO) en het beheer van het freatisch grondwater. Maatregelen voor het voorkomen van wateroverlast, zoals het inrichten van waterbergingsgebieden en het realiseren van een bemaling bij Lauwersoog, vallen tevens onder dit programma. De maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water (KRW), de aanpak van verdroogde gebieden en peilbesluiten zijn in dit programma opgenomen. Indien nodig worden deze zaken vastgelegd in waterakkoorden. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2014 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 2 Voldoende en gezond water in LASTEN BATEN SALDO LASTEN Kapitaallasten Personeels- Goederen & Toev.Res. Afschr.boek- Onvoorzien lasten diensten & Voorz. verliezen Totaal lasten Waterschapsbelasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage Financiële 2015 op hoofdlijnen Saldokosten Op de kapitaallasten wordt een overschrijding verwacht van ca. 0,1 miljoen (hogere afschrijvingslast). De goederen en diensten laten op dit moment een geringe overschrijding zien. De verwachting is dat deze post aan het einde van het jaar binnen het totale budget voor goederen en diensten wordt opgevangen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met 2,7 miljoen naar beneden bijgesteld. Tevens is de verwachte subsidie op de projecten met 1,4 naar beneden bijgesteld. Per saldo een verlaging van 1,3 miljoen. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door het vervallen van het project Optimaliseren gemaal Oldenoord en het op een later tijdstip realiseren van beekherstel Steenbergerloop. Tevens is de besteding voor het project Bouw gemaal en sluis Usquert naar beneden bijgesteld omdat dit project voor een deel reeds in 2014 is uitgevoerd. Dit geldt ook voor de herinrichting Peizerdiepsysteem en de bijdrage koppeling Masloot-Eelderdiep. Deze projecten zijn reeds in 2014 afgerond. De verlaging van de verwachte subsidie betreft het project gemaal en sluis Usquert. Deze subsidie is in 2014 reeds verantwoord. Doelen De doelen van dit programma zijn: a. De robuustheid en de veerkracht van watersystemen zijn behouden en versterkt. De watersystemen zijn daarmee op orde en voldoen aan de werknormen voor wateroverlast van het Nationaal Bestuursakkoord Water; b. In alle wateren is het goede ecologische potentieel (GEP) en de daarbij behorende waterkwaliteit bereikt, conform de doelstelling uit de Beslisnota KRW van Rijn-Noord en Nedereems. Dit doel vertaalt het waterschap in drie subdoelstellingen: Schoon en onbelast water; Robuuste ecosystemen met zo weinig mogelijk barrières; Praktisch toepasbare ecosysteemkennis. c. De watersystemen worden goed beheerd; d. Er is een beter begrip van de effecten van klimaatverandering. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

13 Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Voldoende en gezond water in een aantal beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Kaderrichtlijn Water In 2015 wordt de aanleg van natuurvriendelijke oevers conform het uitvoeringsprogramma voortgezet. Het gaat hierbij onder andere om de aanleg van natuurvriendelijke oevers in de gebieden Damsterdiep, langs diverse maren en in de Noordelijke Kustpolders. In 2014 is gestart met de realisatie van vismigratievoorzieningen in de Broekenloop en de Grote Masloot. De realisatie loopt door in 2015 en zal in dat jaar afgerond worden. Na de afronding van het beheer en onderhoud van de Cleveringsluizen worden deze in 2015 vispasseerbaar gemaakt. Tevens worden in 2015 vispassage-voorzieningen gerealiseerd op de locaties Waterwolf (grote schutsluis) en H.D. Louwes. De inrichting van het gebied Marumerlage is gestart zal doorlopen tot in In samenwerking met de Gemeente Noordenveld worden in de Steenbergerloop morfologische verbeteringen aangebracht. Daarnaast wordt in 2015 uitvoering gegeven aan de afronding koppeling Masloot-Eelderdiep, alsmede herinrichting van het beekherstel van het Peizerdiepsysteem en de Steenbergerloop. In 2015 wordt gestart met fase 3 van de inrichting van het Oostervoortschediep. Samen met de gemeente Haren en de provincie Groningen worden ingrepen voorbereid voor de wateraanvoer naar het Paterswoldsemeer afkomstig van de Drentse Aa. Dit vervangt de aanvoer van water vanuit het Noord-Willemskanaal. De aanleg van de geplande aantal kilometers natuurvriendelijke oevers is in een aantal waterlichamen voltooid. In overleg met agrariërs (via groenblauwe diensten) en andere stakeholders worden de kansen gezocht voor de aanleg van de resterende opgave. De realisatie van de vismigratievoorzieningen in de Broekenloop loopt conform planning. Voor de realisatie van een deel van de vispassages in de Grote Masloot geldt dat het verloop van het gebiedsproces wordt afgewacht. Het verbeteren van de vispasseerbaarheid van de Cleveringsluizen geschiedt in 2015 door de lengte van de periode waarin de sluizen vispasseerbaar zijn te vergroten. Er is vanuit project Ruim Baan voor Vissen subsidie vanuit het Waddenfonds beschikbaar. De vispasserbaarheid bij de Waterwolf wordt door de provincie in 2015 gerealiseerd. Bij HD Louwes is een permanente vismigratievoorziening in 2018 gepland. Van de werkzaamheden aan de Steenbergerloop wordt in de tweede helft van 2015 het planvormingstraject opgestart. De derde fase Oostervoortsediep betreft in 2015 een onderzoeksfase waarin de te treffen maatregelen nader geïdentificeerd worden. Door het uitlopen van ruimtelijke planningsprocedures wordt het tot stand komen van de verbinding tussen Drentse Aa en het Paterswoldsemeer naar verwachting een jaar opgeschoven, naar Waterbeheer 21e eeuw (WB21) In het Zuidelijk Westerkwartier zijn de opgaven van Droge Voeten 2050 in hoofdzaak de realisatie van bergingscapaciteit in EHS gebieden en compartimenteringsmaatregelen. Deze worden in 2015 in een gebiedsaanpak gezamenlijk voorbereid. Ook de opgave die nog bestaat in een deelgebied van een aantal aaneengesloten polders (de NBW-cluster ) dat nog niet voldoet aan de eisen van de normen van regionale wateroverlast wordt hierin meegenomen. De inrichting van het gebied Marumerlage draagt naast een KRW-opgave ook bij aan een verbetering van de kwantitatieve waterhuishouding (water langer vasthouden/bergen). Het gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier is gestart met de benoeming van de gebiedscommissie. In de loop van het jaar zullen gebiedsbijeenkomsten worden gehouden, mogelijkerwijze per deelgebied. Vanuit de vorderingen van de analyse van de NBW-cluster is daarvoor input beschikbaar gemaakt. De inrichting van Marumerlage is afgerond, en over het beheer zijn gesprekken gaande met de terreinbeheerder, binnen het raamwerk van het gebiedsproces Zuidelijk Westerkwartier. Bodemdaling Het realisatie van het gemaal Usquert wordt in 2015 afgerond. In 2015 vinden de voorbereidingen voor de verbetering van gemaal Oldenoord plaats. Hiertoe wordt begin 2015 aan het algemeen bestuur een voorstel met een uitgewerkt plan voorgelegd. Dit voorstel kan leiden tot een investeringsvoorstel dat hoger ligt dan het investeringniveau dat in dit jaarplan voor het optimaliseren van gemaal Oldenoord is opgenomen. Met de bodemdalingscommissie wordt onderzocht of in de tweede bodemdalingsschil schade aan de kades kan ontstaan als gevolg van de daling van het waterpeil. De relatie tussen de maatregelen van Droge Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

14 Voeten 2050 en de bodemdaling door aardgaswinning en de consequenties worden eveneens in 2015 nader bepaald. Het gemaal Zernike (Selwerd) is medio 2015 gereed. Het gemaal Usquert is eind 2014 in gebruik genomen. De sluis is voor aanvang van het vaarseizoen in gebruik genomen. Het gehele complex wordt in de zomer volgens plan opgeleverd. Uit de resultaten van het onderzoek dat met de bodemdalingscommissie uitgevoerd is over de relatie tussen de DV2050 maatregelen en de bodemdaling blijkt dat het gemaal Oldenoord de goede afvoer vanuit het gebied bovenstrooms belemmert als de DV2050 maatregelen in de 1 e en 2 e schil en met name de vergrote afvoercapaciteit van gemaal Schaphalsterzijl.uitgevoerd zijn. Het gemaal Oldenoord kan hiermee in de loop van 2018 komen te vervallen. Het contact over de verschillende aspecten met de bodemdalingscommissie is, in een geïntegreerde aanpak, gaande. De realisatie van het gemaal Zernike loopt volgens schema. Waterbeheersing Er wordt voorzien om minimaal drie peilbesluiten in 2015 te nemen: Driemolenpolders, Smilde en Eelderwolde Zuid. Alvorens te komen tot een regulier grondwatermeetnet worden de huidige buizen in fase 2 van het project optimalisatie grondwatermeetnet beoordeeld op de vraag in hoeverre deze buizen geschikt zijn voor het regulier meetnet. De meetnetten Electraboezem 2e schil en Beekherstel Oostervoortsche Diep zijn in dit kader geanalyseerd. De afronding van het advies voor het regulier grondwatermeetnet (fase 3) is voorzien in het voorjaar van Er zal worden begonnen met de uitvoering van de Deltabeslissing Zoetwater. Daarbij worden studies opgestart in Noordelijk verband, onder coördinatie van de provincie Groningen, naar besparingsmaatregelen van het toekomstig waterverbruik. Eén van de studies, Spaarwater, zal in 2015 tussenresultaten hebben. De voorbereidingen voor de peilbesluiten zijn gaande. De opdracht om het advies over het grondwatermeetnet (fase 2) op te stellen wordt momenteel uitgevoerd. Het opstarten van studies met betrekking tot de uitvoering van het Deltaprogramma Zoetwater mondt uit in een bestuursovereenkomst. Kunstwerken De vernieuwing van het gemaal Ten Boer wordt in 2015 afgerond. Het gemaal ten Boer is eind 2014 opgeleverd en is begin 2015 financieel afgerond. Lauwersoog De voorlopige uitkomsten van het Veiligheidsonderzoek van Wetterskip Fryslân zullen aangeven of de voorlopige prognose van DV2050 over de verwachte benodigde maatregelen voor het Lauwersmeer gehandhaafd blijven. Deze liggen nu in keringsverbeteringen. In het voorjaar van 2015 komt hierover uitsluitsel. Hoewel de definitieve goedkeuring van het Concept-beheerplan Natura 2000 van het Lauwersmeer naar verwachting in december nog uitblijft, worden onder de verantwoordelijkheid van de provincies Groningen en Fryslân voorbereidingen voor uitvoering voortgezet. Dat betreffen een in 2015 uit te voeren nulmeting, een op te stellen onderzoeksplan en voorbereidingen om een peilexperiment in 2016 te kunnen uitvoeren. Eind 2013 is geconstateerd dat de schuiven van de Cleveringsluizen te Lauwersoog groot onderhoud behoeven. In 2014 is hiertoe een stroomkoker drooggezet en de wanden schoongemaakt en gecoat en zijn de schuifgeleidingen vervangen. In 2015 wordt gestart met de werkzaamheden aan de andere stroomkokers. De afronding van het DV2050 onderzoek met betrekking tot het Lauwersmeer heeft geleid tot de maatregel voor het versterken en verhogen van de keringen. In de tussentijd wordt verder onderzocht of er alternatieven zijn voor deze kadeversterking, zoals het bijplaatsen van pompcapaciteit bij het sluizencomplex Lauwersoog. Het voorbereidingstraject voor het peilexperiment in het Lauwersmeergebied is door de provincie Groningen als trekker opgepakt. In de volle breedte wordt nu in gezamenlijkheid met medeoverheden en beheerder (SBB) aan alle van belang zijnde aspecten gewerkt. De werkzaamheden voor renovatie van de tweede stroomkoker van de Cleveringsluizen verloopt volgens plan. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

15 Baggeren Na de voorbereidingen in de afgelopen jaren wordt in 2015 gestart met het baggeren van het Damsterdiep. De bagger wordt benut ten behoeve van de ontwikkeling en realisatie van het Dijkpark Garmerwolde. De baggerwerkzaamheden vinden naar verwachting voor het grootste deel plaats in In 2015 vindt een waterbodemsanering plaats van de locatie Groote Heekt. De werkzaamheden voor het baggeren van het Damsterdiep zijn gestart met het inrichten van het baggerdepot en het afvoeren van klasse B en niet toepasbare baggerspecie. De voorbereiding voor de waterbodemsanering van de Groote Heekt zijn opgestart. Waterbeheer Stand van zaken operationeel waterbeheer tot en met 30 april Het eerste kwartaal van 2015 was ten opzichte van andere jaren zeer zacht en zonnig te noemen. Onderstaande grafiek geeft de temperatuur en de neerslag weer die gemeten is in Eelde. De eerste helft van januari was wisselvallig en zacht, de tweede helft van de maand werd het steeds kouder. In Eelde viel 106 mm neerslag en hiermee was het een natte maand. Het langjarig gemiddelde voor de maand januari ligt op 74 mm neerslag. De gevallen neerslag zorgde alleen in het Lauwersmeer voor een overschrijding van alarmfase1 (N.A.P. -0,33 m.). Het was niet alleen nat, maar ook regelmatig onstuimig. In de tweede week van januari zorgde een noordwesterstorm ervoor dat de sluitingsploeg voor de coupures 5 keer aanwezig moest zijn in Delfzijl. In de nacht van 10 op 11 januari was er sprake van beperkte dijkbewaking. De hoogst gemeten waterstand in Delfzijl was N.A.P. +3,77 m. Februari was zonnig met normale temperaturen en een normale hoeveelheid neerslag. Maart was zonnig met normale temperaturen en met 57 mm neerslag in Eelde iets droger dan het langjarige gemiddelde van 64 mm. Begin maart werd het zoetwateraanvoersysteem opgestart, met als doel om zoeter water ter beschikking te stellen voor het beregenen in de noordelijke kustpolders. In maart werd ook de Astronomische Winter afgesloten. In navolging van de vorige winter was ook deze winter buitengewoon zacht. Sinds 1901 waren er slechts vijf winters die minder koud waren dan de afgelopen winter. Vergunning verlening en handhaving De uit te voeren werkzaamheden door de handhavers zijn vastgelegd in het Handhaving Uitvoerings Programma (HUP). Voor het eerst is dit jaar ook een Vergunning Uitvoeringsprogramma opgesteld. De waterschappen leveren op grond van hun wettelijke taken en op grond van afspraken in het kader van het programma Landelijke Aanpak Toezicht risicobeheersing bedrijven (LAT) een bijdrage aan het toezicht op chemie- en Besluit Risico s Zware Ongevallen (BRZO). Het BRZO integreert de eisen die gesteld Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

16 worden aan bedrijven op het gebied van arbeidsveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding met als doel de kans op een zwaar ongeval of een ramp zo klein mogelijk te maken en het effect zoveel mogelijk te beperken. Dit toezicht komt bovenop het regulier toezicht. Met Hunze en Aa s zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van deze taak. De kadeschouw is in maart uitgevoerd. Naar aanleiding van de kadeschouw is een verslag gemaakt en zijn handhavingszaken opgepakt. Onderhoudsplichtigen die het gewone of dagelijkse onderhoud nog niet uitgevoerd hebben zijn aangeschreven. Er zijn 125 klachten en meldingen geregistreerd. Hiervan hadden 28 betrekking op de schouw, 78 ten aanzien van de keur en 19 met betrekking tot de waterkwaliteit. Hiermee ligt het aantal lager dan over dezelfde periode in Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door minder meldingen ten aanzien van de schouw. Er wordt veel voorlichting gegeven aan zowel loonwerkers en akkerbouwers over zuiveringsvoorzieningen voor het zuiveren van gewasbeschermingsmiddelen, zodat er geen puntemissie vanaf het erf op het oppervlaktewater plaatsvindt. In 2015 wordt overgegaan op algemene regels voor waterkeringen, waterkwaliteit en grondwateronttrekkingen. Deze algemene regels zullen gelijktijdig met de nieuwe Keur, de schouwverordening en de daarbij behorende schouwvisie worden aangeboden aan het bestuur. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

17 3 Programma Gezuiverd water Onder het programma Gezuiverd water wordt verstaan het ontvangen, transporteren en zuiveren van communaal ingezameld afvalwater en het verwerken en afvoeren van bij het zuiveringsslib vrijkomende producten. Er wordt actief samengewerkt met andere actoren (waaronder gemeenten en waterbedrijven) in de waterketen. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 3 Gezuiverd water in LASTEN BATEN SALDO LASTEN Kapitaallasten Personeels- Goederen & Toev.Res. Afschr.boek- Onvoorzien lasten diensten & Voorz. verliezen Totaal lasten Waterschapsbelasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage Financiële rapportage 2015 op hoofdlijnen Saldolasten De saldolasten laten op dit moment een overschrijding zien van ca. 0,2 miljoen. Dit is het gevolg van onverwacht noodzakelijk groot onderhoud aan filterpersen op de rwzi Garmerwolde. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan vooralsnog met 2,3 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt veroorzaakt door verlaging van de uitgaven in 2015 voor de bouw rwzi Uithuizen-Uithuizermeeden (eerder uitgevoerd in 2014). Verder worden met name de investeringen m.b.t. de voorbereiding van de bouw van de rwzi Westerkwartier met bijbehorende persleidingen op een later tijdstip plaatsvinden. Daarnaast worden de uitgaven voor het plaatsen van debietmeters (grotendeels) later in de tijd verwacht. Doelen De doelen, zoals opgenomen in het waterbeheerplan , van dit programma zijn: a. rioolwater wordt duurzaam behandeld; b. de samenwerking in de waterketen is versterkt en de waterketen is geoptimaliseerd; c. er is nieuwe kennis ontwikkeld om met minimaal dezelfde gevraagde eisen milieu effectiever en kostenefficiënter te zuiveren. Opgaven Om de doelen te bereiken staan in 2015 de volgende opgaven geprogrammeerd. Deze opgaven zijn voor het programma Gezuiverd water in drie beleidsthema s c.q. beleidsonderdelen onderscheiden. Rioolwaterzuiveringsinstallaties In het beleidsonderdeel Rioolwaterzuiveringsinstallaties worden twee subonderdelen onderscheiden. Garmerwolde In het kader van de uitvoering van milieumaatregelen wordt de boerderij nabij de rwzi Garmerwolde medio 2015 gesloopt. Voor de sloop van de boerderij is ontheffing nodig in het kader van de flora & faunawet. Verwachting is dat deze ontheffing medio 2015 wordt verleend. De sloop van de boerderij kan direct daarna plaats vinden. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

18 Overige rioolwaterzuiveringsinstallaties Voor het voldoen aan de vergunning voor de lozing van het afvalwater, wordt de uitgebreide rwzi Uithuizermeeden in 2015 opgeleverd. Na de ingebruikname van de rwzi Uithuizermeeden wordt de rwzi Uithuizen in 2015 gesloopt. In 2015 vindt de voorbereiding plaats van de realisatie van rwzi Westerkwartier om de bestaande rwzi s in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken op de locatie Gaarkeuken te centraliseren. In dit traject worden ook de afvalwaterstromen van de fabrieken van Friesland Campina in Marum en Noordwijk betrokken. Begin 2015 wordt aan het algemeen bestuur een voorstel over de clustering van een drietal rwzi s voorgelegd. Dit voorstel kan leiden tot extra investeringsvoorstellen bovenop het investeringniveau dat in dit jaarplan voor de voorbereidende werkzaamheden ten aanzien van deze clustering is opgenomen. In 2015 zullen de eerste resultaten bekend zijn over de werking van de proefinstallatie voor het project Cellulose Assisted Dewatering of Sludge (CADoS). De proef duurt volgens planning nog tot eind De uitvoering om onze rioolwaterzuiveringen verder te automatiseren zijn in volle gang. Dit om te komen tot een centrale regiekamer, waarbij de zuiveringen vanuit een centrale plek bediend kunnen worden. Er wordt onderzocht welke investeringen we de komende jaren moeten doen in software, hardware en infrastructuur. Een aantal knelpunten wordt in 2015 direct opgepakt (rwzi Eelde en rwzi Leek). In de samenwerkingscluster met de gemeenten Bedum, Loppersum, Winsum en Eemsmond (BMWE) wordt in 2015 het rioolgemalenbeheer en het beheer van de telemetrie samen georganiseerd. Op deze wijze komt het rioolbeheer en zuiveringsbeheer in een centrale regiekamer samen. Bij het uitvoeren van groot onderhoud van rwzi s worden in het kader van strengere regelgeving ten aanzien van de volksgezondsheid, de drinkwatervoorziening op de rwzi s aangepast. De uitbreiding van de rwzi Uithuizermeeden is in maart 2015 opgeleverd en in gebruik genomen. De rwzi Uithuizen is tegelijkertijd buiten bedrijf gesteld en zal in de tweede helft van dit jaar worden geamoveerd. De planvorming voor de realisatie van de rwzi Westerkwartier is in 2014 gestart en is voortgezet tot in het voorjaar van Besprekingen met Friesland-Campina zijn gaande. De verwachting is dat met Friesland- Campina een intentieovereenkomst gesloten kan worden. Er is juridisch advies ingewonnen over hoe bedrijven kunnen aanhaken bij de nieuw te bouwen zuivering. Hiervoor is de aan- en afhaakregeling van toepassing. Er wordt volop onderzoek gedaan met de CADoS proefinstallatie op de rwzi Ulrum. Dit verloopt conform plan. In september wordt er een symposium met betrekking tot deze installatie georganiseerd. De officiële resultaten van het eerste testperiode worden eind 2015 verwacht. De verschillende inventariserende werkzaamheden om te komen tot een centrale regiekamer zijn in gang gezet. Dit jaar zal daarom een aanvang worden gemaakt met voorbereidende werkzaamheden om verouderde procesautomatiseringsinstallaties op de rwzi s te vervangen. Het zuiveringsinformatiesysteem Z- info (waterschapshuis) wordt dit jaar verder geïmplementeerd op onze zuiveringen. De werkzaamheden voor het aanpassen van de drinkwatervoorziening op de rwzi Garmerwolde worden voor de zomer opgepakt en afgerond. De overige aanpassingen aan de drinkwaterleidingen zijn naar verwachting eind 2015 uitgevoerd. Naast de waterwet moeten onze zuiveringsinstallaties aan steeds strengere normen voldoen in het kader van de wet milieubeheer. De consequenties van deze veranderde wetgeving worden dit jaar geïnventariseerd, als ook wat nodig is om hieraan te voldoen. Op de rwzi Delfzijl wordt door een te hoge belasting van het biofilter te hoge concentraties H2S gemeten. De geurbehandelingsinstallatie zal daarom dit jaar vervangen worden. Rioolgemalen en leidingen In het kader van leidingenbeheer wordt een aantal leidingen gedeeltelijk gerenoveerd. Daarnaast wordt in 2015 ten gevolge van de aardbevingsproblematiek een onderzoek gestart naar kwetsbaarheid van de persleiding Groningen-Garmerwolde. In 2015 wordt de bouw van een rioolgemaal en persleiding Hoogkerk gerealiseerd, zodat de afvalwaterstromen uit Hoogkerk verwerkt gaan worden op de rwzi Garmerwolde. Ten behoeve van het samenvoegen van de rwzi s in Marum, Zuidhorn en Gaarkeuken wordt in 2015 gestart met de voorbereidingen voor het realiseren van rioolgemaal Marum, rioolgemaal Zuidhorn en bij behorende persleidingen. Het doel is om de afvalwaterstromen uit Marum en Zuidhorn in 2017 te kunnen verwerken op de nieuwe rwzi Westerkwartier (op de locatie Gaarkeuken). In 2015 worden enkele relatief kleine rioolgemalen gerenoveerd in zuiveringskring Eelde, rioolgemaal Domo en rioolgemaal Ulrum. In 2015 worden debietmeters in transportstelsel geplaatst om zo meer sturing te krijgen op het geleverde afvalwater vanuit de gemeenten en inzicht te krijgen op rioolvreemd water. In het kader van gewijzigde wet- en regelgeving worden het Technisch Constructie Dossier (TCD) van alle zuiveringstechnische werken op orde gemaakt. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

19 In het kader van leidingenbeheer wordt een aantal punten aangepakt. Onder andere de verlegging van de persleiding Ranum - Mensingeweer in het kader van de aanpassing van de N361. Het onderzoek naar de kwetsbaarheid van persleiding Groningen-Garmerwolde en Ten Boer-Groningen loopt volgens plan. De voorbereidingen van de bouw van het rioolgemaal Hoogkerk zijn in volle gang. Onduidelijkheden met betrekking tot uitgangpunten voor het persleidingsysteem van de gemeente Groningen, waar het rioolgemaal op aan moet sluiten, hebben geleid tot vertraging van enkele maanden in het voorbereidingsproces. De start van de realisatie van het rioolgemaal zal daarom later plaats vinden dan gepland. Het realiseren van de gemalen met persleidingen ten behoeve van de rwzi Westerkwartier wordt in een later stadium opgepakt. De voorbereidingen voor het renoveren van enkele rioolgemalen zijn gestart. De voorbereidingen voor het plaatsen van debietmeters bij rioolgemalen zijn gestart. De aanpak is er nu opgericht alle te plaatsen meters in komende 3 jaar te installeren. Begonnen is de Technische Constructie Dossiers op orde te maken van de meest risico volle objecten. Op deze manier zal op basis van risico s prioriteit worden gegeven om te voldoen aan de wet en regelgeving. Duurzaamheid en energie Onze zuiverings-, en slibstrategie gaat er vanuit dat wij in de toekomst steeds meer toewerken naar het produceren van grondstoffen (half-fabrikaat) uit afvalwater. We hebben het dan over: gezuiverd water, energie (elektrisch/gas), maar ook grondstoffen in de zin van: stikstof, fosfaat en alginaat (uit de Nereda). Projecten die hiervoor in 2015 worden uitgevoerd zijn het eerder genoemde CADoS-project, waar bij cellulose wordt teruggewonnen uit het influent, en een studie naar industriewaterlevering aan de Eemshaven. Het Energie-Efficiency Programma , als uitvloeisel van de Meerjarenafspraak Energie Efficiëntie (MJA3), beschrijft de energiebesparende maatregelen voor de afvalwaterketen. Uitvoering van deze MJA3-afspraken dienen te zorgen voor een jaarlijkse energiebesparing van circa 2%. Daarnaast wordt onderzoek gedaan om het chemicaliën verbruik op de rwzi Garmerwolde terug te dringen. Het waterschap Noorderzijlvest wil een zo duurzaam mogelijke slibverwerking om zorg te dragen voor nu en in de toekomst. Om dit te bewerkstelligen is in 2014 een slibstrategiestudie gestart met als doel scenario s te ontwikkelen om de huidige slibverwerkingsketen te optimaliseren rondom de thema s kostenreductie en duurzaamheid. Het belangrijkste resultaat van de studie is dat met aanpassingen in de slibontwatering en de bedrijfsvoering ervan een ver ontwaterde, droge slibkoek kan worden verkregen. Wanneer deze met restwarmte kan worden gedroogd, is toepassing voor energie opwekking mogelijk. De volgende scenario s worden in 2015 uitgewerkt in een business case: - Dosering kolengruis - Vervanging ijzerchloride door magnesiumzout - Ombouw van een of meer kamerfilterpersen tot membraanfilterpersen - Benutting industriële of lokale restwarmte Deze scenario s worden getoetst op mogelijke toepassingen van het slib-eindproduct. Dit houdt in dat verder onderzocht wordt of behalve toepassing voor energie opwekking, ook andere toepassingen interessant zijn. Een van deze toepassingen is slibafzet in de landbouw In het kader van grondstoffen terugwinning lopen er diverse landelijke en regionale onderzoekstrajecten waar het waterschap in participeert (CaDoS, alginaat uit Nereda slib en levering van industriewater in de Eemshaven). Het optimaliseren van de rioolaanvoer naar de RWZI Garmerwolde is opgestart. Door de beoogde stabilisatie van de aanvoer wordt uiteindelijk een reductie tussen de 5% en 10% aan chemicaliën en energie verwacht. Dit project wordt samen met de gemeente Groningen en waterschap Hunze en Aa s uitgevoerd en wordt naar verwachting eind 2015 afgerond. De business case slibstrategie is in februari 2015 opgeleverd. De scenario s welke zijn getoetst zijn zo hoopgevend, dat de voorbereidingen zijn gestart voor verdere marktverkenning voor slibafzet en verdere financiële doorberekeningen voor het realiseren van een eigen slib-eindverwerkingsinstallatie. In februari is het algemeen bestuur op de hoogte gebracht van deze ontwikkelingen. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage

20 4 Programma Water en maatschappij Het programma Water en maatschappij richt zich op de externe omgeving van het waterschap. Werk in de sfeer van de ruimtelijke ordening en economie zijn hierin opgenomen. Beleids- en kennisontwikkeling op alle relevante werkgebieden van het waterschap, dat in samenspraak met het Rijk, provincies en andere waterschappen plaatsvindt, is ook in dit programma opgenomen. De werkzaamheden van het bestuur en van externe communicatie worden gezien als maatschappelijke activiteiten. Tevens wordt hieronder begrepen de werkzaamheden die worden verricht in het kader van het vaarwegbeheer (inclusief bruggen). Ten slotte valt onder dit programma het onderhoud en beheer van het cultuurhistorisch erfgoed (voormalige sluizen en woningen), het beheer van onroerende zaken en de uitvoering van het duurzaamheidbeleid en internationaal beleid. Financiële rapportage Basis voor de financiële rapportage is het Jaarplan 2015 waarin opgenomen zijn de kosten ten aanzien van goederen en diensten, de voorgenomen investeringen en de personeelskosten. Programma 4 Water en maatschappij in LASTEN BATEN SALDO LASTEN Kapitaallasten Personeelslasten Goederen & diensten Toev.Res. & Afschr.boek- Onvoorzien Voorz. verliezen Totaal lasten Waterschapsbelasting Overige Totaal baten Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage in INVESTERINGEN Bruto Subsidie Bijdr.Res Netto Prognose Realisatie 1 e triaal Jaarplan Jaarrapportage Financiële 2015 op hoofdlijnen Saldokosten De verwachting is dat de saldokosten op het niveau van het jaarplan zullen uitkomen. Investeringen Het bestedingsniveau van de investeringsprojecten wordt ten opzichte van het jaarplan met 0,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Tevens wordt een subsidiebedrag verwacht van Per saldo een verlaging van 0,2 miljoen. De reden hiervan is met name dat de renovatie van de bruggen deels reeds in 2014 heeft plaats gevonden. Doelen De doelen van dit programma zijn: Voor Water en ruimtelijke ordening a. Het waterschap ontwikkelt en ontsluit informatie en kennis voor gebiedsprocessen; b. Het waterschap participeert in gebiedsprocessen en brengt kennis en informatie in. Voor Water en economie c. Het waterschap zoekt met zijn partners duurzame antwoorden op aan water gerelateerde maatschappelijke vraagstukken; d. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en recreatie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit; e. Het waterschap ontwikkelt beleid voor water en energie en voert daaruit voortvloeiende maatregelen uit. Voor Leven met water f. Het waterschap reageert adequaat op calamiteiten en levert de direct benodigde informatie aan de operationele diensten; g. Het waterschap informeert de omgeving op transparante wijze; h. Het waterschap is toegankelijk voor de samenleving met onder andere de e-overheid. Waterschap Noorderzijlvest, Voorjaarsrapportage