Nr Houten, 20 maart Aanvraag Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU) WWB Inkomensdeel

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Nr Houten, 20 maart 2012 Onderwerp: Aanvraag Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU) WWB Inkomensdeel Beslispunten: In te stemmen met het indienen van een aanvraag voor de Meerjarige Aanvullende Uitkering WWB Inkomensdeel voor de jaren 2012 tot en met Samenvatting: De gemeente Houten heeft sinds 2008 te maken met een tekort op het Inkomensdeel Wet werk en bijstand (WWB). Over 2008 en 2009 heeft Houten een Incidentele Aanvullende Uitkering (IAU) aangevraagd. Op beide aanvragen is door het Ministerie van SZW positief beschikt. Ook 2010 en 2011 zijn afgesloten met een tekort. Als een gemeente gedurende drie achtereenvolgende jaren een tekort op het WWB inkomensdeel heeft, kan onder voorwaarden aanspraak worden gemaakt op een Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU). Die aanvraag is toekomstgericht voor het lopende en de twee volgende jaren, terwijl de IAU een compensatieregeling voor het afgelopen jaar is. Omdat het tekort in 2010 lager was dan 10% (van het budget) bestond voor dat jaar geen aanspraak op de IAU. De aanvraag MAU is eind maart 2011 bij de Toetsingscommissie WWB ingediend. Het ministerie neemt normaal gesproken voor 31 december van het lopende jaar een besluit over de aanvraag. In ons geval is de beschikking pas op 5 maart 2012 ontvangen. De aanvraag van Houten is afgewezen omdat uit onderzoek voor Houten geen verdeelstoornis is geconstateerd. De beschikking staat open voor bezwaar. De afwijzing houdt in dat achteraf voor 2011 wel een IAU kan worden aangevraagd, aangezien het tekort boven 10% is uitgekomen. De indieningstermijn voor de IAU sluit op 31 juli Die aanvraag behoeft geen raadsbesluit en wordt de komende maanden door de afdeling sociale zaken uitgewerkt. Ondanks de afwijzing van de aanvraag MAU doen wij opnieuw een aanvraag; nu voor de jaren Omdat er nog geen beschikking in ons bezit was, is die aanvraag pas na medio maart in voorbereiding genomen. Via Divosa is met de Toetsingscommissie WWB afgestemd dat daarvoor een redelijke termijn van uitstel wordt verleend, mits via een pro forma aanvraag de indieningsdatum van 31 maart 2012 is veilig gesteld, Het indienen van een aanvraag MAU vereist een raadsbesluit. Dat raadsbesluit kan en mag na de fysieke indiening avnde pro formaanvraag en de onderbouwing worden genomen. Inleiding: Sinds het jaar 2008 heeft de gemeente Houten jaarlijks een tekort op het budget voor het Inkomensdeel WWB. Een belangrijke oorzaak is de verlaagde budgetvaststelling, doordat Houten sinds dat jaar volledig via objectieve verdeelmaatstaven wordt gebudgetteerd. Historische uitgaven spelen voor Houten geen rol meer. Het objectieve verdeelmodel gaat uit van een aantal kerngegevens, op grond waarvan het landelijk macrobudget voor de WWB wordt verdeeld over de gemeenten. Het woord objectief veronderstelt dat het model een neutrale uitwerking heeft. Dat is wel de opzet maar in de praktijk kan blijken dat het verdeelmodel negatief uitpakt voor bepaalde gemeenten. Bijvoorbeeld doordat met specifieke kenmerken geen of te weinig rekening is gehouden.voorbeelden zijn de snelle groei van Houten, de bijzondere situatie op de arbeidsmarkt en de bestandsopbouw in Houten (o.a. aantal niet- westerse allochtone uitkeringsgerechtigden). Ook het beperkte Werkdeel WWB speelt Houten parten, hoewel dat geen onderdeel van de toetsing uit maakt.

2 -2- Het is aan de gemeente om aannemelijk te maken dat het gemeentelijk meerjarig tekort op het WWB Inkomensdeel geheel of gedeeltelijk het gevolg is van een verdeelstoornis in het model en niet van gemaakte beleidskeuzes. Nu de aanvraag MAU onlangs is afgewezen en 2011 met een tekort op het WWB Inkomensdeel is afgesloten, benutten wij opnieuw de mogelijkheid om een Meerjarige Aanvullende Uitkering (MAU) aan te vragen; in dit geval voor de jaren Voor de MAU gelden lagere tekortpercentages dan de voor de IAU noodzakelijke 10%. Voor de MAU moet bovendien aan een aantal strikte voorwaarden worden voldaan. Die gelden bijvoorbeeld voor de oorzaak van het tekort en de onderbouwing daarvan, maar ook de indieningstermijn en de combinatie met de IAU. Aan de totstandkoming van de MAU enkele jaren geleden, heeft Houten bijgedragen door politieke en ambtelijke lobby. Nu vier tekortjaren voorbij zijn, neemt Houten opnieuw een aanvraag voor de Meerjarige Aanvullende Uitkering in voorbereiding. Daarmee is bewust gewacht tot de beschikking werd ontvangen. Zou die immers positief zijn uitgevallen, dan was een aanvraag voor 2012 en 2013 overbodig geweest. Gezien het vele werk dat aan een dergelijke aanvraag vast zit, is de beschikking afgewacht. Deze termijnkwestie is via Divosa voorgelegd aan de Toetsingscommissie WWB. Normaal gesproken zou de beschikking namelijk al in december 2011 zijn ontvangen. Nu dat ruim twee maanden meer in beslag nam (in totaal ruim heeft de afhandeling door het ministerie ruim elf maanden geduurd), is het reëel dat de gemeenten die een afwijzing hebben ontvangen meer tijd krijgen om hun aanvraag in te dienen. Dat vindt de Toetsingscommissie WWB ook, zoals blijkt uit onderstaand bericht van de secretaris van de commissie: Alle gemeenten die in 2011 een verzoek om MAU over 2011 t/m 2013 hebben ingediend, hebben eind december een brief ontvangen waarin zij worden geïnformeerd over de vertraging en waarin wordt aangegeven dat er naar wordt gestreefd de beslissing voor 1 maart 2012 te nemen. In het geval er sprake zal zijn van een afwijzing of een verder uitlopende vertraging, hebben de gemeenten de mogelijkheid om in 2012 een hernieuwd verzoek in te dienen. Daarbij houden wij wel vast aan de uiterlijke termijn van 31 maart, maar met dien verstande dat het verzoek om MAU in eerste instantie pro forma kan worden ingediend om de termijn veilig te stellen. De Toetsingscommissie zal de gemeente dan een redelijke termijn geven waarbinnen de gemeente het verzoek om MAU moet onderbouwen. Voor de MAU is van belang dat wordt aangetoond dat het tekort op het WWB Inkomensdeel structureel is. Bovendien mag het tekort geen gevolg zijn van slecht of nalatig beleid. Het moet gaan om een daadwerkelijk negatief herverdeeleffect van het macro budget Inkomensdeel. De Toetsingscommissie WWB verwacht op dat punt een grondige analyse die verder gaat dan de constatering van een tekort en een verdeelstoornis. Die analyse wordt door de afdeling sociale zaken uitgewerkt. De aanvraag en de compensatie brengen ook bepaalde verplichtingen met zich mee, zoals regelmatige rapportages en daadwerkelijke inspanningen om het tekort terug te dringen. Het Ministerie van SZW vult toekomstige tekorten namelijk niet ongelimiteerd aan. Beoogd effect: De formele bevestiging van de aanvraag MAU door de raad, zodat de gemeente Houten in aanmerking kan komen voor die compensatieregeling, nadat de jaren 2009 tot en met 2011 met een tekort op het WWB Inkomensdeel zijn afgesloten.

3 -3- Argumenten: 1.1 Gebruik maken van de regeling waar we zelf voor gepleit hebben. Houten heeft zich via politieke en ambtleijke lobby ingespannen voor de MAU, nadat aanvankelijk alleen de IAU bestond. Gemeenten die meerjarig met forse tekorten kampen, kunnen op voorhand gecompenseerd worden, mits ze aan de eisen voldoen. Nu Houten opnieuw drie achtereenvolgende jaren met een tekort wordt geconfronteerd, staat de mogelijkheid van een MAU-aanvraag wederom open, zoals de Toetsingscommissie ook aangeeft. Het is van belang die mogelijkheid te benutten, los van de negatieve beschikking op de aanvraag Recht op IAU vervalt Een gemeente die in aanmerking kan komen voor de MAU, omdat drie achtereenvolgende tekortjaren zijn ontstaan, verspeelt het recht op de IAU in het vierde jaar als geen aanvraag MAU wordt ingediend. Dat betekent dat een eventueel tekort in 2012 op het WWB inkomensdeel volledig voor rekening van de gemeente Houten komt, hoe groot dat ook is. Ook om die reden is het van belang een aanvraag MAU in te dienen. Nu de vorige aanvraag MAU ( ) is afgewezen, staat wel weer de mogelijkheid van de IAU over het afgelopen jaar open, omdat het tekort over 2011 meer heeft bedragen dan 10% van het budget. Zonder aanvraag MAU was dat recht verspeeld. Communicatie: De Toetsingscommissie WWB dient de volledig ingevulde en onderbouwde aanvraag uiterlijk 31 maart 2012 te hebben ontvangen. In ons geval is dat niet reëel, omdat de beschikking op de vorige aanvraag pas onlangs is afgegeven. Vanwege die fatale datum is het noodzakelijk dat Houten een pro forma aanvraag indient. De uitwerking volgt inde weken daarna en de bekrachtiging van de aanvraag via een raadsbesluit kan en mag achteraf plaatsvinden. Dat besluit wordt vervolgens nagestuurd aan de Toetsingscommissie WWB. Financiën: De aanvraag MAU voorziet in een compensatie voor het meerjarig tekort op het WWB Inkomensdeel. De omvang van de compensatie hangt af van de regelgeving en richtlijnen die voor de aanvraag in gaan gelden. Ook de mate waarin het tekort volledig of gedeeltelijk aan een verdeelstoornis is te wijten, bepaalt de eventuele uitkering. Als het tekort te wijten is aan beleidskeuzes, wordt een lagere compensatie verstrekt. Als er geen verdeelstoornis wordt vastgesteld, volgt in het geheel geen compensatie. De uitkomst is afhankelijk van het onderzoek en het advies van de Inspectie Werk en Inkomen en het oordeel van de Toetsingscommissie WWB. Daarom kan het financiële effect van een eventuele toekenning niet op voorhand worden bepaald. Wel staat vast dat de aanvulling MAU niet lager kan zijn dan wanneer een aanvulling op basis van de IAU zou worden verstrekt. Kanttekeningen: 31 maart 2012 is fatale datum. De uiterste indieningsdatum is 31 maart Een verzoek dat later wordt ontvangen is voor de Toetsingscommissie WWB niet ontvankelijk. Om de termijn veilig te stellen heeft het college voor 31 maart 2012 een pro forma aanvraag ingediend. De onderbouwing wordt op een later moment naar de commisie gezonden, evenals de formele bekrachtiging van de aanvraag bij raadsbesluit. Recht op IAU vervalt Wanneer een gemeente drie tekortjaren heeft gehad waarbij het percentage boven de grens van de MAU uitkomt, bestaat de mogelijkheid een MAU aan te vragen. De wet sluit in die situatie de aanvraag IAU zelfs uit. Met andere woorden: het niet aanvragen van de MAU impliceert dat een aanvraag IAU 2012 te allen tijde wordt afgewezen als het tekort in dat jaar boven 10% uit komt. Raadsbesluit is nodig. Met het indienen van een aanvraag MAU moet door de gemeenteraad zijn ingestemd. Dat besluit mag na indiening worden genomen en worden nagezonden.

4 Voortgang: Het raadsbesluit wordt aan de Toetsingscommissie WWB nagezonden. -4- Houten, 20 maart 2012 het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten de secretaris, de burgemeester, J. Wiegel C.H.J. Lamers Bijlagen die voor de leden van de raad ter inzage liggen op de gebruikelijke wijze: Geen Meegezonden bijlagen bij dit voorstel: Geen

5 Raadsbesluit Nr De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 20 maart 2012 nr. BWV gelezen en besluit; In te stemmen met het indienen van een aanvraag voor de Meerjarige Aanvullende Uitkering WWB Inkomensdeel voor de jaren 2012 tot en met Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op 22 mei De raad van de gemeente Houten, de griffier, de voorzitter, P.M.H. van Ruitenbeek C.H.J. Lamers