Beleggingen. Natuur en landschap

Transcriptie

1 Natuur en landschap De overheid faciliteert steeds minder als het om de ontwikkeling van natuur gaat en naar verwachting blijft dit zo. Daardoor wordt de vraag naar nieuwe verdienmodellen om natuur te kunnen financieren, steeds actueler. Dat geldt ook voor de rol van Triodos Groenfonds als financier. Natuurbeherende organisaties en verenigingen kijken steeds vaker naar de agrarische sector als voorbeeld. In Nederland is een tekort aan landbouwgrond, terwijl de behoefte aan deze grond juist groeit. Om op een verantwoorde manier meer te produceren, gaan boeren op zoek naar alternatieven. Zij zijn steeds meer geïnteresseerd in mogelijkheden om hun activiteiten uit te breiden en op andere manieren omzet te genereren. Sinds vorig jaar zien we ook dat natuurbeherende organisaties op een andere manier natuurgronden beheren. Zij werken vaker samen met (biologische) boeren die verantwoordelijk worden voor het natuurbeheer en daarvoor een vergoeding ontvangen. De natuurbeherende organisatie gedraagt zich steeds meer als ondernemer en helpt de boer om de natuurgrond te laten bijdragen aan het verdienmodel van het bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan het creëren van voederwaarde van de grond. Voor de boer geldt dat hij met respect omgaat met de waarden van de natuur. Zo voorziet de natuurbeheerder in goed rentmeesterschap en past de (natuur)boer zijn bedrijfsopzet aan de natuurgronden aan om rendabel te zijn. Sectorverdeling per 31 december 2014* * Op basis van nominale waarde Duurzame energie 48,8% Biologische landbouw 21,5% Duurzaam bouwen 17,0% Natuur en landschap 12,7% Beleggingen Per 31 december 2014 is 70,4% van het fondsvermogen van Triodos Groenfonds belegd in door de overheid erkende groene projecten (ultimo 2013: 74,1%). Daarnaast is 5,0% van het fondsvermogen belegd in leningen zonder groenverklaring. Dit zijn leningen waarvoor de groenverklaring (nog) niet is verkregen. Daarmee bedraagt de totale financieringsportefeuille 75,4%. Over heel 2014 werd voor EUR 124 miljoen afgelost (2013: EUR 68 miljoen) en voor EUR 79 miljoen aan nieuwe leningen uitgekeerd. Dit is EUR 10 miljoen minder ten opzichte van het jaar daarvoor (2013: EUR 89 miljoen), exclusief de van BNP-Paribas Groenfonds overgenomen leningen. Daarnaast werd er in 2014 voor EUR 45,4 miljoen aan nieuwe leningen gecommitteerd die nog niet uitgekeerd konden worden. Deze doorgaans grote infrastructurele projecten hebben te maken met langere looptijden en implementatietrajecten. Deze leningen worden alsnog uitgekeerd in 2015 en de jaren daarna. Triodos Groenfonds heeft bovendien een stevige pijplijn ontwikkeld voor De uitgekeerde leningen in 2014 werden voornamelijk verstrekt in de sectoren duurzame energie en biologische landbouw. Dit is terug te zien in de sectorverdeling: vooral het aandeel biologische landbouw en duurzame energie nam toe. Duurzame energie De totale nominale waarde van de uitstaande financieringen in duurzame-energieprojecten daalde naar EUR 220 miljoen (2013: EUR 237 miljoen). Dit kwam vooral door aflossingen van enkele grotere leningen voor onder andere warmtenetten in de sector overig. Procentueel steeg het aandeel duurzame energie van 47,4% naar 48,8%, met het grootste belang in windenergie (36,0%). Het aandeel windenergie steeg nominaal van EUR 149 miljoen naar EUR 162 miljoen. Het aandeel van andere vormen van duurzame energie daalde van 15,3% naar 12,8% van de financieringsportefeuille door de eerdergenoemde aflossingen. 14

2 Net als in 2013 heeft Triodos Groenfonds in 2014 leningen verstrekt voor de realisatie van verschillende windparken. Een voorbeeld is Windpark Sabina-Henricapolder, een samenwerking tussen Eneco en lokale agrariërs. Dit windpark is eind 2014 opgeleverd en voorziet naar verwachting ruim huishoudens van groene stroom. Een ander voorbeeld is Windpark Westermeerwind, dat mede-gefinancierd wordt door onder andere Rabobank, ING en ASN Bank. Triodos Groenfonds levert samen met Triodos Bank een bijdrage aan de realisatie van dit grootste windpark van Nederland. Naast wind heeft Triodos Groenfonds enkele zonnestroomprojecten gefinancierd, waarmee bijvoorbeeld zonnestroom op scholen mogelijk wordt gemaakt. Daarnaast werden weer enkele warmte-koudeopslagprojecten (WKO) gefinancierd van bekende ontwikkelaars in WKO-systemen. Triodos Groenfonds financiert ultimo duurzame-energieprojecten met een totaal vermogen van ruim 497 megawatt (ultimo 2013: 65 projecten met 356 megawatt), waarvan het grootste deel windenergie is. Projecten in ontwikkeling of aanbouw (> 180 megawatt) zijn hierin nog niet meegenomen. Deze duurzame-energie-installaties samen produceerden in 2014 ruim 856 miljoen kilowattuur (kwh) groene energie. Dat is goed voor het elektriciteitsgebruik van ongeveer Nederlandse huishoudens en levert een besparing op van ruim ton CO 2 -uitstoot per jaar. Hierin is de CO 2 -besparing ten gevolge van de warmtedistributienetten ook nog niet (volledig) meegenomen, omdat de capaciteit grotendeels nog in aanbouw was en daarmee de besparing nog niet gerealiseerd. Met de financiering van 40 windprojecten is Triodos Groenfonds betrokken bij 13% van het per ultimo 2014 in Nederland op land opgestelde windproductievermogen (2013: 13%). Het totale windenergievermogen in Nederland groeide in 2014 met 162 megawatt naar megawatt. Daarvan heeft 228 megawatt betrekking op offshore windprojecten. De duurzame-energieportefeuille zal in 2015 naar verwachting groeien. Om de doelstellingen uit het Energieakkoord te kunnen behalen - een opgesteld vermogen van megawatt wind op land en megawatt wind op zee in moet er de komende jaren veel windenergie gerealiseerd worden. Triodos Groenfonds verwacht in 2015 dan ook een aantal (grote) windparken te financieren. Uiteraard wordt hierbij rekening gehouden met het maatschappelijk draagvlak voor windenergie en dalende stroom prijzen. Deze thema s zijn nu actueler dan ooit. Zo wordt bij de financiering van windparken ook naar de totstandkoming van deze windparken gekeken. De ontwikkeling van toekomstige elektriciteitsprijzen wordt nauwlettend gevolgd. Hierbij vertrouwt het fonds op zijn eigen expertise, maar gebruikt het ook publicaties van externe experts. Ontwikkelingen in elektriciteitsprijzen kunnen leiden tot aanpassingen van de financieringsvoorwaarden. In 2015 worden naar verwachting ook enkele grotere zonnestroomprojecten gerealiseerd en wordt de WKO-portefeuille verder uitgebouwd. Het aandeel van zonne-energie in de portefeuille zal naar verwachting stijgen. Ook het aandeel energiebesparing dat in 2014 in de portefeuille is opgenomen, zal in 2015 geleidelijk verder groeien. Duurzame energie in opkomende markten In de tweede helft van 2013 heeft het bestuur het voorstel van de fondsmanager goedgekeurd om op beperkte schaal activiteiten te ontplooien op het gebied van duurzame energie projecten in opkomende markten. Conform het prospectus mag maximaal 10% van het fondsvermogen in opkomende markten belegd worden. Triodos Groenfonds is in haar netwerk actief duurzame energieprojecten gaan acquireren. Dit heeft geleid tot een goede pijplijn van projecten, het goedkeuren en contracteren van de eerste twee duurzame energiefinancieringen in 2014 en een goedkeuring van een derde project in januari Het eerste project is een 300 megawatt windpark in Kenia (waarvoor een groenverklaring is verkregen), het tweede een 82 megawatt waterkrachtcentrale in Nepal en het meest recente project is een 70 megawatt zonne-energiecentrale in Honduras. In deze drie projecten wordt samengewerkt met 15

3 (ontwikkelings)instellingen met een goede reputatie en ervaring in de betreffende landen: respectievelijk African Development Bank, de Nederlandse Financierings Maatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) en de International Finance Corporation (IFC, onderdeel van de Wereldbank). De lokale impact is significant; de energiesector in zowel Kenia, Nepal als Honduras heeft een tekort aan opwekkingscapaciteit en de drie duurzame energieprojecten helpen dit tekort te verminderen. Daarbij is de impact op het milieu tot een minimum beperkt. De projecten zijn bovendien economisch haalbaar zonder (of met zeer beperkte) subsidies. De financiering van de drie projecten bedraagt gecombineerd minder dan 3% van het totale fondsvermogen en heeft een goede diversificatie (drie technologieën, drie partners, drie continenten). Verwacht wordt dat het fonds in 2015 een aantal soortgelijke projecten kan contracteren waarmee de spreiding in de portefeuille en de positieve impact in opkomende markten verder vorm kan worden gegeven. Biologische sectoren Het bedrag dat Triodos Groenfonds aan ondernemers in de biologische landbouw en voedselverwerkende industrie heeft geleend, steeg in 2014 tot EUR 96,6 miljoen (2013: EUR 95,3 miljoen). Het aandeel van deze sector in de portefeuille van het fonds steeg daarmee naar 21,5% (2013: 19,0% ). In 2014 zijn er uitkeringen gedaan aan nieuwe relaties en aan bestaande klanten die de kredietfaciliteiten gebruikten om het bedrijf verder uit te breiden, te moderniseren of om bedrijfsovername mogelijk te maken. Daarmee zetten deze (biologische) landbouwbedrijven een volgende stap naar een duurzame toekomst. Een voorbeeld van een nieuw project is Kijkboerderij t Hoogeveld, een natuurboerderij met zoogkoeien op circa 600 hectare veenweide in Noord-Drenthe. Deze ondernemers laten zien dat zij in samenwerking met een natuurorganisatie, het beheer van natuur in het agrarische bedrijf integreren en daarmee bijdragen aan het verdienmodel. Een ander voorbeeld van de financiering van een duurzame toekomst is de aankoop van pachtgrond door biologisch melkgeitenbedrijf t Rijperwapen. Met deze aankoop is de grond voor een lange termijn als productiemiddel beschikbaar. In de biologischdynamische akker- en tuinbouw heeft Triodos Groenfonds het bedrijf De Lepelaar van de familie Schrijver en Joris Kollewijn gefinancierd voor de aankoop van 23,5 hectare grond, dat omgeschakeld wordt naar biologisch-dynamische grond. Het jaar 2015 is het internationaal jaar van de bodem, waarin aandacht wordt gevraagd voor het herstel van de vruchtbare laag op onze aarde. Volgens Triodos Groenfonds is biologische (dynamische) landbouw de best beschikbare methode om aan dat herstel bij te dragen. Het is dan ook onze ambitie om de groeimogelijkheden in de primaire biologische sector met kredietverlening te faciliteren. Daarom verwachten wij in 2015 in de grondgebonden biologische landbouw, vooral in de akkerbouw en melkveehouderij, een aantal grotere financieringen te verstrekken. Duurzaam bouwen Het volume van de financieringen van Triodos Groenfonds in duurzaam bouwen daalde in 2014 naar EUR 76,3 miljoen (2013: EUR 95,5 miljoen). Daarmee maakt deze sector nu 17,0% uit van de beleggingsportefeuille van Triodos Groenfonds (2013: 19,1%). De afname werd voornamelijk veroorzaakt door enkele grote aflossingen. In 2014 werden enkele mooie impactvolle nieuwe leningen uitgekeerd, waaronder aan Huize Compostel. Triodos Groenfonds is medefinancier van deze in 2014 opgeleverde herontwikkeling van de als de Ubica-panden bekendstaande monumentale panden aan de Ganzenmarkt in de historische Utrechtse binnenstad. Deze twee panden danken hun naam aan de matrassenfabriek die er van 1931 tot 1990 gevestigd was. Nadat de matrassenfabriek verdween, namen krakers het pand over. De panden werden in 2013 onbewoonbaar verklaard maar na een grondige renovatie doen ze sinds medio 2014 dienst als hotel. Het Mother Goose hotel heeft een 16

4 spectaculair uitzicht op de Dom en telt 23 prachtige kamers die hun unieke karakteristieke details hebben behouden en een kijkje geven in de rijke geschiedenis van de panden. Op de begane grond is een grand café gevestigd. Met de herontwikkeling hebben deze panden niet alleen een nieuwe bestemming gekregen, de renovatie is ook uitgevoerd met de meest moderne technieken op het gebied van duurzame bouw. Het resultaat is een groen en duurzaam hotel en grand café met alle comfort van deze tijd. Noemenswaardig is ook het succes van de herbestemming en renovatie van de voormalige tramremise in Amsterdam Oud-West, beter bekend als De Hallen. Bijzonder aan de herontwikkeling van dit industriële rijksmonument is dat het complex na oplevering een energielabel A heeft en dat het een combinatie van maatschappelijke en culturele functies huisvest. Reeds voor de officiële openstelling van De Hallen, kwamen er aanzienlijk meer bezoekers dan men verwacht had. Met dergelijke projecten wordt de vastgoedmarkt zich meer en meer bewust van de maatschappelijke en financiële meerwaarde van duurzame nieuwbouw en renovatie. Natuur en landschap Triodos Groenfonds heeft ultimo 2014 EUR 57,2 miljoen geïnvesteerd in de sector natuur en landschap (2013: EUR 72,7 miljoen). Dat is gelijk aan 12,7% van de portefeuille (2013: 14,5%). Deze daling wordt veroorzaakt door aflossingen van enkele grotere natuurprojecten. Triodos Groenfonds financiert nieuwe natuurprojecten met name in de biologische landbouwsector (zie hierboven). Kwaliteit van de financieringsportefeuille Triodos Groenfonds wijst alle leningnemers op basis van een risicoanalyse een risicocategorie toe. De oorspronkelijke systematiek van risicoklasses 1 tot en met 5 (waarbij 1 staat voor het laagste risico en 5 voor het hoogste) is vervangen door een meer verfijnde systematiek met risicoklasses 1 tot en met 14. In het staafdiagram hieronder wordt per risicocategorie het volume van de portefeuille als percentage van het totaal weergegeven. Risico 1 staat voor het laagste risico en risico 14 voor het hoogste risico. Ten opzichte van vorig jaar is de kwaliteit van de financieringsportefeuille van Triodos Groenfonds vrijwel onveranderd. Circa 60% van de leningen heeft een zeer laag tot laag risicoprofiel, 30% een Risicoclassificatie per 31 december 2014 % 30 ultimo 2014 ultimo

5 18

6 DE HALLEN Triodos Groenfonds is een van de financiers van de herontwikkeling van De Hallen, een voormalige tramremise in Amsterdam-West. Het Hallencomplex huisvest een mix van commerciële- en maatschappelijke functies en levert daarmee een belangrijke bijdrage aan een nieuwe, prettige en levende plek in de wijk die nieuwe energie in de wijkeconomie van (Oud) West kan brengen. Het industriële rijksmonument stamt uit het begin van de twintigste eeuw en bestaat uit 1600 vierkante meter. De langgerekte hallen zijn kenmerkend voor dit gebouw met hoge architectonische en cultuurhistorische waarde. In Nederland is dit de enige remise die nog in deze vorm geconserveerd bleef. 19

7 normaal risicoprofiel, 4% heeft een hoog risicoprofiel en 6% heeft risicoklasse zeer hoog (intensief en bijzonder beheer). Met circa 10% bleef de exposure op een hoog en zeer hoog risico procentueel ongeveer gelijk. Voorzieningen dubieuze debiteuren De voorziening voor kredietrisico bedroeg ultimo 2014 EUR 16,7 miljoen (2013: 17,5 miljoen). Dit is 3,7% (2013: 3,5%) van het totaal uitstaande nominale krediet en 2,7% (2013:2,7%) van de intrinsieke waarde van het fonds. Daarmee is het niveau vrijwel onveranderd ten opzichte van vorig jaar. De mutaties in de voorzieningen gedurende 2014 bestaan uit een dotatie van EUR 7,2 miljoen, afboekingen ter hoogte van EUR 7,1 miljoen en vrijval van een aantal voorzieningen ter hoogte van EUR 0,9 miljoen. De dotatie bestaat voor het grootste deel uit een additionele voorziening in de sector glastuinbouw. De marktsituatie in deze sector verslechterde in 2014 zodanig, dat de beoogde ommekeer niet kon worden gerealiseerd en er niet aan de rente- en aflossingsverplichtingen kon worden voldaan. Door de situatie in de markt verminderde de waarde van de grond en de kassen die het onderpand voor de leningen vormen sterk. Dit leidde in 2014 tot een significante additionele voorziening van EUR 5,4 miljoen. In de varkenssector presteert een aantal middelgrote biologische varkensboeren minder goed dan oorspronkelijk verwacht. Deze ontwikkelingen hebben een negatieve invloed op de waarde van het vastgoed in deze sector, die als onderpand dient voor de leningen van Triodos Groenfonds. Het fonds heeft daarom in 2014 ook in deze sector additionele voorzieningen moeten treffen. Deze waren in omvang relatief beperkt. Er werden vier nieuwe dubieuze debiteuren opgenomen, waarvoor een (relatief beperkte) voorziening diende te worden genomen, met name in de landbouwsector. Het fonds heeft in 2014 twee kredieten afgeboekt ter hoogte van EUR 6,4 miljoen. Deze waren verstrekt aan twee biomassavergistingsprojecten die zich inmiddels in uitwinning bevinden en definitief zijn afgeschreven. Deze twee projecten maakten het grootste deel uit van de totale afschrijvingen van EUR 7,1 miljoen. Deze afschrijvingen waren eerder reeds geheel voorzien. De vrijval ter hoogte van EUR 0,9 miljoen betreft enkele posten waar de getroffen voorziening uiteindelijk niet geheel nodig bleek. De portefeuille dubieuze debiteuren, in het bijzonder de glastuinbouw, biomassavergistingsinstallaties en varkenshouderijen worden nauwgezet gemonitord en gemanaged. Afgezien van de sectoren glastuinbouw en biomassavergisting zijn de voorzieningen voor kredietrisico relatief beperkt en in lijn met de verwachtingen van de directie. Liquiditeitenbeheer Triodos Groenfonds is wettelijk verplicht voldoende liquiditeiten of andere direct opeisbare tegoeden aan te houden of voor voldoende andere waarborgen te zorgen. Het fonds begon het jaar met 20,3% liquiditeiten. Op 31 december 2014 werd 20,9% van het eigen vermogen in liquiditeiten aangehouden. Gemiddeld (ongewogen) bedroeg het percentage liquiditeiten in ,2%. Deze liquiditeiten worden deels belegd in beursgenoteerde obligaties van (financiële of overheids-) instellingen met een voldoende duurzaam karakter en deels aangehouden op spaarrekeningen tegen marktconforme condities. Daarnaast belegt Triodos Groenfonds een deel van haar middelen in deposito s die worden aangehouden bij financiële instellingen. Per ultimo december was dit 2,8% van het fondsvermogen. Deze deposito s zijn niet direct opvraagbaar en zijn daarom geen onderdeel van het percentage liquide middelen. Resultaat Financieel resultaat Het resultaat van Triodos Groenfonds is opgebouwd uit het bedrijfsresultaat en de ongerealiseerde waardeverandering van de beleggingsportefeuille. 20